Ano C

LEMBE DRA “C”
ANO “C”
TIDONDRO TA TINSONTO
LECCIONÁRIO DOMINICAL
LEITURAS E COMENTÁRIOS LITÚRGICOS

EM RONGA
1
TEMPO COMUM - Ano C - DOMINGO 1
SONTO YA KUSUNGULA KU NKAMA WA KU

LAVISELA HOSI
Primeira Leitura: Jeremias 33, 14-16.
Introdução:
Axidumbiso lexi xi nga yentxeliwa Davida, lexi hlayiwaka hi

Muprofeta Jeremiya ka buku ledri taka dondriwa, xi ta hetiseka
ku Kriste, lweyi a taka hi susa axihonweni, ava a simeka anfumo
wa ku lulama a misaveni.
Dondro ya Buku dra Muprofeta Yeremiya:
Lavisa, ku hlaya Yehova, ku ta masiku lawa ndri taka

hetisa ritu ledro le’drinene ledri ndri dri hlayiki ha yindlu
ya Israel ni yindlu ya Yuda. A ma sikwini wolawo, ni le
nkameni lowo ndri ta milisela Davida hluke dra ku
lulama, dri ta yentxa ku yavanyisa ni ku lulama tikweni.
Amasikwini wolawo, Yuda a ta huluxiwa na Yerusalem
a ta trhamiseka; hi drone vito ledri va taka mu txula ha
drone: Yehova i ku lulama kweru.
Ritu dra Hosi!
Psalma: 24 (25), 4bc-5ab, 8-9, 10, 14.
Ntekelelo: Xikwembu Nkulukumba wanga ndri ku

dumbile.
2
TEMPO COMUM - Ano C - DOMINGO I
1 – Yehova, ndri tivise tindlela ta ku

Ndri dondrise mintila ya ku
Ndri fambise swineneni swa ku;
Hikusa u Xikwembu Nkulukumba
wa ku huluka kwanga.
2 –Yehova i munene, i mululami;

Hi leswo-ke, a komba vahoni a ndlela
A fambisa la’va titrongahataka ku lulameni
A va dondrisa ndlela ya kwe.
3 – Atindlela ta Yehova hikwatu i lirere

ni swinene,
Ku la’va bekisaka xipfumelelano xa kwe
ni vumboni bya kwe.
Avunakulobye bya Yehova i bya la’va
mu txhavaka,
A va tivisa xipfumelelano xa kwe.
Segunda Leitura: I Tessalonicenses 3, 12-4, 2.
Introdução:
Yesu Kriste a hi leleta leswaku hi fanela ku hanya alirandrwini

hinkwawu nkama. Apostolo Paulus na yene, ku papela dra kwe
ku va-le-Tesalonika, a hi drimuxa akuva hi yandra amintirweni
le’yinene, swanga kubekisela akubelekiwa ka Yesu.
3
TEMPO COMUM - Ano B - DOMINGO 1
Dondro ya Papela dra S. Paulo ku-va-Tesalonika

va ku sungula:
Hosi a yi nwi yandrise, yi nwi tatisela ku randrana ni ku

randra hinkwavu, swanga hi leswi na hine hi nwi randraka.
Yi ta tiyisa timbilu tenu a ku xwengeni, ti va le’ ti pfumalaka
xisandru, mahlweni ka Xikwembu Nkulukumba. Tatana
weru, aku tlhaseni ka Hosi yeru Yesu, kunwe ni tinsasi ta
kwe hinkwatu. Aku heleni-ke, vamakweru, ha nwi kombela
ni ku tratriyela ku Hosi Yesu leswaku, swanga hi leswi
nwi nga yingela ha hene aku famba hi la swi faneliki, ni
ku trhavisa Xikwembu Nkulukumba, yandrani ni ku
yandra kolahu. Hikusa nwi tiva swilayo leswi hi nga nwi
nyika hi Hosi Yesu.
Ritu dra Hosi!
Ta ku Drumisa Ivangeli:
Aleluya! Aleluya!
Hi kombe lirere dra ku, Yehova,
U hi nyika ku huluxa kwa ku.
Evangelho: Lucas 21, 25-28. 34-36.
Introdução:
Aku buya ka Hosi ka yentxeki aku mbundrumuxiweni ka
Yerusalema, na kuta yentxeka nangweso akuheleni ka minkama,
4
TEMPO COMUM - Ano B - DOMINGO 1
nakone Kriste awa belekiwa, lembe ni lembe, atimbilwini ta la’va

khisimusaka na va ti bekiselile amimoyeni yavu.
Ivangeli ya Yesu Kriste a bukwini dra Luka:
Ankameni lowo, Yesu a te ku vadondrisiwa: Ku tava ni

xikombiso adambyini ni le nwetini ni le tinyeletini; ni le
misaveni ku tava ni vunimbi amakari ka vamatiko, va
taka ganaganeka hi nkonta ya ku druma ka likhulu ni
mavimbi. Va ta tremeka minhlana hi ku txhava ni hi ku
langusela le’swi taka humelela misaveni; hikusa
amintamu ya matilu mi ta trekatrekisiwa. Hi laha-ke va
taka vona nwana wa mhunu a ta hi tlavi, na e ni ntamu
ni ku phatima lo’kukulu. Loko timhaka leti ti sungula
ku yentxeka, wololokani nwi tlakuxa tihloko tenu, hikusa
ku tiruliwa kwenu ku kusuhi. Kambe tivonelani, suka
atimbilu tenu ti bindriwa hi maxovo ni ku popra ni
minhlatiyelo ya vutomi, kutani asiku ledro dri ta txhuka
dre ku nwi tela swanga hi xirimba na nwi nga dri laviseli;
hikusa, dri ta wa ahenhla ka hinkwavu la’va trhamiki
misaveni hinkwayu. Hitekani-ke hi minkama hinkwayu,
nwi kombela akuva nwi kuma ntamu wa kuphondla ku
hinkwaswu le’swi taka yentxeka, nwi ta kota ku yima
amahlweni ka Nwana wa Mhunu.
Ritu dra Huluxu!
5
TEMPO COMUM - Ano C - DOMINGO II
NSONTO YA WUBIDRI KU NKAMA WA KU LAVISELA

HOSI
Primeira Leitura: Baruk 5, 1-9.
Introdução
Nkulukumba a dumbisa va ka Ysrael leswaku a ta va tlhantlha

ka mapindra ya Babiloni, a va tlhelisela a Yerusalema. Na hine
Xikwembu Nkulukumba a hi ntrunxile hikola ka Yesu Kriste, ava
a hi tlhanganisa ku butshu drinwe dri nga Kereke.
Dondro ya Buku dra Muprofeta Baruk:
Yerusalem, hlivila a swiyambalu swa ntima ni swa ku

vaviseka, yambala minkama hinkwayu a mpahla ya ku
twaliseka ya Xikwembu Nkulukumba. Ti trondriyeli hi
kapulana dra vunene bya le tilweni, u beka a nhlokweni
a hara ya ku twaliseka ya lwe a nge ke na vugamu.
Xikwembu Nkulukumba a ta kombisa a ku phatima
kwaku a ka swivumbiwa le’swi nga hansi ka matilu;
kutani Xikwembu Nkulukumba a ta ku txhula vitu ledri:
“Ku rula ka vunene ni ku twaliseka ka vumbilu”:
Pfuka Yerusalema, khwela henhla u lavisa avuxeni akuva
6
TEMPO DO ADVENTO - Ano C - DOMINGO II
u vona vana vaku va tlhanganiki ku sukela a mpela-dambu

ku ko ku tlhasa avuxeni, hikola ka ritu dra Xikwembu
Nkulukumba lwe a Xwengiki: Va tali hi ku tshava hikusa
Xikwembu Nkulukumba a va drimukile. A va trhikile, va
famba hi minenge, na va tekiwi hi nala. Swoswi va hluliki,
Xikwembu Nkulukumba a va tlhelisela ku wene, swanga
vana va Tihosi. Hikusa Xikwembu Nkulukumba a
mbundrumuxile a tinhava, a tata minkova a lulamisela
misava akuva Ysrael a ta khaluta na a tiyile, na a vikeliwa
hi timpswalu ta Xikwembu Nkulukumba. Nambi a
tinhova ni minsinya hinkwayu le’ya ku nunwela yi ta
hanana Ysrael a ntshuti hi ku rumiwa hi Xikwembu
Nkulukumba. Hikusa Xikwembu Nkulukumba a ta
bekisa Ysrael a ku trhaveni, a livaningweni dra ku twaliseka
kwa kwe, lirere ni vunene le’swi pfaka ku yene.
Ritu dra Hosi
Psalma: 125 (126) 1-2ab, 2cd-3, 4-5, 6.
Ntekelelo: A Hosi yi yentxi mahlolwana.

Hikola ka xitrhungu xa yone.
1 – Loko Yehova a buyisi vakhomiwa va le Tsiyoni,

apfa hi fana ni la’va loraka.
Laho a nomu weru afa wu tali hi mahleko
Ni tindrimi teru ti tali hi ku yimbelela ka ku nyonxa.
7
2 – Lahu-ke va ku amakari ka matilo:

Yehova a va yentxeli le’swikulu.
I, Yehova a hi yentxeli le’swikulu;
Hi nyoxile.
3 – Yehova, buyisa ku khomiwa kweru

Swanga hi minfula ya le Nyingitimu.
La’va byalaka hi minyembeti
Va ta trhovela va huva hi ku nyonxa.
4 – Va’ya, va’ya na va drila,

Na va tameli mbeu leyi va xuvaka yone;
Va buya na va huva hi ku nyonxa,
Na va rwala tinyandra ta vu.
Segunda Leitura: Fil. 1, 4-6. 8-11.
Introdução:
A Ivangeli yi hangalasiwi hi Nkulukumba na a pfunisiwa hi

vakriste va le Filipos kutani Paulo, hi ku trhava, a tlangela a
ntiru wa Ivangeli na a byela va le Filipos leswaku a va yi mahlweni
antirweni wa ku yaka Kereke.
Dondro ya Papela dra S. Paulo ku va-le-Filipe:
Vamakweru, hi minkama hinkwayu, a ku khongoteni

kwanga hinkwaku, ndri khongota ha nwine hinkwenu, hi
ku trhava; hi nkonta ya ku namarela kwenu ivangeleni a
8
ku sungula hi siku dra ku ranga a ku Txhikela swoswi.

Ndri dumba swoleswo leswaku, lwe a nga sungula ntiru
lo’wunene ku nwine, a ta wu hetisa, ku kota ku tlhasa
asiku dra Kriste Yesu; Hikusa Xikwembu Nkulukumba
i mboni yanga ya leswaku ndra nwi randra hinkwenu hi
lirandru dra Kriste Yesu. Nakone, ndri kombela leswaku
a lirandru drenu dri yandrisiwa ngopfu-ngopfu a ku tiveni
ni le ku yingelisiseni hinkwaku, nwi ta kota ku hlawula
le swa ku lulama, akuva nwiva la’va ku basa, la’va nge
ke na ku soliwa asikwini dra Kriste, nwi tala mihandru
ya ku lulama le’mi tumbulukaka ha Yesu Kriste, a ku
twaliseni ni le ku tlangeleni ka Xikwembu Nkulukumba.
Ritu dra Hosi
Aleluya! Aleluya!
Bekisani tindlela ta Nkulukumba
hinkwavu vhanu va ta dri vona a huluxu
le’dri taka hi le ka Nkulukumba.
Evangelho: Lucas 3, 1-6.
Introdução:
Hi xihena, loko n i yendreliwa hi Hosi, swi sindrisa aku lulamisa

atindlela leti yi taka hundra ha yone. Aku huwelela ka Yohane a
Ivangeleni leyi hi taka yi yingela, ku hi drimuxa akuva hi ti bekisela
aku yamukela a Muhuluxi hi siku dra kubelekiwa kwa kwe.
9
Hi lembe dra vukhume na ntlhanu dra ku fuma ka tiberio

Kezar, loko Pontio Pilato a fuma Yudeia, na Heroda e
mutetrarka wa le Galilea, Filipe makwavu e mutetrarka
wa le Ituria ni Tiku dra Trakonita, na Luzania e mutetrarka
wa le Abilene, loko Anna na kayafa ve vaprista la’va
kulu, a ritu dra Xikwembu Nkulukumba dri tlhasa ku
Yohan, a nwana Zakaria, a huleni. Aha nga ku ti fambela
tikweni hinkwadro le dri vundramaniki na Yordane, na a
rera ta babatiso dra ku ndruluka, lo’ku yisaka ku
drivaleliweni ka swihono. Hi leswi swi nga traliwa a
bukwini dra maritu ya Ezaya muprofeta, a nga ku: A ritu
dra lweyo a bandlukanaka a hulene, dri li: Bekisani gudru
dra Hosi, nwi hamba tindlela ta kwe ti lulama. A nkhinsi
munwani ni munwani wu ta seleteliwa: Ni nhava yinwana
ni yinwana, ni xitrhungu xinwana ni xinwana xi ta
hirimuxiwa; a mimbangu le’ya ku hereka mi ta lulamisiwa,
nilomu ku nononwaka ku ta hambiwa tindlela le’ta ku
nabyala; kutani a nyama yinwana ni yinwana yi ta vona a
ku huluxa ka Xikwembu Nkulukumba.
Ritu dra Huluxu
10
NSONTO YA WURARU KU NKAMA WA KU LAVISELA

HOSI
Primeira Leitura: Sofonias 3, 14-18 a.
Introdução:
Yerusalem a wa rambiwa akuva a nyonxa hikusa Nkulukumba,

Hosi ya Ysrael ni Muhuluxi a le makari ka xitrungu xakwe, nambi
leswi xi mu doheliki, yene a buya ni lidrivalelo, a ta ta helisa a ku
txhava, ava a pfuxetela amoya weru.
Dondro ya Buku dra Muprofeta Sofonias:
Yimbelela, nwana wa wansati wa Tsiyoni; we Ysrael;

huwelela; trhava, uva u trhavisisa hi mbilu hinkwayu we
nwana wa wansati wa Yerusalem Yehova a susile a ku
yavanyisiwa kwa ku, a hlongoli nala wa ku; a Hosi ya
Ysrael, Yehova a le makari kwa ku; u nga voni makhombo.
Asikwini ledro, va ta ku ku Yerusalema: Tsiyon, u nga
txhave; a mavoko ya ku manga karali. Yehova, Xikwembu
Nkulukumba wa ku, a le makari kwa ku anhenha le yi
huluxaka; a ta ku trhavela hiku trhava, a va a miyela a
lirandrwini dra kwe; a ta ku trhavela hi ku yimbelela.
Ritu dra Hosi
11
Psalma: Ezaya 12, 2-3. 4bcd. 5-6.
Ntekelelo: Xitrhungu xa Hosi tshava

U va u yimbelela hi ku nyonxa.
1 - Lavisani, Xikwembu Nkulukumba i huluxu dranga

Ndri ta dumba ndri nga txhave ntxhumu
Hikusa yahi, Yehova i ntamu wa nga ni lisimu
dranga
Hi yene lw’a ndri huluxiki.
2 – Dumisani Yehova,
Vitani vito dra kwe,
Tivisani matikweni a mahlolana yakwe,
Hlayani nwi ku: Avito dra kwe dri tlakukile.
3 - Yimbelelani Yehova, hikusa a yentxile

mintxhumu le’ya vu kulu;
a swi ve swi tibyiwa misaveni hinkwayu.
Wene lw’a yakiki Tsiyon, huwelela u bandlukana,
Hikusa muxwengi wa Ysrael inkulu amakari kwenu.
Segunda Leitura Fil. 4, 4-7
12
TEMPO DO ADVENTO - Ano C - DOMINGO III
Introdução
Aku trhava, alirandru ni mikhongoto ya minkama hinkwayu hi

swone swi bekisaka a mimoya yeru akuva hi yamukela a Hosi
leyi yi hi buyiselaka a ku rula.
Dondro ya papela dra S. Paulo ku va-le-Filipi:
Vamakweru: Trhavani a Hosini hi minkama hinkwayu:

Ndri tlhela ndri ku: Trhavani. A ku nabyala kwenu a ku
tibyiwi hi vhanu hinkwavu: Hosi yi kusuhi. Nwi nga
hlatiyeleni ntxhumu, kambe a timhakeni hinkwatu a ku
kombela kwenu a ku tibyiwi hi Xikwembu Nkulukumba,
lo’ku tlulaka ku yanakanya hinkwaku, ku ta bekisa timbilu
tenu ni miyanakanyu yenu ku Kriste Yesu.
Ritu dra Hosi
Ta ku Drumisa Ivangeli
Aleluya! Aleluya!
A moya wa Nkulukumba wu le ku mine:
A ndri rumi ku ya huwelela a Madrungula
ya kwe ku swisiwana.
Introdução
Yohane Mubapatisi hi maritu ni hi mahanyela ya ku ti trona, apfa
a kokela a vhanu a ku trakamisiweni loku ku yisaka
akudrivaleliweni ka swihono. Hinkwaswu leswo apfa a swi yentxa
13
akuva avhanu vati lulamisela aku yamukela Mesiya, lwe a pfaka

e kusuhi ni ku tlhasa: Yesu Kriste.
A nkameni luwa, a switrhungu swi mu vutisa swi ku: Xana

hi ta yentxa yini-ke? A va yangula a ku: Lw’a nga na
minkantxu mibidri, a a hanane lw’a ngeke na wu; lw’a
nga ni swakuda, a a yentxisi xiswoswo. Avahlengisi na
vone va tela ku babatisiwa, vaku ku yene: Mufundrisa,
xana hi ta yentxa yini? Yene kambe a ku ku vone: Nwinga
vitaneni ku tlula leswi nwi leletiwiki swone. Na wo
masotxwa ma mu vutisa maku: Xana hine hi ta yentxa
yini? A ma byela a ku: Nwi nga tlatlambuteleni vhanu ni
ku va lumbeta; nwiva nwi hamba hakelo drenu dri nwi
yanela. Avhanu apfa va trhama na va langusela; hinkwavu
va tipimisela timbilwini tavu hi nkonta ya leswaku
kumbe Yohane hi ye Kriste? Yohane a va yangula a ku
ku hinkwavu: Loko mine, ndri nwi babatisa himati, kambe
ku ta lw’a ndri tlulaka hi ntamu, lwe ndri nga fanekelikiki
ku nha ndri trhunxa ngoti ya tintangu takwe; hi yene a ta
ka nwi babatisa hi moya lo’wa ku xwenga ni hi ndrilo.
Alihlelo drakwe dri le vokweni drakwe, a ta basisa xivuyela
xkwe, a hlengeleta ni mavele yakwe anguleni; amungu
wone a wu hisa ndrilweni lo’wa ku ka wu nga timeki. A
hamba a va khongotela hi tinwana le’tinyingi, a drungulela
tiku Ivangeli.
Ritu dra Huluxu
14
NSONTO YA WUMUNE KU NKAMA WA KU LAVISELA

HOSI
Primeira Leitura Mika 5, 1-4 a
Introdução:
Amuprofeta Mika a tivisa leswaku a Betlehem ku ta belekiwa a

Hosi le’yi taka huluxa ni ku tiyisa, a ku rula ni vutomi le’byinene
ka xitrhungu xa yone.
Dondro ya Buku dra Muprofeta Mika:
Yi hlaya leswi Hosi: Wene Betlehem Efrata, lwe unga

ntrongo a makari ka mindangu ya Yuda, ku wone ku ta
huma ku mine lw’a ta kava mufumi wa Ysrael lwe a
mahumelela ya kwe i ya khale, ya masiku la’ma nge ke
na ku sungula. Hi leswo ke a ta va nyiketa, ku ko ku
tlhasa nkama lowu mubeleki a taka va a beleki ha wone:
Kutani avamakweru la’va saliki va ta tlhela ku vana va
Ysrael. A ta yima a byisa hi ntamu wa Yehova, ni le
kutwaleni ka vito dra yehova, Xikwembu Nkulukumba
wa kwe, va ta trhama; hikusa swoswi a ta va nkulu a ku
ya gama vuganwini bya misava, a ta va ku rula.
Ritu dra Hosi
15
Psalma: 79 (80) 2ac, 3b, 15-16, 18-19.
Ntekelelo: Hosi hi kombi a mahlo ya ku hi ta

huluxiwa.
1 – Reya ndleve wene Mubyisi wa Ysrael

Wene lw’a trhamaka makari ka makerubima, phatima
Pfuxa ntamu wa ku, a tela ku hi pfuna.
2 – Mpfenkela leswi a voko dra ku le’dra xinene dri swii

simekiki,
Ni nwana lwe u ti hlawuleliki yene.
Kutani hi nga ha ku fularele;
Hi hanyisi, hi ta va vitana vitu draku.
Segunda Leitura: Hebreus 10, 5-10
Introdução:
Atimhamba leti apfaka ti yentxiwa a khale hi ngati ya swihari
apfa ti nga swi koti kutovokisa amhunu kumbe kususa xihono.
Na kasi amhamba ya Yesu Kriste leyi a yi yentxiki angatini yakwe,
hi yone yi nga ya lisima, hi yone yi tlulaka atimhamba hinkwatu
ta nawu wa khale hikusa yi ni ntamu wa kutovokisa amhunu ni
kudlaya axihono hinkwaxu.
Dondro ya Papela ku va-Heberu
Hi leswo-ke Kriste a ti a wa ta misaveni, a ku: A ku

randranga switlhavelo ni mhamba, kambe u ndri vumbeli
16
TEMPO DO ADVENTO - Ano C - DOMINGO IV
miri. A ku tlhavelanga timhamba ta ku hisiwa, ni leti ta ku

hiseliwa swihono. Hi laha ndri tiki: Vona, ndra ta, we
Xikwembu Nkulukumba ku ta yentxa ku randra kwaku.
Ku traliwi a timhaka tanga a bukwini. Na a hlayi khale a
ku: a switlhavelo ni timhamba, ni timhamba ta ku hisiwa,
ni le’ta ku hiseliwa swihono, a ku swi randranga, a ku
swi trhavelanga swi nga le’swi humesiwaka hi nawu;
kolahu a ku: Vona, ndra ta n’ta yentxa ku randra kwa ku.
A helisa swa ku sungula, akuva a yimisa swa vubidri. A
ku randreni kwake koloko, hine ha xwengisiwa hi ku
humexiwa kanwe ka miri ya Yesu kriste.
Ritu dra Hosi
Aleluya! Aleluya!
Mine ndri xitiri xa Hosi:
A ku yentxeki ku mine a ku randra kwaku.
Evangelho Lucas 1, 39-47
Introdução:
Elizabet hi ku vaningeliwa hi Moya wa kuhlawuleka, a vi ni

ndjombo ya ku tivisiwa leswaku Maria a hlawuliwile akuva ava
Mamana wa Mesiya. Wini na wini a simamelaka anawu wa Hosi,
a nyikiwa aku tiva aswihundla swa Xikwembu Nkulukumba.
17
Amasikwini lawo, Maria a suka a khoma ndlela a

hangweyesa a ya tinhaveni, mutini wa le Yuda a nhingena
ndlwini ya Zakariya, a losa Elizabet ku humelela leswaku
Elizabet a ku na a yingela ku losa ka Maria, a Nwana a ku
txuka a nyimbeni ya ke; kutani Elizabet a tala hi moya
lo’wa ku xwenga, a bandlukana hi ritu le’drikulu a ku:
U ni djombo makari ka vavasati, na ye nwana lw’a nga
ndreni kwaku a ni djombo. Kutani xana swi yentxisi ku
yini loko mamana wa Hosi yanga a ta ku mine? Hikusa a
ritu draku losa kwaku dre ku dri tlhasa tindleveni tanga,
a nwana a ku txuka hi ku trhava a ndreni kwa nga.
Nangweso a ni djombo lw’a pfumeliki hikusa ma
hetisekela funri a maritu lawa a nga byeliwa wone hi Hosi.
Kutani Maria a ku: a hika dranga dri twalisa Hosi ni moya
wanga wu ti nyonxeli ku Xikwembu Nkulukumba,
Muhuluxi wanga.
Ritu dra Huluxu
18
KU BELEKIWA KA HOSI
MHAMBA YA KU LAVELELA
Primeira Leitura: Is. 62, 1-5.
Introdução:
Swanga hi ku vonakala ka dambu ku vaningaka ni ku ndruluta

swivumbiwa, byi ta va tanu ni vumbilu bya Xikwembu
Nkulukumba lebyi amuprofeta a byi huwelelaka leswaku dri ta
ndruluta a doropa dra le kwavu driva nhlovo ya ku rula ku tinxaka
hinkwatu. A doropa ledro dra Xikwembu i Kereke naswone i
Paróquia dreru, i Comunidade dreru, i munwana ni munwana ku
hine.
Dondro ya Buku dra Muprofeta Ezaya
Hi nkonta ya Tsiyon, ndri nga ka ndri nga miyeli; hi

nkonta ya Yerusalem ndri nga ka ndri nga wisi, ku lulama
kwakwe ku ko ku voneka swanga hi vuxa, ni ku huluka
kwakwe swanga hi motre lo’wu pfuraka. amatiko ma ta
vona ku lulama kwaku ni tihosi hinkwatu ti ta vona ku
twala kwaku; kutani u ta vitiwa hi vito le’drimpswa, le’dri
taka hlawuliwa hi nomu wa Yehova. U ta va ngiyana ya
vumphuri avokweni dra Yehova, ni swintlontlo xa vuhosi
avokweni dra Xikwembu Nkulukumba waku. U nga ka u
nga hlayiwi Mutrikiwa; atiko draku dri nga ka dri nga ha
hlayiwi xihelisiwa; kambe u ta hlayiwa Ndri-titrhaveli-
19
ha-yene, ni tiko dra ku dri ta hlayiwa Mutekiwa; hikusa

Yehova a ta tinyonxela ha wene, ni tiko draku dri ta va ni
nuna. Swanga heswi wandrisanyana a tekaka
wanhwanyana, hi swoswo avana vaku va ta tekana na
wene; swanga hi loko muteki a trhavela mubutiwa, hi
swoswo Xikwembu Nkulukumba wa ku a ta ku trhavela.
Ritu dra Hosi
Psalma 88(89), 4-4, 16-17, 27-29.
Ntekelelo: Ndri ta yimbelela lirere dra

Yehova hi la ku nga helikiki.
1- Ndri ta yimbelela lirere la Yehova hi la ku nga

helikiki,
Ndri drungula vudumbeki bya ku
avatukulwini ni le vatukulwaneni.
Hikusa ndri ti: Alirere dri ta yakiwa ku kondra
ku ya va ha khale.
U tiyisa avudumbeki bya ku amatilwini.
2- Dri trhava vitweni dra ku masiku

hinkwawu
Na ndri tlakuxiwi ku lulameni kwaku.
Hikuva wene u ku xonga ka ntamu wa drone.
Avumbilwini bya ku alihondro dreru dri
tlakukile.
20
3- Mfuri ndri ta mu hamba tivula dranga,

Le’dra ku tlakuka ku tihosi ta misava.
Ndri ta mu bekisela lirere dra nga hi la ku nga
helikiki,
Ni xipfumelelano xa nga xi ta tiyisiwa ku
yene.
Segunda Leitura: Actos dos Apos. 13,16-17 22-25.
Introdução
S. Paulo a tlhamuxela ku va-Yuda va le nguveni yakwe a

nkatrakanyu wa xihundla xa huluxo, akuva ntrhaku a ta kombisa
Yesu wa yindlu ya Davida swanga trhinya dra swivumbiwa
hinkwaswu, swanga Mesiya lwe Yohan Mubapatisi a huweleliki
hi ta kwe, loko a te: “Ku ta tlhasa lwe mine ndri nga faneliki ku
mu tlhantlha tintangu takwe”.
Dondro ya Buku dra Amintiru ya Vapostola
Ku lawaya masiku, Paulus a tiki a tlhasa Antioka wa

Pisidia, hikuva pfaka e sinagogeni, a sekeleka a va
kwehleta hi voko a ku: Vanuna va Yisrael na n’wine
vatxhavi va Xikwembu Nkulukumba, yingelani.
Xikwembu Nkulukumba wa tiko ledri dra Yisrael a hlawuli
vatatana veru, a va a kulisa tiko loko va ha trhamisile
atikweni dra Egipta; kutani a va humexa kone hi voko
drakwe le’dri tlakukiki. Kambe a va susa, a va pfuxela
Davida, yi va hosi yavu, lweyi na swone a nga mu hambela
21
TEMPO DO ADVENTO - Ano C - DOMINGO V
vumboni a ku: Ndri kumi Davida, nwana Yixai, wanuna

lwa nga wa mbilu yanga, a taka yentxa hinkwaswu leswi
randriwaka hi mine. Hi kone ku lixaka la Xikwembu
Nkulukumba a humexeliki Yisrael a Muhuluxi, Yesu, hi
laha a dumbisiki ha kone. kambe a nga si na tlhasa, Yohan
a tivisa tiko hinkwadru dra Yisrael ta bapatiso dra ku
ndruluka. Loko Yohan a djula ku heta ntiro wa kwe, a ku:
Xana n’wi pimisa leswaku ndri mani? A ndri yene. Kambe
vonani, ku ta ntrhaku kwanga lweyi ndri nga faneliki ku
ntxhuxa tintangu aminkondrweni yakwe.
Ritu dra Hosi
Aleluya! Aleluya!
Amundruku ku ta helisiwa avubihi bya misava
Ku ta fuma a henhla kweru a
Muhuluxi wa misava
Evangelho: Mat. 1, 18-25.
Introdução:
Xikwembu xi djuli ku tiyentxa mhunu. A kuva ku hetiseka a

ku randra Kwakwe, a rumeli Nwanakwe Yesu, wa ku Pswaliwa
hi Wansati a kuva a ti patra na hine, ku hi yentxa xifaniso xa
Xikwembu.
22
TEMPO DE NATAL - Ano C
Ivangeli ya Yesu Kriste Abukwini dra Mattheo
Amabelekiwela ya Yesu Kriste ma vi wolawa: Maria

Mamana wa kwe, a tiki a butiwa hi Yosefa, a kumiwa na
e ni nyimba hi Moya lo’wa ku Xwenga, va nga sa nga na
tlhangana. Kambe Yosefa, nuna wakwe, leswi apfaka e
mhunu wa ku lulama, a nga djulanga ku mu yentxa tingana,
a yanakanya ku mu trika xihundleni. A tiki a pimisa leswo,
vonani, axirunwa xa Hosi xi tikombisa ku yene anorweni
xi ku: Yosefa n’wan’a Davida, u nga txhavi ku titekela
Maria, ankat’a ku; hikusa leswi a xuriki ha swone swi pfa
ku Moya lo’wa ku Xwenga. A ta pswala n’wana wa
wandrisanyana; u tamu txhula vito dra Yesu, hikusa hi
yene lw’a taka huluxa tiko drakwe swihonweni swa drone.
Kambe hinkwaswu leswi swi tumbulukeli akuva swi
hetiseka le’swi nga hlayiwa hi Hosi hi muprofeta loko
aku: Vonani, awanhwanyana a ta va ni nyimba, a ta beleka
wandrisanyana; va ta mu txhula vito dra Emmanuel, hi
leswaku Xikwembu Nkulukumba a na hine, loko va
tlhamuxela. A tiki a pfuka vurongweni byakwe, Yosefa a
hanga ku yentxa hi laha xirunwa xa Hosi xi nga mu leletisa
xi-swone, a titekela nkat’a kwe; na swone, a nga mu
tivanga a nga sanga na beleka n’wana wa wandrisanyana.
Kutani a mu txhula vito dra Yesu.
Ritu dra Huluxu
23
KU BELEKIWA KA HOSI
MHAMBA YA KU LAVELELA – YA WUSIKU
Primeira Leitura: Isaías 9, 2-7.
Introdução:
A vhanu loko va le kule na Kriste va hanya a munyameni, va
tirela a vukaraweni, va rindrela a muhuluxi. A hi na ku swikota
ku hanya kule na Kriste lw’a nga Muhuluxi.
Dondro ya Buku dra Muprofeta Ezaya :
Ku masiku lawaya, a tiko ledri pfaka dri famba munyameni

dri vonile ku vonekisa lo’kukulu. Lava apfaka va yakile a
tikweni dra ntrhuti wa lifu a ku vonekisa ka vaninga henhla
kwavu. U yandrisile tiko u yengetelile ku nyonxa ka drone.
Va trhavile mahlweni kwaku swanga hi la’va trhavaka a
ku trhoveleni, swanga hi la’va trhavaka a ku yavelaneni,
ka mihandro. Hikusa a mpinga lowu apfaka ndri wu rwala,
ni nkhavi lowu apfaka wu pshita makatla ya drone, ni
nhonga ya muxanisi wa drone, u swi trhovile ku fana ni
le sikwini dra Midian. Hikuva xifambo hinkwaxu xa lw’a
kandretelaka hi pongwe ni swiyambalu le’swi traniki
angatini swi ta va swa ku hisiwa, swa ku trhivela ndrilo
ha swone. Hikusa hi belekeliwile nwana, hi nyikiwile nwana
wa wandrisanyana; a vufumi byi bekiwile a katleni dra
kwe. A ta txhuliwa Mutlhavukanyisi lwe wa ku hlamalisa,
24
Xikwembu Nkulukumba lwe wa ntamu, Tatana lw’a nge

ke na ku hela, Hosi ya ku rula. A ku kulisiwa ka vufumi
bya kwe ni ku rula ku nga ve na vugamu, axiluvelweni xa
Davida ni le nfunweni wakwe, ku wu tiyisa ni ku wu nyika
ntamu hi ku yavanyisa ni hi vululami, ku sukela swoswi
ku kondra ku va ha khale Alitsimbu dra Yehova wa
makhandra dri ta vanga leswo.
Ritu dra Hosi
Psalma: 95 (96) 1-2 a, 2b-3, 11-12, 13.
Ntekelelo: Namunhla ku belekiwi a Muhuluxi weru

Yesu Kriste Hosi.
1 – Yimbelelani Yehova a lisimu le’drimpswa

Yimbelelani Yehova, misava hinkwayu
Yimbelelani Yehova, nwi khensa vitu drake.
2 – Nwi hlaya a huluxu drakwe hi masiku ni masiku

Drungulani wumenyemenye byakwe amatikweni
Ni mahlolwana yakwe amakari ka matiku hinkwawu.
3 – Amatiku a ma nyonxe, amisava nayone a mi trhave

A dri drume likhulu ni ku tala ka drone
A yi nyonxe nhova ni le’swi nga ku yone
A mi nyonxe miri hinkwayu ya mutrhu.
25
4 – Amahlweni ka Yehova hikusa iwa ta,

hikusa a tela ku trema timhaka ta misava
A ta trema ta vhanu hi ku lulama
Ni ta matiku hi ku dumbeka kwakwe.
Segunda Leitura Tito 2, 11-14.
Introdução:
Yesu Kriste a belekiwi swanga Muhuluxi. Yene i Mutrhuxi wa

vhanu la’va nga tala hi swihoxo, madrimi ni ku ti kulisa. A ku ta
kwakwe ku hi sindrisa leswaku hi byala a lirandru ku vhanu
hinkwavu.
Dondro ya Papela dra S. Paulo ku Tito:
Makweru, a timpswalu ta Xikwembu Nkulukumba le’ti

huluxaka vhanu hinkwavu ti vonekisiwile, ti hi dondrisa
leswaku hi drela vusandri ni ku navela ka misava, hi
hanya hi ku tikhoma ni ku lulama ni vukhongoti,
ankameni wa swoswi, na hi lavisela a ku dumba lo’ku
nyonxisaka, ni ku humelela ka ku phatima ka Xikwembu
Nkulukumba lwe’nkulu ni Muhuluxi weru Kriste Yesu,
lwe a nga tinyiketa hi nkonta yeru, akuva a hi tirula
vusombolokini hinkwabru, a tibasisela tiku ledri a taka
va drakwe, le’dri khinyelaka a mintirweni le’minene.
Ritu dra Hosi
26
Aleluya! Aleluya!
Ndri nwi tivisa a ku nyonxa lo’kukulu:
A Muhuluxi weru a belekiwile.
Yesu Kriste Hosi yeru.
Evangelho: Lucas 2, 1-14
A masikwini lawu, ka ku humexiwa nawu hi Kezar

Augusto wa leswaku a vhanu hinkwavu va misava va
traliwa. A tralo le’dra ku ranga ledro dra yentxiwi
ankameni lo pfaka Kirinus a fuma Siria. Va hanga ku
khoma ndlela hinkwavu, va ya traliwa mavitu, a
munwana ni munwana a tiyela mutini wa kwavu. Yosefa
na yene a suka a Galilea, amutini wa le Nazaret, a
ntlhantukela Yudea, amutini wa Davida, lo va liki
Bethlehem, hi leswi pfaka e wa yindlu ya Davida ni wa
ndangu wakwe. A ya a traliwa vitu kunwe na
Maria,mubutiwa wa kwe lwe fak’e ni nyimba. Va ku na
ve he kone, amasiku yakwe ya ku beleka ma ku hela; a
hanga ku beleka ndrisanyana wakwe wa mativula, amu
trondriyela hi kapulana, a mu lata nkumbyini hikuva ipfa
wu nge kone ambangu wa ku yanela vone andlwini ya
vayeni. Apfa ku ni vabyisi a tikweni drodro lava pfaka va
trhamisa nhoveni va lavelela mintlhambi yavu amalaveleleni
27
ya vusiku. Kutani a xirunwa xa Hosi xa ku tivonekisa ku

vone, aku phatima ka Hosi ku va trandrela makari, vava
va txhava hi ku txhava lo’kukulu. Axirunwa xi ku ku vone:
Nwi nga txhaveni, hikuva lavisani, ndri nwi bikela a ku
trhava lo’kukulu, lo ku taka va ka tiku hinkwadru;
h’eswaku namunhla nwi belekeliwi Muhuluxi a nga Kriste
Hosi, amuntini wa Davida. Mfuri a xikombiso xenu, nwi
ta kuma nwana a trondriyeliwiki hi kapulana ankumbyini.
Kutani hi nomu-lo ku humelela kunwe ni xirunwa
avunyingi bya yimpi ya tilu va drumisaka Xikwembu
Nkulukumba va ku: “A ku twala a ku ve ku Xikwembu
Nkulukumba ahenhla-henhla, ni ku rula amisaveni makari
ka vhanu lava a titrhavelaka ha vone”.
Ritu dra Huluxu
28
MHAMBA YA MPUNDRU
Introdução:
Ezaya, ku siku ledri dra khisimusi a hi byela madrungula

mampswa, lawa ma liki Xikwembu Nkulukumba a na hine. A
vakriste hi vone a vahuweleli va madrungula lawa ku vhanu va
matiku hinkwawu.
Dondro ya Buku dra Muprofeta Ezaya:
Lavisa, Yehova a tivisile a ku ya tlhasa a vuganwini bya

misava, a ku: Byelani wanwhanyana wa tsiyon: Lavisa,
a muhuluxi waku a wa ta; lavisa a ni hakelo drakwe, anyiko
ya ku tlangela kwakwe yi le mahlweni kwakwe. Va ta
hlayiwa tiku le’dra ku xwenga, vatiruliwa va Yehova,
wene kambe u ta txhuliwa Mudjuliwa, muti lo’wu nge ke
na ku trikiwa.
Ritu dra Hosi
Psalma 96 (97) 1, 6, 11-12
Ntekelelo: Namunhla ku vonekisiwa a livaningo a

makari kweru.
Ku belekiwi a Hosi.
29
1 – Yehova i wa fuma; a mi trhavi a misava

Aswihlale le’swinyingi a swi nyonxe
Amatilu ma hlaya ku lulama kwakwe
Ku ku matiku hinkwawu ma vona vumenyemenye
byakwe.
2 – Aku vaninga ku byaliwela lwe wa ku lulama

Ni ku trhava lwe wa mbilu ya ku lulama
Nyonxani ku Yehova nwine valulami
Nwi twalisa vitu drakwe le’dra ku xwenga.
Segunda Leitura: Tito 3, 4-7.
Introdução:
Hi nga yentxa yini akuva hi ta khisimusa hi nfanelo a ku belekiwa

ka Yesu Kriste? A muhlawuliwa Paulo a wa tlhamuxela hi
timhaka leti a kanela hi ku belekiwa ka vubidri a vutonwini bya
moya. Ku sukela loko Yesu a pswaliwile ku ni lixaka drinwe ntsena
dra vhanu i nga dra vana va Xikwembu Nkulukumba,
swivumbiwa swimpswa.
Dondro ya Papela dra S. Paulo ku Tito:
Makweru ke ku ku tibyiwa avumbilu ni lirandru dra

Xikwembu Nkulukumba, Muhuluxi weru, a ku hi huluxa,
ku nge ha mintiru ya ku lulama leyi hi mi yentxiki, kambe
hi lirere drakwe, hi ku hlamba ka ku pswaliwa lo’kumpswa
ni ku bandruliwa hi Moya lo’wa ku Xwenga, lowu a wu
30
txheleliki ku hine hi ku tala, ha Yesu Kriste Muhuluxi weru,

akuva hi hlayiwa valulami hi timpswalu takwe, hi hambiwa
madapfindla hi ku lavisela ka vutomi le’byinga gamikiki.
Ritu dra Hosi!
Aleluya! Aleluya!
A twalisiwe Xikwembu Nkulukumba a henhla
matilweni ni ku rula misaveni ku vhanu lava
a va randraka.
Introdução:
Kunwe ni vabyisi hinkweru ha rambiwa akuva hi kongoma a

rangeni hi ya twalisa hi ku trhava mintiru ya Tatana.
Ivangeli ya Yesu Kriste a Bukwini dra Luka:
A nkameni lowo: A xirunwa xi tiki xi suka ku vone ku

muka tilwini, a vabyisi va byelana vaku: a hi fambeni-ke,
hi ya tlhasa a Bethlehem, hi ya vona mhaka le’yi humeleliki
leyi Hosi yi hi bikeliki yone. Va ya tlhasa hi ku hangwesa
va kuma Maria na Yosefa ni xinwananyana le’xi yetleliki
nkumbyini. Vaku va va vona, va ha nga paluxa mhaka
leyi va byeliwiki yone hi ndrisanyana lweyo.Kutani
31
hinkwavu la’va swi yingelaka va hlamala hi leswi vabyisi

va va byelaka swone. Kambe Maria ipf’a bekisa timhaka
leto hinkwatu, a ti yanakanya ambilwini yakwe. A vabyisi
va muka, va twalisa Xikwembu Nkulukumba, va mu
khensa hi nkonta ya hinkwaswu leswi va swi yingeliki ni
leswi va swi voniki, swanga hi leswi va byelisiwiki
xiswone.
Ritu dra Huluxu!
32
MHAMBA YA NHLIKANHI
Primeira Leitura: Is. 52, 7-10.
Introdução:
Ezaya a tivisa a muti wa ku hlawuleka a masiku ya lidrumu ni ya

ku khanya loku Yesu Kriste a hi buyiselaka hi ku belekiwa
kwakwe.
Mi xongile swa kunhati a tinhaveni a milenge ya lw’a

tisaka timhaka le’ta vunandri, ya lw’a reraka ta ku rula,
ya lw’a buyisaka timhaka le’tinene ta ndjombo, lw’a
reraka ta huluxu, lw’a byelaka Tsiyon, a ku: Xikwembu
Nkulukumba wa ku awa fuma! Yingiseta: a valaveleli va
ku va tlakuxa ritu, va bandlukana kunwe, hi ku nyonxa;
hikusa va hlalela kusuhi loku Yehova a buya Tsiyon.
Yimbelelani, banani minkulungwana kunwe, nwine
marumbi ya Yerusalem; hikuva a miyetile tiku drakwe, a
tiruli Yerusalem. Yehova a fukumuli voko drakwe le’dri
hlawuliwiki mahlweni ka matiku hinkwawu, kutani
vugamu hinkwabyu bya misava byi ta vona Huluxu dra
Xikwembu Nkulukumba weru.
Ritu dra Hosi!
33
Psalma: 97(98), 1, 2-3ab, 3cd-4, 5-6.
Ntekelelo: Yimbelelani lisimu drimpswa

Nkulukumba a yentxi mahlolwana.
1 – Yimbelelani Yehova lisimu le’drimpswa;

Hikusa a yentxi mintxhumu le’mi hlamalisaka.
Avoko drakwe le’dra xinene, ni nkono wakwe lo’wa
ku xwenga swa mu pfunile.
2 –Yehova a vonekisi a Huluxu drakwe;

Aku lulama kwakwe aku pfuleteli mahlweni ka matiku
A drimuki lirere drakwe ni ku dumbeka kwakwe ku
Yindlu ya Yisrael.
3 – Avugamu hinkwabyu bya misava byi voni huluxu dra

Xikwembu Nkulukumba weru.
Huwelelani hi ku tshava ku Yehova nwine misava
hinkwayu
Banani tihuwa ta ku nyonxa nwi yimbelela.
Segunda Leitura Heb. 1, 1-6.
Introdução:
Amuhlawuliwa Paulo a hi byela leswaku a Nwana Yesu Kriste,

lwe a nga swikotiki ku ti lwela, lweyi vabyisi va yiki mu nkhisamela,
a hi ntrongwana wa ku fana ni vanwani: Yene i Mutiruli wa vhanu
hinkwavu.
34
Dondro ya Papela ku va-Heberu:
Vamakweru: Xikwembu Nkulukumba, ka ti loko a kanelile

khale na vatatana, hi minkama ya ku tala ni makanelela ya
ku tala, hi vaprofeta, a ku kanela na hine a masikwini
lawa ya swoswi ya vugamu hi nwan’akwe; lweyi a nga
mu beka ava mudi wa pfindla dra mintxumu hinkwayu,
lweyi na kone a nga vumba misava ha yene. Leswi apfaka
e ku phatima ka lidrumo drakwe ni xidumbeko xa ntshima
yakwe, ava lweyi a tamelaka hinkwaswo hi ritu drakwe
dra ntamu, ka ti loko a hambile ku basisa ka swihono, e
ku trhamisa a vokweni dra xinene dra wukulu bya le
henhla, a yentxiwa lw’a tlulaka tintrumi, swanga hi leswi
a kumiki a vitu le’dri tlulaka dra tone ngopfu. Hikusa hi
yini a makari ka tintrumi, leyi a nga yi byela ni kanwe a
ku:
U nwan’anga, namunhla ndri ku belekile?
Nangweso a ku:
Ndri tava tatana na yene,
Yene a ta va n’wana ku mine?
Na kone kambe, loko a nhingenisa nwanakwe lwe wa
mativula a misaveni, a ku: A tintrumi hinkwatu ta
Xikwembu Nkulukumba a ti mu khisamele.
Ritu dra Hosi!
Aleluya! Aleluya!
Dri xongile siku ledri dri hi buyiseliki livaningo;
35
Tanani hi ta khisamela Hosi namunhla a livaningo

le’drikulu dri xikeli misaveni.
Evangelho: Jo. 1, 1-5. 9-14.
Introdução:
A Ritu dra Xikwembu Nkulukumba dri yentxi Mhunu dri kombisa

ku twaliseka ka drone ku vhanu va timbilu tinene.
Ivangeli ya Yesu Kriste a bukwini dra Yohane:
Aritu apfa dri kone ku sunguleni, aritu apfa dri ku

Xikwembu Nkulukumba aritu apfa e Xikwembu
Nkulukumba. Apfa e kone ku sunguleni ku Xikwembu
Nkulukumba. Hinkwaswu swa tumbuluxiwi hi yene;
ahandle kwakwe a ka tumbulukanga ntxhumu amakari ka
le’swi nga tumbuluka. A vutomi apfa byi ko ku yene;
kutani a vutomi hi livaningo dra vhanu. A livaningo dri
vaningile a munyameni, kambe a munyama a wu dri
yamukelanga. Apfa dri livaningo le’drinene, le’dri
vaningaka mhunu munwana ni munwana lweyi a taka
misaveni. Apfa e kone misaveni, kutani misava ma
tumbuluxiwi ha yene, kutani a misava a mi mu tivanga. A
ti ka-le-kwavu, kambe a va-le-kwavu a va mu
yamukelanga. Kambe hinkwavu, la’va mu yamukeliki, a
va nyiki ntamu wa ku va vana va Xikwembu Nkulukumba,
36
vanga la’va pfumeliki ku vitu drakwe, la’va nga

pswaliwangakiki ha ngati, nambi ku ku randra ka nyama,
nambi ku ku randra ka wanuna kambe va pswaliwiki hi
Xikwembu Nkulukumba. Kutani ni Ritu dra tiyentxi
nyama, kutani dra yaki amakari kweru; ha hlaleli ku
phatima ka drone, kunga ku phatima ka nwana lwe wa
munwe wa Tatana; apfa a tali hi timpswalu ni
xihlayelamfuri.
Ritu dra Huluxu!
37
NKHUVU WA NDANGU WA KU HLAWULEKA
Primeira Leitura: Ben-Sirá 3, 3-7. 14-17a.
Introdução:
A mahanyela ya ndangu a masikwini ya namunhla, ku
swinwanyana ma hambanile ni ya tolo. Nambi swilitano, ku ni
le’swi nga ntxintxiki hikola ka lisima dra swone. Swanga hi
lirandru ku va-beleki swi djulekaka dri ya mahlwini hi ku seketela
ndangu. A lirandru le’dri yakiwaka hi xitxhavu, ku tinyikela, ku
tirela ni ku pfunisa a vabeleki, dri hanana lisima ku lweyi a dri
yentxaka.
Dondro ya Buku dra Ben-Sirá:
A Hosi yi drumisa a Tatana a mahlweni ka vana ava a

tiyisa a milawu ya mamana a henhla kwavu. Lweyi a
txhavaka a tatana wakwe a ta drivaleliwa swidoho, ava
lwe a hloniphaka mamana wakwe a bekisa a pfindla. Lwe
a txhavaka a tatana wakwe a ta trhava ku vana funri loko
a khongota, a ta yingisetiwa, Lwe a txhavaka a tatana wa
kwe a masiku ya kwe ma lehile, lweyi a yingisetaka Hosi
a ta rulisa mbilu ya mamana wakwe. Nwananga, bekisa a
tatana waku loko a khosohalile u nga ve mu vavisekisa
loko a ha hanya. Loko yene a ku hoxela, mu drivaleli
mfuri u nga ve mu nyenya, wene we he ke ni ntamu.
Ritu dra Hosi!
38
Le’swinene u yentxelaka tatana waku swi nga ka swi nga

drivaliwi swone swi ta pumba a swihono swaku.
Ritu dra Hosi!
Psalma: 127(128), 1-2, 3, 4-5.
Ntekelelo: Va ni ndjombo la’va txhavaka Hosi

Va ni ndjombo la’va landraka tindlela
takwe.
1 – Va ni ndjombo hinkwavu la’va txhavaka Yehova

La’va fambaka tindleleni ta kwe
U ta da mihandru ya mintiru ya mandla yaku
U tovoka swi xonga ku wene.
2 – Ankat’a ku a ta hamba swanga hi nvinya

Lo’wu belekaka ngopfu, andlwini ya ku,
Avana va ku va ta hamba swanga hi minhlwari
le’mimpswa.
A ku trandreleni ka tafula draku.
3 – Lavisani, anuna lw’a txhavaka Yehova a ta

tovokisiwa xi-swoswo.
Yehova a a ku tovokise swi pfa Tsiyon,
U vona a ndjombo ya Yerusalem
Amasikwini hinkwawu ya ku hanya kwaku.
39
Segunda Leitura: Col. 3, 12-21
Introdução:
Ntsena a lirandro dra Xikwembu Nkulukumba hi drone dri nga

tiyisaka a ku rula ni ntwananu wa xihlayelamfuri a ndreni ka
ndangu. Na hine hi tlhanganiki lani, a muhlawuliwa Paulus a wa
hi drimuxa a timhaka leti ta lirandru.
Dondro dra Papela dra S. Paulo ku va-le-Kolosa:
Vamakweru, hi leswo-ke nwi nga vahlawuliwa va

Xikwembu Nkulukumba, la’va ku xwenga ni varandriwa,
yambalani lilondro dra vumbilu, avunene, aku
titrongahata, aku nabyala, aku tiyisela. Nwi byatrhana
ni ku drivalelana milandru, loko munwe e ni mhaka leyi a
holovelaka munwani ha yone; swanga heswi Kriste a nwi
drivaleliki, na nwine yentxisani xi-swoswo. Ahenhla ka
hinkwaswo leswo, yambalani lirandru, drodro xi nga
xitrimbo xa ku hetiseka. Na kone aku rula ka Kriste a ku
fume timbilwini tenu, loko nwi vitaneliwiki kone amirini
minwe; na kone vanani la’va tlangelaka. Aritu dra Kriste
a dri trhame a ndreni kwenu, dri yandra, na nwi
dondrisana hi vutlhari hinkwabyu, ni ku khongotelana hi
mapsalma, ni tinsimu, ni ku yimbelela ka moya, nwi
yimbelela ku Xikwembu Nkulukumba hi vumbilu a
timbilwini tenu. Na kone hinkwaswo leswi nwi yentxaka,
nambi dri ritu, nambi wu ntiru, yentxani hinkwaswu hi
vitu dra Hosi Yesu, nwi tlangela Xikwembu Nkulukumba
40
Tatanna ha yene. Vavasati, yingisetani vanuna venu swanga

hi leswi swi fanekelaka Hosini.Vavanuna, randrani vasati
venu, nwi nga veneni na xiviti ku vone. Vana, yingisetani
vapswele venu mintxunwini hinkwayu, hikuva i swa
hombe leswo Hosini. Vatatana, nwi nga hlundrukiseni
vana venu, vanga ti hela timbilu.
Ritu dra Hosi
Aleluya! Aleluya!
A ku rula ka Kriste a ku tshavisi timbilu tenu;
A drive ku nwine a ritu drakwe.
Introdução:
A Tempeleni, ndlwini ya Xikwembu Nkulukumba ni ya xitrhungu

hinkwaxu xa Yisrael, Yesu na a ni khume dra malembe na mabidri
a kombisile a vukulukumba byakwe a ka vafundrisa va nau, a va
iengiseta, a va a vutisa. Lana Yesu a hi kombisa leswaku yene i
Nwana wa Xikwembu Nkulukumba, a fanekela ku trhama
antirweni wa Tatana.
Ivangeli ya Yesu Kriste Abukwini dra Luka:
Ku nkama luwa: Avapswele va Yesu apfa va ya Yerusalem

hi malembe hinkwawu afesteni dra Paska. Ku ti loko e
41
wa malembe ya khume na mabidri, va ntlhantukela kone

hi xihila xa festa. Vatiki va heta masiku ya festa, va ku va
timukela kaya, andrisanyana Yesu a sala Yerusalem na va
nga swi tivanga a vapswele vakwe. Kambe hi ku pimisa
lepswaku a kone ku vafambi kulobye, va famba nkama
wa siku drinwe; va ha nga mu djula a makari ka maxaka
yavu ni lava va va tivaka. Va tiki va nga mukumi, va ha
nga ku buyela Yerusalem, va ya mu djula. Ka ti, antraku
ka masiku mararu, va ya mu kuma n’e tempeleni, a
trhamisiki makari ka vafundrisa, a va yingiseta, a va vutisa.
Kambe hinkwavu la’va mu yingelaka ipfa va hlolelwa hi
ku yingelisisa kwakwe ni hi ku yangula kwakwe. Va ku
va mu vona a vapswele vakwe, va ku hlamala ngopfu,
kutani a mamana wakwe a ku ku yene: Nwan’a nga, xana
u hi yentxeli yini leswo? Lavisa, tatana wa ku na mine
apfa hi ku djula na hi vaviseka ngopfu. Yene a ku ku
vone: Xa-ke, fa nwi ndri djulela yini? Xana ipfa nwi nga
switivi leswaku ndri faneli ku trhamisa a ntirweni wa
Tatana? Kambe vone a va yingelanga a mhaka leyi a va
byelaka yone. Kutani a fulamela navu a ya Nazaret; a
hamba a vayingiseta. A mamana wa kwe apf’a bekisa
timhaka leto hinkwatu a mbilwini yakwe. Yesu yene, apf’a
kula avutlharini ni le ku leheni, ni le timpswalwini a
mahlweni ka Xikwembu Nkulukumba ni ka vhanu.
Ritu dra Huluxu!
42
NKUVU WA MARIA WA KU XWENGA MAMANA WA

NKULUKUMBA
Primeira Leitura: Números 6, 22-27.
Introdução:
Aku rula hi ku kuma hi loko hi yentxa a ku randra ka

Nkulukumba. Hi swoleswo a mutrali wa bulu dra Tinhlayu a leleta
a xitrhungu xa ka Yisrael leswaku xi landrelela a milawu ya
Xikwembu Nkulukumba, akuva xi ta yamukela a matovoko ya
kwe.
Dondro ya Buku dra Tinhlayu:
Ku masiku lawaya Yehova a vulavula ka Moxe, a ku:

Vulavula ku Aaron ni vana vakwe, u ku: Nwi ta va tovokisa
xi-swoswo vana va Yisrael, nwi ku ku vone: Yehova a a
ku tovokisi, a ku bekisa; Yehova a a ku phatimisele vuso
byakwe, a va ni vumbilu ku wene; Yehova a a tlakuxele
vuso byakwe henhla kwaku, a ku nyika ku rula. Va ta
beka vitu dranga henhla ka vana va Yisrael; ndri ta va
tovokisa.
Ritu dra Hosi!
43
Psalma: 66(67), 2-3, 5, 6, 8.
Ntekelelo: Xikwembu Nkulukumba a hi twele wusiwana

A hi hanana makateko yakwe.
1 – Xikwembu Nkulukumba a a ve ni wumbilu ku hine

a a hi tovokise,
A a vaninge a vuso byakwe a makari kweru
Akuva a ndlela ya ku yi tibyiwa a misaveni ni Huluxu
draku a makari ka matiku.
2 – A matiku a ma nyoxe, ma trhava,

hikusa u ta trema timhaka ta matiku hi ku lulama
u ta fambisa matiku misaveni.
3 – A matiku a ma ku twalise Xikwembu Nkulukumba,

amatiku hinkwawu a ma ku twalise;
Xikwembu Nkulukumba a ta hi tovokisa kutani a
vugamu bya misava hinkwayu byi ta mu
txhava.
Segunda Leitura: Gál. 4, 4-7.
Introdução:
Hikola ka Maria wa ku Xwenga Mamana wa Nkulukumba Tatana
a hi rumeli a Nwana kwe wa munwe Yesu Kriste. Hikola kwa
kwe, hinkweru hi vamakweru. Lowu hi wone ntwanano lo’wunene
wa Wumhunu wu nga swi kotaka ku tumbuluxa aku rula misaveni
hinkwayu.
44
Dondro ya Papela dra S. Paulo ku va-le-Galatia
Vamakweru: Kute ku tlhasa ku hetiseka ka minkama,

Xikwembu Nkulukumba a ku ruma Nwanakwe, lw’a
belekiwiki hi wansati, lw’a nga tumbuluka hansi ka nawu,
akuva hi nyikiwa kuva hi hlayiwa vana. Kambe leswi nwi
nga vana, Xikwembu Nkulukumba a rumi Moya wa
Nwanakwe a timbilwini tenu, lo’wu bandlukanaka wu ku:
“Abba, Tatana”. Hi leswo-kê a we he mundrema kambe
u nwana; na kone loko u nwana, u mudi wa pfindla ha
Xikwembu Nkulukumba.
Ritu dra Hosi
Aleluya! Aleluya!
Minkama minyingi hi mikhuva ya ku tala
Xikwembu Nkulukumba a kanelile ku vatatana veru
hikola ka vaprofeta, ku minkama le’ya vugamu Yene
a kanela hi Nwanakwe.
Evangelho Lucas 2, 16-21
Introdução
A nkameni lowo Maria apfa a yentisisa leswi pfaka a swi yingela
a hikeni drakwe, kutani, hi ka siku dra wuntlhanu na mararu a
Nwanakwe a txhuliwi vitu dra ku: Yesu, le’swiliki: “A Hosi i
Muhuluxi”.
45
A nkameni luwa a vabyisi va tlhasi hi ku hangweyesa va

kuma Maria na Yosefa ni Xinwananyana le’xi yetleliki
nkumbyini. Vaku va vona, va hanga paluxa mhaka leyi va
byeliwiki yone hikola ka ndrisanyana lweyo. Kutani
hinkwavu la’va swi yingelaka va hlamala hi leswi a vabyisi
va va byelaka swone. Kambe Maria ipf’a bekisa timhaka
leto hinkwatu a ti yanakanya mbilwini yakwe. Avabyisi
va muka, va twalisa Xikwembu Nkulukumba, va mu
khensa hi nkonta ya hinkwaswu leswi va swi yingeliki ni
leswi va swi voniki, swanga hi leswi va byelisiwiki xi-
swone. Ka ti loku ku hundri masiku ya ntlhanu na mararu
ya ku mu soka ha wone a txhuliwa vitu dra Yesu. Ledri
faka xirunwa xi mu txhuli drone n’a nga sanga na va
kone anyimbeni ya mamana wakwe.
Ritu dra Huluxu!
46
KU TIKOMBEKISA KA HOSI
Introdução:
Loku a vaYuda va tlhela hi le vukaraweni bya Babiloni, va yaki a
muti wukulu wa ku hlawuleka ni Tempele. A vaprofeta a va va
hanana ntamu hi ku va drimuxa leswaku ku ta yakiwa Yerusalem
mumpswa laha Xikwembu Nkulukumba a ta ka khinsameliwa hi
vhanu hinkwavu.
Sekeleka u yima u va u phatima; hikusa ku vonekisa kwa

ku ku tlhasile, ni vumenyemenye bya Yehova byi humeleli
ku wene. Hikuva, lavisa, munyama wu ta fukumeta
misava, ni tlavi le’dra ntima dri ta fukumeta matiku;
kambe a henhla kwaku, Yehova a ta humelela; ni
vumenyemenye byakwe byi ta voneka henhla kwaku. A
matiku ma ta ta aku vonekiseni kwaku, ni tihosi ti ta ta
aku phatimeni ka ku pfuka kwaku. Tlakuxa mahlu ya ku
matlhelweni hinkwawu, u lavisa: Hinkwavu va hlengeletana
va ta ku wene; vana vaku va ku va pfa kule, ni vana va ku
va vasati va tameliwa hi mavoko. Kolahu u vona, u ta
trhavisisa; a mbilu ya ku yi ta tlulatlula, yiva yi yahlama;
hikusa ndralu ya likhulu yi ta buyisiwa ku wene. Avunyingi
bya makamele, ni makamele la’mampswa ya Madian, ni
ya Efa, ma ta ku fukumeta; hinkwavu va ta pfa Xeba, va
47
ta buyisa gole ni miri ya ku nunhwela, kutani va ta twalisa

swidrumisu swa Yehova.
Ritu dra Hosi!
Psalma: 71(72), 2, 7-8, 10-11, 12-13
Ntekelelo: Va ta ku khinsamela, we Hosi,

a vhanu va matiku hinkwawu.
1 - Xikwembu Nkulukumba nyika Hosi a swiyava-

nyiso swaku
Ni ku lulama kwaku nwa na wa Hosi.
Yi ta yavanyisa tiku dra ku hi ku lulama
Ni Ia’va xanisekaka va ku hi swinene.
2 – Aminkameni yakwe, lwe wa ku lulama a ta hlula

