Health Policy for

Cannabis on Medical Use

นพ.สมศักดิ์ อรรฆศิลป์
อธิบดีกรมการแพทย์
ประธานคณะกรรมการพิจารณาและรับรองหลักสูตรการการนากัญชามาใช้ทางการแพทย์
5 สิงหาคม 2562

8/2/2019
8/2/2019
2/08/2019
8/2/2019
กรมการแพทย์
DEPARTMENT OF MEDICAL SERVICES
ประชาชนสุขภาพดี เจ้าหน้าที่มีความสุข ระบบสุขภาพยั่งยืน 1
 กัญชา กับ ความคิดที่แตกต่าง
Pro Con
• กัญชารักษาได้ทุกโรค • กัญชาทาให้สมองทางานแย่ลง
• เปิดสอนวิชากัญชาศาสตร์ • อุบัติเหตุทางรถสูงขึ้น (ในต่างประเทศ)
• กัญชาลดนาเข้ายาจากต่างประเทศ • คนไทยจะเป็นโรคจิตมากขึ้น
• กัญชาจะทาให้เศรษฐกิจไทยดีขึ้น • ผู้ใช้กัญชาเข้าห้องฉุกเฉินเพิ่มขึ้น

02/08/62
8/2/2019
8/2/2019
2/08/2019
8/2/2019
กรมการแพทย์
DEPARTMENT OF MEDICAL SERVICES
ประชาชนสุขภาพดี เจ้าหน้าที่มีความสุข ระบบสุขภาพยั่งยืน 2
 Welcome to VUCA world
The new normal

Volatility Uncertain Complex Ambiguous

Vision Understanding Clarity Agility

02/08/62
8/2/2019
8/2/2019
2/08/2019
8/2/2019
กรมการแพทย์
DEPARTMENT OF MEDICAL SERVICES
ประชาชนสุขภาพดี เจ้าหน้าที่มีความสุข ระบบสุขภาพยั่งยืน 3
 Cannabis around the World
(Countries/ Territories)
• Medical Legalization:
• Fully legalization: 35
• Partially legalization: 14
• ASEAN countries: Thailand
Philippines (may be allowed with special permit)
• Recreation Legalization 47
• Illegal (Medical & Recreation) 130
• Unknown: North Korea
https://en.wikipedia.org/wiki/Legality_of_cannabis (Assessed June 21, 2019)
8/2/2019
8/2/2019
2/08/2019
8/2/2019
กรมการแพทย์
DEPARTMENT OF MEDICAL SERVICES
ประชาชนสุขภาพดี เจ้าหน้าที่มีความสุข ระบบสุขภาพยั่งยืน 4
 https://en.wikipedia.org/wiki/Legality_of_cannabis (Assessed June 21, 2019)
8/2/2019
2/08/2019
8/2/2019
กรมการแพทย์
DEPARTMENT OF MEDICAL SERVICES
ประชาชนสุขภาพดี เจ้าหน้าที่มีความสุข ระบบสุขภาพยั่งยืน
 WHO recommendation
การประชุม WHO Expert Committee on Drug Dependence (ECDD)
ครั้งที่ 41 วันที1่ 2-16 พฤศจิกายน 2018 ที่ เจนีวา
เสนอต่อ UN Commission on Narcotic Drugs (CND)
• นากัญชา ยางกัญชา สารสกัดจากกัญชาและตัวทาละลาย ออกจาก Schedule IV
(most dangerous substances) ของอนุสัญญาเดี่ยวว่าด้วยยาเสพติดให้โทษ
ค.ศ. 1961
• บรรจุ THC (all forms) ใน Schedule I (as morphine)
• ถอด pure CBD และ CBD (THC > 0.2%) ออกจากการควบคุม

