หน่ วยที่ 9 หลักธรรมของศาสนาที่สาคัญของโลก

สาระสาคัญ

• หลักธรรมคาสอนของพระพุทธศาสนา เป็ นหัวใจหรื อแก่นของศาสนา เป็ น

เครื่ องช่วยยกระดับจิตใจของบุคคลให้ สงู ขึ ้น ทังพระพุ
้ ทธศาสนา ศาสนา
อิสลาม ศาสนาคริ สต์ และศาสนาพราหมณ์-ฮินดู เป็ นศาสนสากลต่างมี
หลักธรรมสาคัญที่เป็ นอัตลักษณ์ของตนเอง แต่ทกุ ศาสนามีจดุ มุง่ หมาย
ตรงกัน คือ ให้ ทาความดี ละเว้ นความชัว่ ได้ แก่ พระพุทธศาสนา ศาสนา
อิสลาม ศาสนาคริ สต์ และศาสนาพราหมณ์-ฮินดู รวมทังความสอดคล้
้ อง
ของหลักธรรม เพื่อจะได้ อยูร่ ่วมกันอย่างสันติผาสุข
สาระการเรียนรู้
1. ความหมายของหลักธรรมทางศาสนา
2. ความสาคัญของหลักธรรมทางศาสนา
3. หลักธรรมของพระพุทธศาสนา
4. หลักธรรมของศาสนาอิสลาม
5. หลักธรรมของศาสนาคริสต์
6. หลักธรรมของศาสนาพราหมณ์ -ฮินดู
7. ความสอดคล้ องของหลักธรรมของศาสนาที่สาคัญของโลก
จุดประสงค์ การเรียนรู้
1. ให้ คานิยามคาว่ าหลักธรรมทางศาสนาได้
2. อธิบายความสาคัญของหลักธรรมทางศาสนาได้
3. สรุ ปหลักธรรมของพระพุทธศาสนาได้
4. ระบุหลักธรรมของศาสนาอิสลามได้
5. ยกตัวอย่ างหลักธรรมของศาสนาคริสต์ ได้
6. วิเคราะห์ หลักธรรมของศาสนาพราหมณ์ -ฮินดูได้
7. อธิบายความสอดคล้ องของหลักธรรมของศาสนาที่สาคัญของโลกได้
1. ความหมายของหลักธรรมทางศาสนา
• ตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 ให้ ความหมายว่ า
• หลัก หมายถึง เสาที่ปักไว้
• ธรรม หมายถึง คุณความดี
• ธรรม หมายถึง หน้ าที่
• หลักธรรมของศาสนา หมายถึง หลักคาสั่งสอนของศาสนาใดศาสนาหนึ่งที่ผ้ ู
นับถือศาสนานัน้ จะต้ องประพฤติปฏิบัตอิ ย่ างเคร่ งครั ด
2. ความสาคัญของหลักธรรมทางศาสนา
• หลักธรรมของศาสนามีความสาคัญ 7 ประการ คือ
1) สอนให้ คนทาความดี ละเว้ นความชัว่
2) สอนให้ คนดาเนินชีวิตโดยไม่ประมาท
3) สอนให้ คนรู้จกั ให้ อภัยซึง่ กันและกัน
4) สอนให้ คนรู้จกั วางตัวเป็ นกลางและสงบ
5) สอนให้ คนมีความเมตตากรุณาต่อกัน
6) สอนให้ คนมีความเอื ้อเฟื อ้ เผื่อแผ่ มีน ้าใจ
7) สอนให้ คนรักสันติและอิสระ
3. หลักธรรมของพระพุทธศาสนา
• พระพุทธศาสนามีผ้ ูนับถือมากอันดับที่สามของโลก แต่ เป็ นอันดับ
หนึ่งของประเทศไทย เป็ นศาสนาประเภทอเทวนิยม คือ ปฏิเสธการ
มีอยู่ของพระผู้เป็ นเจ้ าหรื อผู้สร้ างแต่ เชื่อในศักยภาพของมนุษย์ ว่า
ทุกคนสามารถพัฒนาจิตใจให้ เป็ นมนุษย์ ท่ สี มบูรณ์ ได้ ด้วยความเพียร
ของตน คือ สอนให้ มนุษย์ บันดาลชีวิตของตนเองด้ วยผลแห่ งการ
กระทาของตนตามกฎแห่ งกรรม
3. หลักธรรมของพระพุทธศาสนา

