PAGPAPALAWAK NG KAPANGYARIHAN NG
ROMA
Ang kapangyarihan ng Rome ay lumawak
pagkatapos nitong manakop ng iba’t-ibang mga
lugar at ginagawang kolonya. Sumiklab ang
digmaan sa pagitan ng Roma at bansang Greece
at sa maraming pagkakataon ay tinalo sila ng
Gresya sa pamamagitan ng paggamit ng mga
elepante na kinatatakutan ng mga Romano
subalit dumating rin ang pagkakataong natalo ito
ng mga Romano.
Nagkaroon rin ng makasaysayang
labanan ang Roma at ang Carthage at ito ay
nahati sa tatlong digmaan na tinawag na
Digmaang Punic.
Ito ay nag-ugat sa hangarin ng Rome na
maging ganap na panginoon sa Mediterranean
Sea.
UNANG DIGMAANG PUNIC
Sanhi: labanan sa pagkontrol sa Sicily, Sardinia
at Corsica
Mahalagang Pangyayari: Nagpagawa ang mga
Romano ng Plota at sinama ang mga sundalo
nito na maging magagaling na tagapagsagwan.
Bunga: nanalo ang Roma laban sa Carthage
kaya nakontrol ang Sicily na mayaman sa mga
produktong agrikultura
IKALAWANG DIGMAANG PUNIC
Sanhi: pagsalakay ni Hannibal sa lungsod ng
Saguntum sa Spain na kaalyado ng Roma
HANNIBAL- heneral ng Carthage
Dahil sa kanyang husay sa pakikidigma at
pamumuno, umabot ng 17 taon bago siya matalo
ng mga Romano
Mahalagang Pangyayari:
a. Nagsimula ito noong 218 BCE nag
salakayin ni Hannibal ang Saguntum sa
Spain
b. Mula sa Spain ay tinawid ni Hannibal ang
Timog France kasama ang mahigit 40,000
na sundalo.
c. Tinalo ni Hannibal ang malaking hukbo ng
Rome sa Cannae (isang maliit na nayon
sa Timog Silangang Italya) noong 216
BCE. Subalit naghangad si Hannibal sa
salakayin ang Rome nang hindi pa
dumarating ang inaasahang puwersa na
manggagaling sa Carthage
d. Sa ilalim ng pamumuno ni Scipio
Africanus, sinalakay ng mga Roman ang
hilagang Africa upang pilitin si Hannibal na
iwan ang Italy at tumungo sa Carthage
upang sagipin ang kanyang kababayan
Bunga: Natalo si Hannibal sa digmaan sa Zama
noong 202 BCE
-Pumayag ang Carthage na sirain ang
kanilang mga Plota, isuko ang Spain at
pinagbayad ang Carthage ng taunang buwis sa
Rome.
IKATLONG DIGMAANG PUNIC
Mahalagang Pangyayari:
a. Naganap ito makalipas ang 50 taon
b. Mahalaga ang papel na ginampanan ni
Marcus Porcius Cato- isa sa mga pinuno
at manunulat na Roman sa – sa pagsiklab
ng digmaan. Sa pagbisita niya sa
Carthage, nakita niya ang kasaganaan at
luho ng pamumuhay rito. Batid niyang
malakas ang Carthage at nananatili itong
banta sa seguridad ng Rome. Pagbalik sa
Rome, itinanim niya sa isipan ng Senado
at publiko na dapat nilang wasakin ang
Carthage.
c. Nang salakayin ng Rome ang Carthage,
sinunog nila ang lungsod at ipinagbili ang
mga mamamayan nito bilang mga alipin
Bunga: natalo ang Carthage at kinuha ng Rome
ang lahat ng mga ari-arian nito.
KABIHASNAN NG ROMA
Sa pagsakop ng Rome sa mga Lungsod-
estado ng Greece, marami sa mga gawang sining
at panitikan ang tinangay ng mga Romano na
nagkaroon ng malaking impluwensiya sa kanilang
kultura.
Gayunpaman, may sarili ring katangian
ang kabihasnang Romano lalo na sa larangan ng
arkitektura, inhenyeriya, pamahalaan at batas.
a.Batas
-kilala ang mga Romano bilang mga
dakilang mambabatas ng sinaunang
panahon. Patunay rito ang Twelve Tables,
ang batas para sa lahat, plebeian man o
patrician. Ang Twelve Tables ang ginamit
upang tantiyahin ang isang krimen at
kaukulang parusa nito. nakasaad rin dito
ang mga karapatan ng mga mamamayan.
b. Panitikan
-karamihan dito ay mga nasalin lamang na
panitikan ng Greece
c. Arkitektura
-ang mga Romano ang tumuklas sa
semento. Gumamit rin sila ng stucco-isang
plaster na pampahid at pantakip sa labas ng
pader.
