Pangkat 3 E-Portpolio

PANGKAT IKATLO
EL
FILIBUSTERISMO
1 0-Agui nal do Fi l i i pi no 1 0
TALAMBUHAY NI DR.
JOSE RIZAL
Si José Protasio Rizal Mercado y Alonso Realonda o mas
kilala bilang Dr. Jose Rizal ang itinuturing na Pambansang
Bayani ng Pilipinas. Siya ay isinilang sa Calamba, Laguna
noong Hunyo 19, 1861. Ang kanyang mga magulang ay sina
Ginoong Francisco Mercado at Ginang Teodora Alonzo
Maagang nagsimula ng pag-aaral si Rizal at ang kanyang ina

ang naging unang guro niya. Ipinagpatuloy niya ang kaniyang
pag-aaral sa Biñan, Laguna at nakapagtapos ng Batsilyer sa
Agham sa Ateneo de Manila noong Marao 23, 1876.
Noong 1877, ipinagpatuloy niya ang kanyang pag-aaral sa Unibersidad ng Santos Tomas at
Unibersidad Central de Madrid hanggang sa matapos niya ng sabay ang medisina at pilosopia
noong 1885. Nakapagtapos siya ng kanyang masteral sa Paris, France at Heidelberg,
Germany.
Bilang makata ay nagsulat si Rizal ng dalawang aklat na “Noli Me Tangere” at “El

Filibusterismo” bilang magpukaw sa damdamin at mata ng mga pilipino sa katiwalian ng mga
kastila
Noong Hunyo 18, 1892 ay umuwi ng Pilipinas si Dr. Jose P. Rizal. Nagtatag siya ng samahan
tinawag ito na “La Liga Filipina.” Noong Hulyo 6, 1892, si Jose Rizal ay nakulong sa Fort
Santiago at ipinatapon sa Dapitan noong Hulyo 14, 1892. Apat na taon siya namalagi sa
Dapitan kung saan nanggamot siya sa mga maysakit at hinikayat niya ang mamamayan na
magbukas ng paaralan.
Noong Setyembre 3, 1896, habang papunta siya sa Cuba upang magsilbi bilang siruhano,
inaresto siya. Noong Nobyembre 3, 1896 ibinalik sa Pilipinas at, sa pangalawang
pagkakataon, ikinulong siya sa Fort Santiago. Noong Disyembre 26, 1896, si Jose Rizal ay
nahatulan ng kamatayan sa dahilang nagpagbintangan siya na nagpasimula ng rebelyon laban
sa mga kastila ngunit bago siya lumisan ay naisulay niya ang "Mi Ultimo Adios" o (Ang Huling
Paalam) upang imulat ang mga susunod na henerasyon ng mga pilipino.
Noong Setyembre 3, 1896, habang papunta siya sa Cuba upang magsilbi bilang siruhano,
inaresto siya. Noong Nobyembre 3, 1896 ibinalik sa Pilipinas at, sa pangalawang
pagkakataon, ikinulong siya sa Fort Santiago. Noong Disyembre 26, 1896, si Jose Rizal ay
nahatulan ng kamatayan sa dahilang nagpagbintangan siya na nagpasimula ng rebelyon laban
sa mga kastila ngunit bago siya lumisan ay naisulay niya ang "Mi Ultimo Adios" o (Ang Huling
Paalam) upang imulat ang mga susunod na henerasyon ng mga pilipino.
KALIGIRANG
PANGKASAYSAYAN NG EL
FILIBUSTERISMO
Ang El Fi l i busteri smo ay i si nul at ng bayani ng si Dr. Jose Ri zal ,
ang pambansang bayani ng Pi l i pi nas. I to ay nai si l ang
sapamamagi tan ng unang akl at na kanyang i si nul at na
pi namagatang "Nol i Me Tangehere", dahi l i to ay sumi kat at
nagpamul at sa mga mata ng mga pi l i pi no sa karahasan ng mga
kasti l a noon ay ni nai s ni yang i pagpatul oy ang pagsusul at sa akl at
na ti natawag na ngayong " El Fi l i busteri smo".
Dahi l sa epekto ng akl at ni Ri zal ay ki nagal i t i to ng mga kasti l a

kaya si ya ay napi l i tang mangi bang bansa upang doon i to
i pagpatul oy. Nakaranas ng mga sul i rani n at paghi hi rap si Ri zal
nguni t sakabi l a noon ay pi nagpatul oy pari n i to at kani yang
gi nawang i nspi rasyon ang kanyang buhay l al o na ang nangyari sa
Cal amba at pagkuha ng kasti l a sa l upai n ng kani yang kababayan.
I sa ri n sa sul i rani ng hi narap ni Ri zal ay ang kawal an ng pera sa

