CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Các khái niệm

CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG

Giảng viên: TS. KSHQT. Vũ Đình Toại
Bộ môn Hàn & Công nghệ Kim loại
Địa chỉ: P306 Nhà C1 – ĐHBK Hà Nội
ĐT: 024.3869 2204, Fax: 024.3868 4543
Email: toai.vudinh@hust.edu.vn

© TS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai.vudinh@hust.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 VDT ® 1 / 28
 Nội dung Học phần:

1. Các khái niệm cơ bản về sản xuất cơ khí

CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Các khái niệm

2. Vật liệu dùng trong chế tạo

3. Các công nghệ xử lý bề mặt
4. Các công nghệ chế tạo sản phẩm
5. Máy công cụ
6. Tự động hóa sản xuất

© TS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai.vudinh@hust.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 VDT ® 2 / 28
 Quá trình sản xuất:

Tài nguyên QuÆng, nhiªn liÖu, trî dung

Phi kim Kim loại ThÐp, gang,

Chế tạo vật liệu
CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Các khái niệm

®ång, nh«m

Chế tạo phôi Đúc, cán, rèn, dập, hàn, ...

PhÕ phÈm
Gia công cắt gọt Tiện, phay, bào, khoan, ...

PhÕ phÈm
Xử lý và bảo vệ Nhiệt luyện, hoá nhiệt
luyện, sơn, mạ, phủ, ...
PhÕ phÈm
Sản phẩm

© TS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai.vudinh@hust.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 VDT ® 3 / 28
 Ch¬ng I: C¸c kh¸i niÖm c¬ b¶n trong s¶n xuÊt c¬ khÝ
I. Kh¸i niÖm vÒ s¶n phÈm, chi tiÕt m¸y, bé phËn m¸y, c¬ cÊu m¸y, ph«i
1. S¶n phÈm là một danh từ quy ước chỉ vật phẩm được tạo ra ở giai đoạn
chế tạo cuối cùng của một cơ sở sản xuất
CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Các khái niệm

2. Chi tiÕt m¸y là đơn vị nhỏ nhất và hoàn chỉnh của máy, đặc trưng của nó
là không thể tách ra được nữa và đạt mọi yêu cầu kỹ thuật

 2 nhãm chi tiÕt m¸y: - Nhóm chi tiết máy có công dụng chung
- Nhóm chi tiết máy có công dụng riêng

3. Bé phËn m¸y là một phần của máy, gồm hai hay nhiều chi tiết máy liên
kết với nhau để làm nhiệm vụ nhất định trong máy

4. C¬ cÊu m¸y là một phần của máy hoặc bộ phận máy, liên kết với nhau theo
những nguyên lý máy nhất định

5. Ph«i là một danh từ quy ước chỉ vật phẩm được tạo ra của một quá
trình sản xuất này chuyển sang một quá trình sản xuất khác

© TS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai.vudinh@hust.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 VDT ® 4 / 28
 II. Qu¸ tr×nh thiÕt kÕ, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, quy tr×nh c«ng nghÖ
1. Qu¸ tr×nh thiÕt kÕ
là quá trình con người sử dụng thành tựu khoa học (thông qua sự tích
luỹ và bằng sự sáng tạo của mình) tạo ra sản phẩm thể hiện trên các bản
vẽ kỹ thuật và bản thuyết minh tính toán
CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Các khái niệm

2. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt

là quá trình con người (thông quá các công cụ sản xuất) tác động lên tài
nguyên thiên nhiên hoặc bán thành phẩm để biến đổi chúng thành
những vật phẩm có ích cho xã hội

Quy tr×nh c«ng nghÖ

là một phần của quy trình sản xuất, làm thay đổi trạng thái của đối tượng
sản xuất theo một thứ tự nhất định và bằng một công nghệ nhất định