Ni ku yandra ka ku rula loko hweti ye he kone
Yi ta fuma ku sukela likhulwi ni ku ya tlhasa
likhulwini
Ni ku sukela
Nambrwini, ku ya tlhasa vuganwini bya misava.
3 - Atihosi ta le Tarsis ni ta swihlale ti ta buyisa

swinyiko
Atihosi ta le Xeba ni ta le Seva ti ta nyika
swihanano
Mfuri a tihosi hinkwatu ti ta khisama mahlweni
ka yone
Hinkwawu matiko ma ta yi tirela.
48
4 - Hikuva yi ta ntrhunxa lw‘a pfumalaka loko a drila

Ni swisiwana ni lwe wa ku ka a nge na mupfuni
Yi ta va ni lilondro ku swisiwana, ni le ku lwe wa
ku pfumala.
Yi ta huluxa mahika ya la’va ku pfumala.
Segunda Leitura: Efesa 3, 2- 3a. 5-6.
Introdução:
A Mupostolo S. Paulo a tivisa a xihundla lexi Kriste a nga tamelisa

a Kereke akuva dri bindrula hikola ka xone. A xihundla lexi i
ntiru wa timpralu ni wa Moya. A xi kongomi a ntlawanyana, kambe
xi kongoma a vhanu hinkwavu. A pfindla dra huluxo dringa
londrovotiwa ha hine hinkweru loko hi swi navela.
Dondro ya Papela dra S. Paulo ku va-le-Efesa
Vamakweru Loko fa nwi yingelile ma yavelela ya

timpswalu ta Xikwembu Nkulukumba leti ndri nyikiwiki
tone hi nkonta yenu, leswaku hi ku pfuletela a ndri tivisi
xihundla, leswi pfaka xi nga tibrisiwi vana va vhanu ku
tinwana tinxaka, swanga hi leswi kutani, xi ngapfuleteliwa
ku vapostola vakwe va ku xwenga ni vaprofeta, hi Moya,
xa leswaku: ava matiko va yaveliwa pfindla na hine va va
miri minwe na hine, va yaveliwa na vone xidumbiso ku
Kriste Yesu hi ivangeli.
Ritu dra Hosi!
49
Taku drumisa Ivangeli:
Aleluya! Aleluia!
Hi voni a nyeleti yakwe a vuxeni,
Kutani hi tele ku ta gandrela Hosi.
Evangelho: Mateus 2, 1-12.
Ivangeli ya Yesu Kriste Abukwini dra Mattheo:
A tiki Yesu a belekiwa a Betlehem, a mutini wa Yudea,

amasikwini ya hosi Heroda, vonani, atintlhari ta le vu
xeni ti txhikela a Yerusalem, ti ku: Xana yi kwini a Hosi
ya vaYuda le’yi belekiwiki? Hikusa ha voni nyeleti yakwe
avuxeni, hi teli ku ta mu khisamela. Ku ku loko Heroda,
ahosi, a swi yingelile, a ku txhuka nawone muti wa
Yerusalem kunwe na ye. A ha nga ku hlengeleta vaprista
la‘vakulu hinkwavu, ni vatrali vatiko, a vutisa ku vone
leswaku xana Kriste a fanele ku belekiwa kwini xana?
Va mu byela vaku ku yene: Hi le Betlehem wa Yudea;
hikusa ka tralisiwe xiswoswo hi muprofeta a nga ku: Na
wene Betlhehem, tiko dra Yuda, a ku ntrongo amakari ka
mintsindra ya Yuda, hikusa ku ta huma ku wene
mufambisi, lwe a taka byisa tiko dranga dra Ysrael.
Heroda, atiki a vitana xihundleni atintlhari, a ha nga ti
vutisa nkama lo ku nga voneka nyeleti ha wone. A tiki a
va ruma Betlhehem a va byela a ku: Fambani nwi ya
vutisisa swinene ta nwana; ku ta ku loko nwi mu kumile,
50
ndri tivisani ndri ta kota ku ya na mine, ndri ya mu

khisamela. Vone-ke, va tiki loko va yingeli hosi, va ku
famba; kutani lavisani, anyeleti leyi pfaka va yi voni le
vuxeni, apfa yi famba yi va rangela mahlweni, yi ko yi ya
yima henhla ka mbangu lo a ntrongwana apfaka a trhami
ku wone. Va ti va vona nyeleti va ku trhava hi ku trhava
lo’kukulu ngopfu. Ni loko va yi nhingena ndlwini, va ku
kuma ntrongwana kunwe ni mamana wakwe, Maria va
wa hansi, va mu khisamela; va ti va pfula vukosi byavu,
vaku mu humexela swihlengwe, gole ni miri ya ku
nunhwela ni mira. Ku ku loko va kombisiwi hi Xikwembu
Nkulukumba anorweni leswaku va nga ha tlheleli ku
Heroda, va ku tlhatlhamuka va ti mukela kwavu hi
yinwanyana ndlela.
Ritu dra Huluxu!
51
NKHUVU WA NTRAKAMISU WA HOSI
Primeira Leitura: Isaías 42, 1-4. 6-7.
Introdução:
A lirandru ledri Xikwembu Nkulukumba Tatana a bekelaka a
Nwan‘a kwe dri tivisiwile hi muprofeta Ezaya ku maritu lawa hi
ta ka ma yingela.
Hi lweyi anandra wanga, lweyi ndri mu Yimelaka;

amuhlawuliwa wanga, lweyi moya wanga wu mu
trhavelaka. Ndri beka moya wanga henhla kwakwe a ta
humexela vamatiko ku lulama. A nga ka a nga bandlukani,
a nga ka a nga tlakuxi ritu, a nga ka a nga dri twalisi
amaruweni. A nga ka a nga trhovi lihlanga le’dri fahlekiki;
a nga ka a nga timi ngoti ya motre le’yi fufunaka. A ta
humexa ku lulama hi xihlayelamfuri. A nga ka a nga heli
mbilu ni ku karala, a ko a tiyisa ku lulama misaveni; kutani
swihlale swi ta lavisela a nawu wakwe. Mine Yehova,
ndri ku vitani avululamini; ndrita ku khoma hi voko ndri
ku beka akuva uva xipfumelelano ku tiko, ni ku vonekisa
ka matiko; akuva u pfula mahlu ya la’va ku-fa-mahlu, ni
ku humexa va khomiwa bohelweni, ni le ndlwini ya bohelo
la’va trhamaka munyameni.
Ritu dra Hosi
52
Psalma: 28(29) 1a, 2, 3ac-4,3b, 9b-10,
Ntekelelo: Yehova a ta katekisa a xitrhungu xa

kwe a ku ruleni.
1-Vana, va Xikwembu Nkulukumba, hlayelani

Yehova
Hlayelani Yehova vukulu ni ntamu
Hlayelani Yehova vukulu le’byi fanelaka vitu drakwe.
Khisamelani Yehova na nwi yambali swiyambalu
swa ku xwenga.
2-Aritu dra Yehova dri druma ahenhla ka mati

Yehova akone henhla ka mati la’makulu
Aritu dra Yehova dri ni ntamu
Aritu dra Yehova dra twalisiwa.
3-Xikwembu Nkulukumba wa vumenyemenye a

drumisa tilu
Aritu dra Yehova dri hohlota a makamba ya
mimutrhu;
Yehova a fumi nkameni wa ntita,
Yehova a fuma, i hosi hi masiku.
53
Segunda Leitura: Actos dos Ap. 10, 34-38.
Introdução:
Mupostolo Petros a huwelela leswaku Xikwembu. Nkulukumba

a nga na xihlawu-hlawu. A vhanu hinkwavu va tinxaka hinkwatu,
va vumba miri minwe na Kriste, hi ku trakamisiwa ni hi ku yentxa
ku randra kwakwe.
Dondro ya Buku dra Amintiro ya Vapostola:
Ku masiku lawaya Petros, a ku loko a yahlami nomu, a

ku: Ha kunene ndra swi yingelisisa leswaku Xikwembu
Nkulukumba a nga langusi vuso. Kambe atikwini
drinwana ni drinwana lw’ a mu txhavaka ni ku tira swa
ku lulama, iwa yamukeleka ku yene. Hi yone mhaka leyi
a yi rumeliki vana va Ysrael, loko a drunguli evangeli
dra ku rula ha Yesu Kriste; hi yene Hosi ya hinkwavu.
Nwine nwa switiva le’swi humeleliki tikweni hinkwadru
dra Yudea, ku sungula hi dra Galilea, antrhaku ka ku
bapatisa lo’ku dondrisiwiki hi Yohan. Yi nga mhaka ya
Yesu lw’a pfiki le Nazaret, leswaku Xikwembu
Nkulukumba a mu toti hi Moya wa ku Xwenga ni ntamu,
a tifambela na a yentxa swinene, a hanyisa hinkwavu
la’va kandreteliwiki hi Diavolos hikusa Xikwembu
Nkulukumba ipf ‘e na ye.
Ritu dra Hosi!
54
Aleluya! Aleluya!
Ku pfuleki matilu kutani Tatana a kanela:
“Lweyi i N’wan’ a nga wa ku randreka:
mu yingisani”.
Evangelho Lucas 3, 15-16-21-22
Evangeli ya Yesu Kriste Abukwini dra Luka:
Ku nkama luwa, avhanu apfa va trhama na va langusela;

hinkwavu va ti pimisela atimbilwini tavu hi nkonta ya
leswaku kumbe Yohan hi Ye Kriste? Yohan a va yangula
a ku ku hinkwavu: Loko e mine, ndri nwi bapatisa hi
mati, kambe ku ta lw’a ndri tlulaka hi ntamu lwe ndri
nga fanelikiki ku nha ndri ntrhuxa ngoti ya tintangu takwe;
hi Yene a ta ka nwi bapatisa hi Moya lo’wa ku Xwenga
ni hi ndrilo, Ka ti a ku bapatisiweni ka tiku hinkwadru,
Yesu na yene a bapatisiwa. A ku n’a khongota,atilu dra
ku kendluka, ni Moya lo’wa ku Xwenga wu xikela henhla
kwakwe, na wu ni xivumbeko xa miri le’ya nga i tuva,
ku twala ni ritu le’dri pfaka tilwini driku: Wene u Nwan’a
nga lw’a randriwaka, lwe ndri trhlavisaka hi yene.
Ritu dra Huluxu!
55
TEMPO DA QUARESMA - Ano C
WAWURARU WA NORA
Primeira Leitura: Joel 2, 12-18.
Introdução:
A muprofeta Joel a hi drimuxa leswaku hi fanele ku pfuxetela a

ntwananu weru na Xikwembu Nkulukumba, ntwananu lowu
apfaka wu tremekile hikola ka xihono, swoswi wu fanela ku
pfuxeteliwa hi ntiru wa ku ti laya kamhunu ni mhunu ni le
mahlweni ka nhlengeletana.
Dondro ya Buku dra Muprofeta Joel:
Kambe swoswi, ku hla Yehova, ndrulukelani ku mine hi

timbilu tenu hinkwatu, ni hi ku titrona swakuda, ni hi
swidrilo ni hi nkosi. Handrulani timbilu tenu, swi nge
swiyambalu swenu; ndrulukelani ka Yehova Xikwembu
Nkulukumba wenu; hikuva a ni vumbilu, a ni timpswalu,
a hlwela ku hlundruka, a tali lirere, a vilela hi le’swa ku
biha. I mani lw’a swi tivaka loko kumbe xana a tatlhela
a tretra, a siya ndjombo antrhaku kwakwe: mhamba ya
mapa ni le’ya swa-ku-nwa ku Yehova Xikwembu
Nkulukumba wenu? Yimbani nanga a Tsiyon, hlawulani
siku draku ti trona swa-ku-da, nwi leleta nhlengeletanu,
hlengeletani vhanu, basisani nhlengeletanu, hlengeletani
swiduhwati, hlengeletani vatrongwana, ni la’va yanwaka
56
mavele; amulovoli a a hume kwartweni drakwe, ni

ntlhonwa ndlwini ya yone. Avaprista, a vatireli va Yehova,
ava drile amakari ka ligumba ni aletare, a ve ku: Yehova,
tretrelela vhanu vaku, u nga nyikete pfindla draku a ku
tsandriweni, lakakuva matiku ma va hleka; vanga hlaya
ha yini amakari ka matiku leswaku: A kwini Xikwembu
Nkulukumba waku? Kutani Yehova avi ni xikwele hi
tiku drakwe, a yentxela vhanu vakwe lilondro.
Ritu dra Hosi!
Psalma: 50 (51) 3-6a,12-14, 17.
Ntekelelo: Hosi ndri yentxeli vumbilu

hikusa ndri dohile.
1 - Ndri yentxeli vumbilu Xikwembu Nkulukumba,

hi lirere draku
Hi vunyingi bra timpswalu
taku, tima xidoho xanga
Ndri hlampswe swinene u susa vusomboloki
branga
U ndri basisa hi ku susa xihono xanga.
2 - Hikuva mine ndri tiva xidoho xanga

Ni xihono xanga xi le mahlweni kwanga masiku
hinkwawu.
Ndri honeli wene, wene ntsena
Ndri yentxi le’swa ku biha mahlweni kwaku.
57
3 - Xikwembu Nkulukumba ndri vumbele ambilu

le’ya ku basa
Beka a ndreni kwanga amoya lo’ wupswa lo’wa
ku tiya
U nga ndri txukumete kule ni mombo waku
U nga ndri tekele moya waku lo’wa ku xwenga.
4 - Ndri tlheliseli ku trhava ka huluxo draku/

Uva u ndri seketela hi moya lo’wa nkhinkhi.
Hosi, pfula milomu yanga,
Kutani anomu wanga wu ta twalisa a xidrumiso
xaku.
Segunda Leitura: II Cor. 5, 20--6, 2.
Introdução:
Xikwembu Nkulukumba a hi kombile lirandru drakwe hi loko a

hi rumeli Nwan’akwe Yesu Kriste, lwe a dlawiki hikola ka swihono
sweru, hikola ka lifo drakwe a hi pfuleli a ndlela ya ntwananu na
Dondro ya Papela dra Vubidri dra S. Paulo ku

va-le-Korinte:
Hi leswo-kê, hi tinyume, le’ ti kanelaka hi nkonta ya Kriste,

swanga hi loko Xikwembu Nkulukumba a ku tratriya ha
hine. Hi nwi khongota hi nkonta ya Kriste, hi li: tlhanganani
ni Xíkwembu Nkulukumba. Lweyi pfaka a nga tivi xihono,
58
a mu yentxi xihono ha hine, akuva hine hi va ku lulama ka

Xikwembu Nkulukumba ku yene, Leswi hi tirisanaka na
Yene, ha nwi khongota nakone nwi nga ti yamukela
vumbilu bya Xikwembu Nkulukumba mahala. Hikusa a
li: Ndri ku yingelile hi nkama lo’wa hombe. Ndra ku pfunile
hi siku draku huluxa. Lavisa, kutani hi nkama lo’wa
hombe; kutani hi dro siku draku huluxa.
Ritu dra Hosi!
Ta ku drumisa Ivangeli:
A lidrumo ni ku twalisiwa a swi ve ku Wene,

Yesu Kriste, Hosi.
Evangelho: Mateus 6, 1-6. l6-l8.
Ivangeli ya Yesu Kriste Abukwini dra Mateu
Tivonelani leswaku nwi nga txhuki nwi Yentxa ku lulama

kwenu amahlweni ka vhanu, akuva nwi ta langusiwa hi
vone; loko swi nge tanu nwi nga ka nwi nga kumi hakelo
ku Tatana wenu lw’a nga matilwini. Hi leswo-ke loko u
nyika xinyiko, u nga txhuki u yimba nanga amahlweni
kwaku, swanga hi leswi a vamandendre va yentxisaka
xi-swone, amasinagogeni ni le maruweni, va ta twalisiwa,
hi vhanu. Ndri hlayela mfuri ndri li ku nwine: Va
yamukeli hakelo dravu. Kambe wene, loko u nyika
xinyiko, a voko draku, dra ximantrhi dri nga vi tiva le’
swi tiraka hi dra xinene, akuva ku nyika kwaku yentxiwa
59
xihundleni; kutani Tatana waku lweyi a ku vonaka

xihundleni a ta ku tlhelisela swone. Kutani loko u
khongota, unga kote vamandrendre, hikusa va randra ku
khongota na va yimile amasinagogeni ni le
matlhanganwini ya tindlela, va ta voniwa hi vhanu. Ndri
hlayela mfuri ndri li ku nwine: Va kuma hakelo dravu.
Wene, kambe loko u khongota, nhingena yindlwaneni
yaku; ku ta ku laha u pfaliki xipfalu xaku, khongota
Tatana waku lw’a ku vonaka xihundleni a ta ku tlhelisela
swone. Loko nwi titrona swa-ku-da, nwi nga vi fana ni
vamandrendre la’ va ti wonyanisaka mimombo; hikusa
va ti mphumisa liso, akuva swi ta voneka vhanwini
leswaku va titroni swa-ku-da. Ndri hlayela mfuri ndri li
ku nwine; Va kuma hakelo dravu. Kambe wene, loko u
titrona swa-ku-da, ti tote nhloko, u hlamba ni liso, swi
nga ti voneka vhanwini leswaku u titrona swa-ku-da,
kambe swi ta voniwa hi Tatana waku lweyi a nga
xihundleni; kutani Tatana waku lweyi a ku vonaka
xihundleni, ata ku tlhelisela swone.
Ritu dra Huluxu!
60
NSONTO YA KU SUNGULA KU NKAMA

WA MAHLOMULU
Primeira Leitura: Deut. 26, 4-10.
Introdução:
Ku dondro leyi hi ta ka yi yingela, Moxe a tlhavukanyisa xitrhungu

xa Nkulukumba leswaku xi fanela ku mu nkhensa ni ku mu luva
hi mihandru yaku ranga, ya misava. Na hine, ku masiku lawa ya
mahlomulo, a hi nkhenseni Xikwembu Nkulukumba hiva hi mu
luva hi ku titrona ni ku ti boha ku le’ swinfani.
Dondro ya buku dra Deutoronoma:
Ku masiku lawaya Moxe a byela xitrhungu a ku ku xone:

Amuprista a ta teka a xihundru amavokweni yaku, kutani
a xi beka mahlweni ka aletare dra Yehova, Xikwembu
Nkulukumba waku. U ta yangula mahlweni ka Yehova,
Xikwembu Nkulukumba waku, u ku: Tatana af’e mu-
Aram lwe pfaka a djula kufa, a fulamela a Egipta a luvela
kone, na eni vhanu va ku hlawa, a ndruluka kone tiku
le’dri kulu le’dri nga ni ntamu, dra vhanu la’ vanyingi.
Ava-Egipta -va hi yentxeli le’ swinfani, va hi xanisile, ni
kuhi tirisa hi vunhloko le’bya ku nononha. Kambe hi
huweleli ku Yehova, Xikwembu Nkulukumba wa va tatana
veru; Yehova a yingisetile maritu yeru, ni nhlomulo weru.
Yehova a hi humexile Egipta hi voko dra ntamu, ni hi
61
TEMPO DA QUARESMA - Ano C - DOMINGO I
voko draku nalavuka, ni hi ntxhavu lo’wukulu, ni hi

swikombiso ni hi mahlolwana. A hi tlhasisi a mbangwini
lowu, a hi nyikile tiku ledri, a tiku le’dri nga ni ntrwamba
ni vulombe. Swoswi, lavisa, ndri buyisa swirangana swa
misava leyi u ndri nyikiki yone, Yehova. U ta swi beka
hansi a mahlweni ka Yehova, Xikwembu Nkulukumba
waku, u ta khinsamela Yehova, Xikwembu Nkulukumba
waku.
Ritu dra Hosi!
Psalma: 90(91), 1-2, 10-11, 12-13, 14-15.
Ntekeleko: U trhama na mine, Hosi, a mindringweni

yanga.
l - Lw’a trhamiki xihundleni xa lw’a nga Hen-

hla-Henhla, a trhama ntrhutini wa lwe wa
ntamu hinkwawu. Ndri ta ku Yehova; U vu-
txhavelo byanga ni khokholo dranga, Xikwembu
Nkulukumba wanga lweyi ndri ku dumbaka.
2- Le’swinfani swi nga ku wele, ni biwa

ku nga trhindrekele atendeni draku.
Hikuva a ta ku leletela swirunwa swakwe, swi ta
ku bekisa tindleleni taku hinkwatu.
3 - Swi ta ku. khavutela hi mavoko ya swone

suka nkhondro waku wu khunguvanyeka hi
62
ribye. U ta kandretela a ndrawu ni mamba,

u ta dladlatela ndrawu leyi’mpsa ni dragon.
4 -Leswi a ndri namarelaka, ndri ta mu kulu-

la; ndri mu tlakuxa hikusa a tiva vito
dranga. A ta ndri vitana kutani ndri ta
mu yangula; ndri tava kunwe na yene akhombyeni;
ndri ta mu kulula, ndri mu twalisa.
Segunda Leitura: Rom. 10, 8-13.
Introdução:
Xikwembu Nkulukumba hi yene ntsena a vupfundri byeru. Hikola

ka kuva a hi randra, a hi hanani a huluxu ha Yesu Kriste, A hi
trutrumeleni ku yene minkama hinkwayu, hikusa hi yene ntsena
a swikotaka ku hi trhavisa.
Dondro ya Papela dra S. Paulo ku va-le-Roma:
Vamakweru: Xana a matralwa ma li yini? Aritu dri le kusuhi

na wene, dri le nonwini waku, ni le mbilwini yaku. Hi dro
ritu draku pfumela ledri hi reraka drone. Hikusa loko u
pfumela Hosi Yesu hi nomu waku, uva u kholwa a
mbilwini yaku leswaku Xikwembu Nkulukumba a mu
pfuxile kufeni, u ta huluxiwa. Hikusa a mhunu a pfumela
hi mbilu akuva a lulama; a pfumela hi nomu akuva a
huluxiwa. Hikusa a tralwa dri li: Mani na mani lw’a
pfumelaka ku yene a nga vi na tingana. Hikusa a ku na ku
63
travukana ka mu-Yuda na mu-Geriki, hikusa a Hosi i
yinwe, yi nga ya hinkwavu, yi nga ni vukosi bya ku
hanana la’va va yi khongotaka. Hikusa lweyo lw’a ta ka
khongota vito dra Hosi a ta huluxiwa.
Ritu dra Hosi!
A a twalisiwi Kriste, Ritu dra Hosi.
Evangelho: Luka 4, 1-13.
Introdução:
Yesu Kriste, ku maritu lawa ma landraka, a hi dondrisa a ku

hambula aswileleto swa Sathana, hi teka andlela ya ku ti
trongohata ni ku yingiseta ntsena aswileleto swa Xikwembu
Nkulukumba.
Ku nkama luwa: Yesu a suka Yordaneni n’a tele hi Moya

lo’wa ku Xwenga, a fambisiwa hi Moya a huleni n’a
dringiwa hi Diavolosi ha mune wa makume ya masiku; a
nga di ntxumu hi masiku wolawu; ma ku ma hela a hanga
yingela ndlala. Kambe Diavolosi a ku ku yene: Loko nha
u Nwana wa Xikwembu Nkulukumba, ya ku: Aribye ledri
a dri ndruluki kati. Yesu a mu yangula a ku: ku traliwi
leswaku: Amhunu a nga hanyi hi kati ntsena. Nangweso a
64
mu ntlhantukisela henhla, a mu komba matiku hinkwawu

ya misava xi-ka-nwe. Diavolosi aku ku yene: N’ta ku
nyika ntamu lowu hinkwawu ni ku phatima ka matiku
lawa, hikusa ndri nyikiwi swone, ndri nga nyika lwe ndri
mu randraka. Wene- ke, loko u khisama mahlweni kwanga,
switava swaku hinkwaswu leswi. Yesu a yangula a ku ku
yene: Ku traliwi leswaku: U ta nkhinsamela Hosi
Xikwembu Nkulukumba waku u gandrela yene ntsena.
Nangweso a mu yisa Yerusalem, a ya mu beka xihlungwini
xa tempele, a ku ku yene: Loko nha u Nwana wa
Xikwembu Nkulukumba, dladlama hansi, Hikusa ka traliwi
leswaku: A ta ku leletela swirunwa swakwe leswaku swi
ku bekisa, ni leswaku, swi ku khavutela hi mavoko ya
swone, u nga ti khunguvanyeka nenge hi ribye.Yesu a
yangula a ku ku yene: ku traliwi: U nga dringe Hosi
Xikwembu Nkulukumba waku. Diavolosi, loko a heti
ndringo hinkwawu, a suka ku yene ku ko ku tlhasa nkama.
Ritu dra Huluxu!
65
TEMPO DA QUARESMA - Ano C - DOMINGOI I
NSONTO Y
NSONTO A WUBIDRI KU NKAMA
YA
WA MAHL OMUL
MAHLOMUL
OMULUU
Primeira Leitura: Gén. 15, 5-12. 17-18.
Introdução:
Abraham, aku duhaleni kwakwe a dumbisiwile hi Xikwembu

Nkulukumba leswaku a ta va ni vana la’vanyingi nambi leswi a
nsati wakwe apfaka a li xihiko. Hikuva Abraham a kholwi ku
ritu ledri, a yamukeli matovoko ya ku lulama mahlweni ka
Dondro ya Buku dra Genesis:
Ku masiku lawaya, Yehova a ha nga humexa Abraham a

handle, a ku: Lavisa tilweni, hlaya tinyeleti, loko nha u
nga swikota ku ti hlaya; a ku ku yene: Va tava tanu a
vatukulu vaku. A ku pfumela ku Yehova, lw’ a mu
hlayelaka swone 1eswaku i ku lulama. A ku ku yene: Hi
mine Yehova lw’a nga ku humexa Ur wa Kaldea, akuva
ndri ta ku nyika tiku ledri dri va pfindla draku. A ku: Hosi
Yehova, ndri ta swi tiva ha yini leswaku dri ta va pfindla
dranga?A ku ku yene: Ndri tekele role dra malembe
mararu, ni nkunzi ya hamba ya malembe mararu, ni
xivambalana, ni tuva. A ku mu tisela swoleswo
hinkwaswu, a swi pandra hi le makari, a swi beka swi
66
I TEMPO DA QUARESMA - Ano C - DOMINGO II
lavisana, a tinyanyana tone a nga ti pandri. A makhoti ma

ku ta mintrumbyini, Abraham a ku ma swaya. Adambu
draku dra pela axirongo le’xikuku xa ku khoma Abraham,
lavisani, a ku txhavisa ka munyama lo’wukulu ka ku mu
wela henhla. Kutani loko dambu dri pelile, wu munyama,
lavisani xidridri le’xi nga ni musi, ni xisa le’xipfuraka
le’xi hundraka hi le makari ka swiyenge leswi. hi siku
droledro Yehova a ku yentxa xipfumelelano na Abraham,
a ku: Ndri nyiki a vatukulu vaku atiku ledri, aku sukela
nambyeni wa le Egipta dri ya tlhasa nambyeni lo’wukulu,
a nambu wa Eufrata.
Ritu dra Hosi!
Psalma: 26 (27) l, 7-8a, 8b-9abc, 13-14.
Ntekelelo: Yehova i livaningo dranga

ni ku huluka kwanga.
1 - Yehova i livaningo dranga ni ku lulama

kwanga: Ndri nga txhava mani xana?
Yehova i khokholo dra vutomi byanga
Ndri nga rurumela mahlweni ka mani xana?
2 - Yehova, yingela loko ndri bandlukana hi

ritu dranga; Vana ni vumbilu ku mine u ndri
yangula. Ambilu yanga yi li hi vito draku:
“Djula mombo wanga”.
67
TEMPO DA QUARESMA - Ano C - DOMINGO II
3 - Ndri ta djula mombo waku Yehova
U nga ndri fihlele a liso draku
U nga hlongole nandra waku hi mahlundru
U ve mupfuni wanga, Xikwembu Nkulukumba
wa ku huluka kwanga.
4 - Loko pfa nha ndri nga pfumelanga leswaku

ndri ta vona vunene bra Yehova
Misava ya la’va ku hanya.
Lavisela Yehova/ U va ni ntamu ambilu
yaku yi tiya. Lavisela Yehova.
Segunda Leitura: Fil, 3, 17--4, 1.
Introdução:
Ankama wa Mahlomulo i nkama wa ku hlawuleka. Ku wone hi

fanela ku ti kamba hi ku yeta avutomi byeru ni mahanyela yeru
ya vukriste, na hi vaningeliwa, hi Evangeli. Xana ha hanya
swanga hi vana va Xikwembu Nkulukumba ni swanga hi vhanu
la’va khetiwiki kuva xikombiso xa Kriste? Adondro ya vumbidri
yi ta hi pfuna aku yangula.
Dondro ya Papela dra S. Paulo ku va-le-Filipi:
Vamakweru, ndri yetisani, nwi lavisisa la’va fambisaka

xiswoswo, swanga h’eswi hine hi nga xikombiso ku
nwine. Hikusa la’vanyingi va tifambela hi laha ndri nga
tekisa ku nwi byela, ni swoswi ndri yengetaka ndri nwi
68
byela hi ku drila, ndri li: I valala va xihambano xa Kriste.
A vugamu byavu, i ku suva; axikwembu xavu hi khuri
dravu, nakone va ti twalisa hi leswi swi nga tingana tavu;
va ku va yanakanya swa misava. Hikusa hine, a kweru hi
le matilwini, ku nga lomu hi laviselaka a muhuluxi weru
lw’a taka pfa kone, Hosi Yesu Kriste, lwe a taka ndruluta
miri yeru ya ku trongahata, a ta mi hamba miva ni
xivumbeko xa miri ya ku phatima kwakwe, hi ntamu lowu
a swi kotaka ku ti bekela hinkwaswu a hansi kwakwe.
Hi swoswo, vamakweru la’va randriwaka, la’va
naveliwaka, nwi nga ku nyonxa kwanga ni ngiyana
yanga, tiyisani xiswoswo a Hosini, Varandriwa.
Ritu dra Hosi!
A makari ka tlavi dra ku phatima, ku

twali a Ritu dra Tatana dri ku:
Lweyi Nwan’ anga lw’a randriwaka
ngopfu: Mu yingisetani.
Evangelho: Lucas 9, 28b-36.
Introdução:
Nkulukumba Tatana, hikola ka ku ti hudrula ka Yesu mahlweni

ka Vapostola Pedro, Yakob na João, a djuli ku va komba
vukulukumba bya Nwanakwe. Kambe vone vapostola apfa va
fanekeli ku swi paluxa ntsena loko ku thlasi nkama wakone.
69
Ku nkama luwa, Yesu a teka va Pedro na João na yakob,

a ntlhantukela nhaveni, a ya khongota, Ka ti a ku
khongoteni kwakwe, a mavonekela ya liso drakwe ma
ndruluka, ni swiyambalu swakwe swi ndruluka ntlhohe,
swi phatima. Kutani vonani, vavanuna vabidri va kanela
naye; ve va Moxe na Eliya. Va voneka hi ku phatima va
hlaya swaku huma kwakwe loku pfaka a djula ku huma
ha kone Yerusalem. Kambe Pedro ni la’va apfaka e navu
apfa va bindriwa hi vurongo. Va ku va sisimuka va ku
vona ku phatima kwakwe na vanuna vabidri la’va yimiki
naye Pedro a ku ku Yesu: Nwinyi, i swa hombe hi
trhamisa kola, hi hamba mintronga miraru, amunwe wuva
waku, amunwe wuva wa moxe, amunwe wuva wa Eliya,
n’a nga switivi leswi a hlayaka swone. A ku n’a ha hlaya
leswo, ka ku tlhasa tlavi dri va fukumeta; kutani va txhava
a ku nhingeneni kwavu atlavini. Kutani ku twala ritu dri
pfela ka tlavini dri ku: Lweyi i Nwan’ anga lw’a
hlawuliwiki, mu yingelani. Ka ti loko aritu dri huweleli,
Yesu a ku kumiwa n’eswa-kwe. Kutani vone va miyela,
va nga byeli mhunu leswi va swi voniki, hi masiku lawo.
Ritu dra Huluxu!
70
NSONTO YA WURARU KU NKAMA WA

MAHLOMULU
Primeira Leitura: Exodo 3, l-8a. 13-15.
Introdução:
Adondro ya ku sungula, le’yi susiwaka ku buku dra Eksoda yi ni

matralwa ya lisima. Xikwembu Nkulukumba a ti kombekisa ku
Moxe hi ntshima ya vu-Nkulukumba byakwe. A ti vonekisa
swanga hi lw’a kumekaka makari ka xitrhungu Xakwe akuva a
xi lwela ku mindringo hinkwayu.
Dondro ya Buku dra Eksoda:
Ku masiku lawaya, Moxe af’a byisa ntlhambi wa Yitro,

amukonwana wakwe, amuprista wa le Midian; a fambisa
ntlhambi tlhelweni dra le ntrhaku ka hula, a ya tlhasa
nhaveni ya Xikwembu Nkulukumba, a Horeb. Axirunwa
xa Yehova xa ku voneka ku yene a mu dudumeleni wa
ndrilo amakari ka swi nsinyana, a lavisa, a vona a
xithlothlo na xi pfura ndrilo, na xi nga heli. Moxe a ku:
Ndra hanga hambuka, ndri ya vona xivonekiso le’xikulu
lexi, kumbe xithlothlo xi ka xi nga pswi ha yini? Yehova
avona leswaku a hambukile a ta ta lavisa; Kutani
Xikwembu Nkulukumba a ku mu vitana, na e makari ka
xithlothlo aku: Moxe! Moxe! A ku: Hi mi lwe. A ku: U
nga trindrekeli la: susa swifambu swaku amilengeni yaku:
71
TEMPO DA QUARESMA - Ano C - DOMINGO III
hikusa a mbangu lo u yimiki ku wone i misava ya ku

hlawuleka. A tlhela a ku: hi mi Xikwembu Nkulukumba
wa tatana waku, Xikwembu Nkulukumba wa Abraham,
Xikwembu Nkulukumba wa Yisak, ni Xikwembu
Nkulukumba wa Yakob. Ku vona Moxe a ku tifukumeta
a vuso byakwe, hikusa apfa txhava ku lavisa Xikwembu
Nkulukumba Yehova aku: ndri vonisisi ku xaniseka ka
vhanu vanga la’va nga Egipta; ndri yingeli ku drila kwavu
hikola ka tindruna tiva tirisaka, ndri tiva mahlomulo yavu.
Ndri fulameli ndri ta va tirula mavokweni ya va-Egipta,
ndri va humexa tikweni ledro, ndri va yisa tikweni le’dra
hombe, le’drikulu, atikweni le’dra ntrwamba ni vulombe;
Moxe a ku ku Xikwembu Nkulukumba: Lavisa, loko ndri
ya tlhasa ku vana va Ysrael, ndri ku ku vone: Xikwembu
Nkulukumba wa vatatana venu a ndri rumi ku nwine, va
ku ku mine: I mani vito drakwe? Ndri ta ku yini ku vone?
Xikwembu Nkulukumba a ku ku Moxe: Ndri lweyi ndri
nga kone. Kambe a ku: U ta hlaya leswo ku vana va
Ysrael, u ku: Lweyi-a-nga-kone Yehova, a ndri rumi ku
nwine, Xikwembu Nkulukumba a tlhela a ku ku Moxe: U
ta hlaya swoleswo ku vana va Ysrael, u ku: Yehova
Xikwembu Nkulukumba wa vatatana venu, Xikwembu
Nkulukumba wa Abraham, Xikwembu Nkulukumba wa
Yisak, ni Xikwembu Nkulukumba wa Yakob a ndri rumi
ku nwine. Hi vito dranga ledro, hi la ku nga gamikiki; hi
xidrimuxo xanga atinxakeni hinkwatu.
Ritu dra Hosi!
72
Psalma: 102 (103) 1-2, 3-4, 6-7, 8, 11.
Ntekelelo: Nkulukumba i munene

mfuri a tali hi lirere.
l – Nkhensa Yehova hika dranga/ Ni hinkwaswu

le’swi nga ndreni kwanga a swi nkhense
vito draku xwenga kwakwe/ Nkhensa Yehova
hika dranga/ U nga drivale ni xinwe xa
swinyiko swakwe.
2 - Hi yene lw’a drivalelaka ku somboloka

kwaku hinkwaku/ lw’a holisaka mavabyi
yaku hinkwawu/ Lw’a tirulaka vutomi bya-
ku kheleni/Lw’a ku yanbexaka hi lirere
ni ni hi timpswalu.
3 - Yehova a yentxela hinkwavu la’va xanisi-

waka/A ku lulama ni ku yavanyisa
A tivisi Moxe tindlela takwe
Ni le ku vana va Ysrael a swiyentxo swa-kwe.
4 - Yehova a ni timpswalu a ni vumbilu,

A nga hantli a hlundruka a tali lirere.
Hikusa swanga heswi matilu ma tlakukiki
henhla ka misava/ Dri tanu lirere drakwe
ahenhla ka la’va mu txhavaka.
73
Segunda Leitura: I Cor. 10, 1-6. 10-12.
Introdução:
S. Paulo a hi drimuxa leswaku hi nga vi ni ku drela a timpswalu

ta Xikwembu Nkulukumba, ku fana ni vana va Ysrael, va yeyisiki,
kutani va kuma ku khatisiwa hikola ka swihono swavu. A tinyiko
ta Xikwembu Nkulukumba ti fanela ku tirisiwa hi lana swi faneliki
ha kone.
Dondro ya Papela dra ku sungula dra S. Paulo

ku va-le-Corinte:
Vamakweru: Hikusa a ndri randri akuva mi kohla hi

leswaku: Avatatana veru hinkwavu va trhami hansi ka
tlavi hinkwavu va weli likhulu; hinkwavu va bapatiseliwi
ku Moxe a tlavini ni le likhulwini. Mfuri hinkwavu va
di swa-ku-da swinwe swa moya; hinkwavu va nwi swaku
nwa swinwe swa moya. Hikusa va nwi aribyeni dra moya
le’dri pfaka dri valandra kutani aribye ledro apfa e Kriste.
Kambe a hi la’vanyingi lava Xikwembu Nkulukumba a
nga trhavisa ha vone, hikusa va txumeketiwi ahuleni.
Leswo swi yentxiwi swifaniso ku hine, hi nga ti txhuka hi
navela swa ku biha, swanga ha vone vanga navela. Kambe
nwi nga vi n’unun’ ta swanga hi va nwana ku vone va
nga n’unun’ ta kutani va helisiwi hi muhelisi. Leswo
hinkwaswu swa va humeleli swiva swifaniso, kambe swi
traliwi swi ta hi drimuxa, hine lava a vugamu bya minkama
74
byi hi kumiki. Hi leswo-ke lw’a yanakanyaka leswaku a

yimile, a a tivoneli a nga ti wa.
Ritu dra Hosi!
Ti layani, ku hlaya Hosi, a nfumu wa matilu

wa trhindrekela.
Introdução:
Ku maritu ya Evangeli le’yi taka hlayiwa swoswi, a Hosi yi hi

dondrisa leswaku a makhombo ni swinwana wikarato swi hi
welaka amisaveni, a hi xikhatiso xa kuyentxiwa hi Xikwembu
Nkulukumba. Yene i Tatana lweyi a tivaka ku hi lehisela mbilu.
Ahi londrovoteni a nkama lowu wa Kwaresma, hi ku yentxa
amintiru le’yi yisaka aku drivaleliweni ka swihono.
Ankameni lowo ka vi ni van’nwna la’va nga byela Yesu

swa va-Galilea lava Pilato a nga patrinyeta a ngati yavu
kunwe ni timhamba tavu. A yangula a ku ku vone: Xana
nwi pimisa leswaku ava-Galilea volava apfa ve swidohi
ku tlula va-Galilea-kulobye hinkwavu, leswi va nga kuma
khombo ledro xana? Inhi, ndrili ku nwine; kambe loko
nwi nga ndruluki, nwi ta suvisa xiswoswo hinkwenu.
Nambi ve lava va khume nantlhanu na vararu, lava
75
axihondro xa Siloe xi nga va wela henhla xi va dlaya,
xana nwi pimisa leswaku apfa ve ni nandru lo’wo tlulaka
wa vhanu hinkwavu la’va yakiki Yerusalem? Inhi, ndri li
ku nwine; kambe, loko nwi nga ndruluki, nwi ta suvisa
xiswoswo hinkwenu. Yesu, a yengeta a va byela xifaniso
lexi: Amhunu apf ’e ni nkuwa lo’wu simekiwiki
alivinyeni drakwe, a ta, a ta ta djula mihandru ku wone, a
nga mi kumi. A ku ku lwe wa mudrimi wa livinya: Langusa,
ku hundri malembe mararu na ndri ta ta djula mihandru.
ankuweni wolo, ndri nga mi kumi, wu treme. Xana wu
honela yini amisava xana? A mudrimi a yangula aku ku
yene: We Hosi, u nga wu trika ni lembe ledri, ndri kota
ndri kela nsinyeni ya wone, ndri txhela vulongo. Kambe
xana wu ta beka mihandru haswawu; nge tanu, u ta wu
trema.
Ritu dra Huluxu!
76
NSONTO YA WU MUNE KU NKAMA WA

MAHLOMULU
Primeira Leitura: Josué 5, 9a. 10-12.
Introdução:
Amarito ya buku dra Josué, lawa hi ta ka ma yingela ma kanela

hi Paska dra ku sungula, ledri avana va Ysrael va dri yentxiki
loko va tlhasi a kaya na va tlangela aku trhunxiwa kwavu
avukaraweni bya Egipto. Apaska dra vakriste i xidrimuxo xa ku
trhunxiwa ka vhanu hinkwavu avukaraweni bya xihono, hikola
ka lifo dra Yesu Kriste Hosi yeru.
Dondro ya buku dra Josué:
Namunhla ndri pfilunganyisi xitsandru xa le Egipto, xi

suka ku nwine. Avana va Ysrael va gova a Gilgal, va
bekisa Paska axidambyeni hi siku dra vukhume na mune
dra hweti, a livaleni dra le Yerekho. Hi siku le’dri
ntlhantamaka Paska, va da swa vongwe dra tiko, amakati
la’ma nge ke na handrelo, ni mbatxha hi droledro siku.
Amaná ma heli hi siku le’dri ntlhantamaka ledri va nga da
ha drone aswa vongwe dra tiko; Kutani avana va Ysrael
a va ha tlhelanga va kuma maná, ve ku ti dela mihandru
ya tiko dra Kanana hi lembe ledro.
Ritu dra Hosi!
77
TEMPO DA QUARESMA - Ano C - DOMINGO IV
Psalma: 33 (34) 2-3, 4-5, 6-7.
Ntekelelo: Nampswani, n’ wi vona leswaku

Yehova i munene.
1 - Ndri ta Nkhensa Yehova hi minkama hinkwayu

Axidrumiso xakwe xi ta va nonwini wanga
hi masiku./Ahika dranga dri ta twalisa .
Yehova./La’va ti trongahataka va ta
yingela va trhava.
2 - Kulisani Yehova kunwe na mine,

A hi twaliseni kunwe avito drakwe.
Ndri djuli Yehova, kutani a ndri yangulile,
A ndri huluxile aku trhaveni kwanga hinkwaku.
3 - Lw’a lavisaka ku yene a wa mu vaningela,

Kutani a tingana ti nga vi kone a mombyeni wakwe.
Amuxaniseki lweyi a khongotile, kutani
Yehova a mu yingela,/A mu huluxa ku
xanisekeni kwakwe hinkwaku.
Segunda Leitura: II Cor. 5, 17-21.
Introdução:
A Kwaresma i nkama 1o’ wunene akuva a mhunu a ndruluka

amahanyeleni yakwe la’ manfani, a buya andleleni ya Xikwembu
Nkulukumba, lw’a drivalelaka ha Yesu Kriste. Avapostola ni vasivi
78
V TEMPO DA QUARESMA - Ano C - DOMINGO IV
vavu va nyikiwile hi Yene Hosi Yesu antamu wa ku drivalela
avitweni drakwe.
Dondro ya Papela dra Vubidri dra S. Paulo ku Va-

le-Korinte:
Hi swoswo, loko mhunu e ku Kriste, i xivumbiwa le’

ximpswa kutani; le’xa khale xi hundrile; vonani,
hinkwaswu sweku ndruluka le’swimpswa. Hikwaswu
leswo swi pfa ku Xikwembu Nkulukumba lw’a nga hi
tlhanganisa na yene ha Kriste, a va a hi nyika ni vutireli
bra ku tlhanganisa; hi leswaku Xikwembu Nkulukumba
apf’e ku Kriste, a tlhanganisa misava na Yene ha Kriste,
a nga va hlayeli swihono swavu; kutani a ku beka ku hine
aritu dra xitlhanganiso. Hi leswo-kê, hi tintrumi le’ti
kanelaka hikola ka Kriste, swanga hi loko Xikwembu
Nkulukumba a ku tratriya hahine. Hi nwi khongota hi
kola ka Kriste, hi li: tlhanganani ni Xikwembu Nkulukumba.
Lweyi pfaka a nga tivi xihono a mu yentxi xihono ha
hine, akuuva hine hiva va ku lulama ka Xikwembu
Nkulukumba ku yene.
Ritu dra Hosi!
Hi twalisa ku wene Kriste,

Ritu dra Hosi.
79
Introdução:
Axikombiso lexi hi taka bekeliwa hi Evangeli swoswi xi kombisa

alirandru dra Xikwembu Nkulukumba ku hine vadohi, loko hi
trutrumela ku yene na hi yingela akuvaviseka atimbilwini teru hi
kola ka swihono sweru..
Ivangeli ya Yesu Kríste Abukwini dra Luka
Ku nkama luwa, avahlengisi ni vadohi ipfa va trhindrekela

ku Yene va ta ta mu yingela. Avafarisi vone ni vatrali va
n’unun’utela va ku: Lweyi a yamukela vadohi a da na vu.
Kutani, Yesu a va brela a xifaniso lexi a ku: Amhunu if’e
na vana vabidri. Lwe wa ndrisana a ku ku rorw’a kwe:
Tatana, ndri yavele vukosi le’byi ta ka va byanga. Kutani
a va yavela vukosi. Loko ku hundri masiku ya ku hlawa,
an’wan’akwe lwe wa ndrisana a ku hlengeleta hinkwaswu,
a famba, a ya tikweni dra le kule, a ya hangalasa kone a
vukosi brakwe hi ku hanyisa xi-xifi. A tiki a heta swakwe
hinkwaswu, ka ku wa ndlala le’yikulu ku tiku ledro; a ha
nga ku sungula ku pfumala. A fambiki a ya rolwa hi munhu
wa tiko ledro; a ku mu ruma masin’wini, a ya byisa
tinguluve. Kutani a navela ku xura hi makamba la’ ma
diwaka hi tinguluve; kambe ipfa ku nge na mhunu wa ku
mu nyika. A ku awa tiyanakanya a ku: A va talanga ha
80
kone, vatiri va tatana, la’va xuraka hi makati, na kasi mine,

haleno, ndra ku fa hi ndlala. Ndri ta sekeleka, ndri ya ku
tatana, ndri ya ku ku yene. We tatana, ndri doheli tilu ni le
mahlweni kwaku. A ndra ha fanekelanga ku nha ndri
hlayiwa n’wan’aku; ndri yentxe swanga hi mun’wana ku
vatiri vaku. A sekelekiki a ya ku tatana wakwe. A ku n’e
he kule, a tatana wakwe a ku mu vona, a ku va ni lirere, a
ku trutruma a ya wela n’han’wini yakwe. A mu ncunta.
Kambe a n’wana a ku: Tatana ndri doheli tilu ni mahlweni
kwaku, a ndra ha fanekelanga ku nha ndri hlayiwa n’
wan’ aku. Kambe atatana wakwe a ku ku malandra yakwe:
Hangweyesani n’wi buyisa a nkhantxu lo’wa ku xonga
ngopfu, n’wi va n’wi mu yambexa; behelani xitlan’wana
litihweni lakwe, ni xifambu amilengeni. N’wi buyisa ni
role le’dra ku nona n’wi tlhava, hi da hi trhava. Hikusa a
n’wan’a nga lwe, apfa a file, kutani awa hanya; apfa
lahlekile, kutani a kumiwile.Va ha nga sungula ku trhava.
Kambe an’wan’kwe lwe wa nhondrwa apf’e masinwini.
A ku n’a ha buya, atrhindrekela kusuhi ni yindlu, a ku
yingela ku yimbelela ni ku kina. A vitaniki munwe ku
malandra a mu vutisa a ku: Xana kuna mhaka muni?
Yelweyo a mu byela a ku: Hi leswi ma kwenu a buyiki; a
tatana waku a tlhaviki role le’dra ku nona, hikusa a mu
kumi n’e he ntomi.Kambe yene a hlundruka a yala ni ku
nhingena. Kutani atatana wakwe a huma a mu khongota.
A yangula a ku ku tatana wakwe: Ngwasu-ke ndri ku tireli
hi malembe la’ ya ku tala ya ku nhati, ndri nga, tluli nawu
81
ni kan’we; kambe a ku ngi ndri nyika xihlekana akuva

ndri trhava ni vanakulore. Kasi a n’wan’aku lwe, lw’a
nga da vukosi byaku ni timbuye, e ku na ku a wa buya,
wa ku mu tlhavela role le’dra ku nona. Kambe aku ku
yene: N’wan’anga, u na mine hi minkama hinkwayu;
mfuri hinkwaswu leswi ndri nga na swu, i swa ku. Kambe
ipfa swi fanela hi trhava ni ku tlangela, hikusa a makwenu
lwe apf’a file, kutani a hanyile; af’a lahlekile, kutani a
kumiwile.
Ritu dra Huluxu!
82
V TEMPO DA QUARESMA - Ano C - DOMINGO IV
NSONTO YA WU NTHLANU KU NKAMA

WA MAHLOMULU
Introdução:
A muprofeta Ezaya a dumbisa axitrhungu xa ka Ysrael le’ xi
kumekaka avukaraweni leswaku Nkulukumba a ta xi huluxa.
Na hine hi bindriwaka hi swihono sweru Xikwembu Nkulukumba
a li a ta hi hanana aku nyonxa ni ku hlula, loko hi randra, ku
yingiseta milawu yakwe.
Drondro ya Buku dra Muprofeta Ezaya:
Ku hlaya Yehova lw’a nga beka ndlela alikhulwini, ni ntila

amatini la’ makulu, lw’ a humexiki makalitxhi ni
mahantxhi, afumu dra ntamu; hinkwavu va wile kunwe,
va nga, ha tlheli va pfuka, va helile, va timeki swanga hi
ngoti ya motre. Nwi nga ha drimukeni le’swi nga hundra,
nwi nga ha yanakanyeni timhaka ta khale. Lavisani, ndri
ta yentxa ntxhumu lo’ wumpswa, wu ta humelela swoswi;
xana nwi nga ka nwi nga wu tivi? Ina, ndri ta hamba
ndlela ahuleni, ni milambu akwandrasini. Axihari xa nhova
xi ta ndri drumisa, amahava ni tiyintxa, hi leswi ndri bekaka
mati ahuleni, ni milambu akwandrasini, akuva ku nwa tiko
dranga, a nga muhlawuliwa wanga. Atiko ledri ndri
tivumbeliki drone, dri ta drungula ku twala kwanga
Ritu dra Hosi!
83
TEMPO DA QUARESMA - Ano C - DOMINGOV
Psalma: 125(126), l-2ab, 2cd-3, 4-5, 6.
Ntekelelo: Yehova a hi yentxeli le’swikulu.
1 - Loko Yehova a buyisi vakhomiwa va le’ Tsi-

yon,/Apfa hi fana ni la’va loraka/Laho a
nomu weru apfa wu tali hi tinhleko,/Ni
tindrimi teru ti tali hi ku yimbelela ka
ku nyonxa.
2 - Lahu-ke va ku akari ka matiko:

Yehova a va yentxeli le’swikulu.
I, Yehova a hi yentxeli le’swikulu;
Hi nyoxile.
3 - Yehova, buyisa ku khomiwa kweru/Swanga

hi minfula ya le Nyingitimu./ La’va byalaka
hi minyembeti/Va ta trhovela va huva hi ku
nyonxa.
4 - Va ya, va ya na va drila,
Na va tameli mbeu leyi va xuvaka yone;
Va buya na va huva hi ku nyonxa,
Na va rwala tinyandra tavu.
Segunda Leitura: Filip. 3, 8-14.
84
TEMPO DA QUARESMA - Ano C - DOMINGO V
Introdução:
S. Paulo ku papela drakwe, a drimuxa a va le Filipi leswaku a

lirandru le’dri hi tlhanganisaka na Yesu Kriste i ntxumu wa lisima
swinene. Kambe akuva swi ta va tanu, swi sindrisa akuva hi hanya
na yene minkama hinkwayu, hiku simamela a nawu wakwe.
Dondro ya Papela dra S. Paulo ku va-le Filipi:
Mfuri kambe ndri hlaya hinkwaswu leswaku i swa ku-ka-

ndlela hi nkonta ya ku tiva lo’ku tlakukiki ngopfu ka Kriste
Yesu Hosi yanga, lweyi ndri lahlekelwiki hi ku hi
hinkwaswu hi nkonta yakwe, ndri va ndri swi pimanisa
ni xambya, akuva ndri kuma Kriste, nikuva ndri kumeka
ku yene, ndri nga ku lulama kwanga lo’ku humaka nawini,
kambe lo’ku nga kone hi ku pfumela ku Kriste lo’ku
humaka ku Xikwembu Nkulukumba hi nkonta ya ku
pfumela; akuva ndri tiva Yene, ni ntamu waku pfuka
kwakwe, ni kutlhangana atinxanisweni takwe, ndri
ndrulutiwa hi ku fana ni kufa kwakwe, ndri kota kumbe
xana ndri ya tlasa ku pfukeni ka vafi. A hi leswaku ndri ti
tekeli khale hakelo ni ku hetisekela mfuri; kambe ndri
kahlulela akuva ndri ti khomela drone, leswi na mine ndri
nga khomiwa hi Kriste. Vamakweru, a ndri si na pimisa
leswaku ndri ti khomelile haleno, kambe a xanga i xinwe
hi leswaku: Ndri drivali le’swa le ntrhaku, ndri drulisisaka
le’swi nga mahlweni, ndri trutrumela xidrulweni, ndri kota
85
ndri kuma hakelo ledri ndri nga vitaniwa ku drone ahenhla,
hi Xikwembu Kkulukumba ku Kriste Yesu.
Ritu dra Hosi.
Ta ku drumisa Evangeli:
Alidrumu ni ku twalisa a swi ve

ku wene, Yesu Kriste, Hosi.
A ndri djuli lifo dra mudohi, ku
hlaya Hosi: ndri drula ku a tilaya a ta huluka.
Evangelho: João 8, 1-11.
Introdução:
Avatrali ni vafarisi, va buyisi ku Yesu awansati lweyi a khomiwiki

axihonweni, na va ehleketa leswaku a Hosi yi ta mu nyikela a
dhlawa hi maribye. Kambe Yesu a ku komba avumbilu lebyikulu,
hi ku mu drivalela aswihono ni ku mu leleta akuka a nga ha tlheli
a doha.
Evangeli ya Yesu Kriste Abukwini dra Yohane:
Yesu yene a famba, a ya nhaveni ya Minhlwari. Loko byi

xile, a tlhela a ya tempeleni; kutani atiko hinkwadru driya
ku yene. Ku ti loko a trhamisile, a ku va dondrisa. Kambe
avatrali ni vaFarisi va tisa ku Yene lwe wansati waku
khomiwa a vumbuyeni; loko va muyimisi amakari va ku
ku Yesu: Mufundrisa, ansati lweyi a khomiwi na a yentxa
vumbuye. Kambe Moxe a hi leletile anawini ku dlaya hi
86
maribye la’va ku nhati. Wene ke u li yini xana? kambe

apfa va hlaya leswo hi ku mu dringa, akuva va nga, kuma,
xa ku mu rambela ha xone. Kambe Yesu a karamiki hansi,
a trala misaveni hi litiho. Kambe leswi pfaka va phikelela
ku mu vutisa, a wololoka a ku ku vone: Lweyi ku nwine a
ngeke na xihono, a va lwe waku. Ranga, a mu txukumetela
ribye. Kutani a tlhela a karama hansi a trala misaveni.
Vone kambe loko va swi yingelile, va tshinyiwa hi timpfalu
tavu, va ku huma ha munwe-munwe, ku ranga la’ va khale
ku ya tlhasa ku va le ntrhaku. Kutani Yesu a sala n’eswa
kwe, kunwe ni wansati lweyi a yimiki makari. Yesu a
wololoka nangweso; ni loko a nga a ha voni mhunu, loko
a nge wansati ntsena, a ku ku yene: Wansati, va kwini
la’va ku rambeliki? Xana a ku na mhunu lwe a ku
yavanyisiki xana? Yene a ku: A nga kone, Hosi Yesu a mu
byela a Ku: Na mine, a ndri ku yavanyisi. Famba u nga
ha hone.
Ritu dra Huluxu!
Atindondro ni swikhongoto swa Viki draku

Xwenga, dri sungulaka ku Sonto ya Minkindru
dri ya gama ku Sonto ya Paska, ti kumeka ka
xibukwana xinwana ha vuswa-tone.
87
NSONTO YA WUBIDRI YA PASKA
Primeira Leitura: Actos 5, 12-16.
Introdução:
A masikwini ya ku sungula, a Kereke apfa dri nkhensiwa hi vhanu

hinkwavu, hi kola ka mahlolwana lawa apfaka ma yentxiwa hi
Vapostola, tani hi lana Yesu apfaka a dumbisi ha kone.
Dondro ya Buku dra Mintiru ya Vapostola:
Afa ku yentxiwa swikombiso ni mahlolana la’ ya ku tala

hi mavoko ya Vapostola amakari ka vhanu. Avapfumeli
hinkwavu apfa va trhama ve mbilu yin’we aligumbeni la
Solomon. Apfa ku nge na mun’we wa vambeni lw’a tiyiki
kunamarela ku vone; kambe atiko apfa dri va nkhensa
ngopfu-ngopfu.. Na kone, apfa ku yengeteliwa vhanu la’
vapfumeliki ku Hosi, avunyingi bya vavanuna ni vavasati;
lakakuva va buyisa timbabyi a tindleleni, va ti beka
atinkukwini ni vunanwini, akuva, loko S. Pedro a khaluta,
a ntrhuti wakwe wa ta fukumeta van’wana va vu. Kambe
apfa ku trombana a vunyingi bya la’va humaka amintini
le’ mitrandreliki Yerusalem, na va buyisa timbabyi ni la’
va xanisiwaka hi mimoya ya xambra, hinkwavu apfa va
holisiwa.
Ritu dra Hosi!
88
V TEMPO DE PASCOA - Ano C - DOMINGO II
Psalma: 117(118), 2-4. 22-24. 25-27a.
Ntekelelo: Twalisani Yehova, hikuva i munene

Hikuva lirere drakwe hi le’dri nga helikiki.
1 - Ysrael a a ku:
I, alirere drakwe hi le’dringa helikiki,
A ye ku-ke ayindlu ya Aaron:
I, alirere drakwe hi le’dri nga helikiki.
La’ va txhavaka Yehova a ve ku-ke:
I, alirere drakwe hi le’ dri nga helikiki.
2 - Aribye le’dri nga yaliwa hi vayaki;

Dra ndruluki ribye dra hoka.
Leswo swa yentxiwi hi Yehova;
Hi le’swi hlamalisaka mahlwini yeru.
Ledri hi siku ledri Yehova a nga dri yentxa,
A hi trhaveni, a hi nyonxeni ha drone.
3 - Yehova, huluxa, ha ku tratriya.

