Professional Documents
Culture Documents
2-Σχηματισμός λέξεων-Σύνθεση και Παραγωγή
2-Σχηματισμός λέξεων-Σύνθεση και Παραγωγή
Πεξηερόκελα
μ
1 ιένμξ
Εηζαγσγή ζηε θσλνινγία θαη ζηε κνξθνινγία ηεο λέαο ειιεληθήο
1. μζ θευββμζ, ηα θςκήιαηα, μζ δίθεμββμζ, μζ ζοκδοαζιμί ζεθ. 5
ηα αθθυθςκα
2. ηα ζφιθςκα ζεθ. 6
3. μ ζοθθααζζιυξ ζεθ. 6
4. ηα πάεδ θςκδέκηςκ ζεθ. 6
5. μ ημκζζιυξ ζεθ. 6
6. ζδιεία ζηίλδξ ζεθ. 7
- αζηήζεζξ βναιιαηζηήξ ζεθ. 7
7. ημ ηεθζηυ -κ ζεθ. 10
2
ν
2 κέξνο
Ο ζρεκαηηζκόο ησλ ιέμεσλ
11
2.1. ζρεκαηηζκόο ιέμεσλ
παξαγσγή ζύλζεζε
παζδί >> παζδάηζ άβνζμξ + θμοθμφδζ >> αβνζμθμφθμοδμ
πξσηόηππε παξαγσγηθή παξάγσγε
ιέμε θαηάιεμε Λέμε
ηθήνμξ -χκς ηθδνχκς
Α. ΠΑΡΑΓΩΓΗ
1. ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΡΗΜΑΣΑ
α. Απυ νήιαηα θ.π. ηθαίς >> ηθαρμονίγς, θέββς >> θεββίγς
α. Απυ μκυιαηα θ.π. ζδιάδζ >> ζδιαδεφς, βείημκαξ >> βεζημκεφς
β. Απυ άηθζηα θ.π. ακηίηνο >> ακηζηνίγς, παιδθά >> παιδθχκς
2. ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΟΤΙΑΣΙΚΑ
α. Απυ νήιαηα θ.π. ηαπκίγς >> ηαπκζζηήξ (ημ πνυζςπμ πμο δνα)
θ.π. βθοηχκς >> βθοηςιυξ (δ εκένβεζα ηαζ ημ απμηέθεζιά ηδξ)
θ.π. ηζκχ >> ηζκδηήναξ (ημ υνβακμ, ημκ ηυπμ ή ημκ ηυπμ ιζαξ εκένβεζαξ)
α. Απυ μοζζαζηζηά θ.π. παζδί > παζδάηζ // δνυιμξ >> δνμιάημξ [Τπμημνζζηζηά]
θ.π. ζπίηζ >> ζπζηανυκα [Μεβεεοκηζηά]
β. Απυ επίεεηα θ.π. πζηνυξ >> πζηνάδα, κυζηζιμξ >> κμζηζιάδα
3. ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΔΠΙΘΔΣΑ
α. Απυ νήιαηα θ.π. δζδάζης >> δζδαηηυξ
α. Απυ μοζζαζηζηά θ.π. δνμζζά >> δνμζάημξ, αηιή >> αηιαίμξ
β. Απυ επίεεηα θ.π. ρδθυξ >> ρδθμφηζζημξ, άβνζμξ >> αβνζςπυξ
β. Απυ επζννήιαηα θ.π. ημκηά >> ημκηζκυξ, ακηίηνο >> ακηζηνζκυξ, αφνζμ > > αονζακυξ
4. ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΔΠΙΡΡΗΜΑΣΑ
α. Απυ επίεεηα θ.π. εοπάνζζημξ >> εοπάνζζηα, ςναίμξ >> ςναία
α. Απυ ακηςκοιίεξ θ.π. άθθμξ >> αθθμφ, αοηυξ >> αοημφ
β. Απυ επζννήιαηα θ.π. εδχ >> εδχεε , εηεί >> εηείεε
δ. Απυ ιεημπέξ θ.π. πανμφιεκμξ >> πανμφιεκα
Β. ΤΝΘΔΗ
12
2 . ύλζεζε ιέμεσλ
α. Παξαηαθηηθά ζύλζεηα
νπζηαζηηθά: ιαπαζνμπίνμοκα, πζμκυανμπμ, βζδμπνυααηα
επίζεηα: βθοηακάθαημξ, ρδθυθζβκμξ, κμηζμακαημθζηυξ
ξήκαηα: ακεαμηαηεααίκς, ακμζβμηθείκς, ιπαζκμαβαίκς επζννήιαηα: αμνεζμακαημθζηά
β. Πξνζδηνξηζηηθά ζύλζεηα
νπζηαζηηθό: δθζμααζίθεια, θαπακυηδπμξ, ζπζημκμζημηονά
