Ano ba ang WIKA?

Ang wika ay isang bahagi ng pakikipagtalastasan. Kalipunan ito ng mga simbolo,

tunog, at mga kaugnay na bantas upang maipahayag ang nais sabihin ng kaisipan.
Ginagamit ang pamamaraang ito sa pagpapaabot ng kaisipan at damdamin sa
pamamagitan ng pagsasalita at pagsulat. Isa rin itong likas na makataong pamamaraan
ng paghahatid ng mga kaisipan, damdamin at mga hangarin sa pamamagitan ng isang
kaparaanang lumilikha ng tunog; at kabuuan din ito ng mga sagisag sa paraang
binibigkas. Sa pamamagitan nito, nagkakaugnayan, nagkakaunawaan at nagkakaisa ang
mga kaanib ng isang pulutong ng mga tao.

Kahalagahan
Kung wala ang wika, mawawalan ng saysay ang halos lahat ng gawain ng
sangkatauhan, sapagkat nagagamit ito sa pakikipag-ugnayan katulad ng sa
pakikipagkalakalan, sa diplomatikong pamamaraan ng bawat pamahalaan, at
pakikipagpalitan ng mga kaalaman sa agham, teknolohiya at industriya.

Etimolohiya
Nag-ugat ang salitang wika mula sa wikang Malay. Samantalang nagmula naman
sa Kastila ang isa pang katawagan sa wika: ang salitang lengguwahe. Tinatawag ding
salita ang wika. Katulad ng language – tawag sa wika sa Ingles – nagmula ang salitang
lengguwahe o lengwahe sa salitang lingua ng Latin, na nangangahulugang “dila“,
sapagkat nagagamit ang dila sa paglikha ng maraming kombinasyon ng mga tunog,
samakatuwid ang “wika” – sa malawak nitong kahulugan – ay anumang anyo ng
pagpaparating ng damdamin o ekspresyon, may tunog man o wala, ngunit mas
kadalasang mayroon.
Pinakapayak sa mga anyo ng wika ang paggamit ng mga salita o pagsasalita. (Tingnan
ang mga sining na pangwika). Subalit kabilang din rito ang pagsusulat, mga wikang
pasenyas, larangan ng musika, sining ng pagpipinta, pagsasayaw, at maging ang
matematika. “Wika” ang lahat ng mga ito kung gagamitin ang malawakan na kahulugan
ng wika. Sa ilang pagkakataon, tinatawag ding dila (piguratibo), salita, diyalekto, o lingo
(sariling-wika ng isang grupo, [bigkas: ling-gow, mula sa Ingles]) ang wika.

Kasaysayan at teorya
Hindi lubos na nalalaman kung saan, kailan, at paano nagsimula ang paggamit ng
wika. Subalit mayroong mga hinuha at kuru-kuro ang mga dalubhasang nagsipagaral ng
paksang ito. Isa sa mga teoryang ito ang nagsasabing “ginaya ng mga sinaunang tao ang
mga tunog na narinig niya sa kalikasan.” Halimbawa ng mga tunog na ito ang mga kahol
ng mga asong-gubat o ng mga bumubukal na sapa. Dahil sa iba’t ibang interpretasyon o
gawi sa paggaya ng mga “tunog ng kalikasan” na ito kaya nagkaroon ng maraming mga
wika sa mundo.
Ang wika ay may iba't ibang katangian. Ito ay isa sa mga mahahalagang bagay na
ibinigay ng Diyos sa tao upang mabuhay nang may kabuluhan at makamit niya ang
kanyang mga pangarap at mithiin sa buhay.

1. Ang wika ay masistemang balangkas. Ang wikang ginagamit ng bawat tao sa

daigdig ay sistematikong nakaayos sa isang tiyak na balangkas.
Halimbawa:
nag-aaral Sarah mabuti makapasa eksamin
Mapapansing batay sa mga salitang nakalahad sa itaas, tayo ay makabubuo ng isang
pangungusap tulad ng:

Si Sarah ay nag-aaral nang mabuti upang makapasa sa eksamin.