pagl i mbag ng akl at nguni t mayroong tao na sa kanya ay tumul ong
at i to ay si Val enti n Vol a kaya noong 1 891 ay natapos ni Ri zal ang
nobel a at nai l i nbag i to sa parehong taon.
TIMELINE
Oktubre, 1887
bu m a l i k s a P i l i p i n a s s i D r .
Jose Rizal Pebrero 3, 1888
Nilisan ni Rizal ang
Pilipinas sa pangamba na
1890 manganib ang kaniyang
Sinimulan ni Rizal ang pamilya
pagsusulat ng el
Filibusterismo sa
Marso 29, 1891
London, Inglatera
Nilisan ni Rizal ang Madrid
at nagtungo sa Biarrits.
Doon niya tinapos ang
Hulyo 5, 1891 malaking bahagi ng
lumipat si Rizal sa Ghent manuskrito ng nobela
Belguim dahil mas mura ang
pagpapalimbag dito
Setyembre 18, 1891
Nailabas na sa imprentahan
ang El Filibuusterismo
_____
KABANATA 1
Sa I babaw ng Kubyerta
GAWA NI:
JAYLORD BAROLO
TALASALITAAN
1. Panukal a - mungkahi
2. Pi nagtuunan - pi nansi n
3. I ki nul apol - i pi nahi d
4. Nagpupugay - gi nagal ang
5. Pagkayamot - gal i t
TAUHAN
Donya Victorina Simoun
ang mapagpanggap na ang mayamang mag-aal ahas,
isang Europea ngunit isa na nakasal ami ng may kul ay,
na umano' y tagapayo ng
namang Pilipina; tiyahin ni
Kapi tan Heneral nguni t si ya
Paulita.
ay si Juan Cri sostomo
I barra na nagbal i k upang
maghi ganti sa kanyang mga
kaaway.
Padre Sibyla
Don Custodio i sang pari ng domi ni kano,
Si ya si Custodi o de Sal azar kasama ni Padre I rene
y Sanchez de Monteredondo
na ti naguri ang “Buena Ti nta”;
ang magdedesi yon sa
akademya ng wi kang kasti l a
BUOD
2. Mabagal ang 3. Napagusapan
1. Umuga ng pag-usad ng ang
Disyembre ay barko na siyang pagpapapal al i m ng
naglayag ang ikinagalit at i l og at i mi nungkahi
naging sentro ng ni si moun ang
Bapor Tabo sa
usapin ng mga paggawa ng tuwi d
Ilog Pasig.
taong nilalaman at mal uwang na
nito. kanal .
5. Nagkaroon ng 4. Dahi l sa pi l i tang

pagtutol at kabi l a- pagawa ng mga
kabi l ang pagsagot mahi hi rap na tao bi l ang
proseso sa pagpal al i m
sa i syung i to na
ng i l og kaya si Don
si yang paki bi t-
Custudi o ay tumutol
bal i kat l amang na di to sapagakat ani ni ya
ti nal i kuran ni maari i tong magbunga
Si moun. ng paghi hi magsi k.
MAHAHALAGANG PAHAYAG
SULIRANING PANLIPUNAN
Ang mga mayayaman ay wal ang pakel al am sa mga
mahi hi rap o sa mga taong mas mababa sa kani l a
_____
KABANATA 2
Sa I l al i m ng Kubyerta
GAWA NI:
JAYLORD BAROLO
TALASALITAAN
1 . Nakamasi d - nakati ngi n
2. Kabayong kastani o - kabayong may
kul ay na kayumanggi
3. Nabal i ng - napunta
4. Magi l i w - masaya
5. Serbesa - al ak
TAUHAN
Basilio Simoun
matapos mamatay ang ang mayamang mag-aal ahas,
kanyang inang si Sisa ay na nakasal ami ng may kul ay,
nag-aral siya ng medisina
; iniirog ni Juli
kaaway.
Kapitan Basilio
Isagani Si Kapi tan Basi l i o sa El
Mi namahal ni Paul i ta Gomez Fi l i busteri smo ay ang ama ni
at pamangki n ni Padre Si nang na kai bi gan naman ni
Fl orenti no Mari a Cl ara
BUOD
1. Tumungo si 2. Sa kabilang 3. Napunta ang
dako makikita usapin sa
Simoun sa ilalim ng pagpapatayo ng
ang dalawang
Kubyerta kung estudyante na si
Akademya ng
saan nakita niya Wikang Kastila kung
Basilio at Isagani
saan maari silang
ang nagsisikipang na nakikipag-usap makakuha ng
mga pasahero. kay Kapitan permiso kay Padre
Basilio Irene
5. Ti nanggi ni 4. Naputol naman

ang usapan ng
I sagani ang al ok
dal awa ng bati i n si l a
na serbesa ni ni Si moun kung saan
Si moun tyaka nagkaroon ng al i tan
i to umal i s. si na I sagani at
Si moun. .
Ang mga mahi hi rap ang pal agi ng nakakranas ng
pi nakaml i i t na respeto at serbi syo kung saan si l a
ang l agi ang nahi hi rapan
_____
KABANATA 3
Mga Al amat
GAWA NI:
JAYLORD BAROLO
TALASALITAAN
1 . Maki umpok - maki i sa
2. Nagpamal as - nagpaki ta
3. Kanl ungan - si l ungan
4. Si si l ai n - susunggabi n
5. I si nal aysay - i ki nuwento
TAUHAN
Padre Florentino Simoun
itinuturing na amain ni ang mayamang mag-aal ahas,
Isagani na nakasal ami ng may kul ay,
kaaway.
Padre Salvi
Ben Zayb Pari ng Pransi skano na kung
i sang peri yodi sta sa saan ay nagi ng kura ng San
pahayagan Di ego
BUOD
2. Unang ni l ang 3. Sunod naman ang
1. Nagpamalas ng i si nal aysay ang alamat ni Donya
pagkainip si al am ng Geronima, ang
Simoun kaya Mapal apd-na- kwento ng isang
babae na
nabaling ang Bato ang
pinangakuang na
usapan sa ukol sa kanl ungan ng siya ay papakasalan
alamat mga espi ri tu ngunit hindi natuloy.
5. Nadaan ni l a ang 4. Nagandahan si