επίζεηα: αβνζμθμφθμοδμ, πνςημανυπζ, θηςπυζπζημ
επίξξεκα: λακαεοιάιαζ, παιυηθαδμ πνυεεζδ: πνυζπανμξ, ηάηαζπνμξ, ηαηάηανδα
γ. Κηεηηθά ζύλζεηα θ.π. βαθακμιάηδξ, βθοηυθςκμξ, ιεβαθμδφκαιμξ, ζηθδνυηανδμξ
δ. Αληηθεηκεληθά ζύλζεηα θ.π. ηακηδθακάθηδξ, πμνημθάβμξ, εαθαζζμιάπμξ
παξαζύλζεηα: ηαθςζμνίγς >> ηαθςζυνζζια // αενμπυνμξ >> αενμπμνία
ζοκδεηζηυ θςκήεκ: βοκαζηόπαζδα // κοπηνπμφθζ // ζοπκννςηχ // ανπμκηάκενςπμξ ( πάκεηαζ )
ζεκεηώζεηο ζηε ζύλζεζε θαη ηελ παξαγσγή ησλ ιέμεσλ
1. Ζ πνυεεζδ εκ, υηακ πνδζζιμπμζείηαζ ςξ α΄ ζοκεεηζηυ ειθακίγεζ ηζξ ελήξ αθθαβέξ:
α) εκ + ι, π, α, θ, ρ >> ει θ.π. εκ + πκές >> εκπκές, εκ + πυνμξ >> έκπμνμξ
α) εκ + η, β, π >> εβ θ.π. εκ + βνάθς >> εγβνάθς, εκ + ηνίκς >> εγηνίκς
β) εκ + θ, ν >> εθ – εν θ.π. εκ + θείπς >> ειθείπς, εκ + νοειυξ >> έξνοειμξ
2. ξήκαηα ηα νπνία κεηαβάιινληαη όηαλ ζπληίζεληαη
ζε απιή κνξθή ζύλζεηα ξήκαηα
αθθάγς ακηαθθάζζς εκαθθάζζς ιεηαθθάζζς ζοκαθθάζζμιαζ
ααναίκς επζαανφκς
δείπκς απμδεζηκφς επζδεζηκφς ηαηαδεζηκφς οπμδεζηκφς
δίκς απμδίδς εηδίδς ιεηαδίδς πνμζδίδς
δζχπκς εηδζχης επζδζχης ηαηαδζχης
ηθείκς (α) απμηθείς εβηθείς ειπενζηθείς εζςηθείς πενζηθείς
ηυας απμηυπης ακαηυπης πενζηυπης
θαααίκς ακαθαιαάκς επζθαιαάκμιαζ παναθαιαάκς ζοθθαιαάκς
θφκς ακαθφς απμθφς ηαηαθφς παναθφς
πθάες (β) ακαπθάζζς δζαπθάζζς ιεηαπθάζζς
νάας ζοξξάπης
νές απμξξές (απυξξμζα) δζαξξές θαηαξξέσ πενζξξές
π.π. πενζξξέμοζα αηιυζθαζνα
νίπκς απμξξίπης επζξξίπης ηαηαξξίπης
νμοθάς ακαξξμθχ απμξξμθχ πνμζξξμθχ
ζαήκς απμζαέκς ηαηαζαέκς
ζένκς (ζφνς) απμζφνς δζαζφνς επζζφνς παναζφνς
ζηάας ακαζηάπης οπμζηάπης
ζηφας ακαηφπης εβηφπης επζηφπης πνμηφπης
ζπένκς δζαζπείνς εβηαηαζπείνς εκζπείνς
ζηέθκς απμζηέθθς δζαζηέθθς ηαηαζηέθθς οπμζηέθθς
ηάγς εκηάζζς ηαηαηάζζς παναηάζζς οπμηάζζς
ηανάγς δζαηανάζζς
θένκς δζαθένς ζοκεζζθένς παναθένμιαζ
θνάγς απμθνάζζς
θοθάς (θοθάζζς) δζαθοθάζζς/-μιαζ επζθοθάζζς/-μιαζ πνμθοθάζζς / -υιαζ
α. ελαίνεζδ: ακμζβμηθείκς β. ηα ν. ακαπθάες, δζαπθάες ηαζ ιεηαπθάες πνδζζιμπμζμφκηαζ ζημκ θαζεκεξηλό ιόγν.
13
2. Ρήιαηα ζφκεεηα ιε ηδκ πξόζεζε ελ παίνκμοκ εζςηενζηή αφλδζδ, υηακ ημ νήια ιε ημ μπμίμ
ζοκηίεεκηαζ είκαζ δζζφθθααμ θ.π. εκέηεζκα, εκέβναρα. Ζ πνυεεζδ ελ βίκεηαζ εκ ιπνμζηά απυ
νήιαηα πμο ανπίγμοκ ιε π – α – θ ηαζ ρ θ.π. ειαάθθς, ειπκές ηαζ εγ ιπνμζηά απυ νήιαηα
πμο ανπίγμοκ ιε η – β – π θ.π. εββνάθς, εβηνίκς.