2. Ang wikang ay sinasalitang tunog. Makabuluhan ang wika sapagkat ito ay

nagtataglay ng tunog. Subalit hindi lahat ng tunog ay wika sapagkat hindi lahat ng tunog
ay may kahulugan. Sa tao, ang pinakamakabuluhang tunog ay may kahulugan. Sa tao,
ang pinakamakabuluhang tunog na nilikha natin ay ang tunog na salita. Ito rin ang
kasangkapan ng komunikasyon sa halos lahat ng pagkakataon. Tanging sinasalitang
tunog lamang na nagmumula sa tao ang maituturing na wika. Nilikha ito ng ating
aparato sa pagsasalita na nagmumula sa hanging nanggagaling sa baga ng nagdaraan sa
pumapalag na bagay na siyang lumilikha ng tunog (artikulador) at minomodipika ng
ilong at bibig (resonador).
3. Ang wika ay pinipili at isinasaayos. Mahalaga sa isang nakikipagtalastasan na
piliing mabuti at isaayos ang mga salitang gagamitin upang makapagbigay ito ng
malinaw na mensahe sa kausap. Sa lahat ng pagkakataon, pinipili natin ang wikang ating
gagamitin.
4. Ang wika ay arbitraryo. Ang isang taong walang kaugnayan sa komunidad ay
hindi matututong magsalita kung papaanong ang mga naninirahan sa komunidad na
iyon ay nagsasalita sapagkat ang esensya ng wika ay panlipunan.
Halimbawa:
Kung ikaw ay nasa Pangasinan, kailangan ang wikang iyong sinasalita ay ang wikang
gamitin sa Pangasinan upang magkaroon ka ng direktang ugnayan sa lipunang iyong
ginagalawan.
Ang pagiging "arbitrary" ng wika ay maari ring maiayon sa konbensyunal na
pagpapakahulugan ng salitang ginagamit. Walang kaugnayan ang salitang ginagamit sa
ipinakakahulugan nito. Isang halimbawa ay ang salitang "aso" sa ingles ang gamiting
salita ay "dog", sa Ilokano, ito ay "aso", sa Pangasinan ito ay "aso" maaaring pareho ang
mga salitang ginamit dahil ang mga gumagamit ng wika ay napagkayariang ito ang
gamiting salita kaya't ito ang pangkalahatang gamit sa salitang "aso"
5. Ang wika ay ginagamit. Ang wika ay kasangkapan sa komunikasyon at katulad ng
iba pang kasangkapan, kailangang patuloy itong ginagamit. Ang isang kasangkapang
hindi ginagamit ay nawawalan ng saysay.
6. Ang wika ay nakabatay sa kultura. Paanong nagkakaiba-iba ang wika sa daigdig?
Ang sagot ay makikita sa pagkakaiba-iba ng mga kultura ng mga bansa at pangkat. Ito
ang paliwanag kung bakit may mga kaisipan sa isang wika ang walang katumbas sa
ibang wika. Pansinin natin ang pagkakaiba ng wikang Filipino sa Ingles. Anu-ano ang
iba't ibang anyo ng "ice formations" sa Ingles? Ngunit ano ang katumbas ng mga iyon sa
Filipino? Maaring yelo at niyebe lamang, ngunit ano ang katumbas natin sa iba pa? Wala,
dahil hindi naman bahagi sa ating kultura ang "glacier", "icebergs", "forz", "hailstorm" at
iba pa.
7. Ang wika ay nagbabago. Dinamiko ang wika. Hindi ito maaaring tumangging
magbago. Ang isang wika ay maaaring nadaragdagan ng mga bagong bokabularyo.
Bunga ng pagiging malikhain ng mga tao, maaaring sila ay nakalilikha ng mga bagong
salita.
 8. Ang wika ay komunikasyon. Ang tunay na wika ay wikang sinasalita. Ang wikang
pasulat ay paglalarawan lamang ng wikang sinasalita. Gamit ito sa pagbuo ng
pangungusap. Walang pangungusap kung walang salita.
9. Ang wika ay makapangyarihan. Maaaring maging kasangkapan upang labanan
ang bagay na salungat sa wastong pamamalakad at pagtrato sa tao. Isang halimbawa
nito ay ang wastong pamamalakad at pagtrato sa tao. Isang halimbawa nito ay ang
walang kamatayang akdang "Uncle Tom's Cabin" na isinulat ni Stowe. Dahil sa nobelang
ito, nagkaroon ng lakas ang mga aliping itim na ipaglaban ang kanilang mga karapatang
pantao laban sa mga Amerikano. Ang salita, sinulat man o sinabi ay isang lakas na
humihigop sa mundo. Ito ay nagpapatino o nagpapabaliw, bumubuo o nagwawasak,
nagpapakilos o nagpapahinto.
10. Ang wika ay kagila-gilalas. Bagama't ang pag-aaral ng wika ay isang agham,
kayraming salita pa rin ang kay hirap ipaliwanag. Pansinin ang mga halimbawa:

a. may ham nga ba sa "hamburger"? (beef ang laman nito at hindi hamon)
b. may itlog nga ba sa gulay na "eggplant"?

Ayon muli kay Garcia (2008), mahahati sa tatlong pangkalahatang uri ang mga
kahalagahan ng wika, dito uusbong ang mga detalyadong kahalagahan nito.

1. Kahalagahang PANSARILI. Nakapaloob dito ang individwal na

kapakinabangan. Halos lahat ng teorya ng pinagmulan ng wika ay nag-ugat sa
sariling kapakinabangan: pagpapahayag ng damdamin, iniisip at maging ng
mismong pagkatao. Isipin na lamang kung walang wikang natutuhan ang tao!
Ang bunga nito ay kalunos-lunos! Alisin ang wika sa isang individwal at waring
inalis na rin ang pagkatao.

2. Kahalagahang PANLIPUNAN. Walang alinlangang ang tao ay hindi namumuhay

ng mag-isa. Kailangan niya ang kanyang kapwa upang bumuo ng isang lipunang
sasagisag sa kanilang iisang mithiin, sa kanilang natatanging kultura. Ito ang
dahilan kung bakit may iba't ibang lipunan. Wika ang dahilan kung bakit
minamahal ng sinumang nilalang ang kanyang sariling kultura.
Ayon kay San Buenaventura (sa aklat nina Resuma at Semorlan, 2002):

Ang wika ay isang larawang binibigkas at isinulat: isang hulugan, taguan,

imbakan, o deposito ng kaalaman ng isang bansa, isang ingat-yaman ng mga tradisyong
nakalagak dito. Sa madaling salita, ang wika ang kaisipan ng isang bansa kaya't
kailanman, ito'y tapat sa pangangailangan at mithiin ng sambayanan. Taglay nito ang
mga haka-haka at katiyakan ng isang bansa". Bawat salitang ipinahahayag sa isang
lipunan ay katumbas ng kanilang mga tanging pakahulugan sa buhay.

3. Kahalagahang Global Interaksyunal. Ang kahalagahang ito ay kailan lamang ganap

na napag-uukulan ng pansin. Naging mainit ang isyung ito nang magkaroon ng 2001
Revisyon ng Alfabeto. Maraming nagtaas ng kilay sa mga letrang F, J, at Z bilang mga
letrang maaari nang gamiting sa pagbaybay ng mga karaniwang salitang hiram. Malinaw
na nakasaad sa Konstituyon ng 1987 na ang Wikang Filipino ay ang wikang pambansa at
ang Ingles ang wikang internasyunal. Dahil sa nangyaring revision, lumilitaw na
"lumalapit" ang baybay ng maraming salitang Filipino sa mga salitang Ingles at iba pang
banyagang wika.
Tunghayan ang ilan sa mga halimbawa:

focus - mula sa focus at mas malapit sa dating pokus

jornal - tanging U lamang sa gitna ang nawala.
varayti - mas praktikal kaysa sa nakagawiang barayti
jaket - tanging C lamang ang nawala
futbol - sa Mexico ay gamit na ito at mas praktikal kaysa putbol
valyu - tanging ang E lamang sa huli ang nawala