8/2/2019
8/2/2019
2/08/2019
8/2/2019
กรมการแพทย์
DEPARTMENT OF MEDICAL SERVICES
ประชาชนสุขภาพดี เจ้าหน้าที่มีความสุข ระบบสุขภาพยั่งยืน 6
 ที่ประชุมคณะกรรมาธิการยาเสพติด
(Commission on Narcotic Drugs: CND)
• expected to consider rescheduling cannabis in
March 2019 at its annual meeting (in Vienna)
• due to delay in receiving the ECDD recommendations
• may push that consideration into 2020 to provide
additional time for member states to review them

8/2/2019
8/2/2019
2/08/2019
8/2/2019
กรมการแพทย์
DEPARTMENT OF MEDICAL SERVICES
ประชาชนสุขภาพดี เจ้าหน้าที่มีความสุข ระบบสุขภาพยั่งยืน 7
 กัญชาในประเทศไทย: จากอดีตสู่ปัจจุบัน

ปัจจุบัน......กัญชา
• ความก้าวหน้าด้านการศึกษาวิจัย และข้อมูลทางวิชาการในต่างประเทศ
สนับสนุนว่ากัญชาสามารถนามาใช้รักษาโรคได้
• การใช้กัญชาเพื่อประโยชน์ทางการแพทย์ถูกกฎหมายในหลายๆ
ประเทศ
• คาดการณ์วา่ กัญชาจะเป็นพืชเศรษฐกิจของประเทศไทยในอนาคต
• มีการ “การคลายล็อกกัญชา”
ตาม พรบ.ยาเสพติดให้โทษ (ฉบับที่ ๗) พ.ศ.๒๕๖๒

8/2/2019
8/2/2019
2/08/2019
8/2/2019
กรมการแพทย์
DEPARTMENT OF MEDICAL SERVICES
ประชาชนสุขภาพดี เจ้าหน้าที่มีความสุข ระบบสุขภาพยั่งยืน 8
 พรบ.ยาเสพติดให้โทษ (ฉบับที่ ๗) พ.ศ.๒๕๖๒

ประกาศในราชกิจจานุเบกษา ๑๘ ก.พ. ๒๕๖๒ มีผลบังคับใช้ ๑๙ ก.พ. ๒๕๖๒

สาระสาคัญ..... “การคลายล็อคกัญชา”
• กัญชายังคงเป็นยาเสพติดประเภทที่ ๕ : ห้ามผลิต นาเข้า ส่งออก
จาหน่าย หรือมีไว้ในครอบครอง เว้นแต่ได้รบั อนุญาตในกรณีประโยชน์ของ
ทางราชการ การแพทย์ การศึกษาวิจัย รวมถึงเกษตรกรรม พาณิชยกรรม
วิทยาศาสตร์ หรืออุตสาหกรรมเพื่อประโยชน์ทางการแพทย์
• ผู้ขออนุญาตที่เป็นผู้ประกอบวิชาชีพ ได้แก่ เวชกรรม ทันตกรรม
เภสัชกรรม การสัตวแพทย์ชั้น 1 แพทย์แผนไทย แพทย์แผนไทยประยุกต์
หรือ หมอพื้นบ้านตามกฎหมาย

8/2/2019
8/2/2019
2/08/2019
8/2/2019
กรมการแพทย์
DEPARTMENT OF MEDICAL SERVICES
ประชาชนสุขภาพดี เจ้าหน้าที่มีความสุข ระบบสุขภาพยั่งยืน 9
 นโยบายสาคัญของการใช้กัญชาทางการแพทย์
1. มีปลอดภัย (safety)
• สารสกัดจากกัญชาปลอดภัยจากสารพิษเจือปน
• มีความเสี่ยงเกิดอันตรายต่าเมื่อใช้รักษาผู้ป่วย
2. มีประสิทธิผลในการรักษา (effectiveness)
Benefit > risk
3. มีความเป็นธรรมในการเข้าถึงการรักษา (equity)
• ผู้ป่วยเข้าถึงสารสกัดจากกัญชาอย่างเท่าเทียม
• ไม่เอื้อประโยชน์ให้ผใู้ ด หรือกลุ่มใดเป็นพิเศษ