4
δ πηχζδ ηςκ ακεέςκ ηςκ θοηχκ ≠ ακεμθμνία
14
12. Να ανεεμφκ βζα ηαεειία απυ ηζξ παναηάης θέλεζξ άθθεξ ηέζζενζξ μιυννζγεξ.
υιμζμξ _____________ _______________ _________________ _______________
δζάεεζδ _____________ _______________ _________________ _______________
δφκαιδ _____________ _______________ _________________ _______________
ελήβδζδ _____________ _______________ _________________ _______________
5
ημ οπενορςιέκμ ηάεζζια βζα ηάπμζμ επίζδιμ ή δ έδνα επζζηυπμο
15
17. Να ζπδιαηζζημφκ ζφκεεηα μοζζαζηζηά ηαζ επίεεηα ιε πνχημ ζοκεεηζηυ α- , ακα- ,ακ- , ιε ηζξ
πζμ ηάης θέλεζξ. θ.π. θςκή >> άθςκμξ
θεζημονβχ – πνμεοιία – μπονχκς – ημονεφς – έημζιμξ – ελεηάγς – ελενεοκχ – ιμφζα ηανδζά –
ηέθζ – εευξ – αββίγς – ηαίς – πνάηης – θαθζά – ενδζηεία – ήεμξ – νοειυξ-άλζμξ
18. Να ελδβήζεηε ηζξ παναηάης θέλεζξ ηαζ κα ανείηε βζα ηάεε ιία πςνζζηά ηζ έκκμζα δίκεζ ημ
θυβζμ απχνζζημ ιυνζμ.
δοζεπίθοημξ + δοζπνμζάνιμζημξ // εφηαιπημξ + εφπεπημξ // αιθίννμπμξ + αιθζδέλζμξ
ηδθεπζημζκςκία + ηδθεηαηεοεοκυιεκμξ // μιυηζιμξ, μιυηεπκμξ + μιυζπμκδμξ .
19. Σα παναηάης ζφκεεηα κα ηα ηαηαηάλεηε ζε ιία απυ ηζξ ηέζζενζξ ηαηδβμνίεξ (παναηαηηζηά,
πνμζδζμνζζηζηά, ηηδηζηά, ακηζηεζιεκζηά)
θαβμπυηζ, ακμζβμηθείκς, ηαθυηοπμξ, βαθακμιάηδξ, ηνειμζαήκς, ιεθζζζμθάβμξ, ζοπκμνςηχ,
βζδυζηναηα, δθζμααζίθεια, αβνζμθμφθμοδμ, ηηδκμηνυθμξ, θηςπυζπζημ, Μεβαθυπανδ.
παναηαηηζηά
πνμζδζμνζζηζηά
ηηδηζηά
ακηζηεζιεκζηά
20. Γδιζμονβήζηε ζφκεεηα ιε ηα παναηάης γεφβδ θέλεςκ ηαζ παναηδνήζηε πμφ ιεηαηζκείηαζ μ
ηυκμξ. θ.π. ιέζμξ – ημίπμξ >> ιεζυημζπμξ
ημοηυξ – πμκδνυξ ζζβά – ηναβμοδχ
λενυξ – ηθαδί ζοκ – πεεενυξ
κενυ – ημοααθδηήξ ζηαονυξ – αεθμκζά
πμκηζηυξ – παβίδα αθάηζ – πζπένζ
21. οιπθδνχζηε ηα ηεκά ιε ηα πανάβςβα ή ζφκεεηα ηςκ θέλεςκ πμο δίκμκηαζ ζηδκ
πανέκεεζδ.
16
γ. Ζ πχνα ιαξ ελαζηίαξ ηδξ οπμβεκκδηζηυηδηαξ ακηζιεηςπίγεζ μλφ _____________ πνυαθδια .