© TS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai.vudinh@hust.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 VDT ® 5 / 28
 III. C¸c thµnh phÇn cña quy tr×nh c«ng nghÖ:
1. Nguyªn c«ng: là một phần của quá trình công nghệ do một nhóm công
nhân thực hiện liên tục tại một chỗ làm việc để gia công
một hay nhiều nhóm chi tiết cùng được gia công một lần
CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Các khái niệm

2. Bước: là một phần của nguyên công để làm thay đổi trạng thái, hình dáng
của chi tiết máy bằng một hay một tập hợp dụng cụ với chế độ làm
việc không đổi của dụng cụ

IV. C¸c d¹ng s¶n xuÊt:

1. S¶n xuÊt ®¬n chiÕc là dạng sản xuất chế tạo một hoặc một số ít sản
phẩm, chu kỳ lặp lại rất ít và không theo một khoảng
thời gian nhất định nào
2. S¶n xuÊt hµng lo¹t là dạng sản xuất trong đó việc chế tạo sản phẩm
theo từng loạt hay từng lô được lặp lại thường
xuyên sau một khoảng thời gian nhất định
3. S¶n xuÊt hµng khèi là dạng sản xuất trong đó sản phẩm được chế tạo
với một số lượng rất lớn và liên tục trong một
khoảng thời gian dài

© TS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai.vudinh@hust.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 VDT ® 6 / 28
 V. kh¸i niÖm vÒ chÊt lîng bÒ mÆt cña s¶n phÈm
1. §é nhám bÒ mÆt (®é nhÊp nh« bÒ mÆt):
1.1. C¸c kh¸i niÖm vµ ®Þnh nghÜa.
- BÒ mÆt h×nh häc lµ bÒ mÆt ®îc x¸c ®Þnh bëi kÝch thíc trªn b¶n vÏ kh«ng
cã nhÊp nh« sai lÖch vÒ h×nh d¸ng
CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Các khái niệm

- BÒ mÆt thùc lµ bÒ mÆt giíi h¹n cña vËt thÓ, ng¨n c¸ch nã víi m«i trêng
xung quanh

Vật liệu dẻo Vật liệu giòn

© TS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai.vudinh@hust.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 VDT ® 7 / 28
 - BÒ mÆt ®o ®îc lµ bÒ mÆt nhËn ®îc khi ®o vÒ bÒ mÆt thùc b»ng c¸c dông
cô ®o
CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Các khái niệm

Digitized data = dữ liệu số hóa

Surface profile = biên dạng bề mặt (bề mặt thực)
Center line = đường tâm, đường trung bình của
profile
Datum = mốc đo lường, mức chuẩn

 ChiÒu dµi chuÈn L lµ chiÒu dµi phÇn bÒ mÆt ®îc chän ®Ó ®¸nh gi¸ ®é
nhÊp nh« bÒ mÆt

© TS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai.vudinh@hust.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 VDT ® 8 / 28
 ĐO BIÊN DẠNG BẰNG ĐẦU DÒ (Stylus Profilometry):
CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Các khái niệm

Head = đầu đo
Stylus = đầu dò, kim ghi
Rider = con chạy
Workpice = vật cần đo
Stylus path = đường đi của đầu dò
Actual surface = bề mặt thực

Lapping = mài nghiền

Finish grinding = mài hoàn thiện
Rough grinding = mài thô
Turning = tiện

© TS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai.vudinh@hust.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 VDT ® 9 / 28
 - §é nh½n bÒ mÆt lµ tËp hîp nh÷ng mÊp m« cã bíc t¬ng ®èi nhá trªn bÒ mÆt
thùc, ®îc xÐt trong ph¹m vi chiÒu dµi chuÈn L

- ChiÒu dµi ®o lµ chiÒu dµi tèi thiÓu cña phÇn bÒ mÆt cÇn thiÕt ®Ó x¸c ®Þnh
mét c¸ch tin cËy nhÊp nh« bÒ mÆt. Nã bao gåm mét sè chiÒu dµi chuÈn
- §êng trung b×nh cña Profin ®o ®îc sao cho tæng b×nh ph¬ng kho¶ng c¸ch tõ
CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Các khái niệm

c¸c ®iÓm cña Profin ®Õn ®êng ®ã (y1, y2, ...yn) lµ nhá nhÊt trong giíi h¹n
chiÒu dµi chuÈn
F1 + F3 + …Fn-1 = F2 + F4+…Fn

