LỖ TRỐNG TRONG Ô MẠNG

1) Một số loại lỗ trống

2) Vai trò lỗ trống
Lỗ trống tứ diện, lỗ trống lập phương
lỗ trống bát diện

3
 CHUI VÀO HỐC LẬP PHƯƠNG CỦA Ô MẠNG LẬP PHƯƠNG ĐƠN GiẢN

• Trong ô mạng lập phương đơn giản, lỗ trống ở tâm được bao bọc bởi 8 nguyên tử
bán kính r. Bán kính R của nguyên tử xen kẽ (interstitial atom) có thể chen vào lỗ
trống này có thể tính được từ hiệu số giữa chiều dài đường chéo với 2 lần bán kính
nguyên tử matrix

4
Xác định các lỗ trống tứ diện và bát diện trong mạng
lập phương tâm diện (lptd)

T
O

Lập phương tâm diện

Số lỗ trống từ diện= 8
→ Số quả cầu ở lỗ trống tứ diện trong 1 ô : 8x1= 8
Trong ô mạng có 13 vị trí lỗ trống bát diện
Số quả cầu lỗ trống bát diện trong 1 ô : 1 + 12.1/4 = 4 5
Kích thước các loại lỗ trống

Lỗ trống Tứ diện Bát diện Lập phương

Kích thước R= 0.225 r R=0.414 r R=0.732r

 SỰ XEN KẼ TẠO HỢP KIM SẮT CARBON
• Trong quá trình nung nóng sắt có cấu trúc lập phương tâm diện với than
thì ở khoảng 9120C các nguyên tử carbon có thể chui vào các hốc bát diện.
a. Nguyên tử carbon có làm biến dạng cấu trúc của sắt không biết rằng
bán kính nguyên tử C xấp xỉ RC=0,67 A0 và rFe=1,26 A0
b. Nếu tất cả hốc bát diện của sắt đều bị chiếm hết bởi carbon thì hàm
lượng % khối lượng của carbon trong hợp kim lớn nhất là bao nhiêu?
c. Tính kích thước hốc tứ diện của sắt? Dự đoán nguyên tố nào có thể
xen kẽ vào đó?
SỰ XEN KẼ TẠO HỢP KIM SẮT CARBON

a. Theo dẫn dắt ở trên (slide 47): để có thể chui vào hốc bát diện của
tinh thể kim loại có bán kính r thì nguyên tử chui vào phải có bán
kính R cần thoả:
R< 0,414. r (*)
mà R(C)= 0,77 A0,
còn 0,414.r(Fe)=0,414.1,26 A0 = 0,509 A0
tức là R(C)> 0,414.r (không thoả (*))
do đó: khi làm nguội dung dịch thì carbon sẽ làm biến dạng ô mạng
của tinh thể sắt
 SỰ XEN KẼ TẠO HỢP KIM SẮT CARBON

T
O

• b. Lập phương tâm diện

Số nguyên tử sắt trong 1 ô: 4

Số hốc bát diện trong 1 ô lập phương tâm diện là: 1+ 12x1/4= 4
tức 1 ô mạng của sắt chứa tối đa số nguyên tử C là 4.
% Cmax = 4.12.100/ (4.12+ 4.56)= 17,64 %
→ :…………………………………………