( δήιμξ )
δ. Ζ ________________ πμθζηζηή ηδξ ηοαένκδζδξ είκαζ ζθζηηή , πνμηεζιέκμο κα πενζμνζζημφκ ηα
εθθείιιαηα ημο _______________ . (δήιμξ)
ε. ημ ένβμ ημο Θμοηοδίδδ ελέπμοζα εέζδ ηαηέπμοκ μζ ___________________ . (δήιμξ)
ζ. Με ηα ζπήιαηα θυβμο ____________________ ηζξ ζηέρεζξ ιαξ . ( αζζεάκμιαζ )
ζα. Ανηεημί δδιυζζμζ οπάθθδθμζ γδημφκ _____________απυ ηδ ιία οπδνεζία ζηδκ άθθδ.(ηάζζς)
ζα . Σμ ηείιεκμ έπεζ _____________ θάεδ . (ηάζζς)
ζβ. Γζα κα πενζμνζζημφκ ηα ηνμπαία δοζηοπήιαηα , είκαζ απαναίηδημξ μ _____________ έθεβπμξ
ηςκ αηοπδιάηςκ. (ηάζζς)
ζδ. Ο Γδιήηνδξ θζθμδμλεί κα βίκεζ πνςηαεθδηήξ ζηδκ ________ αανχκ. (αίνς)
ζε. Αοηήκ ηδκ επμπή μζ επζδδιίεξ ανίζημκηαζ ζε ____________. (αίνς)
ζζη. Γε ζοκδείγς κα _______________ βζα ηα επζηεφβιαηα. (αίνς)
ζγ. Ο Κχζηαξ είκαζ θζθμηεθζζηήξ. Γζαεέηεζ ιζα πθμφζζα ______________βναιιαημζήιςκ. (θέβς)
ζδ. Οζ άκενςπμζ ηςκ βναιιάηςκ μκμιάγμκηαζ ηαζ ____________. (θέβς)
ζε. Γζα κα ακηζιεηςπίζμοκ ηδκ ακηανζία έζηεζθακ ________________ ζηναηζχηεξ. (θέβς)
η. Ζ ιυθοκζδ ηδξ αηιυζθαζναξ έπεζ ζμαανέξ ______________ ζηδκ οβεία. (πίπης)
ηα. Ο ήθζμξ _______________ αηηζκμαμθία . (πέιπς)
ηα. Έπαζλε νυθμ _______________ ηνάβμο. Σμ απμδυεδηακ υθεξ μζ εοεφκεξ (πέιπς)
ηβ. Σμ οιαμφθζμ απμθάζζζε ημκ __________________ ηδξ πυθδξ. (χνα)
ηδ. Δίπε υηζ δεκ ιπμνμφζε κα αμδεήζεζ, δζυηζ δεκ είπε ηαιία _____________ ζημ δζμζηδηζηυ ζοι-
αμφθζμ. (ααίκς)
ηε. Σμ άθμβμ λαθκζηά αθήκζαζε ηαζ ακέηνερε ημκ ______________. (ααίκς)
ηζη. Σμ ____________ ηάκεζ ηαθυ ζηδκ οβεία. (ααίκς)
ηγ. Σμ άβαθια ημπμεεηήεδηε ζε έκα ρδθυ ______________. (ααίκς)
ηδ. ημ Άβζμ Όνμξ δεκ επζηνέπεηαζ δ πανααίαζδ ημο __________ απυ ηζξ βοκαίηεξ. (ααίκς)
ηε. Όζμ έθεζπε δ ιδηένα μ ιεβάθμξ αδεθθυξ ____________ ηα παζδζά. (έπς)
θ. Ο ηαηδβμνμφιεκμξ μιμθυβδζε ηδκ ___________ ημο. (έπς)
θα. Οζ ακηίπαθμζ ηαηαζηνχκμοκ επίαμοθα _____________ εκακηίμκ ιαξ. (έπς)
θα. Ζ ζοκέθεοζδ απμθάζζζε _____________απυ ηα ιαεήιαηα. (έπς)
θβ. ηα πνυκζα ηδξ βενιακζηήξ ___________ πμθθμί πέεακακ, επεζδή δεκ _____ ηδκ πείκα. (έπς)
θδ. Οζ οπμρήθζμζ βζα ηδκ ανπζηεηημκζηή ελεηάγμκηαζ υπζ ιυκμ ζημ εθεφεενμ αθθά ηαζ ζημ ______
________ ζπέδζμ. (βνάθς)
θε. Δλαζηίαξ ηδξ ακάνιμζηδξ ζοιπενζθμνάξ ημο, ημ ιέθμξ εα ηζιςνδεεί ιε ___________ απυ ημ
ζφθθμβμ. (βνάθς)
θζη. Οζ ________________ ιεθεημφκ ηαζ ____________ ημ θασηυ πμθζηζζιυ . (βνάθς)
θγ. Σμ δένια είκαζ αζζεδηήνζμ υνβακμ ηδξ ___________. (άπης)
θδ. Ζ αίαζδ ακηίδναζή ημο, ηαηέδεζλε ημκ ____________ παναηηήνα ημο. (άπης)
θε. Ζ εενιή _____________ επζζθνάβζζε ηδ ζοιθςκία , πμο ιυθζξ είπε __________ (άπης)
17
2.2. Η ζεκαζία ησλ ιέμεσλ
Κπξηνιεμία θαη κεηαθνξά: Έπεζ ημνιί θαιπάδα – Κναηάεζ ζηα πένζα ημο ιζα θαιπάδα.
Πήνε ιζα πέηνα ηαζ ηδκ πέηαλε – Ζ ηανδζά ημο είκαζ πέηνα
Οκόερεο (νκώλπκεο): Λέλεζξ πμο πνμθένμκηαζ ημ ίδζμ θ.π. Κθείκς ηδκ πυνηα – Κθίκς ημ νήια
Σμ ηθίια ηδξ Δθθάδαξ – Σμ ηθήια ηδξ αοθήξ ιαξ
Παξώλπκα: Λέλεζξ πμο ιμζάγμοκ ηάπςξ ζηδκ πνμθμνά θ.π. θηδκυξ – θηεκυξ // πίκς –πεζκχ
πλώλπκα: Έπμοκ ηδκ ίδζα πενίπμο ζδιαζία θ.π. νααδί – βηθίηζα – ιπαζημφκζ – παηενίηζα
Σαπηόζεκα: Έπμοκ ηδκ ίδζα αηνζαχξ ζδιαζία θ.π. αναπμζίηζ – ηαθαιπυηζ // βίδα – ηαηζίηα
23. Να ανείηε έκα ή πενζζζυηενα μοζζαζηζηά πμο ζοκδοάγμκηαζ ιε ηα παναηάης επίεεηα θπξην-
ιεθηηθά ή κεηαθνξηθά.
