Boletı́n de exercicios do Tema 2: Aplicacións lineares

Materia: Matemáticas 1
Curso 2020-2021

1. Exercicios de referencia.
Estes exercicios servirán de referencia para traballar na clase os contidos deste tema.

1. Considérase unha aplicación linear f : R2 → R3 tal que f (1, −1) = (−1, −2, −3) e
f (−3, 2) = (0, 5, 3). Achar, se é posible, f (x, y) para calquera (x, y) ∈ R2 .
2. Sexa f : R3 → R2 definida por f (x, y, z) = (x − y, y + 2z)

a) Demostrar que f é linear.

b) Calcular Ker(f ) e Im(f ).
3. Define, se é posible, unha aplicación linear f : R2 → R3 tal que (1, −1) ∈ Ker(f ) e
(3, 0, −6) ∈ Im(f ). En caso de existir, é única?

4. Sexa f : R3 → R2 a aplicación linear dada por

f (x, y, z) = (3x − 2z, −x + 4y + 5z).

a) Proba que f é unha aplicación linear.

b) Calcula a matriz asociada a f respecto das bases canónicas, A = [f ]CC 0 .
c) Achar Im(f ) e Ker(f ).
d ) Calcula a matriz asociada a f respecto das bases seguintes: B1 = {(2, 0, 1), (1, 1, 0), (1, 1, 1)}
e B2 = {(3, 1), (1, 4)}, B = [f ]B1 B2 .
e) Acha matrices regulares P e Q tales que B = P AQ.
5. Considérase a aplicación linear f : R3 → R3 , f (x, y, z) = (−2y +4z, −x−y +z, 3x−3y +z)
e os subespazos E = {(x, y, z); x − y + z = 0}, e G = {(x, 0, x); x ∈ R}. Demostra que E
e G son invariantes para f e que R3 = E ⊕ G.
6. Determı́nense os autovalores e subespazos propios dos seguintes endomorfismos de R3 :
a) f (x, y, z) = (x, z, −y),
b) g(x, y, z) = (x − y + 3z, 2y − 3z, −z).
7. Sexa f un endomorfismo de R3 do que se sabe:
(1, 0, −1) é un autovector,
f (2, 1, 2) = (3, 6, 3),
f (2, −1, 0) = (−1, 0, 1),
a suma dos autovalores de f é 2.
a) Calcula as ecuacións de f ,
b) atopa unha base de R3 formada por autovectores de f respecto da que a súa matriz
sexa diagonal.

1
 8. Qué debe verificar o parámetro α ∈ R para que a matriz
 
1 α α
E = 0 α+1 α 
0 −α 1 − α
sexa diagonalizable ? Cando o sexa, atopa a súa forma diagonal, unha matriz de paso e
E n para calquera número natural n.

2. Exercicios propostos.
Estes exercicios propóñense para a práctica autónoma do alumnado e que pregunte as dúbidas
que lle xurdan no seu estudo.

9. Estuda se as seguintes aplicacións son lineares:

a) f : R2 → R2 , f (x, y) = (2x + y, x − 3y).

b) f : R2 → R2 , f (x, y) = (x + 2, y).
c) f : R3 → R2 , f (x, y, z) = (0, 3x − 2z)
d ) f : R3 → R2 , f (x, y, z) = (cos(x + y), x − y)
e) f : R4 → R3 , f (x, y, z, t) = (x − 2z, y + z − t, 3y)

10. Dada a aplicación linear f : R3 → R4 , coñecemos f (1, 2, 0), f (−1, 1, 2) e f (a, −3, 2). Estu-
da cando se pode calcular f (x, y, z) para calesquera x, y, z ∈ R, en función do parámetro
a.
11. Define, cando sexa posible, aplicacións lineares que cumpran o indicado en cada caso:
a) f : R4 → R2 tal que dim Ker(f ) = 3 e rang(f ) = 2.
b) f : R4 → R3 tal que Ker(f ) = {0}.
c) f : R4 → R3 tal que Im(f ) = R3 .
12. Acha, se é posible, unha aplicación linear f : R4 → R3 tal que Ker(f ) = h(0, 1, −1, 1), (0, 1, 0, 1)i
e Im(f ) = h(1, 0, 1), (2, 1, 0)i.
13. Sexa V un espazo vectorial de dimensión n ∈ N, tal que n é impar. Sexa f : V → V unha
aplicación linear. Demostra que Ker(f ) 6= Im(f ).
14. Sexa f : R3 → R3 unha aplicación linear cuxa matriz asociada respecto dasbases B1 = 
1 2 0
{(1, 0, −2), (1, 1, 1), (1, −1, 0)} e B2 = {(1, 0, 0), (0, 1, 0), (0, 0, 1)} é [f ]B1 B2 =  0 1 −1 .
−2 −2 −2
a) Calcula a matriz asociada respecto da base canónica.
b) Calcula unha base de Ker(f ).
c) Se R3 = U ⊕ Im(f ), entón cal dos seguintes pode ser U?
1) h(2, −1, 2)i
2) {(x, y, z) : y + x = 0, z + x = 0}
3) h(−1, 1, 1), (0, 1, 2)i
4) {(x, y, z) : x + y + z = 1}
d ) Se W = {(x, y, z) : x = 2α, y = −α, z = 3α}, calcula f −1 (W ).
15. Sexa f : R4 → R3 dada por f (x, y, z, t) = (x − 2y + 3z + t, −x − z + t, y − z − t). Calcula
f −1 (f (3, 0, 1, −2)).
 