3.1 อริยสัจ 4 คือ ความจริงอันประเสริฐ เพื่อไปสู่เป้าหมายสูงสุด คือ นิพพาน ได้ แก่

• ทุกข์ หมายถึง สภาพที่ทนได้ ยากทัง้ ร่ างกายและจิตใจ
• สมุทยั หมายถึง สาเหตุท่ ที าให้ เกิดทุกข์
• นิโรธ หมายถึง ความดับทุกข์
• มรรค หมายถึง หนทางแห่ งการดับทุกข์
3. หลักธรรมของพระพุทธศาสนา
3.2 ไตรลักษณ์ เป็ นรรมะที่ทาให้ เป็ นพระอริยะ แปลว่ า 3 ประการ หมายถึง สามัญ
ลักษณะ คือ กฎธรรมดาของสรรพสิ่งทัง้ ปวง
ได้ แก่
1) อนิจจลักษณะ คือ ลักษณะที่ไม่ เที่ยง
2) ทุกขลักษณะ คือ ลักษณะที่ทนอยู่ตลอดไปไม่ ได้
3) อนัตตลักษณะ คือ ลักษณะที่ไม่ สามารถบังคับบัญชาให้ เป็ นไปตามต้ องการได้
สรุ ป ไตรลักษณ์ คือ การเกิดขึน้ ตัง้ อยู่ และดับไป
3. หลักธรรมของพระพุทธศาสนา
3.3 หลักธรรมสาคัญในการดาเนินชีวติ ได้ แก่
1) หลักธรรมเพื่อพัฒนาตนเอง คือ ฆราวาสธรรม 4 คฤหัส 4 เบญจศีล-เบญจธรรม
2) หลักธรรมเพื่อพัฒนาการปกครอง คือ พรหมวิหาร 4 สังคหวัตถุ 4
3) หลักธรรมเพื่อพัฒนาเศรษฐกิจ คือ ทิฏฐธัมมิกัตถประโยชน์ มิจฉาวณิชชา
อิทธิบาท 4
4) หลักธรรมเพื่อพัฒนาสังคม คือ ทิศ 6
4 . หลักธรรมของศาสนาอิสลาม
หลักธรรมสาคัญ คือ หลักศรัทธา 6 และหลักปฏิบัติ 5 คือ
1) หลักศรัทธา 6 คือ
- ศรัทธาในพระอัลเลาะห์ เพียงพระองค์ เดียว
- ศรัทธาในบรรดามลาอีกะฮืว่ามีจริง
- ศรัทธาในบรรดาคัมภีร์ของพระอัลเลาะห์
- ศรัทธาในบรรดาศาสนทูตหรือศาสดา
- ศรัทธาในวันพิพากษาโลก
- ศรัทธาในกฎสภาวะของพระเจ้ า
4 . หลักธรรมของศาสนาอิสลาม

