Tóm tắt nội dung

1. LÝ LUẬN VỀ TƯ DUY SÁNG TẠO

1.1. Khái niệm tư duy sáng tạo
1.1.1 Định nghĩa tư duy
Tư duy là một hiện tượng tâm lý, là hoạt động nhận thức bậc cao ở con người. Tư
duy là một quá trình tâm lý phản ánh những thuộc tính bản chất, những mối liên hệ
và quan hệ bên trong, có tính chất quy luật của sự vật, hiện tượng trong hiện thực
khách quan mà trước đó ta chưa biết.
1.1.2. Định nghĩa sáng tạo
Sáng tạo là quá trình hoạt động của con người tạo ra những giá trị vật chất, tinh
thần, mới về chất. Khả năng sáng tạo được đặc trưng bởi khả năng nhận thức thế
giới theo những cách mới, sau đó tạo ra mối liên hệ để hiện thực hóa chúng.
1.1.3. Định nghĩa tư duy sáng tạo:
Vũ Dũng định nghĩa: “TDST là một kiểu tư duy, đặc trưng bởi sự sản sinh ra sản
phẩm mới và xác lập các thành phần mới của hoạt động nhận thức nhằm tạo ra nó.
Các thành phần mới này có liên quan đến miền động cơ, mục đích, đánh giá, các ý
tưởng của chủ thể sáng tạo. TDST được phân biệt với áp dụng các tri thức và kĩ
năng sẵn có”
J. DanTon: “TDST đó là những năng lực tìm thấy những ý nghĩa mới, tìm thấy
những mối quan hệ, là một chức năng của kiến thức, trí tưởng tượng và sự đánh
giá, là một quá trình, một cách dạy và học bao gồm những chuỗi phiêu lưu, chứa
đựng những điều như: sự khám phá, sự phát sinh, sự đổi mới, trí tưởng tượng, sự
thí nghiệm, sự thám hiểm”
=> Tư duy sáng tạo được định nghĩa là một trong các dạng tư duy đặc biệt, nó là
khả năng nhận thức, tư duy tìm ra những giải pháp, phương án và biện pháp phù
hợp khơi gợi sự sáng tạo trong một lĩnh vực nào đó.
1.2. Đặc điểm:
- Tính nhạy cảm với vấn đề: Là khả năng phát hiện nhanh chóng sự bất hợp lý, sai
sót, xung đột của vấn đề nhờ sự tinh tế của các giác quan trong công việc, học tập
và mối quan hệ giữa người với người, thể hiện thông qua việc thích ứng kịp thời và
linh hoạt; nhất là trong các tình huống cấp bách.
- Tính nhuần nhuyễn: Là khả năng tạo ra một cách nhanh chóng sự tổ hợp giữa các
yếu tố riêng lẻ của một tình huống, sự vật, hiện tượng và từ đó đưa ra những giả
thuyết, những ý tưởng, những giải pháp mới lạ.
- Tính độc đáo, mới mẻ: là khả năng tìm kiếm và giải quyết vấn đề bằng những
phương thức mới lạ, khác biệt hoặc duy nhất => giải quyết vấn đề theo hướng linh
hoạt tiết kiệm thời gian, sức lực hơn.
- Tính hoàn thiện: là khả năng lập kế hoạch, phối hợp với các ý nghĩ và hành động;
từ đó, phát triển ý tưởng và cuối cùng là kiểm tra và chứng minh ý tưởng đó, làm
cho tư duy trở thành một quá trình hoàn thiện.
- Tính độc lập: Sự tồn tại của tư duy phải có sự độc lập của một cá nhân hay một
nhóm người nào đó mà không có bất cứ sự sao chép nào từ người khác hoặc các tác
phẩm có trước. 
- Hiệu quả cao: Là khi các phương pháp TDST đã tận dụng hết vốn kiến thức, kinh
nghiệm sau đó được đánh giá và sử dụng đúng lúc đúng chỗ mang lại kết quả, lợi
ích cao nhất. 
Các đặc điểm trên có mối quan hệ mật thiết với nhau, chúng hỗ trợ, bổ sung
cho nhau, góp phần tạo nên tư duy sáng tạo, đỉnh cao nhất trong hoạt động trí tuệ
của con người.
1.3. Vai trò của tư duy sáng tạo
1.3.1. Phương diện đời sống:
Đối với các bạn học sinh, sinh viên: 
- giúp các bạn chủ động với tri thức mình nắm được 
- Chủ động tìm tòi, học hỏi những điều mới vượt khỏi tầm kiến thức trong khuôn
viên trường học.
=> Đạt được những thành công, đạt được những giải thưởng cho bản thân, nhà
trường và xa hơn là quốc gia.
Trong công việc: 
- Nó giúp cho nhân viên có nhiều khả năng đưa ra các giải pháp độc đáo cho những
trở ngại phải đối mặt hay tạo ra những chiến dịch, chiến lược, phương pháp kinh
doanh mang tính xu thế giúp tăng năng suất công việc hiệu quả tạo những cách
thức mới để hoàn thành nhiệm vụ tốt nhất. 
- Tư duy trong việc tạo dựng mối quan hệ tốt đẹp giữa các cá nhân, giữa các đối tác
ký kết hợp đồng và nhờ đó giúp công việc ngày càng phát triển.
Bên cạnh đó, kỹ năng sáng tạo cũng giúp chúng ta tạo dựng mối quan hệ tốt đẹp
với những người xung quanh:
- Giúp cho bầu không khí vui vẻ, không căng thẳng làm hài hoà mọi mối quan hệ
