05 Влезни уреди

ФАКУЛТЕТ ЗА ЕЛЕКТРОТЕХНИКА И ИНФОРМАЦИСКИ ТЕХНОЛОГИИ
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО
Како функционираат
сметачите?
Комуникација човек - компјутер
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО
Комуникација човек - компјутер
 Влезните уреди ги препраќаат

податоците кон сметачот
 Тие ги преведуваат пораките на
корисникот во точно одредени низи
информации што компјутерот ги
разбира
 Потоа ги препраќа во сметачот
Аналогно кон дигитално

 Информациите што корисникот ги
задава се аналогни податоци
 Тие се преведуваат во електрични
импулси и сигнали составени од точно
одредени низи „нема импулс“ и „има
импулс“
Најзастапени влезни уреди на

персоналните сметачи
 Тастатура
 Покажувачки уреди
 Влезни уреди за слики и видео
 Влезни уреди за звук
 Уреди за игри
Типови тастатури
 Тастатура за персонален сметач
 Тастатура на преносните компјутери со
намалени димензии и намален број
копчиња
 Тастатура за плочкестите компјутери
 чувствителна на допир
 виртуелна тастатура
 Тастатура со димензија на палец

Врска меѓу тастатурата и сметачот
 Тастатурата е поврзана со сметачот:

 сопомош на кабел
 безжично:
 преку радио бранови со опсег од 27 MHz to up
до 2.4 GHz
 преку резервирана фреквенција 2400–
2483.5 MHz (блутут)
 преку инфра-црвени сигнали
 на далечина
 преку радио бранови
Различни тастатури (1)
Преземено од
http://vhxn.com/black-bluetooth-keyboard
-with-dongle-set-plus-ps3-keyboard/
Различни тастатури (2)

 http://www.digitaltrend
s.com/mobile/microso
ft-surface-tablets-
unveiled/
http://www.digitaltrends.com/
mobile/microsoft-surface-tablets-unveiled/
http://pocketpccentral.net/access/dell_x3/keyboard.htm
Виртуелна тастатура и гитара
http://www.apple.com/ipad/built-in-apps/
images/overview_mail_20111004.jpg
http://images.apple.com/ipad/from-the-app-store/
apps-by-apple/images/apple_garageband_screen_20111005.jpg
Основните делови на тастатурата на

персоналните сметачи
 Алфанумерички дел
 Функциски дел
 Навигациски дел
 Нумерички дел
Внатрешноста на тастатура
Функцијата на тастатурата
 Тастатурите се компјутери во мало, со
сопствен микропроцесор и меморија
 Секое копче од тастатурата има
сопствено електрично коло низ кое
постојано тече струја
 Кога копчето ќе се притисне, доаѓа до
промена на јачината на струјата во
електричното коло
Скенирачки код
 Микропроцесорот ги открива промените
на струјата
 За секое копче се генерираат два
скенирачки кода:
 При притисок на копчето
 Кога копчето се отпушта
 Генерираниот код се сместува во

меморијата на тастатурата
Функцијата на BIOS / UEFI

 Кодот се препраќа кон порта што е
достапна за BIOS-от (basic input-output
system) или за поновата верзија UEFI
(Unified Extensible Firmware Interface)
 Кодот се препраќа на натамошна
обработка
 Кон тастатурата се праќа информација
да го отстрани кодот од сопствената
меморија
Виртуелни тастатури
 Виртуелните тастатури се софтверски
компоненти што овозможуваат внес на
информациите без употреба на физички
копчиња.
 Тие генерираат текст на екранот на
електронскиот уред во зависност од тоа кои
виртуелни копчиња прикажани на екранот ги
допира корисникот.
 Текстот обично се внесува или со
потчукнување на виртуелна тастатура или со
следење на допирот на прстот.
Покажувачки уреди
 Уредите што му овозможуваат на
корисникот да покаже (посочи) на
просторниот податок
 Се користат во зависност од:
 движењето на објектите
 допир врз чувствителна површина
Покажувачки уреди кои зависат од