-ang gusali na ipinakilala ng mga Romano
ay ang basilica-isang bulwagan na nagsisilbing
korte at pinagpupulungan ng assembly
 -ipintayao rin ang colloseum-isang
amphitheater kung saan naglalaban ang mga
gladiator
d. Inhenyeriya
- nagpatayo sila ng mga daan at tulay upang pag-
ugnayin ang buong imperyo, kabilang ang
malalayong lugar
Hal. Ang Appian Way na nag-uugnay sa Rome
at sa timog na bahagi ng Italy.
-gumawa rin sila ng mga aqueduct upang dalhin
ang tubig sa mga lungsod.
e. Libangan
 pambublikong paliguan -dito ay maaari
silang maglaro, magbasa, mag-usap
 nang maipatayo ang Colloseum sa Rome,
napalitan na ang sentro ng libangan mula
sa pampublikong paliguan tungo sa
labanan ng mga gladiator.
Gladiator- karaniwang mga criminal,
alipin o bihag na nakikipaglaban sa isa’t-
isa na parang mga mababangis na hayop
upang magbigay ng aliw sa libo-libong
manonood.
Ang mga sagupaang ito ay hanggang
kamatayan. Ang isang criminal ay
tinatapon sa gitna upang lapain ng isang
mabangis na hayop.
e.Pananamit
 tunic- kasuotang pambahay ng mga
lalaking Romano na hanggang tuhod
 toga- isinusuot sa ibabaw ng tunic kung
sila ay lumalabas ng bahay.
 Stola- kasuotang pambahay ng mga
babae na hanggang talampakan
 Palla- inilalagay sa ibabaw ng stola kapag
nasa labas ng bahay
g. Agrikultura
 Marami sa mga mamamayang Roman ay
magsasaka. Nagtatanim sila ng trigo,
barley, gulay at prutas. May nag-aalaga
rin ng tupa at baka bilang kabuhayan
PAGWAWAKAS NG REPUBLIKA NG ROMA
-Habang patuloy ang pagpapalawak ng
kapangyarihan at pagkakasangkot ng Roma sa
usaping panlabas ay hindi na napagtuunan ng
pansin ng kanilang pamahalaan ang lumalalang
agwat ng mayayaman at mahihirap.
-nagkaroon muli ng tunggalian sa pagitan ng mga
plebeian at patrician.
 Tiberius at Gaius Gracchus
Sila ang magkapatid na naihalal bilang
tribune. Ninais nilang magsagawa ng
reporma para sa mga plebeian subalit
hindi ito tinanggap ng mga patrician na
kasapi ng senado at pinaslang pa ang
magkapatid. Namatay ang magkapatid
habang ipinagtatanggol ang Karapatan ng
mga mahihirap laban sa mga mayayaman
 Dahil dito, nagsimulang sumiklab ang
iba’t-ibang rebelyon na nauwi sa
digmaang sibil noong 105 BCE.
 Sulla- bumalik ang kapayapaan sa Rome
noong siya ay maging diktador. Ginawa
niyang 600 ang miyembro ng senado at
inalis ang Karapatan ng assembleya na
maghain ng batas nang walang pagsang-
ayon ng senado.
ANG FIRST TRIUMVIRATE
(Si Julius Caesar bilang Diktador)
 First Triumvirate- binuo ito nina Julius
Caesar, Pompey at Marcus Licinius.
--Isang itong pagsasama-sama ng tatlong
makapangyarihang tao na mangangasiwa
sa pamahalaan.
 Bagama’t nagkasundo silang pamunuan
ang Rome, may namagitang inggit at
kompetisyon sa bawat isa
 Crassus-napatay sa isang labanan noong
53 BCE
 Sa pananaw ng senado, higit na may pag-
asa silang makitungo nkay Pompey kaysa
kay Caesar
 Caesar- isang matagumpay na heneral
-popular dahil sa mga reporma
niya sa mga lalawigan gaya ng
pagpapababa ng buwis at
pagkakaloob ng lupain sa mga
beteranong sundalo
 Upang maisagawa ang masamang balak
ng ibang senador, inutusan nila si Caesar
na bumalik ng Rome mula sa Gaul nang
hindi kasama ang kanyang mga hukbo
ngunit hindi ito sinunsod ni Caesar.
Umuwi siya sa Rome na dala ang
kaniyang mga hukbo kaya sa takot ng
mga senador na nagbalak ng masama sa
kanya, tumakas sila at pumunta sa
Greece kasama si Pompey. Hinabol sila ni
Caesar at tianlo ang pwersa ni Pompey.
Ginawang diktador si Caesar sa kanyang
pagbabalik sa Rome
Mga Nagawa ni Caesar bilang Diktador ng
Rome
 Binawasan ang kapangyarihan ng senate
ngunit dinagdagan ang bilang mga ito.
