Bai Giang 2

Hàm số lượng giác ngược
Hàm số hyperbolic
Giới hạn hàm số
1 Hàm số lượng giác ngược
2 Hàm số hyperbolic
3 Giới hạn hàm số

Các giới hạn cơ bản
Đại lượng vô cùng bé
Đại lượng vô cùng lớn
TS. Đào Huy Cường (Bộ môn Toán Ứng Dụng) Giải tích 1 (Calculus 1)
Định nghĩa
Các hàm số f (x) = arcsin x, f (x) = arccos x, f (x) = arctan x,
được gọi là các hàm số lượng giác ngược (inverse
trigonometric functions), trong đó
π π
arcsin x = y ⇐⇒ sin y = x và − ≤ y ≤ ;
2 2
arccos x = y ⇐⇒ cos y = x và 0 ≤ y ≤ π;
π π
arctan x = y ⇐⇒ tan y = x và − < y < .
2 2
Hàm số y = arcsin x
Tập xác định D = [−1, 1].
Tập giá trị R = [−π/2, π/2].
Hàm số y = arccos x
Tập xác định D = [−1, 1].
Tập giá trị R = [0, π].
Hàm số y = arctan x
Tập xác định D = R.
Tập giá trị R = (−π/2, π/2).
Định nghĩa
Các hàm số f (x) = sinh x, f (x) = cosh x, f (x) = tanh x,
f (x) = coth x, được gọi là các hàm số hyperbolic (hyperbolic
functions), trong đó
e x − e −x
sinh x = ;
2
e x + e −x
cosh x = ;
2
sinh x
tanh x = ;
cosh x
cosh x
coth x = .
sinh x
Hàm số y = sinh x
Tập giá trị R = R.
Hàm số y = cosh x
Tập giá trị R = [1, +∞).
Hàm số y = tanh x
Tập giá trị R = (−1, 1).
Hàm số lượng giác ngược Các giới hạn cơ bản
Hàm số hyperbolic Đại lượng vô cùng bé
Giới hạn hàm số Đại lượng vô cùng lớn
Cho f là một hàm số xác định trên một khoảng nào đó chứa điểm
a, có thể trừ tại điểm a. Ta viết
lim f (x) = L,
x→a
nếu với mọi ε > 0 luôn có một số δ > 0 tương ứng sao cho
nếu 0 < |x − a| < δ thì |f (x) − L| < ε.

sin x
lim = 1.
x→0 x
ex − 1
lim = 1.
x→0 x
ln(1 + x)
lim = 1.
x→0 x
(1 + x)α − 1
lim = α với mọi α ∈ R.
x→0 x
lim q x = 0 với mọi q ∈ (−1; 1).

x→+∞
1
lim = 0 với mọi α > 0.
x→+∞ xα
α x
lim 1 + = e α với mọi α ∈ R.
x→±∞ x
Định nghĩa
Hàm số α(x) được gọi là một vô cùng bé (infinitesimal) khi
x → a nếu
lim α(x) = 0.
x→a
tức là, với ε > 0 nhỏ tùy ý, ta có thể đạt được |α(x)| < ε miễn là
chọn x đủ gần a.
Nhận xét:
Tổng của một số hữu hạn các VCB là một VCB.
Tích của một số hữu hạn các VCB là một VCB.
Tích của một VCB và một hàm bị chặn là một VCB.
Định lý
Điều kiện cần và đủ để lim f (x) = L là
x→a
f (x) = L + α(x),
trong đó α(x) là một VCB khi x → a.
Cho α(x) và β(x) là hai VCB khi x → a và giả sử

α(x)
lim = L.
x→a β(x)
Nếu L = 0, ta nói α(x) là VCB cấp cao hơn β(x), và ta viết

α(x) = o(β(x)).
Nếu L 6= 0 và L hữu hạn, ta nói f (x) và β(x) là hai VCB

cùng cấp, và ta viết
α(x) = O(β(x)).
Đặc biệt, nếu L = 1, ta nói f (x) và β(x) là hai VCB tương

đương, và ta viết
α(x) ∼ β(x).
Các vô cùng bé tương đương khi x → 0
x ∼ sin x ∼ arcsin x ∼ sinh x ∼ tan x ∼ arctan x ∼