 Sai lÖch trung b×nh sè häc Ra lµ trÞ sè trung b×nh c¸c kho¶ng c¸ch tõ
nh÷ng ®iÓm cña Pr«fin ®o ®îc ®Õn ®êng trung b×nh cña nã, trong giíi h¹n
chiÒu dµi chuÈn

© TS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai.vudinh@hust.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 VDT ® 10 / 28
  ChiÒu cao mÊp m« trung b×nh Rz lµ trÞ sè trung b×nh cña nh÷ng kho¶ng
c¸ch tõ 5 ®Ønh cao nhÊt ®Õn 5 ®¸y thÊp nhÊt cña Profin ®o ®îc, trong giíi h¹n
chiÒu dµi chuÈn
CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Các khái niệm

 Trong ®ã h1, h3 +…h9 vµ h4, h4,…..h10 lµ kho¶ng c¸ch tõ c¸c ®Ønh cao
nhÊt vµ c¸c ®¸y thÊp nhÊt cña Pr«fin ®Õn mét ®êng bÊt kú song song víi ®êng
trung b×nh
1.2. ph©n cÊp vµ ký hiÖu ®é nh½n bÒ mÆt
§é nh½n bÒ mÆt ®îc x¸c ®Þnh b»ng 1 trong 2 chØ tiªu sau:
- Sai lÖch trung b×nh sè häc Ra
- ChiÒu cao mÊp m« trung b×nh Rz
Tiªu chuÈn Nhµ níc TCVN 2511- 78 quy ®Þnh 14 cÊp ®é nh½n bÒ mÆt
§èi víi cÊp 6  12, chñ yÕu dïng th«ng sè Ra,
§èi víi cÊp 13,14 vµ 1 5 chñ yÕu dïng th«ng sè Rz.

Ký hiệu:

© TS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai.vudinh@hust.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 VDT ® 11 / 28
 CÁC CẤP ĐỘ NHÁM BỀ MẶT (Roughness grade numbers):
CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Các khái niệm

Roughness grade number = số hiệu cấp độ nhám bề mặt

© TS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai.vudinh@hust.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 VDT ® 12 / 28
 2. TÝnh chÊt cã lý líp bÒ mÆt
* CẤU TRÚC LỚP BỀ MẶT CỦA CHI TIẾT MÁY (Surface structure of detail):
CÊu tróc cña líp bÒ mÆt kim lo¹i sau khi gia c«ng c¬ bao gåm c¸c líp sau:
Contaminant = nhiễm bẩn
Adsorbed gas = hấp thụ khí
Oxide layer = lớp ôxit
Beilby (amorphous) layer = lớp
CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Các khái niệm

vô định hình
Work-hardened layer = lớp biến
cứng nguội
Metal substrate = kim loại nền

1: Líp thø nhÊt lµ mét mµng khÝ hÊp thô trªn bÒ mÆt: 2 -3 Ao
2: Líp thø hai lµ líp ¤xy ho¸: 40 - 80Ao
3: Líp thø 3 lµ líp kim lo¹i bÞ biÕn d¹ng: 50.000Ao,
© TS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai.vudinh@hust.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 VDT ® 13 / 28
 VI. Kh¸i niÖm vÒ ®é chÝnh x¸c gia c«ng c¬ khÝ
1. Kh¸i niÖm vÒ tÝnh l¾p lÉn vµ dung sai
TÝnh l¾p lÉn cña mét chi tiÕt hay bé phËn m¸y lµ kh¶ n¨ng thay thÕ cho
nhau kh«ng cÇn lùa chän vµ söa ch÷a mµ vÉn b¶o ®¶m ®îc c¸c ®iÒu kiÖn kü
thuËt vµ kinh tÕ hîp lý
CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Các khái niệm