Antas ng Wika
1. formal at di-formal – di-formal na wika ang wikang ginagamit ng tao sa ka-edad
samantalang formal naman ang wikang gingamit ng tao sa nakatataas o nakatatanda
2. lingua franca – wikang ginagamit ng karamihan sa isang bansa; sa Pilipinas ang
Filipino ang lingua franca ng mga tao
3. lalawiganin – mga wikang ginagamit ng mga tao sa lalawigan gaya ng Chavacano,
Tausug, Cebuano, Ilonggo, Visaya at iba pa. Hindi talamak ang paggamit sa isang bansa
ng mga wikang lalawiganin ngunit nagsasadya ito ng implikasyon ng kultura ng isang
lalawigan
4. kolokyal - ito ay ang pakikibagay ng wika sa taong gumagamit nito. Kadalasan
napaiikli ang mga salita ngunit napagkakasunduan ang pagpapaikli nito. Halimbawa:
/tena/ para sa 'tara na', /pre/ para sa 'pare'
5. balbal o pangkalye – wikang ginagamit ng tao na halos likha-likha lamang at may
kanya-kanyang kahulugan gaya ng wika ng mga tambay at bakla – halimbawa ang mga
salitang ‘eklavush’, ‘erpat at ermat’ at ‘cheverloo’.
6. edukado/malalim – wikang ginagamit sa panitikan, sa mga paaralan at
pamantasan, sa gobyerno, sa korte at iba pang venyung profesyunal
Ang wika ay nahahati sa iba’t ibang katigorya sa antas na ginagamit ng tao batay sa
kanyang pagkatao, sa lipunang kanyang ginagalawan, lugar na tinitirhan, panahon,
katayuan at okasyong dinadaluhan.

Pormal - Ito ay antas ng wika na istandard at kinikilala/ginagamit ng nakararami.

1.Pambansa. Ito ay ginagamit ng karaniwang manunulat sa aklat at pambalarila

para sa paaralan at pamahalaan
Halimbawa:
Asawa, Anak, Tahanan
2.Pampanitikan o panretorika. Ito ay ginagamit ng mga malikhain manunulat.
Ang mga salita ay karaniwang malalim, makulay at masining.
Halimbawa:
Kahati sa buhay
Bunga ng pag-ibig
Pusod ng pagmamahalan

Impormal. Ito ay antas ng wika na karaniwan, palasak, pang araw-araw, madalas

gamitin sa pakikipag-usap at pakikipagtalastasan.

1.Lalawiganin. Ito ay gamitin ng mga tao sa particular na pook o lalawigan, makikilala