движењето на објектите
 Глувче
 Трекбол („топче – трагач“)
 Палка за играње
 Покажувачка точка
Видови глувчиња
 Механичко глувче
 Оптичко глувче
 Ласерско глувче
 Жироскопско глувче
 3D глувче
 Тактилно глувче
Изглед на механичкото глувче
Преземено од http://www.howstuffworks.com/mouse2.htm
Како функционира механичкото

глувче?
 Гуменото топче ги движи двата енкодера
(хоризонтален и вертикален)
 Тие на рабовите имаат мали метални
контактни точки кои допираат на мала прачка
за контакт
 При секој допир се создава електричен
сигнал
 Сигналот се препраќа директно кон
програмата што е активна во тој момент
 Програмата ја извршува задачата што била
побарана со глувчето
Изглед на оптичкото глувче
http://www.mousearena.com/laser-mouse-versus-optical-mouse/
Како функционира оптичкото глувче?
 Содржи минијатурна камера што прави

1500 слики во секунда
 Сликањето е поддржано од црвената
диода што емитува светлина (LED)
 LED ја осветлува површината врз која
се движи глувчето и ја одбива
светлината кон метал-оксидно
полупроводничкиот (CMOS) сензор
Од CMOS до курсорот на екранот
 CMOS сензорот ја праќа сликата кон

процесорот за дигитални слики (DSP)
 DSP одредува колку се придвижило
глувчето во споредба со претходната
состојба и ги препраќа координатите кон
компјутерот
 Компјутерот го движи покажувачот
(наречен курсор) по екранот
 Проверките се вршат стотици пати во една
секунда
Ласерските глувчиња
 Имаат идентична функција како

оптичките
 Единствената разлика е во тоа што за
осветлување на површината не
користат LED туку инфра-црвена
ласерска диода
Предностите на оптичките глувчиња
 Немаат подвижни делови

 Не може да им влезе нечистотија
 Зголемената резолуција значи полесен
одговор
 Не им треба посебна подлога
Изглед на трекболите
http://www.mousearena.com/
trackball-computer-mouse/
http://www.adesso-shop.com/index.php?
main_page=product_info&cPath=5
_20& products_id=62
Трекбол или „топче – трагач“

 Топчето е сместено на специјално
подножје во кое се наоѓаат сензори
чувствителни на движењето
 Може да биде составен дел на
тастатурата
 кајпреносните сметачи
 дури и кај мобилни телефони
Колекција палки за играње
http://www.nytimes.com/2005/06/05/weekin%20review/05zeller.html?
Забелешка: линкот не постои повеќе
Палки за играње
 Првенствено наменети за играње
акциони игри, но се користат и за
индустриски намени
 Содржат сопствен микропроцесор
 Имаат две независни оски на движење
 Овозможуваат независно следење на
движењето по x и y оската
 Специјални палки се користат како дел
од асистивните технологии
Покажувачка точка
 Изометриска палка за играње
 Работат чувствувајќи ја силата што се
применува врз нив
 Брзината на покажувачот зависи од
јачината на притисокот
http://www.notebookreview.com/default.asp?newsID=1610
Покажувачки уреди на допир
 Графички таблет
 Електронско перо
 Подлога чувствителна на допир
 Екрани чувствителни на допир (екрани
на допир)
Изглед на графичките таблети
http://www.carbodydesign.com/articles/2005/2005-09-08
-digital-car-design/2005-09-08-digital-car-design.php
http://techniczone.com/graphic-tablet-reviews/
Како работат графичките таблети?
 Таблетот претставува дигитална страна или

платно врз кое може да се црта со светлечко
пенкало
 Ја презема сликата како податок што го
сместува во датотека
 Ги „толкува“ косината на пенкалото, неговиот
притисок, како и оддалеченоста од пенкалото
до таблетот
 Графичките таблети имаат многу поголема
прецизност од екраните на допир
Електронско перо (стилус)

