Dokumentacja kosztorysowa w

przedsięwzięciu budowlanym

Stanisław Moryc
Rzeczoznawca Kosztorysowy SKB
Przewodniczący Małopolskiego Oddziału Stowarzyszenia Kosztorysantów Budowlanych
Członek Komitetu Ekonomiki Budownictwa PZITB
e-mail: smoryc@gmail.com

Materiały szkoleniowe do użytku wewnętrznego

maj 2021 r.
Niniejszy dokument oraz wszelkie załączone do niego pliki są chronione
prawami autorskimi. Właścicielem praw majątkowych jest autor opracowania.
Niniejszy dokument oraz wszelkie załączone do niego pliki są przeznaczone do
wykorzystania tylko przez słuchaczy kursu „Kosztorysowanie robót
budowlanych” organizowanego przez PZITB w Krakowie.

Właściciel autorskich praw majątkowych zastrzega w rozumieniu Ustawy z dnia 4 lutego

1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, że dalsze kopiowanie, przetwarzanie,
rozpowszechnianie tych materiałów w całości lub w części bez pisemnej zgody autora
jest zabronione niezależnie od celu oraz niezależnie od użytego środka przekazu.
Budownictwo to dziedzina, w której przygotowanie oferty na roboty budowlane jest

związane z indywidualnym podejściem do inwestora. Inwestycja budowlana ma zawsze

indywidualny charakter. Wpływ na to mają zastosowane rozwiązania projektowe,

lokalizacja, uwarunkowania prawno-organizacyjne. Każdy proces inwestycyjny związany

jest z określeniem zakresu prac i przygotowaniem planowanych wydatków.

Dokumentem, który służy do wyliczania kosztów poniesionych na daną inwestycję

jest kosztorys. Kosztorys to zbiór robót i czynności, jakie wynikają z projektu

techniczno-organizacyjnego oraz zbiór formuł określających sposób wyliczenia

poszczególnych składników potrzebnych do ustalenia ceny za robotę budowlaną. W

procesie inwestycyjnym kosztorys przygotowuje inwestor w celu uzyskania informacji o

planowanych kosztach inwestycji. Kosztorys przygotowuje również wykonawca w celu

uzyskania wartości danej roboty określającej opłacalność jej realizacji.

Kosztorys towarzyszy procesowi inwestycyjnemu w różnych jego fazach. Jest on

zarówno dla inwestora jak i wykonawcy podstawą zawarcia umowy, przygotowania

harmonogramu robót, zaplanowania realizacji robót, wyliczenia wartości inwestycji,

pozwala określić wydatki poniesione na technologię robót, ustala zużycie nakładów

RMS (robocizny, materiałów i sprzętu) w oparciu o katalogi lub analizę indywidualną, na

koniec jest podstawą rozliczenia zakończenia inwestycji. Dobrze przygotowany

kosztorys jest gwarancją sprawnie przebiegającego procesu inwestycyjnego.

Przed przystąpieniem do opracowania kosztorysu na roboty budowlane musimy ustalić

zakres rzeczowy i ilościowy. Oba te elementy będą stanowić podstawę do ustalenia

wynagrodzenia kosztorysowego za ich wykonanie.

Pojęcie przedmiarowania lub obmiarowania robót budowlanych określa ogólnie Polska

Norma PN-ISO 6707-2. Precyzując przedmiar robót określimy go jako opracowanie

wchodzące w skład dokumentacji projektowej. Jest to opracowanie zawierające

zestawienie przewidywanych do wykonania robót (podstawowych) w kolejności

technologicznej ich wykonania, sporządzone na podstawie dokumentacji projektowej

(rysunków), zgodnie z systematyką robót właściwą dla danego przedsięwzięcia.

Zawierające także opisy robót, ich jednostki oraz ilości wyliczone zgodnie z zasadami

ustalonymi w specyfikacjach technicznych albo wykaz elementów rozliczeniowych ze

wskazaniem ich ilości i miar oraz wyszczególnieniem w specyfikacji technicznej zakresu

prac wchodzących w dany element rozliczeniowy.

Obmiar robót określimy jako opracowanie obejmujące zakres, jak wyżej, lecz

sporządzone po wykonaniu robót na podstawie księgi obmiaru”. Biorąc pod uwagę

powyższe definicje powiemy, że przedmiarowanie rozumiemy jako: ustalenie – na

podstawie dokumentacji projektowej – rodzajów i ilości robót, które muszą być

wykonane podczas budowy określonego obiektu. Obliczone ilości robót stanowią

integralną część projektu. Formularz przedmiaru robót z ustaloną ilością robót dla

danego projektu stanowi podstawę do określenia wartości kosztorysowej robót

budowlanych.
Przy przedmiarowaniu wielkość robót określa się liczbą jednostek miary, dostosowanych

do rodzajów robót. Nie zawsze jednostki miary odpowiadają dokładnie fizycznym

wielkościom, odpowiadającym tym jednostkom. Jednostkami miary są: metr sześcienny

- konstrukcji betonowych, robót ziemnych, metr kwadratowy - powierzchni wykonanych

posadzek, ścian, tynku, malowania, metr bieżący - ułożonych rurociągów, tona -

montowanej konstrukcji stalowej.

Normy kosztorysowe zawarte w katalogach nakładów rzeczowych określają wysokość

nakładów potrzebnych do wykonania jednostki miary konstrukcji lub robót budowlanych i

są dostosowane do określonych jednostek miar.

Zgodnie z takimi zasadami przedmiarowania przedmiar robót będzie stanowił podstawę

wyceny robót budowlanych.

Podstawą dobrze opracowanego kosztorysu jest właściwie wykonany przedmiar

robót.

Przedmiar jest najbardziej pracochłonnym elementem procesu wyceny, oraz że jest

najczęstszym źródłem błędów występujących w kosztorysie. Należy pamiętać, że jedną

z głównych przyczyn nieprawidłowego ustalenia wartości robót są błędy w określeniu

ilości robót. Od prawidłowego ustalenia ilości robót w znacznym stopniu zależy jakość

całej dokumentacji kosztorysowej.

Obliczenia przedmiaru wykonywane są na podstawie dokumentacji projektowej

zazwyczaj dostarczanej jako wydruki rysunków. Kosztorysant zlicza poszczególne

elementy (drzwi, okna itp.), kubaturę, powierzchnie, długości przedmiarowanego obiektu

i tworzy zbiór wyrażeń algebraicznych. Dla kontroli na rysunku dodatkowo odznacza

poszczególne elementy. Podczas swojej pracy stara się nie pominąć żadnego elementu.

W wielu przypadkach mimo należytej staranności stopień komplikacji obliczeń oraz

złożoność elementów rysunku może stać się źródłem poważnych błędów. Inwestorzy

przede wszystkim publiczni wskazują, że przedmiar jako część dokumentacji

projektowej ze względu na wysoki stopień skomplikowania w praktyce nie jest możliwy

do zweryfikowania.
Rola inżyniera kosztów nie powinna się ograniczać tylko do opracowywania

kosztorysów budowlanych. Kosztorysant powinien uczestniczyć we wszystkich etapach

cyklu inwestycyjnego. Powinien koordynować prowadzenie analizy kosztów i rozliczania

kosztów w poszczególnych etapach inwestycji. Powinien być odpowiedzialny za przyjęte

rozwiązania kosztowe, które dotyczą ponoszonych kosztów.

W procesie inwestycyjnym nie jest wymagana analiza kosztów, nie ma szczególnych

uregulowań prawnych aby ją przeprowadzać. Biorąc pod uwagę dane otrzymywane na

kolejnych etapach planowania inwestycji, które w miarę zaawansowania jej

przygotowania są bardziej dokładne i szczegółowe poprzez analizę kosztów możemy

racjonalnie wykorzystać środki przeznaczone na przedsięwzięcie.

Podział procesu inwestycyjnego:

1. Faza przedinwestycyjna – Planowanie

2. Faza inwestycyjna – Przygotowanie i Realizacja inwestycji

3. Faza eksploatacyjna – Eksploatacja

Analizy i kalkulacje kosztów powinny być prowadzone na każdym etapie procesu

inwestycyjnego. Inwestor w podejmowaniu decyzji odnośnie inwestycji powinien

kierować się przesłankami merytorycznymi i technicznie uzasadnionymi. Powinien

wykorzystać wszystkie dostępne techniki pozwalające określić opłacalność inwestycji.

Powodzenie przedsięwzięcia związane jest z dobrze przygotowanym procesem

inwestycyjnym. Inwestor na każdym etapie powinien zrealizować zadania do niego

przypisane. Dokonać analizy czynników zewnętrznych i wewnętrznych (np. schemat

organizacji budowy) oraz analizy prowadzonych kalkulacji kosztów.

Kosztorysowanie w obowiązujących przepisach prawa jest regulowane tylko dla

kosztorysu inwestorskiego dla potrzeb UPZP. Przepisy prawne nie określają

metod kosztorysowania obiektów i robót budowlanych poza zamówieniami

publicznymi.
 PRZEPISY PRAWNE REGULUJĄCE PROCES KOSZTORYSOWANIA

Przepisy Obowiązujące – Zamówienia Publiczne

1. Ustawa z dnia 11 września 2019 r. ‒ Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z
2019, poz. 2019) – wejście w życie 1 stycznia 2021 r.
 PRZEPISY PRAWNE REGULUJĄCE PROCES KOSZTORYSOWANIA

Przepisy Obowiązujące – Zamówienia Publiczne

2. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 18 maja 2004 r. w sprawie określenia
metod i podstaw sporządzania kosztorysu inwestorskiego, obliczania planowanych
kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót budowlanych
określonych w programie funkcjonalno-użytkowym (DZ. U. 2004 r. Nr 130 poz. 1389).
(obowiązuje od 24 czerwca 2004 r.)

3. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004 r. w sprawie

szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych
wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego (Dz.
U. nr 202, poz. 2072, z dnia 16 września 2004). (obowiązuje od 1 października 2004 r.)
 PRZEPISY PRAWNE REGULUJĄCE PROCES KOSZTORYSOWANIA

Przepisy Obowiązujące – Zamówienia Publiczne

4. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 lipca 2006 r. Dz. U. Nr 120 Poz. 831 w

sprawie szczegółowego sposobu i trybu finansowania inwestycji z budżetu państwa

(dot. WKI).

5. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów w sprawie średniego kursu złotego w

stosunku do euro stanowiącego podstawę przeliczania wartości zamówień

publicznych.

6. Ustawa o finansach publicznych.

 PRZEPISY PRAWNE REGULUJĄCE PROCES KOSZTORYSOWANIA

Przepisy Obowiązujące – Zamówienia Publiczne

7. Rozporządzenie Komisji (WE) nr 213/2008 z dnia 28 listopada 2007 r. zmieniające

rozporządzenie (WE) nr 2195/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie

Wspólnego Słownika Zamówień (CPV) oraz dyrektywy 2004/17/WE i 2004/18/WE

Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczące procedur udzielania zamówień

publicznych w zakresie zmiany CPV

8. Rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 11 września 2020 r. w sprawie

szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz.U. 2020 poz. 1609)

 PRZEPISY PRAWNE REGULUJĄCE PROCES KOSZTORYSOWANIA

Przepisy Obowiązujące

1. Ustawa o informowaniu o cenach towarów i usług z dnia 9 maja 2014 r. Dz. U. 2014

poz. 915.

2. Ustawa Kodeks Cywilny z dnia 23 kwietnia 1964 r. z późniejszymi zmianami.

Przepisy Środowiskowe

1. Polskie standardy kosztorysowania robót budowlanych – SKB; wydane w 2017 r.

 Kalkulacja kosztorysowa

Kalkulacja kosztorysowa może być dokonana

metodą uproszczoną lub metodą szczegółową

Metoda uproszczona

Kalkulacja uproszczona polega na obliczeniu ceny kosztorysowej robót objętych przedmiarem robót jako sumy
iloczynów jednostek przedmiarowych (obmiarowych) robót i ich cen jednostkowych, według następującego wzoru:

Ck = ∑L x Cj + Pv

gdzie:
Ck - oznacza cenę kosztorysową obiektów lub robót budowlanych,
L - oznacza liczby ustalonych jednostek przedmiarowych lub obmiarowych,
Cj - oznacza ceny jednostkowe dla ustalonych jednostek przedmiarowych lub obmiarowych ustalone dla: robót,
asortymentów robót, części obiektów, obiektów
Pv - oznacza podatek od towarów i usług (VAT).
 Kosztorysowanie poza zamówieniami publicznymi

W założeniach wyjściowych do kosztorysowania, zgodnie z opisem sposobu obliczana ceny na roboty budowlane
lub uzgodnieniami stron zawartymi w danych wyjściowych cenę kosztorysową obiektów lub robót budowlanych
można określić na różnych poziomach agregacji robót, przy wykorzystaniu cen odniesionych do jednostek
przedmiarowych (obmiarowych) właściwych dla danego poziomu.

Ceny jednostkowe robót stosowane w kalkulacji uproszczonej ustalane są:

-Przez wykonawcę na podstawie kalkulacji własnej ceny jednostkowej robót polega na szczegółowym obliczeniu
kosztów robocizny, materiałów wraz z kosztami zakupu, pracy sprzętu i środków transportu technologicznego,
niezbędnych do wykonania robót objętych daną jednostką przedmiarową (obmiarową), oraz na dodaniu kosztów
pośrednich i zysku. Cena jednostkowa robót przyjmowana w kalkulacji uproszczone nie uwzględnia podatku od
towarów i usług VAT. Podatek doliczamy na końcu kosztorysu.

Formuła obliczania ceny jednostkowej robót Cj = Rj + Mnj + Sj + Kpj + Zj

lub Cj = Rj + Mnj + Sj + Kpj + Zj + Kzj

- Przez wykonawcę poprzez korzystanie z danych rynkowych w tym danych z zawartych wcześniej umów lub
ogólnodostępnych , publikowanych informacji o cenach jednostkowych robót. Ceny jednostkowe robót mogą być
ustalane w drodze dwustronnych negocjacji pomiędzy inwestorem a wykonawcą robót. Najczęściej w trybie
bezprzetargowego (bezpośredniego) zlecania robót budowlanych.
 Kosztorysowanie poza zamówieniami publicznymi

Metoda szczegółowa

Kalkulacja szczegółowa polega na obliczeniu ceny kosztorysowej jako sumy iloczynów ilości robót
objętych przedmiarem lub obmiarem, jednostkowych nakładów rzeczowych i ich cen z doliczeniem
narzutów oraz uwzględnieniem podatku od towarów i usług (VAT).

FORMUŁA I FORMUŁA II

obliczana jest cena jednostkowa danej roboty obliczana jest wartość roboty objętej daną pozycją
objętej pozycją kosztorysową kosztorysową dla przedmiarowanej ilości robót

wartość pozycji obliczana jest jako iloczyn ceny
jednostkowej i ilości przedmiarowanej roboty
narzuty doliczane są do jednostkowych kosztów
bezpośrednich na poziomie pozycji kosztorysowej
cena jednostkowa pozycji liczona jest jako iloraz
wartości pozycji przez ilość przedmiarowanych
robót
narzuty doliczane są do kosztów bezpośrednich,
mogą być doliczane na poziomie pozycji, elementu

lub rozdziału
 Kosztorysowanie poza zamówieniami publicznymi

FORMUŁA I Ck = ∑ L  (n  c + Kpj + Zj) + Pv

lub

FORMUŁA II Ck = ∑ (L  n  c) + Kp + Z + Pv
gdzie:
Ck - oznacza cenę kosztorysową,
L - oznacza ilość ustalonych jednostek przedmiarowych,
n - oznacza jednostkowe nakłady rzeczowe: robocizny - nr, materiałów - nm, pracy sprzętu i środków transportu
technologicznego - ns; nakłady możemy przyjąć na bazie uzgodnionych pomiędzy stronami katalogów;
c - oznacza ceny jednostkowe czynników produkcji obejmujące: godzinową stawkę robocizny kosztorysowej - cr, ceny
jednostkowe materiałów - cm, ceny jednostkowe maszynogodziny pracy sprzętu i środków transportu technologicznego - cs,
n  c - oznacza koszty bezpośrednie na jednostkę przedmiarową obliczone wg wzoru:
n  c = ∑ nr  Cr + ∑(nm  cm + Mpj) + ∑ ns  Cs
Mpj - oznacza koszty materiałów pomocniczych na jednostkę przedmiarową, ustalone na podstawie:
1) katalogów lub innych publikowanych informatorów,
2) kalkulacji własnej wykonawcy robót,
3) obustronnych uzgodnień
Kp - oznacza koszty pośrednie,
Kpj - oznacza koszty pośrednie na jednostkę przedmiarową,
Z - oznacza zysk kalkulacyjny,
Zj - oznacza zysk kalkulacyjny na jednostkę przedmiarową,
Pv - oznacza podatek od towarów i usług (VAT).
 Kalkulowanie składników ceny w formule kosztorysowej

Struktura kosztów w cenie kosztorysowej

Cena kosztorysowa wg ponoszonych kosztów jest sumą:

Ck = R + M + S + Kp + Z + Pv
Ck = R + M + S + Kp + Z + Kz + Pv
R – koszt robocizny
M – koszt materiałów (wraz z kosztami zakupu)
S – koszt pracy sprzętu i transportu technologicznego
Kp – koszty pośrednie
Z – zysk
Kz – koszty zakupu
P – podatek VAT

W budownictwie cenę za wykonanie robót oblicza się jako sumę następujących składników:
wartość pracy robotników (R), wartość nabycia wbudowanych materiałów wraz z kosztami zakupu (M) oraz
wartość pracy sprzętu (S), stanowiących koszty bezpośrednie Kb oraz kosztów pośrednich Kp i zysku Z plus
należny podatek VAT.
Uwzględniając wszystkie składniki nakładów cenę kosztorysową robót budowlanych przedstawia poniższy wzór:
Ck = Kb + Kp + Z + Pv
Kb - koszty bezpośrednie
Kp - koszty pośrednie
Z - zysk
Pv – podatek VAT
 Kalkulowanie składników ceny w formule kosztorysowej

Koszty bezpośrednie w kalkulacji kosztorysowej to te koszty, które można bezpośrednio odnieść i wyliczyć dla
danego obiektu lub dla konkretnych robót w oparciu o rzeczywiste lub wynegocjowane podstawy. Są one sumą
następujących składników ceny kosztorysowej
Kb = R + ( M + Kz ) + S

R - całkowita wartość robocizny bezpośredniej,

M + Kz - całkowita wartość materiałów bezpośrednich wraz z kosztami zakupu
S - całkowita wartość bezpośrednia pracy sprzętu i transportu technologicznego

Cena kosztorysowa w kalkulacji kosztorysowej to kwota, za którą wykonawca jest skłonny wykonać zlecone
roboty.