ito sa kakaibang tono o punto.
Halimbawa:
Papanaw ka na ? (Aalis ka na?)
Nakain ka na? (Kumain ka na?)
Buang! (Baliw!)
2.Kolokyal. Pang araw-araw na salita, maaring may kagaspangan nang kaunti,
maari rin itor refinado ayon sa kung sino ang nagsasalita. Ang pagpapaikli ng isa,
dalawa o higit pang titik sa salita.
Halimbawa:
Nasan, pa`no,sa’kin,kelan
Meron ka bang dala?
3.Balbal. Sa Ingles ito ay slang. Nagkakaroon ng sariling codes, mababa ang antas
na ito; ikalawa sa antas bulgar.
Halimbawa:
Chicks (dalagang bata pa)
Orange (beinte pesos)
Pinoy (Pilipino)
Karaniwang paraan ng pagbuo ng salitang balbal:
1. Paghango sa mga salitang katutubo
Halimbawa:
Gurang (matanda)
Bayot (bakla)
Barat (kuripot)
2. Panghihiram sa mga wikang banyaga
Halimbawa:
Epek (effect)
Futbol (naalis, natalsik)
Tong (wheels)
3. Pagbibigay ng kahulugan ng salitang tagalog
Halimbawa:
Buwaya (crocodiles – greedy)
Bata (child – girlfriend)
Durog (powdered – high in addiction)
Papa (father – lover)
4. Pagpapaikli
Halimbawa:
Pakialam – paki
Tiyak – tyak
5. Pagbabaliktad
Buong Salita
Halimbawa:
Etned – bente
Kita – atik
Papantig
Halimbawa:
Dehin – hindi
Ngetpa – Panget
Tipar – Parti
6. Paggamit ng Akronim
Halimbawa:
G – get, nauunawaan
US – under de saya
7. Pagpapalit ng Pantig
Halimbawa:
Lagpak – Palpak – Bigo
Torpe – Tyope – torpe, naduwag
8. Paghahalo ng salita
Halimbawa:
Bow na lang ng bow
Mag-jr (joy riding)
Mag-gimik
Mag-MU
9. Paggamit ng Bilang
Halimbawa:
45 – pumutok
1433 – I love you too
50-50 – naghihingalo
10. Pagdaragdag
Halimbawa:
Puti – isputing
Kulang – kulongbisi
11. Kumbinasyon
Pagbabaligtad at Pagdaragdag
Halimbawa:
Hiya – Yahi – Dyahi
Pagpapaikli at pag-Pilipino
Halimbawa:
Pino – Pinoy
Mestiso – Tiso, Tisoy
Pagpapaikli at Pagbabaligtad
Halimbawa:
Pantalon – Talon – Lonta
Sigarilyo – Siyo – Yosi
Panghihiram at Pagpapaikli
Halimbawa:
Security – Sikyo
Brain Damage – Brenda
Panghihiram at Pagdaragdag
Halimbawa:
Get – Gets/Getsing
Cry – Crayola
DALUBWIKA

Ang taong dalubhasa sa wika sapagkat nag-aangkin siya ng mga di-karaniwangkaalaman at

kakayahan hindi sa pagsasalita kundi sa pagsusuri ng wika.

Basil Bernstein, ang wika bilang sistema ng mga tuntunin, ay nagrerepresenta ng

mga code. Ang mga code na ginagamit ay naaayon sa kinabibilangan sa lipunan.
Naniniwala siyang nagkakaiba ang ginagamit na wika dahil sa mga hadlang sa
pagkakaiba sa antas ng mga taong nabibilang sa isang lipunan. Ang pampublikong
wika o wikang pangmasa ay tinawag niyang “restricted code” dahil limitado lamang
ito sa mga ekspresyong panglinggwistika. Tinawag niyang“elaborated code”, ang
pormal na wika o ang wikang ginagamit sa mga komplikado at ekspresyon ng
organisasyong panglinggwistika. Dahil dito, ang iba'tibang estilo sa pagsasalita at
paggamit ng mga tao ngwika ay nagmula sa iba't ibang pangkaugalian at
panlipunang karanasan.

Henry Gleason, ang wika ay masistemang balangkas ng sinasalitang tunog na pinipili at

isinasaayos sa paraang arbitraryo upang magamit ng mga taong kablilang sa isang kultura.

Lahat ng wika ay nakabatay sa tunog na kung tawagin ay ponema, na ang maagham na

pag-aaral nito ay tinatawag na ponolohiya. Kapag ang ponema ay pinagsama-sama maaaring
makabuo ng maliliit na yunit ng salita na tinatawag na morpema. Sintaksis ang tawag sa
makaagham na pinagugnay-ugnay na mga pangungusap. Diskors, kapag nagkaroon ng
makahalugang palitan ng dalawa o higit pang tao.