8/2/2019
8/2/2019
2/08/2019
8/2/2019
กรมการแพทย์
DEPARTMENT OF MEDICAL SERVICES
ประชาชนสุขภาพดี เจ้าหน้าที่มีความสุข ระบบสุขภาพยั่งยืน 10
 การนาสารสกัดกัญชามาใช้ทางการแพทย์
ดาเนินการบนพื้นฐานหลักจริยธรรมทางการแพทย์
1. การคานึงสิทธิของผู้ป่วย (Autonomy)
2. การกระทาเพื่อประโยชน์สูงสุดแก่ผู้ป่วย (Beneficence)
3. การละเว้นไม่กระทาให้เกิดอันตรายแก่ผู้ป่วย (Do no harm)
4. การรักษาความลับของผู้ป่วย (Confidentiality)
5. การพูดความจริง (Truth telling)
6. ความยุติธรรมไม่เลือกปฏิบัติ (Justice)

8/2/2019
8/2/2019
2/08/2019
8/2/2019
กรมการแพทย์
DEPARTMENT OF MEDICAL SERVICES
ประชาชนสุขภาพดี เจ้าหน้าที่มีความสุข ระบบสุขภาพยั่งยืน 11
 Concept:
Appropriate medical use of cannabis
Doctors
• should prescribe cannabis when conventional
treatment does not work
• should talk to patients about risks and benefits of
cannabis and keep record of conversation
• need to be made to prevent “doctor shopping”
• must avoid conflict of interest

8/2/2019
8/2/2019
2/08/2019
8/2/2019
กรมการแพทย์
DEPARTMENT OF MEDICAL SERVICES
ประชาชนสุขภาพดี เจ้าหน้าที่มีความสุข ระบบสุขภาพยั่งยืน 12
 การนากัญชามาใช้ทางการแพทย์

ข้อแนะนาการใช้กัญชาทางการแพทย์ ดาเนินการด้วยเวชปฏิบตั ิ
อิงหลักฐาน “การแพทย์เชิงประจักษ์” (Evidence-based medicine)
จุดมุ่งหมายเพื่อทาการวินิจฉัย และตัดสินใจให้ดีที่สุด ประกอบด้วย
• หลักฐานจากการศึกษาวิจัยที่เชื่อถือ
• ประสบการณ์ทางคลินิกจากผู้เชี่ยวชาญ
• ความคาดหวังของผู้ป่วย และคุณค่าที่จะได้รับ

8/2/2019
8/2/2019
2/08/2019
8/2/2019
กรมการแพทย์
DEPARTMENT OF MEDICAL SERVICES
ประชาชนสุขภาพดี เจ้าหน้าที่มีความสุข ระบบสุขภาพยั่งยืน 13
 Cannabis for Medical Use (level benefit)
• ภาวะคลื่นไส้อาเจียนจากเคมีบาบัด
• โรคลมชักรักษายากในเด็ก & โรคลมชักที่ดื้อต่อยารักษา
ได้ประโยชน์
• ภาวะกล้ามเนื้อหดเกร็งในผู้ป่วยปลอกประสาทเสื่อมแข็ง
• อาการปวดประสาทส่วนกลางที่รักษาด้วยวิธีต่างๆ ไม่ได้ผล
น่าจะได้ • โรคพาร์กินสัน - โรคอัลไซเมอร์
ประโยชน์ • โรคปลอกประสาทอักเสบ (ที่ไม่ใช่ปลอกประสาทเสื่อมแข็ง)
• ผู้ป่วยที่ดูแลแบบประคับประคอง - ผู้ป่วยมะเร็งระยะสุดท้าย
(ควบคุมอาการ) • โรควิตกกังวล (GAD) - โรคอื่นๆ
อาจจะได้ • การรักษามะเร็งต่างๆ, โรคอืน่ ๆ โดยต้องศึกษาใน
ประโยชน์ หลอดทดลอง สัตว์ทดลอง และ ในคน
8/2/2019
8/2/2019
2/08/2019
8/2/2019
กรมการแพทย์
DEPARTMENT OF MEDICAL SERVICES
ประชาชนสุขภาพดี เจ้าหน้าที่มีความสุข ระบบสุขภาพยั่งยืน 14
 หลักการ: การใช้ผลิตภัณฑ์กัญชาทางการแพทย์
ผู้ป่วยที่มีข้อบ่งใช้ คัดกรอง/ ประเมินความเสี่ยงโดยแพทย์
- มีใบประกอบวิชาชีพเวชกรรม
- ขึ้นทะเบียนผู้รับการรักษา
- เป็นผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทาง/ หรือ แพทย์ที่ได้รับ
- ทราบผลดี/ ผลเสียของการรักษา คาแนะนาจากผู้เชีย่ วชาญทางตามข้อบ่งใช้
- ตัดสินใจรักษาด้วยความสมัครใจ - ผ่านการอบรมหลักสูตรการใช้สารสกัดจากกัญชา
- ยินยอมเป็นลายลักษณ์อักษร - ขึ้นทะเบียนและได้รับอนุญาตให้เป็นผู้สั่งใช้

