КОНТРОЛЕРИ

наставник: доц. д-р Јована Јованова

кабинет: 208 – Машински факултет
e-mail: jovana.jovanova@mf.edu.mk
Микропроцесорскиот систем се состои од:
 CPU (централна процесорска единица)
 Меморија
 Системски магистрали
 Влезно/Излезни (I/O) интерфејси (портови)

Микропроцесорски систем
 Општа форма на микропроцесорски систем
Адресна магистрала

Меморија Меморија
Адресен Излезен
I/O порт

МИКРОПРОЦЕСОР
Кристал декодер
ROM RAM

CPU
Clock

Влезен
порт

Податочна магистрала

Управувачка магистрала

Микропроцесорски систем
 Микропроцесорот (CPU) ги врши следните функции:
 Добива инструкции од меморијата.
 Извршува инструкции
 Врши пресметки
Аритметичка
/ Логичка Регистри
единица

(ALU)

Управувачка
единица

Микропроцесорски систем
 Аритметичка / Логичка единица (ALU)
 Врши аритметички и логички операции внатре во CPU-то.
 Управувачка единица (Control Unit)
 Генерира временски сигнали кои се користат за да пренесат
програмска инструкција од меморијата и да ја изврши.
 Ја синхронизира работата во CPU-то и го определува редоследот
на работење.
 Регистри
 Мемориски локации во CPU-то кои се користат за чување на
информации, додека се извршуваат инструкциите.
 CPU-то содржи група на регистри, секој со различна функција.
Микропроцесор
  ROM Vs RAM

RAM меморијата е сеуште

празна бидејќи компјутерот
само што се вклучи
Компјутерот е
вклучен CPU-то бара инструкции
од меморијата

CPU-то полни
Микропроцесорски систем инструкции од ROM.
  Влезно/Излезни (I/O) интерфејси (портови)
 Служат за пренос на податоци помеѓу микропроцесорот и
надворешниот свет.
 Го поврзуваат микропроцесорот со надворешни уреди.
 Влезни уреди
- прекинувачи, тастатури
- го снабдуваат микропроцесорот со бинарни информации
 Излезни уреди
- дисплеј монитор
- примаат бинарни информации од микропроцесорот

Микропроцесорски систем
  Влезно/Излезни (I/O) интерфејси (портови)
 Како се поврзуваат портовите со системската магистрала?

Вградено на плоча
Со користење на слотови
Микропроцесорски систем
 Извршен циклус на CPU
 Процесорот извршува инструкции во бесконечен циклус (зема,
декодира, извршува).
 Ги прави следните три работи:
- зема инструкции од некаде
- ги анализира инструкциите, зема повеќе податоци ако е
потребно
- извршува инструкција
 Ги следи инструкциите со користење на програмски бројач
- му ја кажува на CPU-то локацијата на следната инструкција.

Микропроцесорски систем
Извршен циклус на CPU
Ресет

Зема

Декодира

Извршува

Микропроцесорски систем
Интегриран електронски уред кој вклучува три важни
компоненти на еден чип:
 Микропроцесор (CPU)
 Меморија
 Влезно/Излезни
(I/O) портови

Микроконтролер
Микроконтролерот има CPU и фиксна вредност на ROM, RAM, I/O портови и
тајмери, се на еден чип. Помалку флексибилен.
Микропроцесорот не содржи ROM, RAM, I/O портови на самиот чип. Повеќе
флексибилен.

а) Микропроцесорски систем б) Микроконтролер

Микроконтролер Vs Микропроцесор
Peripheral Interface Controller (PIC) конртолер развиен во 90-тите од страна на
Microchip:

PIC Микроконтролер
Машински јазик (инструкции)
 Низа од бинарни цифри кои можат да се извршат од страна на процесорот пр.: 0010 1001
 Тешко разбирливи за човекот
Assembly јазик
 Машинските инструкции се претставени со Mnemonic инструкции.
 Mnemonic инструкции (кратенки) пр.: MUL од Multiply
 Assembly програмата мора да се преведе (со Assembler) во машински код (кој се распознава
од процесорот) пред да се изврши.
 Недостатоци: тешко се разбираат подолги програми, ниска продуктивност на
програмерот.