 Сериска опрема на личните дигитални
асистенти (PDA) и еден дел од
„паметните“ телефони
Преземено од http://forums.macrumors.com/showthread.php?t=544147
Подлога чувствителна на допир
 Површини што го преведуваат

движењето и позицијата на прстот во
однос на позицијата на екранот
 Некои подлоги имаат и специјални
позиции кои нудат и дополнителни
функционалности, на пример контрола
на скролирањето
Екрани чувствителни на допир

 Присутни кај мобилните телефони и кај
поновите модели на лаптопи
 Екраните на допир овозможуваат директна
интеракција со прикажаните елементи на
екранот
 Способни се да го детектираат присуството и
точната местоположба на допирот врз
екранот
 Се базираат врз различни типови сензори кои
зависат од типот на екранот
Типови екрани на допир

 Отпорнички системи
 Стаклен панел прекриен со метален слој
проводници и отпорници
 Површински акустичен бран
 Два трансдуктора сместени на стакло
 Кондензирачки
 Слој што го сочувува електричните полнежи
сместен врз стаклен панел
 Инфрацрвени
 Оптичко исцртување
 Препознавање на акустичен пулс
Резиме за покажувачките уреди
 Овозможуваат внесување просторни

податоци
 Движењето на покажувачките уреди
што зависат од движењето на објект се
прикажува на екранот како движење на
курсорот
 Покажувачките уреди што зависат од
допирот ги откриваат движењата и ги
преведуваат во дигитални сигнали што
се препраќаат кон сметачот
Влезни уреди за слики и видео
 Скенер
 Препознавач на оптичките знаци
 Дигитална камера
 Специфични скенери
Скенер
 Механизмот за скенирање се наоѓа под
стаклен прозорец
 Содржат глава за скенирање која се движи
 Таа ја отчитува светлината што се одбива од
хартијата
 Светлината се рефлектира низ систем
огледала и се насочува кон леќи
 Зраците се препраќаат кон диоди што
светлината ја преведуваат во електрични
сигнали
Како изгледа скенер
https://www.mustek.
de/product/a3-600s/
https://en.wikipedia.or
g/wiki/Image_scanner
https://itunes.apple.com/us/
app/turboscan-pro-pdf-
scanner/id342548956?mt=8
AD претворувач
 Сигналите што ги генерираат диодите се
аналогни
 Компјутерот обработува дигитални податоци
 Претворувањето се реализира со аналогно-
дигиталниот претворувач (ADC)
 Дигиталната информација се запомнува во
 Графички формат (како слика)
 Текстуален формат по OCR обработка
Препознавач на оптичките знаци
 Препознавањето на оптичките знаци (OCR)

препознава:
 дали квадратчето на хартијата е црно или бело
 го одредува најсоодветниот знак добиен од
соседните квадратчиња
 Се реализира со помош на:
 OCR уреди
 Специфичен софтвер
 ABBYY FineReader 11 OCR
 Зависи од фонтот, големината и стилот на

знаците
Специфични скенери
 Читач на (еднодимензионални) бар
кодови
 Линии со променлива широчина
 Читач на (дводимензионални) QR
кодови
 Квадратни точки уредени во квадратен
шаблон
 Скенер на отисоци на прстите
 Признаци за совпаѓање врз основа на
шаблони или слики
Читачи на бар кодови

 Бар код читач е уред кој се користи за
читање на бар кодови (податок во
форма на црно бели линии).
 Овој вид на кодови се користат кај
продукти, книги, итн.
 Скенерот може да биде рачен или
стационарен (embedded).
Како работи читачот
 Читачот го скенира бар кодот како слика