W kalkulacji kosztorysowej wyznaczmy:

Cenę kosztorysową netto (nie zawiera podatku VAT)

Cenę kosztorysową brutto (zawiera podatek VAT)

 Kalkulowanie składników ceny w formule kosztorysowej
Stawka Robocizny – Robocizna (R)
Udział robocizny w układzie kalkulacyjnym kosztów całkowitych produkcji podstawowej stanowi około 10-20% w
zależności od rodzaju i charakteru robót. Wartość robocizny bezpośredniej w metodzie szczegółowej można określić
według wzoru:
R = ∑ (L*Nr*Cr)
L - ilość jednostek przedmiarowych/obmiarowych robót ,
Nr - jednostkowe nakłady rzeczowe robocizny,
Cr - cena jednostkowa robocizny (godzinowa stawka robocizny kosztorysowej w złotych za roboczogodzinę),

Godzinowa stawka robocizny kosztorysowej obejmuje wszystkie składniki zaliczane do wynagrodzenia oraz koszty
pochodne naliczane od wynagrodzeń, w szczególności:
1) płace zasadnicze,
2) premie regulaminowe,
3) płace dodatkowe (dodatki stażowe, inne dodatki regulaminowe),
4) płace uzupełniające (wynagrodzenia za urlopy i inne płatne nieobecności, zasiłki chorobowe, odprawy emerytalne,
nagrody jubileuszowe),
5) obligatoryjne obciążenia płac (składka ZUS płacona przez pracodawcę, na którą obecnie składają się następujące
fundusze: emerytalny, rentowy, wypadkowy, racy, gwarantowanych świadczeń pracowniczych),
6) odpisy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (przepisy nie narzucają tworzenia takiego funduszu).

Godzinową stawkę robocizny kosztorysowej ustala się na podstawie:

- kalkulacji własnej wykonawcy robót,
- publikowanych informacji o wysokości rynkowych stawek kosztorysowych,
-negocjacji stawki przeprowadzonej między stronami.

Jeżeli wykonawca kalkuluje stawkę własną robocizny kosztorysowej, na sposób wyznaczenia jej składników będą miały
wpływ zasady wynagradzania obowiązujące w danej firmie, aktualnie obowiązujące przepisy dotyczące wynagrodzenia
pracowniczego.
 Przykład uproszczonego wyliczenia średniej ważonej, ubruttowionej stawki płacy zasadniczej

Dane do kalkulacji:

1. Liczba wszystkich robotników, niezależnie od zawodu, wykonujących roboty budowlane w poprzednim miesiącu

70 osób

2. Nominalny miesięczny czas pracy na jednego zatrudnionego 178 godz.

3. Nominalny miesięczny czas pracy wszystkich robotników, wykonujących roboty budowlane 12460 godz. r"

4. Kwota wypłaconych w poprzednim miesiącu wynagrodzeń z tytułu ubruttowionych płac zasadniczych

(bez wynagrodzenia za godziny nadliczbowe) 80990 zł

Średnia ważona stawka ubruttowionej płacy zasadniczej w tym przykładzie wynosi więc:

80990 zł : 12460 godz. = 6,50 zł/godz.

 Kalkulowanie składników ceny w formule kosztorysowej

Stawka sprzętu - Sprzęt (S)

Sprzętem w budownictwie i w kosztorysowaniu nazywamy wszelkie maszyny, urządzenia, środki transportu

technologicznego i inny sprzęt niezbędny do wykonania roboty, zatrudniony bezpośrednio na placu budowy.

W budownictwie występuje podział sprzętu na :

-ciężki (spycharki ,koparki, dźwigi, walce itp.)
-średni (betoniarki, agregaty tynkarskie, deskowania, rusztowania, żuraw budowlany, wyciąg itp.)
-lekki ( drobny sprzęt nie występujący w tablicach katalogów norm, obsługiwany przez robotników budowy, jak wiertarki
zakrętarki, giętarki ,nożyce ,piły, szlifierki itp.)

Cena jednostkowa maszynogodziny pracy jednostek sprzętowych lub środków transportu technologicznego przyjmowana
w kosztorysie obejmuje:
1) kosztorysową cenę najmu jednostki sprzętowej lub transportowej, wraz z kosztami obsługi etatowej (dla sprzętu
ciężkiego)
2) koszty jednorazowe, jeżeli nie zostały one już uwzględnione w cenie najmu.

Cs = Cn +Kj

Kosztorysowa cena najmu jednostki sprzętowej lub transportowej obejmująca koszty jednorazowe uwzględnia pokrycie
kosztów powstałych z tytułu:
1) efektywnej pracy maszyn, sprzętu budowlanego oraz środków transportu technologicznego wraz z kosztami obsługi
etatowej,
2) przestojów wynikających z procesu technologicznego albo spowodowanych koniecznością przeprowadzania napraw i
remontów lub wywołanych warunkami atmosferycznymi,
3) usług jednorazowych (przewóz sprzętu lub środków transportu z bazy na budowę i z powrotem, montaż i demontaż na
miejscu pracy albo przezbrojenie).
 Kalkulowanie składników ceny w formule kosztorysowej

Transport technologiczny – jest to transport surowców, materiałów, półfabrykatów, wyrobów gotowych

odbywający się w obrębie placu budowy najkrótszą trasą na drodze od magazynu, składowiska lub miejsca
przetwarzania do miejsca budowania. Jest to transport odbywający się w granicach placu budowy, którego
odległość może ulegać zmianom w miarę przesuwającego się frontu robót jak i przemieszczania się magazynu,
czy składowiska materiałów (budowa liniowa). Do transportu technologicznego zalicza się także:
1) wywóz gruzu z placu budowy w robotach remontowych, rozbiórkowych, i wyburzeniowych.
2) transport gruntu z miejsca odkładu (wywóz nadmiaru) lub dowóz urobku na plac budowy z ukopu.
3) transport mas betonowych i zapraw oraz mas bitumicznych od wytwórni zlokalizowanych w obrębie placu
budowy do miejsca wbudowania.
Transport technologiczny to rodzaj transportu który stanowi bezpośrednią część procesu produkcyjnego na placu
budowy, wynikający z przyjętej technologii robót. Jest to wyłącznie sprzęt (środki transportu) wymieniony w
katalogach nakładów rzeczowych w składniku (S). Średnie odległości transportu technologicznego ujętego w
katalogach zostały określone w założeniach ogólnych.

Nakłady rzeczowe na ręczny transport materiałów (taczkami, wózkami) uwzględnione są w katalogach w

normach robocizny.
 Kalkulowanie składników ceny w formule kosztorysowej

Sprzęt i transport technologiczny

Wartość sprzętu i transportu technologicznego jako składnika kosztów bezpośrednich w metodzie szczegółowej
można obliczyć według wzoru:
S = ∑ (L*Ns*Cs)

L - ilość jednostek przedmiarowych lub obmiarowych robót

Ns - jednostkowe nakłady rzeczowe pracy sprzętu i środków transportu technologicznego
Cs - ceny jednostkowe maszynogodziny pracy sprzętu i środków transportu technologicznego

Jednostkowe nakłady pracy sprzętu i środków transportu technologicznego przyjmuje się z katalogów lub oblicza
na podstawie analiz indywidualnych. Nakłady te określają ilości maszynogodzin jednostek sprzętowych
niezbędnych do wykonania robót ujętych w poszczególnych pozycjach kosztorysowych, z uwzględnieniem
przestojów wynikających z procesu technologicznego.
 Kalkulowanie składników ceny w formule kosztorysowej

Koszty pośrednie – składnik kalkulacyjny ceny kosztorysowej, uwzględniający inne koszty niż koszty
bezpośrednie.
Koszty pośrednie obejmują głównie koszty ogólne budowy oraz koszt zarządu przedsiębiorstwa budowlanego.

Koszty ogólne budowy:

- Płace i narzuty na płace stałego personelu budowy (płace kierownictwa budowy, personelu technicznego,
administracyjnego budowy),
- Koszty montażu i demontażu obiektów zaplecza tymczasowego oraz koszty amortyzacji lub zużycia tych
obiektów,
- Koszty wyposażenia zaplecza tymczasowego w urządzenia placu budowy, obejmujące drogi tymczasowe,
tymczasowe sieci energetyczne, wodociągowe, kanalizacyjne, oświetlenie placu budowy, zastępcze źródła ciepła
do ogrzewania obiektów i robót, urządzenia zabezpieczające materiały i roboty przed działaniem warunków
atmosferycznych oraz innego typu urządzenia,
- Koszty narzędzi i drobnego sprzętu, koszty zużycia, remontów i konserwacji lekkiego sprzętu budowlanego,
ekwiwalenty wypłacane pracownikom za zużycie własnych narzędzi,
- Koszty BHP - koszty zużycia odzieży ochronnej i roboczej, sprzętu ochrony osobistej, urządzeń i środków
higieniczno-sanitarnych,
- Koszty zatrudnienia pracowników zamiejscowych, ich przejazdy i zakwaterowanie,
- Koszty zużycia energii i wody na cele administracyjne i nieprodukcyjne budowy, ogrzewanie obiektów zaplecza,
dozór budowy (stróż),
- Koszty podróży samochodów służbowych,
- Koszty ubezpieczeń majątkowych budowy,
- Koszty tymczasowej organizacji ruchu,
- Koszty uporządkowania terenu budowy i zaplecza po wykonaniu robót,
 Kalkulowanie składników ceny w formule kosztorysowej
Koszty zarządu:
- Płace i narzuty na płace pracowników zarządu,
- Koszty delegacji przejazdów,
- Koszty eksploatacji służbowych samochodów osobowych,
- Koszty biurowe utrzymania obiektów ogólnego przeznaczenia,
- Amortyzację i remonty środków trwałych,
- Czynsze i ubezpieczenia,
- Inne koszty zaliczane do kosztów zarządu przez wykonawcę.