Yehova, tovokisa, ha ku tratriya.
A ku tovoke lw’a taka hi vito dra Yehova.
Hine hi n’wi tovokisa na hi ndlwini ya
Yehova./Yehova i Xikwembu Nkulukumba,
hi vaningeli.
Segunda Leitura: Apocalipse 1, 9-11a.12-13.17-19.
89
TEMPO DE PASCOA - Ano C - DOMINGO II
Introdução:
Kriste, ntrhaku ka kupfuka kwakwe, a ti vonekisile axihlaleni xa

Patmos, ku Mupostola Yohan, na e makari ka nthlanu wa
makandelari na mabidri, xi nga xifaniso xa nthlanu wa makereke
na mabidri ya tiko dra Asia. A tivonekisi swanga hi lweyi a hluliki
lifo, ava a dri fuma.
Dondro ya Buku dra Apfuletelo:
Mine Yohan, makwenu ni nakuloni anhlomulweni,ni le

vuhosini, ni le kutiyiseleni lo’ku nga ku Yesu, apfa ndri
xihlaleni le’xi txhuliwaka Patmos, hi nkonta ya ritu dra
Xikwembu Nkulukumba, ni hi vumboni bya Yesu. Ndro
va moyeni hi siku dra Hosi, ndra ku yingela ritu le’dri
kulu antrhaku kwa nga, dranga i dra nanga, dri ku: Leswi
u swi vonaka swi trale bukwini u swi yisa makerekeni
la’ya nthlanu na mabidri. Ndra ku ndruluka akuva ndri
vona ritu ledri pfaka dri vulavula na mine; ndra ku ndra
ndruluka, ndra ku vona nthlanu wa makandelari na
makandelari mabidri ya gole; ni mhunu amakari ka
makandelari, swanga hi Nwana wa Mhunu, a yambali
nkhantxu lo’wa ku leha, a ti khami xifuva hi bande dra
gole. Ndra ku ndra mu vona, ndra, ku wa milengeni ya
kwe swanga ndri file, a ku beka voko drakwe dra xinene
ahenhla kwanga, a ku: U nga txhavi: ndri wa ku ranga ni
wa vugamu, ni lw’a hanyaka; apfa ndri file; swoswi, lavisa,
ndra hanya hi masiku ni masiku; ndri na ni mimpfungulo
ya ku fa ni ya mbangu wa la’va kufa. Trala-ke leswi u swi
90
voniki, ni le’swi nga kone, ni le’swi ta ka humelela

antrhaku ka wone.
Ritu dra Hosi!
Aleluya. Aleluya,
Yesu a ku ku. Thomas
leswi u ndri voniki, u pfumelile.
Va ni ndjombo la’va nga ndri vonangakiki,
nambi switano va pfumeliki.
Introdução:
Yesu a tlhela a tivonekisa ku vadondrisiwa vakwe, na Thomas ali

kone axikari kwa vu, lweyi apfaka a kanetile leswaku Yesu a
pfukile kufeni. Kolahu aHosi ya mu dondrisi leswaku a ku pfumela
a hi ntxhumu wa kuvoniwa hi mahlu ya nyama, kambe i ku
yamukela hi mbilu aritu dra Xikwembu.
Ivangeli ya Yesu Kriste Abukwini dra Yohan:
Loko ku ti mphu, a siku droledro le’dri sungulaka viki,

kasi a tinyangwa ta mbangu 1owu vadondrisiwa apfaka
ve ku wone apfa ti pfaliwile, hi kutxhava vayuda, Yesu a
ku ku vone: akurula a ku ve na n’wine. Loko a hlayi
leswo, a va komba mavoko ni reve drakwe.
91
Avadondrisiwa va ha nga ku nyoxa ngopfu hi ku vona

Yesu. Yesu a tlhela a ku ku vone: Akurula a ku ve na n’
wine. Swanga he’swi Tatana a ndri rumiki, na mine ndra
nwi ruma. Loko a hlayi leswo, a va huhutela, a ku ku
vone: Yamukelani Moya lo’ wa ku Xwenga. Loko n’wi
drivalela vhanu aswihono swavu, swi ta drivaleliwa ku
vone; loko n’wi swi tiyisa swi ta tiyisiwa. Kambe Thomas,
amun’we ku la’ va khume na vabidri, lweyi va mu txhulaka
Didimusi, apfa a nge kone ku vone loko Yesu ata.
Avadondrisiwa van’wana va mu byela va ku: Hi voni
Hosi. Kambe a ku ku vone: loko ndri nge ku vona
amavokweni ya kwe ambanga leyi trunyiwiki hi timhengu,
ni loko ndri nge ku beka litiho dra nga ambangeni le’yi
trunyiwiki hi timhengu, ni loko ndri nga ku beka voko
dra nga a reveni drakwe, ndri nga pfumeli. Loko ku heli
ntlhanu wa masiku na mararu, avadondrisiwa vakwe apfa
ve ko ndlwini nangweso, na ye Thomas e na vone. Yesu
a ta, na tinyangwa ti pfaliwile, a yima amakari kwavu a
ku: akurula a ku ve na n’wine. Kutani a ku ku Thomas:
Tisa litiho la ku haleno, u lavisa mavoko yanga; na kone
tisa voko draku, wa ta nhingenisa a reveni dranga, kutani
u nga vi mukaneti, kambe ya ku va rnupfumeli. Thomas
a yangula a ku ku yene: Hosi yanga, ni Xikwembu
Nkulukumba wanga. Yesu a mu byela a ku: Leswi u ndri
voniki, Thomas, u pfumelile. Va ni ndjombo la’va nga
ndri vonangakiki, nambi swi tano va pfumeliki. Yesu a
yentxi swikombiso swin’wana le’swa ku tala amahlweni
92
ka vadondrisiwa vakwe, le’swi nga traliwangakiki

abukwini ledri. Kambe atimhaka leti traliwi akuva n’wi
pfumela leswaku Yesu i Kriste, Nwana wa Xikwembu
Nkulukumba, ni akuva, hi ku pfumela, n’wi va ni vutomi
avitweni drakwe.
Ritu dra Huluxu!
93
NSONTO YA WURARU YA PASKA
Primeira Leitura: Actos dos Apóstolos 5, 27b-32,

40b-41.
Introdução:
Tani hi xidumbiso xa Yesu (Yo, 15,26-27), a Moya 1o’wa

Kuxwenga wu ta tiyisa Vapostola, akutxhumayela kwa vu ku ta
beka mihandru ya lisima. Kunene, vone apfa va tira hi ku nyoxa,
nambi leswi apfaka va kuma swikaratu le’swinyingi.
Dondro Ya Buku dra Mintiru ya Vapostola:
Amuprista lwe’ nkulu a va vutisa, a ku: Xana a hi n’wi

leletanga hi ntamu, hi ku: N’wi nga dondrisi hi vito ledro?
Kambe swoswi n’wi tati Yerusalem hi dondro yenu, n’
wi djula ni ku buyisa henhla kweru angati ya mhunu
lweyo. Petros a yangula kun’we ni Vapostola, a ku: Swi
fanekeli ku yingela Xikwembu Nkulukumba ku tlula
vhanu. Xikwembu Nkulukumba wa vatatana veru a pfuxi
Yesu lweyi n’wi nga mu dlaya hi ku mu hayeka a
mhandreni; yelweyo Xikwembu Nkulukumba a mu
tlakuxile axineneneni xakwe, a va Mufumi ni Muhuluxi,
a ta nyika Ysrael ku nha a ndruluka ni ku drivaleliwa
swihono swakwe. Na hine hi timboni ta timhaka leti, kun’
we ni Moya lo’wa Kuxwenga, lowu Xikwembu
94
TEMPO DE PASCOA - Ano C - DOMINGO III
Nkulukumba a wu nyikiki la’va mu yingisetaka. Kutani

va va triketa. Vone-ke va famba, va suka amahlweni ka
huvo, na va trhavile hi leswi va dringanisiwiki la’va faneliki
ku soliwa hi nkonta ya vito dra Yesu.
Ritu dra Hosi!
Psalma: 29 (30), 2, 4, 5-6, 11, 12a, l3b.
Ntekelelo: Yehova Xikwembu Nkulukumba wanga,

Ndri huweleli ku wene, u ndri huluxile.
1 - Ndra ku kulisa Yehova, hikusa a ndri tla-

kuxile./A ku pfumelanga leswaku avalala va
nga va trhava ha mine/ Yehova u humexi hika
dranga Xeol, U ndri pfuxile, akuva ndri
nga vi fulamela xireni.
2 - Yimbelelani Yehova, n’wine tinsasi takwe,

Twalisani vito drakwe dra ku xwenga,
Hikusa ku hlundruka kwakwe ka nkamanyana
ntsena,
Kambe avumbilu byakwe i bya vutomi hinkwabyu
Aminyembeti mi hambuka xidambyeni,
Aximixweni kambe ku trhava ku kone.
3 - Yingela Yehova, u ndri yentxela vurombe

Yehova, vana mupfuni wanga
U ndruluti swidrilo swanga ku nyonxa
95
Yehova Xikwembu Nkulukumba wanga, ndri

ta ku twalisa hi la ku nga helikiki.
Segunda Leitura: Apoc. 5, 11-14.
Introdução:
Mupostola Yohane, ku dondro leyi hi ta ka yingela, a khanela hi

Tintrumi le ti twalisaka Kriste, lweyi a tiruliki vhanu hi kola ka
ngati yakwe.
Ndra ku lavisa, ndri yingela le’dranga hi ritu dra tintrumi

le’ta ku tala, le’ti trandreliki xiluvelo ni swivumbiwa ni
vakulu; antalo wa tone apfa wu wa madzana ya madzana
ya madzana ya madzana na makume ya madzana ya
makume ya madzana; ti ku hi ritu le’drikulu: Ahambana
le’yi nga tlhabyiwa yi lulamela ku teka vuhosi, ni vukosi,
ni vutlhari, ni ntamu, ni xihluwa, ni lidrumo, ni ku
nkhensiwa. Kutani aswivumbiwa hinkwaswo swa le
tilweni ni swa le misaveni, ni le’swi nga hansi ka misava,
ni le’swi nga likhulwini, ni hinkwaswu le’swi nga ku
swone, ndri swi yingela, swi ku: ku lw’a trhamiki
xiluvelweni ni le ku Hambana, ku va ku nkhensiwa, ni
xihluwa, ni lidrumo, ni ku fuma hi masiku ni masiku.
Aswivumbiwa le’swa mune apfa swi ku: Amen.Avakulu
va ku wa hansi, va khisama.
Ritu dra Hosi!
96
Aleluya! Aleluya!
Yesu a pfukile
yene a vumbiki misava a va a huluxa vhanu
hikola ka vumbilu byakwe.
Introdução:
Atinhlamphi leti avapostola va phasiki hi kurumiwa hi Hosi Yesu

Kriste, xa vi xikombiso xa phaso le’ drikulu dra vhanu lava apfaka
vata nhingena akerekeni, hi kurambiwa hi ritu dra Evangeli, ledri
apfaka dri ta reriwa hi vone Vapostola. Petros, swanga hi leswi a
landruliki Mudondrisi kararu, namunhla awa sindrisi wa
kuyangula kararu leswaku a wa mu randra. Hi kugamisa a
tivisiwa leswaku hikola ka lirandru drodro, na yene a ta fisa xi-
leswi Kriste a fisiki xiswone.
Ivangeli ya Yesu Kriste Abukwini dra Yohane:
Antrhaku ka leswo, Yesu a tlhela a tivonekisa ku

vadondrisiwa, ankingeni wa tiva dra Tiberias. A
tivonekisa xi-swoswo. Simon Petros na Thomas, lwey’a
txhuliwaka Didimus, na Nathanael wa le Kana wa le Galilea,
ni vana va Zebedea na vabidri vanwana va vadondrisiwa
vakwe, apfa ve kunwe. Simon Petros a ku ku vone: Ndri
ya ku kukuteni. Va ku ku yene: Na hine hi famba na wene.
97
Va suka va ya nhingena abyatrhwini, kambe a va phasanga

ntxhumu vusiku byobyo. Loko byixa Yesu a yima nkingeni
wa nambu; kambe avadondrisiwa a va mu tivanga
leswaku i Yesu a hanga ku ku vone: Vana, xana a nwína
swa-kuda xana? Va mu yangula va ku: Ihi. A va byela a
ku: Txukemetelani a nkukuto hi tlhelo dra xinene dra
byatrhu n’wi ta ti kuma. Va hanga ku txukumetela ha
kone kutani va nga ha swi koti ku wu koka hi ku tala ka
tinhlampfi. Amudondrisiwa, lweyi Yesu a mu randraka a
hanga byela Petros, a ku: Hi Hosi. Petros, a yingeliki
leswaku i Hosi, a trimba kapulana drakwe dra le henhla
(hikusa apfa a nga yambalanga ntxhumu), kutani a
titxukumeta tiveni. Kambe avadondrisiwa va ta hi byatrhu
na, va koka nkukuto wa tinhlampfi (hikusa apfa va nge
kule ni nkinga, kambe apfa ku djula ku va mpfhuka wa
madzana mabidri ya minkono). Ku ti loko va humi saveni,
va vona makhala lawa pfaka ma bekiwi kone, ni nhlampfi
leyi pfaka yi bekiwi henhla ni kati. Yesu a va byela a ku:
pumbani ku tinhlampfi leti n’wi ti phasiki swoswi, n’wi
buyisa. Simon Petros a nhingena, a kokela nkukuto
saveni, apfa wu tele hi dzana dra tinhlampfi le’ tikulu ni
ntlhanu wa makume na tiraru. Kutani nambi tivi ta nhasu,
ankukuto a wu handrukanga. Yesu a va byela a ku: Buyani
n’wi ta fihlula, Kambe a ka vanga na munwe lw’a nga
tiya ku mu vutisa leswaku: U mani? Leswi va tiviki leswaku
hi Hosi. Yesu a ta, a teka kati a va nyika, na yo nhlampfi
98
xiswoswo. Ledri hi dra vuraru, ledri Yesu a nga ti vonekisa
ha drone ku vadondrisiwa vakwe loko a pfuki ku la’va
ku fa. Ku ti loko va fihlulile,Yesu a ku ku Simon Petros:
Simon, n’wana wa Yohane, xana wa ndri randra ku tlula
lava xana? A ku ku yene: Kunene Hosi. Wa swi tiva
leswaku ndra ku randra. A ku ku yene: Byisa swihambana
swanga. A tlhela a ku ku yene dra vubidri Simon, n’wana
wa Yohane, xana wa ndri randra xana? A ku ku yene:
Kunene Hosi. Wa swi tiva leswaku ndra ku randra. A ku
ku yene: Byisa tihamba tanga. A ku ku yene dra vuraru:
Simon n’wana wa Yohane xana wa ndri randra xana?
Pedro a ku hlunama hi leswi a tiki ku yene dra vuraru:
Xana wa ndri randra? Kutani a ku ku yene: Hosi wa
switiva hinkwaswu; wa swi tiva leswaku ndramku randra.
Yesu a ku ku yene: Byisa tihamba tanga. Ndri hlayela
mfuri ndri li ku wene: Loko we he mumpswa, apfa u
titrimba ha swa-ku, apfa u tifambela lomu u randraka
kone; kambe loko u ta va u duhwalile, u ta nalavuta
mavoko yaku, kutani munwanyana a ta ku trimba, a ku
fambisa lomu u nga ku randrikiki. A hlaya leswo ku tivisa
mafela lawa a taka twalisa Xikwembu Nkulukumba ha
wone. Loko a hlayi leswo a ku ku yene: Ndri landre.
Ritu dra Huluxu!
99
NSONTO YA WU MUNE KA PASKA
Primeira Leitura: Actos dos Apóstolos

(13,14. 43-52).
Introdução:
A Vapostola a va ranga hi ku kongometa antxhumayelo wavu ku

Vayuda, lava hi vunyingi byavu apfaka va ndruluka. Hi ku landra,
apfa va txhumayela na vo vamatiko. A Moya lowu wa ku Xwenga
apfa wu na vone.
Dondro ya Buku dra Mintiro ya Vapostola:
Kambe vone, va ti va suka Perga, va famba va ya le

Antioka wa Pisidia; va nhingena sinagogeni asikwini
dra sabata, va trhamisa. Asinagoge loko dri humile, ava-
Yuda la’vanyingi ni vaproselita la’va khongotaka va
landra. Paulus na Barnabas; volava-ke va va byela tone,
va va mamulela ku nha va namarela timpswalo ta
Xikwembu Nkulukumba. Hi sabata le’dri ntlhantamaka,
wu djula ku va muti hinkwawu wu hlengeletana ku ta
yingela ritu dra Hosi. Ava-Yuda va tiki va vona xitrhungu,
va ku tala hi xikwele, va kaneta le swi hlayiwaka hi Paulus,
na va sandra. Kutani Paulus na Barnabas, va tiya ntamu
va ku: Apfa swi djuleka ku nha aritu dra Xikwembu
Nkulukumba dri hlayiwa ku nwine aku sunguleni; kambe
100
TEMPO DE PASCOA - Ano C - DOMINGO IV
leswi n’wi dri yalaka, n’wi tipimisaka la’va nga fanelikiki

hi vutomi le’ bri nga helikiki; vonani hi ndrulukela ku va-
matiko. Hikusa Hosi yi hi leletisi xi-swoswo, yi ku: Ndri
ku bekele ku va motre wa va-matiko, akuva u va huluxu
dravu ku yisa vuganwini bya misava. Loko va-matiko va
swi yingela, va ku trhava, va drumisa ritu dra Hosi; ni
hinkwavu lava pfaka va bekiseliwi vutomi le’ bri nga
helikiki, va ku pfumela. Aritu dra Hosi, drone, ipfa dri
fambisiwa tikweni hinkwadru. Kambe va-Yuda va
hlohlotela vavasati va mavito, la’va ku khongota ni vhanu
va le mahlweni va muti, va pfuxela Paulus na Barnabas
anxaniso, va va hlongola tikweni dravu. Vone-ke, va va
trhunhunhela antruri wa minkondro yavu, va ya le Ikonia,
Kambe vadondrisiwa apfa va tali hi ku trhava ni hi Moya
lo’wa ku Xwenga.
Ritu dra Hosi!
Psalma: 99 (100), 2,3,4,5,6.11.12.13b.
Ntekelelo: Hine hi vana va Hosi

Hi yene a hi tumbuluxiki.
1 - Huwelelani hi ku trhava ku Yehova, nwi mi-

sava hinkwenu.
Tirelani Yehova hi ku nyonxa.
N’wi ta mahlweni kwa kwe hi ku yimbelela.
2 - Swi tivani leswaku Yehova hi yene a nga

101
Hi yene lw’a nga hi vumba; hi vakwe.

Hi tiko drakwe, hi tihamba takwe.
3 - Hikuva Yehova i wa hombe.

Alirere dra kwe li trhami hi la ku nga helikiki;
Ni ku dumbeka kwakwe atinxakeni ni le tinxakeni.
Segunda Leitura: Apocalipse 7, 9. 14b-17.
Introdução:
Yohane a vulavula hi vahlawuliwa va tinxaka hinkwatu, lava

hlampswiwiki hi ngati ya Yesu, la va drumisaka Xikwembu
Nkulukumba hi ku nyoxa lo’kukuulu, a nfunwini wa matilo.
Dondro ya Buku dra Apfuleteto:
Antrhaku ka leswo ndri lavisa: ku voneka axitrhungu

le’xikulu lexi pfaka ku nge na mhunu 1w’a kotaka ku xi
hlaya, xa matiko hinkwawu ni xa tinxaka, ni xa tintrhundru
ni xa tindrimi; va yimi mahlweni ka xiluvelo, ni le mahlweni
ka Hambana, na va yambali minkhantxu le’ya ntlhohe,va
tameli minkindru amavokweni yavu. Lava, hi la’va pfaka
nhlomulweni lo’wukulu, va nhlampswiki minkhantxu ya
vu, va mi basisa hi ngati ya Hambana. Hi leswo-ke vanga
mahlweni ka xiluvelo xa Xikwembu Nkulukumba, va mu
tirela nhlikanhi ni vusiku atempeleni drakwe; Yene lwe a
trhamiki xiluvelweni a ta va xirela hi tende drakwe. Va
102
nga ha yingeli ndlala, vanga ha vi na tora; dri nga ha va
tlhave a dambu, ni mumu hinkwawu; hikusa Hambana
le’yi nga makari ka xiluvelo yi ta va byhisa yi va yisa
tinhlobyeni ta mati ya vutomi; kutani Xikwembu
Nkulukumba a ta sula minyembeti hinkwayu amahlweni
yavu.
Ritu dra Hosi!
Aleluya! Aleluya!
Mine ndri mubyisi lwe’ munene; ndri tiva
tihamba ta nga, ndri tibyiwa ha tone.
Introdução:
A Evangeli leyi yitaka hlayiwa yi hi dondrisa leswaku lava va

yingelaka aritu dra Kriste, vava va dri landra, hi vone va nga
tihamba takwe, Anfumo wa Matilo i wa vu. A ku na nala lweyi a
nga swi kotaka ku va wutla, hikusa vone va le mavokweni ya
Nkulukumba Tatana, a Nwinyi wa ntamu.
A nkameni lowo, Yesu aku: Atihamba ta nga ti yingela

ritu dranga, na mine ndra ti tiva; ta ndri landra; na mine
ndri va nyika vutomi le’byi nga gamikiki. Ti nga ka ti nga
103
suvi, hi la ku nga helikiki; na kone a ku na mhunu lweyi a

taka ti wutla avokweni dranga. Tatana, lwey’a ndri nyikiki
tone, i nkulu ku hinkwavu; na kone a ku na mhunu lwey’a
nga wutlaka avokweni draTatana, Mine naTatana hi
munwe.
Ritu dra Huluxu!
104
NSONT
NSONTOO YA WUNTHL
YA ANU Y
WUNTHLANU A P
YA ASKA
PASKA
Primeira Leitura: Actos dos Apóst. 14, 20b-27.
Introdução:
Paulo na Barnabé, hi kola ka lirandru dra Hosi, va tiri hi nkhinkhi

a ku simekeni ka Kereke, vatiyisa atinhlengeletana ta vakriste hi
ku ti bekela avarangeli. A hi yakeni na hine a Kereke draku
hetiseka, a lirandrwini.
Dondro ya ku Sungula ya Amintiro ya Vapostola:
Asiku le’dri ntlantamaka, Paulus a huma a ya Derbe

kunwe na Barnabas, Loko va hlayi Ivangeli amuntini
wolowo, ni ku yentxa vadondrisiwa la’va nyingi kone,
ve ku tlhelela le Listra, ni le Ikonia, nile Antioka, na va
tiyisa mimoya ya vadondrisiwa, va va khongotela ku nha
va tiyisela ku pfumeleni, ni leswaku swi fanekeli hi
nhingena anfunwini wa Xikwembu Nkulukumba hi
mahlomulo ya ku tala. Na swone, va hlawulela vakulu
akerekeni drinwana ni drinwana; va khongota navu, hi ku
titrona swa-ku-da, va va bekela ku Hosi, leyi va pfuleliki
ku yone. Ku ti loko va tremakanyi dra Pisidia, va tlhasa
Panfilia va ti loko va dondrisile ritu le Perga, vaku fulamela
le Atalia; va suka kone, va welela le Antioka, lomu pfaka
va bekiwi atimpswalwini ta Xikwembu Nkulukumba akuva
105
TEMPO DE PASCOA - Ano C - DOMINGO V
va khoma ntiro‘lo vanga wu tira. Loko va tlhasile, va

hlengeleta Kereke, va va tivisa hinkwaswu leswi
Xikwembu Nkulukumba a swi yentxiki, na vone, ni laha
va pfumeliki ku va-matiko anyangwa ya Vupfumeli.
Ritu dra Hosi!
Psalma: 144 (145), 8-9, 10-11. 12-13ab.
Ntekelelo: Hi nkhensa vito draku, Xikwembu

Nkulukumba weru,
1 - Yehova a ni vumbilu, a ni timpswalu,

A hlwela ku hlundruka, a ni lirere le’drikulu.
Yehova i wa hombe ku hinkwavu;
A timpswalo takwe ti le henhla ka mintiro
yakwe hinkwayu.
2 - Amintiru yaku hinkwayu mi ta ku twalisa,Yehova.

Ni tinsasi taku ti ta ku nkhensa.
Ti ta vulavula hi ku twala ka nfumo waku.
Ti drungula ntamu waku.
3 - Aku tivisa vana va vhanu mintiru yaku le’mikulu,

Ni vumenyemenye byaku twala ka nfumu waku.
Anfumu waku i wa minkama hinkwayu,
Ni ku fuma kwaku ku le tinxakeni ni le tinxakeni.
106
Segunda Leitura: Apoc. 21, l-5a.
Introdução:
A dondro le’yi ta ka hlayiwa hi yi kuma ku Buku dra Pfuletelo na

yi hi tlhamuxela 1eswaku Kriste a hluli nala. Kutani a
vahlawuliwa va ta kumeka na va ntrhuxekile a mahlomulweni,
va va xitrhungu xa Nkulukumba hi ku hetiseka.
Dondro ya Buku dra Apfumetelo:
Ndra ku vona tilu le’drimpswa ni misava le’minpswa,

hikuva a tilu draku sungula ni misava ya ku sungula apfa
swi hundrile, ni likhulu dri nge he kone. Ni muti lo’wa ku
xwenga,Yerusalem lo’wumpswa, ndri wu vona, wu xika
tilwini ku Xikwembu Nkulukumba, na wu bekisiwi swanga
hi mutekiwa lw’a tilongiseliki nuna wakwe. Ndri yingela
ritu le’drikulu dri pfa xiluvelweni, dri ku: Lavisa vuyako
bya Xikwembu Nkulukumba byi le ku vhanu: a ta yaka
na vu, a va Xikwembu Nkulukumba wa vu; a ta hlangula
minyembeti hinkwayu amahlweni ya vu ni kufa ku nga ha
vi kone; ku nga ha vi na nkosi, ni ku bongosa, ni ku
vaviseka hikuva swa ku sungula swi hundrile. Lw’a
trhamisiki xiluvelweni aku: Vonani hinkwaswu ndra swi
yentxa le’swimpswa.
Ritu dra Hosi!
107
Aleluya! Aleluya!
Ndri n’wi nyika nawu 1o’wumpswa:
Hi leswaku n’wi randrana.
Evangelho: João 13, 31-33a. 34-35.
Introdução:
Alirandru hi nga dri fanisa ni Sacramento, dri yentxaka leswaku

Yesu Kriste a va kone a xikari ka lava va randranaka. Akereke
dri tlula atinhlengeletana hinkwatu ta misa heswi drone dri nga
nhlengeletana ya lirandru. Na yene mukriste a ta tibyiwa swanga
i mudondrisiwa wa Kriste, ntsena loko a hanya alirandrwini.
Ke, loko a humile, Yesu. Aku: Swoswi N’wana wa mhunu

a twalisiwile, ni Xikwembu Nkulukumba a twalisiwile ha
yene. Loko Xikwembu Nkulukumba a twalisiwi ha yene;
Xikwembu Nkulukumba a ta mu twalisa ku yene; na kone
a ta hatla a mu twalisa. Vana vanga, ndre he na n’wine
nkamanyana; Ndri nwi nyika nawu lowu wumpswa, hi
leswaku n’wi randrana. Swanga hi leswi ndri n’wi
randriki, na n’wine randranani. Hi laha hinkwavu va ta ka
tiva leswaku n’wi vadondrisiwa vanga, loko n’wi
randrana.
Ritu dra Huluxu!
108
NSONT
NSONTOO YA WUNTHL
YA ANU N
WUNTHLANU NAA YINWE YA
YA
PASKA
Primeira Leitura: Actos 15, 1-2. 22-29.
Introdução:
A Yerusalem, ku yentxiwi a huluxu draku sungula, lana a Kereke,

hi ku vaningeliwa hi Moya lo’wa ku Xwenga, dri bekiki a
ntlhavukanyiso wa leswaku a vakriste va ku pfa a vuhedenini a
swa ha djuleki akuva va landrelela a milawu ya Moxe, hikusa va
tiruliwi ha Kriste. Kufana ni tolo, ni ko namunhla a va rangeli va
kereke, swa djuleka akuva va fambisa a ntiru waku byisa, ka
xitrhungu nava yingiseta Moya lo’wa ku Xwenga, lowu wu nga
Moya wa lirandru ni xihlayelamfuri.
Avanwe va fulamela, va pfa Yudea, va dondrisa

vamakwavu, va ku: loko n’wi nga sokanga hi nawu wa
Moxe, n’wi nga swi koti ku huluka. Ka ha nga humelela
ku kanela ni ku kanetana lo’ kukulu ka Paulus na Barnabas
kunwe na vone; Kutani va tiyisa mhaka, va ku: Paulus na
Barnabas, ni vanwana va kwavu, vata ntlhantukela
Yerusalem ku vapostola ni ku vakulu hi nkonta ya ku
kaneta loku. Kolahu avapostola ni vakulu, kunwe ni kereke
hinkwadru, va ku, swi xongile loko ku hlawuliwa
vavanuna amakari kwa vu, va ta va ruma le Antioka, kunwe
na Paulus na Barnabas, vanga Yuda, lw’a txhuliwaka
109
Barsabas, na Silas,vavanuna la’va nkhensiwaka makari

ka vamakwavu.Va hanga trala papela ha vone, vaku:
Avapostola ni vakulu ni vamakwavu, va tralela
vamakwavu la’va nga va-matiko, la’ vanga le Antioka, ni
tikweni dra Síria, na Kilikia, xawani. Leswi hi yingeliki
leswaku vanwe va kweru va humile va ya n’wi ganaganisa
hi marito va trekatrekisa timbilu tenu, na hine hi nga va
leletanga, swivonekile ku hine, hi tlhanganiki hi mbilu
yinwe, leswaku ku ta xonga loko hi n’wi rumela vavanuna
va ku hlawuliwa, kunwe ni varandriwa veru Paulo na
Barnabe, va nga vhanu la’ va nyiketiki mahika ya vu hi
nkonta ya Hosi yeru Yesu Kriste, Hi n’wi rumeli kolahu
Yuda na Silas, va ta ka n’wi tivisa toleto na vone hi ritu
dravu. Hikusa swi vonekile ku Moya lo’wa ku Xwenga
na hine leswaku, nha n’wi nga yengeteliwi aku bindra
lo’ku tlulaka leswi fanekeliki, swi nga leswaku: n’wi trika
tinyama le’ti tlhaveliwiki swikwembu, ni ngati ni leswi
swa ku fa hi xihluku, ni vumbuye; loko n’wi tivona ku
leswo, n’wi tava n’wi yentxa swone. Hambani!
Ritu dra Hosi!
Psalma: 66 (67), 2-3. 5. 6. 8.
Ntekelelo: Avhanu va tiko hinkwadru ava ku

nkhensi, we Hosi.
l - Xikwembu Nkulukumba a ave ni vumbilu ku

hine, a a hi tovokise.
A a vaningise vuso byakwe makari kwenu,
110
TEMPO DE PASCOA - Ano C - DOMINGO VI
Akuva ndlela yaku yi tibriwa misaveni,

Hi huluxu dra ku amakari ka matiko.
2 - Amatiko a ma nyonxe, a ma trhave,

Hikusa u ta trema timhaka ta matiko hiku lulama,
U ta fambisa matiko misaveni.
3 - Amatiko a ma. ku twalise, Xikwembu

Nkulukumba,/Amatiko hinkwawu a ma ku twalise.
Xikwembu Nkulukumba a ta hi tovokisa,
Kutani a vugamu bya misava hinkwayu bri
ta mu txhava.
Segunda Leitura: Apoc. 21, 10-l4. 22-23.
Introdução:
Amaritu la’ma taka dondriwa, ma hi longoloxela a ta Tilo a

vuganwini bya minkama, leswi hlayiwaka “doropa dra ku xwenga
dra Yerusalem”, A Kereke i xikombiso xa xitrhungu xa
Nkulukumba.
Kutani yi ndri yisa hi Moya anhaveni le yikulu, ya ku

leha, yi ndri komba muti lo’wa ku Xwenga, Yerusalem,
wu xika tilwini ku Xikwembu Nkulukumba, wu na ni ku
phatima ka Xikwembu Nkulukumba. Ku ketemuka ka
wone ku fana ni ribye dra lisima le’drikulu, swanga hi
111
ribye dra yaspa, le’dri tiki xwe swanga hi Kristal; na wu

ni pangu le’drikulu, draku leha; wu na khume dra timharana
na timharana tibidri; atimharaneni ku ni khume dra tintrumi
na tintrumi tibidri; ni mavito ma traliwile ku tone, la’ma
nga mavito ya khume dra tinxaka na tinxaka tibidri ta
vana va Yisrael: Hi tlhelo dra vuxa timharana tiraru, hi
tlhelo dra nwalungu timharana tiraru, hi tlhelo dra
nyingitimu timharana tiraru, hi tlhelo dra vupeladambu
timharana tiraru. Apangu dra muti apfa dri ni khume dra
masungulu na masungulu mabidri; lawa ku traliwiki ku
wone khume dra mavito na mavito mabidri ya vapostola
la’va khume na vabidri va Hambana. Atempele drone a
ndri dri vonanga ku wone, hikusa Hosi Xikwembu
Nkulukumba wa ntamu hinkwawu hi yone tempele dra
wone, na yone Hambana. Amuti a wu pfumali dambu na
hweti akuva swi vaninga ku wone, hikusa ku phatima ka
Xikwembu Nkulukumba ka wu vaninga, na kone a
Hambana hi motre wa wone.
Ritu dra Hosi!
Aleluya. Aleluya.
A li Hosi: Ndri nga n’wi triki n’wi swi-rombe
ndri ta ta ku n’wine.
Kutani timbilu tenu ti ta trhava.
112
Evangelho: João: 14, 23-29.
Introdução:
Alirandru dreru ku Kriste dri fanekela ku ti komba hi kuyingiseta
ni kubekisa amilawu yakwe. Loko hi hanyisa xileswo, Yesu a ta
hi rumelela Moya lowu waku Xwenga, lowu wu ta ka hi pfuletela
amiyehleketo akuva hi twisisa leswi yene a hi byeliki swone.
Yesu a yangula a ku ku yene: - Loko mhunu a ndri randra,

a ta bekisa ritu dranga; kutani Tatana a ta mu randra, hi ta
ta ku yene, hi ta hamba hi trhama ku yene. Lweyi a nga
ndri randrangakiki, a nga bekisi maritu yanga; Kutani aritu
ledri n’wi dri yingeliki a hi dranga, kambe i dra Tatana
lw’a ndri rumiki. Ndri n’wi byeli leti na ndra ha trhama
ku n’wine. Kambe Muyimeli, wu nga Moya waku Xwenga,
lowu Tatana a ta ka wu ruma hi vito dranga, hi yene lw’a
taka n’wi dondrisa hikwaswu a ta n’wi drimuxa ni
hikwaswu leswi ndri n’wi byeliki swone. Ndri n’wi siyela
ku rula; ndri n’wi nyika ku rula kwanga. A ndri n’wi nyikisi
xi-misava. Atimbilu tenu ti nga txhuki ti ganaganeka, ti
nga txhuki ti txhava. N’wi swi yingela leswaku ndri n’wi
byelile ndri Ku: Ndra suka ndra buya ku n’wine. Loko
pfa nwi ndri randra, anha n’wi trhavile leswi ndri yaka ku
Tatana, hikuva Tatana i nkulu ku mine. Kutani swoswi
ndri n’wi byeli leswi loko swi nga si tumbuluka, akuva
loko swi ta va swi tumbulukile, n’wi ta pfumela.
Ritu dra Huluxu!
113
NSONTO YA WUNTHLANU NA TIBIDRI KA

PASKA
Solenidade da Ascensão do Senhor
Primeira Leitura: Actos dos Apóstolos l, 1-11.
Introdução:
Antrhaku ka ku pfuka kwakwe, loko a heti ku dondrisa a vapostola

a timhaka ta Nfumu wa Xikwembu Nkulukumba, kunwe ni ku
pfuxeta a xidumbiso xa Moya lo’wa ku Xwenga, Yesu a
nthlantukeli matilwini, na va mu vona hinkwavu.
We Teofilo, ndra yentxi buku dranga ku ranga hi

hinkwaswu leswi Yesu a nga sungula ku swi tira ni ku swi
dondrisa, ku txhikela sikwini ledri a nga tekeliwa le henhla,
loko a leletile hi Moya lo’wa ku Xwenga vapostola lava
ava langiki; vanga lava a nga tikomba ku vone n’a hanyile
antrhaku ka ku yingela ku vaviseka kwakwe, a va nyika
swikombiso le’swinyingi hiku tikomba ku vone hi masiku
ya mune wa makume, a ku ntsentse a va byela ta nfumu
wa Xikwembu Nkulukumba. Na swone, aku hlengeletana
navu, a va leleta a kuka vanga yi kule na Yerusalem, kambe
va trhamisela kone a xidumbiso xa Tatana, lexi xa ku
114
hamba n’wi xi yingela ha mine hi leswaku: Yohane yene,

a bapatisi hi mati kambe n’wine n’wi ta bapatisiwa hi
Moya lo’wa ku Xwenga, loko ku hundri masikwanyana.
Vone-ke, va tiki va hlengeletana, va mu vutisa vaku: Hosi,
xana u ta pfuxela Yisrael anfumu hi nkama lo? A ku ku
vone: A hi swenu ku tiva minkama ni tinguva, leti Tatana
a ti bekeliki tone hi ntamu wa vukulu byakwe. Kambe
n’wi ta nyikiwa ntamu, loko Moya lo’wa ku Xwenga wu
va wu, xikeli ku n’wine; kutani n’wi ta va timboni tanga,
la Yerusalem, ni le tikweni hinkwadru dra Yudea, ni le
Samaria, ni ku ya tlhasa vuganwini bya misava. A tiki a
va byela leto, na va ha mu lavisile, a ku ntlhantukisiwa,
atlavi dri va dri mu fihla mahlwini yavu. Va ku na va ha
ronyeleli tilwini loko a famba, ku txhuka ku va ni vavanuna
vabidri, va humelela ku vone va li minkhantxwini ya
ntlhohe. Volavu vaku: Vavanuna va le Galilea, xana n’wi
yimela yini, na n’wi lavisa tilwini? Yesu yelweyo a susiwiki
ku n’wine ku ya tilwini, a ta buya hi ko laha n’wi mu
hlaleliki a fambi ku ya tilwini ha kone.
Ritu dra Hosi!
Psalma: 46 (47), 2-3. 6-7. 8-9.
Ntekelelo: Xikwembu Kkulukumba a nthlantukeli

makari kaku bandlukana kaku trhava.
115
1- N’wine, matiko hikwawu, wombani mandla;

Tlhakuxelani ku Xikwembu Nkulukumba mihu-
welelo ya ku trhava.
Hikuva Yehova lw’a nga henhla henhla, awa
txhavisa;
Hi yene Hosi le’yikulu ya misava hinkwayu.
2 - Xikwembu Nkulukumba a ntlhantukeli, makari

ka ku bandlukana ka ku trhava.
Yehova hi mpfumawulo wanga.
Yimbelelani Xikwembu Nkulukumba, yimbelelani.
Yimbelelani Hosi yeru, yimbelelani.
3 - Hikuva Xikwembu Nkulukumba i Hosi

ya misava hinkwayu.Yimbelelani lisimu.
Xikwembu Nkulukumba a fuma matiko,
Xikwembu Kkulukumba a trhami xiluvelweni
xakwe le xa ku hlawuleka.
Segunda Leitura: Efésio l, 17-23.
Introdução:
Nkulukumba a kombisi a ntamu lo’wukulu swinene, heswi a

pfuxiki Yesu Kriste, ava a mu trhamisisa a vokweni drakwe dra
xinene amatilwini.
116
TEMPO DE PASCOA - Ano C - DOMINGO VII
Dondro ya Papela dra S. Paulo ku va-le-Efesa:

Xikwembu Nkulukumba wa Hosi yeru Yesu Kriste. Tatana
wa ku phatima, a n’wi nyika moya wa wutlhari ni wa ku
pfuletela hi ku mu tivisa; akuva mahlu ya timbilu tenu ma
vaningiwa, n’wi ta kota ku tiva leswaku aku dumba ka ku
vitaniwa kwenu hi lo’ka ku yini ni leswaku a vupfundri
bya ku phatima ka pfindla drakwe ku tinsasi hi le byaku
yini, ni leswaku avukulu le’byi hundrisaka bya ntamu wa
kwe ku hine vapfumeli hi le byaku yini, hi laha ntamu wa
ku tiya kwakwe wu pfisaka ha kone, lowu a nga tira ha
wone ku Kriste loko a mu pfuxa ku feni, a va a mu
trhamisisa a vokweni drakwe dra Xinene amatilwini,
ahenhla ka minfumu ni mintamu, ni vukulu, ni vuhosi, ni
mavitu hinkwawu la’ma vitiwaka, a ndri hlayi ku nkama
lowu ntsena, ndri hlaya ni le ku lo’wu taka. Mfuri a beki
hinkwaswu ahansi ka minkondro yakwe, a va a mu nyika
ni ku va nhloko ahenhla ka hinkwaswu akerekeni, ledri
nga miri yakwe ni hetiseko dra lwe a hetisekisaka hinkwavu
hi hinkwaswu.
Ritu dra Hosi!
Aleluya! Aleluya!
Fambani n’wi ya dondrisa matiku hikwawu,
Mine ndri ta va na n’wine
hi masiku hikwawu ku kondra ku hela minkama.
117
Introdução:
Nkulukumba Tatana a twalisi a Mwanakwe Yesu Kriste asikwini

dra kupfuka kwakwe ku la’ vakufa. Kambe a mu twalisile ngopfu-
ngopfu a sikwini ledri Kriste, ntraku ka kupfuka kwakwe ku lava
kufa, a thlantukeliki ahenhla tilweni. Akutwalisiwa ka Hosi i
kutwalisiwa kweru. Ahi khongoteni akuva hinkwavu va kuma
ndjombo ya kutwalisiwa xikanwe na Kriste.
Swi tralisiwi xiswoswo, leswaku Kriste a ta yingela ku

vaviseka, a pfuka makari ka la va ku fa hi siku dra vuraru;
ku ta dondrisiwa matiko hinkwawu hi vito drakwe a ku
ndruluka, ni ku drivaleliwa ka swihono, aku sungula hi
Yerusalem. N’wine, n’wi timboni ta tone. Lavisani, ndri
ruma ku n’wine le’swi dumbisiwiki swone hi Tatana.
N’wine trhamani mutini, n’wi kota n’wi yambexiwa ntamu
wa le henhla. Kutani a va yisa ahandle ku ya tlhasa
Bethania; a tlakuxela mavoko henhla, a va tovokisa. A ku
na a ha va tovokisa, a ku travukana navu, a
ntlhantukelisiwa tilwini. Vone, va gandrela va buyela
Yerusalem hi ku trhava lo’ kukulu. Apfa va va kone
atempeleni masiku Hikwawu va twalisa Xikwembu
Nkulukumba.
Ritu dra Huluxu!
118
NSONTO YA PENTEKOSTA
Primeira Leitura: Actos dos Apóstolos 2, 1-11.
Introdução:
Na va tali hi Moya lo’waku Xwenga, a vapostola va sunguli ku

txhumayela hi ta mintiru ya ku hlamalisa ya Xikwembu
Nkulukumba. A mahlolwana la’ma humeleliki enkameni lowo,
ni swoswi ma ha yentxeka hi mayentxekela lawa ma voniwaka
ntsena hi mahlu ya likholo.
Asiku dra Pentekosta loko dri tlhasile, apfa va

hlengeletani hinkwavu kambangu munwe. Kambe ku
yingeliwi apongwe le’dri pfaka tilwini, dri fanaka ni dra
xidzedze le’xa ku lebya, dri tata yindlu hinkwayu leyi
pfaka va trhamisi ku yone. Kutani ku voneka ku vone
atindrimi le’ti yavaniki swanga hi ndrilo, ti ta trhamisa
henhla ka munwana ni munwana wavu, va hanga tala
hikwavu hi Moya 1o’wa ku Xwenga, va sungula ku kanela
hi tindrimi timbe, swanga heswi Moya wu va nyikaka ku
hlaya swone. Kambe ipfa ku ni va-Yuda lava pfaka va
trhama Yerusalem, vanga vavanuna la’va nga ni
vukhongoti, va pfiki matikweni hinkwawu la’ma nga hansi
119
ka tilu. Apongwe ledro dri ku dra humelela, avunyingi

byi hlengeletana, va hlolelwa ngopfu hi leswi pfaka
munwana ni munwana a va yingela va kanela hi lidrimi
dra kwavu. Va hanga txhukisiwa, va hlamala hikwavu, va
ku: Xana volavu hikwavu va kanelaka, a hi va-Galilea
kasi? Ke, hi swa ku yini, hine hi va yingela va kanela hi
loli munwana ni munwana weru a belekiwiki ku lone? Va-
Parta, ni va-Mede, ni va-Elamita, ni vayaki va le
Mezopotania, ni le Yudea, ni le Kapadokia, ni le Ponto,
ni le Asia, ni le Frigia, ni le Pamfilia ni le Egipta, ni matlhelo
ya Líbia, kusuhi na Kirene, ni la va luveliki Roma, va-
Yuda ni Vaproselita, va Kreta, ni va Arabia, hi va yingela
va kanela hi tindrimi teru atimhaka le’ ti kulu ta Xikwembu
Nkulukumba.
Ritu dra Hosi!
Psalma: 103 (104), 1ab e 24ac. 24b-30. 31 e 34.
Ntekelelo: U ruma Moya wa ku swi tumbuluxiwa

a bindrula vuso bya misava byi va
byimpswa.
1 - Nkhensa Yehova hika dranga

Yehova Xikwembu Nkulukumba wanga,
u nkulu ngopfu.
Yehova, amintiro ya ku a hi ku tala kayone
Amisava mi tali hi swivumbiwa swaku.
120
2 - U fihla wuso byaku, swi karhateka.
U susa moya wa swone, swi fa swi buyela
ntrhurini wa swone.
U ruma Moya waku, swi tumbuluxiwa;
U bimdrula wuso bya misava byi va brimpswa.
3 - A wumenyemenye bya Yehova a byi trhami

hi la ku nga helikiki,
Yehova a a nyonxe amintirweni yakwe
Aku yanakanya kwa nga aku yamukeleke ku yene.
Ndri ta nyonxa ku Yehova.
Segunda Leitura: I Korinte 12, 3b-7, 12-13.
Introdução:
Nambi leswi ku nga ni mintiro minyingi a ndreni ka Kereke

hinkweru hi trakamisiwiki, hi vumba miri minwe. A Moya lo’wa
ku Xwenga hi wone wu hi tlhanganisaka e ka tinyiko le’ta ku
hambana.
Dondro ya Papela dra S. Paulo ku va-le-Korinte

va ku Sungula:
A ku na mhunu lw’a nga hlayaka leswaku Kriste i Hosi,

loko ku nge hi Moya wa ku Xwenga. Atinyiko tone, ti
yavanile: amoya wone I wunwe ntsena. Amatirela wone,
ma yavanile; Kambe Hosi i yinwe ntsena. Ni mintiro mi
yavanili kambe Xikwembu Nkulukumba i munwe, lw’a a
121
tiraka hinkwaswu ku hinkwavu. Kambe ku voneka ka
Moya ku nyikiwa munwana ni munwana, akuva a ta pfuna
hinkwavu. Hikusa swanga hi leswi amiri mi nga minwe,
namb’eswi mi nga ni swiro leswinyingi; na swiro
hinkwaswu swa miri minwe, namb’eswi swi taliki swi
yentxa miri minwe ntsena Kriste nayene swi tanu. Hikusa
hi Moya lo wa wunwe hine hinkweru hi bapatisiwile, akuva
hi va miri minwe, nambi ve va-Yuda, nambi ve va-Geriki,
nambi ve vandrema, nambi ve la’vantrhunxekiki; na kone
hinkweru hi nwisiwi Moya wunwe.
Ritu dra Hosi.
Aleluya! Aleluya!
Buya Moya wa ku Hlawuleka, tata timbilu
ta vana vaku, u yandrisa ku tone a lirandru
drakwe.
Introdução:
Loko Yesu a pfukile kufeni a rumeli vapostola vakwe a ku ya

txhumayela Ivangeli ku vhanu va, misava hinkwayu, a va nyiki
ntamu wa ku drivalela swihono hi vito drakwe.
122
TEMPO DE PASCOA - Ano C - DOMINGO DOMINGO YA PENTEKOSTA
Loko ku te mphu, asiku droledro le’dri sugulaka viki,

kasi atinyangwa ta mbangu lowu vadondrisiwa apfa ve
ku wone apfa ti pfaliwile, hi ku txhava va-Yuda, Yesu a ta
ta yima amakari kwavu; a ku ku vone: A ku rula a kuve na
nwine. Loko a hlayi leswo a va komba mavoko ni reve
drakwe. Avadondrisiwa va hanga ku nyonxa ngopfu hi
ku vona Yesu. Yesu a tlhela a ku ku vone: A ku rula a ku
ve nanwine. Swanga h’eswi Tatana a ndri rumiki, na mine
ndra nwi ruma. Loko a hlayi leswo, a va huhutela, a ku
ku vone: Yamukelani Moya lo’wa ku Xwenga. Loko nwi
drivalela vhanu swihono swavu, swi ta drivaleliwa ku
vone; loko nwi swi tiyisa, swi ta tiyisiwa.
Ritu dra Huluxu!
123
NSONT
NSONTOO YA “SANTÍSSIMA
YA
TRIND ADE
TRINDADE
Primeira Leitura: Provérbios 8, 22-31.
Introdução:
A buku dra Maproverbia dri vulavula hi vutivi bya Nkulukumba

swanga hi munhu lweyi a viki xikanwe na yene Nkulukumba loko
a tumbuluxa tilo ni misava. A Testamente le’drimpswa dri hlaya,
leswaku a wutivi byolebyo hi Yesu Kriste, a Mhunu wa wubidri
wa SS. Trindade.
Dondro ya Buku dra Maproverbia:
Yehova a ndri dumbi ku sunguleni ka ndlela yakwe, ndri

rangeli mintiro yakwe ya khale-khale. Ndri bekiwi
minkama mi nga si sungula; ni misava mi nga si va kone.
Ndri Belekiwi, na misava mi nga si va kone. Ni tinhlovo
le’ti talaka mati ti nga si va kone. Ndri pswaliwi na tinhava
ti nga si na yimisiwa. Ni switrhunga swi nga si humelela,
Yehova a nga si yentxa misava ni nhova, hi masungulu
ya ntrhuri wa misava. Asiku a longisaka matilo, apfa ndri
li kone: asiku a bekaka xirendrevutana nsingeni. Asiku
a tiyisaka mpfuka wa le henhla, asiku tinhlovo ta xidziva
ti humaka hi ntamu, ni siku a leletaka a lwandle ndrilakana
124
wa drone, akuva mati ma nga tluli xileleto xakwe; ni siku

a bekaka masungulo ya misava, apfa ndri na yene, nanga
ya ku tira; apfa ndri mu trhavisa hi masiku, apfa ndri
trhava mahlweni kwakwe hi masiku; ndri trhavela misava
yakwe; ndri trhavela ni vana va vhanu.
Ritu dra Hosi!

Psalma: 8, 4-5. 6-7. 8-9.
Ntekelelo: Yehova, Hosi Yesu

Avito dra ku i drinene swa-ku-nhasi
misaveni hinkwayu.
1 - Loko ndri hlalela tilu dra ku, wu nga nti-

ro wa tintiho ta ku,
Ahweti ni tinyeleti leti u ti tumbuluxiki,
ndri ku:
Xana mhunu i yini loko a ta mu drimuka?
Ni nwana wa mhunu i yini loko u ta mu londrisa?
2 - U mu yentxi a va hansinyana ka Xikwembu

Nkulukumba;
U mu rwexi wukulu ni ku twala.
U mu beki henhla ka mintiro ya mavoko yaku
U beki hinkwaswu hansi ka milenge yakwe.
3 - Atihamba kunwe ni tihomu,

Ni swihari swa nhova,
125
Atinyanyana ta tilu ni tinhlampfi ta likhulu,

Hinkwaswu le’swi tifambelaka tindleleni ta lilkhulu.
Yehova, Hosi Yesu, avito draku i drinene swa-ku-
nhasi misaveni hinkwayu.
Segunda Leitura: Romanos 5, 1-5.
Introdução:
Hi kola ka likholo dreru ku Yesu Kriste ni hikola ka lirandru ledri

txheliwiki atimbilwini teru hi Moya lo’wa ku Xwenga, ha dumba
swinene, leswaku hi ta yamukeliwa hi Nkulukumba Tatana.
Xiswoswo, hi kola ka likholo ledri, hi le kuruleni na SS. Trindade.
Dondro ya Papela dra S. Paulo ku va-le-Roma
Ke, leswi hi hlayiwiki valulami hi ku pfumela, a hi veneni

ni ku rula ku Xikwembu Nkulukumba ha Yesu Kriste,
Hosi yeru; lweyi hi kumiki ha yene, hi ku pfumela, andlela
atimpswalweni leti hi trhamisiki swinene ku tone, na kone
hi titwalisa a ku laviseleni ka ku phatima ka Xikwembu
Nkulukumba. Swi nge leswo ntsena, kambe hi titwalisa
ni le mahlomulweni, hi ku tiva leswaku anhlomulo wu
vanga ku tiyisela, aku tiyisela ku vanga ku hlula ndringweni,
aku hlula ndringweni ku vanga ku lavisela. Aku lavisela a
ku yentxani tingana, hikuva a lirandru la Xikwembu
Nkulukumba li halatiwi atimbilwini teru hi Moya lo’wa
ku Xwenga, lo hi nyikiwiki wone.
Ritu dra Hosi!
126
Aleluya! Aleluya!
A twalisiwe Nkulukumba Tatana,
Nkulukumba N’wana, Nkulukumba
Moya wa ku Hlawuleka, Lw’a nga
kone, Lwe pfaka e kone, Lw’a takava hone.
Introdução:
A wutivi hinkwabyu byi pfa ku Nkulukumba Tatana, byi buyisiwa

misaveni hi Nkulukumba Nwana, byi yaveliwa hi Nkulukumba
Moya Lo’wa ku Xwenga. Ha vuraru byavu va ni vutivi byinwe
bya ku yeta hi la kunga helikiki.
Ndre he ni leswaku tala swa ku n’wi byela, kambe a n’wi

swi koti ku swi byatrha swoswi. Kambe yelweyo, a ta ku
127
TEMPO COMUM - Ano C - DOMINGO YA SANTISSIMA TRINDADE
loko a tile, wu nga Moya wa Xihlayelamfuri, a ta n’wi

fambisa Xihlayelamfurini hinkwaxu. Hikuva a nga ka a
nga vulavuli ha swakwe, kambe hinkwaswu, leswi a ta ka
swi yingela, a ta swi hlaya, ata n’wi tivisa ni le’swi ta ka
humelela. A ta ndri twalisa, hikuva a ta teka swa nga a
nwi tivisa. Hinkwaswu leswi Tatana a nga na swu, i swa
nga, Hi laha ndri n’wi byeliki leswaku a ta teka swanga, a
n’wi tivisa.
Ritu dra Huluxu!
128
NKHUVU WA KU GANDRELA MIRI NI

NGATI YA KRISTE
Primeira Leitura: Genesis 14, 18-20.
Introdução:
Melkisedek, muprista ni Hosi ya le Salém, i xikombiso xa Kriste.

A xihena xa vukriste, ku sukela ku S. Cipriano, xi vona ku
minyikelo ya Kati ni Vinya a xikombiso xa Xilalelo xa ku Xwenga.
Ku mhamba ni mhamba ya Missa, a hi ti patreni na Kriste a ku ti
nyikeleni kwa kwe.
Dondro ya buku dra Genesis:
Kutani Melkisedek hosi ya le Salém a buyisa kati ni Vinya:

apfak’e muprista wa Xikwembu Nkulukumba lw’a nga
henhla-henhla. A ku mu tovokisa, a ku: A ku tovokisiwe
Abraham hi Xikwembu Nkulukumba lw’a nga Henhla-
Henhla, anwinyi wa matilo ni misava; a ku tovokisiwe
Xikwembu Nkulukumba lw’a nga Henhla-Henhla, lw’a
nyiketiki a valala va ku amavokweni ya ku. Abraham a ku
mu nyika swa vukhume hinkwaswu.
Ritu dra Hosi.
129
Psalma: 109 (110), l, 2, 3, 4.
Ntekelelo: A Hosi i Muprista ku kondra ku ya

va ha khale
l - Yehova a ti ku hosi ya nga:

Trhamisa vokweni dra nga dra xinene,
Ndri kondra ndri hamba valala va ku
Avunalavutelo dra milenge yaku.
2 - Yehova a ta ruma nhonga ya ntamu wa ku

yi pfa Tsiyon.
Fuma wene, amakari ka valala va ku
3 - Hi siku dra ku huma, yimpi kwa ku;

Aswilongweni swa ku Xwenga, avurongweni
bya mixo,
Yi le ku wene ambere ya vumprha bra ku
4 - Yehova a hlambanyile, a nga ha ndruluke;

U muprista ku kondra ku ya va ha khale,
Hi mayentxela ya Melkisedek.
Segunda Leitura: I Korinte 11, 23-26.
130
Introdução:
Amhamba ya Misa yi hi drimuxa ni kupfuxeta akufa ni kupfuka

ka Hosi, yi ko yi tlhasa avuganwini bya minkama.
Dondro ya Papela ku sungula ya S. Paulo ku-va-

le-Korinte
Hikuva na mine ndra yamukeli ku Hosi leswi ndri tlheliki

ndri n’wi nyika swone, hi leswaku: HosiYesu, hi vusiku
lebri a nga wongiwa ha byone, a teki kati; a ku a wa
nkhensa, a khemelela, a ku: Leswi i Miri ya nga le’mi
khemeleliwaka n’wine; yentxani leswo n’wi ta ndri
ndrimuka ha swone. Hi swoswo a teka ni ntrheko, loko
va lalelile a ku: a ntrheko lo i xipfumelelano le’ximpswa
ngatini yanga yentxani leswo hi minkama hinkwayu loko
n’wi nwa n’wi ta ndri drimuka ha swone. Hikuva hi
minkama hikwayu loko n’wi da Kati ledri, n’wi nwa
ntrheko lowu, n’wi ta va n’wi hlaya ku fa ka Hosi, yi ko
yi tlhasa.
Ritu dra Hosi!
Aleluya! Aleluya!
Hi mine kati le’dri hanyaka le’dri
xikiki tilwini. Loko mhunu a da
kati ledri, a ta hanya hi laha ku
nga heliki.
131
Evangelho: Lucas 9, 11b-17.
Introdução:
A Hosi Yesu a yandrisi amakati ni tinhlampfi hi kola ka lirere

drakwe ku vhanu lava apfaka va yingela ndlala. Nthlantakubidri
a swi yentxe akuva a ta dondrisa hi ta kati le dri nyikanaka vutomi
le’bringa helikiki.
Yesu a yamukela switrhungu a swi byela swa nfumo wa

Xikwembu Nkulukumba, va a holisa la’va djulaka ku
holisiwa. Loko dambu dri ya ku peleni, va trhindrekela
ku yene la’va khume na vabidri, va ku ku yene: Tlhelisa
switrhungu swi famba, swi ya mintaneni ni le masinwini
ya matlhelo, swi ya kuma-swa-ku-da, hikusa la hi nga
kone la i mbangu wa mananga. A ku ku vone: Yani ku va
nyika swa-ku-da n’wine. Va ku: A hi na ntxhumu loko u
nge ntlhanu wa makati na tinhlampfi tibidri, loko swi nge
leswaku hi famba hine hi ya xavela vhanu hinkwavu lava
aswa-ku-da. Hikusa apfa ku djula ku va na ntlhamu wa
makume ya madzana ya vavanuna. Kambe a ku ku
vadondrisiwa vakwe: Va trhamisisani hi mintlawa ya
ntlhanu wa makume. Va yentxisa xiswoswo, va va
trhamisisa hinkwavu. A tekiki makati la’ya ntlhanu na
tinhlampfi tibidri, a lavisa tilwini, a tlangela tone a
132
TEMPO COMUM - Ano C
khemelela, a nyika vadondrisiwa, va yavela xitrhungu.

Va ha nga da, va xura hinkwavu, mfuri ku hlengeletiwa
swibuvu le’swi saliki ku, vone, dri va khume dra
swihundru na swihundru swibidri swa swone.
Ritu dra Huluxu!
133
TEMPO COMUM - Ano C
NSONTO Y
NSONTO A WUBIDRI KU NKAMA
YA
WA NT OL
NTOLOVEL
OLOVELOO
Primeira Leitura: Isaias 62, 1-5.
Introdução:
Ku dondro le’ hi ta ka yi yingela Xikwembu Nkulukumba a

dumbisa leswaku a ta ya kisisa a muti wa Yerusalem; Yene a nga
ka a nga va txukumeti a vana Vakwe hikusa a lirandru drakwe
ku vone i drikulu ngopfu.
Hikola ka Tsiyon, ndri nga ka ndri nga miyeli; hikola ya

Yerusalem ndri nga ka ndri nga wisi, ku lulama kwakwe
ku ko ku voneka swanga hi wuxa, ni ku huluka kwakwe
swanga hi motre lo’ wu pfuraka. Amatiku ma ta vona ku
lulama kwaku, ni tihosi hinkwatu ti ta vona ku twala kwaku;
kutani u ta vitiwa hi vitu le’ drimpswa, le’dri ta ka hlawuliwa
hi nomu wa Yehova. U nga ka u nga ha hlayiwi Mutrikiwa;
a tiku draku dri nga ka dri nga ha hlayiwi Xihelisiwa;
kambe u ta hlayiwa Ndri titrhaveli hayene, ni tiku draku
dri ta hlayiwa Mutekiwa; hikusa Yehova a ta ti nyonxela
ha wene, ni tiku draku dri ta va ni nuna. Swanga heswi
wa ndrisanyana a tekaka wanhwanyana, hi swoswo a vana
vaku va ta tekana na wene; swanga hi loko muteki a
134
TEMPO COMUM - Ano C
trhavela mubutiwa, hi swoswo Xikwembu Nkulukumba
waku a ta ku tshavela.
Ritu dra Hosi!
Segunda Leitura: I Cor, 12, 4-11.
Introdução:
A dondro ya wubibyi yi kanela hi tinyiko leti a Moya wa ku

hlawuleka wu hi yavelaka. A muhlawuliwa Paulus ali a tinyiko
leti ti fanele ku hi tlhanganisa ni ku hi nyika a ntwananu.
Dondro ya papela dra Paulus ku va-le-Korinte:
A tinyiko tone, ti yavanile: a moya, wone, i Moya wunwe

ntsena. A matirela wone, ma yavanile; kambe a Hosi , i
yinwe ntsena. Ni mintiro mi yavanile, kambe i Xikwembu
Nkulukuma munwe, lwe a tiraka hinkwaswu ku hinkwawu.
Kambe a Ku voneka ka Moya ku nyikiwa munwana ni
munwana, akuva ata pfuna hinkwawu. Hikusa munwe a
nyikiwa rito dra wuthlari hi Moya, na munwana a nyikiwa
dra ku tiva hi wo Moya lowo; a munwana a ku pfumela,
hi wo Moya lowo; a munwana a nyiko ya ku holisa
timbabyi ho wo moya lowu; a munwana a nyikiwa
mintamu ya mahlolana, a munwana muprofeta, a munwana
ku tivisisa ka mimoya, a munwana tindrimi ta tinxaka, a
munwana ku tlhamuxela ka tindrimi. Kambe leswo
135
TEMPO COMUM - Ano C
hinkwaswu swi tiriwa hi wolowo Moya munwe, lo’wu

yavelaka munwana ni munwana hi laha wu randraka ha
kone.
Ritu dra Hosi!
Evangelho: Jo. 2, l-l1.
Evangeli ya Yesu Kriste abukwini dra Yohane:
Hi siku dra wuraru, a nkhuvu wuva kone a Kana wale

Galileya. A mamana wa Yesu apfa e kone. Naye Yesu ni
vadondrisiwa vakwe va vitaniwa nkhubyini. Ku ti loko
wuvinya byi helile, mamana wa Yesu aku ku Yene: Va
pfumala wuvinya. Yesu a mu byela a ku: Wansati, ku na
yini a makari kwanga na wene, xana? A nkama wanga a
wu sanga na thlasa. A mamana wakwe aku ku vatiri: Leswi
a ta ka nwi byela swone yentxani swone. Apfa ku ni
tihotro ta maribye ta nthlanu na yinwe kone, hikola ka ku
ti basisa ka va Yuda; apfa ti dringana mimpimu mibiri,
kumbe miraru, yinwana ni yinwana. Yesu a ku ku vone:
tatani tihotro hi mati. Kutani va tata ti tala. Kutani a ku ku
vone: kanani, swoswi nwi ma yisa ku mulaviseli wa
nkhuvu. Kutani va ma yisa. Kuti loko mulaviseli wa nkhuvu
a dringi mati lawa ma ndrulutiwiki wuvinya, kambe apfa
136
TEMPO COMUM - Ano C
anga tivi lomu ma humaka kone (kasi vatiri lava va buyisiki

mati apfa va ma tiva), a vitana muteki, a ku ku yene: a
mhunu munwana ni munwana a ranga a humexa wuvinya
le’byinene, kutani, loko va nwi ngopfu, hi kone a
humexaka le byinga nandrikiki ngopfu. Kambe wene u
bekisi wuvinya le’ byinene ku tlhasa swoswi. A xikombiso
lexi xa ku sungula, Yesu a xi yentxi a Kana wa le Galilea;
a kombisi a ku phatirna Kwakwe. A vadondrisiwa Vakwe
va pfumela ku Yene.
Ritu dra huluxu!
137
NSONTO YA WURARU KU NKAMA WA

NTOLOVELO
Primeira Leitura: Neemias 8, 2-4a, 5-6. 8-10.
Introdução:
A dondro leyi hi ta ka yi yingela swoswi yi vula-vula. Hi Xitrhungu

xa Nkulukumba, le xi nga pfuxeta a xifungu xa ku tirela Hosi, a
siku ledri xi nga dondreliwa a Buku dra Nawu.
Dondro ya Buku dra Muprofeta Nehemiya:
Hi siku dra ku sungula dra hweti ya ntlhanu na tibidri,

Ezra, amuprista, a buyisa nawu a mahlweni ka
nhlengeletanu, avavanuna ni vavasati, ni hinkwavu la’va
kotaka ku yingelisisa. A dondra ku vone e xibatini le’xi
nga mahlweni ka mharana ya mati, ku sukela mixweni ku
ko ku tlhasa a nhlekanhini, a mahlweni ka vavanuna ni
vavasati, ni la’va nga ni ku yingelisisa; a tiku hinkwadru
dri reya tindleve ku yingela buku dra nawu. Ezra, a
mutrali, a yima vuyimisweni bya mintrandra lebyi va byi
hambeliki ntiru lo. Ezra a kendla a buku amahlweni ka
tiku hinkwadru, (a yimi henhla mahlweni ka tiku
hinkwadru,) loko a dri kendla, a tiku hinkwadru dri yima.
138
Ezra a nkhensa Yehova, Xikwembu Nkulukumba lwe’
nkulu. Atiku hinkwadru dri yangula dri ku: Amen, amen,
na va tlakuxi mavoko; va karama, va khisamela Yehova,
na va lavisa hansi. Apfa va dondra swinene abukwini
anawini wa Xikwembu Nkulukumba, va dri tlhamuxela
lakakuva tiku dri yingelisisa le swi hlayiwaka. Nehemiya
lwa nga Tirxata na Ezra muprista ni mutrali, ni va Levi
la’va dondrisaka tiku, va ku ka tiku hinkwadru: Asiku
ledri dri hlawuleliwi Yehova Xikwembu Nkulukumba
wenu, nwi nga vavisekeni, nwinga Drileni. Hikuva tiko
hinkwadru apfa dri drila loko dri yingela maritu ya nawu.
A ku ku vone: Fambani nwi ya da nyama ya ku nona, nwi
nwa swa vunandri, nwiva nwi rumela la’va ku ka va nga
bekiseliwanga swakuda; hikusa siku ledri dri hlawuleliwi
Hosi yeru; nwi nga veneni nhlomulweni, hikusa ku ti
trhavela ka Yehova hi ntamu wenu.
Ritu dra Hosi!
Psalma: 18 (19), 8.9.10.15.
Ntekelelo: A maritu yaku, we Hosi i Moya ni

wutomi
1 – A nawu wa Yehova wu hetisekile wu wisisa hika.