ln(1 + x) ∼ e x − 1.
1 2
x ∼ 1 − cos x ∼ cosh x − 1.
2
α · x ∼ (1 + x)α − 1.
x · ln a ∼ ax − 1.
Nguyên tắc thay VCB
Định lý
Cho các VCB tương đương khi x → a:
α(x) ∼ α1 (x),
β(x) ∼ β1 (x).
Khi đó
α(x) · β(x) ∼ α1 (x) · β1 (x).
Ví dụ
Khi x → 0, hãy rút gọn VCB
√
f (x) = (e 2x − 1) · sin( 3 x).
Định lý
Cho α(x) ∼ α1 (x) và f (x) → L 6= 0 khi x → a. Khi đó
f (x) · α(x) ∼ L · α1 (x).
Ví dụ
f (x) = (2x + 3) · ln(1 + x).
Nguyên tắc ngắt bỏ những VCB cấp cao hơn trong tổng các VCB:
Định lý
Cho α1 (x), α2 (x), . . . , αn (x) là các vô cùng bé khi x → a. Khi đó
α1 (x) + α2 (x) + · · · + αn (x) ∼ αi (x),
trong đó αi (x) là VCB có cấp thấp nhất.
Ví dụ
f (x) = sin(x 4 ) + x 3 − 2x 2 .
Nguyên tắc thay tương đương qua tổng không triệt tiêu:
Định lý
α(x) ∼ L · (x − a)m ,
β(x) ∼ K · (x − a)m ,
trong đó L, K 6= 0 và L + K 6= 0. Khi đó:
α(x) + β(x) ∼ (L + K ) · (x − a)m .
Ví dụ
Khi x → 0, hãy rút gọn VCB sau:
f (x) = x cos x − x + x 3 .
Nguyên tắc thay tương đương trong tính giới hạn:
Định lý
α(x) ∼ α1 (x),
β(x) ∼ β1 (x).
Khi đó
α(x) α1 (x)
lim = lim .
x→a β(x) x→a β1 (x)
Ví dụ
Tính giới hạn sau: 1 1
lim − .
x→0 sin x tan x
Định nghĩa
Hàm số α(x) được gọi là một vô cùng lớn (infinitely large
quantity) khi x → a nếu
lim |α(x)| = +∞.

x→a
Nhận xét:
Nghịch đảo của một VCB là một VCL và ngược lại.
Tích của một số hữu hạn các VCL là một VCL.
Tổng của một VCL và một hàm bị chặn là một VCL.
Cho α(x) và β(x) là hai VCL khi x → a và giả sử

α(x)
lim = L.

x→a β(x)
Nếu L = +∞, ta nói α(x) là VCL cấp cao hơn β(x).

Nếu 0 < L < +∞, ta nói α(x) và β(x) là hai VCL cùng cấp.
Nếu L = 1, ta nói α(x) và β(x) là hai VCL tương đương, và
ta viết
α(x) ∼ β(x).
Nhận xét: Cho p > 0, α > 0, a > 1. Khi x → +∞, ta có:
(ln x)p x α ax .
Nguyên tắc thay VCL
Chỉ được thay tương đương qua tích các VCL.

Nguyên tắc ngắt bỏ VCL cấp thấp: tổng các VCL khác cấp
tương đương với VCL cấp cao nhất.
Nguyên tắc thay tương đương trong tính giới hạn.
Ví dụ
Tính các giới hạn:
xe x
(a) lim .
x→+∞ x + e x
xe x
(b) lim .
x→−∞ x + e x

Bai Giang 2

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bai Giang 2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Hàm số lượng giác ngược

1 Hàm số lượng giác ngược

3 Giới hạn hàm số

nếu 0 < |x − a| < δ thì |f (x) − L| < ε.

Các giới hạn cơ bản

Các giới hạn cơ bản

lim q x = 0 với mọi q ∈ (−1; 1).

trong đó α(x) là một VCB khi x → a.

Cho α(x) và β(x) là hai VCB khi x → a và giả sử

Nếu L = 0, ta nói α(x) là VCB cấp cao hơn β(x), và ta viết

Nếu L 6= 0 và L hữu hạn, ta nói f (x) và β(x) là hai VCB

Đặc biệt, nếu L = 1, ta nói f (x) và β(x) là hai VCB tương

Các vô cùng bé tương đương khi x → 0

x ∼ sin x ∼ arcsin x ∼ sinh x ∼ tan x ∼ arctan x ∼

Nguyên tắc thay VCB

Nguyên tắc thay VCB

f (x) · α(x) ∼ L · α1 (x).

f (x) = (2x + 3) · ln(1 + x).

Nguyên tắc thay VCB

α1 (x) + α2 (x) + · · · + αn (x) ∼ αi (x),

trong đó αi (x) là VCB có cấp thấp nhất.

Nguyên tắc thay VCB

trong đó L, K 6= 0 và L + K 6= 0. Khi đó:

α(x) + β(x) ∼ (L + K ) · (x − a)m .

Nguyên tắc thay VCB

Nguyên tắc thay tương đương trong tính giới hạn:

lim |α(x)| = +∞.

Cho α(x) và β(x) là hai VCL khi x → a và giả sử

Nếu L = +∞, ta nói α(x) là VCL cấp cao hơn β(x).

Nhận xét: Cho p > 0, α > 0, a > 1. Khi x → +∞, ta có:

Nguyên tắc thay VCL

Chỉ được thay tương đương qua tích các VCL.

You might also like