Koszty pośrednie ustala się na podstawie:

- Metody preliminarza, wskaźnik wynikający z preliminarza określa wykonawca,
- Metody wskaźnikowej na podstawie wskaźnika własnego kosztów pośrednich obliczonego na postawie bilansu
z działalności przedsiębiorstwa z odpowiednio długiego mienionego czasu lub za pomocą wskaźnika kosztów
pośrednich publikowanych w ogólnie dostępnych wydawnictwach

Przyjmowaną podstawą naliczania kosztów pośrednich są koszty robocizny, pracy sprzętu i transportu
technologicznego. Koszty pośrednie wyliczamy według wzoru:

Kp = WKp * (R + S)

Gdzie:
Kp – Koszty pośrednie
R – Koszt robocizny
S – Koszt pracy sprzętu i transportu technologicznego
WKp – wskaźnik kosztów pośrednich
 Kalkulowanie składników ceny w formule kosztorysowej
Zysk – składnik kalkulacyjny ceny kosztorysowej stanowiący nadwyżkę przychodów nad kosztami wykonania
robót, uwzględniający również ryzyko wykonawcy.

Zysk w kosztorysie przyjmuje się kwotowo lub oblicza jako iloczyn wskaźnika narzutu zysku i podstawy jego
naliczania.
Procentowo, od przyjętej podstawy naliczania. Przyjmowana najczęściej podstawa naliczania pozwala na
zapisanie kalkulacji zysku wzorem:

Z = Wz * (R + S + Kp)

Gdzie: Z – Zysk
Wz – wskaźnik zysku

Wskaźnik narzutu zysku ustala się na podstawie: kalkulacji własnej, publikowanych informacji w
ogólnodostępnych wydawnictwach lub w drodze dwustronnych negocjacji.

Zysk kalkulacyjny jest prognozą.

Zysk wynikowy stanowiący różnicę między wynagrodzeniem wypłaconym wykonawcy za zrealizowane roboty, a
zbilansowanymi wydatkami poniesionymi przez wykonawcę przy ich realizacji jest zyskiem wypracowanym.
 Kalkulowanie składników ceny w formule kosztorysowej

Zysk kalkulacyjny powinien obejmować również Ryzyko wykonawcy.

Ryzyko normalne:
- Niepewność kalkulacji, wynikająca z ogromnej zmienności warunków pracy w budownictwie,
- Zmienna wydajność pracy, zależna od pory roku i warunków atmosferycznych,
- normalna zmienność rynkowych cen materiałów budowlanych i paliw,
- Odpowiedzialność za jakość robót i koszt ewentualnych robót poprawkowych,
- Zniszczenie lub kradzież materiałów.
Ryzyko nadzwyczajne:
- Nieprzewidziane skoki cen robocizny, materiałów i paliw,
- Przedłużenie czasu budowy niezależne od wykonawcy,
- Brak na czas dokładnie opracowanej dokumentacji projektowej,
- Niewypłacalność inwestora

Wskaźniki kosztów materiałów pomocniczych ustala się na podstawie:

1) katalogów lub innych publikowanych informacji,
2) kalkulacji własnej wykonawcy robót,
3) dwustronnych uzgodnień.
 Kalkulowanie składników ceny w formule kosztorysowej
Wskaźnik koszty zakupu.
Koszty zakupu są to wszystkie koszty, jakie ponosi wykonawca robót w związku z transportem materiałów i
urządzeń od miejsca ich pobrania/zakupu (skład budowlany, producent, itp.) do miejsca ich składowania na
budowie (magazyn, wyznaczone składowisko na placu budowy). Są to wszystkie koszty ponoszone przez
wykonawcę w procesie zakupu od momentu dokonania zakupu materiału do momentu przekazania po raz
pierwszy do magazynu na placu budowy (załadunki, przeładunki, wyładunki itp.) Koszty te określa się jako koszty
transportu zewnętrznego w odróżnieniu od tzw. transportu wewnętrznego uwzględnianego w składniku: sprzęt i
transport technologiczny. Decydujący udział w kosztach zakupu mają koszty samego transportu (około 96-98%).
Pozostałe koszty to opłaty związane z tym transportem (ubezpieczenie itp.)

W wypadku odrębnego obliczania koszty zakupu ustala się:

1) indywidualnie dla każdej dostawy materiałowej, na które składają się koszty transportu zewnętrznego
materiałów i pozostałe koszty ich zakupu,
2) wskaźnikowo w relacji do wartości kosztorysowej materiałów,
3) metodą mieszaną - ustalając dla wybranych rodzajów materiałów koszty zakupu indywidualnie i dla pozostałych
- wskaźnikowo.
Kalkulacja wskaźnikowa kosztów zakupu polega na obliczeniu kosztów zakupu według formuły:
Kz=Wkz*M/100%
Kz - koszty zakupu materiałów,
Wkz - wskaźnik narzutu kosztów zakupu materiałów,
M - koszty materiałów bezpośrednich.

O sposobie kalkulacji kosztów pośrednich, zysku i kosztów zakupu oraz ich wysokości - wskaźników oraz
podstawy naliczania decydują postanowienia założeń lub danych wyjściowych do kosztorysowania.
Kosztorysy sporządza się dla różnych celów i w różnych stadiach zaawansowania inwestycji, gdyż inwestora
interesuje w każdej fazie procesu inwestycyjnego całość kosztów związanych z realizacją zamierzonej inwestycji.
Początkowo określa się je w sposób orientacyjny, a w miarę precyzowania charakteru przyszłej inwestycji jej koszt
określa się coraz dokładniej. W odróżnieniu od inwestora przedsiębiorstwo budowlane jest zainteresowane
jedynie tymi obiektami i robotami, których wykonania zamierza się podjąć i dlatego pragnie możliwie najdokładniej
określić ich koszt. Kosztorysy można więc klasyfikować ze względu na objęty nimi zakres rzeczowy, fazę realizacji
inwestycji i związany z tym stopień dokładności (szczegółowości) kosztorysu oraz ze względu na cel, jakiemu
mają służyć.
 Podział kosztorysów

Ze względu na zakres rzeczowy rozróżnia się:

• kosztorys inwestycji, obejmujący wszystkie roboty i nakłady,
• kosztorysy obiektów, obejmujące całość kosztów obiektu,
• kosztorysy robót, podające koszt wykonania określonych robót

Ze względu na stopień dokładności wyróżnia się:

• kosztorysy wstępne (orientacyjne), sporządzane we wstępnej analizie oceny celowości realizacji inwestycji,
• kosztorysy generalne, nazywane zbiorczym zestawieniem kosztów (ZZK), obejmujące koszt wszystkich robót i
nakładów, sporządzone metodą wskaźnikową w fazie założeń techniczno-ekonomicznych,
• kosztorysy szczegółowe, sporządzane w fazie projektu technicznego lub w toku realizacji robót i dokładnie
określające koszt obiektów i robót.

W ustawie Prawo Zamówień Publicznych nie mówimy o ZZK ale o WKI

 Rodzaje kosztorysów

Kosztorys inwestorski - sporządza zamawiający, służy do ustalenia kosztu wykonania określonych robót
inwestycyjnych lub remontowych.

Kosztorys inwestorski zgodny z UPZP – sporządza zamawiający. Stanowi podstawę określenia wartości
zamówienia na roboty budowlane.
Jeżeli przedmiotem zamówienia jest wykonanie robót budowlanych - to wartość zamówienia ustala się
na podstawie kosztorysu inwestorskiego sporządzanego na etapie opracowania dokumentacji albo na
podstawie planowanych kosztów robót budowlanych określonych w programie funkcjonalno - użytkowym.
Przy obliczaniu wartości zamówienia na roboty budowlane uwzględnia się także wartość dostaw związanych
z wykonywaniem robót budowlanych oddanych przez zamawiającego do dyspozycji wykonawcy.

Kosztorys ofertowy - służy do uzgodnienia ceny obiektu lub robót budowlano-montażowych

i remontowych. Kosztorys ten sporządza wykonawca robót. Określa on przewidywane koszty wykonawcy
w określonych warunkach realizacji inwestycji i ustala cenę, za którą wykonawca jest skłonny wykonać roboty.
Kosztorys ofertowy powinien być sporządzony na podstawie przedmiaru, założeń, wytycznych, dokumentacji lub
innych ustaleń przekazanych przez zamawiającego.

Kosztorys ofertowy – stanowi kalkulację ceny oferty i jest przygotowywany przez wykonawcę przed podpisaniem
umowy jako propozycja wynagrodzenia za wykonanie przedmiotu umowy.
 Rodzaje kosztorysów

Kosztorys powykonawczy - sporządza wykonawca po zrealizowaniu robót w przypadku uzgodnienia

w umowie takiej formy rozliczeń, gdyż w chwili jej zawierania nie można dokładnie ustalić zakresu rzeczowego
robót i warunków ich wykonania. Najczęściej dotyczy to robót remontowych, modernizacyjnych, awaryjnych
i podziemnych. W umowie uzgadnia się podstawy kosztorysowe, ceny czynników produkcji oraz koszty pośrednie
i zysk.

Kosztorys powykonawczy – stanowi kalkulację dla ustalenia wynagrodzenia wykonawcy za wykonanie

przedmiotu umowy, w przypadku gdy nie jest opracowany kosztorys ofertowy i jest on sporządzony przez
wykonawcę po wykonaniu robót.

Kosztorys robót dodatkowych - (uzupełniający) sporządza się w przypadku zwiększenia ustalonego w umowie
rzeczowego zakresu robót lub wprowadzenia przez zamawiającego zmian.

