RELIGIOZNAWSTWO 05.10.

2022

egzamin pisemny 9/16.02.2023

13.10.2022

religia jest faktem psychicznym - przeżywamy ją w sposób psychiczny, nawiązywanie

osobistej relacji z sacrum
jest faktem społeczno kulturowym - wspólnie przeżywana liturgia
istnieją instytucje, które ten kult organizują, np kościół katolicki
religia organizuje życie w rytmie tygodnia i roku (przerwy świąteczne, wolne
niedziele)
religia jest faktem antycznym - rzeczywistość sakralna jest rzeczywistością żyjącą,
faktyczną
religia jest związana z poznaniem
religia nie musi wiązać się z wierzeniem w jakiś obiekt boski
"Niewidzialna religia"
"symboliczne uniwersum" - porządek rzeczywistości ujęty w symbolach (znakach) -
rodzimy się to czego doświadczamy to zbiór bodźców, które przez nas przechodzą i
uczymy się nazywać je, uczy nas nazywać doświadczenie wewnętrzne nazywając je jako
określone emocje
symboliczne uniwersum włącza w trastendentny wymiar rzeczywistości
Nie rodzimy się z hierarchią wartości, jest ona nam przekazywana
Szkoły terapeutyczne pozwalają nam odkryć samych siebie. Najważniejsze być sobą, a
żeby być sobą trzeba odkryć kim się jest.

tym co jest najważniejszą wartością w tym czym jest relgia jest stosunek do sacrum
sacrum jest przeciwstawne profanum, sacrum zawsze objawia się w rzeczywistości
profanum
hierofamia - świętość się objawia
przedmiotem hierofami może być przedmiot, osoba
każda hierofamia jest paradoksem, bo przedmiot jest czymś innym, nie czcimy
przedmiotu tylko czegoś co się przez niego objawia
sacrum przejawia się motywem historycznym

Dla lockmana światopogląd jest religijnością

27.10.2022

Aby zdefiniować i aby sprecyzować zjawisko religii należy odnaleźć cechy wspólne i
właściwe wszystkim religiom.

Elementem wspólnym i właściwym wszystkich religiom jest stosunek do sacrum.

Sacrum - sakralność, świętość i życie religijne przeciwstawione jest profanum

(powrzedniości, świeckości) i życia świeckiemu.

Hierofania - objawienie się świętości, każde wtargnięcie sacrum w sferę profanum

Idolatria - utożsamienie świętości z przedmiotem

Ambiwalencja sacrum nie jest tylko natury psychologicznej (o ile sacrum przyciąga
lub odpycha), lech również natury aksjologicznej (sacrum jest jednocześnie "święte"
i "skalane").

Możemy religię badać różnymi metodami.

Definicje strukturalne:
Określają religię jako relację, bądź jako postawę relacyjną. Religia jest osobowym
stosunkiem człowieka do świętego Boga - M. Scheler
Bezpośredni, osobowy i egzystencjalny stosunek do Boga - ?

Definicje genetyczne:
Analiza ze względu na genezę.
Religia stanowi uprzedmiotowienie i projekcję ludzkich właściwości w jakiś poza-
świat - L. Feuerbach
Religia jest skutkiem wewnętrznych wzruszeń i owocem zrywu miłości, żywiołowego
pędu do miłowania, ogarniającego całą rzeczywistość - H. Bergson

Definicje funkcjonalne:
Analiza ze względu na funkcję.
Jednolsty system wierzeń i praktyk odnoszący się do rzeczy świętych, to znaczy
wyłączonych, zakazanych, do wierzeń i praktyk, które zespalają w jedną wspólnotę
moralną zwaną kościołem tych wszystkich, którzy do nej należą - E. Durkheim
Religia jest to fakt, który intergruje człowieka na mocy czegoś co jest poza
światem - M. Weber

Religia objawia się jako:

-doktryna (element teoretyczny)
-kult (element praktyczny_
-organizacja
-przeżycie

Doktryna religijna obejmuje:

-teorię Boga (teologię)
-teorię świata (kosmologię) zajmuje się światem, powstaniem świata, fazami świata i
kresem, zawarta jest w świętych księgach
-teorię człowieka (antropologię) wyjaśnia pochodzenie człoweiak, neturę i jego
przeznaczenie. jej podstawowym zadaniem będzie stworzenie teorii zbawienia

Kult:
-w szerokim znaczeniu: wszelkie czynności płynące z pobudek religijnych
-ściślej: zespół czynności będący wyrazem czci wobec wartości sacrum

Organizacja: zewnętrzna forma, która wiąze w jedną całość wierzenia i obrzędy,

zespala wiernych i koordynuje ich zachowania.

03.11.2022

Ustawa o gwarancjach sumienia i wyznania

Klasyfikacja religii:
-żywe i wymarłe
-plemienn

e, narodowe, światowe,
-naturalne i założone,
-ateistyczne, polisteistyczne, monoteistyczne, deistyczne

Trzy fale pluralizacji:

1) Pluralizacja wyznaniowa (XVI wiek)
2) Podział społeczeństwa na część pozostjącą w kręgu odziaływania chrześcijańskich
kościołów i na świecko-humanistycznie zorientowany odłam (XVIII wiek)
3) Pluralizm religii (XX wiek)

10.11.2022

1054 - schizma wschodnia (rozłam na Rzym i Konstantynopol)

WSPÓLCZESNY KONTEKST ROZWOJU RELIGII (L. WOODHEAD)

-nowoczesność
-powstanie państwa narodowego
-kolonializm
-kapitalizm i "racjonalizacja"
-równouprawnienie, prawa człowieka, indywidualizm
-sekularyzm i sekularyzacja

PÓŹNA NOWOCZESNOŚĆ:

-mediatyzacja
-postsekularyzm
-globalizacja

17.11.2022

RELIGIOZNAWSTO:

-Dyscyplina badawcza, której przedmiotem zanteresowań jest religia we wszelkich jej

przejawach i aspektach
-Charakteryzuje się podejściem empirycznym, antropologicznym i porównawczym

GŁÓWNE DZIEDZINY RELIGIOZNAWSTWA:

-historia religii
-psychologia -//-
-socjologia -//-
-pedagogika -//-

TEOLOGICZNE NAUKI O RELIGI:

-apologetyka
-teologia religii

RELIGIOZNAWSTWO A TEOLOGIA:

-teologia badawa głównie jedną (własną) tradycję religijną, podczas gdy dla rel.
wszystkie znane systemy religijne są równouprawnionymi obszarami badawczymi
-badania religioznawcze mają głównie charakter opisowy podczas gdy studia
teologiczne z reguły dążą do konkluzji normatywnych
-religioznawcy winien przyświecać cel wyłącznie poznawczy natomiast teologia poza
celami poznawczymi głównie swoje zadanie widzi w apologetyce
-religioznawstwo jest nauką empiryczną podczas gdy teologia ma charakter wiedzy
apriorycznej

CECHY RELIGIJNOŚCI SUBIEKTYWNEJ:

-bezpośredniość
-zaktualizowanie i kontekstowość
-intencjonalność

01.12.2022