Sai ph¹m trong ph¹m vi cho phÐp ®Ó b¶o ®¶m tÝnh l¾p lÉn gäi lµ dung sai ()

 = Dmax - Dmin
hoÆc cã thÓ viÕt
 (IT) = ES (es) + EI (ei)

IT: dung sai

ES, es: sai lÖch trªn
EI, ei: sai lÖch díi
ES, EI: dïng cho lç
es, ei: dïng cho trôc

© TS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai.vudinh@hust.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 VDT ® 14 / 28
 4. DUNG SAI KÍCH THƯỚC (Dimensional Tolerancing):
CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Các khái niệm

Hole = lỗ
Maximum diameter = đường kính lớn nhất Shaft = trục
Minimum diameter = đường kính bé nhất Basic size = kích thước cơ sở
Tolerance = dung sai Zero line = đường không
Lower deviation = kích thước giới hạn dưới Bilateral tolerance = dung sai hai bề
Upper deviation = kích thước giới hạn trên Unilateral tolerance = dung sai 1 phía
Limit dimensions = các kích thước giới hạn
© TS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai.vudinh@hust.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 VDT ® 15 / 28
 5. DUNG SAI & ĐỘ NHÁM CỦA CÁC PHƯƠNG PHÁP GIA CÔNG (Tolerances by Process):
CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Các khái niệm

12 Cấp độ nhám
bề mặt: N1 ÷ N12

© TS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai.vudinh@hust.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 VDT ® 16 / 28
 - KÝch thíc danh nghÜa lµ kÝch thíc c¬ b¶n, ®îc x¸c ®Þnh theo chøc n¨ng cña
chi tiÕt vµ dïng lµm c¨n cø ®Ó tÝnh ®é sai lÖch

--> KÝch thíc danh nghÜa sö dông trong c¸c kÕt cÊu ph¶i ®îc chän t¬ng øng víi kÝch
thíc trong TCVN 192 - 66 “KÝch thíc u tiªn”

--> Chän kÝch thíc danh nghÜa theo tiªu chuÈn cho phÐp gi¶m sè lîng, chñng lo¹i
CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Các khái niệm

c¸c dông cô ®o lêng vµ c¾t gät, t¹o ®iÒu kiÖn ph©n lo¹i c¸c qu¸ tr×nh c«ng nghÖ vµ
®¬n gi¶n ho¸ s¶n xuÊt

- Dung sai cã trÞ sè phô thuéc vµo kÝch thíc danh nghÜa vµ ®îc ký hiÖu b»ng c¸c
ch÷ sè - cÊp chÝnh x¸c

>> MiÒn dung sai theo TCVN vµ ISO ®îc ký hiÖu bëi mét ch÷ (ký hiÖu sai
lÖch c¬ b¶n) vµ mét sè (ký hiÖu dung sai):
VÝ dô: H7, H11, D6... (®ãi víi lç),
g6, f5, e6... (®èi víi trôc)
>> Trªn c¸c tµi liÖu kü thuËt, mçi kÝch thíc cÇn quy ®Þnh dung sai theo
TCVN vµ ISO ®îc ký hiÖu nh sau: 18H7, 40g6, 40H11...

© TS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai.vudinh@hust.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 VDT ® 17 / 28
 CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Các khái niệm

MiÒn dung sai cña hÖ trôc vµ lç

© TS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai.vudinh@hust.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 VDT ® 18 / 28
 - L¾p ghÐp ®îc t¹o thµnh do sù nèi ghÐp gi÷a hai chi tiÕt
--> TÝnh chÊt cña l¾p ghÐp ®îc ®Æc trng bëi hiÖu c¸c kÝch thíc cña hai chi tiÕt tríc khi
l¾p, nghÜa lµ bëi trÞ sè cña ®é hë hoÆc ®é doi cã trong mèi ghÐp

- Trôc lµ tªn gäi ®îc dïng ®Ó ký hiÖu c¸c bÒ mÆt trô ngoµi cña chi tiÕt
- Lç lµ tªn gäi ®îc dïng ®Ó ký hiÖu c¸c bÒ mÆt trô trong cña chi tiÕt
CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Các khái niệm