Kosztorys zamienny – stanowi kalkulację dla zamiany ceny ustalonej w umowie i jest przygotowywany przez
wykonawcę po wykonaniu robót jako propozycja zmian kosztorysu ofertowego z uwagi na zmiany pierwotnie
przewidzianych ilości jednostek przedmiarowych robót.
Kosztorys obejmuje:
1) stronę tytułową,
2) ogólną charakterystykę obiektu budowlanego lub robót budowlanych,
3) przedmiar lub obmiar robót,
4) kalkulację metodą uproszczoną lub metodą szczegółową,
5) załączniki do kosztorysu:
a) założenia wyjściowe do kosztorysowania lub protokół danych wyjściowych do kosztorysowania,
b) w miarę potrzeby, analizy dotyczące indywidualnego ustalania jednostkowych nakładów rzeczowych,
kalkulacje własne wykonawcy robót oraz preliminarz kosztów pośrednich.

Strona tytułowa kosztorysu zawiera:

1) określenie rodzaju kosztorysu,
2) nazwę przedmiotu kosztorysowania,
3) określenie lokalizacji budowy,
4) nazwę i adres zamawiającego,
5) nazwę i adres jednostki opracowującej kosztorys, nazwiska z określeniem funkcji osób, które sporządziły
kosztorys, oraz ich podpisy,
6) cenę kosztorysową,
7) datę opracowania kosztorysu,
8) nazwę jednostki, która wykonuje roboty lub oferuje ich wykonanie,
9) ewentualnie klauzulę o uzgodnieniu kosztorysu przez zamawiającego i wykonawcę.
 Rodzaje kosztorysów

Ogólna charakterystyka obiektu lub robót zawiera krótki opis techniczny wraz z istotnymi parametrami, które
określają wielkość obiektu lub zakres robót budowlanych.

Podczas sporządzania przedmiaru lub obmiaru robót należy kierować się przyjętymi zasadami obliczania ilości
robót podanymi w katalogach (jeżeli przyjmujemy podstawy wyceny na podstawie katalogów), innych ustalonych
przez strony publikacjach lub w specyfikacjach technicznych wykonania i odbioru robót.

Każdy jednostkowy nakład rzeczowy występujący w kalkulacji szczegółowej posiada swoją identyfikację w postaci
podania podstawy jego ustalenia.

Wszystkie ceny i kwoty podane lub obliczone w kosztorysie zaokrągla się do pełnych groszy.

O ostatecznej formie i szczegółowym zakresie kosztorysu decyduje w odniesieniu do kosztorysu inwestorskiego i

ofertowego inwestor - w założeniach wyjściowych do kosztorysowania, a w wypadku pozostałych rodzajów
kosztorysów - inwestor i wykonawca w wyniku dwustronnych uzgodnień - w protokole danych wyjściowych do
kosztorysowania.
 Kosztorysowanie w zamówieniach publicznych

Ustawa Prawo Zamówień Publicznych reguluje działania zamawiających wydatkujących środki publiczne.

Etap przygotowania postępowania, etap związany z przeprowadzeniem postępowa, etap realizacji

przedsięwzięcia oraz jego rozliczenia.

Opis przedmiotu zamówienia - zgodnie z UPZP dokonuje się za pomocą dokumentacji projektowej oraz
specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót. Składnikiem dokumentacji projektowe jest przedmiar robót
określony wg Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu
i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz
programu funkcjonalno-użytkowego .

Określenie wartości zamówienia - zgodnie z UPZP wartość zamówienia w odniesieniu do zamówienia na roboty
budowlane w rozumieniu ustawy Prawo budowlane ustala się na podstawie kosztorysu inwestorskiego lub
planowanych kosztów robót budowlanych. Kosztorys inwestorski sporządza się na etapie opracowania
dokumentacji projektowej a planowane koszty robót budowlanych są kalkulowane w oparciu o program
funkcjonalno-użytkowy. Zamawiający decyduje o wyborze podstawy ustalenia wartości zamówienia: kosztorys
inwestorski czy planowane koszty robót budowlanych.
 Kosztorysowanie w zamówieniach publicznych

Kosztorys ofertowy jest odpowiedzią Wykonawcy na wymagania postawione przez Inwestora w Specyfikacji
Istotnych Warunków Zamówienia w punkcie dotyczącym „opisu sposobu obliczania ceny” .

Mamy dwie metody, które są stosowane najczęściej w rozliczaniu umów: metoda kosztorysowa (obmiarowa) i
metoda ryczałtowa.

Metoda kosztorysowa
Podstawą zawarcia umowy jest przedmiar robót, który jest przekazywany przez Inwestora Wykonawcy w celu
określenia ceny za roboty budowlane. Oferta Wykonawcy zawarta jest w kosztorysie ofertowym, który jest
integralną częścią umowy. Rozliczanie zarówno w trakcie realizacji jak i po ukończeniu robót odbywa się według
ilości faktycznie wykonanych robót.

Metoda ryczałtowa
Wynagrodzenie ryczałtowe określa się ceną ryczałtową jako należną wykonawcy za wykonanie określonych robót
bez wyszczególniania składowych ceny. Wysokość wynagrodzenia jest ostateczna. Dla tej metody Inwestor nie
przedstawia przedmiaru robót. Powinien natomiast załączyć wzór tabeli elementów rozliczeniowych. Ta metoda
wystąpi w przypadku umów typu zaprojektowanie i wykonanie robót przez samego Wykonawcę.
 Kosztorysowanie w zamówieniach publicznych
Wartość zamówienia jest to szacunkowe wynagrodzenie wykonawcy, które się ustala na podstawie kosztorysu
inwestorskiego lub na podstawie planowanych kosztów robót budowlanych uwzględniając także wartość dostaw
związanych z wykonaniem robót oddanych przez Zamawiającego do dyspozycji wykonawcy.

Podstawą ustalenia wartości zamówienia jest całkowite szacunkowe wynagrodzenie wykonawcy, bez
podatku od towarów i usług, które Zamawiający winien określić z należytą starannością.

Na podstawie art. 33 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych zostało opublikowane Rozporządzenie Ministra
Infrastruktury z dnia 18 maja 2004 r. w sprawie określenia metod i podstaw sporządzania kosztorysu
inwestorskiego, obliczania planowanych kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót
budowlanych określonych w programie funkcjonalno-użytkowym.

• Gdy przedmiotem zamówienia są same roboty budowlane w rozumieniu ustawy Prawo budowlane.
Wartość zamówienia zgodnie z ustawą określa się na podstawie kosztorysu inwestorskiego lub planowanych
kosztów robót budowlanych.

• Gdy przedmiotem zamówienia jest zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych w rozumieniu Prawa
budowlanego. Wartość zamówienia zgodnie z ustawą określa się na podstawie planowanych kosztów prac
projektowych i robót budowlanych.
 Kosztorysowanie w zamówieniach publicznych

Kosztorys inwestorski opracowuje się metodą kalkulacji uproszczonej, polegającą na obliczeniu wartości
kosztorysowej robót objętych przedmiarem robót jako sumy iloczynów ilości jednostek przedmiarowych robót
podstawowych i ich cen jednostkowych bez podatku od towarów i usług, według wzoru:

Wk = ∑ L x Cj

gdzie:
Wk - wartość kosztorysowa robót;
L - liczba jednostek przedmiarowanych robót;
Cj - cena jednostkowa roboty podstawowej.
 Kosztorysowanie w zamówieniach publicznych

Kalkulacja szczegółowa ceny jednostkowej polega na określeniu wartości poszczególnych jednostkowych

nakładów rzeczowych (kosztów bezpośrednich) oraz doliczeniu narzutów kosztów pośrednich i zysku,
według wzoru:

Cj = ∑ n x c + Kpj + Zj

gdzie:

Cj - cena jednostkowa określonej pozycji przedmiarowej;

n - jednostkowe nakłady rzeczowe: robocizny - nr, materiałów - nm, pracy sprzętu - ns;
c - cena czynników produkcji: robocizny - Cr, ceny materiałów - Cm, ceny pracy sprzętu - Cs;

n x c -koszty bezpośrednie jednostki przedmiarowej robót, według wzoru:

n x c = (∑ nr x Cr + ∑ nm x Cm + ∑ ns x Cs)

gdzie:

Kpj - koszty pośrednie na jednostkę przedmiarową robót;

Zj - zysk kalkulacyjny na jednostkę przedmiarową robót.
 Kosztorysowanie w zamówieniach publicznych

Kosztorys inwestorski zgodnie z § 7 obejmuje:

1. Stronę tytułową zawierającą:
a) nazwę obiektu lub robót budowlanych z uwzględnieniem nazw i kodów Wspólnego Słownika Zamówień i
podaniem lokalizacji,
b) nazwę i adres zamawiającego,
c) nazwę i adres jednostki opracowującej kosztorys,
d) imiona i nazwiska, z określeniem funkcji osób opracowujących kosztorys, a także ich podpisy,
e) wartość kosztorysową robót,
f) datę opracowania kosztorysu inwestorskiego.
2. Ogólną charakterystykę obiektu lub robót, zawierającą krótki opis techniczny wraz z istotnymi parametrami,
które określają wielkość obiektu lub robót.
3. Przedmiar robót.
4. Kalkulację uproszczoną.
5. Tabelę wartości elementów scalonych, sporządzoną w postaci sumarycznego zestawienia wartości robót
określonych przedmiarem robót, łącznie z narzutami kosztów pośrednich i zysku, odniesionych do elementu
obiektu lub zbiorczych rodzajów robót.
6. Załączniki:
a) założenia wyjściowe do kosztorysowania,
b) kalkulacje szczegółowe cen jednostkowych, analizy indywidualne nakładów rzeczowych oraz analizy własne
cen czynników produkcji i wskaźników narzutów kosztów pośrednich i zysku.
 Kosztorysowanie w zamówieniach publicznych
Program funkcjonalno-użytkowy służy do opisu przedmiotu zamówienia, którego zakres obejmuje
zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych. To znaczy, że w zakres takiego zamówienia obejmuje:
sporządzenie projektów (budowlanego, wykonawczego); uzyskanie uzgodnień oraz pozwolenia na budowę;
zrealizowanie robót budowlanych wg projektów, uzyskanie pozwolenia na użytkowanie.