l awa kung saan Ben Zayb sa al amat
pi natay si I barra na at nakaramdam ng
nagi ng dahi l an ng i nggi t si Donya
tawanan ng mga Vi ctori na kaya
prayl e kaya ni nai s ni to na
i ki namutl a i to ni mani haran sa
Si moun kweba.
Mabi l i mani wal a ang mga tao sa mga sabi sabi at
mga haka haka kaya naapektuhan ang kani l ang
pananaw sa reyal i dad
_____
KABANATA 4
Kabesang Tal es
GAWA NI:
JAYLORD BAROLO
TALASALITAAN
1 . Agnos - kwi ntas
2. Gul ok - i tak
3. Kabesa - barangay
4. Tumutol - di pagsang-ayon
5. Nangasi wa - nangangal aga
TAUHAN
Kabesang Tales Juli
ama ni Juli ; nag-aasam ma ni ya si Kabesang Tal es ;
na magkaroon ng kasi ntahan ni Basi l i o
karapatan sa mga lupaing
sinasaka na pagmamay-
ari ng mga prayle
Hermana Penchang
Tandang Selo pi nagsi si l bi han ni Jul i ; madasal i n at
Ama ni Kabesang Tal es na mayaman
nabari l ng kanyang sari l i ng
apo
BUOD
2. Nang umunlad na
3. Ang buwi s na
1 . Si Kabesang Tal es ang kanyang bukid
ay bumi l i ng i sang l upa ay may dumating na bi ni bagay ni
sa Sagpang na si yang mga Fraile na Kabesang Tal es
tatayuan ng bahay at nagsabi sakop nila ay pal aki ng
pagtatani man ang ang lupain iyon
pal aki kada
Bapor Tabo sa I l og kaya nararapat
magbayad siya ng taon.
Pasi g.
buwis.
5. Di nukot at 4. Di na ki nayanan
nahul og sa mga ni Kabesang Tal es
kamay ng mga ang pang-aabuso
tul i san si Kabesang
ng mga Frai l e
Tal es na pi natubos
kaya nagpatawag
sa hal agang l i mang
si ya ng korte
daang pi so.
Ang may mga taong mayroong kapangyari han ay
i naabuso ang mga taong mababa sa kani l a l al o na
ang mga wal ang kaal am-al am
_____
KABANATA 5
Ang Noche Buena ng I sang
Kutsero
GAWA NI:
JAYLORD BAROLO
TALASALITAAN
1 1 . Prusi syon - parada
2. Kutsero - drayber ng kal esa
3. Kura - pari
4. Sedul a - buwi s
5. Pagkahi bag - pagkadaki p
TAUHAN
Basilio Simoun
matapos mamatay ang ang mayamang mag-aal ahas,
kanyang inang si Sisa ay na nakasal ami ng may kul ay,
nag-aral siya ng medisina
; iniirog ni Juli
kaaway.
Kapitan Basilio
SInong Si Kapi tan Basi l i o sa El
i sang kutsero na dal awang Fi l i busteri smo ay ang ama ni
beses na nahul i dahi l sa wal a Si nang na kai bi gan naman ni
i tong sedul a at i l aw sa Mari a Cl ara
kal esa
BUOD
1 . Gabi na ng 2. Nakalimutan ni
Sinong isang
3. Nahuli si
makarati ng si Sinong dahil
Kutsero ang
Basi l i o sa kanyang kanyang sedula namatay ang
bayan at nakasabay kaya siya ay
ilaw ng
pa si ya sa nabugbog at naging
sentro ng usapin ng kanyang kandila
prusi syong pang
Noche Buena mga taong nilalaman
nito.
5. Sa pagl al akad
napansi n ni yang 4. Nagl akad
wal a man l ang pauwi mag-
parol at tahi mi k
ang bayan kahi t
i sa si
Pasok na. . Basi l i o.
May mga tao at pagkakataon na nagbi bi gay ng
mabi gat na parusa na hi ndi sukat sa mal i ng
nagawa
_____
KABANATA 6
Si Basi l i o
GAWA NI:
TANISHA LEE LANESTOSA
TALASALITAAN
1. Samsami n-Angki ni n
2. Sal api -Pera
3. Gul ani t-Puni t
4. Mangmang-Wal ang Al am
5. Magyakag-Nanghi kayat
TAUHAN
Basilio Kapitan Tiago
Ang mag-aaral ng Ama-amahan ni Mari a Cl ara.
medisina, kasintahan ni
Juli
Maria Clara
Juli Mayumi ng kasi ntahan ni
Anak ni Kabesang Tal es at Cri sostomo; mutya ng San
kasi ntahan ni Basi l i o. Di ego na i ni hi matong anak ng
kani yang i na na si Doña Pi a
Al ba kay Padre Damaso.
BUOD
1. Palihim na 2. Matapos siyang
3. Sa kanai san ng
nagpunta si Basilio bigyan ng salapi ng
propesor na Domi ni ko na
sa gubat upang isang lalaki, siya ay magmukhang mangmang at
gunitain at nagtungo sa Maynila katatawanan sa kl ase si
at dito niya nakilala Basi l i o, ti nanong ni ya i to,
ipanalangin ang ala- nguni t parang l orong
si Kapitan Tiago na
ala ng pagkamatay tumugon si Basi l i o sa
noo'y kakatapos kani ya na nagi ng resul ta
ng kaniyang ina
lamang dalhin sa ang hi ndi na ni ya mul i ng
makalipas ang 13 beateryo si Maria pagtanong kay Basi l i o.
taon. Clara.
4. Nang mawal an ng
5. I ni l aban ng
si gl a si Basi l i o sa pag
propesor ang mga aaral sa i ka-apat na
estudyante at si taon, i sang propesor
Basi l i o naman ang ni ya ang ti nanggap ang
namayani sa l abanan hamon ng i sang kadete
kaya' t si ya ay at nagyakag si ya ng
pi narangal an at mga estudyante ni yang
l abanan ang mga
medl ya.
kadete.