πανάθθδθμξ δζδκεηήξ
έιιμκμξ ζοκμπηζηυξ
αηαηάπαοζημξ δζελμδζηυξ
άζαεζημξ ιαηνμπνυεεζιμξ
25. Να παναηδνήζεηε ηδκ πμθοζδιία ηςκ θέλεςκ παξάζηαζε θαη έξγν. Να πνμζδζμνίζεηε ηδ
ζδιαζία ημοξ ζε ηάεε θνάζδ ηαζ κα ηζξ ακηζηαηαζηήζεηε , υπμο ιπμνείηε, ιε ηζξ ζοκχκοιεξ θέλεζξ.
παξάζηαζε
α. Απυ ηζξ παναζηάζεζξ ηςκ κμιζζιάηςκ ακηθμφιε πμζηίθεξ ζζημνζηέξ πθδνμθμνίεξ.
α. Ο δζηδβυνμξ εζζέπναλε έκα ζεααζηυ πμζυ βζα ηδκ πανάζηαζδ ημο ζημ Δθεηείμ.
β. Σα παζδζά ζήιενα απμηημφκ πμθθέξ παναζηάζεζξ, αμδεμφκηςκ ηαζ ηςκ Μ.Μ.Δ.
δ. Ζ πανάζηαζδ έηακε αίζεδζδ ηαζ πνμηάθεζε πμζηίθα ζπυθζα.
ε. Οζ εηπνυζςπμζ ημο ζοθθυβμο βμκέςκ ηαζ ηδδειυκςκ έηακακ πανάζηαζδ ζημ Τπμονβείμ,
πνμηεζιέκμο κα ζηακμπμζδεμφκ ηα αζηήιαηά ημοξ.
18
ζη. Ο πνεζαεοηήξ ηδξ Γαθθίαξ « πνμέαδ ζε έκημκεξ παναζηάζεζξ ».
γ. Να βίκμοκ μζ βναθζηέξ παναζηάζεζξ ηςκ ζοκανηήζεςκ.
έξγν
α. Σμ ένβμ ημο δαζηάθμο είκαζ πμθφ δφζημθμ.
α. Ένβμ ηδξ ηοαένκδζδξ είκαζ δ εοδιενία ηδξ πςνάξ.
β. Γεκ είκαζ δζηυ ιμο ένβμ κα εθέβπς ημοξ άθθμοξ.
δ. Δηηεθμφκηαζ δδιυζζα ένβα.
ε. Ένβα, υπζ θυβζα.
19
30. Να ηαηαηάλεηε ηθζιαηςηά απυ ηα αζζελέζηεξα ζηα ηζρπξόηεξα ηα αηυθμοεα ζπλώλπκα ηαζ
κα πνμζεέζεηε υζα επζπθέμκ ζοκχκοια ιπμνείηε .
α) εβηνίκς, πνμζοπμβνάθς, εκζηενκίγμιαζ
α) πμθειζηή, απμδμηζιαζία, ζηζβιαηζζιυξ
β) έπς ηδ βκχιδ, έπς ηδκ εκηφπςζδ, έπς ηδκ πεπμίεδζδ
32. Υνδζζιμπμζήζηε ζε θνάζεζξ – παναδείβιαηα ηηο νκόερεο ιέμεηο έηζζ, χζηε κα δδθχκεηαζ δ
δζαθμνεηζηή ζδιαζία ημοξ.
ηθίια – ηθήια θοηυξ – θζηυξ ζςνυξ – ζμνυξ θφθθμ – θφθμ ίθδ – φθδ
ηείπμξ – ημίπμξ θζιυξ – θμζιυξ κίηδ – κμίηζ ηυιια – ηχια ρζθυξ – ρδθυξ
33. ηζξ παναηάης πνμηάζεζξ κα πνδζζιμπμζήζεηε ηηο παξώλπκεο ιέμεηο, ηάκμκηαξ ηζξ
απαναίηδηεξ αθθαβέξ.
α. Μζα ενβαζία πμο ηδ πνδζζιμπμζμφιε ζακ οπυδεζβια θέιε υηζ είκαζ ______________, εκχ
ιζα ενβαζία πμο πανμοζζάγεηαζ βζα πνχηδ θμνά είκαζ______________. (πνυηοπμ – πνςηυηοπμ)
β. Έκα ζπμθείμ ιπμνεί κα _______________, εκχ έκα παζπκίδζ ιπμνεί κα είκαζ __________.