Program funkcjonalno-użytkowy obejmuje opis zadania budowlanego, w którym podaje się przeznaczenie
ukończonych robót budowlanych oraz stawiane im wymagania techniczne, ekonomiczne, architektoniczne,
materiałowe i funkcjonalne.

Określenie tych wymagań w programie przy braku koncepcji projektowych planowanego obiektu daje
zamawiającemu narzędzie, na podstawie którego wykonawca może określić cenę ryczałtową za jaką wykona
przedmiot zamówienia.

Program funkcjonalno-użytkowy powinien zawierać jednoznaczne dyspozycje odnośnie opisywanego obiektu

budowlanego i określać jego podstawowe oraz oczekiwane przez zamawiającego standardy funkcjonalno-
użytkowe oraz wymagania jakościowe i materiałowe dotyczące zamówienia. Informować wykonawcę (oferenta) o
dokumentach warunkujących wykonanie projektu, które dotychczas zgromadził zamawiający oraz rozstrzygnąć
kto i w jakich terminach zapewni uzyskanie pozostałych dokumentów związanych z uzyskaniem pozwolenia na
budowę i wykonaniem pozostałych projektów, a także o uwarunkowaniach prawnych dotyczących projektowania i
wykonawstwa.
 Kosztorysowanie w zamówieniach publicznych
Program F-U stanowi podstawę do wyboru wykonawcy zgodnie z UPZP; zawarcia umowy na wykonanie projektu i
robót budowlanych; przygotowania oferty wykonawcy szczególnie w zakresie ceny oferty; określenia planowanych
kosztów robót budowlanych i planowanych kosztów prac projektowych będących opracowaniem kosztowym.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 18 maja 2004 r. określa metodologię obliczenia planowanych
kosztów prac projektowych i robót budowlanych.
Planowane Koszty Robót Budowlanych
Kalkulacja planowanych kosztów robót budowlanych, może być stosowana jako drugi dopuszczony ustawą
sposób ustalania wartości zamówienia, którego przedmiotem są roboty budowlane w rozumieniu ustawy Prawo
budowlane, stanowi podstawę określenia wartości składowej zamówienia dotyczącej robót budowlanych , gdy są
one zlecane łącznie z zaprojektowaniem.
Niezależnie od tego czy zamawiający dysponuje dokumentacją projektową i specyfikacjami technicznymi,
opisującymi szczegółowo i precyzyjnie roboty budowlane, jest dopuszczone określenie wartości zamówienia na
podstawie planowanych kosztów robót budowlanych bez potrzeby opracowania kosztorysu inwestorskiego.
Planowane koszty robót budowlanych zgodnie z rozporządzeniem oblicza się stosując metodę wskaźnikową.
Planowane Koszty Prac Projektowych
Planowane koszty prac projektowych stanowią łącznie z planowanymi kosztami robót budowlanych podstawę
określenia wartości zamówienia na zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych.
Z powyższego wynika, iż przepisy rozporządzenia nie obowiązują przy szacowaniu wartości zamówienia, którego
przedmiotem są same prace projektowe.
 Specyfikacje Techniczne Wykonania i Odbioru Robót

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy
dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu
funkcjonalno-użytkowego mówi, że dokumentacja projektowa, służąca do opisu przedmiotu zamówienia na
wykonanie robót budowlanych, składa się z:
• projektu budowlanego,
• projektów wykonawczych,
• przedmiaru robót, pozycja przedmiaru powinna zawierać:
1. numer pozycji przedmiaru,
2. kod pozycji przedmiaru, określony zgodnie z ustaloną indywidualnie systematyką robót
lub na podstawie wskazanych publikacji zawierających kosztorysowe normy nakładów
rzeczowych,
3. numer specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych ,
zawierającej wymagania dla danej pozycji przedmiaru,
4. nazwę i opis pozycji przedmiaru oraz obliczenia ilości jednostek miary dla pozycji
przedmiarowej,
5. jednostkę miary , której dotyczy pozycja przedmiaru,
6. ilość jednostek miary pozycji przedmiaru.
• informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia ( w określonych przypadkach).
 Specyfikacje Techniczne Wykonania i Odbioru Robót

Specyfikacja techniczna wykonania i odbioru robót jest opracowaniem zawierającym zbiór wymagań w zakresie
sposobu wykonania robót budowlanych, obejmującym w szczególności wymagania właściwości materiałów,
wymagania dotyczące sposobu wykonania i oceny prawidłowości wykonania poszczególnych robót oraz
określenie zakresu prac, które powinny być ujęte w poszczególnych pozycjach przedmiaru zaliczanego do
dokumentacji projektowej. Specyfikacja techniczna wykonania i odbioru robót wymagana przy zamówieniach
publicznych w gospodarce rynkowej stanowi nieodłączną część postępowania umownego w przypadku robót
budowlanych. Najczęściej jest opracowywana przez inwestora. Szczegółowy zakres i forma specyfikacji jest
określona w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu i
formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu
funkcjonalno-użytkowego

Specyfikacji technicznych nie można jednak traktować jako jakiegoś uniwersalnego normatywu, wzorca, czy też
podręcznika wykonywania robót budowlanych. Taką rolę spełniają „Warunki techniczne wykonania i odbioru
robót".

Specyfikacje techniczne wykonania i odbioru robót są ściśle związane z jednym, konkretnym przedsięwzięciem,
określają zasady i wymagania jego realizacji.
 Przedmiar Robót

Przedmiar robót to opracowanie wchodzące w skład dokumentacji projektowej. Jest to opracowanie zawierające
zestawienie przewidywanych do wykonania robót (podstawowych) w kolejności technologicznej ich wykonania,
sporządzone na podstawie dokumentacji projektowej (rysunków), zgodnie z systematyką robót, właściwą dla
danego przedsięwzięcia, a zawierające opisy robót, ich jednostki oraz ilości wyliczone zgodnie z zasadami
ustalonymi w specyfikacjach technicznych albo wykaz elementów rozliczeniowych ze wskazaniem ich ilości i miar
oraz wyszczególnieniem w specyfikacji technicznej zakresu prac wchodzących w dany element rozliczeniowy.
Przedmiar robót zawiera również ustalenia dotyczące sposobu wyliczenia ceny oferty.

Jest sprecyzowaniem zakresu ilościowego poszczególnych robót ujętych w dokumentacji projektowej. Służy do
prawidłowego określenia wartości robót budowlanych w kosztorysie inwestorskim, a także ceny oferty przez
wykonawcę.

Na etapie przygotowania przedmiaru powinniśmy podzielić zakres robót uwzględniając przyszłe rozliczenia
kosztów. Przedmiar stanowi podstawę obliczenia wartości kosztorysowej w przypadku kosztorysu inwestorskiego
lub ceny oferty wynikającej z kosztorysu ofertowego. Jest dokumentem, którego podział robót umożliwia
rozliczenia rzeczowo-finansowe lub przygotowanie harmonogramu.
 Przedmiar Robót

Roboty podstawowe taki zakres prac, które po wykonaniu są możliwe do odebrania pod względem ilości i
wymogów jakościowych oraz uwzględniają przyjęty stopień scalenia robót

Roboty tymczasowe taki zakres robót, które są projektowane i potrzebne do wykonania robót podstawowych, ale
nie są przekazywane zamawiającemu i są usuwane po wykonaniu robót podstawowych. Do robót tymczasowych
między innymi należy zaliczyć: ustawianie rusztowań, wykonanie szalunków, odwodnień. Robót tymczasowych
nie uwzględnia się w przedmiarze robót jako wydzielonych pozycji. Nie są one odrębnie opłacane, ich koszt
wykonania musi być wliczony ceny robót podstawowych.

Prace towarzyszące to prace niezbędne do wykonania robót podstawowych , niezaliczone do robót

tymczasowych np. geodezyjne wytyczenie obiektu, inwentaryzacja powykonawcza. Również prac towarzyszących
nie uwzględnia się jako wydzielonych pozycji w przedmiarze robót.
 Przedmiar Robót

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 18 maja 2004 r.

Przedmiar robót - należy przez to rozumieć opracowanie zawierające zestawienie przewidywanych do
wykonania robót w kolejności technologicznej ich wykonania, wraz z ich szczegółowym opisem, miejscem
wykonania lub wskazaniem podstaw ustalających szczegółowy opis, z wyliczeniem i zestawieniem ilości
jednostek miar robót podstawowych oraz wskazaniem podstaw do ustalania cen jednostkowych robót lub
jednostkowych nakładów rzeczowych.

Stanowi podstawę kalkulacji inwestorskiej, przy jego sporządzaniu należy przywołać podstawy
do ustalenia cen jednostkowych robót lub jednostkowych nakładów rzeczowych.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004 r.

Przedmiar robót powinien zawierać zestawienie przewidywanych do wykonania robót podstawowych
w kolejności technologicznej ich wykonania wraz z ich szczegółowym opisem lub wskazaniem podstaw
ustalających szczegółowy opis oraz wskazaniem właściwych specyfikacji technicznych wykonania i odbioru
robót budowlanych, z wyliczeniem i zestawieniem ilości jednostek przedmiarowych robót podstawowych.