Avumboni bya Yehova bya dumbeka,
byi tlharihisa lwe wa ku drivala.
139
2 – A milawu ya Yehova mi lulamile mi trhavisa mbilu.
Aswileleto swa Yehova swi basile swi vaninga
mahlu.
3 - Aku txhava Yehova ku xwengile,

ku trhama hi la ku nga heliki;
Aswiyavanyiso swa Yehova i swinene
swi lulamile hinkwaswu.
4 - Amaritu ya nomu wanga/ ni ku yanakanya

ka mbilu yanga
A swi yamukeleke mahlwehí kwaku
Yehova, Ribre dranga, ni Mutiruli wanga.
Introdução:
A miri i wunwe ntsena kambe wu ni swiro swinyingi. A swiro

leswi swi hambanile, funri xini ni xini xi ni ntiru wa xone, na
hinkwaswu swi tirela a mhunu yelwe wa, munwe.
Dondro ya Papela dra S. Paulo ku va-le-Korinte

va ku Sungula:
Vamakweru swanga hi leswi a miri minga minwe, namb’

eswi mi nga ni swiro le’swi nyingi; na swo swiro
hinkwaswu miri minwe, nambe’swi swi taliki, swi yentxa
140
miri munwe ntsena; Kriste na yene switanu. Hikusa hi
Moya lowu wa munwe hine hinkweru hi bapatisiwile,
akuva hiva miri hinkweru nambi ve va-Yuda, nambi ve
va-Geriki, nambi ve vandrema, nambi ve la’ va ntrhuxekiki;
na kone hinkweru hi nwisiwi moya munwe. Kunene na
yo miri a hi xiro xinwe ntsena, Kambe i swinyingi. Loko
fa nenge wu nga ku leswi ndri nge ke voko, a ndri wa
miri, xana a hi wa miri nambi swi tanu? Na yo ndleve,
nambi fa yi nga ku: Leswi ndri nge ke tihlo, a ndri wa
miri, xana nambi swi tanu a hi ya miri xana? Loko fa miri
hinkwayu dra ku va tihlo, a ku yingela a nha ku kwini?
Loko fa nga miri hinkwayu ya ku va ndleve, a ku nuhuta
a nha ku kwini xana? Kambe swoswi, Xikwembu
Nkulukumba a beki xiro xinwana ni xinwana a mirini hi
laha a swi randriki ha kone. Loko fanga hinkwaswu xi li
xiro xinwe ntsena, a nha miri mi kwini? Kambe swoswi a
swiro i swinyingi, a miri yone i minwe, Atihlu anha dri
nga hlayi a vokweni leswaku: A dri hlayi ntxumu ha wene;
na yo nhloko a nha yi nga hlayi amilengeni leswaku: A
ndri hlayi ntxumu ha nwine. Kambe ngopfu-ngopfu a
swiro swa miri leswi ingiki swi ni gome ngopfu, swa
djuleka ngopfu. Mfuri a swiro swa miri leswi hi pimisaka
leswaku a swi na ku txhaveka hi swone leswi hi swi
fukumetaka, hi swi vangelaka xitxhavu le xi hundrisaka;
kutani a swiro sweru le’swi nga ni tingana, hi swone le
‘swi yentxeliwaka xitxhavu le xi hundrisaka, hikusa a
swiro sweru, leswi nge ke na tingana a swi pfumali,
ntxumu. Kambe Xikwembu Nkulukumba a tlhanganisi
141
TEMPO COMUM - Ano C - DOMINGO III
miri xiswoswo, a nyika, xitxhavu le’xi hundrisaka ku leswi
pfaka swi xi pfumala; akuva a ku travukana ku nga ti va
kone amirini, kambe a swiro swake, munwana ni
munwana. Kambe lava Xikwemmbu Nkulukumba a va
bekiki akerekeni hi lava: a ku sunguleni hi vapostola, a va
vubidri i profeta; a va vuraru i vadondrosi; antrhaku ka
leswo, hi mintamu ni ya ku fambisa, ni tinxaka ta tindrimi.
Xana kê hinkwavu i vapostola xana? Xana hinkwavu i
vaprofeta-kê? Xana hinkwavu i vadondrisi-kê? Xana
hinkwavu i va mintamu-kê? Xana hinkwavu i va tinyiko
ta ku holisa? Xana hinkwavu va vula-vula tindrimi? Xana
hinkwavu va tlhamuxela tindrimi xana?
Ritu dra Hosi!

Aleluya! Aleluya!
Xikwembu Nkulukumba a ndri
rumile ku huwelela madrungula la’manene ku
swisiwana, ni ku tivisa a nkhululeko ku vabohiwa.
Evangelho: Lucas l, 1-4; 4, 14-21.
Leswi la’vanyingi va nga dringisa ku drungula, hi ku

longoloxa a timhaka le’ti nga humelela makari kweru,
142
swanga hi leswi vanga hi tivisa tone, la’va nga ti vona ku
sunguleni, vava va yentxiwa ni malandra ya ritu, na mine,
ku ti loko ndri ti kambisisa ha hombe hinkwatu, ndri
sungula hi le ku humeleleni ka tone, ndri ku: Swi ndri
fanela ku ku tralela tone hi ku landrelelana ka tone, we
Teofilo, hosi yanga le’yinene, akuva a ta tiva a tivo dra
tidondro leti u nga dondrisiwa tone, kutani Yesu a buyela
a Galeleya hi ntamu wa Moya, a xidrumu xakwe xi
hangalaka hi tiko hinkwadru dra kone. Apfa a va dondrisa
a masinagogeni yavu, na nkhensiwa hi hinkwawu. Kutani
aya nile Nazaret lomu pfaka a kuleli kone; a nhingena
sinagogeni hi siku dra sabata hi matolovelela yakwe, kutani
a yimela ku hlaya. A nyikiwa buku dra muprofeta Ezaya;
a tiki a nalavuta buku, a ku kuma mbangu lomu ku traliwiki
leswaku: Amoya wa Hosi wu le henhla kwanga hikusa yi
ndri totile, akuva ndri drungulela aswisiwana evangeli, a
ndri rumi ku byela vabohiwa a ku ntshunxeka, ni la’va
kufa mahlo a ku vona, ku ntshunxa la’va xanisekaka, ni
ku rera nyiwa ya lembe dra vunene bya Hosi. A songiki
buku a dri tlhelisela ku nandra, a tshamisa; hinkwavu la’
va nga sinagogeni va mu pondrolela mahlu. A hanga
sungula ku va byela a ku: Namunhla a tralwa ledri dra
yentxiwa a tindleveni tenu.
Ritu dra Huluxu!
143
NSONTOY
NSONTO A WUMUNE KU NKAMA
YA
WA NT OL
NTOLOVEL
OLOVELO
O
Primeira Leitura: Jeremias 1,4-5. 17-19.
Introdução:
A maritu la hi ta ka ma yingela ma hi tlhamuxela hi ta ku vitaniwa

ka Yeremiya ni leswi a Hosi yinga mu dumbisa swone: “Mine ndri
na wene”. Na hine ha rambiwa akuva hiva va hlawuliwa. A hi ti
karateni hi ku bekisa a tinfanelo teru.
Aritu dra Yehova dri tlhasi ku mine, dri ku: Ndri ku tivile
ndri nga si ku vumba khurini dra mamana waku, u nga. si
huma nyimbeni ndri ku hlawulekisile; ndri ku bekile kuva
muprofeta wa matiko. Wene-ke, titrimbe likhalu; u
sekeleka, u va byela hinkwaswu leswi ndri ta ka ku leleta
swone; u nga rurumeli mahlweni kwavu, suka ndri ku
rurumelisa mahlweni kwavu. Lavisa, namunhla, mine ndri
ku yentxa muti wa khokholo, ni mhandre ya nhumbu, ni
pangu dra nsuku, amahlweni ka tiku hinkwadru: a tihosi
ta Yuda, atihosana ta kone, avaprista va kone, avhanu va
tiku va ta lwa na wene, kambe vanga ka va nga ku hluli;
hikusa ndri na wene, ku ku huluxa, ku hlaya Hosi.
Ritu dra Hosi!
144
Psalma: 70 (71) 1-2, 3-4a, 5-6ab, 15ab, 17.
Ntekelelo: A nomu wanga wu ta huwelela a

huluxu draku.
1 - Yehova ndri dumba Wene, ndri nga ve na

tingana hi la ku nga helikiki.
Ndri huluxi a ku lulameni kwaku, u ndri
phonyota. Reyela ndleve yaku ku mine,
u ndri kulula.
2 - U va ribye dra vuyaku ku mine/ lomu ndri

nga yaka kone hi minkama/ u leleta akuva
ndri huluxiwa, hikusa wne u ribye dranga
ni khokholo dranga/ Xikwembu Nkulukumba
wanga, ndri huluxi vokweni dra lwe, nfani.
3 - Hikusa wene, u ku dumba kwanga, Hosi

Yehova./ Aku dumba kwanga ni le vutrongwa
nine byanga./ Ndri vi ndri khungisiwa hi
wene ni le khurini dra mamana./Wene wa vi
u ndri humexa marumbyini ya mamana.
4 - Anomu wanga wu ta tshandra ku lulama

kwaku,/ni huluxu draku hi siku hinkwadru
Xikwembu Nkulukumba, u ndri dondrisi ku
sukela vutrongwanini byanga,/ ku kondra
145
kuva swoswi, ndri va ndri hlaya swihlamaliso
swaku.
Segunda Leitura: I Cor. 12, 31–13, 13.
Introdução:
A maritu ya papela dra S. Paulo ku va-le-Korinte lawa hi ta ka

ma yingela i lisimu laku drumisa ni ku tlakuxa a lirandru, ngopfu-
ngopfu a lirandru ku va le kweru. A hi pfuleni a timbilu teru
akuva hi yingela ha hombe a mhaka le’yikulu ya lirandru.
Dondro ya Papela dra S. Paulo ku va-le Korinte:
Amakari ka tinyiko leto, djulisisani le’ti tlulisaka hi vunene;

kambe, ndra ha nwi kombisa ndlela le’yi nga yone
swinene. Nambi fa ndri nga vula-vula tindrimi ta vhanu ni
ta swirunwa, loko ndri nge na lirandru, ndri fana ni nsuku
1o’wu drilaka, kumbe nhumbu le’yi pfumaka. Na kone,
nambi ndri nga va ni nyiko ya vuprofeta, nambi ndri nga
tiva swihundla hinkwaswu, ni ku tiva hinkwaku, nambi
ndri nga va ni ku pfumela hinkwaku, lakakuva ni susa ni
tinhava, loko ndri nge na lirandru a ndri ntxhumu. Mfuri
nambi ndri nga yava vukosi byanga hinkwabyu, nambi
ndri nga nyiketa miri yanga ndri hisiwa, loko ndri nge na
lirandru anha swi nga ni pfuni ntxumu. Alirandru dri lehi
mbilu; dri ni vumbilu; a lirandru a dri na xikwele; a lirandru
a dri na ku ti kulisa; a dri ti kukumuxi; a dri yentxisi
tingana; a dri ti djuleli swa drone; a dri lebyi; a dri pimisi
146
le’swinfani. A dri trhaveli ku somboloka; kambe dri

trhavelana ni xihlayelamfuri. Dri vevukisa milandru
hinkwayu; dri pfumela hinkwaswu, dri lavisela
hinkwaswu, dri byatsha hinkwaswu. A lirandru dri nga
suvi ni siku ni drinwe. Kasi loko byi vuprofeta, byi ta
hela; nambi ti tindrimi, ti ta miyela; na ku kutiva ku ta
hela. Hikusa hi tiva ha tlhelo drinwe, nakone hi profeta
ha tlhelo drinwe ntsena. Kambe ku ta ku loko ku hetiseka
ku humelela; le’xi nga tlhelo drinwe ntsena xi ta helisiwa.
Loko ndre he ntrongwana apfa ndri vula-vulisa xi-
trongwana, apfa ndri yanakanyisa xitrongwana, apfa ndri
kanelisa xitrongwana. Ndra ti ndri ndruluka wanuna, ndri
lahla swa vutrongwana.Hikusa swoswi hi vona hi
xivonivoni hi liphume; kambe laho a liso dri ta lavisana ni
liso. Swoswi ndri tiva ha tlhelo drinwe; hi siku ledro,
ndri ta tiva swanga hi leswi ndri tiviwiki. Kambe swoswi
ku sala le’swiraru leswi: a ku pfumela, ni ku lavisela ni
lirandru; kambe le’ xikulu ku swone hi lirandru.
Ritu dra Hosi!
Aleluia! Aleluia
Amoya wa Hosi wu le henhla kwanga.
Hikusa yi ndri Totile,
Akuva ndri drungulela swisiwana Ivangeli
A ndri rumi ku byela vabohiwa a ku ntrhuxeka.
147
TEMPO COMUM - Ano C - DOMINGOIV
Ivangeli ya Jesus Kriste Abukwini dra Luka:
Ku nkama luwa Yesu a sungula ku kanela a sinagogeni

dra le Nazaret a ku: Namunhla atralwa ledri dra yentxiwa
a tindleveni tenu. Hinkwavu va hamba vumboni ha yene,
va hlamala hi maritu ya timpswalu la’ma humaka nonwini
wakwe, va ku: Xana yelwe a hi nwan’a yosefa na? A ha
nga va byela: Kunene nwi ta ndri byela xihlayahlaya lexi,
leswaku: We nyanga ti hanyise ha swa-ku. Hikwaswu
leswi hi swi yingeliki leswaku swi tiriwa Kapernaum, swi
yentxe nikola, tikweni dra kweru. A tlhela a ku: Ndri hlayela
mfuri ndri li ku nwine: A ku na muprofeta lw’a
yamukeliwaka tikweni dra kwavu. Hi xihlayelamfuri ndra
nwi byela ndrili: Avavasati va mafelwa ipfa ve kone va
tele, amasikwini ya Eliya Yisraeleni, loko tilo dri pfaliwile
ha malembe mararu na ntlhanu wa ti hweti na hweti yinwe,
loko ku humeleli a ndlala le’yikulu amisaveni hinkwayu.
Kambe Eliya a nga rumiwanga ku mumbe ku vone loko
kunge Sarepta atikweni dra le Sidon ku nsati wa mufelwa.
Nangweso ipfa ku ni va nhlokonho la’vanyingi Yisraeleni
a nkameni wa Eliya muprofeta; kambe a ka basisiwanga
na munbe ku vone loko a nge Naaman mu-Siriya.
Hinkwavu lava pfaka ve sinagogeni va ku va yingela maritu
lawa, va ku tala hi mahlundru. Va sekeleka va mu
hlongolela handle ka muti, va mu yisa xiweni xa nhava,
leyi a muti wavu ipfaka wu. yakiwi a henhla ka yone,
akuva va mu susumetela hansi. Kambe yene, a hangula
hi le makari kwavu, a timukela.
Ritu dra Huluxu!
148
TEMPO COMUM - Ano C - DOMINGO IV
NSONTO YA WUNTHLANU KU NKAMA

WA NTOLOVELO
Primeira Leitura: Isaias. 6, l-2a, 3-8.
Introdução:
A muprofeta Ezaya a tamelisiwi ntiru hi Xikwembu Nkulukumba

Lw’ a ti kombekisiki ku yene hi ntamu ni ku phatima kwakwe.
Akuva Ezaya atava mureri wa ritu dra Hosi, ku djuleki a kuva a
basisiwa.A ntiru wini na wini wa ku kateka wu djula mbilu le’ yi
basiki.
Hi lembe dra kufa ka hosi Uziya, ndra ku vona Yehova a

trhami xiluvelweni le’ xi nga henhla xi tlakukile, a vugamu
bya xiyambalu xakwe bya ku tata tempele. Hi le henhla
ku yene apfa ku yimi maserafime; drinwana ni drinwana
apfa dri ni ntlhanu wa timpapa na lipapa drinwe. A drinwe
dri bandlukana ka drinwana dri ku: A hlawulekile, a
hlawulekile, a hlawulekile, Yehova wa makhandra. Amisava
hinkwayu mi tele hi ku twalisisa kwakwe. Amasungulo
ya mintrandra ya tinyangwa ma ku trekatreka hi ritu dra
lwe wa ku bandlukana; kutani yindlo yi tala hi musi. Kolahu
ndri ku: Yowee ku mine. Ndri file hikusa ni mhunu wa
milomu ya xambya, ndri tshami makari ka vhanu va
149
milomu ya xambya, hikusa mahlu yanga ma vonile Hosi
Yehova wa makhandra. Kutani a drinwe serafime dri
hahela ku mine, na dri tameli khala le’dri pfuraka hi voko
dra drone, ledri pfaka dri dri wokile aletareni hi tintlawu.
Kutani dri khumba nomu wanga dri ku: Lavisa, ledri dri
khumbi milomu yaku; avusomboloki byaku byi susiwile,
ni xidoho xa ku xi fukumetiwile. Kutani ndri yingela ritu
dra Yehova dri ku: Ndri ta ruma mani, hi ta fambela hi
mani xana? Ndri ku: Hi Mine lwe; ruma mine.
Ritu dra Hosi!
Psalma: 137(138) 1-2, 2bc-3, 4-5, 7c-8.
Ntekelelo: Mine ndri ta ku drumisa

a makari ka swirunwa swaku.
1 - Ndri ta ku twalisa, hi mbilu yanga hinkwa-

yu, amahlweni ka swikwembu ndri ta
yimbelela ku wene. Ndri ta ku nkhisamela
tempeleni draku le’dra ku xwenga.
2 - Ndri twalisa vitu draku hi kola ka lirere draku

ni hi kola ka wunene byaku
Hikusa u kulisi aritu draku
A siku ledri ndri nga drila wene u ndri yangulile
U ndri tivisile hi ku nyika ntamu a hika dranga.
150
3 - Atihosi hinkwatu ta misava ti ta ku twalisa Yehova,

Loko ti yingela maritu ya nomu waku.
Ti ta yimbelela hi tindlela ta Yehova,
Hikusa i byikulu vumenyemenye bya Yehova.
4 - Mfuri a voko draku le’dra xinene dra ndri huluxa.

Yehova a ta ndri hamba ndri hetiseka,
Alirere draku, Yehova, hi le’dri nga helikiki.
U nga trike mintiru ya mavoko yaku.
Introdução:
A hi yingeleni a nhloko ya mhaka ya ntxumayelo ya S.

Paulo. I dondro le’yikulu ya mahanyela ya vukriste. Ku yone hi
kuma a ntlhamuxelo wa vukriste ni wa vukhongeli.
Dondro ya Papela dra S. Paulo ku va-le-Korinte:
Swoswi vamakweru ndri nwi tivisa Ivangeli ledri ndri nga

nwi rerela drone, ledri nwi yimiki ku drone, ledri nwi
hulukaka ha drone, loko nwi dri bekisa hi laha ndri nwi
tivisiki drone ha kone, loko nwi nga pfumelanga mahala.
Hikusa a ku sunguleni ka hinkwaswu, ndra nwi nyiki leswi
na mine ndri nga swi yamukela, hi leswaku: Kriste a feli
swihono sweru swanga heswi matralwa ma hlayaka; ni
151
leswaku a lahliwile, ava a pfuka hi siku dra vuraru, swanga
heswi matralwa ma hlayaka; leswaku a voniwi hi Kefas,
antrhaku ka swone hi la’va khume na vabidri. A ntrhaku
ka swone a voniwi kanwe hi vamakwavu la’va tlulaka
ntlhanu wa madzana, vunyingi byavu ve he kone ni
namunhla, kambe vanwana va file. A ntrhaku ka leswo, a
voniwi hi Yakob; nangweso a voniwi hi vapostola
hinkwavu. Kambe a trhaku kwavu, a tlhela a voniwa hi
mine lwe ndri nga fanisiwaka ni sweko. Hikusa ni lwe
ntrongo ku vapostola, mfuri a swi ndri fanelanga ku nha
ndri txhuliwa a mupostola; hikusa ndra xanisi kereke dra
Xikwembu Nkulukumba. Kambe hi timpswalu ta
Xikwemhu Nkulukumba ndri lexi ndri nga xone; ni
timpswalu takwe ku mine a ti vanga mahala, kambe ndra
tirile, ndra va tlule kule hinkwavu, kambe a nge mine,
timpswalu ta Xikwembu Nkulukumba le’ ti nga na mine.
Hi leswo-kê, nambi ndri mine, nambi ve vone, hi dondrisa
swoleswo, na nwine nwa pfumeli swoleswo.
Ritu dra Hosi!
Aleluia! Aleluia!
Ndri landrani, ku hlaya Hosi,
N’ta nwi yentxa vaphasi va vhanu.
152
Introdução:
Antrhaku kakuva Yesu a va rumi ku peta nkukuto, Pedro a nga

ganaganekanga loko a voni aphasela dra ku hlamalisa dra
tinhlampfi, yene apfaka e mutrhevi wa xihlayelamfuri.
Amahlolana lawa ipfa xi li xikombiso xa ku hlengeletiwa ka
xitrhungu xa vhanu hinkwavu, angalaweni ya Kriste dri nga
Kereke.
Ku nkama luwa, ka ti loko axitrhungu xi mu kamanyetela

ku yingela ritu dra Xikwembu Nkulukumba na a yimi a
nkingeni wa tiva dra Genezaret, a vona mabyatrhu mabidri
ma yimi nkingeni wa tiva, na fa va phasi va humi ku
wone, va hlampswa minkukuto, a nhingeniki ku drinwe,
ku wone, le’dri nga dra Simon, a mu kombela leswaku a
trhindreka kulenyana ni misava. Loko a heta ku kanela a
ku ku Simon: Wetela nsingeni, nwi peta minkukutu nwi
phasa. Simon a yangula a ku: Hosi yanga, hi tikarati hi
vusiku hinkwabyu, a hi phasanga ntxhumu. Kambe hi
kola ka ritu draku, n’ta peta minkukutu. Va swi yentxa,
kutani va phasa ntalo lo’wukulu wa tinhlampfi, la ka kuva
minkukuto yavu mi ko mi handruka. Va ha nga kwehleta
vaphasi-kulobye la’va nga byatshini drinwana leswaku
va tata va pfunisa. Va ta, va tata mabyatrhu mabidri
lakakuva ma djula ni ku tika. A tiki a wa swivona Simon
153
TEMPO COMUM - Ano C - DOMINGO V
Petros a ku tiwisa matrolweni ya Yesu a ku: Suka ku

mine hikuva ndri nga nuna wa xidohi. We Hosi. Hikuva
antxhavu apfa va mukhamile kunwe ni lava pfaka ve naye
hinkwavu, hikola ka ntalu wa tinhlampfi leti pfaka va phasi
tone; hi swoswo na vo va Yakob na Yohan, a vana va
Zebedea lava pfaka ve vanakulobye va Simon. Kutani
Yesu a byela Simon: U nga txhave; a ku sungula swoswi
uta va muphasi wa vhanu. Ku ti loko va yi khisisa
mabyatrhu asaveni, va ku trika hinkwaswu va mu landra.
Ritu dra Huluxu!
154
NSONTO YA WUNTHLANU NA YINWE

KU NKAMA WA NTOLOVELO
Primeira Leitura: Jer. 17, 5-8.
Introdução:
Hikuva hi tumbuluxiwi a xifanisweni xa Xikwembu Nkulukumba,

hi fanela ku landra a ndlela ya livaningo le’dri buyaka hi le ku
Yene. A Muprofeta Yeremiya a hi drimuxa, leswaku: Loko hi djula
ku hanya a ku nyonxeni. Hi fanele ku hanya a vutomi byeru a
dleleni ya Xikwembu Nkulukumba.
Yehova a hla swoswo, a ku: A a ruketeliwi a mhunu lwe a

dumbaka mhunu, lw’a yentxaka nyama ntamu wakwe,
lwe a mbilu yakwe yi fularelaka Yehova. A ta fana ni
ximurana xa le huleni, a nga voni tindjombo loko ti tlhasa;
ata trhama mimbangwini le’mi prhiki, a huleni, amisava
ya munyu, lomu ku nge ke na mhunu. A ni ndjombo a
mhunu lw’a dumbaka Yehova, lwe Yehova, a nga ku
dumba kwakwe. Hikusa a ta fana ni muri lo’wu byaliwiki
kusuhi ni mati, lowu a mintru ya wone mi navaka matini;
nambi ka kuva ni mumu, a wu yingeli ntxumu, kambe a
155
tluka dra wone dri tava dra lihlaza; kutani hi lembe dra
dandra a wu hlatiyeli ntxumu, a wu triki ku beka mihandru.
Ritu dra Hosi!
Psalma: l, 1-2, 3, 4, 6.
Ntekelelo: A ni ndjombo mhunu. lw’a dumbaka

Hosini.
1 - A ni ndjombo mhunu lw’ a nga fambikiki a

ku kombiseni ka la’vanfani,/ Lw’a nga yi-
miki andleleni ya vahoni, /Lw’a nga trha-
mikiki anhlengeletanwini ya vasandri;
A ka ku titrhavela nawini wa Yehova, a wu
yanakanya nhlikanhi ni vusiku.
2 - A fana ni muri 1o’ wu byaliwiki/ kusuhi ni

mati la’ ya ku trutruma,/ Lo’ wu pswalaka
mihandru ya wone hi nsiku ya yone, amakamba
ya wone ma nga buni; / hïnkwaswu. leswi a
swi yentxaka swi humelela ha hombe.
3 - A va tano la’ vanfani; va ku fana ni mungu

lowu mheho yi wu pepulaka.
Hikusa Yehova a tiva ndlela ya valulami,
kambe andlela ya la’vanfani yi helela ku honekeni.
156
Segunda Leitura: I Cor. 15, 12. 16-20.
Introdução:
A tshinya dra ku dumba kweru hi Yesu Kriste lw’a pfukiki ku

vafi. Loko swi hi bindrela leswi a hi sindrisaka swone hikola ka
lir~yandru drakwe, hi nga drivaleni leswaku ntrhaku ka minxaniso
leyi, hi ta pfuka kunwe na yene a ku twalisekeni lo’ku nga helikiki.
Dondro ya Papela dra kusungula dra S. Paulo ku

va-le-Korinte:
Vamakweru: Loko ku dondrisiwa leswaku Kriste a pfuki

kufeni, xana avanwe ku nwine va hlaya ha yini leswaku a
ku pfuka ka vafi a ku kone? Hikusa loko vafi va nga
pfuki, Kriste na yene a nga pfukanga. Ni loko Kriste a
nga pfukanga, ku pfumela kwenu i ka ku ka ndlela, nwe
he swihonweni swenu. Kolaho ni vola’va ti yetleleleke
ka Kriste, va lahlekile. Loko hi dumbile Kriste a vutonwini
lebyi ntsena, hi hundrisa vhanu hinkwavu hi khombo.
Kambe swoswi, Kriste a pfukile kufeni, a bekiwi xirangana
xa la’va yentleliki.
Ritu dra Hosi!
Aleluya! Aleluya!
Hikusa a vatatana va vu ipfa va yentsisa xiswoswo ku
vaprofeta. Kambe yowee, nwine bafuyi.
157
Evangelho: Lucas 6, 17. 20-26.
Introdução:
A Evangeli leyi taka huweleliwa swoswi yi khanela hi lava va

nga ni njombo nilava vanga ni khombo. Hi kola ka maritu lawa,
Yesu a djula ku hi dondrisa leswaku amiyanakanyu ya
Hkulukumba mi hambanile swinene ni miyanakanyo ya mhnu.
Amukriste a fanela ku dumba Xikwembu Nkulukumba, a trika
akulandrelela akunavela ka nyama.
Ku nkama luwa, Yesu a tiki a fulamela navu, a yima

ambagwini lo’wa livala, kunwe ni xitrhungu le’ xikulu xa
vadondrisiwa vakwe, ni vunyingi le’ byikulu bya vhanu
la’ va pfiki Yudea ni le Yerusalem ni le nkingeni wa le Tir
na Sidon; ipfaka vata ta mu yingela ni ku holisiwa vuvabyi
byavu; Yene a tlakuxa mahlu yakwe a langusa a
vadondrisiwana vakwe, a ku ku vone: Nwi ni ndjombo,
nwi swisiwana, hikusa anfumu wa Xikwembu
Nkulukumba i wenu. Nwi ni ndjombo, nwine nwi nga ni
ndlala swoswi, hikusa nwi ta xurisiwa. Nwi ni ndjombo,
nwine nwi drilaka swoswi, hikusa nwi ta trhava. Nwi ta
va ni ndjombo loko vhanu va ta nwi venga, va nwi
hlongola, va nwi ruka, va, trhandra ni vitu drenu swanga
hi loko dri bihile, hi kola ka nwana wa mhunu. Trhavani
hi siku ledro, nwiva nwi nyoxisisa; hikusa, lavisani, a
hakelo drenu dri tava drikulu a tilweni; hikusa a vatatana
158
vavu ipfa va yentxisa xiswoswo ku vaprofeta. Kambe

yowee, nwi vafuyi, hikusa nwi ku kumi khale a ku
miyetiwa kwenu! Yowee, nwi lava nwi tateliwiki swoswi,
hikusa, nwi tava ni ndlala. Yowee, nwine nwi hlekaka
swoswi, hikusa nwi ta drila, nwiva nwi vu-vula! Yowee
nwine loko vhanu hinkwavu va nwi khensa hikusa
avatatana vavu ipfa va yentxisa xiswoswo ku vaprofeta
va madrini!
Ritu dra Huluxu!
159
TEMPO COMUM - Ano C - DOMINGO VI
NSONT
NSONTO O YA WUNTHL
YA ANU N
WUNTHLANU A
NA
TIBIDRI KU NKAMA WA NT OL
NTOL OVEL
OLO O
VELO
Primeira Leitura: I Samuel 26, 2.7-9.12-13.22-23.
Introdução:
Ku nkama wa tiyimpi a Hosi Saul apfa a djula ku dlaya Davida

kambe lweyi, nambi leswi a vanakulobye apfaka va mu hlohlotela,
loko a mu kumile a nga pfumelanga a ku mu khatisa akuva a hi
komha leswaku a vutomi bya munhu byi ni lisima ku tlula mona,
livengo ni swimbeni, ntsena Nkulukumba hi yene a fanelaka a ku
susa vutomi amhunwini.
Dondro ya Buku dra ku sungula dra Samuel:
Amasikwini lawo, Saul a suka a fulamela huleni dra le

Zif, a ni vavanuna la’va hlawuliwiki ku va-Yisrael va
makume mararu ya madzana, akuya djula Davida huleni
dra le Zif. Davida na Abixai va tlhasa ku vhanu ni vusiku;
lavisani, Saul apfa va yetleli vurongo ambangwini wa
makalitxhi, na ntlhuvana wakwe wu dzimekiwile misaveni
hi le hlokweni yakwe; na Abner ni vhanu apfa va yetleli
va mu trandrela. Abixai a ku ku Davida: Xikwembu
Nkulukumba a ku nyiketi nala wa ku avokweni dra ku
namunhla; swoswi-ke, ndra ku kombela, ndri mu tlhava
kanwe hi ntlhuvana, ndri mu pfanga ni misava; ndri nga
160
ka ndri nga tlheli ndri tlhava kubidri. Davida a ku ku Abixai:

U nga mu dlaye; hi mani lwe a nga tlakuxaka voko ku
mutotiwa wa Yehova a nga vi na nandru? Davida a ku
teka ntlhuvana ni nkhuvi wa mati hi le nhlokweni ya Saul,
kutani va tifambela. A ka vanga na mhunu lw’a swi voniki,
kumbe lw’a swi tiviki, kumbe lw’a pfukiki, hikuva apfa
va yetlelile hinkwavu; hikuva avurongo le’byikulu byi
pfaka ku Yehova apfa byi va khomile. Davida a hundrela
halahaya, a yima ahenhla ka nhava, akule; ampfhuka lo’
wa ku leha wu vi makari kwavu. Davida a yangula a ku:
Antlhuvana wa hosi hi lowu; a ku te munwe wa
vayisanyana, a ta wu teka. Yehova a ta tlhelisela ku
munwana ni munwana vululami byakwe ni ku dumbeka
kwakwe; hikuva Yehova apfa a ku nyiketi amavokweni
yanga namunhla, kambe a ndra randranga ku tlakuxa
voko dranga ku mutotiwa wa Yehova.
Ritu dra Hosi!
Psalma: 102 (103) 1-2, 3-4, 8, 10, 12-13.
Ntekelelo: Yehova a ni timpswalu, a ni vumbilu.
1 - Nkhensa Yehova, hika dranga

Ni hikwaswu le’ swi nga ndreni kwanga
A swi nkhense vito dra ku xwenga kwakwe
Nkhensa Yehova, hika dranga
U nga drivale ni xinwe xa swinyiko swakwe
161
2 - Hi yene lw’a drivalelaka ku somboloka

kwa ku hikwaku
Lw’ holisaka mavabri ya ku hikwawu;
Lw’a tirulaka vutomi bya ku kheleni,
L’w’a ku yambexaka hi lirere ni hi timpswalu.
3 - Yehova a ni timprwalu a ni vumbilu

A nga hatli a hlundruka, a tali lirere.
A nga hi yentxi ha swihono sweru,
A nga hi tlheliseli ha ku somboloka kweru.
4 - Swanga h’eswi avuhumadambu ku travukaniki

ni le vupeladambu,
A trhindrekisi xi-swoswo ku hine aswidoho sweru.
Swanga h’eswi tatana a yentxelaka vana vakwe
timpswalu.
Yehova a vavelelisa xi-swoswo la’va mutxhavaka.
Segunda Leitura: I Cor. 15, 45-49.
Introdução:
Adamu i tatana weru wa nyama. Kriste, Adamu lwe’mumpswa

hi yene masungulo ya vutomi le’ byinga helikiki. Leswi hi fanaka
na Adamu a mirini, hi ni nfanelo ya ku fana na Yesu a moyeni
weru, hikola ka timpswalu Takwe.
162
Dondro ya Papela dra ku Sungula dra S. Paulo ku

va-le Korinte:
Swanga hi leswi ku traliwiki leswaku: Amhunu wa ku

sungula, Adamu, a hambiwi a va hika le’dri hanyaka,
Adamu wa vugamu a hambiwi a va moya lo’wu
hanyisaka. Kambe axa ku sungula a hi xone xa moya, xa
ku va xa hika: xa moya xe ku ta ntrhaku. Amhunu wa ku
sungula apf’e wa misava, a yentxiwi hi ntrhuri; amhunu
wa vubidri, i wa tilu. Kambe swanga hi wa misava, ni va
misava va tanu; ni swanga hiwa tilu, ni va tilu va tanu.
Swanga hi leswi hi yambaliki xifaniso xa wa misava, hi ta
yambalisa xi-swoswo axifaniso xa wa tilu.
Ritu dra Hosi
Aleluia! Aleluia!
Ndri n’wi nyika nawu lo’wunmpswa hi leswaku
Nwi randrana. Swanga hi leswi ndri nwi randriki,
na nwine randranani.
Ku nkama luwa, Yesu a byela vadondrisiwa a ku: Kambe

ndra nwi byela nwine la’va yingelaka: Randrani valala
163
venu, yentxani le’ swinene lava va nwi vengaka. Hlayelani

la’va nwi rukaka atindjombo, nwi va nwi khongotela la’
va nwi xanisaka. Lw’a hodlotaka lirama, mu kombetelele
ni linwana; ni loko a ku tekela kapulana, u nga mu yalele
ni wo nkhantxu. Amunwana ni munwana lw’a kombelaka
ku wene, mu nyike; niloko amunwe a ku wutlela swa ku,
unga ha tlhele u swi vitana ku yene. Leswi nwi randraka
aku nha vhanu va nwi yentxisa xi-swone, va yetxisani xi-
swoleswo na nwine. Loko nwi randra lava va nwi randraka,
nwi ta kuma ku nkhensiwa kwini xana? Hikusa na vo
vadohi va randra lava va va randraka. Ni loko nwi yentxa
le’swinene lava va nwi yentxaka le’swinene, nwi ta kuma
ku nkhensiwa kwini xana? Navo vadohi va yentxisa xi-
swoswo. Ni loko nwi voleka lava nwi dumbaka leswaku
nwi ta tlhela nwi swi kuma ku vone, nwi ta kuma ku
nkhensiwa kwini xana? Hikusa na vo vadohi va voleka
vadohi-kulobye, akuva ba ta tlhela va kuma le’swi
dringanaka. Kambe randrani valala venu, nwi va yentxa
le’swinene, nwi va voleka na nwi nga laviseli ntxhumu.
Hi kone-ke ahakelo drenu dri taka va drikulu, kutani nwi
ta va vana va Lw’a nga Henhla-Henhla, hikusa yene a ni
vumbilu ku la’va nga tlangelikiki ni la’vafani. Vanani ni
lilondro swanga heswi Tatana wenu a nga ni lilomdro
Nangweso, nwi nga yavanyiseni, kone nwi nga
yavanyisiwe; nwi nga yavanyiseleni ku biwa, kone nwi
nga yavanyiseliwe ku biwa. Drivalelani, kone nwi ta
drivaleliwa. Hananani, nwi ta hananiwa; va ta nwi hanana
164
TEMPO COMUM - Ano C - DOMINGO VII
swifuveni swenu ampimo lo’wunene, lo’wu

khindreteliwiki, lo’wu. Hlukuhletiwiki, lo’wu halakaka;
hikusa ampimo lo nwi pimaka ha wone, na nwine nwi ta
pimiwa ha wone.
Ritu dra Huluxu!
165
NSONT
NSONTOO YA WUNTHL
YA ANU N
WUNTHLANU A
NA
TIRARU KU NKAMA WA NT
TIRARU OL
NTOL OVEL
OLO O
VELO
Primeira Leitura: Eclesiástico ou Ben-Sirá

27,4-7( 5-8).
Introdução:
Unga txhuke u yavanyisa mhunu na u nga sanga na tiva a ku

yentelela ka miyanakanyu yakwe. Kasi a miyanakanyu yakwe, u
ta yi tiva ntsena hi loko u vona a vula-vulela drakwe uva u
yingiseta maritu yakwe.
Dondro ya Buku dra Ben-Sirá:
Loko hi hlutela mintxumu a ndreni ka hlutu ko sala ntsena

le’swa kukala swi nga pf’uni ntxumu, hi xileswo avubihi
bya mhunu byi voneka a maritweni yakwe. A xitiku
xikombisa a lisima ni ku tiya ka tinhlambeto ta muvumbi
na ye mhunu a dringiwa hikola ka mavulavulela yakwe.
Hikola ka mihandru hi tiva mbangu lo’ yinga byaliwa kone,
hi xileswo a maritu ya mhunu ma kombisa a wundreni
bya mbilu yakwe. Unga drumisi mhunu na unga sanga na
yingela maritu yakwe: Hi swoswi va dringisiwaka xiswone
avhanu.
Rithu dra Hosi!
166
Psalma: 91 (92), 2-3, 13-14, 15-16.
Ntekelelo: Hi ntxhumu lo’ wa hombe ha ku tlange-

la Yehova.
l - Hi ntxhumu 1o’wa hombe ha ku tlangela Yehova

Ni ku yimbelela vito draku, wene lw’a nga
Henhla-Henhla;
Aku hlaya lirere draku mixweni,
Ni ku dumbeka kwaku vusikwini,
Hi xiyimbo xa khume dra tingoti, ni hi nkaku.
2 - Lwe wa ku lulam a ta mila swanga hi nkindru,

A kula swanga hi nkedar wa le lebanono.
La’va byaliwiki ndlwini ya Yehova,
Va ta rumbuka tinxonxeni ta Xikwembu
Nkulukumba weru.
3 - Va ha ta beleka mihandru ni le vuduhatini byavu;

Va ta tala hi nhome, va va la’vampswa;
Akuva va ta hlaya ku lulama ka Xikwambu
Nkulukumba;
I ribye dranga, a ku na ku somboloka ku yene.
Segunda Leitura: I Cor. 15, 54-58.
167
Introdução:
Kriste, hikola ka ku Pfuka kufeni a hlulile lifo. A hi dumbeni ku

yene hikuva, hikola kwakwe, na hine hita hlula lifo, le’ dri
kumekaka misaveni hikola ka swihono sweru.
Vamakweru, Kambe ku ta ku loko le’xi bolaka lexi xi

yambali le’xi nga bolikíkiki, ni loko le’xi faka xi yambali
le’xi nga fikikiki, hi laha ritu le’drí traliwiki dri taka hetiseka
le’dri liki: Aku fa ku mitiwile, ke ku sala ku hlula. Xana,
we ku fa, antrhombo wa ku wu kwini? Wene xira, aku
hlula kwa ku ku kwini? Antrhombo wa ku fa hi xihono, ni
ntamu wa xihono hi nau. Kambe a ku tlangeliwe
Xikwembu Nkulukumba lw’a hi nyikaka ku hlula hi Hosi
yeru Yesu Kriste. Hi leswo-ke, vamakweru la’va
randrekaka, tiyani, nwi nga trekatreki, kambe nwi va
la’vatekisaka hi masiku aku tirela Hosi, na nwi swi tiva
leswaku antiro wenu a hi lo’wa ku ka ndlela Hosini.
Ritu dra Hosi!

Aleluya! Aleluya!
Amudondrisiwa a nga tluli mudondrisi wakwe; kambe
amudondrisiwa wini ni wini lw’a hetisekiki a ta fana ni
mudondrisi wakwe.
168
Evangelho: Lucas 6, 39-43. (45)
Ku nkama luwa, Yesu a byela vadondrisiwa a xifaniso a

ku: xa-ke, awa ku-fa- mahlu, a nga swi kota ku fambisa a
wa ku-fa-mahlu kulobye? Xana anha va nga wi kheleni hi
wubidri byavu na? Amudondrisiwa a nga tluli
mudondrisiwa wakwe; kambe amudondrisiwa wini na
wini lw’a hetisekiki a ta fana ni mudondrisi wakwe. Xana
u langusela yini antwanyi tihlweni dra makwenu, na u nga
drimuki ntrandra lo’wu nga tihlwini draku? Kumbe u nga
hlayisa ku yini ku makwenu leswaku: Makweru, trika ndri
susa ntwanyi 1o’vu nga tihlwini draku, kasi wene a ku
wu voni ntrandra lo’wu nga tihlwini draku?
Nwamandrendre. Ranga u susa ntsandra atihlweni dra-
ku, ka hanga va kone u taka vonisisa ku susa twanyi
atihlweni dra makwenu. Hikusa a ku na muri lo’wunene
wu bekaka mihandru le’ ya ku biha; na kone a ku na muri
waku biha wu bekaka mihandru le’minene.
Ritu dra Huluxu!
169
NSONTO Y
NSONTO A WUNTHL
YA ANU N
WUNTHLANU A MUNE
NA
KU NKAMA WA NT OL
NTOL OVEL
OLO O
VELO
Primeira Leitura: I Reis 8, 41-43.
Introdução:
Nambi leswi a vana va Ysrael apfaka va yanakanya leswaku a
timpswalu ta Xikwembu Nkulukumba ti kongoma vone ntsena
Salomoni, loko a khongota a Tempeleni le’ yimpswa a khongotela
ni vakriste va-matiko hikuva apfa aswitiva leswaku Xikwembu
Nkulukumba i Tatana wa vhanu hinkwavu.
Dondro ya Buku dra Tihosi:
Ku masiku lawaya, Salomoni a khongota a Tempeleni

aku: Nambi e muluveli, lwe a ngeke wa tiko draku dra
Yisrael, a ku a huma tikweni dra le kule hikola ka vito dra
ku, (hikusa va ta yingela timhaka ta vito draku le’drikulu
ni ta voko draku le’ dra ntamu ni ta voko dra ku le’ dra
ku tlakuka,) a ta ta khongota ku yindlu leyi, wene, swi
yingele na u tilwini, avuyakweni byaku, u tira hinkwaswu
leswi amuluveli lweyo a taka swi kombela ku wene, akuva
matiko hinkwawu ya misava ma dri tiva avito draku, ma
ku txhava, swanga hi tiko draku dra Yisrael, ni kuva va
swi tiva leswaku ku yindlu leyi ndri yi yakiki ku hlayiwa
vito draku. Ritu dra Hosi.
170
TEMPO COMUM - Ano C - DOMINGO VIII
Psalma: 116 (117), 1-2
Ntekelelo: Drumisani Yehova, nwine matiko

hinkwenu.
1 - Drumisani Yehova, nwine matiko hinkwenu;

Mu twalisani, nwine tintrhundru hinkwenu.
2 - Hikusa lirere drakwe i drikulu ku hine;

Aku dumbeka ka Yehova ku trhama hi la
ku nga helikiki.
Segunda Leitura: Gál. l, 1-2, 6-10.
Introdução:
Ntrhaku ka kuva a va-Galatia va yamukeli ivangeli dra

xihlayelamfuri vone va triki ku landra milawu leyi va nga
dondrisiwa yone va landra a madrungula ya ku kanganyisa, lawa
pfaka va dondrisiwa hi va-Yuda. Paulus, loko a swi twile a ku
luthla ka vhanu lavaya pfaka va djula ku dondrisa ivangeli ya
ku hambana ni “Ivangeli ya Kriste”.
Dondro ya Papela dra S. Paulo ku va-Galatia:
Paulo, muapostola swi nge leswaku swi pfa ku mhunu,

nambi ku ku yentxiwa hi mhunu, kambe swa yentxiwi hi
Yesu Kriste, ni Xikwembu Nkulukumba Tatana; lw’a nga
mu pfuxa kufeni; ni vamakweru hinkwavu la’va nga na
171
mine, hi tralela makereke ya le Galatia; hi li: Ndra hlamala

hikusa nwi hungweyesi swa ku nhati aku ndrulukela lw’a
nwi vitaniki hi vumbilu bya Kriste, nwi ya ku drinwana
ivangeli. A hi leswaku dri kone drinwana, kambe hi leswi
avanwe va kone va nwi pfilunganisaka, va djulaka ku
sombolota ivangeli dra Kriste. Kambe loko mhunu a nwi
dondrisa ivangeli le’dri ngeke ledri hi nga nwi dondrisa
drone, nambi e hine, nambi xi xirunwa xaku pfa tilwini,
a-ve anathema, Swanga hi leswi hi nga nwi byela ni khale
ndri tlhela ndri nwi byela ni swoswi: loko mhunu a nwi
dondrisa Ivangeli, dri nge ledri nwi nga yamukela drone,
a a ve anathema. Hikusa xana ndri kholwisa vhanu kumbe
Xikwembu Nkulukumba xana? Nangweso xana ndri djula
ku nyonxisa vhanu? Loko nha ndra ha djula ku nyonxisa
vhanu, ndri va ndri nga ti va nandra wa Kriste.
Ritu dra Hosi!

Ta ka drumisa Ivangeli
Aleluya! Aleluya!
Ndri livaningo dra misava, ku hlaya Hosi,
Lweyi a ndri landraka a nga tifambeli
amunyameni,
kambe a ta vani livaningo dra vutomi.
Evangelho: Lucas 7, 1-l0.
172
Ku nkama lawa, Yesu aku a heta ku hlaya maritu yakwe

hinkwawu atindleveni ta vhanu, a nhingena
Kapernaum.Anandra wa lwe wa ndruna ya dzana apfa
vabya, e kusuhi ni ku fa, lwe pfaka yi mu randra. Yi tiki yi
yingela swa Yesu, ya ku ruma vakulu va va-Yuda ku yene,
va ya mu khougota leswaku a ta, a ta ta hanyisa nandra
wa yone. Va ku va tlhasa ku Yesu, va ku mu khongotisisa
vaku: Yi fanekeli kuva u yi yentxelisa xi-swoswo, hikusa
yi randra tiko dra kweru,yi vi yi hi yakela ni sinagoge.
Yesu a hanga famba navu. Ku ti loko a nge he kule ni
yindlu, ahosana ya dzana yi ruma maxaka ku yene, yi ku:
We Hosi, u nga tikarate; hikusa a ndri fanekelanga aku
nha u nhingena hansi ka lwangu dranga. Mfuri na mine, a
ndri pimisanga leswaku ndri ngava ni fanelo ya ku ta ku
wene ha swanga. Ya ku hlaya ritu, kutani anandra wanga
a ta holisiwa. Hikusa na mine ndri nga mhunu lw’a
fumiwaka hi la’va nga ni ntamu ku mine, ndri na ni
masotxa ahansi kwanga; ndri li ku ledri: Famba; dri famba;
ni le ku drinwanyana: Tana, dri ta; ndri tlhela ndri ku ku
nandra wa nga: Tira leswi; a swi tira. Yesu, loko a swi
yingela, a hlamala ha yene; a hanga ku ndrulukela
xitrhungwini lexi pfaka xi mu landra, a ku ku xone: Ndri li
ku nwine, a ndri ngi kuma ku pfumela ka ku nhati ni le
Yisraeleni. Va mukiki kaya avarumiwa, va ku ya kuma na
nandra e ntomi.
Ritu dra Huluxu!
173
NSONTOY
NSONTO A WUKHUME KU NKAMA
YA
WA NT OL
NTOL OVEL
OLO O
VELO
Primeira Leitura: I Reis 17, 17-24.
Introdução:
Loko a nwana wa mufelwa wa Sarepta a file, Xikwembu

Nkulukumba e ku mu pfuxa hi voko dra Eliya akuva a tlangela
leswi mufelwa a nga yentxela mu profeta. Eliya i xikombiso xa
Kriste, hi yene a hi dondrisaka leswaku Xikwembu Nkulukumba
hi yene inga Hosi, hi yene a nga ni ntamu wa ku hanana vutomi
ni wa ku hlulalifo.
Dondro ya Buku dra ku Sungula dra Tihosi:
Ku masiku lawaya, nwana wa lwe wansati wa mufela wa

Isarefath, anwinyi wa yindlu, a vabya; avuvabyi byakwe
byi kula lakakuva ku nga ha sali hika ndreni kwakwe.
Awansati a ku ku Eliya: Ndri na mhaka muni na wene,
wene mhunu wa Xikwembu Nkulukumba xana? U ti ku
mine ku ndri drimuxa vusomboloki byanga, ni ku ta dlaya
nwan’a nga. A ku ku yene: Ndri nyike nwan’ a ku. A mu
teka xifuveni xakwe, a mu tlakula, a ntlhantukela na ye
andlwini ya le henhla, lomu apfaka a trhami kone, a mu
lata vunanwini byakwe. A drila ku Yehova a ku: We Yehova
174
TEMPO COMUM - Ano C - DOMINGO IX
Xikwembu Nkulukumba wanga, xana u mu buyiseli

khombo na yene ansati lwe wa mufelwa, lwe ndri trhamiki
akwakwe, hi ku dlaya nwan’a kwe xana? Kutani a tilata
kuraru ahenhla ka nwana, a drila ku Yehova a ku: We
Yehova, Xikwembu Nkulukumba wanga, ndra ku
khongota, buyisa ahika dra nwana lweyi andreni kwakwe.
Yehova a yingela ritu dra Eliya; kutani ahika dra nwana
dri buya ndreni kwakwe, a va a hanya. Eliya a hanga teka
nwana, a xika naye hi le ku yindlu ya le henhla a ta ndlwini,
a mu nyika mamana wakwe. Eliya, aku: Vona, anwan’a
ku awa hanya. Lwe wansati a ku ku Eliya: Swoswi ndra
swi tiva leswaku u mhunu wa Xikwembu Nkulukumba,
ni leswaku aritu dra Yehova, le’dri nga nonweni wa ku, i
xihlayelamfuri.
Ritu dra Hosi!
Psalma: .29 (30), 2.4.5-6. 11-12a. 13b.
Ntekelelo: Ndra ku kulisa Yehova, hikusa u ndri

tlakuxile.
1- Ndra ku kulisa Yehova, hikusa u ndri tlakuxile.

A ku pfumelanga leswaku avalala va
nga va trhava ha mine.
Yehova, Xikwemhu Nkulukumba wanga,
Ndri huweleli ku wene, u ndri holisile.
Yehova, u humexi hika dranga Xeol,
U ndri pfuxile, akuva ndri nga ti fulamela xireni.
175
2 - Yimbelelani Yehova, nwine tinsasi takwe,

Twalisani vito drakwe dra ku xwenga,
Hikusa aku hlundruka kwakwe i ka nkama-
nyana ntsena,
Kambe avumbilu byakwe i bya vutomi hikwabyu.
Aminyembeti mi hambuka xidambyeni,
Aximixweni kambe ku trhava ku kone.
3 - Yingela, Yehova, u ndri yentxela vurombe.