(πνυηοπμ – πνςηυηοπμ)
γ. ηδκ εεκζηή μδυ πναβιαημπμζμφκηαζ ______________ ένβα. (ηεπκζηά – ηεπκδηά)
δ. Σα κανηςηζηά ιαξ ηαηεοεφκμοκ ζε έκακ ____________ πανάδεζζμ (ηεπκζηυ – ηεπκδηυ)
ε. Με ηδκ _____________ ανμπή οπμαμδεμφκηαζ μζ ηαθθζένβεζεξ. (ηεπκζηή – ηεπκδηή)
ζη. Γεκ απμννέεζ _____________ απυ ηδκ οπυεεζδ αοηή. (υθεθμξ – μθεζθή)
20
δ. Μζηνή δ γδιζά ηαζ ιεβάθδ δ ________________ (ςθέθεζα – μθεζθή)
ε. Πνέπεζ κα ηαηημπμζήζεζξ ηζξ ______________. (ςθέθεζα – μθεζθή)
ζ. Γακείζηδηα πμθθά, ______________ πμθθά ηαζ δεκ απμηυιζζα ηακέκα ____________ ηαζ
ηαιία ____________. (ςθεθχ – μθείθς / υθεθμξ – μθεζθή – ςθέθεζα)
η. Ζ απχθεζα ηδξ ικήιδξ μκμιάγεηαζ ________________, εκχ δ παναβναθή αδζηδιάηςκ
μκμιάγεηαζ _______________ (αικδζηία – αικδζία)
ηα. Ένζλε ημ ______________ ηαζ έδεζλε ημκ πναβιαηζηυ ημο εαοηυ. (πνμζςπείμ – πνμζςπίδα)
ηβ. Οζ κεηνμί ζημοξ ηάθμοξ ηςκ Μοηδκχκ θμνμφζακ ____________. (πνμζςπείμ – πνμζςπίδα)
ηγ. Ήηακ απμθαζζζιέκμζ κα πμθειήζμοκ εκάκηζα ζε ηάεε επενζηή __________. (επζαμοθή –
επζαμθή)
ηδ. Οζ πάπεξ είκαζ ____________ εηηθδζζαζηζημί άνπμκηεξ (αζνεημί – αζνεηζημί).
ηε. Οζ ______________ ήηακ πάκημηε εκμπθδηζημί βζα ηάεε δυβια ηαζ ηάεε ενδζηεία.
(αζνεηζημί – αζνεημί )
ηζη. Οζ πνχδκ ζφκηνμθμί ημο ανπζηά ημκ _________________ ηαζ ιεηά ημκ ___________ βζα
έκα ιεβάθμ πνδιαηζηυ πμζυ. (απμηδνφζζς – επζηδνφζζς – δζαηδνφζζς – ηδνφζζς)
ηδ. Ζ ______________ δεκ έηακε δοκαηή ηδ ζφθθδρή ημο (επζηήνολδ – απμηήνολδ)
34. Απυ ηα παναηάης γεφβδ θέλεςκ κα δζαηνίκεηε πμζα είκαζ ηαοηυζδια ηαζ πμζα ζοκχκοια:
21
2.3. νξζνγξαθία λεόηεξσλ μέλσλ ιέμεσλ
Οζ θέλεζξ αοηέξ, υπςξ είπε απυ παθζά πνμηαεεί ζηδ Γναιιαηζηή ημφ Μ. Σνζακηαθοθθίδδ, απθμβνα-
θμφκηαζ. οβηεηνζιέκα, ηάεε /i/ βνάθεηαζ ιε ζ (υπζ ιε δ ή ο) · ηάεε /o/ ιε μ (υπζ ιε ς) · ηάεε /e/ ιε ε (υπζ ιε
αζ). Σα δζπθά. ζφιθςκα θθ, κκ η.θπ. απθμβναθμφκηαζ ιε θ, κ η.η.υ. Σμ /g/ βνάθεηαζ ιε γθ (υπζ ιε ββ).