การสั่งใช้ผลิตภัณฑ์กัญชา การกากับ/ ติดตามการใช้ผลิตภัณฑ์

- เริ่มขนาดต่า และเพิ่มปริมาณทีละน้อย กัญชา
- บันทึกการสั่งใช้ โดยละเอียด - ติดตามผล และผลข้างเคียงอย่างใกล้ชิด
- จ่ายโดยเภสัชกรที่ขึ้นทะเบียนและผ่าน - เฝ้าระวังการนาไปใช้ในทางที่ผิด
การอบรมหลักสูตรการใช้ผลิตภัณฑ์กัญชา (ไม่ใช่เพื่อการรักษาโรคที่มีข้อบ่งใช้)
8/2/2019
8/2/2019
2/08/2019
8/2/2019
กรมการแพทย์
DEPARTMENT OF MEDICAL SERVICES
ประชาชนสุขภาพดี เจ้าหน้าที่มีความสุข ระบบสุขภาพยั่งยืน 15
 การพัฒนารูปแบบคลินิกให้คาปรึกษา
และให้บริการกัญชาทางการแพทย์

02/08/62
8/2/2019
8/2/2019
2/08/2019
8/2/2019
กรมการแพทย์
DEPARTMENT OF MEDICAL SERVICES
ประชาชนสุขภาพดี เจ้าหน้าที่มีความสุข ระบบสุขภาพยั่งยืน 16
 ขั้นตอนการเข้ารับบริการการใช้กัญชาทางการแพทย์

02/08/62
8/2/2019
8/2/2019
2/08/2019
8/2/2019
กรมการแพทย์
DEPARTMENT OF MEDICAL SERVICES
ประชาชนสุขภาพดี เจ้าหน้าที่มีความสุข ระบบสุขภาพยั่งยืน 17
 Register online (Example)

02/08/62
8/2/2019
8/2/2019
2/08/2019
8/2/2019
กรมการแพทย์
DEPARTMENT OF MEDICAL SERVICES
ประชาชนสุขภาพดี เจ้าหน้าที่มีความสุข ระบบสุขภาพยั่งยืน 18
 Concept: Professional care & Patient self care

Professional care Patient self care

*Low risk cannabis use guideline*

Quality of life

02/08/62
8/2/2019
8/2/2019
2/08/2019
8/2/2019
กรมการแพทย์
DEPARTMENT OF MEDICAL SERVICES
ประชาชนสุขภาพดี เจ้าหน้าที่มีความสุข ระบบสุขภาพยั่งยืน 19
 การนาสารสกัดจากกัญชามาใช้
เพื่อการวิจัยทางการแพทย์