Yehova, va mupfuni wanga.
U ndruluti swidrilo swanga ku nyonxa.
U ntlhantlhi xiyambalo xanga xa saka,
Yehova, Xikwembu Nkulukumba wanga,
ndri ta ku twalisa hi la ku nga helikiki.
Segunda Leitura: Gal. 1,11-19.
Introdução:
Paulus a vi mudlayi lwe nkulu wa va-Kriste hi swoleswo a va-

Galatia apfa va mu yeyisa, va nononwisa timbilu tavu ku timhaka
leti pfaka a va dondrisa; kutani S.Paulo loko a vona leswo a va
brela swaku a Madrungula lawa a va dondrisaka a ma yamukeli
ku Kriste.
Dondro ya Papela dra Paulo ku va-Galatia:
Vamakweru ndra nwi tivisa leswaku Ivangeli ledri ndri

nga dondrisa drone a dra pfanga ku mhunu. Hikusa a
176
ndri dri hananiwanga hi mhunu a ndri dondrisiwanga hi

mhunu, ndre ku dondrisiwa hi pfuletelo dra Yesu Kriste.
Hikusa nwi swi yingelile aswa fambela dranga dra nkama
lo pfaka ndri vu-Yudeni, leswaku ipfa ndri hundrisa ku
xanisa kereke dra Xikwembu Nkulukumba, ndri va ndri
dri hlasela. Mfuri ndra hundreli mahlweni avu-Yudeni,
ndri tlula la’vanyingi va-ntangakulori atikweni dra kweru,
apfaka ndri lw’a nga ni nkhinkhi le’ya ku va ni khale aku
landreni ka swihila swa vatatana vanga. Kambe lw’a nga
ndri hlawula, na ndre he nyimbeni ya mamana, lw’ a nga
ndri vitana hi timpswalu takwe, leswi a randriki ku pfuletela
Nwan’a kwe andreni kwanga, akuva ndri ya mu hlaya
amakari ka vamatiko, ndra ku hangweyesa, a ndra
vutisanga nyama ni ngati, a ndra ntlhantukelanga
Yerusalem ku la’va nga vapostola mahlweni kwanga,
kambe ndre ku tiyela Arabia, ndri tlhela ndri buyela
Damaseka. Antrhaku ka malembe mararu kambe, ndri
ntlhantukela Yerusalem, ndri ya vonana na Kefas ndri
trhama kone khume dra masiku na ntlhanu; kambe a ndra
vonanga mumbeni wa vapostola, loko a nge Yakob,
amakwa wa Hosi.
Ritu dra Hosi!
Aleluya!Aleluya!
Amuprofeta lwe’nkulu a humeleli amakari kweru,
ni leswaku Xikwembu Nkulukumba a yendreli tiko
drakwe.
177
Ku nkama luwa Yesu aya mutini lowu va liki i Naim;

avadondrisiwa vakwe ni xitrhungu le’xikulu ipfa xi famba
naye. A tiki na a tlhasa kusuhi ni nyangwa ya muti, lavisani
ipfa ku rwaliwa mhunu lw’a fiki, anwana lwe wa munwe
ku mamana wakwe, lwe wa ku felwa hi nuna; axitrhungu
le’ xikulunyana xa muti lowu ipfa xi na yene. Yi tiki ya
mu vona, Hosi ya ku mu yentxela vurombe, yi ku ku
yene: U nga drile. Yi trhindrekela yi khumba lihlahle;
avarwali va drone va yima. Kutani a ku: Wandrisanyana,
ndri li ku wene: Pfuka; Lwe waku fa a hanga ku pfuka a
trhama, a sungula ku vulavula; kutani Yesu a mu nyika ku
mamana wakwe. Vakhanwa hi ku txhava hinkwavu, va
twalisa Xikwembu Nkulukumba va ku: Amuprofeta
lwe’nkulu a humeleli amakari kweru, ni leswaku
Xikwembu Nkulukumba a yendreli tiko drakwe. Aritu
ledro, ledri va hlayiki drone ha yene, dri twala Yudea
hinkwaku ni le tikweni le’dri vandramaniki na kone.
Ritu dra Huluxu!
178
NSONTOY
NSONTO A WU KHUME N
YA A YINWE
NA
KU NKAMA WA NT OL
NTOLOVEL
OLO VELOO
Primeira Leitura: II Sam. 12, 7-10.13.
Introdução:
Davida, hi ku navela nkata Uriya, lwe apfaka e munwe ku

masotxwa yakwe, a swikotile a ku yentxa vumbuye naye, ava
rumela leswaku loko ve kari va li yimpini, Uriya a bekiwa
phambeni akuva a ta tlhaviwa hi lipanga dra valala. Ku leswo
Xikwembu Kkulukumba e ku rumela muprofeta Natan a ya mu
mamulela a vudohi byakwe ni ku mu komba leswaku a fanela
aku ti sola.
Dondro ya Buku dra Vubidri dra Samuel:
Nathan a ku ku Davida: a hlaya swoleswo Yehova,

Xikwembu Nkulukumba wa Yisrael, a li: Ndri ku txheli hi
mafura akuva u va hosi henhla ka Yisrael, ndri ku tiruli
amavokweni ya Saul; ndri ku nyiki ayindlu ya n’winyi wa
ku, ni vasati va n’winyi waku axifuveni xa ku; ndri kunyiki
yindlu ya Ysrael ni ya Yuda; ni loko nha wu li ntxumo
lo’wutrongo, apfa ndri ta ku yengetela swa ku kari ni
swa ku kari. U dreli ha yini ritu dra Yehova, aku yentxa
leswaku biha mahlweni kwakwe xana? U dlayi Uriya mu-
khitti hi lipanga, u teki nkat’akwe akuva a va nkat’a a ku;
u mu dlayi hi lipanga dra vana va Ammon. Hi leswo-ke,
179
TEMPO COMUM - Ano C - DOMINGO X
swo swi alipanga dri nga ka dri nga suki andlwini yaku ni
siku ni drinwe, hikusa u ndri drelile, u tekile nkat’a Uriya
mukh akuva a va nsati wa ku.. Davida aku ku Nathan:
Ndri doheli Yehova, Nathan a ku ku Davida: Na kone,
Yehova a susile axihono xaku, u nga ka u nga fi.
Ritu dra Hosi!
Psalma: 31(32), 1-2.5.7. 11.
Ntekelelo: Kutani wene u wu hlangulile

nandru wa swihono swanga.
1- A ni ndjombo lweyi axihono xakwe xi drivaleliwiki,

Lweyi a xihono xakwe xi fukumetiwiki.
A tovokile mhunu lweyi Yehova a nga mu hla-
yelikiki vusomboloki
Lweyi ku kanganyisa ku ngeke kone mbilwini
yakwe.
2- Ndri ku tivisile axihono xanga,

A ndri fihlanga a vusomboloki byanga.
Ndri ti: ndri ta hlaya ku doha kwanga ku Yehova.
Kutani wene u wu hlangulile nandru wa nga
3-U vutxhavelo bra nga; u ta ndri mpfenkela

timpfalwini,
U ta ndri trandrela hi tinsimu ta ku huluka.
180
4-Titrhavelani ha Yehova, n’wi nyonxa, n’wine

valulami;
Yimbelelani, n’wine hinkwenu la’va timbilu ta ku
lulama.
Segunda Leitura: Gal. 2,16.19-21.
Introdução :
Avanwe ku va-Yuda apfa va tama va pimisa leswaku a swihena

swa milawu ya Moxe apfa swi swone swi basisaka hi ku hetiseka
a mukriste, swi mu tlhelisela wunghanu na Nkulukumba, lebyi
apfa byi luzile hi xihono. Paulo a tiyisa leswaku a basiso dra
xihlayelamfuri dri lana ka ku pfumela ku Kriste hi mbilu.
Dondro ya Papela dra S. Paulo ku va-le-Galatia:
Hi tivaka leswaku amhunu a nga hlayiwi mululami hi mintiru

ya nawu, ka ku va hi ku pfumela ku Kriste Yesu, hine hi
pfumeli ku Yesu Kriste akuva hi hlayiwa valulami hi ku
pfumela ku Kriste, ku nge hi mintiru ya nawu; hikuva a
ku na mhunu lw’a taka hlayiwa mululami ha mintiru ya
nawu. Hikuva hi nawu ndri file ku nawu, akuva ndri hanya
ku Xikwembu Nkulukumba. Ndri vambiwi kunwe na
Kriste; a ndra ha hanyi, kambe Kriste a hanya ku mine
aku hanya loku ndri hanyaka kone swoswi anyameni,
ndra ku hanya hi ku pfumela, lo’ku nga ku N’wana wa
Xikwembu Nkulukumba, lw’a nga ndri randra a va a
tinyiketa ha mine. A ndri txukumeti timpswalu ta
181
Xikwembu Nkulukumba; hikuva loko nha ku lulama ku

kumiwa hi nawu, Kriste e ku fela mahala.
Ritu dra Hosi!
Ta ku drumisa Ivangeli
Aleluya! Aleluya!
Xikwembu Nkulukumba, a ku va yene
lw’a hi randriki, a nga ruma N’wa na kwe
ava mhamba ya swihono sweru.
Evangelho: Lucas 7,36--8,3.
Amunwe ku va-Farisi a mu kombela ku nha a ta ta da na

ye. A nhingeniki a ndlwini ya mu-Farisi, a trhama swa-
ku-deni. Lavisani, ansati wa xidohi lwe faka e mutini, a ta
ku a tiva leswaku a trhami swa-ku-deni andlwini ya mu-
Farisi, a ku ta a buyisa khuwana dra alabastra dra muri
wa ku nunhwela; a yima hi le ntrhaku amilengeni yakwe,
a drila, a sungula ku tranisa milenge yakwe, hi minyembeti,
a va mi sula hi misisi ya nhloko yakwe a ncunta milenge
yakwe, a mi tota hi muri. A swi voniki lwe wa mu-Farisi
lw’a nga mu vitana, a pimisa mbilwini ya kwe a ku: Lweyi
loko pfanga na e muprofeta, anha a swi tivile leswaku
ansati lwe a mu khumbaka i mhunu muni, n’eswaku i
182
xidohi. Yesu a yangula a ku ku yene: We Simon, ndri ni

mhaka leyi ndri ta ka ku byela yone. A ku: Hlaya-ka,
mufundisa. Yesu a ku: Ipfa ku na vhanu vabidri, ve ni
nandru ku lwe wa mufuyi. Amunwe apfak’a ni nandru
wa ntlhanu wa madzana ya madenari, amunwana wa
ntlhanu wa makume. Va tiki va pfumela swaku mu
tlhelisela, a ku trika nandru wa vu hi vubidri byavu. Xana
lwe a taka hundrisa ku mu randra hi wini-ke? Simon a
yangula a ku: Ndri pimisa swaku hi lwe a mu trikeliki
nandru lo’wukulu. A ku ku yene: U hlayelamfuri. A
ndrulukeliki ku lwe wansati, a ku ku Simon: Wa mu vona
nsati lweyi xana? Ndri nhingeni andlwini ya ku, a ku ndri
nyikanga mati ya ku hlamba milenge; kambe yene a ndri
tranisi milenge himiniyembeti, a va a mi sula hi misisi ya
kwe. A ku ndri losanga ha ku ndri ncunta; kasi yene, ke
he kola ndri nhingeniki, a nga trikanga a ku ndri ncunta
milenge. A ku totanga nhloko yanga ha mafura; kasi yene
a ndri toti milenge hi muri lo’wa ku nunhwela. Hi leswo-
ke ndri li: Aswihono swakwe le’swinyingi a drivaleliwile,
leswi a randriki ngopfu; kambe lw’a drivaleliwaka
kutrongo, arandra kutrongo. A hanga ku ku lwe wansati:
U drivaleliwi swihono swaku. La’va trhamisiki na ye, va
sungula ku hlaya ndreni kwavu: I mani lweyi, lw’a
drivalelaka ni vhanu aswihono? Kambe a ku ku lwe
wansati: Aku pfumela kwaku ku kuhanyisile. Muka hi ku
rula. Ka ti, antrhaku ka swone, a tifambela hi miti ni mitana,
na a dondrisa, a hlaya Evange li dra nfumo wa Xikwembu
Nkulukumba; na vo la’va khume na vabidri ipfa ve na
183
ye; na vasati va ku hlawa lava, pfaka va hanyisiwi ku

mimoya le’mifani ni le vuvabrini, a nga Maria lwe va liki i
wa le Magdala, lwe pfaka ku humi mademona ya ntlhanu
na mabidri ku yene, na Yohanna nkat’a Kuza, andruna ya
Heroda, na Suzanna, ni vanwana la’vanyingi, lava pfaka
va va tirela hi leswi pfaka ve naswu.
Ritu dra Huluxu!.
184
NSONTO Y
NSONTO A WU KHUME N
YA A TIBIDRI
NA
KU NKAMA WA NT OL
NTOL OVEL
OLOVELOO
Primeira Leitura: Zac. 12,10-11.
Introdução:
A muprofeta Zakaria, ku malembe ya ku hlawa na Yesu a nga si,

va kone, a hi tlhamuxela ta nhlomulo ni lifo dra Kriste. Ha
kanyingi, Yesu a wa mamuliwa ku Testamento le’dra khale, tani
hi lwe yi a hi huluxaka hi nhlomulo wakwe. Hi nga travukanyiseni
a vukriste ni xihambana, hikuva a mintxumu le’yibidri ya
fambelana.
Dondro ya Buku dra Muprofeta Zacarias
Hosi yi vulavula yi ku: Ndri txhela henhla ka yindlu ya

Davida, ni le henhla ka la’va yakiki Yerusalem, amoya
wa vumbilu ni wa ku tratriya; kutani va ta langusa mine
lwe va MU tlhaviki. Va ta mu drilela swanga hi loko va
drilela n’wana lwe a nga pswaliwa e swakwe, va vaviseka
ha yene swanga he’swi va vavisekaka ha n’wana wa
mativula. Asikwini droledro, nkosi wu ta va wukulu
Yerusalem, swanga hi nkosi wa Hadadrimmon ankhisini
wa Magiddon.
Ritu dra Hosi.
185
TEMPO COMUM - Ano C - DOMINGO XI
Psalma: 62(63),2,3-4.5-6.8-9.
Ntekelelo: Ahika dranga dri ni tora draku,

Xikwembu Nkulukumba wanga.
1- Xikwembu Nkulukumba, u Xikwembu Nkulukumba

wanga ndraku djulisisa,
Ahika dranga dri ni tora draku, nyama ya
nga yi hlunyela wene.
Atikweni ledri draku woma, le’dri prhiki
le’dri ngeke na mati.
2- Swanga heswi ndri ku lavisiki vulhawulekweni

Ku vona ntamu wa ku ni vukulu byaku.
Hikusa lirere dra ku dri tlula vutomi,
Amilomu yanga mi ta ku twalisa.
3- Hi swoswo-ke ndri ta ku khensa nkameni wa

ku hanya kwanga,
Ndri ta yimisa mavoko yanga hi vito draku
Ahika dranga dri xurile swanga hi mongo ni mafura;
Kutani, hi ritu draku nyonxa milonwini ya
nga, anomu wanga waku twalisa.
4- Hikusa u vi mupfuni wanga,

Kutani ndri ta trhava antrhutini wa timpa-pa taku.
Ahika dranga dri namareli wene aku ku landra.
186
Segunda Leitura: Gal. 3, 26-29.
Introdução:
A Sacramento dra baptismo dra hohlota ku swa moya a

mindrelekana le’ya ku hlawa, tani hi xihlau-hlau ku va-matiko,
ni le’swinyingi swa matramela yaku, hambana-hambana ku swa
vutomi bya misava. Kambe hikola ka makateko ya Yesu hinkweru
hi kumeka na hi li vanwe. Hi va di va pfindla le’dri nga dumbisiwa
ku sukela ka Abraham.
Dondro ya Papela dra S. Paulo ta va-le-Galatia:
Hinkwenu n’wi vana va Xikwembu Nkulukumba hi ku

pfumela ka Kriste Yesu. Hikusa n’wine hinkwenu n’wi
bapatisiwile ku Kriste, n’wi yambali Kriste. A ke he na
mu-yuda, nambi e mu-geriki; a ke he na mundrema, nambi
e lwe wa ku khululeka, a ke he na wanuna, nambi a li
wansati; hikusa hinkwenu n’wi munwe ka Kriste Yesu.
Kambe loko n’wi va Kriste, lahu, n’wi lixaka dra
Abraham, n’wi vadi va pfindla hikola ka xidumbiso.
Ritu dra Hosi
Aleluya! Aleluya!
Atihamba ta nga ti yingela ritu dranga
- ku hlaya Hosi -
Mine ndra ti tiva, na tone ta ndri landra.
187
Loko e ku khongoteni, n’e swa-kwe, avadondrisiwa va

hlengeletana ku yene; a va vutisa a ku: Xana aswitrhungu
swi li ndri mani na? Va yangula vaku: Va li u Yohan
Mubapatisi; avanwe va li u Eliya; avanwe va li: Amuprofeta
munwana wa khale a pfukile. A hanga ku ku vone: N’wine-
ke, xana n’wili ndri mani? Petros a yangula a ku: U Kriste
wa Xikwembu Nkulukumba. Yene a va laya hi ntamu
akuva vanga byeli mhunu amhaka leyo, a ku: Swi fanekeli
N’wana wa Mhunu a yingela ku vaviseka ngopfu, a
dreliwa hi la’vakulu ni vaprista la’vakulu ni vatrali a dlawa
a pfuka hi siku dra vuraru. Kutani a byela hinkwavu: Loko
mhunu a djula ku ndri landra, a a tiyale, a a tirwexe
xihambano xakwe hi siku drinwana ni drinwana, a ndri
landra, Hikusa lw’a randraka ku bekisa vutomi byakwe a
byi lahla; kambi lw’a taka lahla vutomi byakwe ha mine,
lweyo a ta byi huluxa.
Ritu dra Huluxu!
188
NSONTOY
NSONTO A WU KHUME N
YA NAA TIRARU
TIRARU
KU NKAMA WA NT OL
NTOLOVEL
OLO VELOO
Primeira Leitura: I Reis 19,16b. 19-21.
Introdução:
A muprofeta Eliya e ku vita Elixa akuva a ta yisa mahlweni a

ntiru wa Hosi. Elixa hi ku tiva leswaku a vitaniwa ha Xikwembu
Nkulukumba a nga bekanga swikaratu, e ku trhika hinkwaswo
le’swi mu khumbaka a ta kota ku landra Yehova hi ku hetiseka.
Munwana ni munwana ku hine a wa vitaniwa. Xana hi li yini-ke?
Dondro ya Buku dra Tihosi:
U ta txhela hi mafura Elixa, n’wana Xafat, wa le Abel-

Mekhola, ku va muprofeta xikundleni xa ku, Eliya a suka
kolanu, a ya kuma Elixa, n’wana. Safat, na a drima hi
tihabi le’ti trimbiwiki amipingeni ya khume na mibidri,
le’ti fambaka mahlweni kwakwe, yene a nga ni le’ta
mpinga wa vukhume na mibidri. Eliya a khaluta kusuhi
na ye, a mu txukumetela hi djanei drakwe. A trika tihabi,
a trutruma hi le ntrhaku ka Eliya, a ku: ndri pfumelele a
kuva ndri ya ncunta tatana na mamana, kutani ndri ta ku
landra. A ku ku yene: Famba u muka hikusa ndri ku yentxi
yini xana? A mu siyiki, a teka nkatrwa wa tihabi, a tlhava,
189
a sweka nyama hi switiro swa tone, a nyika vhanu va da,

Kutani a suka a landra Eliya, a mu tirela.
Ritu dra Hosi!
Psalma: 15(16), l-2a,5,7-8,9-10,l1.
Ntekelelo: Yehova i yavelo dranga.
1- Xikwembu Nkulukumba, ndri bekise, hikusa

ndri txhavela ku wene.
Ndri ti ku Yehova: Hi wene Hosi yanga;
Yehova i yavelo dranga, ntrheko lowu ndri
Yaveliwiki wone;
Hi wene lw’a ndri tiyiselaka yavelo dranga
2- Ndri ta twalisa Yehova, hikusa a vi mutlha-

vukanyisi wanga;
Ni le vusikwini ambilu yanga yi ndri mamulela
Ndri beki Yehova mahlweni kwanga hi masi-
ku hinkwawu.
Ndri nga ka ndri nga trekatrekisiwi, hikusa
a le tlhelweni dranga le’dra xinene.
3- Hi leswo-ke, ambilu yanga yi trhavile,

ni hika dranga dri nyonxile;
Na yo nyama yanga yi trhama hi ku dumba,
Hikusa u nga wu nyiketi moya wanga Xeol,
Na kone u nga pfumele leswaku murandriwa
waku a vona xira.
190
4- U ta ndri tivisa ndlela ya vutomi;

Andralu ya ku trhava yi kone malhweni kwaku,
Ni ku nyonxa vokweni draku le’dra xinene, hi la
ku nga helikiki.
Segunda Leitura: Gal. 5, 1.13.18.
Introdução:
A vakriste va ku kari va ku pfa hi le ku va-Yuda, apfa va djula

akuva ku landreleliwa a milawu ya Moxe. S.Paulo, a mamule
leswaku ku djuleka ntrhunxeko. Yi nga va yini nhloko ya
ntrhunxeko lowo? A hi yingiseteni Mupostola.
Kriste a hi ntrhunxile akuva hi va ku ntrunxekeni. Tiyane-

ke Kolahu, n’wi nga ha pfumeli ku bekiwa kambe ahansi
ka mpinga wa vutrhantamandangu. Hikuva, vamakweru,
n’wi vi-taneliwi ku ntrhunxekeni; kambe a ku ntrhunxeka
loku ku nga txhuki ku n’wi yisa ku famba hi nyama; kambe
tirelanani hi lirandru. Hikuva anawu hinkwawu wu
hetisekile aritwini drinwe le’dra ku: U ta randra wa-le-
kwenu swanga hi loko u tirandra. kambe loko n’wi
lumana, n’wi drelana, tivonani n’wi nga ti hetisana ha
swenu. Kambe ndri li: Fambani hi Moya; lahu n’wi nga
yentxi ku navela ka nyama. Hikuva anyama yi ni ku navela
lo’ku yalanaka ni ka Moya; na wo Moya wu ni ku navela
lo’ku yalanaka ni ka nyama; hikuva amintxhumu leyo mi
191
TEMPO COMUM - Ano C - DOMINGO XII
lwetana kunwe, akuva n’wi nga yentxi leswi n’wi swi
randraka. Kambe loko n’wi fambisiwa hi Moya, a n’we
he hansi ka nawu.
Ritu dra Hosi!
Aleluya! Aleluya!
Hlaya, Yehova, hikusa nadra waku awa yingela,
U na ni maritu ya vutomi le’byi nga helikiki.
Loko masiku ya ku tlakuxiwa kwakwe me kusuhi ni ku

hetiseka, yene a tiyisa liso drakwe, a kongoma Yerusalem.
Kutani a ruma varumiwa mahlweni kwakwe, Vone-ke, va
famba va nhingena mutini wa va-Samaria akuva va mu
bekisela kone. Kambe va yala ku mu yamukela, h’eswi
pfaka liso drakwe dri kongomi Yerusalem, avadondrisiwa
vakwe, va Yakob na Yohan, loko va voni swoswo, va
ku: We Hosi, xana wa swi randra loko hi hlaya leswaku
andrilo wa le tilwini wu wa, wu hisa? A ndrulukeliki ku
vone a va khata a ku: A n’wi wu tivi moya lo n’wi nga.
na wu: n’wine. Va hanga ya ku wunwana muti. Va ti na
192
va famba andleleni, amunwe aku ku yene: Ndri ta ku landra

hinkwaku lomu u ta ka ya kone. Yesu a ku ku yene:
Amabuwana ma ni mimpala ni tinyanyana ta tilu ti ni
vusaka; kambe N’wana wa mhunu a nga na lana a nga
damaka nhloko yakwe kone. A ku ku mnwanyana: Ndri
landre. Yelweyo a ku: We Hosi, ndri pfumelele ndri ranga
hi ku ya lahla tatana. Yesu a ku ku yene: Trika la’va ku fa
va lahla la’va ku fa vavu; wene, famba u ya hangalasa
timhaka ta nfumu wa Xikwembu Nkulukumba.
Amunwanyana a ku: Ndri ta ku landra, we Hosi, Kambe
ndri pfumelele, ndri ranga ndri ya lelelana ni va le kaya
kwanga. Yesu a ku ku yene: Amhunu lw’a bekaka voko
xikonwini, a tlhela a langusa ntrhaku, a nga faneli hi nfumu
wa Xikwembu Nkulukumba.
Ritu dra Huluxu!
193
NSONTOY
NSONTO A WU KHUME N
YA A MUNE
NA
KU NKAMA WA NT OL
NTOLOVEL
OLO O
VELO
Primeira Leitura: Is. 66,10-14c.
Indroduçâo:
“A kereke, Mamana weru” - i maritu lawa hi kotisaka ku ma

phata loko hi li swikhongotweni sweru. A hi yingiseteni ta ku
profetiwa ha Ezaya, le’ti fàkazaka swa mihandru ya Moya, leswi
Xikwembu Mkulubumba a swi yaveliki kereke: Kunga ku rula, a
ku nyonxa ni ku relela ka moya.
Trhavani kunwe na Yerusalem, n’wi mu nyonxela n’wine

hinkwenu la’va mu randraka. N’wi ta trhava ngopfu
kunwe na yene, n’wine hinkwenu la’va mu drilelaka nkosi;
akuva n’wi yanwa, n’wiva n’wi xura maveleni ya ku
miyetiwa kwakwe; akuva n’wi yanwa swinene, n’wi va
n’wi nyonxela aku taleni ka lidrumo drakwe. Hikusa
Yehova a hlaya swoleswo, a ku: Lavisa, ku yene ndri ta
trutrumisa ku rula swanga hi nambu, ni ku twala ka
matiko swanga hi boboma le’dri halakaka; kutani n’wi
ta yanwa, n’wi va n’wi tameliwa hi minkono, ni ku
tlangisiwa mintrhumbini. Swanga hi mhunu lw’a
miyetiwaka hi mamana wakwe, ndri ta n’wi miyetisa xi-
swoswo; Kutani n’wi ta miyetiwa mutini wa Yerusalem.
194
N’wl ta swi vona, kutani timbilu tenu ti ta trhava, ni

marambu yenu ma ta tlhela ma kuma ntamu wa ku fana ni
byanyi; avoko dra Yehova dri ta tibyiwa ku pfuna
malandra yakwe.
Ritu dra Hosi!
Psalma: 65 (66), 3a. 4-5. 6-7a.16 e 20.
Ntekelelo: Huwelelani hi ku trhava ku

Xikwembu
Nkulukumba, nwine misava hinkwayu.
l- Huwelelani hi ku trhava ku Xikwembu

Nkulukumba,
nwine, misava hinkwayu.
Yimbelelani vukulu bya vito drakwe,
Twalisani xidrumo xakwe.
Yani ku Xikwembu Nkulukumba: Amintiro ya
ku mi txhaviseka swa ku nhasi.
2- Amisava hinkwayu mi ta ku khinsamela;

Mi ta yimbelela wene; mi ta yimbelela vito draku.
Tanani, n’wi vona mintiro ya Xikwembu
Nkulukumba
A txhaviseka ku yentxeni kwakwe ku vana va vhanu.
3- A ndruluti lwandle, mi va misava le’ya ku woma.

Va weli nambu hi milenge:
195
TEMPO COMUM - Ano C - DOMINGO XIII
Ku laha hi nyonxiki ku yene.

A fuma hi ntamu wakwe hi la ku nga helikiki.
4- Tanani, yingelani, n’wine hinkwenu la’va

txhavaka Xikwembu Nkulukumba,
Ndri ta hlaya leswi a ndri yentxeliki swone.
A a bongiwe Xikwembu Nkulukumba, lw’a nga
yalangakiki xikhongoto xanga,
Lw’a nga susangakiki ku mine alirere drakwe.
Segunda Leitura: Gal. 6, 14-18.
Introdução:
Ku dondro le’hi ta ka yi yingela S. Paulo a fakaza a matrhamela

ya xitrhungu le’xi ximpswa xa Xikwembu Nkulukumba le’xinge
a ku twaliseka ka mupostola tani hi ka mukriste ku fambelana ni
xihambano, hikusa ha xone Kriste a twalisiwile a tlhela a huluxa
misava.
Kambe mine, ndri nga txhuki ndri ti twalisa, loko ku nge

xihambanweni xa Hosi yeru Yesu Kriste, lweyi amisava
mi vambiwiki ku mine ha yene, na mine ndri vambiwile
ku yone. Hikusa aku soka ni ku nga soki a ku pfuni
ntxumu, ka ku va ku tumbuluka lo’kumpswa ntsena.
Mfuri, ku hinkwavu la’va taka famba hi nawu wolowu,
aku rula a ku ve henhla kwavu, ni lirere, ni le ku Yisrael
196
wa Xikwemhu Nkulukumba. Ku sukela swoswi ku nga

ha vi na mhunu lw’a taka ndri karata, hikusa ndri rwala
amirini yanga mintrosi ya Yesu. Avumbilu bya Hosi yeru
Yesu Kriste a byi ve ni mimoya yenu, vamakweru. Amen.
Ritu dra Hosi!
Aleluya! Aleluya!
A ku rula ka Kriste a ku fume timbilwini tenu,
Aritu dra Kriste a dri trhame ndreni kwenu,
dri yandra.
Evangelho: Lucas 10, 1-12. 17-20.
Antrhaku ka swone, a Hosi yi hlawula vanwana va ntlhanu

wa makume na makume mabidri yi va ruma ha vabidri
amahlweni kwakwe, amitini hinkwayu ni le mahlweni
hinkwayu lomu a taka famba ha kone. Apf’a ti ku vone:
Aku trhovela i kukulu, kambe avatiri i vatrongo;
khongotani-ke ku hosi ya ku trhovela yi ruma vatiri aku
trhoveleni ka yone. Fambani lavisani, ndri n’wi ruma na
n’wi swanga hi tihamba amakari ka timhisi. N’wi nga
tekeni ankwama, nambi yi hwama ni swifambu. Mfuri
n’wi nga losaneni ni mhunu andleleni. Ayindlu le n’wi
taka nhingena ku yone, rangani n’wi ku: Aku rula a ku ve
ndlwini leyi. Loko an’wana wa ku rula e kone kolahu,
197
aku rula kwenu. ku ta trhamisa henhla kwakwe; loko a

nge kone, ku ta tlhelela ku n’wine. Trhamisani andlwini
yoleyo, n’wi da, n’wi nwa leswi va taka n’wi nyika swone.
Hikuva amutiri a fanekeli hi hakelo drakwe. N’wi nga
sukeni n’wi ya ndlwini yinwana ni yinwana. Ni loko n’wi
nhingena mutini wa ku kari ni wa kukari, va n’wi yamukela,
danani leswi va n’wi bekelaka swone, n’wi va n’wi
hanyisa timbabyi le’ti nga ku wone, n’wi va byela: Anfumu
wa Xikwembu Nkulukumba wu trhindrekeli ku n’wine.
Kambe loko n’wi nhingena mutini wa kukari ni wa kukari,
va nga n’wi yamukeli, humani n’wi ya mikhulelweni ya
wone, n’wi va byela n’wi ku: Antrhuri wa muti wenu
lo’wu hi namareliki, hi wu phumunela ku n’wine. Nambi
swi tanu, swi tivani leswaku anfumu wa Xikwembu
Nkulukumba wu trhindrekelile. Ndra n’wi byela leswaku,
asikwini ledro, ku ta vevuka ku Sodoma ku tlula muti
wolowo. La’va ntlhanu wa makume na makume mabidri
va buya hi ku trhava va ku: Hosi, na wo, mademona ma
hluliwa hi hine hi vito draku. A ku ku vone: Ipfa ndri
hlalela Satana na a wa, apfa tilwini swanga hi lihati.
Langusani, ndri n’wi nyika ntamu wa ku kandretela tinyoka
ni mibalana ni le henhla ka ntamu wa nala hinkwawu; a ku
na xa ku va xi ta n’wi hona ha ntxumu. Nambi swi tanu,
n’wi nga trhaveni hi leswi amimoya mi hluliwaka hi n’wine,
kambe trhavani hi leswi amavito yenu ma traliwiki
matilwini.
Ritu dra Huluxu!

198
NSONTOY
NSONTO YAA WU KHUME NA
NA
NTHLANU KU NKAMA WA
NT OL
NTOL OVEL
OLO O
VELO
Primeira Leitura; Deut. 30,10-14.
Introdução:
Moxe awa ti hita hi ku tlhamuxela leswaku a ku, bekisa a milawu

ya Xikwembu Nkulukumba swi vevukile nakone swi le mandleni
ya mhunu. La’va hetisekiki amoyeni va tlhela va swi navela, va
swi kota ku hetisa a ku navela ka Hosi.
Dondro ya Buku dra Deutoronoma:
Loko u ta yingiseta ritu dra Yehova, Xikwembu

Nkulukumba waku, u bekisa swileleto swakwe, ni
swiyimiso swakwe, le’swi traliwiki bukwini ledri dra nawu,
ni loko u ta tlhelela ku Yehova, Xikwembu Nkulukumba
waku, hi mbilu ya ku hinkwayu, ni hika draku hinkwadru.
Hikuva xileleto lexi, lexi ndri ku leletaka xone namunhla,
a xi ku hluli, a xi kule na wene. A xi kone tilwini, lakakuva
u nga ku: Hi ta khandriyela hi mani tilwini, a ya hi buyisela
xone, a va a hi yingelisa xone, akuva hi xi yentxa xana? A
xi kone ha lahaya ka lwandle la ka kuva u ngaku: Hi mani
lw’a taka hi welela ka lwandle aya hi buyïsela xone, a va
a hi yingelisa xone, akuva hi xi yentxa xana? Hikusa ritu
199
dri kusuhi ngopfu na wene, dri le nonwini waku, ni le

mbilwini yaku, akuva u dri yentxa.
Ritu dra Hosi!
Psalma: 68(69), 14,17.30.31.33-34,36ab-37
Ntekelelo: Nwine la’va titrongahata

djulani Xikwembu Nkulukumba,
Nwi ta kuma ku hanya.
1- Kambe mine, aku khongota kwanga ku
ntlhantukela ku wene, Yehova,
Hi nkama wa vunene byaku.
Xikwembu Nkulukumba, ndri yangule hi
wumyingi bya lirere draku,
Ndri yangule,Yehova, hikusa lirere draku i drinene;
Ndrulukela ku mine hi vunyingi bya timpswalu taku.
2 -Mine, ndri xanisekaka, ndri vavisekaka,

Aku pfuna kwaku ndri pfuxe, Hosi,
Ndri ta twalisa vito dra Xikwembu Nkulukumba
hi lisimu,
Ndri ta dri kulisa hi ku nkhensa.
3 - La’va titrongahataka va ta swi vona, va trhava.

N’wine Ia’va djulaka Xikwembu Nkulukumba
atimbilu tenu a ti hanye.
Hikuva Yehova a yingela vapfumali;
Mfuri a nga va dreli vabohiwa vakwe.
200
TEMPO COMUM - Ano C - DOMINGO XIV
4 -Hikuva Yehova a ta huluxa Tsiyon, a ta pfuxa
miti ya yuda.
Avatukulu va malandra yakwe va ta da pfindla
dra yone;
La’va randraka vito drakwe, va ta yaka ku yone.
Segunda Leitura: Col. 1,15-20.
Introdução:
Kriste, xifaniso xa Xikwembu Nkulukumüa, hi yene mutlhanganisi

wa swivumbiwa hinkwaswu, hi yene Nhloko ya kereke, ledri i
nga Miri yakwe. Hi yene Murangeli wa tilo ni misava.
Dondro ya Buku dra S. Paulo ku va-le-Kolosa:
Kriste Yesu hi yene lw’a nga xifaniso xa Xikwembu

Nkulukumba lw’a ku ka a nga voniwi, amativula ya
hinkwaswu le’swi vumbiwiki; Hikusa ha yene ka vumbiwi
hinkwaswu leswi nga matilwini ni le misaveni, leswi
voniwaka ni leswi nga voniwikiki, nambi swi
swiluvelo,nambi mi mintamu; hinkwaswu swa vumbiwi
hi yene, swa vumbiweli yene. Hi yene lw’a nga rangela
hinkwaswu, ni hinkwaswu swi yimi ha yene. Na kone hi
yene lw’a nga nhloko ya miri, dri nga kereke; hi yene
sungulo ni mativula ku la’va ku fa, akuva a va lw’a
rangelaka hi matlhelo hinkwawu. Hikuva swa trhavisi
Xikwembu Nkulukumba leswaku aku twala hinkwaku ku
trhama ku yene, n’eswaku a titlhanganisela ha yene
201
hinkwaswu nambi swa kuva swa le misaveni, nambi swa
ku va swa le matilwini, hi leswi a vangiki ha yene ku rula
hi ngati ya xihambano xakwe.
Ritu dra Hosi!
Aleluya! Aleluya!
Amaritu ya ku Hosi i Moya ni vutomi
U ni maritu ya vutomi le’byi nga helikiki.
Lavisani, munwe lwe wa mufundisa wa nawu a ku

sekeleka a djulaka ku mu dringa a ku: Mufundisa, xana
loko ndri ta da pfindla dra vutomi le’bya ku ka byi nga
gami, hi loko ndrita yentxa yini? A ku ku yene: Ku traliwi
yini anawini? Xana u dondra yini kone? A yangula aku:
Uta randra Xikwembu Nkulukumba wa ku hi mbilu ya ku
hinkwayu, ni hi hika dra ku hinkwadru, ni hi ntamu wa ku
hinkwawu, ni hi ku yanakanya kwaku hinkwaku; u randra
ni wa le-kwenu swanga hi loko u ti randra wene. A ku ku
yene: U yanguli swone; yentxa swone, u ta hanya. Kambe
yene, hi ku djula ku tilulamisa, a ku ku Yesu: Awa-le-
kweru i mani-ke? Yesu a yangula a ku: Amunwe mhunu
apfa a fulamela, apfa Yerusalem a ya Yerekho, a ku wa
mandleni ya tinsulavoya, ti mu susa minkhantxu, ti mu
202
balesa timbanga, ti suka ti mu siya n’e kusuhi ni ku fa.

Amunwe mumprista a txhuka, a ku fulamela hi ndlela
yoleyo, a ku awa mu vona, a ku tingawula. Hi swoswo
lwe wa mu-Levi na yene, a ku na khaluta hi mbangu lowo,
aku mu vona, a ku tingawula, kambe amunwe mu-Samaria
lw’a yendraka a tlhasa kolahu, a mu vona, a mu twela
vurombe. A trhindrekela, a mu trhimbelela timbanga, a ti
txhela hi mafura ni vuvinya; kutani a mu khandriyisa
axifuyweni xakwe, a mu yisa ndlwini ya vayeni, a mu
londra kone. Byi ku bya xa, a humexa vadenari vabidri, a
nyika lwe wa nwinyi wa yindlu, a ku: Mu londre; ndri ta
ku ndra buya, ndri ku tlhelisela ni leswi u taka swi humexa
ku tlula leswi. Xana hi wini ku la’vararu lwe u taka ku: a
vi wa-le-kwavu wa lwe a nga wela amandleni ya
tinsulavoya xana? A ku: Hi lwe a nga mu yentxela lilondro.
Yesu a hanga ku ku yene: Famba u ya yentxisa xi-swoswo
wene.
Ritu dra Huluxu!
203
NSONT
NSONTOOY A WU KHUME NI
YA
NTHLANU NA YINWE KU NKAMA WA
NT OL
NTOL OVEL
OLO O
VELO
Primeira Leitura: Gén. 18, 1-10a.
Introdução:
Na e kari a heketiwa hi swirunwa swibidri, Xikwembu

Nkulukumba a ti vonekisi ka Abraham hi xiviri xa vumunhu. A
yamukeliwa ha hombe tani hi xihena xa tiko, a dumbisa ku
Abraham leswaku a ta kuma n’wana, nambi Le’swi yene ni nsati
apfaka va hundreliwi hi nkama wa ku beleka, leyi dondro yi djula
a ku hi tlhamuxela le’swi hlayiweke ha Yesu: “Lw’a n’wi
yamukelaka a yamukela Mine”.
Yehova a ku tivonekisa ku Abraham aminkanyini ya

Mamre, n’a trhami nyangweni ya tende anhlikanhini
1o’wukulu. A ku tlakuxa mahlu, a lavisa, a ku vona
vavanuna vararu va yimi mahlweni kwakwe; a ku awa va
vona, a ku suka nyangweni ya tende, a trutruma a ya va
tlhangaveta, a khisama hansi, a ku: Hosi yanga, loko nha
ndri kumi vumbilu mahlweni kwaku, ndra ku khongota,
u nga hundri ku nandra waku; a ku buyisiwe matinyana,
n’wi hlamba milenge yenu, n’wi wisa hansi ka muri; ndri
204
ta buyisa xiyenge xa kati, n’wi kuma ntamu; n’wa hanga

hundra; hikusa n’wi hambukeli swone ku nandra wenu.
Vaku: Yentxisa xi-swoswi u hlayisaka xiswone. Abraham
a ku hungweyesa a nhingena tendeni ku Sara, a ku ku
yene: Hugweyesa u pfuva mimpimo miraru ya mapa, u
hamba makati. Kutani Abraham a ku trutruma a ya
tihonwini a ya teka role le’dra hombe dra ku nabyala, a
nyika nandra, a hagweyesa a dri bekisa. Kutani a teka
mantega ni ntrwamba, ni role ledri apfaka a dri bekisile, a
ku swi beka mahlweni kwavu; a yima hi le ku vone hansi
ka muri, va da. Va ku ku yene: Ankat’a ku Sara a kwini?
A ku: Hi lwe, atendeni. Kutani a ku: Ndri ta tlhela ndri ta
ku wene kunene haxau; lavisa, ankat’a ku Sara a ta va ni
n’wana.
Ritu dra Hosi!
Psalma: 14(15), 2.3.4. 5.
Ntekelelo: Yehova, amuyeni wa ku, a ta va mani

atendeni draku?
1- Hi lw’a fambaka swinene, a yentxa le’swi lulamiki,

A va hlayela mfuri hi mbilu yakwe
2 -Alidrimi drakwe a dri hlayi ku lumbeta.

A nga yentxeli mhunu kulobye swa ku biha,
A nga humexeli makwavu xisolo.
205
3- Amahlweni kwakwe amubihi a wa dreliwa,

A ku twalisa la’va txhavaka Yehova.
Ni loko a hlambanyile a nge he na ku ndruluka,
4- A nga voleki vhanu mali yakwe ha bindru,

A nga yamukeli nyiko a ku va a yavanyisa
lw’a nge na nandru.
Lw’a yentxaka leswi a nga trekatrekisiwi ni siku
ni drinwe.
Segunda Leitura: Col. l, 24-28.
Introdução:
A mahlomulo ya Kriste apfa ma dringanile akuva manga huluxa

misava, Kambe hikola ka xihundla xa Xikwembu Nkulukumba
amihandro ya mahlomulo la’wa ma pfuna a vhanu hikola ka
mixaniso ya vadondrisiwa va Kriste loko va patra aku xaniseka
kwavu ku mahlomulo ya Hosi. Hi xileswo, ku hetiseka a xihundla
lexi pfaka xi fihliwile e ka Xikwembu Nkulukumba: Leswaku a
vamatiko navone i va-di va pfindla dra Kriste swanga hi ma Yuda
la’ma pfumeliki.
Dondro ya Buku dra Paulus ku va-le-Kolosa:
Ndri trhavile kutani aminhlomulweni yanga, hinkonta yenu;

ndri hetisa a nyameni yanga le’swi saliki aku xanisekeni
ka Kriste ni hinkonta ya miri yakwe, dri nga Kereke ledri
ndri nga yentxiwa mutireli wa drone hi ku bekiwa hi
206
TEMPO COMUM - Ano C - DOMINGO XV
Xikwembu Nkulukurnba hi nkonta yenu, akuva ndri hetisa

ritu dra Xikwembu Nkulukumba, xi nga xihundla lexi
pfaka xi fihliwile ke he kola ku nga sungula minkama ni
matiko, kambe kutani xi pfuletiwa ku tinsasi takwe, leti
Xikwembu Nkulukumba a randriki ku ti tivisa vupfundri
bya lidrumo dra xihundla lexo amatikweni, lexi a nga
Kriste andreni kwenu, aku lavisela ka ku phatima; lweyi
hi mu hlayaka, hi luleka vhanu hinkwavu avuthlarini
hinkwabyu, a kuva hi yimisa vhanu hinkwavu hi dondrisa
vhanu hinkwavu, va va la’va hetisekiki ku Kriste.
Ritu dra Hosi!
Aleluya! Aleluya!
Va ni dyombo la’va bekisaka a ritu dra Xikwembu
Nkulukumba atimbilwini le’tinene, va va va beka mihandru
hi ku tiyisela.
Ku nkama luwa, Yesu a nhingena ku munwe muti. Kutani

lwe wansati, avito drakwe va liki i Martha, a mu yamukela
207
ndlwini yakwe. If’e ni makwavu lwe va liki i Maria, lw’a

nga va a trhama milengeni ya Hosi, a yingela ritu drakwe.
Kambe Martha ipfa drivata hi mintiro le’minyingi; a ku
ta, a ku: Hosi, xana a hi ntxhumu ku wene loko makweru
a ndri trika ndri tira na ndri vu-swa-nga na? Mu byele a
ta ta ndri pfunisa. Ahosi yi yangula yi ku ku yene: Martha,
Martha, u ti hlatiyelisa, u tikarata hi le’swinyingi; kasi i
xinwe ntsena le’xi djulekaka. Hikusa Maria a hlawuli
yavelo le’drinene ledri a nga tiki tekeliwa.
Ritu dra Huluxu!
208
NSONT
NSONTOOYA WU KHUME NI
YA
NTHLANU NA TIBIDRI KU NKAMA
WA NT OL
NTOL
OLOOVEL
VELOO
Primeira Leitura: Gén. 18,20-32.
Introdução:
Ku ndrimana ya ku kari a bukwini dra Genesis loko Abraham e

kari a bula ni Hosi hi ku dumba, a swikombelo swakwe swi
kombisa a ku vaviseka hikola ka leswi swi ta ka humelela Sodoma
na Gomorra, hi tlhelo dra ku khunguvanyeka ka Xikwembu
Nkulukumba.Vamakweru a ku dumba na kone i ntiro wa
munwana ni munwana ku hine vapfumeli.
Ku nkama luwa, Yehova a ku: le’swi ahuwa ya le Sodoma

ni le Gomorra, yi nga yikulu, ni leswi aswihono swavu
swi bindraka; ndri ta fulamela ndri ya vona loko na
kunene va yentxisi xi-swoswi huwa ya swone yi yiki
tlhasisa xi-swone ku mine; loko swi nge swone n’ta swi
tiva. Avavanuna lavo va ku fulara kolahu, va kongoma
Sodoma: Abrabam yene e he ku yima mahlweni ka
Yehova. Abraham a ku trhindrekela, a ku: U ta suvisa lwe
wa’ku lulama kunwe ni lwe wa ku somboloka xana?
209
Kumbe xana va kone la’va ku lulama va ntlhanu wa
makume mutini: Xa-ke u ta ku wu suvisa, u nga wu drivaleli
mbangu hi kola ka la’va ku lulama va ntlhanu wa makume
la’va nga ku vone? Leswo a swi ve kule na wene aku
yentxisa xileswo, aku dlaya lwe wa ku lulama kunwe ni
lwe wa ku somboloka, ni ku va lwe wa ku lulama ata fana
ni lwe wa ku somboloka; Leswo a swi kule na wene.
Amutremi wa misava hinkwayu anha a nga tremi timhaka
hi ku lulama xana? Yehova a ku: Loko ndra ku ya kuma
mutini wa Sodoma ntlhanu wa makume la’va ku lulama,
lahu ndri nga wu drivalela mbangu hinkwawu hi kola ka
vone. Abraham a tlhela a ku: Lavisa, ndri tiyisi mbilu ku
vulavula ni hosi yanga, mine lwe ndri nga ntrhuri ni nora:
Kumhe xana ku ta pfumaleka nthlanu ku la’va ku lulama
va nthlanu wa makume; u ta suvisa ku muti hinkwawu hi
ku pfumaleka ka la’va ntlhanu xana? A ku: Loko ndri ya
kuma mune wa makume na ntlhanu kone, ndri nga wu
suvise. A tlhela a vulavula na ye, a ku: Kumbe xana ku ta
ya kumeka mune wa makume kone. Kutani a ku: Ndri
nga swi yentxi hikola ka la’va mune wa makume. A ku:
Hosi yi nga txhuke yi hlundruka loko ndri vulavula:
Kumbe xana ku ta ku ya kumeka makume mararu kone.
A ku: Ndri nga swi yentxi loko ndri ya kuma makume
mararu kone. A ku: Lavisa, ndri tiyisele mbilu ku vulavula
ni Hosi: Kumbe xana ku ta ku ya kumeka makume mabidri
kone. A ku: Ndri nga wu suvisi hi kola ka la’va makume
mabidri. A ku: Yi nga hlundruke, Hosi yanga, ndra ha ta
vulavula kanwe ku hela: Kumbe xana ku ta ku ya kumeka
210
khume kone. A ku: Ndri nga wu suvisi hikoIa ka la’va

khume.
Ritu dra Hosi!
Psalma: 137(l38),1-2a, 2bc-3, 6-7ab, 7c e 8.
Ntekelelo: Loko ndri drila Hosi, wene wa

ndri yangula.
1- Ndri ta ku twalisa hi mbilu hinkwayu

Amahlweni ka Xikwembu ndri ta yimbelela ku wene.
Ndri ta ku khinsamela tempeleni dra ku le’dra ku
Xwenga.
2- Ndri twalisa vito draku hi nkonta ya lirere

draku ni hi nkonta ya swinene swaku
Hikusa u kulisi aritu draku.
Ahenhla ka vito dra ku hinkwadru.
Asiku ledri ndri nga drila, wene wa ndri yangulile;
U ndri tiyisile hi ku nyika ntamu ahikeni dranga.
3- Hikusa nambi Yehova a tlakukile, a vona la’va

titrongahataka,
A tiva lw’a tikulisaka n’e he kule,
Nambi ndra ku famba makari ka tinsasi,
wene wa ndri hanyisa.
211
TEMPO COMUM - Ano C - DOMINGO XVI
Segunda Leitura: Col. 2, 12-14.
Introdução:
Aku bapatisiwa ku nga fanisiwa ni ku lahliwa. Kambe hikuva hi

lahliwa kunwe na Kriste, hi ku bapatisiwa, hi ta pfuxiwa ku yene.
Amaritu ya S. Paulo ma fanela a ku hi yentisisa a ku tlangela
kweru ku Yesu Kriste, hikusa a hi huluxile.
Dondro ya Buku dra S.Paulo ku va-le-Kolosa:
Vamakweru, n’wi lahliwiki kunwe na yene xireni hi ku

bapatisiwa, n’wi va n’wi pfuxiwa ku yene, hi ku pfumela
ntamu wa Xikwembu Nkulukumba lw’a nga mu pfuxa
ku la’va ku fa. Na nwine-ke, nwi fiki aswihonweni ni le
kunga-sokeni ka nyama yenu, a n’wi hanyisi kunwe na
yene, hi leswi a nga hi drivalela swihno hinkwaswu; a
hlangulile tralwa ledri pfaka dri hi rambela, mi nga milawu
ipfaka e nala ku hine; a dri helisi hi ku dri bela
xihambanweni.
Ritu dra Hosi!
Aleluya! Aleluya!
Kombelani, nwi ta nyikiwa; djulani, nwi ta swi kuma;
gongondrani, nwi ta pfuleliwa.
212
Ku nkama luwa: ka ti aku khongoteni kwakwe ku

munwanyana mbangu, a ku awa heta, amunwe ku
vadondrisiwa vakwe a ku ku yene: Hosi, hi dondrisi ku
khongota swanga h’eswi Yohan a nga dondrisa
vadondrisiwa vakwe. A ku ku vone: Loko n’wi khongota,
yani ku: Tatana, avito draku a dri hlawuliwe a wu te nfumu
waku. Hi hanani hi siku drinwana ni drinwana aswa-ku-
da le’swi yanelaka drone. Hi drivalele swihono sweru,
hikusa na hine hi drivalelaka munwana ni munwana l’wa
nga ni nandru ku hine. Na kone u nga hi nhingenisi
mindringweni. A yengeta a ku ku vone: Ku nga ku loko
amunwe ku n’wine a ni nakulobye, a ya ku yene amakari
ka vusiku, a ku: Nakulori ndri voleki makati mararu, hikusa
anakulori lwe wa muyeni a hambukeli ku mine, kambe a
ndri na swa ku mu fihluta ha swone; Iw’a nga ndlwini a
nga mu yangula a ku: U nga ndri karate! Mfuri anyangwa
yi pfaliwile, avatrongwana vanga va na mine avunanwini;
a ndri na ku pfuka ndri ku hanana. Ndra n’wi byela ndri
li, nambi nha a nga ka a nga pfuki a mu nyika, h’eswi a
va ka e nakulobye, kambe a ta pfuka a mu nyika
hinkwaswu leswi a swi djulaka hi nkonta ya ku sindrisa
kwakwe. Na mine ndri li ku n’wine: Kombelani, n’wi ta
nyikiwa; djulani, n’wita swi kuma; gongondrani, n’wi ta
pfuleliwa. Hikusa lweyo ni lweyo lw’a kombelaka, iwa
213
nyikiwa; lw’a djulaka, iwa swi kuma; ni lw’a gongondraka

a ta pfuleliwa. Xana tatana ku n’wine hi wini, lwe nhaka
loko n’wana kwe a kombeIa kati, a ku mu nyika ribye?
Ni loko a kombela nhlampfi, xana a nga mu nyika nyoka
avutranwini bya nhlampfi xana? Kumbe loko a kombela
tandra, xana a nga mu nyika mubalana na? Imbosi n’wine
n’wi nga la’vafani, n’wi swi kotaka ku hanana van’enu
le’swinene, angopfu Tatana lwe wa le tilwini a ta nyika
Moya 1o’wa ku xwenga ku la’va kombeleka ku yene.
Ritu dra Huluxu!
214
NSONT
NSONTOOY A WU KHUME NI
YA
NTHLANU N
NTHLANU A TIRAR
NA TIRARUU KU NKAMA
WA NT OL
NTOL OVEL
OLOVELOO
Primeira Leitura: Ecl. 1, 2; 2, 21-23.
Introdução:
A swa ku-ka-ndlela, ni minkaralo ya vutomi swa hinkwayu

minkama. A lawa madrungula hi makuma ka Baibele na ma
hlayiwi hi mutrali aminkameni ya ku hlawa na Kriste a nga se va
kone. A vuganwine dra buku dra Elclesiasta, a mutrali a ta hlaya
leswaku amahlwini ka swa-ku-ka-ndlela, a ntiyisu yinene
mhunwini i ku txhava Xikwemhu Nkulukumba.
Dondro ya Buku dra Eklesiasta:
Swa ku-ka-ndlela swa swa ku-ka-ndlela, ku hlaya Mureri,

swa ku-ka-ndlela swa swa ku-ka-ndlela, hikusa mhunu a
nga va kone lwe ntiro wakwe wu yentxiwiki hi vutlhari, ni
hi ku tiva, ni hi vunanga, kasi a ta wu siyela mhunu lw’a
taka va a nga tikaratelanga wone. Swoswo, na swone i
swa ku-ka-ndlela ni khombo le’drikulu. Hikuva, amhunu
a kuma yini hi ku tira kwakwe hinkwaku, ni ku phikelela
ka mbilu yakwe loku a tikarataka ha kone ahansi
kadambu?Hikuva masiku yakwe hinkwawu, hi ya ku
vaviseka, na wo ntiro wakwe hi wa nhlomulo; nambi byi
215
vusiku, ambilu yakwe a yi wisi leswo, na swone, i swa -

ku-ka-ndlela.
Ritu dra Hosi!
Psalma: 89(90),3-4.5-6-12-13.14 e 17.
Ntekelelo: Yehova a vonekisi huluxo drakwe

mahlweni ka matiko.
1- Yimbelani Yehova alisimu lo’limpra

Avoko dra kwe le’dra xinene, ni nkono wakwe
1o’wa ku xwenga swa mu pfunile.
2- Yehova a vonekisi huluxu drakwe.

Aku lulama kwa kwe a ku pfuleteli mahlweni
ka matiko.
A drimuki lirere drakwe; ni ku dumbeka kwakwe
ku yindlu ya Yisrael.
3- A wugamu hinkwabyu bya misava byi voni

huluxu dra Xíkwembu Nkulukumba weru.
Huwelelani hi ku trhava ku Yehova n’wine
misava hinkwayu.
Banani minkulunguana yaku nyonxa, n’wi
yimbelela.
216
TEMPO COMUM - Ano C - DOMINGO XVII
Segunda Leitura: Col. 3, 1-5. 9-11.
Introdução:
Hikuva hi li kunwe na Kriste lw’a pfukeke ku va fi, hi fanela

ku ti hita hi swa le henhla hi hanya lirhandrwini.
Dondro ya Papela dra S. Paulo ku va-le-Kolosa:
Loko nha n’wi pfuxiwi na Kriste, djulani swa le henhla,

lomu Kriste a trhamisikï xineneni xa Xikwembu
Nkulukumba. Yanakanyani swa le henhla, swi nge le’swi
nga misaveni. Hikuva nwi file, avutomi byenu byi fihliwile
na Kriste ku Xikwembu Nkulukumba ku ta ku loko Kriste
a vonekisiwa, yelwe a vutomi byenu, hi kone na n’wine
n’wi ta ka vonekisiwa kunwe na yene aku phatimeni. Hi
leswo-ke, dlayani swiro swenu swa le misaveni,
avumbuye, ni vuwoswi, ni vunfani, ni ku navela ka ku
biha, ni ku felela 1o’ku nga ku gandrela swithombe. N’wi
nga hembelaneni, leswi n’wi susiki mhunu wa khale kunwe
ni mintiro ya kwe; n’wi yambaliki mhunu lwe’mumpswa,
lw’a bandrulekaka akuva a ta tiva hi ku fana ni lwe a nga
mu tumbuluxa. Lahu a ku na mu-Geriki, nambi a ku va
mu-Yuda, nambi ka ku va ku soka, nambi ka ku va ku ka
vanga soki, nambi a ku va mubarbara, nambi a ku va
mu-Skita, nambi xa ku va xikarawa, nambi a ku va
muntrhunxeki, kambe Kriste i hinkwaswu ku hinkwavu.
Ritu dra Hosi!
217
Ta ku drumisa lvangeli:
Aleluya! Aleluya!
Swi ni ndjombo swisiwana moyeni,
Hikusa nfumu wa matilo i wa swone.
Evangelho: Lucas 12,13-21.
Kutani amunwe xitrhungwini a ku ku Yesu: Mufundisa,

byela makweru a yavelana pfindla na mine. Kambe a ku
ku yene: Mhunu ndru wene, xana i mani lw’a ndri bekiki
ku va mutremi kumbe Muyaveli wenu? A hanga ku ku
vone: Tivonani n’wi txhava ku felela hinkwaku; hikuva
avutomi bya mhunu a nga byi kumi ha vuhosi byakwe,
nambi bye ku mutalela. A hanga va byela xifaniso lexi, a
ku: Atiko dra mhunu lwe wa mufuyi ipfa dri pfuni ngopfu.
Yene a tiyanakanya a mbilwini yakwe a ku: Ndri ta yentxa
yini, leswi ndri ngeke na mbangu lowu ndri nga
hlengeletaka mikelo yanga ku wone? A hanga ku: Ndri
ta yentxa leswi; ndri ta ku hahlula xintlhanta xanga, ndri
yaka le’xikulu, ndri hlengeleta kone amikelo ni hlengwe
yanga hinkwayu; ndri ku ku hika dranga: We hika, u ni
nhlengwe le’ya ku tala, le’yi bekisiwiki malembe
la’manyingi. Wisa, u da, u nwa, u titrhavela. Kambe
218
Xikwembu Nkulukumba a mu byela: We singe. Hi vusiku

byolebyi ku ta vitaniwa hika draku. Leswi u swi
hlengeletiki swi ta va swa mani? Hi swoswo ni le ku lwe a
tihlengeletelaka vupfundri n’a nga fuyeli ku Xikwembu
Nkulukumba.
Rita dra huluxu!
219
NSONTOY
NSONTO A WU KHUME N
YA A TLHANU
NA
NA MUNE KU NKAMA WA
NT OL
NTOL OVEL
OLO O
VELO
Primeira Leitura: Sab. 18, 6-9.
Introdução:
Xikwembu Nkulukumba a hetisa swidumbisu, hi ku khupula a

va-heberu awukaraweni a vusikwini dra Paska dra ku sungula.
Dondro ya Buku dra Vutlhari:
A vusiku lebyi ma dlhayiwiki amativula ya Egipta a byi

tivisiwa khale ka vatatana veru. Hi xileswo ni hi ku dumba
ka swiyentxo ni swidumbiso swa Xikwembu Nkulukumba,
a va helanga ntamu nakone va talile hi ku tiyisela. A
xitrhungu xaku, we Hosi, a xi rindrelisa xiswoswo a
huluxu dra valulami ni ku khatisiwa ka va somboloki. Hi
ndlela leyi, na vo a valala, na hine a wu hi rhamba ku
wene, na wu hi tata hi tinyiko taku. Hikolano, a vana
la’vanene apfa va nyikela magandrelo xihundleni, nakone
hi ku yingelana, apfa va tibekelile a nawu lowu mahlweni
ka Xikwembu Nkulukumba leswaku: A valulami va ta
patrana ku swaku lulama ni ka tinghozi, na va yimbelela
atinsimo ta va khale.
Ritu dra Hosi!
220
Psalma: 32(33), 1. 12. 18-19. 20. 22.
Ntekelelo: Dri tovokile tiko ledri Yehova a

tilhawuleliki drone akuva dri va
pfindla drakwe.
1- N’wine valulami nyonxani ku Yehova.

Aku bonga ku fanela vhanu Ia’va ku lulama
Dri tovokile tiko ledri Yehova a nga Xikwembu
Nkulukumba wa drone,
A vhanu lava a tihlawuleliki vone va va pfindla
drakwe.
2- Lavisani, amahlu ya Yehova ma le henhla ka

la’va mutxhavaka,
Ahenhla ka la’va laviselaka lirere drakwe,
Aku va huluxa ku feni,
Ni ku va hanyisa nkameni wa ndlala.
3- Amahika yeru ma laviseli Yehova.

Hi yene mupfuni weru ni xitlhangu xeru.
Alirere draku a dri ve henhla kweru, Hosi,
Swanga hi leswi hi ku laviseliki.
Segunda Leitura: Hebr. 11, 1-2. 8-19.
221
Introdução:
A ku pfumela ka Abraham i xikombiso xa ku pfumela ka vukriste.
Hi ku pfumela kwakwe Hosini, Abraham a triki tiko dra kwavu,
tani hi maxaka ni hinkwaswu leswi apfaka swi mu lumba; a ti

bekisile akuva a ta nyikela swanga gandrelo a n’wan’ kwe Isaac
Iw’a pfaka dumbi leswaku hi yene a ta ka yandrisa lixaka.
Dondro ya Papela ku-va-Heberu:
Aku pfumela kambe i xitiyiso xa le’swi laviseliwaka, ni

xikholwiso xa mintxhumu le mi nga voniwikiki. Hikusa,
ha kone, la’va khale va kumi vumboni le’byinene. Hi ku
pfumela, Abraham e ku awa vitaniwa, a ku yingiseta, a
suka, a tiyela mbangwini lo apfaka a fanekela ku ya wu
yamukela, dri va pfindla drakwe; kutani a suka n’a nga
ku tivi lomu a yaka kone. Hi ku pfumela, a trhamisi tikweni
dra xidumbiso, swanga hi loko dri tiko dra vambe, a va
lw’a trhamisaka matendeni, kunwe na Yisak na Yakob,
avadi-kulobye va pfindla dra xidumbiso lexo. Hikusa apfa
a lavisela muti 1o’wu nga ni masungulo, lowu Xikwembu
Nkulukumba a nga mutxhiki ni muyaki wa wone. Hi ku
pfumela, na ye Sara a kumi ntamu wa kuva ni nyimba, a
beleka na a khaluteliwi hi nkama,hikusa a hlayi leswaku
amudumbisi wakwe awa dumbeka na yene. Hi leswo, ha
munwe wanuna lwe pfaka a duhwalile, ke ku humelela
avunyingi le’byi fanaka ni tinyeleti ta tilu swanga hi sava
222
TEMPO COMUM - Ano C - DOMINGO XVIII
le’dri nga nkingeni wa likhulu le’dri ngeke na ku nkontiwa.