Mula 600 ay ginawa niya itong 900.
 Binigyan ng Roman Citizenship ang lahat
ng naninirahan sa Italy
 Inayos ang pamamahala at pagbabayad
ng buwis sa mga lalawigan
Nangamba nag senate na baka ideklara ni
Caesar ang sarili bilang Hari at magwakas ang
republika kaya nagsagawa sila ng isang palihim
na pagpaplano upang patayin siya.
Noong March 15, 44 BCE, sinaksak si Caesar ng
isang grupo ng senador sa pangunguna ng
matalik niyang kaibigan na si Marcus Brutus
kasama si Gaius Cassius
ANG SECOND TRIUMVIRATE
(Augustus, Unang Roman Emperor)
Bago pinaslang si Caesar, naipamana na niya
ang kanyang katungkulan sa apo niyang si
OCTAVIAN- anak ng pamangkin ni Caesar.
 Binuo nina Octavian, Mark Antony at
Marcus Lepidus ang Second Triumvirate.
 Nilabanan ng tatlong ito ang grupo nina
Marcus Brutus at Gaius Cassius upang
maibalik ang kaayusan sa Rome na
nagulo noong paslangin si Caesar
 Octavian- pinamunuan ang Rome
 Mark Antony-pinamunuan ang Egypt
 Marcus Lepidus- pinamunuan ang Gaul at
Spain
MARK ANTONY
 Napamahal sa kaniya si Cleopatra, ang
reyna ng Egypt
 Binigyan niya si Cleopatra ng lupa at
binalak niyang salakayin ang Rome
OCTAVIAN
 Nalaman niya ang binabalak ni Mark
Antony kaya inihanda niya ang maraming
plota at sundalo.
 Naganap ang digmaan sa pagitan ng
hukbo nil ani Mark Antony sa Actium.
 Natalo ni Octavian si Mark Antony
MARK ANTONY
 Sinundan niya si Cleopatra na tumakas sa
labanan sa Actium pabalik sa Egypt
 Nagpakamatay siya dahil sa pag-aakalang
patay na si Cleopatra
CLEOPATRA
 Nang malaman na nagpakamatay si Mark
Antony, nagpakamatay rin siya
Sa Gaul…
MARCUS LEPIDUS
 Tinaggalan siya ni Octavian ng
kapangyarihang mamuno sa Gaul at
Spain
 Hinamon niya si Octavian sa isang
labanan subalit tinalikuran siya ng
kanyang mga sundalo.
 Ipinatapon siya ni Octavian sa Circeii, Italy
Si OCTAVIAN pagkatapos ng alitan kay Mark
Antony at Lepidus…
 Nangako siyang aayusin muli ang
pamahalaang republika
 Tinawag siyang imperator bilang pinuno
ng hukbo
 Iginawad sa kanya ng senate ang
katawagang AUGUSTUS
 AUGUSTUS- tawag sa isang banal na
lugar o banal na akto
-nagpapahiwatig ng pagiging banal
o hindi pangkaraniwan
-mula noon, si Octavian ay nakilala
na sa katawagang ito
-inihatid ng kanyang pamumuno
ang panahon ng Imperyong
Roman
ANG LIMANG SIGLO NG IMPERYONG
ROMANO
Ang unang dalawa at kalahating siglo ng Imperyo
ay binansagang PAX ROMANA- Kapayapaang
Roman sapagkat
 napanatili ang kaayusan at kaunlaran sa
panahong ito. Naging masagana ang
buhay ng tao, maayos ang kalakalan, at
maayos ang ugnayan ng mga tao.
 Umunlad ang panitikan
MGA EMPERADOR PAGKATAPOS NI
AUGUSTUS
TIBERIUS
 Bago mamatay si Augustus noong 14 CE,
hinirang niya si Tiberius na kanyang
kapalit
 Magaling na pinuno
CALIGULA
 May sakit sa pag-iisip at iniisip niya na isa
siyang gladiator
 Nilustay niya ang pera ng imperyo sa mga
maluluhong kasiyahan at palabas tulad ng
labanan ng mga gladiator
NERO
 Ipinapatay niya ang lahat ng hindi niya
kinatutuwaan kabilang ang sariling ina at
asawa
 Inakusahan siya ng panunuog sa Rome at
di umano ay tuwang-tuwang pa siya
habang nagaganap ito.
VESPASIAN
 Kilala sa maayos na patakaran ng
pananalapi at pagpapatayo ng mga
imprastraktura tulad ng pampublikong
paliguan at amphitheater para sa labanan
ng mga gladiator.
Sumunod na nanungkulan sa mga ito ang
tinaguriang LIMANG MAHUHUSAY NA
EMPERADOR na sina
-Nerva -Antoninus Pius
-Trajan -Marcus Aurelius
-Hadrian