ใบความรู้

รายวิชา ว 22102 วิทยาศาสตร์พ้น

ื ฐาน 4
ชัน
้ มัธยมศึกษาปี ที่ 2
เรื่อง แรง ผู้สอน
นางสาวคณินณัช กลิ่นหอม
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………

แรง
วัตถุจะเกิดการเปลี่ยนแปลงเมื่อมีแรงมากระทําต่อวัตถุ เช่น แรงดึง
แรงผลัก แรงพยุง แรงโน้มถ่วง ซึ่งแรงต่างๆ มีผลทําให้วัตถุเกิดการ
เปลี่ยนแปลง เช่น การปั่ นจักรยาน นักปั่ นจําเป็ นต้องออกแรงปั่ นเพื่อให้
จักรยานเคลื่อนที่ไปข้างหน้า
แรง (force; F ) คือ ปริมาณที่กระทําต่อวัตถุ แล้วทําให้วัตถุเกิดการ
เปลี่ยนแปลง ขนาดของแรง เขียนแทนด้วย
สัญลักษณ์ F

ตัวอย่างของแรงที่กระทําต่อวัตถุแล้วทําให้วัตถุเกิดการเปลี่ยนแปลง

เมื่อออกแรงเข็นรถเข็นที่จอดนิ่ง ผู้รักษาประตูรับลูกฟุตบอล ทําให้

รถเข็นจะเคลื่อนที่ไปข้างหน้า ลูกฟุตบอลเปลี่ยนแปลงความเร็ว
 นักฟุตบอลออกแรงเตะลูก การออกแรงปั ้ นดินนํา้ มัน ดินนํา้
ฟุตบอลให้เคลื่อนที่ มันจะเปลี่ยนแปลงเป็ นรูปร่าง

แรงลัพธ์
แรงลัพธ์ (resultant force) คือ ผลรวมของแรงทัง้ หมดที่กระทําต่อ
วัตถุ ซึ่งหาได้จากผลคูณของมวลกับความเร่งของวัตถุ หรือสามารถวัดได้
โดยตรงจากเครื่องมือวัด เช่น เครื่องชั่งสปริงถ้าวัตถุชน
ิ ้ หนึ่งมีแรงมากระ
ทําตัง้ แต่ 2 แรงขึน
้ ไป ผลที่เกิดขึน
้ จะเสมือนว่ามีแรงเพียงแรงเดียวกระทํา
ต่อวัตถุ
แรงเป็ นปริมาณเวกเตอร์ที่มีทงั ้ ขนาดและทิศทาง สามารถรวมตัวกัน
หักล้างกัน และแยกองค์ประกอบได้ ค่าของแรงมีหน่วยตามระบบเอสไอ
2
(SI) คือ นิวตัน (N) หรือกิโลกรัม เมตรต่อวินาที ยกกําลังสอง (kgm/s )
ในกรณีที่วัตถุมีแรงกระทํามากกว่า 2 แรงขึน
้ ไป จะเรียกแรงแต่ละแรงว่า
แรงย่อย ไม่ว่าแรงจะอยู่ในทิศทางเดียวกัน ทิศทางตรงข้ามกัน หรือหลาย
ทิศทาง การหาแรงลัพธ์ที่กระทําต่อวัตถุนน
ั ้ จะต้องทราบขนาดและทิศทาง
ของแรงที่กระทําต่อวัตถุ แล้วทําการรวมแรง

ขนาดและทิศทางของแรง
เนื่องจากแรงเป็ นปริมาณเวกเตอร์ทําให้สามารถเขียนแรงที่กระทํา
ต่อวัตถุได้ด้วยลูกศร โดยความยาวของลูกศรแทนขนาดของแรง และ
ทิศทางของหัวลูกศรแสดงถึงทิศทางของแรงที่มากระทําต่อวัตถุ

การเขียนแรงโดยใช้แผนภาพสามารถเขียนได้ ดังนี ้
1. เขียนด้วยเส้นตรงแทนขนาดของแรง โดยความยาวของเส้น
สอดคล้องกับมาตราส่วนที่กําหนด เช่น แรง 300 นิวตัน อาจใช้
มาตราส่วน 1 เซนติเมตร : 100 นิวตัน ดังนัน
้ สามารถเขียนแรงขนาด
300 นิวตัน ได้โดยเส้นตรงที่มีความยาว 3 เซนติเมตร
2. กําหนดหัวลูกศรแทนทิศทางที่แรงกระทําต่อวัตถุ
 ใบงาน
รายวิชา ว 22102 วิทยาศาสตร์พ้น
ื ฐาน 4
ชัน
้ มัธยมศึกษาปี ที่ 2
เรื่อง ขนาดและทิศทางของแรง ผู้
สอน นางสาวคณินณัช กลิ่นหอม
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………….

พิจารณาเหตุการณ์ต่อไปนี ้ แล้วบอกว่าวัตถุมีสภาพการเคลื่อนที่คง
เดิมหรือเปลี่ยนแปลง
โดยขีด ✓ ลงใน แล้วอธิบายสภาพการเคลื่อนที่