Програмирање
Јазици со високо ниво (BASIC, C, C++)
 Синтаксата на овие јазици е слична со Англискиот јазик.

 Потребен е преведувач (компајлер) за преведување на програмата во соодветен

машински код.

 Главен недостаток: поспора брзина на извршување на машинскиот код добиен после

компајлирање на програма напишана со јазик на високо ниво.

 Сепак, C - јазикот широко се користи за програмирање на микроконтролерите во

индустријата.

Програмирање
 Репрограмабилна матрица со логички кола.

FPGA (Field Programmable Gate Array)

 Микропроцесорски базирани компјутери изградени на една печатена плоча,
која содржи меморија, влезови и излези, како и сите останати
карактеристики на еден функционален компјутер.

Специјализирани компјутерски плочи

  Програмабилен логички контролер (PLC)
 Дигитален електронски апарат кој користи програмабилна
меморија за внатрешно чување на инструкции за
имплементирање на специфични функции, како што се
логика, редоследност, тајминг, броење и аритметика за
управување преку дигитални или аналогни модули, на
различни видови на машини или процеси.
 Развиен за да ги замени релеите во доцните 1960 –ти
 Стануваат популарни во 1980-тите
 Сега се користат во многу индустриски процеси.

PLC
PLC
 Предности
 Оклопени се, можат да работат во “тешки” услови (прашина,
влага, топло, ладно....)
 Можност за додавање на влезни и излезни линии.
 Ефективни за контролирање на комплексни системи.
 Флексибилни, можат да се репрограмираат за управување
на други системи брзо и едноставно.
 Прозорчињата за известување помагаат за полесно
програмирање и се намалува времето на застој.
 Надежни, работат со години без грешка.

PLC
 Светилка

Пумпа

Прекинувач

Ел. мотор

Сензор
Цилиндар
PLC
  Компоненти:
Контакти за влезни линии

PLC контролер
Влезно коло
Напоју-
вање

Меморија
Комуни- CPU
кација

Проши-
рување Излезно коло

Компјутер за програмирање Контакти за излезни линии

на PLC
PLC систем
  Компоненти:
CPU I/O модули Модули за специјални функции

Напојување

Заштитно
капаче

Интерфејс за единици USB интерфејс

за проширување
RS 232 интерфејс

Мемориска Резервна батерија

PLC систем картичка
 Додека PLC-то работи, програмата се извршува преку процес
на скенирање кој се повторува постојано во циклуси.
 Времето на еден циклус зависи од големината на програмата
која што треба да се изврши.
ФАЗА 1
Читање на влезови
Скенирање
ФАЗА 2
Извршување на
програмата
ФАЗА 3
Дијагностика /
Комуникација
ФАЗА 4
Скенирање на
излезите
Принцип на работа на PLC
  Ladder дијаграм: се изразува со помош на симболи, налик на симболите на
електричните уреди.

Нормално отворен Нормално затворен

(NO) (NC)
 Сигналот се пренесува низ овие контакти кога тие се затворени.
 Нормално отворениот контакт (NO) дава лочичка 1 кога е вклучен (ON).
 Нормално затворениот контакт (NC) дава лочичка 1 кога е исклучен (OFF).

Програмирање на PLC
 Ladder дијаграм

Кутија (Boxes)

Намотка (Coil)
 Намотката претставува реле кое се вклучува кога сигналот ќе стигне до нив.
 Може да биде нормално отворено или нормално затворено.
 Кутиите претставуваат различни инструкции или функции кои може да се
извршат кога до нив стигнува одреден сигнал.
 Некои функции: тајмери, бројачи, математички операции, set, reset, ….

Програмирање на PLC
 Управување на ниво на масло во резервоар.
 Се користат два сензора, еден на дното и еден на врвот.
 Се вклучува мотор за пумпање на масло во резервоатор се
додека да се достигне горно ниво.
 Во тој момент моторот се исклучува и останува така се додека
маслото не го достигне долното ниво.
 Потоа моторот повторно се вклучува и процесот се повторува.

Сензор за високо ниво

Сензор за ниско ниво
Мотор
Пример