1 0 1
16. Sexa f : R3 → R3 unha aplicación linear cuxa matriz respecto da base canónica é  −1 k 0 ,
2 −1 1
k ∈ R.

2
 a) Para que valores de k é f un isomorfismo?
b) Acha f (S) onde S = h(2, 1, −1), (−3, 2, 1)i.
17. Acha unha aplicación linear f : R4 → R3 que cumpra que Ker(f ) = h(2, 1, 0, 1), (0, 1, 3, 0)i
e Im(f ) = h(0, 1, 2), (1, 1, 0)i. É única esta aplicación?
18. Acha unha aplicación linear f : R3 → R3 tal que Ker(f ) = {(x, y, z) ∈ R3 : x + z = 0},
f (1, 0, 0) está na dirección de (0, 0, 1) e f ◦ f = f . É única esta aplicación?
19. Sexa {v1 , v2 , v3 } unha base de R3 e f : R3 → R2 a aplicación linear tal que f (v1 +v2 +v3 ) =
(3, −1), f (−v1 + v2 + v3 ) = (2, −3), f (v1 − v2 + v3 ) = (2, 1). Calcula f (v1 ), f (v2 ) e f (v3 ).
20. Sexa f : R2 → R4 unha aplicación linear tal que f (2, −1) = (1, 0, −1, 3) e f (4, 1) =
(2, −2, 3, 1).
a) Determina f (x, y) para calquera x, y ∈ R.
b) Calcula a matriz asociada a f respecto das bases canónicas.
c) Acha Im(f ) e Ker(f ).
21. Sexa f : R3 → R3 unha aplicación linear que cumpre: f (0, 0, −1) = (10, −5, 3) e f (v) = 3v
se v ∈ {(x, y, z) ∈ R3 : x + y + z = 0}. Definir f explicitamente e determinar a matriz de
f respecto da base canónica.

22. Sexan f : R3 → R3 unha aplicación linear e B1 e B2 as bases de R3 dadas por

B1 = {(1, 0, 1), (0, −1, 0), (0, 0, −1)} e

B2 = {(1, −1, 0), (0, −1, −1), (0, 0, 3)}.

A matriz asociada a f con respecto ás bases B1 e B2 é

 
1 0 0
[f ]B1 B2 =  −1 −1 0  .
1 1 1
3 3 3

a) Calcular a matriz asociada a f con respecto ás bases canónicas ([f ]CC ).
b) Calcular a expresión de f (x, y, z) para un vector xenérico (x, y, z) ∈ R3 .
c) Calcular o Ker(f ) e a Im(f ). Cales son as súas dimensións?
d ) Dado o vector v = (1, 1, 0), calcular as coordenadas de f (v) na base B2 .

23. Sexan E e G subespazos invariantes para unha aplicación linear f . Son E + G e E ∩ G

invariantes para f ?
24. Para os seguintes endomorfismos de R2 , atópense os subespazos propios.
a) f (x, y) = (x, 2y),
b) g(x, y) = (x + y, 0),
c) h(x, y) = (2x − y, x − 2y).
25. Determı́nense os autovalores e subespazos propios dos seguintes endomorfismos de R3 :
a) h(x, y, z) = (x − y + 3z, y − 3z, −z),
b) j(x, y, z) = (x − y + z, 2y − z, z).

26. Sexan u e v autovectores dun endomorfismo f . É u + v autovector?

27. Atopa os valores propios de f ∈ End(R3 ) sabendo que:
(i) (0, 1, −2), (1, 0, 4) e (1, 0, −2) son vectores propios, e
(ii) f (0, 1, 0) = (2, 1, 2).

3
28. Sabendo que o endomorfismo f : R2 → R2 é diagonalizable, que os vectores (1, 2) e (3, 1)
son vectores propios e que f (5, −5) = (2, −1), atópense os autovalores de f e a matriz de
f na base canónica.
29. Calcúlese a matriz diagonal D e a matriz P do cambio de base tales que D = P −1 AP
onde  
0 1 −1
 
A=  −1 2 −1  .