Dokument, w którym nie wskazuje się podstaw wyceny, natomiast przywołane zostają przez
zamawiającego odpowiednie numery specyfikacji wykonania i odbioru robót.
 Przedmiar Robót

W przedmiarze powinny być podawane roboty podstawowe, które są możliwe do sprawdzenia pod względem
ilości i jakości wykonania oraz przekazywane zamawiającemu po ich wykonaniu. Roboty pomocnicze
projektowane i wykonywane przez wykonawcę dla potrzeb wykonania robót podstawowych oraz usuwane po ich
wykonaniu i w związku z tym nie przekazane zamawiającemu, powinny być podawane w przedmiarze tylko pod
warunkiem istnienia uzasadnionej potrzeby ich odrębnego rozliczenia.

Wyróżniamy dwa sposoby ujęcia produkcji budowlanej:

W ujęciu produktowym rozpatruje się wyłącznie wyniki końcowe określonych procesów.
Wyszczególnienie w przedmiarze robót jedynie robót podstawowych jest związane z ujęciem produktywnym
produkcji budowlanej (roboty). Tak opracowany dokument jest przekazany wykonawcy przez zamawiającego.
Ujęcie produktowe traktuje robotę budowlaną jako konkretny produkt przekazywany inwestorowi, nie narzucając
wykonawcy technologii i sprzętu potrzebnego do realizacji.

W ujęciu procesowo-zasobowym rozpatruje się czynności prowadzące do powstania określonych części i

elementów obiektów budowlanych oraz zasoby zużywane podczas realizacji tych czynności.
Ujęcie procesowo-zasobowe powinno mieć zastosowanie przy kalkulowaniu cen jednostkowych przez
wykonawcę robót.
 Przedmiar Robót
Jednostka
Nr Kod pozycji Nr S.T. Wyszczególnienie Elementów Rozliczeniowych
Nazwa Ilość
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Węzeł cieplny os. Zuzia 9
1. Roboty ogólne.

1. P1.00 ST-00 pkt. 1.3.1 Rozruch wymiennikowni. kpl 1,00

2. P1.00 ST-00 pkt. 8.3 Przeprowadzenie badania i odbioru technicznego UDT. kpl 1,00

3. P1.00 ST-00 pkt. 8.4 Pomiary odbiorcze inst.elektr. i ocena ochrony p.poż. kpl 1,00

2. Roboty demontażowe.

ST-01
4. P1.01 Demontaż istniejącej instalacji oraz armatury i izolacji, z odwozem złomu. kpl 1,00
pkt. 5.2.2

Demontaż istniejącej instalacji elektrycznej, lamp, wyłączników itp. wraz z przekazaniem

ST-01
5. P1.01 zdemontowanych materiałów właścicielowi kpl 1,00
pkt. 5.2.2

3. Roboty modernizacyjne.

Wykonanie studni schładzającej z kręgów betonowych, wewnątrz budynków, Fi·600·mm, wraz z

ST-02
6. P1.02 robotami ziemnymi, pompą , wpustem żeliwnym podłogowym, przekryciem włazem typu lekkigo, kpl 1,00
pkt. 5.2.2
instalacją kanalizacyjną.

ST-02
7. P1.02 Wymiana zlewu wraz zaworem czerpalnym ze złączką do węża. kpl 1,00
pkt. 5.2.2

ST-02 Wykonanie odprowadzenia czynnika do kratki ściekowej z odwodnień urządzeń węzła ciepłowniczego -
8. P1.02 szt 1,00
pkt. 5.1.6 rurociągi stalowe dn 100·mm wraz z lejkami ściekowymi i zabezpieczeniem antykorozyjnym.

ST-04 Wykonanie izolacji akustycznej stropu płytami z wełny mineralnej twardej gr. 5cm o współczynniku
9. P1.04 m2 8,92
pkt. 5.1.6 przenikania ciepła co najmniej 0,04 W/m x K
 Przedmiar Robót do wyceny
Jednostka
Wartość jedn. Wartość razem
Nr Kod pozycji Nr S.T. Wyszczególnienie Elementów Rozliczeniowych
Złotych, Euro złotych, Euro
Nazwa Ilość

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Węzeł cieplny os. Zuzia 9

1. Roboty ogólne.

1. P1.00 ST-00 pkt. 1.3.1 Rozruch wymiennikowni. kpl 1,00 0,00

2. P1.00 ST-00 pkt. 8.3 Przeprowadzenie badania i odbioru technicznego UDT. kpl 1,00 0,00
3. P1.00 ST-00 pkt. 8.4 Pomiary odbiorcze inst.elektr. i ocena ochrony p.poż. kpl 1,00 0,00
Razem - Roboty ogólne. 0,00
2. Roboty demontażowe.

ST-01
4. P1.01 Demontaż istniejącej instalacji oraz armatury i izolacji, z odwozem złomu. kpl 1,00 0,00
pkt. 5.2.2

Demontaż istniejącej instalacji elektrycznej, lamp, wyłączników itp. wraz z przekazaniem

ST-01
5. P1.01 zdemontowanych materiałów właścicielowi kpl 1,00 0,00
pkt. 5.2.2

Razem - Roboty demontażowe. 0,00

3. Roboty modernizacyjne.

Wykonanie studni schładzającej z kręgów betonowych, wewnątrz budynków, Fi·600·mm,

ST-02
6. P1.02 wraz z robotami ziemnymi, pompą , wpustem żeliwnym podłogowym, przekryciem włazem kpl 1,00 0,00
pkt. 5.2.2
typu lekkigo, instalacją kanalizacyjną.

ST-02
7. P1.02 Wymiana zlewu wraz zaworem czerpalnym ze złączką do węża. kpl 1,00 0,00
pkt. 5.2.2

Wykonanie odprowadzenia czynnika do kratki ściekowej z odwodnień urządzeń węzła

ST-02
8. P1.02 ciepłowniczego - rurociągi stalowe dn 100·mm wraz z lejkami ściekowymi i szt 1,00 0,00
pkt. 5.1.6
zabezpieczeniem antykorozyjnym.

ST-04 Wykonanie izolacji akustycznej stropu płytami z wełny mineralnej twardej gr. 5cm o
9. P1.04 m2 8,92 0,00
pkt. 5.1.6 współczynniku przenikania ciepła co najmniej 0,04 W/m x K

Razem - Roboty modernizacyjne. 0,00

 Przedmiar Robót do wyceny

Przykład niepoprawnie przeprowadzonej agregacji robót.

Wartość
Numer Kod indyw. STWiOR Podstawa Opis Jednostka Ilość Wartość
jednostkowa

1 K 401 SST 01 ROBOTY BUDOOWLANE UL. ZUZIA 9

1.1 K 401 SST01.01 Asortyment STAN ZERO

1.1.1 K 401 SST 01.01.02 Element Mechaniczne wykonanie wykopów grunt kat.II i III m3 4546
z wywozem urobku samochodami
samowyładowczymi na odl. 1,00 km + ręczne
wykonanie wykopów pod ławy i stopy
fundamentowe z transportem urobku taczkami na
odległość do 10 m. Zdjęcie warstwy ziemi
urodzajnej. Wykonanie drenażu.
1.1.2 K 401 SST 01.01.03 Element FUNDAMENTY - ŁAWY, STOPY, PŁYTA m3 629

1.1.3 K 401 SST 01.01.04 Element SŁUPY I ŚCIANY ŻELBETOWE

 Przedmiar Robót do wyceny

Przykład niepoprawnie przeprowadzonej agregacji robót. Rozłożenie pozycji na roboty wchodzące w jej skład.

Numer Kod STWiOR Podstawa Opis Ilość Jednostka

indyw.
1 K 01 ST 01 ROBOTY BUDOOWLANE UL. Kasztanowa 20
1.1 K 02 ST 01.01. Asortyment STAN ZERO
1.1.1 K 03 ST 01.01.01. Element Mechaniczne wykonanie wykopów grunt kat.II i III z wywozem urobku samochodami 4546,676 m3
samowyładowczymi na odl. 1,00 km + ręczne wykonanie wykopów pod ławy i stopy
fundamentowe z transportem urobku taczkami na odległość do 10 m. Zdjęcie warstwy ziemi
urodzajnej. Wykonanie drenażu.
S1.1.1.1 K 04 KNR Zabezpieczenie drzew na okres wykonywania robót ziemnych, średnica do 30 cm 9 szt
221/107/3
S1.1.1.2 K 05 KNNR 1/113/1 Mechaniczne usunięcie warstwy ziemi urodzajnej grubość 15 cm 2358,66 m2
S1.1.1.3 K 06 KNNR 1/113/2 Dodatek za każde 5 cm grubości ponad 15 cm usuwanej warsty ziemi urodzajnej gr 40 cm 2358,66 m2
S1.1.1.4 K 07 KNNR 1/206/4 Mechaniczny załadunek humusu na samochody samowyładowcze i wywóz na odl 1 km 943,464 m3
S1.1.1.5 K 08 KNNR 1/208/2 Dodatek za kazy 1 km ponad 1 wywozu ziemi urodzajnej na odl. do 10 km 943,464 m3
S1.1.1.6 K 09 KNNR 1/202/7 Mechaniczne wykonanie wykopów gruntu kat. II z wywozem urobku samochodami 1282,025 m3
samowyładowczymi na odl. 1,00 km
S1.1.1.7 K 10 KNNR 1/202/8 Mechaniczne wykonanie wykopów gruntu kat. III z wywozem urobku samochodami 3073,903 m3
samowyładowczymi na odl. 1,00 km
S1.1.1.8 K 11 KNNR 1/208/2 Dodatek za każdy 1 km ponad 1 wywozu gruntu na odl. do 10 km 4355,928 m3
S1.1.1.9 K 12 KNNR 1/303/2 Ręczne wykonanie wykopów pod ławy i stopy fundamentowe z transportem urobku taczkami 188,748 m3
na odl do 10 m
S1.1.1.1 K 13 KNNR 1/303/4 Dadatek za transport urobku taczkami na odl. ponad 10 m 188,748 m3
0
S1.1.1.1 K 14 KNNR 1/305/2 Ręczne wykonanie wykopu na odkłąd pod rowków drenażowych 6,984 m3
1
S1.1.1.1 K 15 KNNR 1/608/2 Wykonanie podsypki i obsypki rury drenażowej z pospółki w gotowym wykopie 6,984 m3
2
S1.1.1.1 K 16 KNNR Ułożenie rur drenażowych z PVC z włóknem filtracyjnym 188,64 m
3 11/703/3
S1.1.1.1 K 17 KNNR 1/618/1 Montaż studzienk drenażowych 6 szt
4
1.1.2 K 18 ST 01.01.02. Element FUNDAMENTY - ŁAWY, STOPY, PŁYTA m3
1.1.3 K 19 ST 01.01.03. Element SŁUPY I ŚCIANY ŻELBETOWE
 Przedmiar Robót - Grupowanie robót

Grupowanie robót

Agregacja jest to połączenie procesów roboczych powiązanych ze sobą technologicznie w celu uzyskania
zakończonej produkcji budowlanej.