=> từ đó giúp chúng ta gây dựng được mối quan hệ tốt đẹp.
1.3.2. Phương diện tư duy lý luận
Thứ nhất, tư duy sáng tạo tạo không gian mở, tạo nhiều cơ hội đột phá: 
Thứ hai, tư duy sáng tạo nâng cao nhận thức:
Thứ ba, tư duy sáng tạo thúc đẩy sự phát triển của thế giới xung quanh: 
Đặc biệt đối với các hoạt động lập pháp, hành pháp, tư pháp:
* Đối với các hoạt động lập pháp, Giúp nhận thức rõ hơn về thế giới khách quan,
dự đoán các mối quan hệ và sự việc xảy ra trên thực tế sẽ mang đến hậu quả như
thế nào. Từ đó xem xét, phân chia lại mối quan hệ, những hành vi nào nên cấm hay
ngược lại nên cho phép thực hiện và xử lý ra sao…để mục đích cuối sẽ đưa ra
những quy định điều chỉnh phù hợp với chủ trương hoạt động của Nhà nước.
+ Ngoài ra, còn giúp nhà lập pháp nhanh chóng phát hiện lỗ hổng để sửa đổi một
cách đầy đủ và phù hợp hơn
* Đối với hoạt động hành pháp và tư pháp, Giúp các nhà hành pháp, tư pháp áp dụng
được phù hợp, linh hoạt và hiệu quả các quy phạm pháp luật vào các hoạt động trong một
tình huống cụ thể xảy ra trên thực tế. Qua đó, tuyên truyền pháp luật và nâng cao lòng tin
của nhân dân
1.4. Phương pháp rèn luyện
Hành động ngay.
Cân bằng thực tế và lý tưởng.
Thoải mái tinh thần, cởi mở suy nghĩ.
Xóa bỏ lối mòn tư duy.
Bỏ qua những suy nghĩ lo lắng.
Bỏ qua tư tưởng ỷ lại.
Hãy thay đổi góc nhìn.
Học cách đặt vấn đề và và giải quyết thông minh.
2. Ví dụ về tư duy sáng tạo
2.1. Khái quát về dịch bệnh Covid-19 và sự ra đời của “máy ATM gạo”
- Đại dịch Covid-19 bùng phát mạnh mẽ, ảnh hưởng tới đường hô hấp, sức khỏe và
tính mạng của con người. Điều này dẫn đến sự tổn hại nặng nề tới nền kinh tế của
toàn cầu, trong đó có Việt Nam. Nguyên nhân là do nhiều ngành nghề kinh doanh
tạm ngưng và đóng cửa khiến nhiều người dân bị thất nghiệp. 
- Trước tình hình đó, nhiều nhà hảo tâm đã đứng ra quyên góp từ thiện; đặc biệt là
thực phẩm nhưng chưa thể bao quát vì dịch. Do đó, anh Hoàng Tuấn Anh (Giám
đốc Công ty Vũ Trụ Xanh-phân phối khóa điện tử PHGLock của Úc) đã thấu hiểu
và đưa ra phát minh về máy "ATM gạo" để phát gạo từ thiện.
2.2. Đặc điểm tư duy sáng tạo trong cây gạo ATM
2.2.1.Tính độc lập
Sản phẩm này là kết quả của quá trình tư duy độc lập, cá nhân mà không có bất cứ
sự sao chép nào từ người khác.
Nói cách khác, trước khi xuất hiện “máy ATM gạo” của anh Tuấn Anh thì chưa
từng xuất hiện một loại máy nào tương tự như vậy
2.2.2. Tính độc đáo, mới mẻ:
Bằng con mắt tinh tường và tư duy vô cùng nhạy bén của mình, anh Hoàng Tuấn
Anh đã phát hiện nhanh chóng những vấn đề về tính an toàn trong hoạt động phát
gạo từ thiện.
Từ đó anh đã cho ra một ý tưởng vô cùng mới mẻ, độc đáo và khác biệt mà trước
đây chưa từng có, đó chính là ý tưởng về máy ATM gạo.
2.2.3. Tính nhạy cảm 
Nhìn nhận quá trình phát gạo giúp đỡ người dân khó khăn, anh Hoàng Tuấn Anh đã
nhạy bén phát hiện những lỗ hổng, những vấn đề bất cập của quá trình này. Từ sự
nhạy cảm nhìn nhận rõ vấn đề đó a đã cho ra đời máy ATM gạo.
2.2.4. Tính hoàn thiện
Khi nhận thấy những lỗ hổng, sự lạc hậu của phương pháp phát gạo từ thiện cũ anh
Hoàng Tuấn Anh đã tiến hành nhìn nhận lại sự cần thiết của các bước làm trong
quá trình phát gạo kiểu cũ, và đánh giá mục tiêu thật sự của hoạt động này, từ đó
sàng lọc ra những cách thức phù hợp với tình hình hiện nay và khắc phục tối đa
những yếu kém trong cách thức cũ.
2.2.5. Tính hiệu quả cao
Việc sáng tạo ra “ATM gạo” đúng thời điểm và đúng hoàn cảnh đã mang lại rất
nhiều lợi ích. Bà Nguyễn Thị Thanh, người dân sống tại phường Nghĩa Tân (Hà
Nội) cho biết kể từ khi có cây ATM gạo thì gia đình bà không phải nhịn đói bữa
nào, làm giảm bớt sự lo lắng về sự lây lan của dịch bệnh. 
 2.3. Vai trò của cây gạo ATM
2.3.1. Đáp ứng được nhu cầu cấp thiết 
- Đối với hoạt động phát gạo của những nhà hảo tâm: ATM gạo góp phần giúp họ
tiết kiệm nhân lực, đảm bảo lượng gạo phát ra sẽ được chia đều cho người cần và
hạn chế được tình trạng một người lấy nhiều phần gạo.
- Đối với cá nhân người nhận gạo: Giúp họ tiết kiệm được thời gian chờ đợi và chủ
động được thời gian nhận gạo.

