Tài liệu học tập Toán 10 – HK I

CHƯƠNG III: HÀM SỐ BẬC HAI VÀ ĐỒ THỊ

BÀI 1: HÀM SỐ VÀ ĐỒ THỊ

1. Tập xác định của hàm số 𝒚 = 𝒇(𝒙) là tập hợp tất cả các số thực 𝑥 .............................................................................
..................................................................................................................................................................................................................
A
- Hàm số y  xác định  .....................................................................................................................................................
B

- Hàm số y  B xác định  ...................................................................................................................................................

A
- Hàm số y  xác định  ..................................................................................................................................................
B
2. Sự biến thiên của hàm số:
- Hàm số y  f  x  được gọi là đồng biến (tăng) trên khoảng  a ; b nếu .....................................................................
..................................................................................................................................................................................................................

- Hàm số y  f  x  được gọi là nghịch biến (giảm) trên khoảng  a ; b nếu ................................................................
..................................................................................................................................................................................................................

- Phương pháp xét sự biến thiên của hàm số y  f  x  trên khoảng  a ; b :

+ Bước 1: x1 , x2   a ; b  .......................................................................................................................................................

+ Bước 2: Tính .............................................................................................................................................................................

+ Bước 3: (Kết luận)
Nếu ..........................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................
Nếu ..........................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................
- Ví dụ: Xét sự biến thiên của các hàm số sau trên R
a) y  f  x   2 x  5 b) y  f  x   5  2 x
..................................................................................................... .....................................................................................................
..................................................................................................... .....................................................................................................
..................................................................................................... .....................................................................................................
..................................................................................................... .....................................................................................................
..................................................................................................... .....................................................................................................
..................................................................................................... .....................................................................................................
..................................................................................................... .....................................................................................................
..................................................................................................... .....................................................................................................
..................................................................................................... .....................................................................................................

Nhóm Toán 10 Lưu hành nội bộ Trang 18

 Tài liệu học tập Toán 10 – HK I

c) y  f  x   3 x  2 trên  ;0  b) y  f  x   3 x  5 trên  0; 

2 2

.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
Bài tập vận dụng:
Bài 1. Tìm tập xác định của các hàm số sau:
x 1
a) y 
x 1
2x 1
c) y 
 x  1 x  3
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
x 1
b) y  2 
2x  5
4x 1
d) y 
x  3x  2
2

7x 5x  2
e) y  f) y 
x  2x  5
2
x2  x  1
Bài 2. Tìm tập xác định của các hàm số sau:
a) y  x5 b) y  x2  2x  6
x 2x 1
c) y  d) y   x 1
4x  2 5 x
1 x 3x  1
e) y  f) y 
1 x  3 x 2
 4 x  6
Bài 3. Xét sự biến thiên của các hàm số sau trên R:
a) y   2 x  3 b) y  3 x  8
c) y   5 x  7 d) 7 x  y  3  0
Bài 4. Xét sự biến thiên của các hàm số sau:

a) y  2x trên  ;0  b) y  x  2x trên khoảng  ;1

2 2

c) y  x  4x  3 trên khoảng  2;   d) y  2x  4x 1 trên khoảng 1;  

2 2

Bài 5. * Xét sự biến thiên của các hàm số sau:

2 x
a) y  trên khoảng 1;   b) y  trên khoảng  1;  
x 1 x 1
1 2 x
c) y  trên khoảng  ; 3 d) y  trên khoảng  ; 2
3 x 2 x
Bài 6. Vẽ đồ thị của các hàm số sau:
 2 x khi x  0  2 x  3 khi x  1
a) y   b) y  
 3 x khi x  0  x  5 khi x  1

Nhóm Toán 10 Lưu hành nội bộ Trang 19

 Tài liệu học tập Toán 10 – HK I

 2 x  6 khi x  1 3 x khi x  2
c) y   d) y  
 3 x  1 khi x  1  x  6 khi x  2
Bài 7. Vẽ đồ thị các hàm số sau:
a) y  –2 x  6 b) y  4 x  8
 x  6 khi x  2 3x  4 khi x  2
c) y   d) y  
  x  1 khi x  21  x  6 khi x  2
Bài 8. Cho hàm số y  f x   x  3  1 có đồ thị (d) và đường thẳng  : y  x  1 . Tìm tọa độ giao
điểm của (d) và   .

==================================

BÀI 2: HÀM SỐ BẬC HAI

1. Đồ thị của hàm số bậc hai y  ax 2  bx  c  a  0  :

- Đồ thị hàm số y  ax 2  bx  c  a  0  là một parabol có:

+ Đỉnh: ..........................................................................................................................................................................................
+ Trục đối xứng: ........................................................................................................................................................................
- Hình dạng:
Khi a  0 Khi a  0
..................................................................................................... .....................................................................................................
..................................................................................................... .....................................................................................................
..................................................................................................... .....................................................................................................
..................................................................................................... .....................................................................................................
..................................................................................................... .....................................................................................................
..................................................................................................... .....................................................................................................