Dahi l sa kahi rapan ng buhay, marami ng mga
kabataan ang nahi hi nto o hi ndi nakakapa-aral ng
maayos. Maswerte na l ang ang i bang nabi bi gyan ng
schol arshi p eh.

_____
KABANATA 7
Si Si moun
GAWA NI:
TALASALITAAN
1. Nahi wagaan-Namangha
2. Pagkahapo-Pagkapagod
3. Naghandog-Nagbi gay
4. Napai gtad-Nabi gl a
5. nugon-Si nagot
TAUHAN
Basilio Simoun
Ang mag-aaral ng ang mayamang mag-aal ahas,
medisina, kasintahan ni na nakasal ami ng may kul ay,
Juli.
kaaway.
BUOD
1. Noong pauwi na si 2. Nang mapansin ni 3. Nal aman na ni Basi l i o
Basilio, may narinig Basilio na parang ang l i hi m ni Si moun, maari
siyang kaluskos mula napapagod na ang si yang mapahamak at
masi ra ang kani yang pl ano
sa kabilang puno. lalaki, agad siyang
kung sakal i ng
Nagtago siya sa isa lumapit dito at nag- magsusumbong si Basi l i o
pang puno at alok ng tulong. Ngunit kaya naman desi di do si
nagitla siya ng Si moun na patayi n si
pinagmasdang
Basi l i o nang sagayon wal a
maghukay ang tapng mamukhaan niya kung
ng makakaal am kung si no
iyon. sino iyon. tal aga si ya.
5. Pumasok sa i si p 4. Labi s ang gal i t

ni Si moun ang at sama ng l oob ni
nangyari sa ama na Si moun dahi l sa
l al ong nag-udyok sa
pagsang-ayon ng
kani ya na bi gyan ng
mga kabataan na
husti sya ang ama
kahi t pa maki pag
i pal aganap ang
patayan si ya wi kang kasti l a.
Lagi nati ng i sapuso ang pagmamahal at
pagpapahal aga sa ati ng sari l i ng wi ka. Mahal i n ang
sari l i ng ati n. I pagpatul oy at i pamana sa susunod na
henerasyon ang ati ng kul tura.
_____
KABANATA 8
Mal i gayang Pasko
GAWA NI:
TALASALITAAN
1. Nagi tl a - Nabi gl a
2. Namumugto - Namamaga
3. Wal ang Pati d - Tul oy-tul oy
4. Tampi pi - Lal agyan ng gami t
5. Ti nangka - Si nubukan
TAUHAN
Juli Tata Selo
Anak ni Kabesang Tales Ama ni Kabesang Tal es na
at kasintahan ni Basilio. ang tangi ng hangad l amang
ay ang i kabubuti ng kani yang
pami l ya.
BUOD
1. Magdamag na 2. Bitbit niya ang
umiiyak si Juli, 3. Araw ng pasko,
kaniyang tampipi,
namumugto na ang masaya ang l ahat.
mga mata at kada
humalik siya sa Nakabi hi s ng
tutungo sa kusina ay kaniyang Tata Selo magagandang
naghihintay ng isang bago siya umalis na kasuotan ang mga
himala na sana labis na bata at kal i wa' t
mabigyan ng halagang
ikinalungkot ni Juli kanan di n ang mga
P250 ng Mahal na
Birhen. at ng matanda. kai nan
5. Si nubukan ni yang
bati i n ang i l ang kamag- 4. Habang
anak nguni t si ya ay nababal ot naman
nabi gl a ng wal a man l ang ng kal ungkutan si
boses na l umabas sa Tata Sel o habang
kani yang bi bi g. Hi ndi si ya
nakadungaw sa
makapani wal a, si ya ay
nangi ngi ni g at i naal og kani yang bi ntana
ang ul o hanggang sa at nangungul i l a sa
nagsi gawan ang l ahat, kani yang apo.
"napi pi na! Napi pi na! ".
Mai uugnay ko ang kabanatang i to sa i syung
panl i punan nati n ngayon gaya ng pagtatrabaho ng
i sang kaanak sa mal ayong l ugar. kai l angan ni yang
mahi wal ay sa kani yang pami l ya upang
maghanapbuhay.
_____
KABANATA 9
Ang mga Pi l ato
GAWA NI:
TALASALITAAN
1. Ki nahi natnan - Ki nal abasan
2. Si namsam - Ki nuha
3. Tul i san - Rebl de
4. Sal api - Pera
5. Wal ang Ki bo - Tahi mi k
TAUHAN
Tata Selo Juli
Ama ni Kabesang Tales Anak ni Kabesang Tal es at
na ang tanging hangad kasi ntahan ni Basi l i o.
lamang ay ang ikabubuti
n g k a n i y a n g p a m i l y a.
Hermana
Padre Clemente
Prayl eng pi l i t ki nukuha ang Penchang
l upai n ni l a Kabesang Tal es. Mayamang babaeng
madasal i n na pi nagsi si l bi han
ni Jul i .
Kabesang Tales
Ang naghahangad ng
karapatan sa l upang
si nasakahan na i naangki n ng
mga prayl e.
BUOD
1. Itinanggi ng alperes 2. Ang pahayag naman 3. Ang sabi naman ni Hermana
o tinyente ng guardia
ni Padre Clemente ay Penchang na bagong amo ni Jul i ,
sibil na kasalanan nila kasal anan daw i yon ni Tandang
kasalanan ni Tales kung Sel o. I pi nagpasal amat pa nga
ang pagdukot kay
bakit siya nahulog sa ni ya ang nangyari kay Tal es
Kabesang Tales gayong dahi l nabi gyan si ya ng
mga tulisan. Kung
kaya lamang nila kinuha pagkakataong maturuan si Jul i
namalagi na lamang siya na magdasal nguni t sa kabi l a
ng mga armas nito dahil
sa kanilang tahanan at noon at paul i t-ul i t ni yang
ito ay utos lamang sa si ni si raan si Basi l i o kay Jul i .
kanila upang mawalan itinigil ang pagpatrulya Si nasabi ni yang si Basi l i o ay
ng pagkakataon ang sa bukid, hindi sana i sang demonyong nagtatago sa