02/08/62
8/2/2019
8/2/2019
2/08/2019
8/2/2019
กรมการแพทย์
DEPARTMENT OF MEDICAL SERVICES
ประชาชนสุขภาพดี เจ้าหน้าที่มีความสุข ระบบสุขภาพยั่งยืน 20
 การศึกษาวิจัย
โรค/ ภาวะที่สารสกัดจากกัญชาได้ประโยชน์ (GR 1)
• ภาวะคลื่นไส้อาเจียนจากเคมีบาบัด
• โรคลมชักรักษายาก & โรคลมชักที่ดื้อต่อยารักษา
• ภาวะกล้ามเนื้อหดเกร็งในผู้ป่วยปลอกประสาทเสื่อมแข็ง
• อาการปวดประสาทส่วนกลางที่รักษาด้วยวิธีต่างๆ ไม่ได้ผล
Unapproved medicinal cannabis products
• Observational study
• +/- Clinical trials
8/2/2019
8/2/2019
2/08/2019
8/2/2019
กรมการแพทย์
DEPARTMENT OF MEDICAL SERVICES
ประชาชนสุขภาพดี เจ้าหน้าที่มีความสุข ระบบสุขภาพยั่งยืน 21
 การศึกษาวิจัย
โรค/ ภาวะที่สารสกัดจากกัญชาน่าจะได้ประโยชน์ (GR 2)
• โรคพาร์กนิ สัน
• โรคอัลไซเมอร์
• โรคปลอกประสาทอักเสบอื่นๆ ที่ไม่ใช่ MS
• ผู้ป่วยมะเร็งระยะสุดท้าย
• ผู้ป่วยที่ดูแลแบบประคับประคอง
• โรคอื่นๆ
Unapproved medicinal cannabis products
• Actual used research (case by case)
• Clinical trials
8/2/2019
8/2/2019
2/08/2019
8/2/2019
กรมการแพทย์
DEPARTMENT OF MEDICAL SERVICES
ประชาชนสุขภาพดี เจ้าหน้าที่มีความสุข ระบบสุขภาพยั่งยืน 22
 การศึกษาวิจัย
สารสกัดจากกัญชาเพื่อการรักษาโรคผิวหนัง
• โรคระบบผิวหนัง
• โรคสะเก็ดเงิน
• ผิวหนังอักเสบ
• มะเร็งผิวหนัง
• โรคหนังเกล็ดปลา
• เวชสาอาง

8/2/2019
8/2/2019
2/08/2019
8/2/2019
กรมการแพทย์
DEPARTMENT OF MEDICAL SERVICES
ประชาชนสุขภาพดี เจ้าหน้าที่มีความสุข ระบบสุขภาพยั่งยืน 23
 การศึกษาวิจัย
โรค/ ภาวะที่สารสกัดจากกัญชาอาจจะได้ประโยชน์ (GR 3)
• โรคมะเร็ง
• โรคอื่นๆ (ที่ไม่มีหลักฐานทางวิชาการสนับสนุน)
ลาดับขั้นของการวิจัย
• วิจัยในหลอดทดลอง (cell line)
• วิจัยในสัตว์ทดลอง
• วิจัยในมนุษย์

8/2/2019
8/2/2019
2/08/2019
8/2/2019
กรมการแพทย์
DEPARTMENT OF MEDICAL SERVICES
ประชาชนสุขภาพดี เจ้าหน้าที่มีความสุข ระบบสุขภาพยั่งยืน 24
 แนวทางการใช้สารสกัดจากกัญชาเพื่อการวิจัย
สารสกัดจากกัญชาในทุกรูปแบบ
• ต้องปราศจากสารอันตรายทีอ่ าจปะปน อาทิ สารโลหะหนัก เชื้อรา
• เป็นผลิตภัณฑ์จากการผลิตครั้งเดียวกันทัง้ หมด
• ทราบปริมาณ และอัตราส่วนที่แน่นอนของสารสาคัญ
• ผู้วิจัยหลักต้องเป็นผู้เชี่ยวชาญในโรค/ ภาวะที่ทาการศึกษาวิจัย
• มีความพร้อมในการดูแลอาสาสมัคร หากเกิดเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์
• ผู้วิจัยต้องขึ้นทะเบียนการใช้สารสกัดจากกัญชา
• มีระบบควบคุมสารสกัดจากกัญชาเป็นอย่างดี
https://th.pngtree.com/freepng/cartoon-research-vector_3045474.html