Hinkwavu lavo va file aku pfumeleni, vanga sanga na
yamukela leswi va dumbisiwiki swone, kambe va swi
vonile ve he kule, va ku dolo ha swone, va tihlaya leswaku
hi vayeni ni vayendri amisaveni. Hikusa la’va hlayaka
leswo, va kombisa leswaku va djula tiko ledri nga dra
kwavu. Hikusa loko pfa va drimuki tiko ledri pfaka va
pfi ku drone, anha va kumile nkama wa ku muka ku drone.
Kambe swoswi, va navela le’dri thlulaka drone, hi leswaku
le’dri nga tilwini; hi leswo-ke Xikwembu Nkulukumba a
nga na tingana ku titxhula Xikwembu Nkulukumba wa
vu, hikusa a va bekiseli muti. Hi ku pfumela, Abrabam a
humexi Yisak, loko a dringetiwile, lwe pfaka a yamukela
xidumbiso, a humexa n’wan’a kwe lwe wa ku va munwe;
lwe pfaka ku hlayiwi ha yene a ku: Ku Yisak, ambeu ya
ku yi ta txhuliwa hi vito draku. A va a pimisa leswaku,
nambi ku li ku mu pfuxa ku feni, Xikwembu Nkulukumba
a nga swi kota; na kone a ku mu kuma kambe, hi leswi
swi fanaka ni ku pfuka ku feni.
Ritu dra Hosi!
Aleluya! Aleluya!
Hitekani-ke, hikusa a n’wi tivi siku ledri a
N’wana wa Mhunu a ta ka ta ha drone.
223
Atinkhalu tenu a ti trinbiwe, ni mimotre yenu a mi

lumekiwe. Fanani ni vhanu lava laviselaka hosi yavu, loko
yi buya yi pfa nkhubyini, akuva yi ta ta ku yi buya, yi
gongondra, va hatla va yi pfulela. Ma ni ndjombo
amalandra lawa, ahosi yi ta, ka ku ya buya, ya ta ma
kuma na ma lavelela. Ndri hlayela mfuri ndri li ku n’wine:
Yi ta titrimba likhalu, yi ma trhamisisa swa-ku-deni, yi
ma tirela. Ni loko yi tlhasa hi lavelelo dra vubidri, kumbe
dra vuraru, yi ma kuma na ma yentxa swoswo, ma ni
ndjombo malandra lawo. Kambe tivani leswaku, loko
pfanga anwinyi wa yindlu a tivile nkama lowu amuyivi a
taka ha wone, apfa anha a hitekile, anha a nga pfumelanga
leswaku ayindlu yakwe yi tlhanyiwa. Na n’wine, tibekisani,
hikuva N’wana wa mhunu a ta hi nkama lo n’winga wu
pimisangakikiki.
Rita dra huluxu!
224
NSONT
NSONTOO YA WU MAKHUME MABIDRI KU
YA
NKAMA WA NT OL
NTOL O VEL
OLO VELOO
Primeira Leitura: Jer. 38,4-6.8-10.
Introdução:
A nkongometo ku ndondro le’yi landraka hi leswaku aku tinyikela

hi ku hetiseka antirweni wa Hosi swi vanga aku xanisiwa ni ku
dreliwa hi tlhelo dra la’va nga pfumeliki.
Dondro ya Buku dra Muprofeta Jeremias
Atihosana ti ku ku Hosi: Amhunu lwe a a dlawe, hikusa a

heta ntamu wa tinhenha le’ti saliki mutini lowu, ni ntamu
wa tiko hinkwadru, hi ku va byela timhaka leto; hikusa
mhunu lweyi a nga djuli vunene bya tiko; kambe a djula
khombo dra drone. Hi leswo-ke ahosi Zedekiya aku;
lavisani, a le mavokweni yenu, hikusa ahosi a yina ntamu
henhla kwenu. Va hanga khoma Yeremiya, va mu xikisa
kheleni dra mati dra Malkiya, n’wan’a hosi, ledri apfaka
dri le linxoxeni ldr valaveleli va nenembela Yeremiya hi
mapindra. Apfa ku nge na mati akheleni, apfa kuni ntraka;
Yeremia a bohlovela ntrakeni. Ebed-Melek a huma ndlwini
ya hosi, a ya vulavula ni hosi a ku: We hosi, n’winyi wa
nga, vhanu lava va honile ku hinkwaswu leswi va swi
yentxiki ku muprofeta Yeremiya, lwe va mu xikisiki kheleni
dra mati; a ta fa hi ndlala laha a nga kone, hikusa a ke he
225
na swa-ku-da amutini. Kutani hosi yi leleta Ebed-Melek

mu-Kuxi, yi Ku: Teka na wene makume mararu ya vhanu
ukota, u humexa muprofeta Yeremiya kheleni dra mati
n’a nga si na fa.
Ritu dra Hosi.
Psalma: 39(40), 2-3,4,18.
Ntekelelo: Yehova, kahlula u ndri pfuna.
1-Ndri laviseli Yehova hi ku tiyisela,

Kutani a karameli ku mine, a yingeli
xidrilo xanga.
Andri humexile kheleni dra ku honeka,
A beki minkondro yanga ribyeni, a tiyisi
ku famba kwanga.
2-Anonwini wanga u bekile lisimu le’drimpswa,

Axidrumiso xa Xikwembu Nkulukumba weru.
La’va vanyingi va ta xi vona, va ta
trhava va dumba Yehova.
3-Mine ndri ni nhlomulo, ndri mupfumali;

A Hosi ya ndri kumbuka:
U mupfuni wanga ni mutiruli wanga.
Xikwembu Nkulukumba wanga, u nga hlweli.
226
Segunda Leitura: Hebr. 12,1-4.
Introdução:
Paulus, a traleli a va-heberu, la’va apfaka va li ndringwini wa

ku yala dondro ya kereke, a va bekeli nkongometo ya likholo hi
tlhelo dra va khale. Hi ku gamisa a va tlhamuxela ta Yesu, lw’a
nga landra hi ku hetiseka leswi Tatana a nga mu ruma swone, a
ku a ti nyikela a ku, fela xihambanwini.
Hi leswo-ke na hine, leswi hi trandreliwaka hi ntlawa lo’wa

ku nhati wa timboni, a hi txhukumeteni antrhwalu wini ni
wini, ni xihono le’xi tekisaka ku hi namarela, hi trutruma
hi ku tiyisaka, hi heta mpfhuka lowu hi bekeliwiki wone,
na hi langusa ku Yesu, amusunguli ni muhetisi waku
pfumela; lweyi a nga tiyisela ku yamukela xihambano, hi
nkonta ya ku nyonxa loku pfaka ku bekeliwi yene, a drela
tingana, a ya trhamisa atlhelweni dra xinene dra xiluveloxa
Xikwembu Nkulukumba. Yanakanyani. lw’a tiyiseliki aku
kanetiweni lo’ ka ku nhati kwakwe hi vadohi, akuva n’wi
nga trane amahikeni yenu, n’wi nga heli timbilu. A n’wi
sanga na lwa ngati yi kota yi huma, loko n’wi lwa ni
xihono.
Ritu dra Hosi!
227
TEMPO COMUM - Ano C - DOMINGO XIX
Aleluya! Aleluya!
“Atihamba ta nga ti yingela ritu dranga.
Ku hlaya Hosi, na mine ndra ti tiva, ta ndri
landra”.
Evangelho: Luc. 12, 49-53.
Ndri teli ku ta ta txukumetela ndrilo amisaveni. Ndra ha

randra yini leswi wu pfuraka ni swoswi? Ndri ni bapatiso
ledri ndri ta ka bapatisiwa ha drone; ndri djula swa ku
nhati aku nha dri hetiseka. Xana n’wi pimisa leswaku
ndri teli ku ta ta nyika ku rula misaveni? Ihi, ndra n’wi
byela ka ku va ku travukana. Hikuva, aku sungula hi
swoswi, va ta va ve ntlhanu andlwini yiwe, va ta travukana;
vararu va lwa na vabidri, na vo vabidri va lwa na vararu.
Atatana a ta travukana ni n’wana, na ye n’wana a ta
travukana ni tatana wakwe.Amamana a ta travukana ni
n’wana wa wansati, na ye n’wana a ta travukana na
mamana; anwingi a ta travukana ni n’wingi wakwe.
Ritu dra Huluxu!
228
NSONTO Y
NSONTO A WU MAKHUME MABIDRI
YA
NA YINWE KU NKAMA WA
NT OL
NTOL OVEL
OLO O
VELO
Primeira leitura: Is, 66,18-21.
Introdução:
Xikwembu Nkulukumba a hlengeleti matiko hinkwawu hi tindrimi

hinkwatu akuva ti ta mu twalisa. I swa lisima swinene akuva
amintiro yeru siku drinwana ni drinwana hi minyiketa Hosini
akuva mi ta mu twalisa.
Dondro ya Buku dra Maprofeta Ezaya:
Ankama wu tlhasile wa ku hlengeleta matiko hinkwawu

ni tindrimi hinkwatu, va ta ta va vona ku phatima kwa
nga. Ndri ta beka xikombiso amakari kwavu; la’va taka
va va hulukile amakari kwavu, ndri ta va ruma amatikweni,
ka Tarxix, ni ka Pul, ni ka Lud, la’va kokaka
xitlhamungwana, ka Tabul ni ka Yavan, ku swihlalele swi
nga kule, le’swi nga siki yingela ta kwanga, le’swi nga
siki vona vumenyemenye bya nga; kutani va ta twalisa
vumenyemenye bya nga amakari ka matiko. Va ta buyisa
vamakwenu hinkwavu va pfa matikweni hinkwawu, va
va nhlengo ku Yehova, na va khandriyi mahantxi, ni
makalitxhi, kumbe va tlakuliwa hi matxila, va khandriya
229
mimulwa ni makamele, aku nhava ya nga le’ya ku xwenga

Yerusalem, ku hlaya Yehova; swanga hi loko avana va
Yisrael va buyisa nhlengo wa vu anhlembetweni le’ya ku
basa, a ndlwini ya Yehova. Na swone akari kwavu ndri ta
hlawula la’va taka va vaprista ni va-Levi, ku hlaya Yehova.
Ritu dra Hosi!
Psalma: 116(117), 1.2
Ntekelelo: Fambani misaveni hinkwayu, n’wi

ya byela swivumbiwa hinkwaswu
Ivangeli.
1- Drumisani Yehova, n’wine matiko hinkwenu;

Mu twalisani, n’wine switrhundru hinkwenu
2- Hikusa lirere drakwe i drikulu ku hine;

Aku dumbeka ka Yehova ku trhama hi la ku
nga helikiki.
Segunda Leitura: Hebr. 12, 5-7.11-13.
Introdução:
Paulo a hi drimuxa a swileleto swa matralwa: Xikwembu

Nkulukumba a khata lava a va randraka. A masunguliseni swi
ta hi karatela, nakone swinga yentweka akuva hi hluleka a ku
pfumela ku dringiwa, Kambe ha dumba leswaku a ku pfumela
ku dringiwa hosini swi beka mihandru: ku nga ku rula ni ku
lulama.
230
N’wi drivali ku khongotela loku n’wi byeliwaka kone,

swanga hi vana, leswaku: N’wananga, u nga dreli ku khata
ka Hosi, u nga heli ntamu loko u kombisiwa hi yone.
Hikuva lweyi Hosi yi mu randraka, ya mu khata; yi ba hi
nkhavi n’wana munwana ni munwana lweyi yi mu
yamukelaka. Lehisani timbilu tenu aku khatiweni;
Xikwembu Nkulukumba a yentxa ha n’wine ku fana ni
vana. Hikuva anwana i mani lweyi tatana wakwe a nga
mu khatikiki? Swa ku va leswi, aku khatiwa kwini ni kwini
ingiki ku hlayiwa ku sunguleni leswaku a ku trhavisi,
kambe ka vavisa; kambe, antrhaku, ku tlhelisela la’va
dondrisiwiki xi-swoswo amhandru waku rula, wa ku
lulama. Hi leswo-ke, tiyisani mavoko la’ma karaliki ni
matrolo la’ma heliki ntamu. Na kone, yentxelani
aminkondro yenu atindlela le’ta ku lulama akuva le’swi
khutaka swinga txhuki swi suleka, kambe swi holisiwa.
Ritu dra Hosi!
Aleluya! Aleluya!
Hi Mine ndlela, ni xihlayelamfuri, ni vutomi.
Ku hlaya Hosi
A ku na mhunu lw’a taka ku Tatana loko ku
nge ha Mine.
231
If’a tifambela hi miti ni mitana, a dondrisa, na a khomi

ndlela ya ku ya Yerusalem. Amunwe a ku ku yene: Hosi,
xana la’va hulukaka i vaku hlawa xana? Kambe a ku ku
vone: Khinyelani ku nhingena hi nyangwa leya ku khuma,
hikusa la’vanyingi, ndra n’wi byela, va ta djula ku nhingena
va ta hluleka. Ku ta ku loko anwinyi wa yind1u a sekeleki
a pfala nyangwa, n’wi ta sungula ku yima ahandle, n’wi
gongondra nyangweni n’wi ku: Hosi, hi pfulele. Kambe
yene a ta n’wi yangula a ku: A ndri n’wi tivi, n’wine,
lomu n’wi pfaka kone. Hi kone n’wi taka ku: Ha di, hi
nwa, amahlweni kwaku; mfuri, atihubyeni teru wa
dondrisile. Yene a ta ku: Ndra n’wi byela ndri li: A ndri
n’wi tivi lomu n’wi pfaka kone. Sukani ku mine, n’wi
hinkwenu, vasomboloki. Hi kone ku taka va ni xidrilo ni
ku ketrela ka menyo. Loko n’wi vona Abraham na Yisak
na Yakob ni vaprofeta hinkwavu, anfunwini wa Xikwembu
Nkulukumba, kasi n’wine n’wi txukumetiwi handle. Va
ta pfa vuxeni ni le vupeladambu ni le nwalungu ni le
nyingitimu, va ta ta trhama swa-ku-deni anfunwini wa
Xikwembu Nkulukumba. Vonani, va kone la’va ku gumisa
va ta va va ku ranga; va kone ni la’va va ku ranga va taka
va va ku gumisa.
Ritu dra Huluxu!
232
TEMPO COMUM - Ano C - DOMINGO XX
NSONT
NSONTOO YA WU MAKHUME MABIDRI N
YA NAA
TIBIDRI KU NKAMA WA NT OL
NTOL OVEL
OLO O
VELO
Primeira Leitura: Ecli. 3,17-18,20,28-29.
Introdução:
A ku rula ni ku titrongahata swi nyika ntamu wa ku yamukela

vhanu kulobye kunwe na Xikwembu Nkulukumba. A khombo dra
la’va ku tikulisa hi leswaku: a mandrendre ma fuma timbilu tavu,
kutani va hluleka ku ti beka hansi.
Dondro ya Buku dra Ecleasiasta:
N’wananga: Yentxa amintiru ya ku hi ku nabyala u ta

randriwa ngopfu ku tlula mhunu lw’a hananaka hi ntamu.
Loko u li ku mbangu kumbe ntirweni wa 1isima swi fanela
akuva u ti trongahata u nyoxeliwa kunwe ni ku yamukeliwa
hi Hosi. Hikusa ntamu wa Hosi, i wukulu nakone la’va
ku titrongahata va drumisa hi tinsimu Xikwembu
Nkulukumba. A mavabyi ni wusiwana bya mhunu lweyi
a ti kukumuxaka a mana ku daheka hikusa ansinya wa
vubihi wu bekile atimintro ku yene. A mhunu wa vutlhari
ayanakanya atidondro ambilwini ya kwe nakone a ku xuva
ni ku navela ka mutivi hikuva a ni lweyi a muyingisetaka.
Ritu dra Hosi.
233
Psalma: 67(68), 4-7ab.10-11 (R. Cf.11b)
Ntekelelo: U nyiki swa vunene byaku ku lw’a

xanisekaka, Xikwembu Nkulukumba.
1- A va lulami a va nyonxe, a va trhave ku

Xikwembu Nkulukumba,
Yimbelelani Xikwembu Nkulukumba,
yimbelelani vito drakwe.
2- Tatana wa swirombe, ni mumpfekeli wa

tinhlolokati
Hi yene Xikwembu Nkulukumba vuyakweni bya
kwe bya ku xwenga.
Xikwembu Nkulukumba a hanana la’va
tikiwiki ayindlu;
A humexa la’va bohiwiki, a va beka ndralwini;
3- Wa nisi mpfula le’yikulu

Ahenhla ka pfindla draku we Xikwembu
Nkululukumba
Ndri ku ndri hela ntamu, wa ku ndri hanyisa.
Avhanu vaku va yaki ku drone,
U nyiki swa vunene bya ku ku lw’a xanisekaka,
Segunda Leitura: Hebr. 12,18-19. 22-24a.
234
Introdução:
Hikuva a va-Heberu lava pfaka va ndrulukile vakriste va tlhela

va navela ku tlhelela ka mahanyela ya xiyuda, lomu pfaka va li
kone kusunguleni, a mutrali wa epistola hi ndrima leyi hi ta ka yi
yingela, a va komba ku hambana lo’kunga kone a xikari ka leswi
swi humeleliki ku ntwanano wa Sinai, ni mahlolwana ya ku
hlamalisa lawa ma humelelaka vakriste la’va pfumelaka.
Dondro ya Papela dra S. Paulo ku va-Heberu:
Hikuva a n’wi trhindrekelanga leswi pfaka swinga

khunbiwaka, nambi wu ndrilo lo’wu hisaka, ni tlavi, ni
munyama, ni xidzedze, ni mpfumawulo wa nanga, ni ritu
ledri pfaka dri vulavula, ledri vayingeli va drone va nga
kombela leswaku dri nga ha va humeleli. Kambe n’wi
trhindrekeli anhaveni ya Sionni ni muti wa Xikwembu
Nkulukumba lw’a hanyaka, Yerusalem wa le tilwini, ni
madzana-dzana ya tintrumi, ni nhlengeletanu ni kereke
dra mativula la matraliwiki le matilwini, ni Xikwembu
Nkulukumba. Mutremi ku hinkwavu, ni mimoya ya
valulami la’va tlhasiki ku hetisekeni, na ye Yesu,
mutlhanganisi wa xipfumelelano le’ximpswa.
Ritu dra Hosi!
Ta ku drumisa Ivangeli
Aleluya! Aleluya
Tibratrhelani ampinga wanga,
Ku hlaya Hosi.
235
n’wi va n’wi dondra ku mine, hikusa
ndri mbulwa, wa mbilu ya ku titrongahata.
Evangelho: Lucas 14, 1.7-14.
Ka ti loko a nhingena hi sabata andlwini ya munwe ku

tihosi ta va-Farisi ku ya da swa-ku-da, vone va mu lavisa.
A yengeta a va byela la’va vitaniwiki axifaniso, loko a
vona leswaku va tihlawulela switrhamu swaku ranga, a
ku ku vone: Loko u vitaniwi hi mhunu ankhubyini wa
vukati, u nga yi trhamisa axitrhanwini xaku ranga, suka a
munwana lw’a txhabyiwaka ku tlula wene a vitaniwile hi
n’winyi; kutani lw’a n’wi vitaniki, wene na yene, a ta, a
tata ku byela: Sukela mhunu lwe axitrhamu lexi; kutani u
ta sungula ku ya trhama hi tingana axitrhanwini le’xa
vugamu. Kambe loko u vitaniwile, famba u ya trhamisa
axitrhanwini le’xa vugamu, akuva lw’a ku vitaniki, a ta
ku awa tlhasa a ku byela: Nakulori, ntlhantukela henhla.
Kolano u ta twalisiwa amanhlweni ka hinkwavu la’va
trhamiki swa-ku-deni kunwe na wene. Hikuva lweyo ni
lweyo lw’a titlakuxaka a ta trongahatiwa ni lweyo ni lweyo
lw’a titrongahataka ata tlhakuxiwa. A byela ni lw’a mu
vitaniki: Loko u hamba xifihlulo kumbe xilalelo, u nga vi
vitana va nakuloni, nambi ve vamakwenu, nambi me
236
TEMPO COMUM - Ano C - DOMINGO XXI
maxaka ya ku, kumbe la’va ku fuya lava u yakelaniki na
vu, suka na vone va ta tlhela va ku vitana, va ku tlhelisela.
Kambe loko u hamba xifihlulo, vitana swisiwana, ni
swilema, ni la’va ku khuta, ni lava va-ku fa-manhlu. U ta
va ni ndjombo kolahu, hi leswi va ta ka pfumala swaku
ku tlhelisela. Hikuva swi ta tlheliseliwa ku wene aku
pfukeni ka la’va lulamiki.
Ritu dra Huluxu!
237
NSONTO Y
YA
NA TIRAR
TIRARUU KU NKAMA WA
NT OL
NTOL OVEL
OLO O
VELO
Primeira Leitura: Sab. 9,13-19.
Introdução:
A vutivi ni ku pimisa ka mhunu swi gomi hi ntamu; hi xiswoswo

i ntiru wukulu ku mhunu a ku gungula antlhamuxelo wa
mintxumu ya misava. Kambe hi ku vaningeliwa hi Xikwembu
Nkulukumba ni hi vutlhari bya le henhla swa koteka a ku tiva
atindlela ta Hosi.
Hi mani mhunu lw’a tivaka makungu ya Xikwembu

Nkulukumba na? Naswone hi mani lw’a nga pfhumbaka
leswi Yehova a swi djulaka xana? Amiyehleketo ya
swivumbiwa a mi tivanga, ni leswi hi swi yanakanyaka,
ha kanyingi, a swi pfuni ntxumu. Amirhi leyi mi hahlukaka
mi bindrisela amoya nakone antronga lowu wa lana
misaveni wu xanisa moya hi ku wu kokela ku le’swinfani.
Swi karata ngopfu a ku pfhumba le’swinga kone misaveni,
xileswo ntsena hi ku yentxa ntamu, hi kone hi kumaka
le’swi hi nga na swone amavokweni. Kutani hi mani lw’a
238
gunguliki le’swinga kone matilwini ke? Anga va mani

Hosi,a tiviki makungu ya ku na Wene u nga mu nyikanga
vutlhari, na u nga mu rumelanga hi le henhla amoya waku,
wa ku xwenga xana? Atindlela ta vayaki va misava ta
lulamisiwile xiswoswo. Kutani ni vo vhanu va dondrisiwile
xiswoswo a ku tiva ku yentxa le’swi ku trhavisaka.
Ritu dra Hosi!
Psalma: 89(90),3-4.5-6.12-13.14.17.
Ntekelelo: Yehova, wene wa vi vuyako byeru

atinxakeni ni le tinxakeni.
1- U buyelisa vhanu ntrhurini;

U ku: Buyelani, n’wine vana va vhanu.
Hikusa akhume dra madzana ya malembe
amahlweni kwaku
Ma fana ni siku dra tolo loko dri hundrile.
2- Wa kukula, va hamba swanga hi vurongo,

Amixweni va fana ni bryanyi le’bri hlukaka
Amixweni byi hluka; bri rumbuka,
Amadambyeni byi tremiwa byi woma.
3- Hi dondrisi ku nkonta masiku yeru

Akuva hi va ni mbilu, le’ya ku tlhariha.
Buya, Yehova; ku ta kondra ku va drini xana?
Vana ni lilondro ku malandra yaku.
239
4- Hi xurisi hi lirere draku na we he mixo,

Akuva hi ta trhava, hi va hi nyonxa hi masiku
yeru hinkwawu.
Avumbilu bya Xikwembu Nkulukumba weru
a byi ve henhla kweru;
Hi tiyisele ntiro wa mavoko yeru.
Segunda Leitura: Filem. 9b-10,12-17.
Introdução:
Paulo, a ku duwhaleni kwakwe, na e bohelweni, a yamukeli

munwe wa mundrema lw’a phonyokiki ku hosi yakwe. Kute hi le
ntrhaku ka ku mu tlhamuxela ta huluxu a mu bapatisa, ava a
tralela nakulobye akuva a ta mu yamukela swanga makwavu
wa ku randreka Hosini.
Dondro ya Baku dra Muprofeta Filemone:
Makweru, Mine Paulus, nuna lw’a duwhaliki swoswi ndri

mubohiwa wa Kriste Yesu, ndri ku khongotela hi n’wan’a
nga lwe ndri mu belekiki, na ndri mapindreni, ndri ku ku
rumela yene, a nga ngati yanga. Apfa ndri randra ku mu
bekisa kola kwanga, akuva a ndri tirela, vutrhanwini bya
ku, amapindreni yanga, lawa ndri nga na wu hi nkonta ya
ivangeli; kambe a ndri randranga ku yentxa ntxumu ha u
nga hlayanga wene, suka avunene bya ku byi va hi ku
sindrisiwa, ku nga vi ha ku swi randra. Hikusa kumbe
xana e ku travukana na wene hi nkama, akuva u ta tlhela
240
u kumana na ye hi la ku nga helikikiki, a nga tame a ha

hlayiwa mundrema, a va makwenu lw’a randriwaka
ngopfu hi mine, kambe ngopfu-ngopfu hi wene, nambi
ku li nyameni, nambi ku li Hosini. Loko-ke u ku ndri
nakuloni, mu yamukele.
Ritu dra Hosi!
Aleluya! Aleluya!
Yandrisa ku nandra wa ku a vuvaningelo
bya vuso byaku,
U ndri dondrisa milawu yaku.
Evangelho: Lucas, 14,25-33.
Ku nkama luwa apfa switrhungu le’swinyingi swi famba

na ye; a ndruluka a ku ku swone: Loko mhunu a ta ku
mine, n’a nga vengi tatana wakwe ni mamana wakwe, ni
nkata kwe, ni vana, ni vamakwavu, ni vamakwavu va
vavasati, na byo vutomi byakwe mfuri, a nga swikoti ku
va mudondrisiwa wanga. Ni lwe wa ku ka a nga byatrhi
axihambano xakwe a ndri landra, a nga swikoti ku va
mudondrisiwa wanga. Hikuva hi wini ku n’wine lweyi,
loko a djula ku yaka xihondro, anhaka a nga rangi a
241
TEMPO COMUM - Ano C - DOMINGO XXII
trhamisa, ankonta le’swi fanelaka ku humexiwa, loko nha

e ni swaku heta? Suka a ta ku loko a yaka masungulo, a
hluleka ku heta, hinkwavu la’va mu vonaka va sungula
ku mu hleka, va ku Amhunu lwe e ku sungula ku yaka,
kutani a hluleka ku heta. Kumbe ahosi hi yini leyi, loko yi
famba yi ya lwa ni yinwana hosi, anhaka yi nga sunguli hi
ku trhamisa, yi kanela leswaku xana yi nga va ni ntamu,
waku tlhangaveta hi dzana dra madzana le’yi ngana
madzana mabidri ya madzana? Loko swi nge tanu, a nga
ruma tindruna n’e he kule, a ya kombela ku yetlela ka
tiko. Hi leswo-ke, lweyi ku n’wine a nga trikiki hinkwa
swu leswi a nga na swu, a nga swi koti ku va
mudondrisiwa wanga.
Ritu dra Huluxu!
242
NSONTO Y
YA
NA MUNE KU NKAMA WA
NT OL
NTOL OVEL
OLO O
VELO
Festa da Exaltação da Santa Cruz
Primeira Leitura: Núm. 21, 4c-9.
Introdução:
A nyoka ya nsuku apfa e xifaniso xa Yesu Muvambiwa. Mani

na mani lw’a lavisaka Kriste hi ku pfumela a ta kuma vutomi
le’byi nga helikiki.
Dondro ya Buku dra Tinhlayo:
Ku masiku lawaya avhanu va hela timbilu andleleni.

Avhanu va sola Xikwembu Nkulukumba na Moxe, va
ku: N’wi hi suseli yini a Egipta akuva ha ta fa huleni
xana? Hikuva a ku na swa-ku-da, a ku na mati. Atimbilu
teru ti kolwi hi swakuda leswi, leswi nga pfuniki txhumu.
Yehova a rumela tinyoka le’ti hisaka ti luma vhanu;
la’vanyingi makari ka vhanu va fa Yisraeleni. Avhanu va
ta ku Moxe, va ku ku yene: Hi honile hikusa hi soli Yehova
na wene; kombela ku Yehova akuva a susa tinyoka ku
hine. Moxe a khongotela vhanu. Yehova a byela Moxe a
ku: Tihambele anyoka ya ku hisa, u yi hayeka mhandreni;
243
mani na mani lwe a taka va a lumiwile, loko a yi langusa,

a ta hanya. Moxe a hamba nyoka a yi hayeka mhandreni;
ku ku loko a nyoka yi lumi mhunu, loko a langusa nyoka
ya nsuku, a hanya.
Ritu dra Hosi!
Psalma: 77(78),1-2.34-35.36-37.38.
Ntekelelo: N’wi nga drivali swiyentxo swa

1- Yingiseta dondriso dranga tiko dranga.

Reyani tindleve maritu ya nomu wanga.
Ndri ta yahlamula nomu wanga hi xifaniso.
Ndri ta hlaya switekatekisana swa khale.
2- A ku va dlaya, kolahu va mu djula,

Va buya, va djulisisa Xikwembu Nkulukumba
Kutani va drimuka leswaku Xikwembu
Nkulukumba i ribye dravu;
Leswaku Xikwembu Nkulukumba lw’a nga
henhla-henhla e mutiruli wavu.
3- Kambe va mu kanganyisa hi milomu yavu;

Va mu hembela hi tindrimi tavu.
Hikuva timbilu tavu apfa ti nga yimi swinene ku
yene,
Mfuri apfa va nga dumbekanga xipfumelelanweni
xakwe.
244
4- Kambe yene, a va yentxela timpswalu a dri-
valela vusomboloki byavu,
A nga suvisi; a ku tekisa ku tlhelisa mahlundru
yakwe,
A nga humexi mahlundru yakwe hinkwawu,
Segunda Leitura: Fip. 2,6-11.
Introduçâo:
Nambi leswi apfaka e xiyinweni xa Xikwembu Nkulukumba,Yesu

e ku titxhulula, a titrongahata hi ku fa a xihambanwini. Hi
mayentxela lawa, a tlakuxiwile hi Xikwembu Nkulukumba a
yentxiwa Hosi ya mintxumu hinkwayu.
Dondro ya Papela dra S. Paulo ku va-Filipe:
Vamakweru, Kriste Yesu, lweyi, namb’eswi pfaka e

xiyinweni xa Xikwembu Nkulukumba, a nga pimisanga
leswaku a fanela ku xi felela a dringana na Xikwembu
Nkulukumba, kambe e ku titxhulula, a teka xiyimo xa
nandra, a va a tihamba lw’a fanaka ni vhanu; na kone, ku
ti loko a kumiwi n’e ni liso dra ku fana ni mhunu, a ku
titrongahata, hi ku tiyentxa lw’a yingisetaka, a kondra, a
tlhasa ku feni, ni le ku feni ka xihambano. Ha swone,
Xikwembu Nkulukumba a mu thlakulixe ahenhla-henhla
ngopfu, a mu nyika ni vito le’dri nga henhla ka mavito
hinkwawu, akuva, avitweni dra Yesu, amatrolo hinkwawu
245
ma khisama, aya le’swi nga tilwini ni ya le’swi nga hansi

ka misava, n’eswaku atindrimi hinkwatu ti ta hlaya leswaku
Yesu Kriste i Hosi, a ku twaliseni ka Xikwembu
Nkulukumba Tatana.
Ritu dra Hosi!
Aleluya! Aleluya!
Ha ku nkhinsamela we Kriste, ha ku twalisa,
Hikusa u huluxi misava hikola ka xihambana
xaku.
Evangelho: Jo. 3,13-17.
Ku minkama liya Yesu a byela switrhungu a ku: A ku na

mhunu lweyi a ntlhantukeliki tilwini, loko a nge lweyi a
xikiki tilweni, a nga N’wana wa mhunu wa lw’a nga tilwini.
Kutani swanga h’eswi Moxe a nga hayeka nyoka ahuleni,
hi swoswo swi fanekela a N’wana wa mhunu a hayekisiwa
xi-swone, akuva mani na mani lwey’a pfumelaka ku yene
a nga suvi, kambe a kuma vutomi le’byi nga gamikiki.
Hikuva Xikwembu Nkulukumba a randri misava swaku.
nhati, a ko a nyika N’wan’a kwe, lwe wa ku va swa-kwe,
akuva mani na mani lwey’a pfumelaka ku yene a nga
246
TEMPO COMUM - Ano C - DOMINGO XXIII
lahleki, kambe a kuma vutomi le’byi nga gamikiki. Hikuva

Xikwembu Nkulukumba a nga rumelanga N’wan’a kwe
amisaveni akuva a ta ta yavanyisa misava, kambe hi
leswaku misava mi huluxiwa ha yene.
Ritu dra Huluxu!
247
NSONT
NSONTOO YA WU MAKHUME MABIDRI
YA
NI NTLHANU KU NKAMA WA
NT OL
NTOL OVEL
OLO O
VELO
Primeira Leitura: Am. 8, 4-7.
Introdução:
Xikwembu Nkulkumba a nga trhiki ku khatisa a vusomboloki

bya va n’wamintamu, ngopfu-ngopfu la’va yentxaka swipfundri
hi ku xolola swisiwana.
Dondro ya Buku dra Muprofeta Amos:
Yingelani leswo, n’wine la’va djulaka ku mita tinguvela,

ni ku suvisa swirombe swa tiko; n’wi ku: yi ta hundra
drini na, ahweti le’yi humaka, akuva hi xavisa tiriko? Ni
sabata, akuva hi pfula swintlhanta swa tiriko, hi ntonta
efa, hi kulisa xekele, hi hambukisa swikalu hi ku
kanganyisa? akuva hi xava tinguvela hi silivela, ni xisiwana
hi nkatwa wa swifambu; hi xavisa ni tinhlunga ta tiriko.
Yehova a hlambanyi hi ntwalo wa Yakob, a ku: Kunene
ndri nga wu drivale ni munwe ku mintiru yavu hi la ku
nga helikiki.
Ritu dra Hosi!
248
Psalma: 112 (113), 1-2. 4-6.7-8.
Ntekelelo: Drumisani Yehova

A pfuxa xisiwana antrhurini.
1- Drumisani, n’wine malandra ya Yehova

Drumisani vito dra Yehova.
A dri nkhensiwe
Ku sukela swoswi ku kondra ku ya va ha khale.
2- Yehova a tlakuki henhla ka matiko hinkwawu

Avukulu byakwe byi le henhla ka matilu.
I mani lw’a fanaka na Yehova Xikwembu
Nkulukumba weru.
Lw’a trhamiki ku tlakukeni.
3- A pfuxa xisiwana antrhurini

A humexa mupfumali ataleni,
Akuva a mu trhamisisa ni tihosana,
Ni tihosana ta vhanu vakwe.
Segunda Leitura: I Tim. 2,1-8.
Introdução:
A ku randra ka Xikwembu Nkulukumba i kuva vhanu hinkwavo

va kuma huluxu. Xiswoswo, Paulo a leleta akuva ku nga vi na
xihlawu-hlawu, ku khongeleliwa hinkwavu, heswaku
Nkulukumba i munwe ntrena, nakone Kriste hi yene ntsena
249
mutlhanganisi wa Xikwembu Nkulukumba ni vhanu Lweyi a

tinyikeliki, a fa kuva hinkwavu vata huluxiwa.
Dondro ya Papela dra S. Paulo ku Timoteo:
Hi leswo-ke, ndri tratriya, ku sunguleni ka hinkwaswu,

leswaku ku yentxeliwa hinkwavu aku kombela ni
swikhongoto, ni swikhongotelo ni mintlangelo; swi
yentxeliwa tihosi ni hinkwavu la’va nga ni vukulu, akuva
hi tihanyela ha hombe, hi ku rula, avukhongotini
hinkwabyu ni le ku simameni hinkwaku. Hi ntxhumu lowu
wa ku xonga, lo’wu nkhensiwaka amahlweni ka Muhuluxi,
weru, Xikwembu Nkulukumba, lweyi arandraka leswaku
vhanu hinkwavu va huluxiwa va tlhasa ku tiveni ka
xihlayelamfuri. Hikusa ku ni Xikwembu Nkulukumba
munwe; ni Mutlhanganisi munwe wa Xikwembu
Nkulukumba ni vhanu, a nga Kriste Yesu, amhunu, lw’a
nga tinyiketa, a va xitirulo hi nkonta ya hinkwavu; hi byo
vumboni le’byi nga hlayiwa aminkameni le’mi fanekeliki
lebyi ndri nga bekeliwa byone, mine, ndri va mureri ni
muapostola wa byone ndri hlayela mfuri, a ndri triki
madrimi; amudondrisi wa va-matiko aku pfumeleni ni le
xihlayelamfurini. Hi leswo-ke, ndri randra leswaku
avavanuna va khongota mimbangwini hinkwayu; na va
tlakuxa mavoko la’ya ku basa, va nge na mahlundru, na
ku kanetana.
Ritu dra Hosi!
250
Aleluya! Aleluya!
Yesu Kriste, namb’eswi pfaka a taleliwi, a tiyentxi
xisiwana hi nkonta yenu, aku-va n’wine n’wi
talelisiwa hi vusiwana byakwe.
Evangelho: Luc. 16,1-13.
Ivangeli ya Yesu Kriste Abukuini dra Luka:
Ku nkama luwa, Yesu a byela vadondrisiwa aku: Amunwe

mhunu apf’e kone lwe pfaka e ni vuhosi; ipfak’e ni
mulanguseli; va mu rambela ku yene h’eswi a hangalasaka
vukosi byakwe. A mu vitaniki a ku ku yene: Xana i mpswini
leswi ndri swi yingelaka ha wene na? Trhandra swa
vulanguseli byaku, hikusa u nga ha swi koti ku langusela.
Amulanguseli a tiyanakanya a ku: Ndri ta yentxa yini,
leswi ahosi yanga yi ndri tekelaka vulanguseli byanga?
Aku drima ndra hluleka; aku kombela, ndri ni tingana.
Ndri tiva leswi ndri ta ka yentxisa xiswone akuva ndri ta
ku ndra humexiwa, ndri yamukeliwa atindlwini tavu. A
hanga ku vitana ha munwe-munwe lava pfaka va ni
milandru ku hosi yakwe; a ku ku lwe wa ku sungula:
Xana u na nandru muni ku hosi yanga? A ku: I dzana dra
mimpimo ya mafura. A ku ku yene: Teka papela draku, u
trhamisa, u hangweyesa u trala ntlhanu wa makume.
Kutani a ku ku munwanyana: Wene-ke, xana u na nandru
251
TEMPO COMUM - Ano C - DOMINGO XXIV
muni? A ku: I dzana dra mimpimo ya mavele. A ku: ku

yene: Teka a papela draku, u trala ntlhanu wa makume na
makume mararu. Ahosi yi nkhensa mulanguseli lwe wa
ku doha, leswi a yentxiki hi wutlhari. Hikusa a vana va
misava leyi va tlula vana va ku vaninga hi wuthlari a lixakeni
dravu. Na mine ndra n’wi byela ndri li: Tiyentxelani va
nakuloni hi vukosi le’byi nga ku lulamangakiki, akuva
byi ta va bya ku hela, va n’wi yamukela anintrongeni
le’ya ku ka mi nga heli. Lw’a dumbekaka ku le’xitrongo,
iwa dumbeka ni le ku le’xikulu; lw’a nga lulamikiki ku
le’xitrongo, ni le ku le’ xikulu a nga lulami. Loko-ke n’wi
nga dumbekanga avuhosini le’bya ku ka byi nga
lulamanga, xana i mani lw’a taka n’wi dumbela vukosi
le’byi nga byone? Nangweso loko n’wi nga dumbekanga
hi swa vanwana, i mani lw’a taka n’wi nyika swenu? A
ku na nandra lw’a nga swikotaka ku tirela tihosi tibidri.
Hikusa kumbe a ta venga yinwe, a randra yinwana, kumbe
a ta namarela ku yinwe a drela yinwana; A n’wi swikoti
ku tirela Xikwembu Nkulukumba na Mamona (male).
Ritu dra Huluxu!
Forma Breve: 16,10-13
Ku nkama luwa, Yesu a byela vadodrisiwa a ku: Lw’a

dumbekaka ku le’xitrongo, iwa dumbeka ni le ku
252
le’xikulu, Lw’a nga lulamikiki ku le’ xitrongo, ni le ku

le’xikulu a nga lulami. Loko-ke n’wi nga dumbekanga
avukosini le’bya ku ka byi nga lulamanga, xana i mani
lw’a taka n’wi dumbela vukosi le’byi nga byone?
Nangweso loko n’wi nga dumbekanga hi swa vanwana, i
mani lw’a taka n’wi nyika swenu? A ku na nadra lw’a
nga swikotaka ku tirela tihosi tibidri. Hikusa kumbe a ta
venga yinwe, a randra yinwana; kumbe a ta namarela ku
yinwe, a drela yinwana; A n’wi swikoti ku tirela Xikwembu
Nkulukumba na Mamona (male).
Ritu dra Huluxu!
253
TEMPO COMUM - Ano C - DOMINGO XXVI
NSONT
YA
NI NTLHANU NA YINWE KU NKAMA
WA NT OL
NTOL OVEL
OLO O
VELO
Primeira Leitura: Am. 6, 1a. 4-7.
Introduçâo:
Amos a kwhavela hi ku profeta a va-Yuda va khale lava hi ku
tinyiketela ka swa ku biha, a va vanga na, ku tivonela ka valala,
nakone ava hiteki hi wusiwana bya xitrungu. Hi xikhatiso va
khomiwile va yisiwa matiko-wundle akuva va drila a milandru
ya vutomi bravu bra ku somboloka.
Dondro ya Buku dra Muprofeta Amos
A hosi ya ntamu yi hlaya leswi yi ku: Yowee la’va

trhamisekiki Tsiyon, na nwine la’ va trhamisekiki anhaveni
ya Samaria la’va yetlelaka vunanwini bya timhondro ta
tindlopfu, va bavalasa henhla ka tinkuku tavu, va da
swihlekana swa ntlhambi, ni marole ya ranga; la’va
tlangaka mpfumawulweni wa xitende; swanga ha Davida,
va titrikela switiro swa ku yimbelela; la’va nwaka vuvinya
mintrhekweni le’mikulu, va tola mafura ya lisima, va nga
tretreleli mhangu ya Yosefa. Hi leswo-ke, va ta ya ku
khomiweni, kunwe ni la’va ku sungula ku khomiwa, kutani
dri ta hela pongwe dra ku trhava dra la’va bavalasaka.
Ritu dra Hosi!
254
Psalma: 145(146),7,8,9,10.
Ntekelelo:Drumisa Yehova, Hika dranga.
1- Lw’a yentxelaka la’va xanisiwaka aku yavu-

kanisa;
Lw’a nyikaka la’va ndlala swa-ku-da;
Yehova a ntrhunxa vabohiwa.
2- Yehova a pfula mahlu ya la’va kufa-mahlu

Yehova a wololoxa la’va wovekiki,
Yehova a randra la’va ku lulama.
3- Yehova a londrovota va-matiko

A seketela xirombe ni nhlolokati;
Kambe andlela ya la’vafani a wa yi hambu-
kanyisa.
4- Yehova a ta fuma hi la ku nga helikiki

Xikwembu Nkulukumba wa ku, tsiyon,
A fuma tinxakeni ni le tinxakeni.
Segunda Leitura: I Tim. 6, 11-l6.
Introdução:
Paulo a leleta Timoteo, musivi wakwe ku Nhlengeletana ya

vakriste va le Efesa, n’e kari a mu drimuxa leswaku akuva
255
mupfumeli ku le’swi lumbaka Xikwembu Nkulukumba, ka kuva

ku hanya hi ku hetiseka aswidumbiso swa Baptismo.
Dondro ya Papela dra S. Paulo ku Timóteo:
Kambe wene, mhunu wa Xikwembu Nkulukumba,

tingawula leswo; landra ku lulama, ni vukhongoti, niku
pfumela, ni lirandru, ni ku tiyisela ni ku nabyala, u
tikhomela vutomi le’byi nga helikikiki, lebyi u nga viteliwa
byone, hi laha u nga tihlaya hi ku tihlaya lo’ku ka ku
xonga amahlweni ka timboni le’tinyingi. Ndri ku laya
amahlweni ka Xikwembu Nkulukumba lw’a hanyisaka
hikwaswu ni le ku Kriste Yesu lw’a nga beka vumboni
mahlweni ka Pontio Pilato, hi ku tihlaya 1o’ka ku xonga,
leswaku u londra leleto, u nga vi na bati na xisandru ku
ko ku vonekisiwa Hosi Yeru Yesu Kriste, loku a taka
kombisa kone aminkameni le’mi fanekelaka, ye nwinyi
lw’a nkhensekaka e swa-kwe, anfumi ya tinfumi ni Hosi
ya tihosi, lw’a ka ku va ye swa-kwe lw’a ngeke na ku fa;
lw’a trhamaka ku Vaningeni lo’ku ngeke na ku
trhindrekeliwa; lweyi ku ngeke na mhunu lw’a mu voniki,
nambi ka ku va ku kota ku mu vona, ku yene a swi ve
swihluwa ni ntamu hi la ku nga helikikiki. Amen.
Ritu dra Hosi!
Aleluya! Aleluya!
Yesu Kriste, namb’eswi pfaka a taleliwi a tiyentxi
256
TEMPO COMUM - Ano C - DOMINGO XXV
xisiwana hi nkonta yenu, akuva n’wine n’wi

talelisiwa hi vusiwana byakwe.
Evangelho: Luc. 16,19-31.
Ku nkama luwa, Yesu a byela a va farisi aku: Ipfa ku ni

mhunu lwe wa mufuyi, ifak’a yambala minkhantxu le’ya
libungu ni ya line le’drinene a da le’swa wunandri hi
masiku hinkwawu. Axisiwana na xone apfa xi kone, avito
dra xone e Lazaro, apfaka a bekiwa nyangweni ya lweyo,
n’a tali hi swilondra. Ipf’a navela ku xura hi vuntlhantlha
le’byi waka tafuleni dra mufuyi, na na to timbyana ta ku
pfa ti tata mu nampswela swilondra. Xitrhuka axisiwana
xa ku fa; xi yisiwa hi swirunwa axifuveni xa Abraham.
Na ye mufuyi a ku fa’a lahliwa. Loko a Hades, a tlakuxa
mahlu, n’e ku xanisekeni, a vona Abraham, n’e kule, na
Lazaro e xifuveni xakwe. A mu vitaniki, a ku: Tatana
Abraham, ndri yentxeli lirere, u ruma Lazaro; a peta yinhla
ya litiho drakwe amatini, a ta ta ndri timula lidrimi, hikusa
ndri vaviseka ngopfu alangavini ledri. Abraham a ku:
N’wan’a nga, drimuka leswaku wa yamukeli vukosi bya
ku avutonwini byaku, kasi Lazaro a yamukeli makhombo.
Kambe swoswi, iwa miyetiwa, kasi wene wa vaviseka.
257
Mfuri, ku bekiwi axiwa le’xikulu amakari kweru na n’wine,

akuva lava vanga haleno la’va djulaka ku tremakanya va
ya halanu ku n’wine vanga swi koti, nambi ve la’vanga
kohalanu loko va djula ku ta haleno. Nangweso a ku:
Ndra ku khongota, we tatana, leswaku u mu ruma andlwini
ya tatana, hikusa ndri na ntlhanu wa vamakweru a ya va
mamulela, suka va ta ta na vone, ku mbangu lowu waku
xaniseka. Abraham a ku ku yene: Loko vanga yingeli
Moxe ni vaprofeta, anha va nga pfumeli nambi munwe
ku la’va ku fa va ku pfuka.
Ritu dra Huluxu!
258
NSONT
YA
NA TLHANU NA MABIDRI KU NKAMA
WA NT OL
NTOL OVEL
OLO O
VELO
Primeira Leitura: Hab. 1,2-3, 2,2-4.
Introdução:
Ha kanyingi swa koteka akuva a wusomboloki byi yentxa swanga

bro fuma amisaveni, kambe Xikwembu Nkulukumba anga yetleli,
a na ni nkama wakwe. Kutani avahlauliwa va ta kuma huluxu
swanga ngiyana ya ku hetiseka kwavu.
Dondro ya Buku dra Habakuku:
“Yehova, ndri ta huwelela ku ya gama kwini, na u nga

ndri yingeli? Ndri bandlukana ku wene, ndri ku: Ku lebra.
na u nga ndri hanyisi. U ndri kombisela yini a ku
somboloka, u ndri vonisa wubihi? Aku honeka ni ku lebya
ku le mahlweni kwanga; atimholova ti kone, aku hambana
ku humelela.Yehova a ndri yangula a ku: “Trala axivoniso,
xi kenyete xihleletini lakakuva ku kahlula. Hikuva xivoniso
xa ha trhamela nkama wa xone, xi hatla aku heteleleni, xi
nga ka xi nga kanganyisi. Nambi xi hlwela, xi lavisele;
hikusa xi ta humelela swinene, xi nga va ndri kambeta,
nambi va vona mintiru yanga ka xi nga hlweli. Lavisa,
259
moya wakwe wu kukumukile, a wu lulamanga ku yene:

Kambe lw’a lulamiki a ta hanya hi ku pfumela kwakwe’’.
Ritu dra Hosi!
Psalma: 94(95), 1-2.6-7.8-9.
Ntekelelo: Namunhla loko n’wi yingela ritu

dra Hosi
N’wi nga nononhwiseni timbilu tenu.
1- Tanani, ha ta bandlukana hi ku trhava ku Yehova.

Hi huwa hi ku nyonxa ku ribye dra huluxiwo
dreru.
A hi yeneni mahlweni ka mombo wakwe hi ku
tlangela,
Hi huvela yene hi ku nyonxa hi mapsalma.
2- Tanani hi drumisa, hi karama,

Hi khinsamela Yehova, muvumbi weru.
Hikuva yene i Xikwembu KNkulukumba weru
Hine hi tiko dra vudelo byakwe, hi tihamba
ta voko drakwe.
3- Yingelani Ritu drakwe nwi nga nononhwiseni

timbilu tenu.
Swanga hi le huleni a sikwini dra Massa
Loko avatatana venu va ndri dringa,
260
Segunda Leitura: II Tim. 1,6-8.13-14.
Introdução:
A ku fambisa ivangeli i ntiru lo’ww karataka, hikuva ku wone ku

kumeka swihinganyeto swinyingi. Hi kolano ke Paulus a tiyisa
nandra wakwe Timoteo hi maritu lawa: “lwana hi ku hetiseka
aku tamelisisene ka ivangeli”.

Timoteo
Na kulori: ndri ku drimuxa leswaku u pfuxa nyiko ya

Xikwembu Nkulukumba le’yi nga ku wene hi ku
ntlhantekiwa ka mavoko yanga. Hikusa Xikwembu
Nkulukumba a nga hi nyikanga moya wa vutoya, wa ku
va wa ntamu, hi lirandru ni vutlhari. Hi leswo-ke, u nga
vi ni tingana hi vumboni bya Hosi yeru, nambi ka ku va
ha mine, ndri nga mubohiwa wa yone; kambe yingela ku
vaviseka kunwe na mine ivangeleni, hi ntamu wa
Xikwembu Nkulukumba, tamelisisa hi ku pfumela ni
lirandru le’dtri nga ku Kriste Yesu ampimo wa marito
la’manene lawa u ma yingeliki ha mine. Le’swinene le’swi
bekiwiki ku wene, swi bekise hi Moya lo’wa ku xwenga
1o’wu trhamaka ndreni kweru.
Ritu dra Hosi!
Aleluya! Aleluya!
Mine ni Livaningo la misava, ku hlaya Hosi;
261
lwe a ndri landraka, ata va ni livaningo

dra vutomi.
Evangelho: Luc, 17,5-10.
Ku nkama luwa a vapostola va ku ku Hosi: “Hi yengetelele

ku pfumela”. Ahosi yi ku: Loko pfanga n’wi ni ku pfumela
lo’kangi hi nhleke ya sinapi, apfa n’wi nga ku ku nkuwa
lo: Tisimule u ya tisimeka likhulwini; apfa wu ta n’wi
yingela. Xana hi wini ku n’wine lwe a nga ni nandra lw’a
mu drimelaka, kumbe a mu byiselaka, anhaka loko a buya
apfa masinwini, a ku ku yene hangweyesa, u trhindrekela,
u ta trhama swa-ku-deni? Xana angopfu anha a nga ku
ku yene: Bekisa leswi ndri ta ka lalela ha swone; tikhame
likhalu, u ndri tirela ndri kota ndri heta ku da ni nkunwa;
antrhamu u ta da u ta nwa na wene? Xana a ta tlangela
nandra, leswi a tiriki leswi a mu leletiki swone? A ndri
pimisi swoswo. Hi swoswo na n’wine, loko n’wi yentxile
hinkwaswu leswi n’wi leletiwiki swone, yani ku: Hi
malandra ntsena, hikuva he ku yentxa leswi apfaka hi
fanekeli ku swi yentxa.
Ritu dra Huluxu!
262
NSONT
NSONTOO YA WU MAKHUME MABIDRI N
YA NAA
NTLHANU NA TIRARU KU NKAMA WA
NT OL
NTOL
OLOO VEL
VELOO
Primeira Leitura: II Reis 5,14-17.
Introdução:
Antwanano ku va-siria ni va-yuda apfa wunga tlhavukanyi.

Xiswoswo apfa va trhama hi ku lwa. Swa vonekile kolano leswaku
i ve ku titrongahata 1o’kukulu amhaka yaku Naama murangeli
wa tiyimpi ta siria, a buya ku muprofeta Eliya ata kombela a ku
dahiwa. Kunene, ntsena hi likholo ni ku titrongahata hi nga
huluxiwaka, hi tlhangana na Xikwembu Nkulukumba.
Dondro ya Buku dra vubidri dra Tihosi:
Ku masiku lawaya a murangeli wa tiyimpi ta síria Naaman,

a fulamela a nyuvela Yordaneni ntlhanu na kubidri,
swang’eswi amhunu wa Xikwembu Nkulukumba a mu
byelisiki xi swone.; anyama yakwe yi tlhala yi va swanga
hi nyama ya ntrongwana, a va a tlhasa. A tlhela a buyela
ku mhunu wa Xikwembu Nkulukumba kunwe ni vhanu
vakwe hinkwavu; a tlhasiki, a yima mallweni kwakwe, a
ku: Lavisa-ke, ndra swi tiva leswaku a ku na Xikwembu
Nkulukumba amisaveni hinkwayu, loko ku nge Yisraeleni.
Swoswi, ndra ku tratriya, yamukela xihanano avokweni
dra nandra wa ku. A ku. Yehova, lwe ndri yimaka
263
mahlweni yakwe, awa hanya. ndri nga ka ndri nga yamukeli

ntxhumu. A mu phikelela ku xi yamukela; kambe a yala.
Naaman a ku: Loko swi nge tanu, ndri kombela ku va
nandra waku a nyikiwa misava le’ya mintrhwalu ya
timbongolo tibidri; hikuva nandra wa ku a nga ka a nga
ha humexeli swikwembu swinwana timhamba ta ku hisiwa,
kumbe switlhavelo, loko ku nge ku Yehova ntsena.
Ritu dra Hosi!
Psalma: 97(98), 1.2-3ab. 3cd-4
Ntekelelo: Yeova a vonekisi huluxu drakwe

mahlweni ka matiko.
1- Yimbelani Yehova alisimu le’drimpswa

Avoko drakwe le’dra xinene, ni nkono wa
kwe 1o’wa ku xwenga swa mu pfunile.
2- Yehova a vonekisi huluxu drakwe.

Aku lulama kwakwe a ku pfuleteli mahlwe
ni ka matiko.
A drimuki lirere la kwe; ni ku dumbeka
kwakwe ku yindlu ya Yisrael.
3- A wugamu hinkwabru bra misava byi voni

huluxu dra Xíkwembu Nkulukumba weru.
264
Huwelelani hi ku trhava ku Yehova n’wine

misava hinkwayu.
Banani minkulungwana yaku nyonxa, n’wi
yimbelela.
Segunda Leitura: II Tim. 2,8-13.
Introdução:
Paulo na e bohelweni hikola ka Yesu Kriste, a tralele nakulobye

timoteo a fakazisisa a ku tiya kwakwe aku pfumeleni, ku leswaku
aritu dra Xikwembu Nkulukumba a swi na koteka akuva dri va
mapindreni.

Timoteo:
Na kulori: Drimuka Yesu Kriste, lw’a nga pfuka ku feni,

awa lixaka la Davida, hi laha ndri hlayaka ha kone
ivangelini dranga, ledri ndri xanisekakaha drone, ndri
kondra ndri va mapindreni swa nga ndri xidohi; kambe
aritu dra Xikwembu Nkulukumba drone a dri bohiwanga.
Hi swoswo ndri tiyisela ku hinkwaswu hi nkonta ya la’va
hlauliwiki, akuva na vone va kuma ku huluka lo’ku nga
ku Kriste Yesu, kunwe ni ku phatima lo’ku nga helikiki.
Aritu ledri dri tiyile le’dri liki: Loko nha hi fi kunwe na
yene hi ta hanya kunwe na. Yene; loko hi tiyisela, hi ta
fuma na yene; loko hi mu landrula, na ye ne a ta hi
265
landrula. Loko hi nga pfumeli, yene a ta trhama n’a
dumbekile, hikuva a nga swi ko ti ku tilandrula yene.
Ritu dra Hosi!
Aleluya! Aleluya!
Dumbeka ku kondra, u tlhasa ku feni,
Ku hlaya Hosi, Kutani ndri ta ku nyika angiyana
ya vutomi.
Ku nkama luwa Yesu, aku fambeni kwakwe ka ku ya

Yerusalem, a tremakanya hi le makari ka Samaria na
Galilea. A ku n’a nhingena ku munwe muti, avavanuna
la’va khume va nhlokonho va ku mu tlhangaveta; va yima
kule, va tlakuxa marito, vaku; Yesu, Hosi, hi yentxele
lirere; A tiki a wa va vona, a ku ku vone: Fambani n’wi ya
tivonekisa ku vaprista. Va ku na va ha famba, va basisiwa.
Kambe a munwe ku vone, a tiki a vona leswaku a
hanyisiwile, a ku tlhelela ntrhaku, n’a twalisa Xikwembu
Nkulukumba hi ritu le’drikulu.A wa hi mombo a milengeni
yakwe, a mu tlangela; na kasi i’pfe mu-Samaria.Yesu a
266
vutisa a ku: Xana a va basisiwanga na ve khume? La’va

ntlhanu na mune va kwini-ke? A va kumekanga la’va kotiki
ku tlhelela ntrhaku, va ta ta twalisa, Xikwembu
Nkulukumba, loko a nge lweyi ntsena, lw’a nga wa-
matiko? A ha nga ku ku yene: Sekeleka u tifambela. A ku
pfumela kwaku ku ku hanyisile.
Ritu dra Huluxu!
267
TEMPO COMUM - Ano C - DOMINGO XXVII
NSONTO Y
YA
NA NTLHANU NA MUNE KU NKAMA
WA NT OL
NTOL OVEL
OLO O
VELO
Primeira Leitura: Ex. 17, 8-13.
Introdução:
A dondro leyi hita ka yi yingela i ya mavongwe, yi hi komba a

ntamu wa xikhongoto xaku simamisiwa, ngopfu-ngopfu ku
minkama ya ku karata.
Dondro ya Buku dra Eksoda:
Ku Masiku lawaya, kuta tlhasa Amaleka alwa na Yisrael a

Refidim. Moxe a ku ku Yehoxwa; Hi hlawulele vanuna, u
huma, u ya lwa na Amalek.Mundruku ndri ta yima
xihlungwini xa xitrunga na ndri ni nhonga ya Xikwembu
Nkulukumba avokweni dra nga. Yehoxwa a ku yentxisa
swoswi Moxe a mu byelisiki xi-swone, a ku lwa na
Amake. Kambe va Moxe, na Aaron, na Khur, va
ntlhantuka xihlungwini xa xitrunga. Ku vona loko Moxe
a tlakuxi voko dra kwe, Yisrael a ku hlula; loko a triketi
voko dra kwe, Amalek a ku hlula. Kambe amavoko ya
Moxe ma karala; va ku teka ribye va dri beka hansi
kwakwe, a trhamisa henhla ka drone. Kutani va Aaron na
Khur va seketela mavoko yakwe, amunwe a va hi tlhelo;
268
drinwe, amunwana a va hi drinwana tlhelo; amavoko

yakwe na seketeliwa dri kota dri pela. Kutani Yehoxua a
hangalasa Amalek ni Vhanu vakwe hi vukari bya lipanga.
Ritu dra Hosi!
Psalma: 120(121),1-2.3-4.5-6.7-8.
Ntekelelo: A xipfuno xeru xi pfa ku Yehova,

lw’a nga yentxa tilu ni misava.
1- Ndri tlakuxela mahlu ya nga tinhaveni.