anyo ng i sang estudyante.
mga tulisan. mangyayari iyon.
5. Nakarati ng di n kay Tal es 4. Nangutang si Jul i kay

ang bal i tang pagi gi ng al i l a ni Hermana Penchang ng sal api t
Jul i , pagkabi ngi ni Tandang at bi nenta di n ni ya ang i i l an
ni yang al ahas at sa tul ong
Sel o na kani yang ama na
noon ay nakauwi si Kabesang
pi naal i s sa kani l ang tahanan
Tal es. Nakarati ng sa kani ya
dahi l sa katuwaan ng mga ang bal i ta na nanal o sa usapi n
frai l e habang i naayos ang ang mga frai l e, nagdi wang pa
kani l ang l upai n. Dahi l sa ang mga prayl e at
bal i tang i yon napatul al a na si namantal a ang l upa ni Tal es
l ang si Tal es at nanati l i ng at i bi ni gay i to sa mga gusto
wal ang ki bo. ni l ang pagbi gyan.
Ang pagi gi ng mapang-abuso sa kapangyari han ay
tunay na masamang gawai n. Matuto di n tayong
yumukod kung mi nsan at hi ndi l agi ng nakataas ang
noo. Hi ndi porket nasa kapangyari han ka ay dapat
mo nang al i pustahi n ang nakabababa sayo.
_____
KABANATA 10
Kayamanan at Karal i taan
GAWA NI:
HONEYGRACE BELMONTE
TALASALITAAN
1. Agnos – Kwi ntas
2. Rebol ber – mal i i t na uri ng bari l
3. Karal i tan - Kahi rapan
4. I sangguni - Komunsul ta
5. Li ham - Sul at
TAUHAN
Kabesang Tales Simoun
ama ni Juli ; nag-aasam ang mayamang mag-aal ahas, na
na magkaroon ng nakasal ami ng may kul ay, na
umano' y tagapayo ng Kapi tan
karapatan sa mga lupaing
Heneral nguni t si ya ay si Juan
sinasaka na pagmamay-
Cri sostomo I barra na nagbal i k
ari ng mga prayle. upang maghi ganti sa kanyang
mga kaaway.
Hermana Sinang
kai bi gan ni Mari a Cl ara at
Penchang anak ng mayamang si na
ang pinagsisilbihan ni Juli ; Kapi tan Basi l i o at Kapi tana
madasalin at mayaman. Ti ka ; bumi l i ng i sang pares
ng hi kaw
Basi l i o
matapos mamatay ang
kanyang inang si Sisa ay
nag-aral siya ng medisina ;
iniirog ni Juli.
BUOD
1. Nakipanuluyan si Simoun 2. Doon ay dumating sina
3. I ni l abas ni Si moun
Kapitan Basilio, ang anak
sa bahay ni Kabesang ang mga bago ni yang
nitong si Sinang at asawa
Tales na nasa pagitan ng
nito, at si Hermana hi yas at doon nami l i si
bayan ng San Diego at ng
Penchang na mamimili ng Si nang. Si nabi ri n ni
Tiyani. Naghihirap na noon
isang singsing na brilyante Si moun na nami mi l i ri n
si Kabesang Tales para sa birhen ng
samantalang dala nang si ya ng al ahas.
Antipolo. Binuksan ni
lahat ni Simoun ang Ti nanong ni ya si
Simoun ang dalawang
pagkain at ibang kailangan maleta ng alahas na may Kabesang Tal es kung
at dalawang kaban ng mga iba’t ibang uri, ayos, at may i pagbi bi gl i i tong
alahas. kasaysayan. al ahas.
5. Ayon sa bal i ta tatl o ang

4. Humi ngi ng paumanhi n
pi natay ni Kabesang Tal es
ng gabi ng i yon: ang prayl e, si Kabesang Tal es sa
ang l al aki ng gumagawa sa pagkuha ni ya ng bari l ng
l upa, at ang asawa ni to na mag-aal ahas dahi l
putol ang l eeg at puno ng ki nai l angan ni yang sumapi
l upa ang bi bi g. Sa tabi ng sa mga tul i san.
bangkay ng babae ay may Pi nagbi l i nan di n ni ya si
papel na may nakasul at na Si moun na mag-i ngat sa
“Tal es” na i si nul at ng mga tul i san dahi l
dal i ri ng i si nawsaw sa dugo. mapahamak ang mga i to.
Dahi l sa mga taong mapangl amang ang mga
Pi l i pi no’ y handang magbuwi s ng buhay al ang-al ang
sa kani l ang karapatan. Kahi t i to pa' y patayan na
nagi gi ng dahi l an ng sul i rani n ng bansa.
_____
KABANATA 11
Los Baños
GAWA NI:
HONEYGRACE BELMONTE
TALASALITAAN
1. Mangaso – manghuli
2. Tresilyo – sugal gamit ang braha
3. Lingid – lihim, sikreto
4. Talakayan – pagtuturo ng isang
leksion
5. Prayle – pari
TAUHAN
Donya Victorina
ang mapagpanggap na
isang Europea ngunit isa
Paulita.
Simoun Padre Fernandez