Whitehead, isang edukador at Pilosopong Ingles: Ang Wika ay kabuuan ng kaisipan ng

lipunang lumikha nito; bawat wika ay naglalaman ng kinaugaliangpalagay ng lahing lumikha nito.
Ito raw ay salamin ng lahi at kanyang katauhan.

Robins (1985), ang wika ay sistematikong simbolo na nababatay saarbitraryong tuntunin na

maaaring magbago at mapadali ayon sapangangailangan ng taong gumagamit nito.

Henry Sweet- ang wika ay pagpapahayag ng ideya sa pamamagitan ng mga pinagsama-

samang tunog upang maging salita.

Hymes (1972)- nangangahulugan itong isang buhay, bukas sa sistema ang wika na

nakikipaginteraksyon. Binabago at bumabago sa kapaligiran bilang bahagi ng kultura ng grupong
gumagamit nito. Isa itong kasanayang panlipunan at makatao.

Halliday(1973)may gamit na instrumental ang wika. Tumutulong ito sa mga tao upang

maisagawa ang mga bagay na gusto niyang gawin.

WIKA AT KULTURA
ang wika at kultura kaya nga naririnig natin na magkabuhol ang wika at kultura. Hindi
maaaring paghiwalayin ang wika at kultura. Ang pagkawala o pagkamatay ng
isang wika ay nangangahulugan din ng pagkamatay o pagkawala ng isang kultura.

Ano ba ang kaugnayan ng wika sa kultura?

Ang wika ay nalilinang dahil sa kultura, ang kultura ay nalilinang dahil sa wika at ang
wika ay angkultura mismo. Maari natin itong ituring bilang batayang gabay sa
matibay na kaugnayan ng wika at kultura bilang mabisang kasangkapan
sa pagtataguyod ng pagkakakilanlan nating mga Pilipino.

Virgilio Almario- ang wika bilang katutubong halagahan o value para sa marangal na buhay
ng ating mga ninuno, isang dakilang pamantayang nararapat sundin saanman at kailanman
tungo sa wastong pakikipagkapuwa-tao, isang banal na tuntuning kailangang tupdin upang
hindi ‘maligaw ng landas.

Ang wika ay ang kultura mismo. Kung pagbabatayan naman natin ang winika ng karakter na
si Simoun ng El Filibustersimo ni Dr. Jose Rizal na angwika ay paraan ng pag-iisip ng tao,
samakatuwid tinatanggap natin na ang wika ay ang kultura mismo. Dahil nga ang kultura ay
pamamaraan ng pagkilos at pamumuhay ng isang tao ay nakabatay sa kaniyang pag-iisip, ito
ang pangunahing pinagmumulan ng kaisipan ng kultura.

Ang wika ay may kakayahan upang sumisid sa pinakamalalim na kaalamang bayan, liparin
ang pinakamatayog na karanasan upang maibalik sa lupa at maipatalas ng ibayong
talastasan at praktikang panlipunan (Bernales, et al. 2011).

BAHAGI NG PANANALITA

A. Mga salitang pangnilalaman (mgacontent word)

1. Mga nominal

a.Pangngalan(noun) - mga salitang nagsasaad ng pangalan ng tao, hayop, bagay,

pook,katangian, pangyayari, atbp.

b.Panghalip(pronoun) - mga salitang panghahali sa pangngalan

2.Pandiwa(verb) - mga salitang nagsasaad ng kilos o nagbibigay-buhay sa isang lipon ng mga

salita
Mga Salitang Pangkayarian (Function Words)

1. Mga Pang-ugnay (Connectives)

a.   Pangatnig   (Conjunction)   –   mga salitang   nag- uugnay   ng   dalawang 
salita,   parirala   o   sugnay(sapagkat,   at,   raw,   pati)

b. Pang-angkop (Ligature) – mga katagang idinudugtong sa pagitan ng dalawang

salita upang magingkaaya-aya   ang   pagbigkas   ng   mga   ito   (na,   -ng   at   -g) 
(mataas  na  tao,   malayang  isipan)

c. Pang-ukol  (Preposition)  – mga  salitang  nag-uugnay  sa isang pangngalan sa

iba  pang  salita.