2.3.2. Sự công nhận của cộng đồng quốc tế về tư duy của người Việt Nam.
  -Máy “ATM gạo” không chỉ phát triển trong cả nước mà còn lan tỏa ra các nước
bạn trong khu vực Đông Nam Á để giúp đỡ người nghèo nước bạn vượt qua khó
khăn trong mùa dịch COVID-19.
  - Kênh Truyền hình CNN của Mỹ ngày 13/4 chạy dòng tin “một chiếc máy cho ra
gạo miễn phí – một điều khó tin – nhưng những chiếc ATM gạo như thế đã được
lắp đặt tại nhiều nơi trên đất nước Việt Nam để hỗ trợ cho người gặp khó khăn
trong dịch bệnh” 
=> Thể hiện cái nhìn mới của người nước ngoài về tư duy sáng tạo của người Việt
Nam. 

2.3.3. Nguồn cảm hứng cho thế hệ tương lai:

 - Anh Tuấn Anh trở thành một hình mẫu lý tưởng của giới trẻ, đồng thời sự công
nhận của thế hệ xưa về chiếc máy sáng tạo và những lời nói đề cao con người.
 - Đồng thời sự thành công của “máy ATM gạo” còn là tiền đề, cơ sở của niềm tin
yêu, trân trọng của người dân cả nước dành cho anh Tuấn Anh. 
 - Tiếp thêm ngọn lửa tự tin cho mọi thế hệ hiện thực hóa tư duy sáng tạo của bản
thân.