YETKİNLİKLERİN 

BELİRLENMESİ
İş yaşamında kullanılan yetkinlikler ve düzeyleri, her sektöre, işletmeye ve pozisyona göre çok
büyük farklılıklar gösterir. İş yaşamına hazırlanmak için öncelikle bireyin kariyer hedeflerinde
yer alan pozisyonlar ile ilgili gerekli yetkinliklerin ve düzeylerinin belirlenmesi gerekir. Diğer
bir deyişle, işletmelerin belirli pozisyonları için yapacakları işe alımlarda adayları hangi
yetkinliklere ve hangi düzeylerine göre değerlendirmekte olduğunun bilinmesi gerekir

Pozisyonlar bazında gerekli yetkinlikleri ortaya koyan tek bir kaynak yoktur, bu yüzden
bireylerin bu yetkinlikleri çeşitli kaynaklardan araştırarak bulmaları gerekir.

Pozisyonlar bazında gerekli yetkinliklerin araştırılabileceği başlıca kaynaklar şöyle sıralanabilir;

• Hukuki düzenlemeler
• Ulusal Meslek Standartları ve Yeterlilikleri
• Türk Meslekler Sözlüğü
• İş ilanları
• İşletme Dökümanları
• Meslek kuruluşları ve Meslek Çalışanları

YETKİNLİKLERİN BELİRLENMESİ
Hukuki Düzenlemeler

Hukuki düzenlemeler bireyler için bağlayıcıdır. Bu yüzden birey ilk olarak kariyer hedefleri ile
ilgili pozisyonlar için bir hukuki düzenleme bulunup bulunmadığını araştırmak durumundadır.

Örneğin, avukatlık, doktorluk, eczalık, mali müşavirlik gibi mesleklerde bağımsız ve bağımlı
çalışmak isteyenler, bu meslekler ile ilgili hukuki düzenlemelerdeki nitelikleri karşılamak
durumundadır.

Hukuki düzenlemelerde belirtilen nitelikler ve yetkinlikler, o pozisyon için temel teşkil etse de,
o alanda başarılı olmak için genellikle yetersizdir. Bu yüzden o pozisyon ie ilgili gerekli
yetkinlikleri diğer kaynaklardan da araştırmakta yarar vardır.

1
 YETKİNLİKLERİN BELİRLENMESİ
Ulusal Meslek Standartları ve Yeterlilikleri

Ulusal Meslek Standartları: Bir mesleğin başarı ile icra edilebilmesi için, Mesleki Yeterlilik
Kurumu tarafından kabul edilen, gerekli bilgi, beceri, tavır ve tutumların neler olduğunu
gösteren asgari normlardır.

Ulusal Meslek Yeterlilikleri: Bireyin sahip olduğu, yetkili otorite tarafından tanınmış bilgi,
beceri ve yetkinliktir.

Belirli meslekler için ulusal meslek standartları ve yeterlilikleri, Mesleki Yeterlilik Kurumunun
web sayfasında (www.myk.gov.tr) yayınlanmaktadır.

YETKİNLİKLERİN BELİRLENMESİ
Ulusal Meslek Standartları ve Yeterlilikleri

2
 YETKİNLİKLERİN BELİRLENMESİ
Türk Meslekler Sözlüğü
Ulusal Meslek Standartları ve Yetkinlikleri hazırlanmamış meslekler konusunda önemli
kaynnaklardan biri de Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) tarafından hazırlanan Türk Meslekler
Sözlüğüdür. Altı binen fazla meslekle ilgili bilgi içerir. (www.iskur.gov.tr)

İş İlanları
Bir kuruluş tarafından yayınlanan bir iş ilanında, o iş için gerekli yetkinliklerden, ilanı
yayınlayan kuruluş açısından önem taşıyanlarına yer verilir. Dolayısıyla tek bir iş ilanından, o
iş için gerekli tüm yetkinlikler belirlenemez. Bununla birlikte, birçok kuruluşun, örneğin 15‐20
kuruluşun, aynı pozisyon için verdiği iş ilanlarındaki gerekli yetkinlikler birlikte incelendiğinde,
o pozisyon için gerekli yetkinliklerin büyük bir bölümü tespit edilebilir. Üstelik en çok
tekrarlanan yetkinlikler ile o pozisyon için gerekli yetkinliklerin büyük bölümü tespit edilebilir.

YETKİNLİKLERİN BELİRLENMESİ
İşletme Dökümanları
Belirli bir pozisyon için gerekli yetkinlikler, aşağıdaki işletme dökümanlarında bulunabilir:

• İş tanımı ve gereklilikleri
• Performans değerlendirme kriterleri
• Ücretleme kriterileri
• Yer değiştirme ve terfi kriterleri

Ayrıca varsa yetkinlik tanımı ve düzeyleri ile pozisyonlar bazında yetkinlik listeleri de bu
konuda önemli bilgiler verir. İşletme dökümanlarındaki en önemli sorun o işletmede
çalışmayanlar için bu dökümanlara ulaşmanın güçlüğüdür. Genelde bu bilgiler, işletmeye
özel olduğu için gizli tutulur ve işletme dışındaki kişilerle paylaşılmaz.

3
 YETKİNLİKLERİN BELİRLENMESİ
Meslek Kuruluşları ve Meslek Çalışanları

Belirli mesleklerle ilgili odalar veya sivil toplum kuruluşlarında da o meslek ile ilgili
dökümanlar ve bu çerçevede gerekli yetkinlikler bulunabilir. Diğer yandan belirli meslekte
veya pozisyondaki deneyimli çalışanların gerekli yetkinlikler konusundaki görüşleri de
alınabilir. Kuşkusuz meslek çalışanlarından alınacak bilgiler kişisel görüşleri yansıtacağından
subjektif olacaktır. Bununla birlikte, çok sayıda meslek çalışanının görüşlerini alarak ortak
noktaları belirlemek, subjektifliği azaltacaktır. Özellikle yapılan stajlar ile üniversitelerde
düzenlenen kariyer etkinliklerinde deneyimli çalışanlardan bireyin kariyer hedefleri ile ilgili
pozisyonların gerektirdiği yetkinlikler konusunda bilgi alınabilir.

YETKİNLİKLERİN BELİRLENMESİ
Bireysel Yetkinlikleri ve Düzeylerin Belirlenmesi

Birey yetkinliklerini belirlerken kendisini doğru değerlendirmelidir. Bireyin kendisine bakış

açısı, diğerlerinin ona bakış açısını da etkiler. Bir anlamda birey kendisi hakkında ne
düşünüyor ise odur. Bireyin istek ve çalışmaları ile birlikte düşünceleri ne olabileceğini
belirler, ama birey şu andaki durumunu değerlendirirken gerçeklikten de çok uzaklaşmaması
önerilir. Yetkinlikleri belirleme, bir defa yapılan ve sonuçları bir köşeye atılan bir çalışma değil,
sürekli izlenmesi gereken bir süreçtir.