Podstawowe

zagadnienia z
gramatyki
łacińskiej
Rzeczownik
Pytania przypadków

Nominativus Genetivus
(mianownik) (dopełniacz)
kto? co? kogo? czego?
Forma podstawowa rzeczownika
+Forma podstawowa rzeczownika składa się z mianownika
(nominativus) i dopełniacza (genetivus) w liczbie pojedynczej
(singularis) np..: costa, costae
+Temat rzeczownika uzyskujemy po odjęciu końcówki
dopełniacza np.: costa, cost-ae (temat cost-)
 Deklinacja wskazuje rodzaj
rzeczownika: męski (masculinum),
żeński (femininum) lub nijaki
(neutrum)

Deklinacje
Deklinację rozpoznajemy po
dopełniaczu (druga forma).
Dopełniacz w III deklinacji często
bardzo różni się od mianownika!
Zestawienie końcówek liczba pojedyncza
(singularis)
If II m/n III m, f, n IV m/n Vf
N -a N –us, -er/um, on N różne N -us/-u N -es
G -ae G -i G -is G -us G -ei
Przykłady
I costa, costae
II m musculus, musculi; cancer, cancri
II n tuberculum, tuberculi; organon, organi
III dens, dentis (m); pars, partis (f), corpus, corporis (n)
IV m ductus, ductus
IV n genu, genus
V facies, faciei
Uwagi i wyjątki
+ Rzeczowniki rodzaju żeńskiego w II i IV deklinacji:
+ diameter, diametri – wymiar, średnica (np. diameter obliqua)
+ manus, manus - ręka (np. manus dextra)
+ Rodzaju nijakiego jest rzeczownik virus, viri (jad, trucizna, wirus)
+ Rodzaju nijakiego w III deklinacji są nazwy nowotworów i rzeczowniki zakończone na -
(o)ma, -(o)matis (słowa mają pochodzenie greckie) np..:
+ carcinoma, carcinomatis – rak
+ neoplasma, neoplasmatis - nowotwór
+ osteoma, osteomatis – kostniak
+ angioma, angiomatis – naczyniak
+ diaphragma, diaphragmatis – przepona
+ oedema, oedematis - obrzęk
Rzeczowniki z greckimi zakończeniami

Rodzaj żeński Rodzaj męski

+raphe, raphes - szew +diabetes, diabetae –
+(raphae – szwy) cukrzyca/moczówka
+chole, choles - żółć
+systole, systoles – skurcz
serca
+diastole, diastoles – rozkurcz
serca
Proste miana anatomiczne (N+G)
Podstawa serca – basis cordis
basis, basis (f) - podstawa ; cor, cordis (n) - serce
Mięsień stopy – musculus pedis
musculus, musculi - mięsień; pes, pedis (m) - stopa
Jama nosa/jama nosowa – cavum nasi
cavum, cavi – jama; nasus, nasi – nos