2. Chiều biến thiên của hàm số y  ax 2  bx  c  a  0  :

- Bảng biến thiên:

Khi a  0
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
Khi a  0
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................

Nhóm Toán 10 Lưu hành nội bộ Trang 20

 Tài liệu học tập Toán 10 – HK I

3. Phương pháp vẽ parabol  P  : y  ax 2  bx  c  a  0  :

+ Bước 1: ......................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
+ Bước 2: .......................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
+ Bước 3: .......................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
4. Bài toán giá trị lớn nhất, giá trị nhỏ nhất:
 b 
- Khi a  0 : Hàm số y  ax 2  bx  c  a  0  đạt GTNN tại đỉnh S   ; yS  , GTNN ymin  yS .
 2a 
 b 
- Khi a  0 : Hàm số y  ax 2  bx  c  a  0  đạt GTLN tại đỉnh S   ; yS  , GTLN ymax  yS .
 2a 
a0 a0

Bài tập vận dụng:

Bài 9. Xét sự biến thiên và vẽ đồ thị của các hàm số sau:

a) y  2x 2  2 b) y  2x 2  1

c) y  x 2  2x  2 d) y  2x 2  4x  6
1
e) y  3x 2  6x  4 f) y  x 2  2x  1
2

Bài 10. Cho hàm số y = x2 + 4x + m có đồ thị là (P). Tìm m để (P) qua điểm A (–2; –3).
Bài 11. Cho hàm số y = x2 + bx + c có đồ thị là (P). Tìm b và c để (P) có đỉnh là S(–1, –4).
Bài 12. Tìm hàm số bậc hai y = ax2 - 4x + c, biết rằng đồ thị (P) của nó:
a) Đi qua hai điểm A(1; –2) và B(2; 3).
b) Có đỉnh là S(–2; –1).
c) Có hoành độ đỉnh là –3 và đi qua điểm C(–2; 1).
d) Có trục đối xứng là đường thẳng x = 2 và cắt trục hoành tại điểm M(3; 0).

Nhóm Toán 10 Lưu hành nội bộ Trang 21

 Tài liệu học tập Toán 10 – HK I

Bài 13. Tìm parabol (P) : y = ax2 + bx + 2 biết:

a) (P) đi qua hai điểm M(1, 5) và N(–2, 8).
b) (P) có đỉnh S(2, –2).
1
c) (P) qua điểm A(–1, 6) và đỉnh có tung độ – .
4
Bài 14. Tìm parabol (P): y = ax2 + bx + c biết:
 9
a) (P) đi qua gốc O và có đỉnh S  3,  
 2

b) (P) đi qua điểm A(8; 0) và có đỉnh S(6; –12).

c) (P) đi qua các điểm 𝐴(1;0), 𝐵(2;1) và 𝐶(−1;−8).
Bài 15. Cho hàm số y = ax2 + bx + c có đồ thị là parabol (P). Xác định a, b, c biết (P) có đỉnh là S(1; 4) và
(P) cắt Ox tại điểm M có hoành độ là –1.
Bài 16. Cho hàm số y = ax2 + bx + c có đồ thị là parabol (P).
a) Xác định a, b, c biết (P) có trục đối xứng là (d): x = 2; (P) đi qua M(1; 8) và (P) cắt Oy tại điểm N có
tung độ là 5.
b) Tìm tọa độ giao điểm của (P) và (D): y = x + 1. Vẽ (D) trong cùng hệ trục tọa độ với (P).

Bài 17. Khảo sát và vẽ đồ thị của hàm số y   x  5x  6 . Hãy sử dụng đồ thị để biện luận theo tham số m
2

số điểm chung của parabol y   x  5x  6 và đường thẳng y = m.

2

5
Bài 18. Tìm hàm số bậc hai có đồ thị là parabol (P), biết rằng đường thẳng (d 1): y   có một điểm chung
2
duy nhất với (P) và đường thẳng (d2): y  2 cắt (P) tại hai điểm có hoành độ là -1 và 5.
Bài 19. Ném một quả bóng rổ lên cao với vận tốc đầu 24 ft/s ở độ cao 6 ft so với mặt đất.
Độ cao h của quả bóng được mô tả bởi hàm số bậc hai
h t    16t 2  24t  6 , t là thời gian tính từ lúc ném

bóng (giây).
a) Hỏi độ cao tối đa mà bóng đạt được và khi nào thì
nó đạt được độ cao này.
b) Sao bao lâu thì bóng rơi xuống đất.

Nhóm Toán 10 Lưu hành nội bộ Trang 22