Axipfuno xanga xi ta pfa kwini xana?
Axipfuno xanga xi pfa ku Yehova,
Lw’a nga yentxa tilu ni misava.
2- A nga ka a nga pfumeli leswaku anenge waku wu

retemuka,
Lw’a ku bekisaka a nga ka a nga tovoteli
Ihi, angaka a nga tovoteli,
A nga ka anga khutreyeli.
3- Yehova i mubekisi waku;

Yehova i ntrhuti a avokweni daku
Le’dra xinene.
Adambu dringa ku bi anhlikanhini,
Nambi ya ku va hweti avusikwini.
269
4- Yehova a ta ku bekisa vubihini hinkwabru,

A ta bekisa hika dra ku
Yehova a ta bekisa humo dra ku ni nhingeno
draku,
Swoswi ku kondra ku va hi la ku nga helikikiki.
Segunda Leitura: II Tim. 3,14--4,2.
Introdução:
Amubyisi wa mimoya a na ni swisindriso swiraru hi tlhelo dra

Evangeli: A fanela ku yi tiva hi ku yentelela, a simamisisa hi ku
pfumela, a yi mamula minkama hinkwayu ni ku mimbangu
hinkwayu.
Dondro ya S. Paulo ku Timóteo II:
Nakulori: trhama ku leswi u dondriki swone, ni leswi u

tiyisiwiki ku swone, na u tiva lwe u swi dondriki ku
yene; ni leswaku wa ma tivi, na we he ntrongo, amatralwa
la’ya ku xwenga, la’ma nga ni ntamu wa ku ku tlharihisa,
u kota u huluxiwa hi ku pfumela lo’ku nga ku Kriste
Yesu. Amatralwa hinkwawu la’ma huhutiwiki hi
Xikwenbu Nkulukumba na lulameli ku dondrisa, ni ku
kholwisa, ni ku busetela, ni kululeka aku lulameni; apfaka
mhunu wa Xikwembu Nkulukumba a va lw’a a hetisekiki,
a bekiseliwa mintiro le’minene ne hinkwayu. Ndri ku leleta
mahlweni ka Xikwembu Nku1ukumba ni le ku Kriste Yesu,
lw’a taka yavanyisa la’va hanyaka ni la’va va fiki, ni hi
270
ku voneka kwakwe ni ku fuma kwakwe: Rera ritu u tiyisa
hi nkama lo’wu fanekeliki ni hi nkama lo’wu nga fanekeliki,
khata, khongotela khwavela hi mbilu yaku leha ni hi ku
dondrisa.
Ritu dra Hosi!
Aleluya! Aleluya!
Kombelani, nwi ta nyikiwa;
djulani, nwi ta swi kuma;
gongodrani, nwi ta pfuleliwa.
Ku nkama luwa, Yesu a yengeta a byela vadondrisiwa

xifaniso xa leswaku va fanekela ku khongota hi minkama
hinkwayu vanga karali, a ku: Ipfa ku ni mutreni munwe
ku muti munwe, lwe pfaka’a nga txhavi Xikwembu
Nkulukumba; ni mhunu a nga hlayi ntxhumu ha yene.
Ipfa ku ni nsati lwe wa mufelwa, amutini wolowo, a ta ku
yene a ku: Ndri lulamisele mhaka ku lw’a ndri tengisaka.
Kambe ku nkama n’a nga pfumeli. Kambe antrhaku ka
swone, a tiyanakanya a ku: Nambi ndri nga txhavi
Xikwembu Nkulukumba, ndri nga hlayi leswaku amhunu
271
i ntxhumu, n’ta mu lulamisela mhaka, lwe wa mufelwa

lwe, leswi a ndri karataka; suka a ta ndri tlhanyisa nhloko
hi ku tekisa kwakwe ka ku ta. Kutani Hosi yi ku: Yingelani
lelswi hlayiwaka hi mutreni lw’a nga lulamangakiki. Xana
ke Xikwembu Nkulukumba anha a nga lulamiseli
vahlawuliwa vakwe, la’va bandlukanaka ku yene vusiku
ni nhlikanhi, na a lehisa mbilu ha vone na? Ndra n’wi
byela ndri li: Ata hangweyesa a va lulamisela amhaka ya
vu. Kambe xana N’wana wa mhunu, aku tlhaseni kwakwe
a ta kuma avupfumeli amisaveni xana?
Ritu dra Huluxu!
272
TEMPO COMUM - Ano C - DOMINGO XXVIII
NSONTOY
NSONTO A WU MAKHUME MARAR
YA U
MARARU
KU NKAMA WA NT OL
NTOLOVEL
OLO O
VELO
NSONTO YA WU MAKHUME MA
Primeira Leitura: Sir. (Ecli) 35, 12-14.16-18.
Introdução:
Xikwembu Nkulukumba, mutremi, wa kululama, a nga na

xihlawu-hlawu nakone awa yingiseta swikhongoto swa swisiwana.
Kambe akuva swikhongoto leswo swi va hi ku hetiseka, ku djuleka
swi yentxiwa hi ku titrongahata, swi ta kota ku trhavisa Hosi.
Dondro ya Buku dra Eclesiástico:
Yehova i Muyavanyisi, lweyi a nga langutiki a atrhamela

dra mhunu. A nga koti ku yingiseta mhunu lw’a xanisaka
swisiwana loko ku nge ntsena xikhongoto xa lw’a
xanisiwaka. A nga xandri xikhongoto xa xirombe ni xa
nhlolokati, la’va mu tlhasiselaka ku vilela kwavu. Lweyi
a tirelaka Xikwembu Nkulukumba tani hi laha ku djulekaka
ha kone, a ta yamukeliwa ni xikhongoto xakwe xi ta tlhasa
amatlavini. A xikhongoto xa lweyi a titrongahataka xa
tremakanya amatlavini, a loko xi nga se na tlhasa lomu xi
kongomaka kone a xi koti ku tlhela. U nga heli ntamu ku
ko lw’a nga henhla-henhla a yavela hakelo ku va lulami ni
ku simeka vunene.
Ritu dra Hosi.
273
Psalma: 33(34),2-3.17-18.19-23.
Ntekelelo: Amuxaniseki a khongotile, kutani

Yehova a mu yingela.
1- Ndri ta nkhensa Yehova hi minkama hinkwayu

Axidrumiso xakwe xi ta va nonwini wanga masiku
hinkwawu.
Ahika dranga dri ta ti twalisa ha Yehova la’va
titrongahataka va ta trhava.
2- Aliso dra Yehova dri pondroleli la’vafani

Aku susa ku yanakanyiwa kwavu misaveni
Lavaya va huwelelaka, Yehova awa va yingela
Kutani a va huluxa ku karatekeni kwavu
hinkwaku.
3- Yehova a le kusuhi ni la’va nga ni mbilu le’ya ku

trhoveka,
A huluxa la’va ngani moya 1o’wu titrongahataka
Yehova a tirula mahika ya malandra yakwe.
Segunda Leitura: II Tim.4,6-8,16-18.
274
Introdução:
Paulus na e bohelweni dra vugamu hi ku titwa e kusuhi ni lifu, a

swikotile aku kuma ntamu hi ku drimuka malembe ya ku hlawa
lawa a tinyiketeliki ku ntxhumayelo wa vamatilo; xiswoswo a na
ni ntiyisu ku leswaku Yesu lw’a mu tireliki hi ku hetiseka a ta mu
yamukela ku Nfumu wakwe.
Dondro ya Papela dra vubidri dra S. Paulo ku

Timóteo
Nakulori hikuva mine ndri ta nyiketiwa mhambeni swoswi;

ankama wa ku suka kwa nga wu tlhasiki kutani. Kutani
ndri lwile a ku lwa 1o’kunene, ndri hetisi ku trutruma
kwa nga, ndri bekisi vupfumeli. Kutani ndre ku bekeliwa
ngiyana ya ku lulama, leyi Hosi, amuyavanyisi lwe waku
lulama, yi ta ka ndri nyika asikwini ledro; a nge mine
swanga, va ta hananiwa, hinkwavu la’va randraka ku
voneka kwakwe. Aku yanguleni kwanga ka ku sungula,
apfa ku nge na mhunu lw’a yimaka na mine hinkwavu ve
ku ndri trika; ingiki vanga drivaleliwa. Kambe Hosi ya
ndri yimelile, yi ndri nyika ntamu, akuva a ku rera ka
Ivangeli ku hetiseka ha mine. Ava-matiko hinkwavu va ta
hanga ndri yingela ni dre ku huluxiwa a nonwini wa
ndrawu. Hosi yi ta ndri huluxa mintirweni hinkwayu le’ya
ku biha, yi ndri bekisa nfunwini wa yone wa le matilweni.
Aku twala a ku ve ku yone hi minkama ni minkama, Amen.
Ritu dra Huluxu!
275
Aleluya! Aleluya!
Hikuva munwana ni munwana lw’a
titrongahataka a ta tlhakuxiwa;
Kambe lw’a titrongahataka a ta trakuxiwa.
Evangelho: Luc 18, 9-14.
Ku nkama luwa Yesu a tlhela a hlaya a xifaniso lexi ku

vanwana la’va va tidumbaka, va ku va lulamile, va drela
vanwana Avhanu vabidri, apfa va ntlhantukela tempeleni
va ya khongota, na munwe apf’e mufarisi, amunwana e
muhlengisi. Lwe wa mufarisi a yima a tikhongotela hi le
ndreni kwakwe a ku: Xikwembu Nkulukumba, ndra ku
tlangela hi leswi ndri ngeke swanga hi vanwana vhanu, va
nga swiyivi, ni vasomboloki, ni vawoswani; nambi ku ku
fana ni lwe wa muhlengisi lwe. Ndri titrona swa-ku-da
kubidri hi viki; ndri nyika swavukhume bya hinkwaswu
leswi ndri swi kumaka. Kambe lwe wa muhlengisi a yima
kule, a nga tiyi ni ku tlakuxela mahlu yakwe tilwini, a ku
tiba xifuva a ku: We Xikwembu Nkulukumba, ndri
drivalele, mine ndri nga mudohi. Ndra n’wi byela:
Analweyi a fulameli andlwini yakwe n’a hlayiwi lw’a
lulamiki ku tlula lweyo. Hikuva munwana ni munwana
lw’a titrongahataka a ta tlakuxiwa
Ritu dra Huluxu!
276
NSONT
NSONTOO YA WU MAKHUME MARAR
YA MARARU U N
NAA
YINWE KU NKAMA WA NT OL
NTOL OVEL
OLO O
VELO
Primeira Leitura: Sab. 11, 23—12, 2.
Introdução:
Hikuva Xikwembu Nkulukumba e nkulu na swivunbiwa swi

switrongo mahlweni kwakwe, yene a wa tikaramisa ku vadohi,
na a yimela akuva va tilaya va ta kota ku pfumela ku yene hi ku
hetiseka.
Mahlweni kwaku Hosi, a misava hinkwayu yi kotisa a

nhleke ya ntrhuri kumbe donakati dra mbere le’yi welaka
misaveni. Hikola ka kuva u kotaka hinkwaswu, u ni
vurombe ni hi hinkwavu, funtri a wu langusi a ku doha
ka vhanu, va ko va ti sola. Hikusa wene, u randra
hinkwaswu. Le’swi nga kone, nakone a wu lwisani nambi
ka ku va na xinwe ku leswi u swi vumbiki; a loko pfa u
xandri xinwe ku swivumbiwa ka hali masungulweni n’haka
u nga xi vumbanga. Xana apfa wuta kumekisa ku yini a
ntxhunu waku kari na wene u nga swi djulanga kê? Apfa
xi ta kumekisa ku yini na Wene u nga yentxanga leswaku
xi va kone? U londrovota hinkwaswu, hikusa hinkwaswu
i swa ku, Wene Yehova u randraka vutomi a Moya waku,
277
TEMPO COMUM - Ano C - DOMINGO XXIX
waku kala vugamu, wu le henhla ka mintxhumu hinkwayu.

Hikolano, u tratriya a ku ruleni la’va waka ni kuva u va
komba leswi va dohaka ha swone, akuva va ta kota ku
travukana ni vubibi, va kota ku pfumela ku Wene Hosi.
Ritu dra Hosi!
Psalma: 144(l45),1-2.8.-9-10-11.13cd-14.
Ntekelelo: Ndri ta ku tlakuxa, we Hosi

Xikwembu Nkulukumba wanga.
Ndri nkhensa vito draku hi minkama
hinkwayu.
1- Ndri ta ta tlakuxa, Xikwembu Nkulukumba

wanga, we Hosi.
Ndri nkhensa vito draku. hi minkama hi laku
nga helikiki.
Amasiku hinkwawu ndri ta ku khensa,
Ndri drumisa vito draku hi minkama, ni hi la ku
nga helikiki.
2- Yehova a ni vumbilu ni timpswalu,

A hlwela ku hlundruka, a ni lirere le’drikulu.
Yehova i wa hombe ku hinkwavu;
Atimpswalu takwe ti le henhla ka mintiro yakwe
hinkwayu.
278
3- Amintiru yaku hinkwayu mi ta kutwalisa, Yehova,
Ni tinsasi ta ku ti ta ku. nkhensa,
Ti ta vulavula hi ku twala ka nfumo waku.
Ti drungula ntamu waku.
4- Anfumo wa ku i wa mikama hinkwayu,

Ni ku fuma kwaku ku le tinxakeni ni le tinxakeni,
Yehova a seketela hinkwavu la’va waka,
A wololoxa hinkwavu la’va wovekiki.
Segunda Leitura: II Tes. 1,11—2, 2.
Introdução:
S.Paulu hi ku twa leswaku avakriste va-le-Thesalonika apfa va

trekatrekisiwa hi swa-ku-ka-ndlela, va reyisisa ndleve ku la’va
nge a siku dra Hosi dri trhindrekelile, ku leswo S. Pau1o a wa va
tiyisa hi ku va tlhamuxela leswaku a va na nfanelo yaku
ganaganekisiwa hi maritu kumbe mimoya ya ku sukela. A xitiviso
lexi xi nga hi pfuna ku minguva hinkwayu.
Dondro ya Papela dra S. Paulo ku va-le-

Thesalonika:
Vamakweru, ha n’wi khongotela hi minkama hinkwayu,

akuva Xikwembu Nkulukumba weru a n’wi hlaya la’va
fanelaka vito drenu a hetisa hi ntamu aku navela hinkwaku
lo’ka hombe ni hinkwayu mintiru ya ku pfumela, akuva
vito dra Hosi yeru dri drumisiwa ku n’wine, na n’wine
279
n’wi drumisiwa ku Yene, hi timpswalu ta Xikwembu
Nkulukumba weru ni ta Hosi Yesu Kriste. Loko me
mabuyela ya Hosi yeru Yesu Kriste ni mahlengeletanela
yeru ku yene, ha n’wi tratriya vamakweru, akuva n’wi
nga hatli ku trekatrekisiwa ku yanakanyeni kwenu, ni ku
va n’wi nga ganaganekisiwe, hi moya, kumbe ritu, kumbe
papela le’dranga hi loko draku pfa ku hine, swanga hi
loko a siku dra Hosi dre ku trhindrekela.
Ritu dra Hosi!
Aleluya! Aleluya!
Hikusa Xikwembu Nkulukumba a randri misava swa ku nhati,
a ko a nyika N’wan’a kwe, lwe wa kuva swa-kwe, akuva mani
na mani lw’a pfumelaka ku yene a nga lahlekiki, kambe a kuma
vutomi le’byi nga gamikiki.
Evangelho: Luc. 19, 1- 10.
Ku nkama luwa Yesu a nhingena, a tremakanya Yerekho

Apfa ku ni wanuna, avito drakwe e Zakea, apfa k,e hosi
ya vahlengisi, n’e mufuyi. Apf’a djula ku vona Yesu
leswaku i mani. Swa kuva leswi apfak’a hluleka hi nkonta
ya xitrhungu, hikusa apfa a gomile. A hanga ku trutrumela
amahlweni, a ya khandriya nkuweni akuva a ta mu vona,
hikusa af’e ni ku hundra hi le ku wone, Yesu a ku a tlhasa
280
ku mbangulowu, a lavisa henhla, a ku mu vona, a ku ku
yene: Zakea hangweyesa u xika hikusa namuntlha swi
fanekeli ndri trhamisa andlwini yaku. Ahangwesa a xika,
a mu yamukela hi ku trhava. Loko va swi vonile hinkwavu
va nwununwetela va ku: A nhingeni andlwini ya nuna wa
mu dohi, a wisa kone. Kambe Zakea a yima a ku ku
Hosi: Langusa, we Hosi ndri pumbela swisiwana vukosi
byanga hi le makari; loko ndri di xa mhunu, ndri ta mu
tlhelisela na wu mune. Yesu a ku ku yene: Namuntlha a
ku huluka ku nhingeni andlwini leyi, híkusa na yene i
n’wana Abraham. Hikusa N’wana wa mhunu a teli ku
djula ni ku huluxa le’swi lahlekiki.
Ritu dra Huluxu!
281
NSONTO YA WU MAKHUME MARARU

NA TIBIDRI KU NKAMA WA NTOLOVELO
Primeira Leitura: II Mac. 7, 1-2. 9-14.
Introdução:
Ntrhaku ka kuva Alexandre a phange swigava swa mimbangu

ya ku kari, a va gheriki lava pfaka ve tindruna ku nfumo wa
Palestina, va djule ku sindrisa kuva va-fumiwa a mahanyela,
tani hi swikwembu swavu. Ku leswo ka ve na vanwe va
vamakwavu va ku kholwa hi ku hetiseka ka Xikwembu
Nkulukumba, vanga pfumela ku dlhayiwa, na ve kari va kombisa
aku dumba kwavu avutonwini lebyi nga gamikiki.
Dondro ya Buku dra Vubidri dra Makabeu:
Masikwini lawo, ku pfaleliwi khotrweni a ntlhanu wa

vamakwavu na vabidri kunwe ni mamana wavu, kutani
a Hosi ya Síria yi va sindrisa hi ntamu wa tintshilana
akuva va da nyama ya nguluve leyi pfaka yi yilisiwa hi
nawu wa xiyuda. Munwe ku vone a yangula hi vito dra
hinkwavu ku hosi leyo a ku: (U ta vutisa yini xana, u
djula ku tiva yini ku hine? Swa hi dringana akuva hi dlhawa
ku hundra ku tlula milawu ya va tatana veru). Na a li
kusuhi niku fa a munwanyana wa vubidri ku vamakwavu
a hlayi leswi: (wene u djula ku hi susela avutomi lebyi hi
282
TEMPO COMUM - Ano C - DOMINGO XXX
nga na byone, kambe a Hosi ya tilo ni misava yita hi

pfuxela avutonwini lebyi nga heliki hine hi dlhawaka hikola
ka ku mpfekela milau yakwe). A nthaku ka lweyo va
xanisile wa wuraru. Loko va mu kombelile lidrimi, yene
a dri humexíle hi ku hangwesa a va a trhandravuta
mavoko n’a nga nononwhi.Ntrhaku a huwelela hi ku tiya
lo’kukulu a ku: (A mavoko lawa ndra ma yamukelile
tilwini, kambe hïkola ka ku mpfekela milawu yakwe a ma
vumbiki ndra ma txukumeta, na ndri rindrela leswaku a
Tilo drita yengesa dri ndri tlhelisela). A Hosi ni lava pfaka
va li na yone va tali hi ku hlamala ngopfu hi ku vona ku
nyonxa ni ku dumba ka ntrongwana lw’a pfaka a nga li
na mhaka ni nhlomulu lowu pfaka va mu yentxela wone.
Atrhaku ka lweyo va xanisile munwana hi ndlela ya ku
fanana. Ankama apfaka a li kusuhi ni ku fa a hlayi hi
vhanu kambe na hi dumba ku Xikwembu Nkulukumba
leswaku a ta hi pfuxa, kambe loko a li wene Hosi ndri li
wene u nga ka u nga pfuxeliwi avutonwini.
Ritu dra Hosi!
Psalma: 16(17), 1. 5-6. 8b. 15
Ntekelelo: Hosi ndri ta xura loko ku voneka

a ku twala kwaku.
1- Yehova yingiseta ku 1ulama, yingela ku

huwelela kwanga,
Reyela ndleve xikhongoto xanga
283
Le’xi khongotiwaka hi nomu lo’wu ngeke na ku
kanganyisa.
2- Amilenge yanga mi tiyile mintileni yaku

Aminkondro yanga a mi khunguvanyekanga
Mine ndri vitana ku wene Xikwembu
Nkulukumba, hikusa wa ndri yingela.
Reya ndleve yaku mine, u yingiseta ritu dranga.
3- U ndri fihla ntrhutini wa timpapa taku

Mine, aku lulameni, ndri ta vona liso draku;
Loko ndri sisimuka, ndri ta xura hi xivumbeko
xaku.
Segunda Leitura: II Tes. 2, 15(16)—3, 5.
Introdução:
S. Paulo a wa simamisa aku kombela ku Xikwembu Nkulukumba

akuva a tiyisa atimbilu ta va-le-Thesalonika, va hetiseka
alirandrwiní na ve kari va yimela aku tlhasa ka Yesu Kriste.
Dondro ya Papela dra Vubidri dra S. Paulo ku va-

le-Thesalonika:
Vamakweru: A Hosi yeru Yesu Kriste, yone ni Xikwembu

Xikwembu Tatana weru, lw’a hi randriki ni ku hi nyika
ku miyetiwa lo’ku nga helikiki, ni ku dumba lo’kunene,
284
atimpswalwini, a a miyeti timbilu tenu, a ti tiyisa mintirweni

hinkwayu ya ku lulama. Aku heleni, vamakweru, hi
khongotelani, akuva ritu dra Hosi dri hangalaka, dri
twalisiwa, swanga hi le kwenu, ni kuva la’va nfani; hikusa
aku pfumela a ku kone ku hinkwavu. Kambe Hosi ya
dumbeka, yi ta n’wi tiyisa ni ku n’wi londra ku lwe’nfani.
Hi dumba Hosi ha n’wine hi leswaku nwi yentxa leswi
hinga nwi tratriya swone, na kone n’wa hata swi yentxa.
Kambe Hosi a yi fambise timbilu tenu alirandrwini dra
Xikwembu Nkulukumba ni le ku tiyiseleni ka Kriste.
Ritu dra Hosi!
Aleluya! Aleluya!
Kambe Hosi a yi fambisi
timbilu tenu alirandwíni dra
Xikwembu Nkulukumba ni le ku
tiyiseleni ka Kriste.
Ku nkama luwa Avanwe ku vaSaduki la’va liki a ku na

ku pfuka ka la’va ku fa, va trhindrekela va vutisa Yesu
vaku: Mufundisa, Moxe a hi traleli leswaku, loko mhunu
285
a fa na e ni nsati, na kambe a nga vanga na n’wana,

andrisana yakwe yi ta teka nsati, yi ta pfuxela makwavu
avana. Ku nga va ni vamakwavu, va ntlhanu na vabidri.
Anhondrwa yavu yi teka nsati, yaku fa na yi nge na vana.
Kutani lwe wa vubidri a teka nsati; na ye a fa n’a nge na
n’wana. Ni Iwe wa vuraru a mu teka; swi yentxisa xi-
swoswo ku volavo va ntlhanu. na vabidri, vanga siyi vana,
va fa. Antrhaku kwavu na ye nsati a ku fa. Aku pfukeni
ka la’va ku fa xana ansati lweyo a ta va nkata wa wini-
ke? Hikuva la’va ntlhanu na vabidri va kandri naye. Yesu
a ku ku vone: Avana va nkama lowu va lovola, va
lovoliwa. Kambe la’va taka pfumeleliwa ku vona nkama
lowuya ni ku pfuka ku la’va ku fa, vanga ha lovoli, vanga
ha lovoliwi. Hikuva vanga ha swi koti ku fa hikuva va
fana ni swirunwa, i vana va Xikwembu Nkulukumba,
vanga vana va ku pfuka. Kambe amapfukela ya la’va ku
fa, na ye Moxe a kombile amhakeni ya nkunhu, loko a
txhula Hosi, Xikwembu Nkulukumba wa Abraham, ni
wa Yisak, ni wa Yakob; ke, Xikwembu Nkulukumba a hi
Xikwembu Nkulukumba wa la’va ku fa, kambe i wa la’va
hanyaka. Hikuva ku yene hinkwavu va hanya.
Ritu dra Huluxu!
286
Forma breve: Luc. 20, 27. 34-38.
Ku nkama luwa, avanwe ku vaSaduki la’va liki a ku na

ku pfuka ka la’va ku fa, va trhindrekela ku Yesu va mu
vutisa: Yesu a ku ku vone: Avana va nkama lowu va lovola,
va lovoliwa. Kambe la’va taka pfumeleliwa ku vona
nkama lowuya ni ku pfuka ku la’va ku fa, vanga ha lovoli,
vanga ha lovoliwi. Hikuva vanga ha swi koti ku fa hikuva
va fana ni swirunwa, i vana va Xikwembu Nkulukumba,
vanga vana va ku pfuka. Kambe amapfukela ya la’va ku
fa, na ye Moxe a kombile amhakeni ya nkunhu, loko a
txhula Hosi, Xikwembu Nkulukumba wa Abraham, ni
wa Yisak, ni wa Yakob; ke, Xikwembu Nkulukumba a hi
Xikwembu Nkulukumba wa la’va ku fa, kambe i wa la’va
hanyaka Hikuva ku yene hinkwavu va hanya.
Ritu dra Huluxu!
287
TEMPO COMUM - Ano C - DOMINGO XXXI
NSONTOY
NSONTO A WU MAKHUME MARAR
YA U
MARARU
NA TIRAR
TIRARUU KU NKAMA WA
NT OL
NTOL OVEL
OLO O:
VELO:
Primeira Leitura: Mal. 3, l9-20a.
Introdução:
Asiku dra Hosi, i nga draku dringanyeta mintiru ya mhunu, dri ta

va hi ku txhavisa ku la’va hanyaka ku le’swinfani, kambe ku
la’va txhavaka ni ku bekisa vito dra Hosi, ledro ku dri ta va dra
ku va tisela huluxu.
Dondro ya Buku dra Malaquia:
Hikusa lavisani, dra ta siku le’dri hisaka ku fana ni xidridri;

kutani avatikulisi hinkwavu ni la’va yentxaka le’swifani
hinkwavu va ta fana ni byanyi bya ku woma; asiku le’dri
ta ka dri ta va hisa, ku hlaya Yehova wa makhandra, ku
nga ka ku nga ha sali mutru, kumbe likambu ku wone.
Kumbe ku n’wine la’va txhavaka vito dranga, dambu
draku lulama dri ta huma na dri ni ku hanyisa timpapeni
ta drone.
Ritu dra Hosi!
288
Psalma: 97 (98), 5-6. 7. 8. 9.
Ntekelelo: Yehova a wa ta, a ta ta trema

ti mhaka hi ku lulama.
1- Yinbelelani Yehova hi xitende;

Hi xitende ni hi ritu dra ku drumisa
Hi tinanga ni hi pfumawulo wa mhalamhala
Banani pongwe draku nyoxa mahlweni ka
Hosi Yehova.
2- Alikhulu a dri drume ni hinkwaswu leswi nga

ku drone;
Amisava ni la’va trhamisiki ku yone
Amilambu a mi wombe mandla,
Atinhava a ti huwelele kunwe hi ku nyonxa.
3- Amahlweni ka Yehova; hikusa a wa ta, a ta ta

trema timhaka ta misava;
A ta ta trema ta vhanu hi ku 1ulama,
Ni ta matiko hi nfanelo.
289
Segunda Leitura: II Tes. 3, 7-12.
Introdução:
A swa ku-ka-ndlela leswi pfaka swi phatiwa híkola ka vugamu

bya minkama, apfa swi yentxa leswaku avakriste va-le-
Thesalonika va hanya hi futa. Ku swone S. Paulo a va tratriyile
akuva va ta landra ndlela yinene, va hanya hi nyuku wavu.
Dondro ya Papela dra Vubidri dra S. Paulo ku va-

le-Thesalonika:
Vamakweru: N’wa switiva na n’wine hi laha n’wi fanelaka

ku hi yetisa, hikusa a hi vanga na futa makari kwenu; na
kone a hi danga swa-ku-da swa mhunu mahala; he ku tira
hi nyuku ni hi ku tikarata vusiku ni nhlikanhi, akuva hi
nga bindriseli mhunu wa kwenu. A hi leswaku ipfa hi
pfumala ntamu wa ku swi yentxa; kambe he ku n’wi nyika
xikombiso akuva n’wi hi yetisa. Hikuva mfuri loko he he
kwenu, ha n’wi byele swoswo leswaku: Amhunu loko a
nga randri ku tira, a nga di. Hikusa hi yingela leswaku va
kone vanwe amakari kwenu la’va fambaka hi futa, vanga
tiri ntxhumu, va famba-fambaka ku le’swaku-ka-ndIela.
Hi leleta, hi va hi tratriya la’va ku nhato hi Hosi Yesu
Kriste, akuva va tira hi ku rula, va da swa-ku-da.
Ritu dra Hosi!
290
Aleluya! Aleluya!
U va u dumbeka ku yisa ku feni,
Kutani ndri ta ku nyika angiyana ya vutomi.
Evangelho: Luc, 21, 5-19.
Ku nkama luwa avanwe va hlaya swa tempele va ku: Dri

longisiwi hi mabye la’ya hombe ni minhlengo, Yesu a va
hlamula a ku: Leswi n’wi swi hlalelaka ... a masiku ma
ta ta, lawa ku nga tiki trikiwa ribye henhla ka drinwana
ribye, le’dra ku ka dri nga mbundruxiwanga. Va mu vutisa
va ku: Mufundisa, xana ke leswo swita humelela drini,
ni xikombiso xa leswaku swi djula ku humelela, xi ta va
xini-ke? A ku: Tivonani n’wi nga ti kunguvanyisiwa. Hikusa
la’vanyingi va ta ta hi vito dranga va ku: Hi mi lwe; va
thlela va ku; ni nkama wu kusuhi. N’wi nga va landreni.
Kambe loko nwi yingela swa minfumu ni madzolonga,
n’wi nga vi txhava, hikusa swi fanekeli ku humelela ku
sunguleni; kambe aku hela ku nga ka ku nga hatli ku ta. A
va byela kolahu a ku: Atiko dri ta pfukela drinwana tiko,
ni nfumu wu ta pfukela munwana nfumu. Ku ta va ni
swimbeta le’swikulu, ni tindlala ni mintungu ku minwana
mimbangu; na kone ku ta va ni mahlolana la’ma
291
txhavisaka, ni swikombiso le’swikulu, le’swi pfaka tilwini.

Kambe loko swi nga si na humelela, va ta n’wi khoma va
n’wi xanisa, va n’wi nyiketa masinagogeni ni le bohelweni,
va n’wi yisa tihosini ni le tindruneni, hi konta ya vito
dranga. Swi ta n’wi tumbulukela akuva n’wi va timboni.
(ta nga). Bekani-ke atimbilwini tenu leswaku n’wi nga
yanakanya swa ku tilwela; hikusa mine ndri ta n’wi nyika
nomu ni vutlhari lebyi avalala venu hinkwavu va ta ka
hluleka ku byi kaneta ni ku byi yangula ntxhumu, Kambe
n’nwita nyiketiwa hi vabeleki venu, ni vamakwenu ni
maxaka, ni vanakuloni, va ta dlaya vanwe ku n’wine. Mfuri
n’wi ta hambuliwa hi hinkwavu hi nkonta ya vito dranga.
Kambe wunga lahleki ni munwe ansisi wa tinhloko tenu.
Hi ku tiyisela kwenu n’wi ta huluxa mahika yenu.
Ritu dra Huluxu!
292
TEMPO COMUM - Ano C - DOMINGO XXXII
NSONTO YA WU MAKHUME MARARU

NA MUNE KU NKAMA WA NTOLOVELO
Solenidade de Nosso Senhor Jesus Cristo;
Primeira Leitura: II Sam. 5,1-3.
Introdução:
Hi ku randra ka Xikwembu Nkulukumba, Davida a txheliwi

mafura akuva a ta va Hosi ya Xitrhungu xa Xikwembu
Nkulukumba Xi-swoswo a nyikiwile akuva xikombiso xa Yesu
Kriste, Hosi ya hinkwaswu, le’yi nga liki na vuganu, yi fumaka
ku xitrhungu le’xi ximpswa i nga kereke.
Dondro ya Buku dra Vubidri dra Samuel:
Ku masiku lawaya, atinxaka hinkwatu ta Yisrael ti ta ku

Davida a hebron, ti hlaya ti ku: Lavisa, hi marambu ya ku
ni nyama ya ku: Ni tolo ni tolweni loko ha ha fumiwa hi
Saul, apfa e wene Iweyi a humexaka ni ku buyisa Yisrael.
Yehova a ku byeli a ku: U ta byisa tiko dranga dra Yisrael;
u ta va Hosi ya Yisrael. Va ta hosini a Hebron; kutani
hosi Davida a hamba xipfumelelano navu. a Hebron
amahlweni ka Yehova; va mu txhela ni mafura akuva a va
hosi ya Yisrael.
Ritu dra Hosi!
293
Psalma: 121(122), 1-2.3-4a.4b-5.
Ntekelelo: Ahi yeneni hi ku trhava andlwini

ya Yehova.
l- Ipfa ndri trhava loko va ku ku mine:

A hi yeneni ndlwini ya Yehova,
Amilenge yeru mi ya
Timharanini ta ku, Yerusalem.
2- Yerusalem u yakiwi swanga hi muti

Lowu atiyindlu ta wone ti vandramaniki kunwe.
Hi laha ku ntlhantukelaka tinxaka,
Hinkwatu tinxaka ta Yisrael.
3- A ku twalisa vito dra Yehova

Hikuva aswitrhamu swaku yavanyisa swi
bekiwi kone.
Aswitrhamu swa yindlu ya Davida.
Segunda Leitura: Col. 1, 12-20.
Introdução:
Kriste i Hosi ya hinkwaswu, mutlhanganisi wa swivumbiwa. Ha

Yene ku tumbuluki misava leyi a mi huluxaka. Ha Yene mi ya a ku
ruleni lo’ku nga helikiki.
294
Dondro ya Papela dra S. Paulo ku va-le-Kolosa:
Vamakweru: Hi ku trhava, na n’nwi tlangela Tatana, lw’a

nga n’wi yentxa ku va la’va fanelwaka hi ku yaveliwa ka
pfindla dra tinsasi alivaningweni; hi yene l’wa nga hi huluxa
antanwini wa munyama, a hi rurisela nfunwini wa
N’nwan’a kwe, lwe wa ku randriwa, lweyi hi nga ni ku
tiruliwa ha yene, ku nga ku drivaleliwa swihono. Hi yene
lw’a nga xifaniso xa Xikwembu Nkulukumba lw’a ku ka
a nga voniwi, amativula ya hinkwaswu le’swi vumbiwiki;
hikusa ha yene ka vumbiwi hinkwaswu le’swi nga matilwini
ni le nisaveni, le’swi voniwaka ni le’swi nga voniwikiki
nambi swi swiluvelo, nambi byi vuhosi, nambi mi
minfumu, nanbi mi mintamu; hinkwaswu swa vumbiwi hi
yene, swa vumbiweli yene. Hi yene lw’a nga rangeIa
hinkwaswu, ni hinkwaswu, swi yimi ha yene. Na kone hi
yene lw’a nga nhloko ya miri, dri nga kereke; hi yene
sungulo ni mativula ku la’va ku fa, akuva a va lw’a
rangelaka hi matlhelo hinkwawu. Hikuva swa trhavisi
Xikwembu Nkulukumba leswaku a ku tala hinkwaku ku
trhama ku yene, n’eswaku a ti tlhanganisela ha yene
hinkwaswu, nambi swa ku va swa le misaveni nambi
swa ku va swa le matilweni, hileswi a vangiki ha yene ku
rula hi ngati ya xihambano xakwe.
Ritu dra Hosi!
295
Aleluya! Aleluya!
Aku bongiwe lwe’yi a taka hi vito dra Hosi.
Aku bongiwe nfumo wa Tatana weru Davida.
Ku nkama luwa a tindruna ta vayuda na tone ifa ti treketrela

Yesu ti ku: A huluxi vanwana, a a tihuluxe, loko kunene e
Kriste ni Muhlawuliwa wa Xikwembu Nkulukumba. Na
wo masotxha ma mu hleka, ma trhindrekela, ma mu nyika
nhlowa, ma ku: Loko nha u hosi ya va-yuda, tihuluxe.
Apfa ku ni papela le’dri traliwiki hi hi le hlokweni yakwe,
leswaku; Lweyi i Hosi ya va-Yuda. Axinwe ku swidohi
le’swi hayekiwiki, apfa xi mu sandra, xi ku: Xana a hi we
Kriste na? Tihuluxe-ka, na hi u hi huluxa. Kambe axinwana
xi yangula, xi mu khata xi ku: Xana na wene a ku
txhaviXikwembu Nkulukumba, na swo u muyavanyisiwa-
kulobye? Loko e hine, swi hi lulameli, hikusa hi yamukela
le’swi fanekelaka leswi hi swi yentxiki; kambe lweyi a
nga yentxanga ntxhumu le’swinfani. Xi tlhela xi ku: Yesu,
ndri drimuke loko u ta ta ku fumeni kwaku. Yesu a ku ku
xone. Kunene ndri li ku wene: U ta va na mine aParadeisini
namunthla.
Ritu dra Huluxu!
296
SOLEIDADES E FESTAS ANO - C
NKHUVU WA S. JOSE NUNA WA MARIA
Primeira Leitura: II Sam.7. 4-5A.12-14A.16.
Introdução:
A muprofeta Natã hi ku rumiwa hi Xikwembu, a tivisa hosi Davida

a ku buya ka Messia, lweyi a taka byisa xitrungo xakwe hi ku
lulama. A taya mahleni hi ku fuma lixaka dra Davida.
Dondro ya Buku dra Samuel wa Wubidri:
A masikwini lawo, a ritu dra Yehova dri ta ku Nathan

driku: famba u ya byela nandra wanga Davida, u ku ku
yene: a hlaya swoleswo Yehova: a ta tivisa leswaku a ta
ku hambela yindlu. Loko masiku yaku ma helile, loko u
ta va u yetlelile ni va tatana vaku, ndri ta ku pfuxela
mbewu leyi yi ta ka huma marumbyini ya ku, kutani ndri
ta tiyisa nfumu wakwe. A ta yakela vitu ndranga yindlu;
ndri ta tiyisa xitrhamu xa nfumu wakwe hi laha ku nga
helikiki. Ndri ta va tatana wakwe, na yene a ta va
nwananga. A hindlu yaku ni nfumu waku swi ta tiyisiwa
hi laha ku nga helikiki amahlweni ya ku; A xitrhamu xaku
xa vuhosi xi ta tiya hi laya ku nga helikike.
Ritu dra Hosi!
297
Psalma: 88(89), 2-3. 4-5. 27.29.
Ntekelelo: A mbewu yaku yi ta tiyisiwa hi la ha

ku nga helikiki
1. Ndri ta yimbelela lirere dra Yehova hi la ku

nga helikiki,
Ndri drungula vudumbeki bya ku hikusa ndri
ti: A lirere li ta yakiwa ku kondra ku va khale.
U tihisa vudumbeki bya ku amatilwini.
2. Ndri yentxi xipfumelelano ni muhlauliwa wa

nga,
Ndri fungi ku Davida nandra wanga:
Ndri ta tiyisa mbewu yaku,
Ndri yaka xitshamu xa ku xa vuhosi
abatukulwini ni le vatukulwaneni.
3. Yene a ta bandlukana ku mine: Hi we Tatana

wa nga, Xikwembu Nkulukumba wanga,
aribye dra huluxu dranga.
Ndri ta mu bekisela lirere dranga hi la ku nga
helikiki,
Ni xipfumelelano xa nga xi ta tiyisiwa ku
yene.
298
Segunda Leitura: Rom. 4,13.16-18.22.
Introdução:
Hi ku pfumela ka Abraham, a yentxiwe Tatana wa va pfumeli

hinkwavu. Ku fana na Abraham, Josefa a switivile ku rindrela,
ku dumba ni ku kolwa. A swi tivile ku nyikela ka Xikwembu,
lweyi a nga ti patra na yene ka xihundla xa ku huluxa misava, a
nhlamulo ya likolo.
Hikusa aswidumbiso, le’swaku va mudi wa pfindla dra

misava, aswi yentsiwanga ku Abraham, kumbe ku lixaka
drakwe, hi wo nawu. Hileswo, swi kumiwa hi ku pfumela
akuva swi nyikiwa hi timpswalu, akuva aswidumbiso
swi va le’swi tihiki ku lixaka drakwe hinkwadru, dringe
le’dri nga drone a nawini ntsena, kambe ni le’dri
pfumelaka swanga ha Abraham, lw’a nga tatana weru
hinkweru (swanga hi leswi ku nga traliwa leswaku: Ndri
ku yentxi tatana wa matiko la’ya ku tala), amahlweni ka
Xikwenbu Nkulukumba, lwe a pfumeliki ku yene, lw’a
hanyisaka ni lava ku fa, lw’a vitanaka leswi ngeke kone
swanga hi loko swi kone. Hi leswo ke, ahlayeliwi swone
leswaku i ku lulama.
Ritu dra Hosi!
299
Aleluya! Aleluya!
A ni ndjombo amhunu lweyi antamu
wakwe wu nga ku wene;
Atindlela ti le timbilwini ta vu.
Evangelho: Mt. 1, 16.18-21.24a.
Introdução:
Josefa a kholwile ka ritu dra xirunwa xa Xikwembu. A

pfumelile a ku tivisiwa ka ta ku buya ka nwana wa Xikwembu hi
kola ka Maria. A yamukeli Maria tani hi leswi a ntrumi yinga mu
byela swoni, nambi swi mu karatela.
Yakob a beleka Yosefa, a nga nuna wa Maria, lweyi Yesu,

lw’a hlayiwaka Kriste, a nga belekiwa hi
yene.Amabelekeliwela ya Kriste ma vi wolawa: Maria
mamana wakwe a tiki a vutiwa hi Yosefa, a kumiwa na e
ni nyimba hi Moya lo’wa ku xwenga, vanga sanga na
tlhangana. Kambe Yosefa, nuna wakwe, leswi apfaka e
mhunu wa ku lulama, a nga dyulanga ku mu yentxa
tingana, a yanakanya ku mu trika xihundleni. A tiki a
pimisa leswo, vonani, a xiruma xa Hosi xi tikombisa ku
300
yene anorweni, xi ku: Yosefa nwan’a Davida, u nga txhavi

ku titekela Maria, ankat’a ku; hikusa leswi a xuriki ha
swone swi pfa ku moya lo’wa ku xwenga. Ata pswala
nwana wa wandrisanyana; u ta mu txula vito dra Yesu
(Muhuluxi). Hikusa hi yene lw’a taka huluxa tilo drakwe
xihonweni xa drone. A tiki a pfuka vurongweni byakwe,
Yosefa a hanga ku yentxa hi laha xirunwa xa Hosi xi nga
mu leletisa xi swone.
Ritu dra Huluxu!
301
KU TIVISIWA KA HOSI
Primeira Leitura: Is. 7,10-14; 8, 10.
Introdução:
A Muprofeta Isaya a tivisa leswaku Messia a ta pswaliwa

Nwanyana Maria. Ha yene Xikwembu xi ta tshama makari kweru.
Yehova a tlhela a ku ku Akhaz: Kombela xikombiso ku

Yehova, Xikwembu Nkulukumba wa ku, xi djule le hansi
Xeol, kumbe aku tlakukeni ka le henhla. Kambe Akhaz
a yangula a ku: Ndri nga ka ndri nga Kombeli ntxumu,
ndri nga dringi Yehova. (Ezaya) aku: Yingelani nwine,
va yindlu ya ka Davida. Xana i ntxhumu lo’wutsongo
loko nwi karata vhanu, leswi nwi karataka ni Xikwembu
Nkulukumba wanga?
Hikolahu-ke Hosi yi nwi nyika xikombiso yi li yone:
lavisani, awanhwanyana a ni nyimba, a beleka nwana
wa wandrisanyana, a mu txhula vito dra Imanu-El.
Ritu dra Hosi!
302
Psalma: 39 (40), 7-11.
Ntekelelo: Ndra ta, We Xikwembu Nkulukumba,

ku ta yentxa ku randra kwaku.
1. A u randri xitlhabelo ni timhamba ta mapa,

kambe u pfulile tindleve tanga;
A u dyuli timhamba ta ku hiwisa ni timhamba
ta swihono,
Hi laha-ke ndri tiki: lavisa ndra ta hi leswi
buku dri ndri leletiki swone.
2. Ndri nyonxile aku yentxeni ka ku randra kwaku,

Xikwembu Nkulukumba wanga;
Anawu wa ku wu le mbilwini yanga.
3. Ndri hlayile ku lulama nhlengeletanwini

le’yikulu;
A ndri pfalanga milomu yanga, Yehova, wa
switiva.
4.A ndri fihlanga ku lulama kwa ku mbilwini yanga.

Ndri hlayi vudumbeki bya ku ni huluxu draku,
A ndri fihlelanga nhlengeletanu le’yi kulu
alirere dra ku ni swinene swa ku.
303
Primeira Leitura: Hebr. 10, 4-10.
Introdução:
Yesu a buyi misaveni ku ta yentxa ku randra ka Hosi Tatana. Hi

ku yingiseta Tatana wakwe a pfumeli tinxanisa hinkwatu a kuva
a hi yenxa ku randra ka tatana.
Dondro ya Papela dra S. Paulo ku va Heberu:
Hikuva a swi koteki leswaku angati ya tinkunzi ni

swiphongo yi susa swihono. Hi leswo-ke (Kriste) a tiki
awa ta la misaveni, a ku: A ku randranga xitlhavelo ni
mhamba, kambe u ndri vumbeli miri. A ku tlhavelanga
timhamba ta ku hisiwa, ni leti ta ku hiseliwa swihono. Hi
laha ndri tiki: Vona, ndra ta, We Xikwembu Nkulukumba,
ku ta yentxa ku randra kwaku. Na a hlayi khale a ku:
Aswitlhavelo ni timhamba ta ku hisiwa, ni le’ta ku hiseliwa
swihono, a ku swi randranga, a ku swi tlhavelanga (swi
nga le’swi humexiwaka hi nawu); kolahu a ku: Vona ndra
ta, n’ta ta yentxa ku randra kwaku. A helisa swa ku
sungula, akuva a yimisa swa vubidri.Aku randreni kwa
kwe koloko, hine ha xwengisiwa hi ku humexiwa kanwe
ka miri ya Yesu Kriste.
Ritu dra Hosi!
304
Aleluya! Aleluya!
Kutani Ritu dra tiyentxi nyama,
kutani dra yaki amakari kweru;
Ha hlaleli ku phatima ka drone.
Evangelho: Lc.1, 26-38.
Introdução:
Hi ku tivisa ka trumi e ka Maria, ku hetiseka a switshembiso

leswi swi yentxeliwiki Yisrael ku hetiseka a ku hlaya ka muprofeta
Isaya. A kuva a hi huluxa, nwana wa Xikwembu a pswaliwile a
kurine dra Maria.
Ahwetini ya ntlhanu na yinwe, a xirunwa Gabriel xi rumiwa

hi Xikwembu Nkulukumba amutini wa le Galileia lo va
liki i Nazaret, ku lwe wanhwanyana lw’a butiwiki hi nuna
lwe va liki i Yosefa, wa Yindlu ya Davida; avito dra lwe
wanhwanyana apf’e Maria. Axirunwa xi ku xi nhingena
ku yene, xi ku ku yene: Xawani, wene, lw’a kumiki
timpswalu: Ahosi yi na wene! Yene kambe a ku txuka hi
ritu ledro, a yanakanya leswaku xana alosela ledri i dra
ku yini xana? Kutani axirunwa xi ku ku yene; U nga txavi,
Maria, hikusa u kumi timpswalu ku Xikwembu
305
Nkulukumba; lavisa, u ta va ni nyimba, u ta beleka nwana

wa wandrisanyana, u ta mu txula vito dra Yesu. Lweyo a
ta va nkulu, a ta hlayiwa nwana wa Lw’a nga Henhla-
Henhla; Hosi Xikwembu Nkulukumba a ta mu nyika
xitshamu xa vuhosi xa Davida tatana wa kwe; a ta fuma
yindlu ya Yakob hi minkama hinkwayu; avuhosi byakwe
byi nga vi na vugamu. Kambe Maria a ku ku xirunwa:
Xana swi ta yentxisiwa ku yini leswi ndri nga tivikiki
wanuna? Axirunwa xi yangula xi ku ku yene: Amoya lo’wa
ku xwenga wu ta ta henhla kwaku, ni ntamu wa Lw’a nga
Henhla-Henhla wu ta ku fukumeta; hi leswo-ke leswi swa
ku xwenga swi taka belekiwa swi ta txuliwa Nwana wa
Xikwembu Nkulukumba. Mfuri lavisa, Elisabet, axaka dra
ku, na yene a ni nyimba, a ta beleka wandrisanyana
avuduhwatini byakwe; kutani ahweti leyi hi ya vuntlhanu
na yinwe ku lwe apfaka va ku i xihiko. Hikusa a ku na xa-
ntxumu le’xa ku ka xi nga koteki ku Xikwembu
Nkulukumba. Maria a ku: Hi swone, ndri nandra wa Hosi;
a ku yentxiwe ku mine swanga heswi u hlayisiki xi swone.
Kutani axirunwa xi suka ku yene.
Ritu dra Huluxu!
306
NKHUVU WA MAMANA WERU WA FÁTIMA
Primeira Leitura: Ap. 21, 1-5a.
Introdução:
Yohane a hlavutela a ku vona kala ka misava ni matilo manpswa,
lomu Xikwembu xitaka hanya xikari ka vhanu. Lomu ku nga ta
tshama ku twala ka Hosi Xikwembu ni ku tshava. Lomu ku nga
ha ta ve ni ku vaviseka, ni swidrilo, hi kuva Xikwembu xita rangela
hinkwaswu.
Dondro ya Buku dra Pfuletelo dra Yohane:
Ndra ku vona tilu le’drimpswa ni misava le’mimpswa,

hikuva atilu draku sungula ni misava ya ku sungula apfa
swi hundrile, ni likhulu li nge he kone. Ni muti lo’wa ku
xwenga, Yerusalem lo’wumpswa, ndri wu vona, wu xika
tilwini ku Xikwembu Nkulukumba, na wu bekisiwi swanga
hi mutekiwa lw’a tilongiseliki nuna wakwe. Ndri yingela
ritu le’drikulu dri pfa xiluvelweni, driku: Lavisa vuyako
bya Xikwembu Nkulukumba byi le ku vhanu; a ta yaka
navu, va ta va vhanu vakwe; na yene Xikwembu
Nkulukumba a ta va navu, a va Xikwembu Nkulukumba
wa vu; a ta hlangula minyembeti hikwayu amahlweni ya
vu; ni ku fa ku nga ha vi kone; ku nga ha vi na nkosi, ni
ku bongosa, ni ku vaviseka; hikuva swaku sungula swi
hundrile. Lw’a tsamisiki xiluvelweni a ku: vonani,
hikwaswu ndra swi yentxa le’swimpswa .
Ritu dra Hosi!
307
Psalma: Jdt 13, 18bc, 19-20a 20cd[23bc-24a, 25abc]

(Refr. 15, 10d)
Ntekelelo: Wene u ku txhaviseka ka xitrhungu xeru.
1 – Katekisiwa nwananga hi Xikwembu le’xi nga henhla-

henhla
Ku tlula ka hinkwavu vavasati vanga hansi ka misava
Nakone a ha drunisiwe Hosi Xikwembu Muvumbi
wa tilo ni misava.
2 – A ku dumba u nga va nako a ku ngata drivaliwa hi

vhanu
Vone vata drimuka hinkwawu nkama a ntamu wa
Xileswo a Xikwembu xi taku tlakusa hi la ku nga
Helikiki.
3 – A wu felelanga a vutomi amahlweni ka lixaka

dreru
kambe hikola ka ku lulama kwaku, a mahlweni ka
Xikwembu Nkulukumba.u hi vikelile a kuweni
kweru
308
Aleluya! Aleluya!
A ni ndjombo lw’a pfumeliki, hikusa ma ta hetiseka
mfuri amarito lawa a nga byeliwa wone hi Hosi.
Evangelho: Jo.19, 25-27.
Introdução:
Kusukela ka babatiso, Maria i mamana weru a moyeni; Yesu a

nyiketa mamana wakwe ku mudondrisiwa wakwe a ku va ha
yene a munyiketa ku hinkwawu makriste. A hi tsindrekeli ka
Maria mamana weru a kuva a hi kombelela ka nwanakwe Yesu.
Kambe akusuhi ni xihambano xa Yesu apfa ku yimi

mamana wakwe, ni makwavu wa mamana wakwe, Maria
nkat’a Klopas, na Maria wa le Magdala. Yesu ke, loko a
vona mamana wakwe ni mudondrisiwa lweyi a mu
randraka ayimi na yene kola, a ku ku mamana wakwe:
wansati, vona, anwan’a ku hi lwe. Kutani a ku ku
mudondrisiwa: Vona, amamana wa ku hi lwe. Kutani aku
sukela nkama lowu, amundondrisiwa aku mu tekela akaya
kwakwe.
Ritu dra Huluxu!
309
KU BELEKIWA KA JOÃO BAPTISTA
Primeira Leitura: Is.49,1-6.
Introdução:
A Muprofeta hi lweyi a vitaniwaka nambi a hali kurini akuva a

tivisa huluxo dra matiko hinkwawo. Muprofeta Izaya a
hlawuliwile akuva a tivisa ta ku randra ka Xikwembu: Anga ku
huluxa a vhanu hinkwavu. A hlawuliwile a tlhela a katekisiwa.
Nwine swihlale, ndri yingelani, na nwine matiko la’ma

nga kule, reyani tindleve! Yehova a ndri vitanile na ndre
he nyimbeni; a hlayile vito dranga na ndre he khurini dra
mamana wanga. Anomu wa nga a wu hambi ku fana ni
lipanga le’dra ku kariha; a ndri fukumetile hi ntruti wa
voko drakwe; a ndri hambile ntumbana lo’wu wa voko
drakwe; a ndri fihlile nkotlotweni wakwe. A hlayi ku mine
a ku: U nandra wanga, Yisrael, lweyi ndri taka titwalisa
hayene. Kambe mine ndri hlayile ndriku: Ndri tikaratile
ntsena; ndri hetile ntamu wanga mahala na swi nga ti pfuna
ntxhumu; kambe kunene ku lulama kwanga ku le ku
Yehova, aku hakela kwanga ku le ku Xikwembu
Nkulukumba wanga. Kutani swowi Yehova awa vulavula,
yene lw’a ndri vumbiki na ndre wakwe, ndri ta mu buyisela
310
Yakob, akuva Yisrael a hlengeletiwa kuyene. Hikusa

amahlweni ka Yosefa ndri yentxeliwa swihluwa, kutani
Xikwembu Nkulukumba wanga i ntamu wanga. A li: A
swi dringani loko u va nandra wanga, u pfuxa tinxaka ta
Yakob, ni ku buyisa la’va hulukiki va Yisrael ntsena;
kambe ndri ta ku hamba u va ku vonekisa ka matiko,
akuva huluxu dranga dri tlhasa buganwini bya misava!
Ritu dra Hosi!
Psalma: 138(139), 1-3. 13-15 (R.14a)
Ntekelelo: Ndra ku twalisa hi nkota yaku vumbiwa

kwanga, hi leswi swi hlamalisaka ngopfu.
1. Yehova, wene u ndri kambile, wa ndri tiva.

Wa dri tiva tshamela dranga, ni pfukela dranga
U tiva miyanakanyo yanga na u kule.
U rindra ku famba kwanga, ni ku yetlela
kwa nga,
U tivisa tindlela tanga hinkwatu.
2. Hikusa hi wene lw’a hambiki tinso ta nga,

U ndri vumba khurini dra mamana.
Ndra ku twalisa hi nkota ya ku vumbiwa
kwa nga
Hi leswi swi hlamalisaka ngopfu.
Amintiru ya ku ma hlamalisa.
311
3. Avutule byanga a byi fihlekanga ku wene,
Loko ndri kari ndri hambiwa xihundleni,
Ndri vumbiwa hi vutlhari ku yeteni ka misava.
Primeira Leitura: Actos dos Apóst. 13, 22-26.
Introdução:
Yohane Mubabatisi a li ntsena mukombisi wa livaningo, a

livaningo i Kriste, Yene a lulamisa xitrhungu hi ku ti hlaya swihono,
hikuva lweyi apfaka a ta mu landra na ta va babatisa hi moya i
nkulu kwakwe.
Kambe a mu susa, a va pfuxela Davida, yi va hosi yavu,

lweyi na swone a nga mu hambela vumboni a ku: Ndri
kumi Davida, nwan’a Yisai, wanuna lw’a nga mbilu ya
nga, a taka yentxa hinkwaswu le’swi randriwaka hi mine.
Hi kone ku lixaka drakwe Xikwembu Nkulukumba a
humexeliki Yisrael amuhuluxi, Yesu, hi laha a dumbisiki
ha kone. Kambe a nga si na tlhasa, Yohan a tivisa tiko
hinkwadru dra Yisrael ta babatiso draku ndruluka. Loko
Yohan a djula ku heta ntiro wakwe, a ku: Xana nwi pimisa
leswaku ndri mani? A ndri yene. Kambe vonani, ku ta
antshaku kwanga lweyi ndri nga fanelikiki ku ntxhunxa
tintangu aminkondrweni yakwe. Vavanuna va-le-kweru,
vana va lixaka dra Abraham, ni vatxhavi va Xikwembu
312
Nkulukumba la’va nga makari kwenu, hi ku nwine ku

rumeliwiki aritu draku huluxa koloko.
Ritu dra Hosi!
Aleluya! Aleluya!
Na wene, xinwanyana, u ta hlayiwa muprofeta
Wa lw’a nga henhla-Henhla,
Hikusa u ta famba amahlweni ka Hosi, u yi
rangela u bekisa tindlela ta vone.
Evangelho: Lc. 1, 57-66.
Introdução:
Hi ku randra ka Xikwembu Nkulukumba, Yohane Mubabatisi a

belekiwile ava a hlawuliwa, a kuva a tivisa ta vumbilu dra
Xikwembu Nkulukumba. A ku belekiwa kwakwe ku hi buyisela
a makateko makulu, anga ku buya ka Muhuluxi
Ankama waku beleka ka Elizabet wu tiki wa tlhasa, aku

beleka wandrisanyana. La’va yakelaniki naye ni maxaka
yakwe va yingela leswaku Hosi yi kulisi lirere dra yone
kuyene, va hanga ku trhava naye. Ku ku asikwini dra
ntlhanu na mararu, va tela ku soka nwana; ipfa va mu
313
txhula vito dra rorw’a kwe Zakariya. Amamana wakwe a

yangula a ku: Ihi! Kambe ata txhuliwa Yohane. Va ku ku
yene: A ku na mhunu amaxakeni ya ku lw’a vitiwaka hi
vito ledro. Va kwehleta tatana wakwe leswaku xana a
djula ku nha nwana a txulisiwa ku yini. A kombeliki
xihleleti, a trala a ku: Yohane hi dro vito drakwe. Va hlamala
hinkwavu. Kambe anomu wakwe wu pfuleka xi.kanwe,
na dro lidrimi drakwe dri ntxhunxeka, a vulavula a twalisa
Xikwembu Nkulukumba. Kutani ku va ni ku trhava ku
hinkwavu la’va yakelaniki navu; ni le tikweni hinkwadru
dra tinhava ta le Yudea apfa va hangalasa timhaka leto
hinkwatu. Hinkwavu la’va ti yingeliki va ti beka timbilwini
tavu, vaku: Xana anwana lweyi a tava lwe wa ku yini
xana? Na kone avoko dra Hosi apfa dri na yene.
Ritu dra Huluxu!
314
KHUVU WA S. PEDRO NA S. PAULO
S. Pedro e S. Paulo, Apóstolos
Primeira Leitura: Actos dos apóst.12, 1-11.
Introdução:
A xikongoto i tlhari dra mukriste. A kereke na dri tlhanganile hi

xikhongoto, dri hlula a swikaratu hinkwaswu, ku fana na Petros,
lweyi apfaka boheliwili, kambe hi ku khongota kereke, Xikwembu
xi mu huluxile.
Ankameni wolowo, hosi Heroda a sungula ku xanisa

vanwana va kereke. A dlaya Yakob, makwavu wa Yohan,
hi lipanga. A tiki a vona leswaku swi txhavisi va-Yuda,
ayengeta a khoma na ye Petros. Apfa me masiku ya makati
la’ma ngeke na handrelo. A mu nyiketa ku laviseliwa hi
mune wa mintlawa ya mune wa masotxha; ipfa a randra
ku mu humexa mahlweni ka tiko antrhaku ka Paska. Loko
e Petros, apf ’a languseliwa bohelweni; kambe
amikhongoto apfa mi tekisa mi humexiwa hi kereke ku
Xikwembu Nkulukumba hi nkonta yakwe. Loko-ke
Heroda apfa a djula ku mu humexa, avusikwini byobyo,
Petros apfa a yetleli amakari ka masotxha mabiri, a
tsimbiwi hi mapindra mabiri; na vone valanguseli ifa va
315
langusela nyangwa ya bohelo. Lavisani, axirunwa xa Hosi

xi txhuka xi va kone; aku vaninga ku vaninga bohelweni;
swi mu pfuxa xi hlakahliki Petros hi livambu, xi mu pfuxa
xi ku: Hangweyesa u pfuka. Ka hanga wa amapindra
mavokweni yakwe. Kutani xirunwa xi ku ku yene: Titrimbe
likhalu, u rwala ni tintangu taku. Kutani a yentxisa xi-
swoswo. Xi mu byela kambe: Titrondriyele hi kapulana
dra ku, u ndri landra. A hanga huma a xi landra; swaku
va leswi ipfaka a nga tivi leswaku le’swi tiriwaka hi xirunwa
swi yentxiwa kunene; kambe apf’a yanakanya leswaku a
ku vona swivoniso. Loko va tlulile ntlawa wa ku sungula
ni lo’wa vubidri, va txhikela nyangweni le’ya simbi, le’yi
yisaka mutini; yi ku tipfulela ku vone swa-drone; va hanga
huma, va ya mahlweni aruweni drinwe; kutani axirunwa
xi ku nyamalala ku yene xi-kanwe kutani Petros a
xalamuka, aku: Swoswi ndra swi tiva swinene leswaku
ahosi yi rumile xirunwa xa yone, yi ndri huluxile avokweni
dra Heroda, ni ku leswi atiko hinkwadru dra va Yuda
apfaka dri lavisela swone.
Ritu dra Hosi!
Psalma: 33 (34), 2-9 (R. 5)
Ntekelelo: Yehova a ndri huluxile aku txhaveni kwa

nga hinkwaku.
316
1. Ndri ta nkhensa yehova hi minkama hinkwayu

A xidrumiso xakwe xi ta va nonwinw wanga hi
masiku
Ahika dranga dri ta titwalisa Yehova;
La’va titrongahataka va ta swi yingela, va ta
tshava.
2. Kulisani Yehova Kunwe na mine,

A hi twaliseni kunwe avito drakwe.
Ndri djulile Yehova, kutani a ndri yangulile,
A ndri huluxile aku txhaveni kwanga hinkwaku.
3. Lw’a lavisaka ku yene iwa mu vaningela,

Kutani tingana ti nga vi kone mobyeni wakwe.
Amuxaniseki lweyi a khongotile, kutani
Yehova a mu yingela,
A mu huluxa ku xanisekeni kwakwe hikwaku.
4. Axirunwa xa Yehova xi tandrela la’va mu

Txhavaka, Kutani xi va tirula.
Nampswani, nwi vona leswaku Yehova i
munene.
A ni ndjombo mhunu lw’a txhavelaka ku yene.
Segunda Leitura: II Tim.4, 6-8.16-18.
317
Introdução:
A ku bohiweni, Paulo a tralela Timoteo mudondrisiwa wakwe. A

kombisa ku nyoxa kwakwe. A ntiru wakwe u tlhasi vuganwini. A
ti hiti hi ku tirela Kriste, swoswi a ti bekisela ku kumana na Yene.
Dondro ya Papela dra Wubidri dra S. Paulo ku

Timoteo:
Hikuva mine ndri ta nyiketiwa mhambeni, swoswi; ankama

waku suka kwanga wu tlhasiki kutani. Ndri lwile aku lwa
lo’kunene ndri bekisi vupfumeli. Kutani ndre ku bekeliwa
ngiyana ya ku lulama, leyi Hosi, amuyavanyisi lwe waku
lulama, yi taka ndri nyika asikwini ledro; a nge mine
swanga, va ta hananiwa hinkwavu la’va randraka ku
voneka kwakwe. Aku yanguleni kwanga ka ku sungula,
apfa ku nge na mhunu lw’a yimaka na mine; hinkwavu ve
ku ndri trika; ingiki vanga drivaleliwa! Kambe Hosi yi
ndri yimelile, yi ndri nyiki ntamu, akuva aku rera ka ivangeli
ku hetiseka ha mine, ava-matiko hinkwawu va ta hanga
dri yingela: ndre ku huluxiwa anonwini wa ndrawu. Hosi
yi ta ndri huluxa mintirweni hinkwayu le’ya ku biha, yi
ndri bekisa nfunwini wa yone wa le matilwini. Aku twala
a ku ve ku yone hi minkama ni minkama. Amen.
Ritu dra Hosi!
318
Aleluya! Aleluya!
U Petros (aribye), ahenhla ka ribye ledri,
ndri ta yaka kereke dra nga,
Atinyangwa ta Hades ti nga dri hluli.
Evangelho: Mat.16, 13-19.
Introdução:
Yesu a simeka Petros a kuva a byisa a xitrhungu xakwe, hi ku

tirisana ni va apostola hinkwavu. Hi Petros lweyi anga tava
xikombiso xa ku tlhangana ka kereke dri hangalakiki misava
hinkwayu.
Ku nkama luwa, a tlhasiki amatlhelweni ya le Kezaria wa

Filipi, a butisa vadondrisiwa vakwe, aku: xana vhanu va
li: N’wana wa mhunu i mani? Va ku ku yene: Vanwe va li:
Yohane Mubapatisi; vanwana va li: Eliya; vanwana kambe:
Yeremiya, kumbe munwana wa vaprofeta. Aku ku vone:
Nwini-ke, nwi li ndri mani xana? Simon Petros a yangula,
aku: U Kriste, Nwana wa Xikwembu Nkulukumba lweyi
a hanyaka. Yesu a yangula, a ku kuyene: U ni ndjombo
Simon Nwa-Yona, hikusa a hi nyama ni ngati le’swi ku
319
pfuleteki leswo; a ku va Tatana lw’a nga matilwini. Na

mine kambe ndri li ku wene: U Petros (aribye), ahenhla
ka ribye ledri, ndri ta yaka kereke dranga; atinyangwa ta
Hades ti nga dri hluli. Ndri ta ku nyika mimpfungulo ya
nfumu wamatilu; leswi u taka swi trimba misaveni, swi ta
trimbiwa ni le matilwini; ni leswi u taka ntrhunxa la
misaveni, swi ta ntrhunxiwa ni le matilwini.
Ritu dra Huluxu!
320
SOLEIDADES E FESTAS ANO - CS
KU TXINTXEKA KA HOSI
Primeira Leitura: Dan.7,9-10,13-14.
Introdução:
Muprofeta Daniel a vona ku twalisiwa ka Messia lweyi ha

vuswakwe taka txintxa “nwana wa mhunu”, na yambali vuhosi,
ata tlhanganisa a misava hinkwayo ka lixaka drinwe.
Dondro ya Buku dra Muprofeta Daniel:
Ndri lavisa xitsamu xa vuhosi xi ko xi bekiwa, munwe

wa masiku a tshamisa. Aswiyambalo swakwe apfa swi
swa ntlhohe ku fana ni xitrhwatrhwa, ni misisi ya nhloko
yakwe mi fana ni voya bya ku basa. Axitshamu xakwe xa
vuhosi apfa me malangavi ya ndrilo, ni masondro ya
swone andrilo lo’wu pfuraka. Anambu wa ndrilo apfa
wu huma wu trutruma mahlweni kwakwe. A tireliwa hi
khume dra madzana ya makume ya madzana; dzana dra
madzana ya madzana ma yimile mahlweni kwakwe. Aku
tsema ka timhaka ku va kone; amabuku ma kendliwa.
Ndri vona swivonisweni swa vusiku, lavisani, munwe
lw’a fanaka ni nwana wa mhunu a ta hi matlavi ya tilu, ata
ku lwe wa masiku, a yisiwa mahlweni kwakwe. A nyikiwa
321
vuhosi, ni ku phatima, ni nfumu, akuva tintrhundru

hinkwatu, ni matiko hikwawu, ni va tindrimi hinkwatu, va
mu tirela. A vuhosi bya kwe hi vuhosi le’byi ngeke na
magamu, le’byi ngeke na ku hela; na kone anfumu wa
kwe wu nga helisiwi.
Ritu dra Hosi!
Psalma: 96 (97), 1-2.5-6.9.12 (R. 1a. 9a)
Ntekelelo: Yehova awa fuma,

U tlakukile henhla ka misava hinkwayu.
1. Yehova awa fuma; a mi txhave misava,

Aswihlale le’swinyingi a swi nyonxe.
Amatlavi ni munyama swa mu tingawutela;
Aku lulama ni ku yavanyisa masungulo ya
xiluvelo xakwe.
2. Atinhava ti nyuka swanga hi mumpfu amahlweni

ka Hosi ya misava hinkwayu.
Amatilu ma hlaya ku lulama kwakwe;
Ku ku, matiko hinkwawu ma vona
vumenyemenye byakwe.
3. Hikuva, wene Yehova u tlakukile henhla ka

misava hinkwayu;
U tlakuki ngopfu-ngopfu ahenhla ka swikwembu
hinkwaswu.
322
Nyonxani ku Yehova, nwine valulami;

Nwi twalisa vito drakwe le’draku xwenga
Segunda Leitura: II Pedro 1,16-19.
Introdução:
Petros a hi byela hi ta ku vangama ka Yesu. A vonile ku twalisiwa

ka Kriste. A likolo dreru dri seketeliwa hi Kriste lweyi anga hanya
makari kweru a va a hi komba ku twalisiwa ka Xikwembu.
Dondro dra Papela dra vubidri dra Petros:
Hikusa ha nwi tivisi ntamu wa Hosi yeru Yesu Kriste, ni

ku tlhasa kwa kwe, ku nge ha ku landra swihetana swa
vutlhari, kambe hi voni vukulu byakwe hi mahlu. Hikusa
a yamukeli xihluwa ni lidrumu ku Xikwembu Nkulukumba
Tatana, loko ritu le’dra ku tanu dri ti ku yene dri pfa ku
phatimeni lo’ku tlulisaka, dri ku: Lwe hi Nwan’a nga lw’a
randriwaka, lwe ndri trhavisaka ha yene. Aritu ledro na
hine ha dri yingelile, loko dri tisiwa dri pfa tilwini, na hi
naye anhaveni le’ya ku xwenga. Nakone hini ritu dra
vuprofeta le’dri hundrisiki aku tiya, ledri nwi yentxaka
swinene loko nwi dri yingiseta, swanga hi motre lo’wu
vaningaka laha kunga ni munyama, byi ko byi xa, na
yone nyeleti ya mixo yi humela atimbilwini tenu.
Ritu dra Hosi!
323
Aleluya! Aleluya!
Lwe hi nwananga lw’a randriwaka,
Lweyi ndri trhavaka ha yene;
Mu yingelani
Evangelho: Lc. 9, 28b-36.
Introdução:
Xikwembu xi djuli ku hi komba swaku Yesu i nwana wa xone

waku randreka. Xileswo, hi xi kombiso xaku vangama a ritu dra
ku twala tilweni, a hi hlavutela swaku hi mani Yesu.
Ivangeli ya Yesu Kriste Abukwini dra Lucas:
K nkama luwa, antrhaku ka maritu lawo, loko ku hundri

masiku la’ma dyulaka ku va ntlhanu na mararu, a teka va
Petros na Yohan na Yakob, a ntlhantukela nhaveni, a ya
kbongota. Ka ti aku khongoteni kwakwe, amavonekela
ya liso drakwe ma ndruluka, ni swiyambalo swakwe swi
ndruluka ntlhohe, swi ketemuka. Kutani vonani, vavanuna
vabidri va kanela naye: Ve va Moxe na Eliya. Va voneka
hi ku phatima va hlaya swa ku huma kwakwe loku pfaka
a dyula ku huma ha kone Yerusalem. Kambe Petros ni
la’va nga naye, ipfa va bindriwa hi vurongo. Va ku va
sisimuka,va ku vona ku phatima kwakwe na vavanuna
324
vabidri la’va yimiki na ye. Ka ti, a ku travukaneni kwavu,

Petros a ku ku Yesu: Nwinyi, i swa hombe hi trhamisa
kola, hi hamba mintronga miraru, amunwe wu va waku,
amunwe wu va wa Moxe, amunwe wu va wa Eliya, n’a
nga swi tivi leswi a hlayaka swone. A ku n’a ha hlaya
leswo, ka ku tlhasa tlavi dri va fukumeta; kutani va txhava
aku nhingeneni kwavu atlavini. Kutani ku twala ritu dri
pfela tlavini driku: Lweyi i nwan’a nga lw’a hlawuliwiki,
mu yingelani. Ka ti loko a ritu dri humeleli, Yesu a ku
kumiwa n’e swa-kwe. Kutani vone va miyela, vanga byeli
mhunu leswi va swi voniki, hi masiku lawu.
Ritu dra Huluxu!
325
NKHUVU WA KU TLHAKUXIWA KA
MAMANA WERU
Primeira Leitura: Apoc.11,19a;12,1-6a.10ab.
Introdução:
A wansati lwe, a dondro leyi yi taka dondriwa ya Pfuletelo yi

kanelaka ha yene, i xikombiso xa Maria waku Xwenga, lwe hi ku
pfumela kunwe ni ku dumbeka kwakwe a hi hananiki Amuhuluxi.
Maria a hali xikombiso xa kereke ledri dra ha simamaka dri
beleka Kriste mimoyeni ya hinkwavu la’va ndrulukaka. A
Dragona i Sathana lweyi a djuletelaka hi matlhelo hinkwawu
aku hahlula a Miri ya Kriste dringa Kereke.
Kutani ku pfuliwa tempele dra Xikwembu Nkulukumba

dra le tilwini; ku voneka areka dra xipfumelelano xakwe
atempeleni drakwe. Ka ku voneka xikombiso le’xikulu
atilwini: Awansati lw’a yambaliki dambu, ahweti yi hansi
ka milenge yakwe, ni nhlokweni yakwe ku ni ngiyana ya
khume dra tinyeleti na tinyeleti tibidri; ku voneka ni
xinwana xikombiso tilwini: Ku humelela dragon le’drikulu
dra libungu, dri nga ni ntlhanu wa tinhloko na tinhloko
tibidri, na khume dra timhondro; atinhlokweni ta drone
ku ni ntlhanu wa tingiyana na tingiyana tibidri. Ankila wa
326
drone wu koka ku yavanyisa ka vuraru ka tinyeleti ta tilu,

dri ti txumeketela misaveni. Adragon draku yima
amahlweni ka wansati lwe pfaka a djula ku beleka, akuva,
a ku a beleka n’wan’a kwe, dri mu da. A ku beleka n’wana
wa wanuna, lw’a fanelaka ku byisa matiku hinkwawu hi
nhonga ya nhumbu; anwanakwe a ku tekeliwa ku
Xikwembu Nkulukumba ni le ku xiluvelo xakwe. Lwe
wansati a ku trutrumela huleni, lomu a nga ni mbangu
kone lowu a bekiseliwiki wone hi Xikwembu
Nkulukumba. Kutani ndri yingela ritu le’drikulu atilwini,
driku: Swoswi ku humeleli huluxu, ni ntamu, ni nfumu
wa Xikwembu Nkulukumba weru, ni vuhosi bya Kriste
wakwe.
Ritu dra Hosi!
Psalma: 44(45), 10, 11. 12.
Ntekelelo: A Nkosikazi yi le vokweni draku

le’dra xinene, yi yambaliki swilongo
swa gole dra Ofir.
1 - Avana va vasati va tihosi va le makari ka

varandriwa vaku.
Ankosikazi yi le vokweni draku le’dra xinene, yi
yambaliki swilongo swa gole dra Ofir.
2 - Yingela, we nhwanyana, lavisa u reya tindleve.