и потоа го конвертира во
алфанумеричка вредност. Таа вредност
се праќа до компјутерот со кој е поврзан
читачот.
https://www.tutorialspoint.com/computer_fundamentals/co
mputer_input_devices.htm
Читач на QR кодови
 QR code = Quick Response Code
 Се појавиле во 1994 година во
автомобилската индустрија во Јапонија
 Денес се користат за маркетинг (камерата на
телефонот има улога на QR скенер)
 Со помош на QR читач
се добива URL
https://en.wikipedia.org/wiki/QR_code
Дигитална камера
 Ги дигитализираат подвижните слики
 Функционираат слично како скенерите
 Имаат способност да фатат голем број
слики во кус временски период
 Сликите се сместуваат во долготрајна
меморија која не се брише по
исклучување на камерата
Влезни уреди за звук

 Микрофон
 Звукот се дигитализира во звучна картичка
која го прима звукот (аналоген сигнал) и го
препраќа кон ADC чип
 MIDI тастатура
 Ракувањето со дигиталните сигнали се
врши со помош на инструкциите во
ROM-от на сметачот
Уреди за игри
 Контролери на игрите
 Подлоги за играње
 Wii контролери (за Nintendo)
 Kinect сензорски уреди (за Microsoft
X360)
Дополнителни влезни уреди

 Препознавачи на звук
 Препознавачи на говор
 Систем за позиционирање (Global
Positioning system = GPS)
 Сензори за прибирање податоци
 Акцелерометар
 Жироскоп
Како работи GPS
https://www.gethow.org/how-does-gps-global-positioning-
system-works
Како работи GPS
https://www.nationalgeographic.org/photo/triangulation-sized/
Резиме
 Можат да бидат дискретни (тастатура) или
аналогни (повеќето останати)
 Ги прифаќаат аналогните сигнали
 Ги дигитализираат во зависност од
 Механичко движење
 Аудио сигнал
 Видео сигнал
 Претставуваат меѓууреди (интерфејси)
 Можат да бидат дводимензионални и
тродимензионални

05 Влезни уреди

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

05 Влезни уреди

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ФАКУЛТЕТ ЗА ЕЛЕКТРОТЕХНИКА И ИНФОРМАЦИСКИ ТЕХНОЛОГИИ

ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Комуникација човек - компјутер

 Влезните уреди ги препраќаат

Аналогно кон дигитално

Најзастапени влезни уреди на

 Тастатура со димензија на палец

Врска меѓу тастатурата и сметачот

 Тастатурата е поврзана со сметачот:

Различни тастатури (1)

Различни тастатури (2)

Виртуелна тастатура и гитара

Основните делови на тастатурата на

 Генерираниот код се сместува во

Функцијата на BIOS / UEFI

Покажувачки уреди кои зависат од

Изглед на механичкото глувче

Како функционира механичкото

Изглед на оптичкото глувче

Како функционира оптичкото глувче?

 Содржи минијатурна камера што прави

Од CMOS до курсорот на екранот

 CMOS сензорот ја праќа сликата кон

 Имаат идентична функција како

Предностите на оптичките глувчиња

 Немаат подвижни делови

Трекбол или „топче – трагач“

Колекција палки за играње

Покажувачки уреди на допир

Изглед на графичките таблети

Како работат графичките таблети?

 Таблетот претставува дигитална страна или

Електронско перо (стилус)

Подлога чувствителна на допир

 Површини што го преведуваат

Екрани чувствителни на допир

Типови екрани на допир

Резиме за покажувачките уреди

 Овозможуваат внесување просторни

Влезни уреди за слики и видео

Како изгледа скенер

Препознавач на оптичките знаци

 Препознавањето на оптичките знаци (OCR)

 Зависи од фонтот, големината и стилот на

Читачи на бар кодови

Како работи читачот

 Читачот го скенира бар кодот како слика

Влезни уреди за звук

Дополнителни влезни уреди

Како работи GPS

Како работи GPS

You might also like