ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ Ο ΕΦΕΣΙΟΣ (περ. 544 – 484 π.Χ.) *69η Ολ. – 504 π.Χ.

K. Καστοριάδης: «Η Ελληνική Ιδιαιτερότητα, τ. Α. σ. 327 κ.ε.

W.Guthrie: Οι Έλληνες Φιλοσοφοι
1. Αντίθετα αποτελέσματα σε διαφορετικά υποκείμενα από την ίδια αιτία
2. Αντίθετες όψεις του ίδιου πράγματος
3. Η μία ιδιότητα φωτίζει την αντίθετή της.
4. Αντίθετες καταστάσεις μετασχηματισμού του ίδιου πράγματος.

(Διαφορά αντίθεσης και αντίφασης)

Σύνθεση των αντιθέτων – ενότητα των διαφορών

Υπολανθάνουσα ενοποίηση των αντιθέσεων – Κρυφή ενότητα του λόγου

Το Είναι δεν διαχωρίζεται από το Γίγνεσθαι – Η διάκριση Είναι και
Φαίνεσθαι είναι κρυμμένη και αναδεικνύεται μέσω του λόγου
Διαρκής διαμάχη των αντιθέτων – Αρχή του μετασχηματισμού μέσω
ανταγωνισμού
Το κοινό πεδίο ως πεδίο διαμάχης/διαφωνίας = πεδίο της ύπαρξης
(οντολογικό - κοσμολογικό) και πεδίο της συνύπαρξης (πολιτικό)

Η εικόνα του ποταμού ως διαρκούς ροής μετασχηματισμού - χρόνος;

Η Δίκη/Νόμος ως οντολογική – κοσμολογική υπέρτατη αρχή – Δίκη και
Λόγος – Αρχή της δικαιοσύνης και της αναλογίας με κριτήριο την
αρμονία των διαφορών
Το βάθος της ψυχής – το όνειρο ως εσωτερικό φως και η κοινή γνώμη ως
υπνωτισμός – Αντίθεση της κοινής γνώμης με τον κοινό λόγο
Ατομική αυτογνωσία και συλλογική υπεράσπιση του νόμου ως κοινού αγαθού
– Στοιχεία του δημοκρατικού φαντασιακού παρότι ο Ηράκλειτος θεωρείται
αριστοκρατικής καταγωγής και κλίσης.
Κ. Αξελός - Ηράκλειτος