Altın Orta

Doç.Dr. Hal!l İbrah!m Çıkrıklar • Kasım 23, 2021

“Düşünceler"ne katılmıyorum ama sen"n

düşünceler"n" savunma hakkını sonuna
kadar destekleyeceğ"m.“

Volta!re

Ar!sto (M.Ö. 388-322) der k!; “İnsanın en

öneml" hedef" mutluluktur.”

Aradan y!rm! üç asır geçt!. Bugün hâlâ

m!lyonlarca !nsan mutluluk denen o efsane
haz!nen!n peş!nde. Pek çok !nsan mutluluğu
bulamadığı g!b! aslında mutluluk d!ye b!r şey
olmadığını düşünüyor. Neden?

Herkes!n arayıp durduğu mutluluğun s!h!rl! b!r

formülü yoktur aslında. Mesela Ar!sto’nun
mutluluk !ç!n öner!s! erdeml! b!r hayattır. Ve
ünlü f!lozofa göre erdem, davranışlarımızın
aklın denet!m!nde yan! ölçülü olmasıyla
sağlanır. İşte bu da “Altın Orta” d!ye !fade ed!l!r.
Esk!ler!n !fades!yle !frat ve tefr!tten kaçınıp
!t!dal! terc!h etmekt!r b!z! mutlu edecek olan
yol.

Geçen asırlar c!dd! değ!ş!mler! beraber!nde

get!rm!şt!r ama !nsanın fıtratı değ!şmem!şt!r.
Bu yüzden Ar!sto’nun önerd!ğ! şeyler!n bugün
de geçerl! olduğu kanaat!ndey!m.

Mesela Ar!sto’ya göre aşırı sevmek veya

ş!ddetle nefret etmek yer!ne “günün b"r"nde
nefret edecekm"ş g"b" sevmek ve günün
b"r"nde sevecekm"ş g"b" nefret etmek”
gerek!r. 

Gücü el!nde bulunduranın zayıfı ezd!ğ! b!r

dünyada huzur yoktur. Ama b!r yanağıma
vurulunca öbür yanağımı çev!rmek de doğru
değ!l. K!mseye haksızlık yapmamak ama
kend!m!z! de haksızlıklardan korumak yan!
adalet ben!m !ç!n altın ortadır.

Aptallık dereces!nde gözü kara olmakla

korkaklık arasındak! altın orta; tedb!r ve
cesarett!r.

Koyun g!b! her sözü d!nley!p gözü kapalı !taat

etmekle h!ç söz d!nlemey!p burnunun d!k!ne
g!tmek arasında altın b!r orta vardır: Her sözü
d!nley!p doğrusuna uymak.

Patavatsızlıkla yalancılık arasındak! altın orta

!se Sokrat’ın meşhur üçlü f!ltre yöntem!d!r:
Doğruluğundan em!n olduğun şeyler arasında
sadece gerekl! olanları ve naz!kçe !fade etmek.

Şaklabanlıkla yaban!l!k arasındak! altın orta

örneğ!n !y! b!r m!zah anlayışına sah!p neşel! b!r
!nsan olmaktır.  

Kontrolden çıkmış b!r öfkeyle tepk!s!zl!k

arasındak! altın orta doğru yerde, doğru k!ş!ye
ve uygun m!ktarda öfkelenmekt!r.

P!nt!l!kle savurganlık arasındak! altın orta !se

tasarruf ve cömertl!kt!r.

Bazı !nsanlar ç!le çekmey! erdem sayıp bu

dünyayı kend!s!ne z!ndan ederken bazıları da
tam ters!ne hazzın doruklarında yaşamak !ç!n
tüm şartları zorlamaktadır. Burada altın orta
k!mseye zarar vermed!kten sonra meşru
zem!nde hayatın güzell!kler!nden !st!fade
etmekt!r.

Kend!ler!nce ruhan! hayatın der!nl!kler!ne nüfuz

eden !nsanlar H!nt Fak!r! m!sal! sef!l b!r hayat
sürerken materyal!st batı !nsanı zeng!nl!kler
!ç!nde fakat mutsuz b!r hayat sürmekted!r.
İnsan ded!ğ!m!z şey!n hem beden! hem de
ruhu olduğunu hatırlamak ve !k!s!n!n hakkını
vermek altın ortadır.

Gece gündüz çalışıp hayatı ıskalayanlar mutlu

değ!l. Ama tembeller !ç!n de !şler yolunda
g!tm!yor. Temel !ht!yaçlarımızı g!derecek kadar
çalışırken hayatın da tadını çıkarmak altın
ortadır.

Şu bas!t örneklerden anlaşılacağı üzere aslında

b!z! mutluluğa ulaştıracak olan ölçülü b!r hayat
muc!ze değ!ld!r. Bu sadece terc!h meseles!d!r.
Fakat altın ortaya ulaşamayacağımız b!r şey
var y!ne de…

Evet, tartışmadan bahsed!yorum. Aslında

burada b!le altın orta vardır. Mesela Volta!re
tarafından !fade ed!len şu har!ka söz bence
tartışmaları b!t!recek altın ortadır:

“Düşünceler!ne katılmıyorum ama sen!n

düşünceler!n! savunma hakkını sonuna kadar
destekleyeceğ!m.”

Gel gör k! bu fak!r, yarım asırlık ömründe b!r

tartışmanın mutabakatla sonuçlandığına şah!t
olmadığı g!b! Volta!re g!b! orta yolu tutanı da
görmem!şt!r. Bu yüzden tartışmanın kokusunu
aldığımız yerde ateşten kaçar g!b! uzaklaşmak
tek yol g!b! görünüyor. 

Yunan!stan sınırları !ç!nde bulunan Delf!

kasabasındak! Apollon tapınağının görkeml!
g!r!ş!nde kocaman harflerle yazılı kısacık b!r
cümle vardır: “Kend!n! b!l!”

Kend!m!z! b!ld!ğ!m!zde çoğu kez olayları

tarafsız değerlend!rme ve objekt!f karar verme
konusunda b!z! sınırlayan bazı duygularımız
olduğunu fark eder!z. Öyleyse aynı duyguların
karşımızdak! !nsanda olmasında yadırganacak
b!r şey yoktur. Bunu fark ett!ğ!m!zde tartışmayı
hayatımızdan çıkarırız. Z!ra f!k!r alışver!ş!nden
z!yade b!r çözüm önermeyen eleşt!r! ve
yermekten !baret tartışmalarda altın ortaya
ulaşmak gerçek b!r muc!zed!r.

Tüm dünyada g!derek yükselen f!yatı neden!yle

kasamızı altınla doldurmak zor görünüyor. Ama
üzülmey!n! Z!ra altından daha değerl! b!r şey
varsa o da “Altın Orta” ded!ğ!m!z erdeml!
yoldur. Hep!m!z!n ulaşab!leceğ! mesafedek! bu
haz!ne b!r sandık dolusu altından daha çok
güzell!k katacaktır hayatımıza. Bunu fark
etmek ve h!ç aklımızdan çıkarmamak
d!lekler!mle…  

PDF olarak İnd!r