2) หลักปฏิบัติ 5 คือ
- การปฏิบัตติ น
- การละหมาด
- การถือศีลอด
- การบริจาคซากาตหรือซะกาต
- การประกอบพิธีฮัจญ์
5 . หลักธรรมของศาสนาคริสต์
หลักธรรมสาคัญ 5 หลัก คือ
1. หลักความรักเป็ นหัวใจของศาสนาคริสต์
2. หลักบัญญัติ 10 ประการ
3. หลักตรีเอกานุภาพ
4. หลักอาณาจักรพระเจ้ า
5. หลักบาปกาเนิด
6 . หลักธรรมของศาสนาพราหมณ์ -ฮินดู
• หลักอาศรม 4 คือ ที่อยู่ของนักพรต แบ่ งเป็ น 4 ระยะ คือ
1) พรหมจารี เป็ นวัยศีกษาเล่ าเรี ยนและประพฤติพรหมจรรย์ ตัง้ แต่ อายุ 1-25 ปี

2) คฤหัสถ์ เป็ นวัยครองเรื อน ตัง้ แต่ อายุ 26-50 ปี

3) วานปรั สถ์ เป็ นช่ วงบาเพ็ญตบะ ตัง้ แต่ อายุ 51-75 ปี

4) สันยาสี สละคฤหัสถ์ ไปเลีย้ งชีพด้ วยภิกขาจาร ตัง้ แต่ อายุ 76 ปี ถึงสิน้ อายุ
6 . หลักธรรมของศาสนาพราหมณ์ -ฮินดู
• หลักธรรม 10 คือ ธรรมะทาให้ คนมีความสุข
1) ชฤติ คือ ความกล้ า ความมั่นคง
2) กษมา คือ ความอดทน
3) ทมะ คือ ความระงับจิตใจ
4) อัสเตยะ คือ ความไม่ ลักขโมย
5) ศายะ คือ การทาตนให้ บริสุทธิ์ทงั ้ กายและใจ
6) อินทรียนิครหะ
7) ธี คือ สติและปั ญญา
8) วิทยา คือ ความรู้ทางปรั ชญา
9) สัตยะ คือ ความจริง
10) อโกธะ คือ ความไม่ โกรธ
6 . หลักธรรมของศาสนาพราหมณ์ -ฮินดู
• หลักปรมัตมันและมกษะ เป็ นหลักธรรมชัน้ สูง
1) ปรมาตมัน คือ วิญญาณสูงสุดหรื อพระเจ้ าสูงสุด

2) อาตมัน คือ วิญญาณย่ อย

3) โมกษะ คือ สภาวะแห่ งการหลุดพ้ น

7 . ความสอดคล้ องของหลักธรรมของศาสนาที่สาคัญของโลก
• เป้าหมายของหลักธรรมแต่ ละศาสนา ดังนี ้
1) การทาความดีละเว้ นความชั่ว
- ศาสนาพุทธ (เบญจศีล เบญจธรรม กุศลกรรมบถ 10 อกุศลกรรมบถ 10)
- ศาสนาอิสลาม (ศรัทธา 6 ปฏิบัติ 5)
- ศาสนาคริสต์ (บัญญัติ 10 ประการ)
2) การพัฒนาตนเองและการพึ่งตนเอง
- ศาสนาพุทธ (คฤหัสถ์ 4)
- ศาสนาอิสลาม (ให้ ใฝ่ หาความรู้)
- ศาสนาคริสต์ (บัญญัติ 10 ประการ)
- ศาสนาพราหมณ์ -ฮินดู (หลักธรรม 10 หลักปฏิบัติ 5)
7 . ความสอดคล้ องของหลักธรรมของศาสนาที่สาคัญของโลก
• เป้าหมายของหลักธรรมแต่ ละศาสนา ดังนี ้

3) ความยุตธิ รรม ความเสมอภาค และเสรี ภาพ

- ศาสนาพุทธ (ฆราวาส ข้ อ 1 สัจจะ)
- ศาสนาอิสลาม (หลักปฏิบัติ 5)
- ศาสนาคริสต์ (ทุกคนเป็ นบุตรของพระเจ้ า)
- ศาสนาพราหมณ์ -ฮินดู (หลักธรรม 10 สัตยะ)
4) ความรั กความเมตตากรุ ณา
- ศาสนาพุทธ (เบญจศีล เบญจธรรม กุศลกรรมบถ 10 อกุศลกรรมบถ 10)
- ศาสนาอิสลาม (หลักศรั ทธา 6 หลักปฏิบัติ 5)
- ศาสนาคริสต์ (หลักความรั ก)
7 . ความสอดคล้ องของหลักธรรมของศาสนาที่สาคัญของโลก
• เป้าหมายของหลักธรรมแต่ ละศาสนา ดังนี ้