ang mayamang mag-aal ahas, Domi ni kong pari na may
na nakasal ami ng may kul ay, determi nasyon
na umano' y tagapayo ng Padre Si byl a
Kapi tan Heneral nguni t si ya tutol sa pagpapatayo ng Akademya
ay si Juan Cri sostomo para sa Wi kang Kasti l a at mati kas
I barra na nagbal i k upang na domi ni kong pari
maghi ganti sa kanyang mga Padre I rene
kaaway. kasamahan ng mga kabataan sa
pagpapatayo ng akademya ng
wi kang Kasti l a
BUOD
2. Naglaro si Kapitan 3. Hi ndi l i ngi d sa
1. P u m u n t a a n g K a p i t a n
Heneral kasama sina kaal aman ni Padre
Heneral sa Busobuso
Padre Irene, Padre Camorra ang sadyang
upang mangaso Sibyla, at Padre pagpapatal o ng dal awa
kasama ang banda ng Camorra ng tresilyo. ay para sa akademya ng
musiko. Ngunit wala Sinadyang magpatalo ng wi kang Kasti l a na nai s
itong nahuli kaya dalawang pari upang i patayo ng mga mag-
ipinag-utos din na mabigyang kasiyahan ang aaral . Nagkaroon ng
heneral, habang galit tal akayan at pagtatal o
bumalik sa Los
naman si Padre tungkol di to ang mga
Baños. Camorra. prayl e at si Si moun.
4. Pi nal i tan ni Si moun si

5. Sumang- Padre Camorra. Bi ni ro
naman ni Padre I rene ang
ayon di n ang bi nata ba i pusta ang
Kapi tan kanyang mga bri l yante.
Pumayag naman i to sapagkat
Heneral na wal a namang mai pupusta ang
kura Subal i t si nabi ni Si moun
pal ayai n si na kapag si ya ang nanal o,
Tandang Sel o. bi bi gyan ni l a si ya ng
pangako.
Pi naki ta sa kabanatang i to na si l a ay nagsusugal .
Ang dati ng l i bangan l amang ay unti - unti ng nagi ng
madal as hanggang sa i to ay nagi ng i sa ng ganap na
bi syo. Dahi l di to, marami ng Pi l i pi no ang naghi hi rap
at nabaon sa utang.
_____
KABANATA 12
Si Pl aci do Peni tente
GAWA NI:
HONEYGRACE BELMONTE
TALASALITAAN
1. Li ham – sul at
2. Mangol ekta – manguha
3. Ambag – kontri busyon
4. Bantayog – ki l al a
5. Lagdaan – pi rmahan
TAUHAN
Placido Pinitente Juanito Pelaez
estudyanteng nawalan ng kabi l ang si ya sa tanyag na
angkan na may l ahi ng
sigla dulot ng mga
kasti l a ; ki natutuwaan ng
problemang pampaaralan mga propesor sa kani l ang
paaral an
Isagani
Mi namahal ni Paul i ta
Gomez at pamangki n ni
Padre Fl orenti no
Padre Million
si ya ay i sang
propesor ng pi si ka at
kemi ka
BUOD
1. Patungo sa Unibersidad ng
Santo Tomas si Placido 2. Ang estudyanteng si 3. Nati gi l l amang ang
Penitente. Malungkot ang Tadeo na kaya lamang kani l ang pag-uusap ng
kanyang mukha dahil ibig pumasok sa paaralan ay manghi ngi ng abul oy si
na niyang tumigil ng pag- upang alamin kung may Juani to para sa
aaral tulad ng nasabi sa
pasok at kung mayroon monumento ng i sang
dalawang sulat niya sa
ina. Nasa ika-apat na taon
ay aalis na at pari ng Domi ni kano.
na siya ng pag-aaral magdadahilang maysakit Nagbi gay naman i to ng
ngunit pinakiusapan na ngunit nakapapasa, sa
abul oy dahi l al am ni yang
kahit batsilyer sa artes anong himala ay napasunod
ay matapos niya. makatutul ong i to para sa
kay Paulita sa simbahan.
pagpasa ng estudyante.
5. Si l a’ y mahi gi t i sang 4. Ang estudyanteng si