8/2/2019
8/2/2019
2/08/2019
8/2/2019
กรมการแพทย์
DEPARTMENT OF MEDICAL SERVICES
ประชาชนสุขภาพดี เจ้าหน้าที่มีความสุข ระบบสุขภาพยั่งยืน 25
 Supply chain management for
Research and Medical Use

02/08/62
8/2/2019
8/2/2019
2/08/2019
8/2/2019
กรมการแพทย์
DEPARTMENT OF MEDICAL SERVICES
ประชาชนสุขภาพดี เจ้าหน้าที่มีความสุข ระบบสุขภาพยั่งยืน 26
 กรมการแพทย์: ความร่วมมือด้านวิชาการกับทุกภาคส่วน
กรมการแพทย์ มีแนวคิดที่จะศึกษาวิจัยและพัฒนางานด้านวิชาการแบบ
ผสมผสาน เพื่อศึกษาข้อมูลการรักษาผู้ป่วยด้วยผลิตภัณฑ์กัญชา ร่วมกับ
 ภาคประชาสังคม
 มูลนิธิต่างๆ
 สถาบันการศึกษา
 ฯลฯ
ด้วยรูปแบบที่หลากหลาย อาทิ
การจัดการความรู้ (knowledge management: KM)
 การพัฒนารูปแบบ (model development: MD)
 อื่นๆ

8/2/2019
8/2/2019
2/08/2019
8/2/2019
กรมการแพทย์
DEPARTMENT OF MEDICAL SERVICES
ประชาชนสุขภาพดี เจ้าหน้าที่มีความสุข ระบบสุขภาพยั่งยืน 27
 กรมการแพทย์ ยินดีรับฟังความคิดเห็นจากทุกภาคส่วน
เพื่อดาเนินการให้ผู้ปว่ ยได้รับการดูแลรักษา และมีคุณภาพชีวิต
ที่ดียิ่งขึ้นต่อไป

8/2/2019
8/2/2019
2/08/2019
8/2/2019
กรมการแพทย์
DEPARTMENT OF MEDICAL SERVICES
ประชาชนสุขภาพดี เจ้าหน้าที่มีความสุข ระบบสุขภาพยั่งยืน 28
 ข้อเสนอวิธีการทางาน
• การมีส่วนร่วม & ความเป็นเจ้าของ (อย่างสร้างสรรค์)
• ทาไป & เรียนรู้ไป (บุคคล & องค์กรแห่งการเรียนรู)้ => PDCA
• ติงกันได้แบบพี่ๆน้องๆ (สมอง + หัวใจ) => ใช้พลัง “เครือข่าย”
• ต้องกล้า “คิดนอกกรอบ” “ทาในสิง่ ที่ไม่เคย” นอกกรอบแต่ไม่นอกคอก??
กรอบ = Comfort Zone คอก = กฎ ระเบียบ
Success มักอยู่นอกกรอบ => องค์กรแห่งนวัตกรรม***

“Embracing diversity, Creativity & Co-creation”

8/2/2019
2/08/2019
8/2/2019
กรมการแพทย์
DEPARTMENT OF MEDICAL SERVICES
ประชาชนสุขภาพดี เจ้าหน้าที่มีความสุข ระบบสุขภาพยั่งยืน
 ขอบคุณครับ
Source of graphic : www.freepik.com

8/2/2019
8/2/2019
2/08/2019
8/2/2019
กรมการแพทย์
DEPARTMENT OF MEDICAL SERVICES
ประชาชนสุขภาพดี เจ้าหน้าที่มีความสุข ระบบสุขภาพยั่งยืน 30