Agregacja polega na znormalizowaniu wszystkich robót składowych w relacji do jednostki roboty zagregowanej
w całym jej zakresie występowania uszczegóławiając wszystkie elementy składowe tej zagregowanej roboty na
podstawie wytycznych wynikających ze specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych.

Norma scalona jest to zsumowanie wszystkich norm obejmujących robociznę, materiał oraz pracę sprzętu dla
poszczególnych czynności prostych, składających się na normowany proces roboczy lub końcowy produkt
produkcji budowlanej.
 Przedmiar Robót - Grupowanie robót

Dla szybkiego – uproszczonego oszacowania kosztów inwestycji z wykorzystaniem cenników.

a) w zamówieniach publicznych przy ustaleniu sposobu postępowania przy ogłoszeniu przetargów.
b) w zamówieniach publicznych i nie tylko przy ustalaniu planowanych kosztów inwestycji.
c) przy prognozowaniu skutków finansowych planów zagospodarowania przestrzennego w części dotyczącej
infrastruktury technicznej.
d) przy wycenach majątku.

Cele porównawcze z publikowanymi cenami.

a) wykorzystywane przez inwestorów dla oceny ofert składanych przez wykonawców.
b) wykorzystywane przez wykonawców jako układ odniesienia dla opracowanych przez siebie kosztorysów
ofertowych.

Agregowanie mające na celu dostosowanie opracowań kosztorysowych do poziomu szczegółowości projektu.

a) dostosowanie podziałów i poziomów agregacji do struktury i opisów zawartych w projekcie.
b) ujednolicenie terminologii opracowania kosztorysowego z terminologią projektu.
c) umożliwienie wariantowania rozwiązań w projektowaniu.

Dostosowanie opracowań kosztorysowych do umownych zasad rozliczeń.

a) grupowanie (agregowanie) dostosowujące opracowanie kosztorysowe – ofertowe do wynegocjowanych
zasad rozliczeń (głównie poza zamówieniami publicznymi).
b) przy zmianie jednostek na inne jednostki odniesienia w różnych poziomach agregacji robót.
 Przedmiar Robót - Grupowanie robót

Nazwy robót zagregowanych. Wybór jednostek robót zagregowanych.

a) powinny być proste, zwięzłe, opisujące w miarę dokładnie zakres robót objętych poziomem agregacji.
b) terminologia użyta w nazwach powinna być zgodna z terminami używanymi w dokumentacji projektowej,
specyfikacjach technicznych i opisach jednostek przedmiarowych.
c) nazwy robót zagregowanych powinny podkreślać roboty wiodące (zasadnicze z punktu widzenia wartości)
zagregowanych robót.
d) nazwy robót zagregowanych powinny być uwypuklone w stosunku do robót składowych, które obejmują;
uwypuklenie nazw powinno odzwierciedlać strukturę i hierarchię agregacji.
e) nazwy robót zagregowanych powinny być uzupełnione o obmiarowania dla przypisanych im jednostek, o ile
nie wynika to z załączonych dokumentów projektowych (przedmiar z odwołaniem do KNR-ów, specyfikacji
technicznych) lub zasady ich mierzenia uregulowane w normach (m2 p.z., m2 p.u. itp.)
f) jednostki powinny być ustalone na podstawie jednego układu SI i nie mieszane w jednym kosztorysie z
jednostkami innych układów mierniczych.
g) jednostki robót zagregowanych powinny być przyjmowane ze specyfikacji technicznych, jednostek użytych w
projekcie lub wynegocjowanych jednostek odniesienia, co do których zdefiniowano w umowie zasady
obmiarowania.
h) Wybór jednostki powinien pochodzić od roboty wiodącej spośród agregowanych (grupowanych) robót.
i) Wybrane jednostki dla robót zagregowanych powinny być łatwo mierzalne zarówno w dokumentacji
projektowej jak i na obiekcie.
 Przedmiar Robót - Grupowanie robót

W różnych miejscach i różnych publikacjach spotkać można różne nazwy i określenia dla poziomów agregacji
robót. Ich nazwy i definicje są przyjmowane dla potrzeb danej publikacji. Nie ma jednego – jednoznacznego –
standardu co do terminologii i sposobów agregacji robót. Posługiwanie się poziomami agregacji w wielu
opracowaniach kosztorysowych i wycenach wskazuje na nieświadome ich użycie. W wielu zapytaniach
ofertowych – w przedmiarach mieszane są na jednym poziomie pozycje o różnym poziomie agregacji
wprowadzając niejednokrotnie w błąd oferenta.
Przedmiotem złego posługiwania się pozycjami zagregowanymi jest niepełny lub niekompletny opis pozycji
zagregowanej – nie odzwierciedlający w pełni co ona zawiera.
Podstawową zasadą posługiwania się poszczególnymi poziomami agregacji powinno być to, że im wyższy
poziom agregacji przyjmujemy dla pozycji tym coraz szersze i pełniejsze powinny być opisy pozycji zagregowanej
wynikające ze opisów jej składowych. Osobnym, bardzo istotnym elementem opisu powinna być szczegółowo
przedstawiona zasada obmiarowania (przedmiarowania) pozycji zagregowanej.
 Przedmiar Robót - Grupowanie robót

Proponowane 4 poziomy agregacji:

1. Roboty proste
2. Element scalony
3. Asortyment
4. Obiekt

Roboty proste - poziom agregacji, który zawiera w sobie scalenie (połączenie) zespołu czynności (procesów)
technologicznych w ramach jednego procesu robót dla określonej jednostki miary.

Element (scalony) - poziom agregacji, który zawiera scalenie (połączenie) zespołu robót prostych, w ramach
procesów robót, dla określonej jednostki miary.

Asortyment - poziom agregacji, który zawiera scalenie kilku elementów, w ramach procesów robót, dla określonej
jednostki miary. Scalenie kilku asortymentów w jeden stanowi ten sam poziom agregacji tylko wtedy, gdy w wyniku
takiego działania nie otrzymamy obiektu.

Obiekt - poziom agregacji, który powstaje w wyniku scalenia kilku asortymentów. W wyniku takiego działania
otrzymujemy obiekt w myśl definicji określonej w Prawie budowlanym.
 Rozliczanie robót

Rozliczanie robót – najczęściej stosowaną metodą rozliczenia wynagrodzenia za wykonane roboty budowlane
są dwie metody rozliczania umów:

-Metoda obmiarowa
-Metoda ryczałtowa

Metoda obmiarowa – w umowie wstępuje rozliczenie wynagrodzenia w formie kalkulacji kosztorysowej. Strony
określiły wynagrodzenie na podstawie zestawienia planowanych prac i przewidywanych kosztów (art. 629 k.c.).
Ta forma wynagrodzenia wykonawcy, wymaga od inwestora przekazania dokumentacji projektowej zawierającej
zakres i ilość prac jakie inwestor zamierza wykonać. Wykaz planowanych prac powinien zawierać wykaz
planowanych robót budowlanych i wykaz innych planowanych przedsięwzięć.
Wykaz planowanych robót budowlanych należy opracować w formie przedmiaru robót.
Wynagrodzenie obmiarowe - rozliczanie zarówno w trakcie realizacji jak i po ukończeniu robót następuje
według Ilości faktycznie wykonanych robót.

Metoda ryczałtowa – umowa rozliczana na bazie ryczałtu, określa cenę ryczałtową należną wykonawcy za
wykonanie określonych robót bez wyliczania poszczególnych składników tej ceny. Jeżeli strony umówiły się o
wynagrodzenie ryczałtowe, przyjmujący zamówienie nie może żądać podwyższenia wynagrodzenia, chociażby
w czasie zawarcia umowy nie można było przewidzieć rozmiaru lub kosztów prac (art. 632 k.c.). Za ustalenie
ilości robót i innych świadczeń oraz za sposób przeprowadzenia na tej podstawie kalkulacji wynagrodzenia
ryczałtowego odpowiada wyłącznie wykonawca.
Wynagrodzenie ryczałtowe - określa się ceną ryczałtową jako należną wykonawcy za wykonanie określonych
robót bez wyszczególniania składowych ceny. Wysokość wynagrodzenia jest ostateczna.
Dziękuję za uwagę!

Stanisław Moryc

Dokumentacja kosztorysowa w przedsięwzięciu budowlanym.

Materiały do użytku wewnętrznego.

Kraków, 28 maja 2021 r.