daan at l i mampu sa kl ase. Tadeo na kaya l amang
pumasok sa paaral an ay
Hi ndi naman si ya
upang al ami n kung may
nagkamal i at napansi n
pasok at kung mayroon ay
nga si ya ng kanyang aal i s na at magdadahi l ang
guro. Nguni t nabastusan maysaki t nguni t
i to kay Pl aci do at nakapapasa, sa anong
nasabi ng magbabayad hi mal a ay napasunod kay
daw i to sa kanya. Paul i ta sa si mbahan.
SA kabanatang i to i pi napaki ta ang i ba' t i bang uri ng
mga estudi yante. Ang i l an ay napapansi n at ang i ba
ay hi ndi , may dal awang sul i rani ng panl i punan akong
naki ta sa kabanatang i to. Una, ang i syu ukol sa di
pantay-pantay na pagti ngi n ng mga guro sa kani l ang
mga estudyante at i kal awa, ang hi ndi pagpapahal aga
ng i l ang estudyante sa edukasyon.
_____
KABANATA 13
Ang Kl ase ng Pi si ka
GAWA NI:
HONEYGRACE BELMONTE
TALASALITAAN
1. Bul wagan – gusal i ng pi nagtatanghal an
2. Rehas – kul ungan
3. Gabi nete – tauhan sa pamahal aan
4. I ni l al aan – pagbi bi gay ng oras
5. Ni l ai t – pagsasabi ng negati bo o pani ni ra
TAUHAN
Placido Pinitente Juanito Pelaez
estudyanteng nawalan ng kabi l ang si ya sa tanyag na
angkan na may l ahi ng
sigla dulot ng mga
problemang pampaaralan mga propesor sa kani l ang
paaral an
Padre Million
si ya ay i sang
propesor ng pi si ka at
kemi ka
BUOD
1. I s a n g m a h a b a a t r e k t a n g u l a r 2. Tinawag ng propesor
na bulwagan ang silid ng ang antuking estudyante na
3. Sumenyas i to kay
klase sa Pisika, maluluwang
may buhok na parang Pl aci do na ti l a ba
ang bintana nito at
narerehasan ng bakal. Sa
iskoba. Parang ponograpo si nasabi ng, “Maki ni g
magkabilang tabi ng silid ay itong tumugon ng isang ka’ t di ktahan mo ako. ”
may tatlong baitang na isinaulong leksiyon na ukol Sa katatapak sa paa ni
batong natatapakan ng sa salamin, bahagi nito,
kahoy. Doon nakaupo ang Pl aci do ay napasi gaw
kauriang bubog o kalaing.
mga estudyanteng nakaayos
Pinatigil ng guro ang
i to sa saki t. Sa kanya
ayon sa pagkakasunud-sunod
estudyante at sunod na tul oy nabal i ng ang gal i t
ng letra ng kanilang mga
apelyido. tinawag si Pelaez. ng propesor.
5. Nati gi l an ang kl ase. 4. Nagkandautal si Pl aci do

‘ Di ni l a l ahat akal ai n sa pagsagot sa mga tanong
ng propesor. Ti nawag pa
na magagawa i yon ni
si ya ni tong Pl aci dong
Pl aci do. Nagsermon Tagadi kta. Wal a si yang
at nagmura si Padre nabi gkas sa mga l eksyon
Mi l l on hanggang sa kaya nagl agay ang
tumugtog ang propesor ng guhi t kay
kampani l ya, hudyat na Pl aci do. Tumutol di to si
Pl aci do at nagpal i wanag.
tapos na ang kl ase.
May i l ang Guro na di pantay-pantay na pagti ngi n
sa mag-aaral i to ay hi ndi nararapat sapagkat i to’ y
nagi gi ng dahi l an ng pagkawal a ng kawi l i han ng mga
mag-aaral at ng di -paggal ang ng mga i to sa guro.
_____
KABANATA 14
Sa Bahay ng mga Estudyante
GAWA NI:
HONEYGRACE BELMONTE
TALASALITAAN
1. Manananggol – abogado
2. Pi nangangayupapaan – ki l os na tanda
ng pag-sakop o pag-gal ang
3. Marangal – mabuti
4. Pagsapi t – pagdati ng
5. Napawi – nawal a
TAUHAN
Macaraig
lumalaban para sa Juanito Pelaez
pagpapatayo ng kabi l ang si ya sa tanyag na
Akademya ng wikang angkan na may l ahi ng
Kastila at isang mag-
mga propesor sa kani l ang
aaral ; kaagad naglaho sa
paaral an
panahon ng kagipitan
Pecson
Isagani si ya ay i sang mag-aaral na
Mi namahal ni Paul i ta l ubos na mapanuri at i ni i si p
Gomez at pamangki n ni ng i ba na si ya ay pal agi ng
Padre Fl orenti no nangangamba at nag-aal al a
dahi l hi ndi agad nani ni wal a sa
mga bal i ta
Sandoval
sang-ayon sa ipinaglalaban
ng mga mag-aaral
BUOD
1. M a y a m a n s i M a k a r a i g a t 2. Si Isagani at Sandoval ay
kumukuha ng kursong naniniwala na maaaprubahan 3. I sang magandang
abogasya. Siya ang ang pagbukas ng paaralang bal i ta ang i bi nahagi
pinuno ng kilusan para sa samantalang si Pecson ay
Akademya ng wikang nag-aalinlangan. Nagkaroon
ni Makarai g. Si
Kastila. Inimbitahan ni sila ng debate sa maaring Padre I rene umano
Makaraig ang mga maging aksiyon sa kanilang ang nagtatanggol sa
pangunahing mag-aaral na paaralan. Si Sandoval ay
kani l a l aban sa mga
sina Isagani, Sandoval, larawan ng mga kastilang
Pecson at Pelaez upang may malasakit at sumal ungat sa
pag-usapan ang kanilang pagpapahalaga sa mga kani l ang adhi kai n.
pakay. Pilipino.
4. Dagdag pa ni ya, kai l angan