->> Trôc c¬ b¶n lµ trôc mµ sai lÖch trªn cña nã b»ng kh«ng.
->> Lç c¬ b¶n lµ lç mµ sai lÖch díi cña nã b»ng kh«ng

->> KÝch thíc danh nghÜa cña mèi ghÐp lµ kÝch thíc danh nghÜa chung cho lç vµ trôc.
->> Dung sai l¾p ghÐp lµ tæng dung sai cña lç vµ trôc

- §é hë lµ hiÖu gi÷a c¸c kÝch thíc cña lç vµ trôc nÕu kÝch thíc cña lç lín h¬n
kÝch thíc cña trôc. L¾p ghÐp nµy ®îc gäi lµ l¾p ghÐp láng

- §é d«i lµ hiÖu gi÷a c¸c kÝch thíc cña trôc vµ lç tríc khi l¾p, nÕu kÝch thíc
cña trôc lín h¬n kÝch thíc cña lç. L¾p ghÐp nµy ®îc gäi lµ ghÐp chÆt

© TS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai.vudinh@hust.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 VDT ® 19 / 28
 2. Kh¸i niÖm vÒ ®é chÝnh x¸c gia c«ng

- §é chÝnh x¸c gia c«ng lµ møc ®é ®¹t ®îc khi gia c«ng c¸c chi tiÕt thùc so víi
®é chÝnh x¸c thiÕt kÕ ®Ò ra.
- Sai lÖch gia c«ng cµng lín tøc lµ ®é chÝnh x¸c gia c«ng cµng kÐm
CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Các khái niệm

Trong thùc tÕ ®é chÝnh x¸c gia c«ng ®îc biÓu thÞ b»ng:
- sai lÖch vÒ kÝch thíc ->> biÓu thÞ b»ng dung sai
- sai lÖch h×nh d¸ng ->> biÓu thÞ b»ng:
+ Sai lÖch h×nh d¸ng h×nh häc nh ®é ph¼ng, ®é c«n, ®é «van
+ Sai lÖch vÒ vÞ trÝ t¬ng quan gi÷a c¸c yÕu tè h×nh häc cña chi tiÕt
(®é song song hai ®êng t©m, ®é th¼ng gãc gi÷a mÆt ®Çu vµ t©m, v.v..)
+ §é chÝnh x¸c cña h×nh d¸ng h×nh häc tÕ vi (®é nh½n bÒ mÆt)

© TS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai.vudinh@hust.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 VDT ® 20 / 28
 Tiªu chuÈn ViÖt Nam ®îc quy ®Þnh 20 cÊp chÝnh x¸c theo thø tù ®é chÝnh x¸c gi¶m dÇn:
01, 0, 1, 2...18
1- Độ chính xác gia công: là mức độ chính xác đạt được trong quá trình gia
công so với yêu cầu thiết kế. Trong thực tế độ chính xác gia công được biểu
thị bằng các sai số về kích thước, sai lệch về hình dáng hình học, sai lệch về
vị trí tương quan giữa các yếu tố của chi tiết được biểu thị bằng dung sai.
Độ chính xác gia công còn được thể hiện ở hình dáng hình học lớp bề mặt
CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Các khái niệm

tế vi. Đó là độ nhẵn bề mặt hay còn gọi là độ nhám.