παξαδείγκαηα
αυθεσ < αββθ. volley [ball] ακηί αυθθετ (α) Οη δάλεηεο ιέμεηο πμο ακάβμκηαζ ζε
αμλίηδξ < βαθθ. bauxite ακηί αςλίηδξ ηφνζα μκυιαηα, απθμβναθμφκηαζ (ελαζνέ-
βζμη < αββθ. yacht ακηί βζμη ζεζξ: Βμθηαίνμξ – Voltaire, Ρμοζζχ –
βημθ < αββθ. goal ακηί βηςθ Rousseau), δζυηζ δ ζπέζδ ημοξ ιε ηα ηφνζα
βμουηιακ < αββθ. walkman ακηί βμοχηιακ μκυιαηα είκαζ έιιεζδ: πνμένπμκηαζ απυ
εηθέν < βαθθ. eclair ακηί εηθαίν λέκα μοζζαζηζηά ή νήιαηα, πμο εηοιμθμ-
ενημκηίζζμκ < αββθ. air condition ακηί αζν ημκηίζζμκ βμφκηαζ απυ ηφνζα μκυιαηα · π.π. βνμίηεο
ηανιπζναηέν < βαθθ. carburateur ακηί ηανιποναηέν (υπζ βσμίηεο) απυ ημ βαθθ. bauxite, πμο ε-
ηανυ < βαθθ. carreau ακηί ηαννχ ηοιμθμβείηαζ απυ ημ ημπςκφιζμ Baux-de-
ηζθυηα < βαθθ. culotte ακηί ηοθυηηα Provence, θνιόληα (υπζ θσιώληα) απυ ημ
ηθίνζκβη < αββθ. clearing ακηί ηθήνζκβη βαθθ. eau de Cologne, κπντθνηάδ (υπζ κπoϋ-
ημθβηένθ < αββθ. call girl ακηί ηςθβηένθ θoηάδ) απυ ημ αββθζηυ boycottage, ημ μπμίμ
ημθυκζα < βαθθ. [eau de] cologne ακηί ημθχκζα πνμένπεηαζ απυ ημ υκμια ημο Ηνθακδμφ ηηδ-
ημιπζκεγυκ < βαθθ. combinaison ακηί ημιπζκαζγυκ ιαηία James Boycott, ζνβηληζκόο (υπζ ζσβη-
ημπζνάζη < αββθ. copyright ακηί ημπονάζη ληζκόο) πμο πνμήθεε απυ ημ βάθθμ παηνζχηδ
θέδδ < αββθ. lady ακηί θαίδδ Ν. Chauvin, ιηληζάξσ (υπζ θοκηζάνς) απυ ημ
θζκηζάνς < αββθ. lynch ακηί θοκηζάνς αββθζηυ lynch απυ ημ υκμια εκυξ αιενζηακμφ
ιαβζυ < βαθθ. maillot [de bain] ακηί ιαβζχ δζηαζηή, ημο Ch. Lynch, γθάινπ (υπζ βηάθθμπ)
ιζθέδδ < αββθ. my lady ακηί ιοθαίδδ απυ ημ αιενζηάκζημ gallup, πμο πνμήθεε απυ
ιζθυνδμξ < αββθ. my lord ακηί ιοθυνδμξ ημκ αιενζηακυ ζηαηζζηζημθυβμ George Gallup.
ιπίνα < ζηαθ. birra ακηί ιπφνα (β) Οη δάλεηεο ιέμεηο πμο ακάβμκηαζ ζε
εθθδκζηέξ θέλεζξ (αληηδάλεηα) , βνάθμκηαζ ζηα
ιπμσημηάγ < βαθθ. boycottage ακηί ιπμτημηάγ εθθδκζηά ιε ηδκ εθθδκζηή μνεμβναθία ημοξ
κημηζιακηέν < βαθθ. documantaire ακηί κημηοιακηαίν π.π. γιπθεξίλε (υπζ γιηθεξίλε) απυ ημ βαθθ.
μημζηυπ < βαθθ. auto-stop ακηί ςημζηυπ glycerine, ημ μπμίμ ακάβεηαζ ζημ : βθοη-υξ /
πέκαθηζ < αββθ. penalty ακηί πέκαθηο βθοη-ενυξ, δπλακό (υπζ δηλακό) απυ ημ βαθθ.
πζθμηή < βαθθ. pilotis ακηί ποθςηή [machine] dynamo[electrique], απυ ημ εθθδκ.
πζ(η)γάια < αββθ. pyjama ακηί πο(η)γάια δφκαιδ, θαλλειόληα (υπζ θαλειόληα) απυ ημ
πθεσιπυσ < αββθ. play boy ακηί πθέο ιπυο ζηαθ. cannelloni πμο ακάβεηαζ ζημ εθθδκ. ηάκ-
πμνηνέημ < βαθθ. portrait ακηί πμνηαίημ κδ, νμπδελέ (υπζ νμηδελέ) απυ ημ βαθθ.
νεζημνάκ < βαθθ. restaurant ακηί νεζηςνάκ oxygene, πμο ακάβεηαζ ζηα εθθ. μλφξ + -βεκήξ,
ππξέμ (υπζ πηξέμ) απυ ημ βαθθ. pyrex, απυ ημ
νμζιπίθ < βαθθ. rosbif ακηί νμζιπήθ εθθδκ. πον, ζηξπρλίλε απυ ημ βαθθ.
ζακηζβί < βαθθ. chantilly ακηί ζακηζβφ strychnine, πμο ακάβεηαζ ζημ εθθ. ζηνφπκμξ,
ζεγθυκβη < βαθθ. chaise longue ακηί ζαζγθυκβη ζύθηιε (υπζ ζίθηιε) απυ ημ βαθθ. syphilie, πμο
ζεγυκ < βαθθ. saison ακηί ζαζγυκ πθάζηδηε απυ ημ εθθδκζηυ φθζθμξ, υκμια
ζμαζκζζιυξ < βαθθ. chauvinisme ακηί ζςαζκζζιυξ αμζημφ ζημκ Οαίδζμ, ηδύξνο (υπζ ηδίξνο) απυ
ημ ζηαθ. giro, πμο πνμένπεηαζ απυ ημ εθθδκ.