Drivala tiko dra kwenu, ni yindlu ya Tatana waku.
327
3 - Ahosi yi navela vumphuri byaku;

Leswi yi nga Hosi ya ku, yi khinsamele.
Segunda Leitura: I Cor. 15, 20-27a.
Introdução:
Swanga hi leswi Adam a hi buyiseliki a lifu misaveni hinkwayu,

Kriste Yene a hi buyiseli aku pfuka ka vhanu hinkwavu aku feni.
Aku heleni ka misava, hikuva a li mamana wa Mutiruli, Maria a
ta va ni ku twaliseka lo’kukulu xikan’we ni Nwanakwe.
Vamakweru: Kambe swoswi, Kriste a pfukile ku feni, a

bekiwa xirangana xa la’va yetleliki. Hikusa leswi a ku fa
ku nga ta ha mhunu mun’we, aku pfuka ka vafi, na kone
ku ti ha mhunu mun’we. Swanga h’ewsi vhanu hinkwavu
va faka ha Adam, hi swoswo hinkwavu va ta tlhela va
hanya ha Kriste. Kambe mun’wana ni mun’wana a ta
pfuka hi nkama wakwe; axirangana i Kriste; antrhaku hi
la’va nga va Kriste va taka pfuka ku tlhaseni kwakwe. Ka
hanga ta vugamu, asiku a taka tlhelisela nfumu ku
Xikwembu Nkulukumba tatana, loko a ta va a helisi
avuhosi hinkwabyu ni ku fuma hinkwaku ni ntamu
hinkwawu. Hikusa swi fanela leswaku a fuma, a ko a
beka valala hinkwavu ahansi ka milenge yakwe. Nala lwe
328
a taka helisiwa avugan’wini, hi kufa. Hikusa a beki

hinkwaswu ahansi ka milenge yakwe.
Ritu dra Hosi!
Aleluya! Aleluya!
Maria a tlhantukelisiwa
matilweni: Amintlawa ya
swirun’wa ya bandlukana hi ku trhava.
Introdução:
Maria ntrhaku ka kuva a bikeliwi hi xirun’wa S. Gabriel

leswaku a ta va mamana wa Mesiya, yendreli Elizabeth, axaka
dra kwe, lw’a tiki a mu vona, a muyamukela hi ku nyonxa a va a
khensa a ndjombo ya Maria. Nambi swilitano Maria matrhanwini
ya ku tikukumuxa, e ku yimbelela alisimu dra ku drumisa
Xikwembu Nkulukumba lw’a nga nhlovo ya matimba ni tinyiko
hinkwatu.
Amasikwini lawu: Maria a suka a khoma ndlela a

hangweyesa a ya tinhaveni, amutini wa le Yuda; a nhingena
ndlwini ya Zakariya, a losa Elizabeth. Ku humelela leswaku
329
Elizabet a ku n’a yingela ku losa ka Maria, an’wana a ku

txhuka anyimbeni yakwe; kutani Elizabet a tala hi Moya
lo’wa ku Xwenga, a bandlukana hi ritu le’drikulu a ku: U
ni ndjombo amakari ka vavasati, na ye n’wana lw’a nga
ndreni kwaku a ni ndjombo! Kutani xana swi yentxisi ku
yini loko mamana wa Hosi yanga a ta ku mine? Hikusa
aritu draku losa kwaku dre ku dri tlhasa atindleveni tanga,
an’wana a ku txhuka hi ku trhava andreni kwanga.
Nangweso a ni ndjombo lw’a pfumeliki, hikusa ma ta
hetisekela mfuri amaritu lawa a nga byeliwa wone hi Hosi.
Kutani Maria a ku: Ahika dranga dri twalisa Hosi, ni Moya
wanga wu tinyonxeli ku Xikwembu Nkulukumba,
aMuhuluxi wanga, hikusa a langusi aku trongahateka ka
nandra wakwe. Hikusa lavisani, aku sungula swoswi
atinxaka hinkwatu ti ta ndri hlaya lwe wa ndjombo, hi
leswi Lwe-wa-ntamu a ndri yentxeliki le’swikulu. Avitu
drakwe dri le tinxakeni ni le tinxakeni ku la’va mu
txhavaka.A tiri hi ntamu hi voko drakwe, a hangalasi la’va
tikulisaka aku yanakanyeni ka timbilu tavu. A wisi la’va
ntamu aswitrhanwini swavu swa vuhosi, a va a tlakuxa
la’va ku trongahateka; a xurisi la’va ndlala hi le’swinene,
a va a tlhelisa la’va ku fuya na va nge na txhumu. Apfunisi
Yisrael, anandra wakwe, a drimuka lirere drakwe ku
Abraham, ni vana va kwe hi la ku nga helikiki. Swanga hi
leswi a nga kanela ni vatatana veru. Maria a trhama na ye
tihweti tiraru; a hanga ku ti mukela akaya kwakwe.
Ritu dra Huluxu!
330
NKHUVU WA KU BELEKIWA KA NWANYANA

MARIA
Primeira Leitura: Miq.5, 2- 5 a(1-4 a).
Introdução:
Maria hi ku pfumela kwakwe a ti patri ni Xikwembu Nkulukumba

ku huluxa misava, vaprofeta va kanela hi ku buya ka Muhuluxi,
na va hi nyika xikombiso xa Maria, nwanyana lweyi a ta ka
pswala Muhuluxi a Belém.
Dondro ya Buku dra Muprofeta Mika:
Wene Bethlehem Efrata, lwe u nga ntrongo amakari ka

mindangu ya Yuda, ku wene ku ta huma ku mine lw’a
taka va mufumi wa Yisrael, lwe amahumelela yakwe i ya
khale, ya masiku la’ma ngeke na ku sungula. Hi leswo-ke
a ta va nyiketa, ku ko ku tlhasa nkama lowu mubeleki a
taka va a beleki ha wone; kutani avamakwavu la’va saliki
va ta tlhela ku vana va Yisrael. A ta yima, a byisa hi ntamu
wa Yehova, ni le ku twaleni ka vito dra Yehova, Xikwembu
Nkukukumba wakwe; va ta tshama; hikusa swoswi a ta
va nkulu aku ya gama vuganwini bya misava. A ta va ku
rula.
Ritu dra Hosi!
331
Segunda Leitura: Rom.. 8, 28-30.
Kambe ha swi tiva leswaku hinkwaswu swi tlhangana

swi tirisana vunene bya la’va randraka Xikwembu
Nkulukumba, vanga la’va vitaniwiki hi kungu drakwe
dra khale. Hikusa lava a nga va tiva khale, a va bekiseli
khale na kone, akuva va va la’va fanaka ni xifaniso xa
Nwan’a kwe, akuva a va nhondrwa ku vamakwavu
la’vanyingi. Kambe lava a nga va bekisa khale, a va
vitanile na vone; na volava a va vitaniki, a yengeti a va
hlaya valulami; kambe lava a va hlayiki valulami a yengeti
a va phatimisa.
Ritu dra Hosi!
Psalma: 12 (13), 6ab, 6c (Refr. Is 61, 10)
Ntekelelo: Ndri ta titshavela ku Yehova ngopfu.
1. Ndri dumbi lirere draku;

Aku lwela kwaku ku trhavisa mbilu yanga.
2. Ndri ta yimbelela Yehova,

Hikuva a ndri yentxeli le’swinene.
332
Aleluya! Aleluya!
Evangelho: Mat.1, 18-23. (Forma breve)
Introdução:
A ku pswaliwa ka Kriste ku tivisiwi hi va Profeta. Kriste hi yene

kunene Messia lweyi a rindreliwiki; hi yene ntsena. Hi ku buya
kwake, ku hetisiwa xitembiso xa ku a muhuluxi a ta pfa hi ka
lixaka dra Davida.
Amabelekeliwela ya Kriste ma vi wolawa: Maria mamana

wa kwe a tiki a vutiwa hi Yosefa, a kumiwa na e ni nyimba
hi Moya lo’wa ku xwenga, vanga sanga na tlhangana.
Kambe Yosefa, nuna wakwe, leswi apfaka e mhunu wa
ku lulama, a nga djulanga ku mu yentxa tingana, a
yanakanya ku mu trika xihundleni. A tiki a pimisa leswo,
vonani, a xiruma xa Hosi xi tikombisa ku yene anorweni,
xi ku: Yosefa nwan’a Davida, u nga txhavi ku titekela
Maria, ankat’a ku; hikusa leswi a xuriki ha swone swi pfa
ku moya lo’wa ku xwenga. Ata pswala nwana wa
wandrisanyana; u ta mu txula vito dra Yesu (Muhuluxi).
Hikusa hi yene lw’a taka huluxa tilo dra kwe xihonweni
333
xa drone. Kambe hinkwaswu leswi swi tumbulukeli akuva

swi hetiseka le’swi nga hlayiwa hi Hosi hi muprofeta,
loko a ku: Vonani, awanhwanyana ata va ni nyimba, ata
beleka wandrisanyana; Va ta mu txhula vito dra Emmanuel,
hi leswaku Xikwembu Nkulukumba a na hine, loko va
tlhamuxela.
Ritu dra Huluxu!
(Forma longa) Mat 1, 1-16, 18-23.
334
KU DRUNISIWA KA XIHAMBANO
Primeira Leitura: Num. 21, 4B-9.
Introdução:
A Nyoka ya nsuku, leyi yinga hayekiwa a mhandreni ha Moxe le

huleni, i ve xikombiso xaku huluka ka xitrhungo xa Yisrael. A
nkameni waku xandra Xikwembu ni ku va va dringiwa a likolo,
loku va langusi a nyoka ya nsuku, va tivi wulukumba dra
Xikwembu, va va va kuma ku hanyisiwa.
Dondro ya Buku dra Tinhlayo:
Avhanu va hela timbilu andleleni. Avhanu va sola

Xikwembu Nkulukumba na Moxe, vaku: Nwi hi suseli
yini a Egipta akuva ha ta fa huleni xana? Hikuva a ku na
swa-ku-da, a ku na mati. Atimbilu teru ti kolwi hi swa-
ku-da leswi, le’swi nga pfunikiki ntxumu. Yehova a rumela
tinyoka le’ti hisaka ti luma vhanu; la’vanyingi makari ka
vhanu va fa Yisraeleni. Avhanu va ta ku Moxe va ku ku
yene: Hi honile hikusa hi soli Yehova na wene; kombela
ku Yehova akuva a susa tinyoka ku hine. Moxe a
khongotelela vhanu. Yehova a byela Moxe a ku: Tihambele
anyoka yaku hisa, u yi hayeka mhandreni; mani na mani
lwe a taka va a lumiwile, loko a yi langusa, a ta hanya.
Moxe a hamba nyoka ya nsuku, a yi hayeka mhandreni;
335
ku ku nyoka yi lumi mhunu, loko a langusa nyoka ya

nsuku, a hanya.
Ritu dra Hosi!
Psalma: 77 (78), 1-2.34-38 (R. cf. 7c)
Ntekelelo: Mu nga drivali swiyentxo swa Xikwembu

Nkulukumba.
1. Yingisetani dondriso dranga, tiku dranga,

Reyani tindleve maritu ya nomu wanga.
Ndri ta yahlamula nomu wanga, hi xifaniso;
Ndri ta hlaya switekatekisana swa khale.
2. A ku a va dlaya, kolahu va mu djula;

Va buya, va djulisisa Xikwembu
Nkulukumba.
Kutani va drimuka leswaku Xikwembu
Nkulukumba i ribye dravu;
Leswaku Xikwembu Nkulukumba lw’anga
Henhla-Henhla i mutiruli wavu.
3. Kambe va mu kanganyisi hi milomu yavu;

Va mu hembeli hi tindrimi tavu.
Hikuva timbilu tavu apfa ti nga yimanga
swinene ku yene,
Mfuri apfa va nga dumbekanga
xipfumelelanweni xakwe.
336
4. Kambe yene, ava yentxela timpswalu,

A drivalela vusomboloki byavu.
A ngava suvisi; a ku tekisa ku tlhelisa
mahlundru yakwe;
A nga humexi mahlundru yakwe hinkwawu;
Segunda Leitura: Filip. 2, 6-11.
Introdução:
Kriste nwana wa Xikwembu, a pfumeli ku ti trongohata hi kola

ka lirandru drakwe. A pfumeli timxaniseku hinkwatu ta misava
ku kota afa xihambanwini. Hi leswo, a drunisiwa hi Xikwembu
Tatana; hinkwaswo swi vumbiwa swa misava swi kinsama
mahlweni kwakwe.
Dondro dra Papela dra S. Paulo ku Va-le- Filipi:
Lweyi, namb’eswi apfaka e xiyinweni xa Xikwembu

Nkulukumba, kambe e ku titxhulula, a teka xiyimo xa
nandra, a va a tihamba lw’a fanaka ni vhanu; na kone, ku
ti loko a kumiwi n’e ni liso draku fana ni mhunu, a ku
titrhongahata, hi ku tiyentxa lw’a yingisetaka, a kondra a
tlhasa ku feni, ni le ku feni ka xihambano. Ha swone,
Xikwembu Nkulukumba a mu tlakuxile ahenhla-henhla
ngopfu, a mu nyika ni vito le’ dri nga henhla ka mavito
hikwawu, akuva, avitweni dra Yesu, amatrholo ma
337
khisama, aya le’swi nga tilwini, ni ya le’swi nga misaveni,

ni ya le’swi nga hansi ka misava, n’eswaku atindrimi
hikwatu ti ta hlaya leswaku Yesu Kriste i Hosi, a ku
twaliseni ka Xikwembu Nkulukumba Tatana.
Ritu dra Hosi!
Aleluya! Aleluya!
Hini aku luva hi tlhela hi ku khensa,
wene Yesu Kriste.
Hikusa hi xihanbano Xaku,
u huluxi vhanu va misava.
Evangelho: Jo. 3, 13-17.
Introdução:
Xikwembu xi rumela nwana wa xone ku ta huluxa misava. Yesu

a tlhangana na Nikodemus a mu tlhamuxela leswi swinga
yentxela ku va nwana wa mhunu a vambiwa xihambanwini: inga
lirandru dra Xikwembu, lweyi e ka nwanakwe a djulaka ku hi
huluxa.
A ku na mhunu lweyi a ntlhantukeliki tilwini, loko a nge

lweyi a xikiki tilwini, a nga Nwana wa mhunu lw’a nga
338
tilwini. Kutani swanga h’eswi Moxe a nga hayeka nyoka

ahuleni, hi swoswo swi fanekela aNwana wa mhunu a
hayekisiwa xi-swone, akuva mani na mani lwey’a
pfumelaka ku yene a nga suvi, kambe a kuma vutomi
le’byi nga gamikiki. Hikuva Xikwembu Nkulukumba a
randri misava swaku nhati, a ko a nyika Nwan’a kwe,
lwe wa ku va swa-kwe, akuva mani na mani lwey’a
pfumelaka ku yene a nga lahleki, kambe a kuma vutomi
le’byi nga gamikiki. Hikuva Xikwembu Nkulukumba a
nga rumelanga Nwan’a kwe amisaveni akuva a ta ta
yavanyisa misava, kambe hi leswaku misava mi ta
huluxiwa hi yene.
Ritu dra Huluxu!
339
NKHUVU WA VAHL
VAHLAWULIWA HINKWA
AHLAWULIWA VU
HINKWAVU
(Domingo mais próximo do dia 1 de Novembro)
Primeira Leitura: Apoc. 7, 2-4. 9-14.
Introduçäo:
Amudondrisiwa lwe waku randreka ngopfu, mupostola Yohane,

ku ndrimana leyi taka hlayiwa swoswi, a hi drungulela amhaka
leyi a yi voniki hi mahlu ya moya na li xihlaleni xa patmos. Apfa
e kari a vona le matilwini aswitrhungu swa vhanu vanyingi, va
ku kala nhlayu, avahlawuliwa va tinxaka-nxaka hinkwatu, va
tindrimi hinkwatu, na va namaretiwi aswikombiso swa
xihambano, va basisiwi hi ngati ya Hambana a nga Yene Hosi
Yesu Kriste. Ahuluxu i dra vhanu hinkwavu lava pfumelaka a
Muhuluxi hi ku hetiseka.
Dondro ya Buku dra Mpfuletelo dra Yohane:
Mine Yohane, ndri vona yinwana ntrumi yi huma wuxeni,

na yi ni xifungo xa Xikwembu Nkulukumba lw’a
hanyaka; yi bandlukana hi ritu le’drikulu ku mune wa
tintrumi le’ti nyikiwiki ntamu waku hona misava ni likhulu;
yi ku: N’wi nga honeni misava, ni likhulu, ni miri, hi ko hi
funga malandra ya Xikwembu Nkulukumba weru a
mimombyeni yavu. Na ku yingela ntalo wa la’va ku
fungiwa: Vali khume dra madzana ya madzana, na mune
wa madzana, ya madzana, na mune wa makhune ya
340
madzana, la’va fungiwiki ku tinxaka hinkwatu ta vana va

Yisrael. Antrhaku ka leswo ndri lavisa: Ku voneka
axitrhungu le’xikulu lexi pfaka ku nge na mhunu lw’a
kotaka ku xi hlaya, xa matiko hinkwawu, ni xa tinxaka,
ni xa tintrhundru ni xa tindrimi; va yimi mahlweni ka
xiluvelo, ni le mahlweni ka Hambana, na va yambali
minkhantyu le’ya ntlhohe, va tameli minkindru a
mavokweni yavu. Va ku bandlukana hi ritu le’drikulu,
vaku: Ahuluxu i dra Xikwembu Nkulukumba weru lw’a
trhamiki xiluvelweni, ni dra Hambana. Atintrumi
hinkwatu apfa ti yimi, ti trandrela xiluvelo, ni vakulu, ni
mune wa swivumbiwa; kutani tiwa hi mimombo
mahlweni ka xiluvelo, ti khinsamela Xikwembu
Nkulukumba, tiku: Amen. Aku nkhensa, ni lidrumu, ni
vutlhari, ni ku tlangela, ni xihluwa, ni vuhosi, ni ntamu,
a swi ve ku Xikwembu Nkulukumba weru hi masiku ni
masiku. Amen. Amunwana ku vakulu a yangula a ku ku
mine: La’va yambaliki a mikhantyu le’ya ntlhohe i
vamani xana; va pfa kwini? Kambe ndri ku ku yene: Ku
tiva ha wene, Hosi yanga. A ku ku mine:
Lava, hi la’va pfaka nhlomulweni lo’wukulu, va
nhlampswiki minkhantyu yavu, va mi basisa hi ngati ya
Hambana.
Ritu dra Hosi!
341
Psalma: 23(24), 1-2. 3-4ab. 5-6.
Ntekelelo: Hi ledri a lixaka dra la’va djulaka a Hosi

La’va djulaka mombo wakwe.
1 - A misava i ya Yehova ni hinkwaswu le’swi

nga ku yone,
A misava ni la’va yakiki ku yone.
Hikusa yene a mi sunguli henhla ka malwandle,
A mi tiyisi henhla ka milambu.
2 - I mani lw’a nga ntlhantukelaka nhaveni ya Yehova,

Lw’a nga trhamaka mbangwini wa ku hlawuleka
kwakwe?
Hi lwe wa mandla la’ya ku ka nsila,
Lwe wa mbilu ya ku basa,
Lw’a nga nyiketikiki moya wakwe madrimini.
3 - A ta yamukela ku tovoka ka Yehova,

Ni ku lulama ka Xikwembu Nkulukumba,
muhuluxi wakwe.
Hi drodro lixaka dra la’va mu djulaka,La la’va
djulaka mombo waku Yakob.
Segunda Leitura: I Jo. 3, 1-3.
342
Introduçäo:
Swoswi, hi vana va Xikwembu Nkulukumba hikola ka lirandru

dra ke. A tilweni hi ta mu vona swanga hi leswi a nga swone. A hi
djuleni, ku sukela swoswi a ku xwengisa a ma hika yeru, hikusa
lava va basiki timbilu hi vone va taka vona Xikwembu
Nkulukumba.
Dondro ya Papela dra ku Sungula dra Johan:
Varandriwa: Lavisani lirandru le’dra ku nhati. ledri a hi

nyikiki drone Tatana, loko hi hlayiwa vana va Xikwembu
Nkulukumba. Kutani hi hine lavo. Hi leswo-ke a misava
a mi hi tivi, hikuva a ma mu tivanga na yene. Varandriwa,
kutani hi vana va Xikwembu Nkulukumba, ka ku ka nga
si voneka leswi hi taka va swone: Swoleswi-ke hi tivaka
leswaku a ta ku awa voneka, ha ku fana na yene, hikuva
hi ta mu vona swanga hi leswi a nga swone. Lweyo ni
lweyo lw’a nga ni ku dumba koloku ku yene awa tibasisa,
swanga h’eswi na yene a basiki.
Ritu dra Hosi!
Aleluya! Aleluya!
Tanani ku mine, hinkwenu la’va karaliki
na n’wine n’wi bindriwaka, ndri ta n’wi wisisa.
343
Evangelho: Mat. 5, 1-12a.
Introduçäo:
Hosi Yesu Kriste, a komba vadondrisiwa a ndlela ya Nfumu wa
Xikwembu Nkulukumba. A madrungula lawa hi taka ma yingela
i mahlayela ya ku gomisa, ya ndlela leyi yi kongometisanaka a
nfun’wini wa le tilwini.
Ku nkama luwa, Yesu loko a vona switrhungu, a ku

ntlhantukela nhaveni; a ku awa trhamisa, a vadondrisiwa
vakwe va trhindrekela kusuhi na ye. Ku ti loko a yahlamuli
nomu wakwe, a va dondrisa a ku: Swi ni ndjombo
swisiwana moyeni, hikusa nfumu wa matilu i wa swone.
Va ni ndjombo la’va nga nhlomulweni, hikusa va ta
miyetiwa. Ti ni ndjombo a timbulwa, hikusa ti ta da pfindla
dra misava. Va ni ndjombo la’va nga ni ndlala ni tora dra
le’swa ku lulama, hikusa va ta xurisiwa. Va ni ndjombo
la’va nga ni lirere, hikusa va ta yentxeliwa lirere na vone.Va
ni ndjombo la’va basiki timbilu, hikusa vone va ta vona
Xikwembu Nkulukumba. Va ni ndjombo valulami, hikusa
vone va ta txhuliwa vana va Xikwembu Nkulukumba. Va
ni ndjombo la’va xaniseliwaka ku lulama; hikusa nfumu
wa matilu i wavu. Nwita va ni ndjombo loko va nwi ruka,
va nwi xanisa, va hlaya maritu hinkwawu ya ku biha ha
nwine hi ku hemba,hikola kwanga.Trhavani, nwi
trhavisisa, hikusa hakelo drenu i drikulu amatilwini.
Ritu dra Huluxu!
344
NKHUVU WA KU DRIMUKA V APFUMELI

VAPFUMELI
HINKWAVU L
HINKWAVU LAA V
VAA FIKI
(2 DE NOVEMBRO)
Primeira Leitura: II Macabeus 12, 43-46.
Introduçäo:
A ku pfumela a wutonwini le’byi nga gamiki swi hi yentxa leswaku

hi pfuna hi mikhongoto a vafi, akuva Hosi yi ta va twela vurombe
yi va tretrelela aswihono swavu.
Dondro ya Buku dra Wubidri dra Macabeus:
A masikwini lawo, Yudas Macabeu a hlengisile a vhanu

vakwe a nhlengo wa mimpimo ya makhume mabidri ya
madracma a ma rumela Yerusalem akuva ma ya nyikeliwa
swanga magandrelo yaku drivaleliwa ka swihono. A
yentxisa xiswoswo hikola kaku pimisa a ku pfuka ka vafi.
Hikuva loko pfa a nga dumbi leswaku la’va yetleliki
ntrhurini va ta pfuka, apfa switava na swi nga djuleki,
nakone apfa swi ta va na swi xihlekisu ku khongotela
la’va fiki. Nangweso, funtri yene apfa a pimisa leswaku a
hakelo drinene dri bekiseliwi la’va fiki na va lulamile: I
mapimisela manene lawo. Kavi hi swoswo yene a yentxiki
345
magandrelo hikola ka la’va fiki, leswaku va ta kuma ku

tiruliwa aswihonweni swavu.
Ritu dra Hosi!
Psalma: 102(103), 8.13-18 (R.8a ou Sal.36,39a)

ou
Psalma: 129(130), 1-2. 3-4. 5-6a. 6b-7. 8.
Ntekelelo: Ndri laveleli Yehova; ahika dranga

dri mu lavelelile.
1 - Ndri bandlukana ku wene, Yehova, ndri le ku

yeteni a hansi.
We Hosi yingela ritu dranga.
Atindleve ta ku a ti yingesete ritu dra
mintratriyo yanga.
2 - Loko wene, u trotra wusomboloki,

I mani, we Hosi lw’a taka yima xana?
Kambe a lidrivalelo dri le ku wene,
Akuva u txhabyiwa.
3 - Ndri laveleli Yehova; ahika dranga

dri mulavelelile,
Ndri dumbi ritu drakwe.
Ahika dra nga dri lavelela Hosi
346
Hi lavelelo le’dri hundrisaka dra la’va
lavelelaka mixo.
4 - Ndri li, le’dri hundrisaka dra la’va

lavelelaka mixo.
Yisrael, dumba Yehova.
Hikuva lirere dri le ku Yehova,
Dri le ku yene ni tirulo le’dra ku yandra.
Yene a ta tirula Yisrael
Aku sombolokeni kwakwe hinkwaku.
Segunda Leitura: I Tes. 4, 13-14. 17b-18.
Introduçäo:
Paulo a dondrisa a vakriste va-le-Thesalonika afaka va kohleka

he’swi taka humelela valekwavu la’va tiyetleleliki, avuganwini
bya minkama: A swikotile ku vatlhamuxela leswaku a
vahlawuliwa va ta pfuka va va kunwe na Yesu lw’a hluliki lifu.
Ntrhaku na vone vahlawuliwa la’va ku hanya hi vugamu va ta
landrela, akuva va ta va xikanwe na Yesu ku kondra ku hela
minkama.
Dondro ya Papela dra ku Sungula dra S.Paulo ku va-

le-Thesalonika:
Kambe a ndri swi randri, vamakweru, leswaku n’wi kohla

hi timhaka ta la’va tiyetleleliki, n’wi nga ti vaviseka swanga
hi vanwana la’va ngeke na ku dumba. Hikusa loko hi
347
kholwa leswaku Yesu a file, a va a pfuka, hi swoswo ni

la’va yetleliki, Xikwembu Nkulukumba a ta va buyisa ha
Yesu kunwe na yene. Hi va ni Hosi kolahu hi minkama
hinkwayu. Hi leswo-ke, miyetanani hi maritu wolawa.
Ritu dra Hosi!
Aleluya! Aleluya!
Hi mine ku pfuka ni vutomi, ku hlaya Hosi.
Lweyi a pfumelaka ku mine, nambi a file,
a ta hanya.
Ku nkama luwa, Yesu a byela switrhungu a ku: Hi mine

kati ledri hanyaka le’dri xikiki hi le tilweni; loko mhunu a
da kati ledro a ta hanya hila kunga helikiki, a kati ledri
ndri ta ka nyika drone, hi miri wanga; ndri minyika akuva
mi va ni vutomi. A vaYuda va kanetana a vuswavu, va
ku: Xana a mhunu lweyi a nga hi nyikisa ku yini a miri
wakwe akuva hi da xana? “Yesu a ku ku vone: Ndri
hlayelamfuri ndri li ku nwine, loko mi nga di miri wa
nwana wa mhunu, ni loko mi nga nwi ngati yakwe, a mi
na vutomi a ndreni kwenu. Lweyi a daka a miri wanga ni
kunwa ngati yanga, a ni vutomi le’byi nga ni maxovo la
manga helikiki; kutani mine ndri ta mu pfuxa hi siku dra
348
vugamu. Hikusa a miri wanga i swakuda hakunene, ni

ngati nyanga i swa kunwa ha kunene. Lweyi a daka miri
wanga ni kunwa ngati yanga, a trhama ku mine, na mine
ndri trhama ku yene. Swanga hi leswi Tatana lw’ a hanyaka
a ndri rumiki, na mine ndri hanya hikola kwakwe, na yene
lw’a ndri daka a hanya hikola kwanga. Le’dri hi dro kati
le’dri xikiki hile tilweni; a dri fani ni le’dri vatatana venu
va dri diki, hikusa drone a dri va sivelanga ku fa; lweyi a
daka kati ledri, a ta hanya hi la kunga helikiki.
Ritu dra Huluxu!
349
NKUVU WA MARIA WA KU BELEKIWA

ANGANA XIHONO
Primeira Leitura: Gen. 3, 9-15. 20.
Introdução:
Hi drimuka namuntlha a nkhuvu wa Maria lw’a nga

tluleliwangakiki hi xihono. A maritu lawa ma taka dondriwa ku
buku dra Genesis ma longoloxa a swidumbiso ku vatatana veru
vaku sungula la’va kumekiki anhlomulweni hikola ka xihono xa
ntumbuluku. A ka dondro leyi, ku kumeka kambe ni swidumbiso
ku Maria lw’a taka kala a nga tluleliwi hi xihono.
Yehova Xikwembu Nkulukumba a vitana mhunu a ku ku

yene: U kwini? Aku: ni dri yingelile a ritu draku a xirambeni,
kutani ni txhava, h’eswi ni nga yambalangakiki ntxhumu,
ni tumbela. A ku: U byeliwi hi mani leswaku a wu
yambalanga ntxhumu? Xana we ku da swa nsinya lowu
ni ku leletiki ni ku: U nga ve da wone, xana? A mhunu a
ku: A nsati lwe u nga ni nyika yene akuva a va na mine,
yene a ni nyiki swa nsinya, na ku da. Yehova Xikwembu
Nkulukumba a ku ku wansati: I mpswini leswi a swi
yentxiki? A wansati a ku: A nyoka ye ku ni kanganyisa,
kutani ni da. Yehova Xikwembu Nkulukumba a ku ku
nyoka: Leswi u yentxiki leswi u ruketeliwile swifuyeni
350
hinkwaswu ni swiharini hinkwaswu swa nhova; u ta famba

hi khuri, u da ntrhuri masiku hinkwawu ya ku hanya kwaku.
Ni ta beka ku yalana makari kwaku ni wansati, ni le makari
ka lixaka draku ni lixaka drakwe; dri ta ku pfotlota nhloko,
wene u dri luma xirendre. A mhunu a ku txhula nkat’akwe
a vitu dra Eva, hi leswi a nga mamana wa hinkwavu la’va
hanyaka.
Ritu dra Hosi!
Psalma: 97 (98), 1, 2-3ab, 3cd-4.
Ntekelelo: Yimbelelani lisimu drimpswa

Nkulukumba a yentxi mahlolwana.
1 – Yimbelelani Yehova alisimu le’drimpswa; hikusa a

yentxi mintxhumu le’mi hlamalisaka;
Avoko drakwe le’dra xinene, ni nkono wakwe
lo’wa ku xwenga swa mi pfunile.
2 – Yehova a vonekisi huluxu drakwe;

Aku lulama kwakwe a ku pfuleteli mahlweni
ka matiku.
A drimuki lirere drakwe, ni ku dumbeka kwakwe
ku Yindlu ya Ysrael.
3 – Awugamu hinkwabyu bya misava byi voni huluxu

dra Xikwembu Nkulukumba weru.
351
Huwelelani hi ku trhava ku Yehova n’wine misava

hinkwayu.
Segunda Leitura: Ef. 1, 3-6, 11-12.
Introdução:
Maria a kumi a matovoko ya ku ka anga tluleliwi hi xihono hikola

ka timpswalu ni ntamu wa Yesu Kriste. Axileswi, na hine hi kumi
a ndjombo ya ku ndruluka vadi va pfindla dra nfumu wa matilo.
Ahi yingiseteni a mhaka leyi ya dondro ya papela dra S. Paulo dri
taka hlayiwa swoswi.
A ku tlangeliwe Xikwembu Nkulukumba, tatana wa Hosi

yeru Yesu Kriste, anga hi tovokisa hi ku tovokisa
hinkwaku ka Moya a matilweni ku Kriste, swanga hi leswi
anga hi hlawula ku yene, na misava mi nga sanga na
tumbuluka, akuva hiva va ku xwenga ni la’va pfumalaka
bati a mahlweni kwakwe; hi lirandru drakwe a hi yimisi
khale akuva hi ta hlayiwa vana vakwe ha Yesu Kriste, hi
ku ti randrela ka mbilu yakwe, aku twaliseni ka lidrumu
dra timpswalu takwe leti anga hi hanana tone hi
murandriwa wakwe, hi leswi hinga yimiseliwa khale, hi
ku tiyisa lo’ka khale ka lwe a yentxaka hinkwaswu hi
kungu dra ku randra kwakwe, akuva hi ta va hi nkhensa
352
lidrumu drakwe, hine la’va nga rangelela ku dumba ku

Kriste.
Ritu dra Hosi!
Aleluya! Aleluya!
Bayete yó Maria, u tali hi timpswalu a
Hosi yi le ku wene.
U ni ndjombo makari ku vavasati hinkwavu.
Introdução:
Xikwembu Nkulukumba a nga hluliwi ha ntxhumu. Swanga hi

leswi apfaka a hlawuli Maria akuva ava Mamana wa Muhuluxi,
a mu tumbuluxi na a tali hi timpswalu, a nga mu trikanga a
tluleliwa hi xihono.
Ankameni luwa a hwetini ya wu ntlhanu na yinwe, a

xirunwa Gabriel xi rumiwa hi Xikwembu Nkulukumba
a mutini wa le Galilea lo va liki i Nazaret, ku lwe
wanhwanyana lw’a butiwiki hi nuna lwe va liki i Yosefa,
wa yindlu ya Davida; a vitu dra lwe wanhwanyana apf’e
Maria. A xirunwa xi ku xi nhingena ku yene, xi ku ku
yene: Xawani, wene lw’a kumiki timpswalu: A Hosi yi
na wene. Yene kambe a ku txhuka hi ritu ledro, a
353
yanakanya leswaku xana a losela ledri i draku yini xana,

kutani a xirunwa xi ku ku yene: U nga txhavi, Maria hikusa
u kumi timpswalu ku Xikwembu Nkulukumba; lavisa u
ta va ni nyimba, u ta beleka nwana wa wandrisanyana, u
ta mu txhula vitu dra Yesu. Lweyo a ta va nkulu, a ta
hlayiwa nwana wa lw’a nga Henhla-Henhla; Hosi
Xikwembu Nkulukumba a ta mu nyika xitrhamu xa
wuhosi xa Davida tatana wakwe; a ta fuma yindlu ya
Yakob hi minkama hinkwayu; a wuhosi byakwe byi nga
vi na wugamu. Kambe Maria a ku ku xirunwa: Xana swi
ta yentxisa ku yini leswi ni nga tivikiki wanuna? A xirunwa
xi ku ku yene: A moya lo’wa ku Xwenga wu ta ta henhla
kwaku, ni ntamu wa Lw’a nga Henhla-henhla wu ta ku
fukumeta; hi leswo-ke lwe wa ku xwenga ataka belekiwa
ata txhuliwa Nwana wa Xikwembu Nkulukumba. Mfuri
lavisa, Elizabet, a xaka draku, na yene a ni nyimba a ta
beleka wandrisanyana a wuduhatini byakwe; kutani a hweti
leyi i ya vuntlhanu na yinwe ku lwe apfaka va ku i xihiko.
Hikusa a kuna xa ntxhumu le’xa ku ka xi nga koteki ku
Xikwembu Nkulukumba. Maria a ku: Hi swone, ni nandra
wa Hosi; a ku yentxiwe ku mine swanga heswi u hlayisiki
xiswone. Kutani a xirunwa xi suka ku yene.
Ritu dra Huluxu!
354
MBILU YA YESU YA KU XWENGA
Primeira Leitura: Os. 11, 1. 3-4. 8c-9.
Introdução:
Xikwembu Nkulukumba xa hi randra, tani hi Tatana lweyi a

kombisaka ndlela, a xurisa ni ku tata hi tinyiku Nwanakwe. A
lirandru dra Xikwembu Nkulukumba, dri kulu ngopfu; ndri tama
dri ve kone nambi loku a vhanu vanga mu landri hi ku hetelela,
leswi yentxaka ku vanga mu faneli. A Xikwembu i lirandru, wa
drivalela ni ku djuletela lweyi a hambanaka ni tindlela takwe.
Dondro ya Buku dra Muprofeta Hosea:
Loko Yisrael e he trongwana, ndri mu randrile, ndri vita

nwananga a huma Egipta. Kasi mine ndri dondrisile
Efrayim aku famba; ndri va khoma hi mavoko; kambe a
va swi tivanga leswaku ndri va holisile. Ndri va koki hi
mapindra ya vhanu, hi switrimbo swa lirandru. Ku vone
ndri fani ni lwe a ntlhantlhaka mpinga tinhlayeni tavu,
ndri va phameli swa-ku-da. Kambe ambilu yanga yi
ndruluka ndreni kwa nga, atimpswalu tanga ti pfukile
kunwe. Ndri nga ka ndri nga yentxi hi ku pfura ka
mahlundru yanga, ndri nga ka ndri nga tlheli ndri helisa
Efrayim; hikusa mine ndri Xikwembu Nkulukumba, a ndri
mhunu; hi mine aMuxwengi amakari kwaku; ndri nga ka
ndri ngati ha mahlundru. Ritu dra Hosi!
355
Psalma: Is. 12, 2-3. 4bcd. 5-6.
Ntekelelo: Nwi ta ka mati hi ku nyonxa atinhlobyeni

ta huluxu.
1- Lavisani, Xikwembu Nkulukumba i huluxu dra

nga ndri ta dumba, ndri nga txhave ntxhumu,
hikusa Yahi, Yehova i ntamu wanga ni lisimu
dranga; hi yene lw’a ndri huluxiki!
2- Nwi ta ka mati hi ku nyonxa atinhlobyeni ta

huluxu.
Asikwini ledro nwi taku: Drumisani Yehova,
vitani vito drakwe.
3 - Tivisani matikweni a mahlolwana yakwe, hlayani

mi ku: A vito drakwe dri tlakukile,
Yimbelelani yehova, hikusa a yentxile
mintxhumu le’ya vukulu; a swi ve swi tibyisima
misaveni hinkwayu!
4- Wene lw’a yakiki Tsiyon, huwelela u

bandlukana, hikusa Muxwengi wa Yisrael i nkulu
amakari kwenu.
Segunda Leitura: Ef. 3, 8-12.14-19.
356
Introdução:
A xihundla xa huluxu, hi ku randra ka Xikwembu, kuva xi huluxa

vhanu, ni misava hinkwayu i xihundla xa Kriste, ku hlaya Paulos.
Hi Kriste, na Kriste, ha Kunene, a ku randra ka Xikwembu ku
hetisekaka: hi Xihambanu Xakwe, a misava mi tlhangana ni
matilu, a vhanu va tlhangana ni Xikwembu, ni switrhungu
hinkwaswu swi tlhangana hi kereke.
Vamakweru: Mine ndri nga lwe’ntrongo ngofu ku tinsasi

hinkwatu, ndri nyikiwi timpswalu leto ta leswaku ndri
dondrisa ku va-matiko ivangeli dra vupfundri bya Kriste,
le’byi ngeke na ku tibyiwa, n’eswaku ndri vonekisa
hinkwavu, ndri va komba mayavelela ya swihundla, leswi
pfaka swi fihliwile hi minkama ku Xikwembu Nkulukumba
lwa nga vumba hinkwaswu; akuva avafumi ni tihosi ta le
matilweni ti tivisiwa hi kereke avutlhari bya Xikwembu
Nkulukumba, le’byi nga ni matlhelo la’ya ku tala, hi
makungu yakwe ya khale, lawa a nga ma yentxa ha Kriste
Yesu Hosi yeru; lweyi hi nga ni ku tiya hayene ni ku
trhindrekela Xikwembu Nkulukumba hi ku dumba, hi ku
pfumela ku yene. Hi leyo mhaka, ndri khinsama hi matrolo
yanga a mahlweni ka Tatana lweyi avuxaka hinkwabyu
bya le matilweni ni le misaveni byi vitiwaka ha yene: Akuva
a mi nyika hi vupfundri byakwe dra ku phatima kwakwe,
akuva nwi tiyisiwa hi ntamu hi moya wakwe, amhunwini
wa le ndreni; nikuva Kriste a trhamisa timbilwini tenu hi
357
ku pfumela; nwi kari nwi simekiwa lirandwini ni ku

bekisiwa a masunguleni ya drone, akuva nwi kuma a ntamu
wa ku yingelisisa, kunwe ni tinsasi hinkwatu, a ku yanama,
ni ku leha ni ku yeta, ni ku tlakuka, ni ku tiva lirandru dra
Kriste, le’dri tlulaka ku tiva hinkwaku; akuva nwi ta tatiwa
hi ku tala hinkwaku ka Xikwembu Kulukumba.
Ritu dra Hosi!
Aleluya!Aleluya!
Tibyathelani ampinga wanga
Nwi va nwi dondra ku mine,
hikusa ndi mbulwa, wa mbilu yaku titongahata.
Introdução:
Yesu, hi ku tinyikela kwakwe, a tiyentxi xinyenpfana, lexi hi

lirandru, xi txunxaka a xitrungo ximpswa xa Xikwembu, Kriste
a hlula xidoho, a va a khalutisa kuya ka tiku drimpswa, a kereke,
ledri dri tumbuluxiwiki hi reve dra Kriste akuva dri hanya, ka
sacramento, hi kola ka babatiso ni (eucaristia) xilalelo (mati ni
ngati) a ku fa ka Hosi.
358
Ava-Yuda, hi ku txhava leswaku amiri mi nga hlwela

xihambanweni hi siku da sabata (kasi asiku ledro ipfa dri
siku dra ku tibekisa, hikusa siku ledro dra sabata apfa dri
siku le’drikulu) va kombela ku Pilato ku va atimhandra ta
vu ti trhoviwa, va ta susiwa. Ma hanga ku tlhasa masotxha,
ma trhova timhandra ta lwe waku sungula, ni ta
munwanyana lwey’apfaka a vambiwi kunwe na yene. Ku
ti loko ma ta ku Yesu, ma ku mu vona leswaku apfa a fi
khale, ma nga trovi atimhandra takwe.Kambe amunwe
ku masotxha a ku mu tlava trheve hi tlhari, kutani kanwe
ka ku huma ngati ni mati. Kutani lweyi a swi voniki, a
hambi vumboni, na kone vumboni byakwe byi tiyile; na
yene awa swi tiva leswaku a hlayela mfuri a ku va na
nwine nwi pfumela. Hikusa swi humeleli akuva atralwa
dri hetiseka le’dri ngaku: Arambu drakwe ni drinwe dri
nga trhoviwi. Nangweso a drinwana tralwa driku: Va ta
lavisa lweyi va mu tlhaviki.
Ritu dra Huluxu!
359
SOLENIDADES E FESTAS ANO - C
INDICE
- NKAMA WA KU LAVISELA HOSI

Nsonto ya Kusungula ku Nkama wa ku Lavisela Hosi ......... 2
Nsonto ya Wubidri ku Nkama wa ku Lavisela Hosi ............ 6
Nsonto ya Wuraru ku Nkama wa ku Lavisela Hosi ............. 11
Nsonto ya Wumune ku Nkama wa ku Lavisela Hosi ......... 15
Ku Belekiwa ka Hosi - Mhamba ya ku Lavisela.................. 19
Mhamba ya Wusiku ........................................................... 24
Mhamba ya Mpundru ........................................................ 29
Mhamba ya Nhlikanhi ........................................................ 33
Nkuvu wa Ndangu wa ku Hlawuleka .................................. 38
Nkuvu wa Maria wa ku Xwenga Mamana wa Nkulukumba. 43
Ku Tikombekisa ka Hosi ..................................................... 47
Nkuvu wa Ntrakamisu wa Hosi (Baptismo do Senhor)......... 72
- NKAMA WA MAHLOMULO
Wa Wuraru wa Nora ........................................................ 56
Nsonto ya ku Sungula ku Nkama wa Mahlomulu................. 61
Nsonto ya Wubidri ku Nkama wa Mahlomulu.................... 66
Nsonto ya Wuraru ku Nkama wa Mahlomulu...................... 71

Nsonto ya Wumune ku Nkama wa Mahlomulu.................... 77
Nsonto ya Wuntlhanu ku Nkama wa Mahlomulu................ 83
360
- NKAMA WA PASKA
Nsonto ya Wubidri ya Paska .............................................. 88
Nsonto ya Wuraru ya Paska .............................................. 84
Nsonto ya Wumune ......................................................... 100.
Nsonto ya Wunthlanu ya Paska .......................................... 105
Nsonto ya Wunthlanu na yinwe ya Paska............................ 109
..............................................
Nsonto ya Wunthlanu na tibidri ya Paska ............................ 114
Nsonto ya Pentekosta........................................................ 119
Nsonto ya Santíssima Trindade .......................................... 124
Nkuvu wa ku Gandrela Miri ni Ngati ya Kriste .................... 129
- NKAMA WA NTOLOVELO
Nsonto ya Wubidri ku Nkama wa Ntolovelo ........................
134
Nsonto ya Wuraru ku Nkama wa Ntolovelo...................... 138
Nsonto ya Wumune ku Nkama wa Ntolovelo ...................... 144
Nsonto ya Wunthlanu ku Nkama wa Ntolovelo ................... 149
Nsonto ya Wunthlanu na Yinwe ku Nkama wa Ntolovelo...... 155
Nsonto ya Wunthlanu na Tibidri ku Nkama wa Ntolovelo...... 160
Nsonto ya Wunthlanu na Tiraru ku Nkama wa Ntolovel.........
.................. 166
Nsonto ya Wunthlanu na mune ku Nkama wa Ntolovelo ...... 172
Nsonto ya Wukhume ku Nkama wa Ntolovelo ...................... 174
Nsonto ya Wukhume na Yinwe ku Nkama wa Ntolovelo....... 179
Nsonto ya Wukhume na Tibidri ku Nkama wa Ntolovelo....... 185
Nsonto ya Wukhume na Tiraru ku Nkama wa Ntolovelo......... 189
Nsonto ya Wukhume na Mune ku Nkama wa Ntolovelo...... 194.
Nsonto ya Wukhume na Nthlanu ku Nkama wa Ntolovelo ... 199
Nsonto ya Wukhume na Nthlanu na Yinwe ku Nkama
wa Ntolovelo ..................................................................... 204
361
Nsonto ya Wukhume na Nthlanuku na Tibidri
Nkama wa Ntolovelo ....................................................... 209
. Nsonto ya Wukhume na Nthlanuku na Tiraru
Nsonto ya Wukhume na Nthlanuku na Mune
Nsonto ya Wumakhume Mabidri ku Nkama wa ntolovelo.... 225
Nsonto ya Wumakhume Mabidri na Yinwe ku Nkama wa
ntolovelo.......................................................................... 229
Nsonto ya Wumakhume Mabidri na Tibidri ku Nkama wa
ntolovelo.......................................................................... 233
Nsonto ya Wumakhume Mabidri na Tiraru ku Nkama ..... 238
Nsonto ya Wumakhume Mabidri na Mune ku Nkama wa
ntolovelo.......................................................................... 243
Nsonto ya Wumakhume Mabidri na Nthlanu ku Nkama wa
ntolovelo........................................................................... 248
Nsonto ya Wumakhume Mabidri Nthlanu na Yinwe ku
Nkama wa ntolovelo....................................................... 254
Nsonto ya Wumakhume Mabidri na Ntlhanu Mabidri ku
Nkama wa ntolovelo............................................................259
Nsonto ya Wumakhume Mabidri na Nthlanu na Tiraru ku
Nsonto ya Wumakhume Mabidri na Nthlanu na Mune ku
Nkama wa ntolovelo......................................................... 268
Nsonto ya Wumakhume Mararu ku Nkama wa Ntolovelo.. 273.
362
Nsonto ya Wumakhume Mararu na Yinwe ku Nkama wa
Ntolovelo........................................................................... 277
Nsonto ya Wumakhume Mararu na Tibidri ku Nkama wa
Ntolovelo........................................................................... 282
Nsonto ya Wumakhume Mararu na Tiraru ku Nkama wa
Ntolovelo........................................................................... 288
Nsonto ya Wumakhume Mararu na Mune ku Nkama wa
Ntolovelo........................................................................... 293
- MI NKHUVU
Nkhuvu wa S. José Nuna wa Maria................................... 297
Ku Tivisiwa ka Hosi ......................................................... 302
Nkhuvu wa Mamana wa weru wa Fátima ........................ 307
Ku belekiwa ka João Baptista ........................................... 310
NKhuvu wa S. Pedro na S. Paulo..................................... 315
Ku Txitxeka ka Hosi ....................................................... 321
Nkhuvu wa ku Tlhakuxiwa ka Mamana Weru ................... 326
Nkhuvu wa ku Belekiwa ka Nwanyana Maria ................... 331
Ku Drunisiwa ka Xihambano ............................................. 335
Nkhuvu wa Vahlawuleki Hinkwavu .................................... 340
Nkhuvu wa ku Drimuka Vapfumeli Hinkwavu la va Fiki ....... 345
Nkhuvu wa Maria wa ku Belekiwa na ngena Xihono ........... 350
Mbilu ya Yesu ya ku Xwenga.............................................. 355
363

Ano C

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ano C

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

LEMBE DRA “C”

LEITURAS E COMENTÁRIOS LITÚRGICOS

SONTO YA KUSUNGULA KU NKAMA WA KU

Primeira Leitura: Jeremias 33, 14-16.

Axidumbiso lexi xi nga yentxeliwa Davida, lexi hlayiwaka hi

Dondro ya Buku dra Muprofeta Yeremiya:

Lavisa, ku hlaya Yehova, ku ta masiku lawa ndri taka

Psalma: 24 (25), 4bc-5ab, 8-9, 10, 14.

Ntekelelo: Xikwembu Nkulukumba wanga ndri ku

1 – Yehova, ndri tivise tindlela ta ku

2 –Yehova i munene, i mululami;

3 – Atindlela ta Yehova hikwatu i lirere

Segunda Leitura: I Tessalonicenses 3, 12-4, 2.

Yesu Kriste a hi leleta leswaku hi fanela ku hanya alirandrwini

Dondro ya Papela dra S. Paulo ku-va-Tesalonika

Hosi a yi nwi yandrise, yi nwi tatisela ku randrana ni ku

Ritu dra Hosi!

Evangelho: Lucas 21, 25-28. 34-36.

nakone Kriste awa belekiwa, lembe ni lembe, atimbilwini ta la’va

Ivangeli ya Yesu Kriste a bukwini dra Luka:

Ankameni lowo, Yesu a te ku vadondrisiwa: Ku tava ni

Ritu dra Huluxu!

NSONTO YA WUBIDRI KU NKAMA WA KU LAVISELA

Primeira Leitura: Baruk 5, 1-9.

Nkulukumba a dumbisa va ka Ysrael leswaku a ta va tlhantlha

Dondro ya Buku dra Muprofeta Baruk:

Yerusalem, hlivila a swiyambalu swa ntima ni swa ku

u vona vana vaku va tlhanganiki ku sukela a mpela-dambu

Psalma: 125 (126) 1-2ab, 2cd-3, 4-5, 6.

Ntekelelo: A Hosi yi yentxi mahlolwana.

1 – Loko Yehova a buyisi vakhomiwa va le Tsiyoni,

2 – Lahu-ke va ku amakari ka matilo:

3 – Yehova, buyisa ku khomiwa kweru

4 – Va’ya, va’ya na va drila,

Segunda Leitura: Fil. 1, 4-6. 8-11.

A Ivangeli yi hangalasiwi hi Nkulukumba na a pfunisiwa hi

Dondro ya Papela dra S. Paulo ku va-le-Filipe:

Vamakweru, hi minkama hinkwayu, a ku khongoteni

ku sungula hi siku dra ku ranga a ku Txhikela swoswi.

Evangelho: Lucas 3, 1-6.

Hi xihena, loko n i yendreliwa hi Hosi, swi sindrisa aku lulamisa

Ivangeli ya Yesu Kriste a bukwini dra Luka:

Hi lembe dra vukhume na ntlhanu dra ku fuma ka tiberio

Ritu dra Huluxu

NSONTO YA WURARU KU NKAMA WA KU LAVISELA

Primeira Leitura: Sofonias 3, 14-18 a.

Yerusalem a wa rambiwa akuva a nyonxa hikusa Nkulukumba,

Dondro ya Buku dra Muprofeta Sofonias:

Yimbelela, nwana wa wansati wa Tsiyoni; we Ysrael;

Ritu dra Hosi

Psalma: Ezaya 12, 2-3. 4bcd. 5-6.

Ntekelelo: Xitrhungu xa Hosi tshava

1 - Lavisani, Xikwembu Nkulukumba i huluxu dranga

3 - Yimbelelani Yehova, hikusa a yentxile

Segunda Leitura Fil. 4, 4-7

Aku trhava, alirandru ni mikhongoto ya minkama hinkwayu hi

Dondro ya papela dra S. Paulo ku va-le-Filipi:

Vamakweru: Trhavani a Hosini hi minkama hinkwayu:

Evangelho: Lucas 3, 10-18.

akuva avhanu vati lulamisela aku yamukela Mesiya, lwe a pfaka

Ivangeli ya Yesu Kriste a bukwini dra Luka:

A nkameni luwa, a switrhungu swi mu vutisa swi ku: Xana

NSONTO YA WUMUNE KU NKAMA WA KU LAVISELA

Primeira Leitura Mika 5, 1-4 a