5) ความอดทนและความเสียสละ
- ศาสนาพุทธ (สังควัตถุ 4 บุญกิริยาวัตถุ 4)
- ศาสนาอิสลาม (หลักปฏิบัติ 5)
- ศาสนาคริสต์ (หลักตรีเอกานุภาพ พระบุตรไถ่ บาป)
- ศาสนาพราหมณ์ -ฮินดู (หลักธรรม 10 กษมา ทมะ อัตถะ)

6) ความขยันหมั่นเพียร
- ศาสนาพุทธ (อิทธิบาท 4)
- ศาสนาอิสลาม (หลักปฏิบัติ 5)
- ศาสนาพราหมณ์ -ฮินดู (หลักธรรม 10)
7 . ความสอดคล้ องของหลักธรรมของศาสนาที่สาคัญของโลก
• เป้าหมายของหลักธรรมแต่ ละศาสนา ดังนี ้

7) ยกย่ องบิดามารดา
- ศาสนาพุทธ (พรหมวิหาร 4)
- ศาสนาพราหมณ์ -ฮินดู (อาศรม 4 ข้ อ 2 คฤหัสถ์ )

8) ความอดทนอดกลัน้
- ศาสนาพุทธ (แม่ คือพระในบ้ าน แม่ เป็ นพรหมของลูก)
- ศาสนาคริสต์ (บัญญัติ 10 ประการ)
- ศาสนาพราหมณ์ -ฮินดู (พิธีพราหมณ์ )
7 . ความสอดคล้ องของหลักธรรมของศาสนาที่สาคัญของโลก
• เป้าหมายของหลักธรรมแต่ ละศาสนา ดังนี ้
9) ไม่ ด่ มื สุรา ไม่ เล่ นการพนัน ไม่ พดู เท็จ
- ศาสนาพุทธ (เบญจศีล)
- ศาสนาอิสลาม (หลักปฏิบัติ 5)
- ศาสนาคริสต์ (บัญญัติ 10 ประการ)
- ศาสนาพราหมณ์ -ฮินดู (หลักธรรม 10 ข้ อกษมา)

10) การพัฒนาเศรษฐกิจ
- ศาสนาพุทธ (เบญจศีล เบญจธรรม กุศลกรรมบถ 10 อบายมุข 6)
- ศาสนาอิสลาม (ห้ ามดื่มสุรา-การพนัน)
- ศาสนาคริสต์ (บัญญัติ 10 ประการ อย่ าเป็ นพยานเท็จ)
7 . ความสอดคล้ องของหลักธรรมของศาสนาที่สาคัญของโลก
• เป้าหมายของหลักธรรมแต่ ละศาสนา ดังนี ้
11) การพัฒนาสังคม
- ศาสนาพุทธ (ทิศ 6 พรหมวิหาร 4 มงคลชีวิต 38)
- ศาสนาอิสลาม (ศรั ทธา 6 ปฏิบัติ 5)
- ศาสนาพราหมณ์ -ฮินดู (หลักอาศรม 4 ข้ อวานปรั สถ์ )

12) เป้าหมายสูงสุด
- ศาสนาพุทธ (นิพพาน)
- ศาสนาอิสลาม (การไปอยู่กับพระอัลเลาะห์ )
- ศาสนาคริสต์ (การได้ กลับไปอยู่กับพระเจ้ าชั่วนิรันดร์ )
- ศาสนาพราหมณ์ -ฮินดู (โมกษะ)