2- Cấp chính xác : Theo TCVN chia cấp chính xác ra làm 20 cấp, được đánh
theo thứ tự giãm dần bắt đầu từ 01, 0, 1,2,3,........17, 18 .Trong đó:
- Cấp 01 đến 1: Cấp siêu chính xác
- Cấp 1 đến 5: Cấp chính xác cao, dùng ở các chi tiết chính xác, dụng cụ
đo.
- Cấp 6 đến 11: Cấp chính xác trung bình dùng cho các mối ghép.
- Cấp 12 đến 18: Cấp chính xác thấp dùng trong các mối ghép tư do (
không lắp ghép)

© TS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai.vudinh@hust.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 VDT ® 21 / 28
 3. C¸c ph¬ng ph¸p ®o vµ dông cô ®o
3.1. C¸c ph¬ng ph¸p ®o
3.1.1. §o trùc tiÕp: víi ph¬ng ph¸p ®o nµy, gi¸ trÞ cña ®¹i lîng ®o ®îc x¸c ®Þnh
trùc tiÕp theo chØ sè trªn dông cô ®o hoÆc theo ®é sai lÖch kÝch thíc cña vËt ®o
so víi kÝch thíc mÉu
CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Các khái niệm

§o trùc tiÕp tuyÖt ®èi: §o trùc tiÕp kÝch thíc cÇn ®o vµ gi¸ trÞ cña kÝch thíc
nhËn ®îc trùc tiÕp trªn v¹ch chØ thÞ cña dông cô ®o
§o trùc tiÕp so s¸nh: §o trùc tiÕp kÝch thíc cÇn ®o, nhng khi ®o chØ x¸c
®Þnh trÞ sè sai lÖch cña kÝch thíc so víi mÉu; gi¸ trÞ cña kÝch thíc sÏ tÝnh
b»ng phÐp céng ®¹i sè kÝch thíc mÉu víi gi¸ trÞ sai lÖch ®ã

3.1.2. §o gi¸ tiÕp: §Æc ®iÓm cña ®o gi¸n tiÕp lµ gi¸ trÞ cña ®¹i lîng ®o ®îc x¸c
®Þnh gi¸n tiÕp qua kÕt qu¶ ®o trùc tiÕp c¸c ®¹i lîng cã liªn quan ®Õn ®¹i lîng
®o

3.1.3. §o ph©n tÝch (tõng phÇn): B»ng ph¬ng ph¸p nµy, c¸c th«ng sè cña
chi tiÕt ®îc ®o riªng rÏ, kh«ng phô thuéc vµo nhau

© TS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai.vudinh@hust.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 VDT ® 22 / 28
 6. MÁY ĐO TỌA ĐỘ (Coordinate Measuring Machine):
CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Các khái niệm

Computer controller = máy tính điều khiển

Spindle = trục chính Measuring table = bàn đo
Probe adapter = bộ nối mẫu Machine stand = giá, bệ, thân máy
Probe = mẫu đo
© TS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai.vudinh@hust.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 VDT ® 23 / 28
 3.2. C¸c dông cô ®o
CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Các khái niệm

§o kÝch thíc lç
a) Thíc cÆp, chÝnh x¸c 0,05mm
b) Panme ®o trong, cx 0,01mm
c) §ång hå ®o lç, cx 0,01mm

© TS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai.vudinh@hust.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 VDT ® 24 / 28
 7. DỤNG CỤ ĐO VI LƯỢNG (Micrometers):

Digital gage = dụng cụ đo hiện số

Floppy disk drive = ổ đĩa mềm
Bar-code reader = đầu đọc mã vạch
CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Các khái niệm

Printer = máy in
CRT = màn hình hiển thị
Display examples = mẫu hiển thị

© TS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai.vudinh@hust.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 VDT ® 25 / 28
 CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Các khái niệm

Calip giíi h¹n

a) Calip trôc hai ®Çu
b) Calip mét phÝa
c) Calip ph¼ng hai ®Çu

© TS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai.vudinh@hust.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 VDT ® 26 / 28
 8. CALIP GIỚI HẠN (Caliper) & DƯỠNG KIỂM (Gauge):
CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Các khái niệm

Dưỡng kiểm tra ren

Calip kiểm tra dung sai lỗ

© TS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai.vudinh@hust.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 VDT ® 27 / 28
 4. Tiªu chuÈn ho¸ trong sản xuất C¬ khÝ: Tù ®äc s¸ch gi¸o khoa
CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Các khái niệm

© TS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai.vudinh@hust.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 VDT ® 28 / 28