−1 1 0
   
2 2 1 −1 2 2
   
30. Demostra que as matrices A =   1 3 1  e B =  −4 1 4 
 teñen os mesmos
 

1 2 2 −6 2 7
autovalores, pero non son semellantes.
31. Determı́nese, según os valores do parámetro real λ, cándo os endomorfismos seguintes son
diagonalizables e obtéñase a forma diagonal nos casos en que sexa posible.
a) f (x, y, z) = (x − 2y − (2 + λ)z, y + λz, z),
b) g(x, y, z) = (x + λ(x − y + z), (λ + 2)x − λy + (λ − 1)z, 2x − y),
c) j(x, y, z, t) = (x, 2x, x, x + λy).
 
1 1 0
  n
32. Dada a matriz A =   0 2 0 , calcúlese A , n ∈ N.


−2 1 3
33. Sexa f o endomorfismo de R3 con espectro {1, 2, −1} e que ten por vectores propios co-
rrespondentes a tales autovalores : (1, 1, 1), (0, 1, 2) e (1, 2, 1). Obtéñase a matriz asociada
a f respecto da base canónica de R3 .
34. Sexa  
3 − 2α 4 − 4α
A= .
α − 1 2α − 1
Estuda para que valores de α a matriz A é diagonalizable. Calcula para α = 1 a matriz
diagonal D e a matriz P tales que D = P −1 AP .
35. Determina, segundo os valores de α e β, cando é diagonalizable a matriz
 
α−β−1 β −α + β − 1
B= −β β−2 β .
α+1 0 −α − 3

36. Xustifica se as seguintes afirmacións son verdadeiras ou falsas:

a) Un subespazo propio dunha matriz pode estar formado só polo vector ~0.
b) Un endomorfismo de R3 pode ter a λ = 1 como único valor propio e ser diagonaliza-
ble.
c) Existe unha matriz diagonalizable cuxos valores propios son π, 7 e 10−4 .
d ) λ = 0 é un autovalor da matriz A se, e só se, det(A) = 0.
e) Se λ é un autovalor da matriz A entón λ2 éo de A2 .
f ) Se a matriz A é regular e λ é un autovalor de A entón 1 éo de A−1 .
λ
g) Dúas matrices diagonais da mesmo orde teñen que ser semellantes.
h) Se A é unha matriz cadrada de orde 3 con autovalores −1, 7 e 2, entón é diagonalizable
e o seu polinomio caracterı́stico está determinado.
i ) A traza de A ∈ M2 é 5 e o seu determinante −6, entón o seu polinomio caracterı́stico
é λ2 + 6λ + 5.
l ) Se A é unha matriz cadrada de orde 2 tal que det(A) < 0, entón A é diagonalizable.
m) Toda matriz diagonal é diagonalizable.

4
 3. Exercicios para afondar.
Estes exercicios propóñense para a práctica autónoma do alumnado e conteñen un ingrediente de
dificultade adicional con respecto ós anteriores.

37. Consideramos as aplicacións lineares f : R2 → R3 e g : R3 → R3 con matrices asociadas

respecto das bases canónicas C = {(1, 0), (0, 1)} e C 0 = {(1, 0, 0), (0, 1, 0), (0, 0, 1)}:
   
2 −1 2 3 0
[f ]CC 0 =  3 1  e [g]C 0 C 0 =  −1 0 0 .
0 1 0 1 0

a) Estuda se f e g son inxectivas, sobrexectivas ou bixectivas.

b) Calcula un subespazo suplementario de Im(g).
c) Expresar na base B = {(1, 0), (−1, 1)} a imaxe recı́proca f −1 (u) do vector u =
(2, 7, −2).
d ) Calcula a matriz de g ◦ f nas bases D = {(1, 1), (2, 0)} de R2 e C 0 de R3 .
 
4 1
e) Existe unha base D0 = {(1, a, 0), (0, −1, 1), (2, b, 1)} tal que [f ]DD0 =  1 3 ?
−1 −2
En caso afirmativo especifica para que valores de a e b.
f ) Calcula (g ◦ f )−1 (W ), onde W é o subespazo W = h(1, 0, 1)i.

38. Estúdese a diagonalización do endomorfismo f : M2×2 (R) → M2×2 (R) definido por
f (A) = At .
39. Sexa f o endomorfismo de R3 que verifica as condicións:
Ker(f ) = {(x, y, z) ∈ R3 ; x + y = 0, 2x + y − z = 0},
(1, 1, 0) é vector propio do valor propio 2, f (1, −2, 1) = (λ, −1, −1).

a) Calcula a matriz A de f respecto da base canónica, os valores e os vectores propios

de f .
b) Estuda se é diagonalizable e calcula A8 para λ = −2.