➤ Ginagamit bilang pangngalang pambalana (Common Noun) (Ang mga donasyong

ibinigay ng mgapulitiko   ay  para   sa  mga   nasunugan.)

➤ Ginagamit na pantukoy sa ngalan ng tanging tao (Ang librong kanyang binabasa

ayukol kay ImeldaMarcos.)

d. Pandamdam – mga salitang nagdadamdam ng malakas na emosyon. (hoy, wow,

grabe)

2. Mga Pananda (Markers)

a. Pantukoy (Article/Determiner) – mga salitang laging nangunguna sa pangngalan

o panghalip (ang,si)

b. Pangawing o Pangawil (Linking o Copulative) – salitang nagkakawing ng paksa

o simuno (Subject)at panaguri (Predicate)Mga Salitang Pangkayarian (Function
Words)

1. Mga Pang-ugnay (Connectives) 

a. Pangatnig (conjunction) - mga salitang nag-uugnay ng dalawang salita, parirala o

sugnay

b. Pang-angkop (ligature) - mga katagang nag-uugnay sa panuring at salitang

tinuturingan

c.Pang-ukol (preposition) - mga salitang nag-uugnay sa isang pangngalan sa iba

pang salita

2. Mga Pananda (Markers) 
a. Pantukoy (article/determiner) - mga salitang laging nangunguna sa pangngalan o
panghalip

b. Pangawing o Pangawil (linking o copulative) - salitang nagkakawing ng paksa (o

simuno) at panaguriTagalog/Pang-ugnayPang-ukol.

Ang pang-ukol (Ingles: preposition) ay kataga o salitang nag-uugnay sa pangngalan

o panghalip sa ibang salita sa pangungusap.sa    para sa    ayon   para kay    tungkol
sa    na may

Halimbawa: Ang kanyang nilutong ulam ay para sa kanyang asawa at mga anak.

 Gamit ng Pang-ukol

1. Nagpapakita ng kinalalagyan o patutunguhan ng isang bagay. Halimbawa: Ang

pera ay nasa loob ng kuwarto ni Coby.

2. Upang ipakita ang dahilan o pagmamay-ari. 

Halimbawa: Ang bagong damit ay para kay Lita.

3. Ang layon ng pang-ukol ay maaaring pangngalan o panghalip. 

Halimbawa: Ang kanyang talumpatiay para sa kababaihan. Marami siyang

kinuwento tungkol sa pagpapalago ng negosyo.

Ang Pangatnig (Conjunction sa salitang Ingles) ang tawag sa mga kataga o salitang
naguugnay sa dalawang salita, parirala o sugnay na pinagsusunod-sunod sa
pangungusap:at    pati    saka    o    ni    maging    subalit    ngunitkung    bago   
upang    sana    dahil sa    sapagkatDalawang salitang pinag-ugnay.

Halimbawa:Ang paglalaba ng damit at paglilinis ng bahay ang kanyang

hanapbuhay.mahal kita maging sino ka manUri ng Pangatnig.

Paninsay - Ito ay nag-uugnay ng dalawang salita, parirala, o sugnay.at    saka    pati 

ngunit    maging    datapuwat    subalitHalimbawa: Gusto niyang bumili ng damit,
ngunit wala siyang pera.Naglinis muna si Hannah, saka siya
nagluto.Pantulong[baguhin]Ito ay nag-uugnay ng di-magkapantay na salita, parirala
o sugnay.kung    kapag    upang    para    nang    sapagkat    dahil sa.

Halimbawa: Nag-trabaho siya ng mabuti, para makabili siya ng damit.Umasenso ang

kanyang buhay, dahil sa kanyang pagsisikap.

Source: https://pdfslide.tips/documents/mga-salitang-pangkayariandocx.html