ζμηέ < βαθθ. saute ακηί ζςηέ βφνμξ, θπιινμήξα (υπζ θηινμίξα) απυ ημ βαθθ.
ζμθέν < βαθθ. chauffeur ακηί ζςθέν phyloxera, πμο ζπδιαηίζηδηε απυ ηα εθθδκ.
ζηνζπηίγ < αββθ. strip tease ακηί ζηνζπηήγ θφθθμ ηαζ λδνυξ, ριώξην, ρισξνθύιιε,
ηαιπθυ < βαθθ. tableau ακηί ηαιπθχ ρισξνθόξκην η.η.υ. βνάθμκηαζ ρισξν- (ηαζ
ηενέκ < βαθθ. terrain ακηί ηενναίκ υπζ ρινξν-), βζαηί δ λέκδ θ. chloro- πνμένπεηαζ
ηγυηεσ < αββθ. jockey ακηί ηγυηετ απυ ημ εθθδκ. πθςνυξ (πθςνμθφθθδ < βαθθ.
ηνέκμ < ζηαθ. treno < βαθθ. train ακηί ηναίκμ chlorophylle < ρισξόο + θύιιν), ρξώκην,
ρξσκν- (θ.π. πνς-ιυζςια) βνάθμκηαζ πνςιμ-
ηνζη < βαθθ. truc ακηί ηνοη (υπζ ρξνκν-), δζυηζ ακάβμκηαζ ζημ πνχια.
ηνυθεσ < αββθ. trolley [bus] ακηί ηνυθετ
θενζιπυη < αββθ. ferry boat ακηί θέννο-ιπςη
πίπζ < αββθ. hippy ακηί πίππο
πμθ < αββθ. hall ακηί πςθ
22
3ν κέξνο Σα θιηηά θαη άθιηηα κέξε ηνπ ιόγνπ
ζεκαζίεο νπζηαζηηθώλ
α. θύξηα β. θνηλά
42. Γχζηε ηζξ επυιεκεξ θέλεζξ ζε δζαθμνεηζηυ βέκμξ . Ακαθένεηε ακ οπάνπεζ δζαθμνά ιεηαλφ ηςκ
δφμ ηφπςκ ζε μνζζιέκα απυ αοηά .
ημ ζοκήεεζμ – δ ιακηίθα – ημ βζαμφνηζ – ημ βαηί – δ ηεθάθα – ημ ιεθάκζ – μ θάνοββαξ – δ ζηάθδ δ
ζμφαθα – ημ ηναπέγζ – δ ζηήθδ .
43. ε αοηή ηδκ άζηδζδ κα επζθέλεηε ηδ ζςζηή θέλδ ηαζ κα πνμζέλεηε ηδ δζαθμνά ζηδ ζδιαζία
πμο έπμοκ μζ θέλεζξ ακάθμβα ιε ημκ ανζειυ ζημκ μπμίμ ανίζημκηαζ .
α) Σζ πνχια_____________ εέθεζξ κα αβμνάζεζξ . ( βοαθζά – βοαθί )
α) Μάεε κα ιζθάξ πςνίξ ___________________ . ( πενζζηνμθή – πενζζηνμθέξ )
β) ιε ιζα αηυιδ ______________ δ αίδα εα ζθίλεζ . ( πενζζηνμθή – πενζζηνμθέξ )
δ) Όθμ ____________ είζαζ ηχνα ηεθεοηαία . ( κεφνμ – κεφνα )
6
πμθθά απυ ηα πεξηιεπηηθά μοζζαζηζηά δεκ έπμοκ πθδεοκηζηυ π.π. δ αβνμηζά, ημ ζφιπακ η.ά.
23
Ο αξηζκόο ησλ νπζηαζηηθώλ
44. ηδκ επυιεκδ πανάβναθμ κα ανείηε ηα μοζζαζηζηά πμο έπμοκ έκακ ιυκμ ανζειυ ηαζ κα
δζηαζμθμβήζεηε ημ βζαηί.
Ο παθηυξ, ημ ηονζυηενμ ιέηαθθμ ηδξ κέαξ επμπήξ, ένπεηαζ ζηδκ Δθθάδα ιαγί ιε ηδκ ηεπκζηή
ηδξ ηαηενβαζίαξ ημο απυ ηδκ Ακαημθή. Σμ ιέηαθθμ βίκεηαζ ηχνα πζα ακάβηδ ηαζ ανπίγεζ δ επζ-
ηυπζα ηαηενβαζία ημο, υπζ ιυκμ ζηα πανάθζα αθθά ηαζ ζε εέζεζξ ημο εζςηενζημφ, υπςξ ιανηονμφκ
μζ ιήηνεξ πμο ανέεδηακ αηυιδ ηαζ ζε ζοκμζηζζιμφξ ηδξ Θεζζαθίαξ. Αθθά δ ιεηαθθμονβία δεκ εί-
καζ εφημθδ ηεπκζηή, μφηε ένβμ ηςκ αηυιςκ.
24