5. Napagkasunduan ng kani l ang grupo ang
pagpani g ni Don Custodi o, i sa
ni l a na kay sa mga kataas-taasang l i pon
ng paaral an sa kani l ang pani g.
Gi noong Pasta Dal awang tao ang maari
l umapi t upang umano ni l ang l api tan upang
kumbi nsi hi n si Don Custodi o na
magi ng marangal pumani g sa kani l a. I to raw ay
si Gi noong Pasta na i sang
ang kapamaraanan. manananggol at ang
mananayaw na si Pepay.
.
I pi napaki ta di to na mabi l i s ang bawat proseso l al o
na kapag may kaki l al a ka o koneksyon sa taas ng
gobyerno.
_____
KABANATA 15
Si Gi noong pasta
GAWA NI:
RACHEL ROMERO
TALASALITAAN
1. Anasan - bul ung-bul ongan
2. Pabul asl as - Pasi gaw
3. Pahat - mal i i t
4. Rector - punong pari
5. Pasal i wa - pabal i ktad
TAUHAN
Ginoong pasta Don Custudio
Siya ay isa sa pinaka- Ki l al a ri n sa taguri ng Buena
tanyag na abogado at Ti nta, si ya ang nagpapasya
sa pagkakaroon ng
tanging may katalinuhan
akademya sa wi kang Kasti l a
sa Maynila. Dahil dito,
na kai l anman ay hi ndi ni ya
siya ay pinagtatanungan pi nahi ntul utan at nagi ng sanhi
ng mga prayle kapag sila ri n ng pagkakakul ong ng
ay nagigipit. mga estudyanteng
nagsusul ong ri to.
Isagani
Matal i k na kai bi gan ni Basi l i o
at kasamahan sa paaral an
na nagsusul ong na
magkaroon ng pag-aaral ng
wi kang Espanyol sa mga
eskwel ahan sa kani l ang
l ugar. Pamangki n si ya ni
Padre Fl orenti no at
kasi ntahan ni Paul i ta Gomez.
BUOD
1 . Bi l ang pagtupad sa 2. Sa kaniya 3. Nakipag-usap si
kani l ang mi syon, lumalapit ang mga Isagani sa Ginoo
ti nungo ni I sagani ang pari upang tungkol sa kanilang
tanggapan ni Gi noong
manghingi ng balak. Nais niyang
Pasta. Ki l al a si
payo kung nasa kausapin ni Ginoong
Gi noong Pasta sa
isang gipit na Pasta si Don
tal as ng kani yang i si p
sitwasyon. Custodio at
at angki ng katal i nuhan
mapasang-ayon ito.
5. Pagkatapos ng ilang 4. Naisalaysay ni Isagani kay

sandali, sinabi ng Ginoo ang Ginoong Pasta ang misyon
kaniyang pasya. Ayaw niya ng kanilang kilusan. Nakinig
raw makialam sa plano ng naman ang Ginoo ngunit
mga mag-aaral dahil maselan akala mo ay walang alam at
daw ang usapin at mas walang pakialam sa kilusan
makabubuti raw na ang ng mga mag-aaral.
pamahalaan na lamang ang Nakiramdam naman si
kumilos hinggil dito. Malungkot Isagani kung naging mabisa
naman si Isagani sa naging ba ang mga salita niya sa
pasya ng Ginoo.
Ginoo.
Upang mai l api t at makahi ngi ng tul ong sa i sang
taong makapangyari han, kai l angang hanapi n muna
ang kai bi gan o ki naaal ang-al angan ni to; i sang saki t
ng l i punan na ngayon ay pal asak.
_____
KABANATA 16
Kasawi an ng i sang i ntsi k
GAWA NI:
RACHEL ROMERO
TALASALITAAN
1. Tanyag - si kat
2. Prayl e - pari
3. Komi syon - ahensya
4. Perya - karni bal
5. Konsul ado - embahada
TAUHAN
Quiroga Simoun
Paulita.
kaaway.
Mr.leeds Don Custudio

Si ya si Custodi o de Sal azar Ki l al a ri n sa taguri ng Buena
y Sanchez de Monteredondo Ti nta, si ya ang nagpapasya
na ti naguri ang “Buena Ti nta”; sa pagkakaroon ng
ang magdedesi yon sa akademya sa wi kang Kasti l a.
BUOD
1. Isang negosyanteng Intsik si 2. Naroon din si Simoun.
3. I nal ok naman si ya ni
Quiroga. Sa kabila ng Hindi lamang pagsama sa
hinaharap na pagkalugi ng hapunan ang pakay ng
Si moun na maaari
kaniyang negosyo ay nagawa alahero kung hindi maging ni yang bawasan ng
pa nitong magpatawag ng isang ang paniningil sa utang ni dal awang l i bong pi so
hapunan. Pakay niya na
Quiroga. Gayunman, dahil ang pagkakaurang ng
magkaroon ng konsulado ang
nga sa pagkalugi ng I ntsi k kung papaya
Tsina sa bansa. Inimbitahan
kaniyang negosyo, hindi
niya ang mga military, kawani i tong mai tago ang mga
ng gobyerno, mga prayle, at siya makababayad kay
armas sa kani yang
kapuwa negosyante. Simoun ng limang libong
piso. bodega.
5. Nag-uusap naman 4. I pi nal i wanag ni

si na Don Custodi o Si moun na wal a raw
tungkol sa i padadal a dapat i katakot ang
negosyante sapagkat
sa bansang I ndi a
unti -unti ri n umanong
upang matutong
i l i l i pat ang mga i to sa
gumawa ng sapatos i bang l agakan. Wal ang
para sa sandatahan. nagawa ang I nsti k kung
hi ndi pumayag sa al ok
ni Si moun.
Ang pagtanggap ng suhol ng mga nanunungkul an
sa pamahal aan at ang pagsasamantal a sa mga
l umal api t sa kani l a ay nakapagdaragdag ng
paghi hi rap ng bayan. I to ang pi nakamal ubhang saki t
ng l i punan sa ngayon.
_____
KABANATA 17
Ang perya sa qui apo
GAWA NI:
RACHEL ROMERO
TALASALITAAN
1 . Li wasan – parke ng i sang l ugar na
may espasyo para sa pag-aal i w
2. Paghanga – i ni i dol o o nagustuhan
sa i sang tao o bagay
3. I nuki t – panl i l i l ok
4. Nangamba – nag-aal al a
5. Panl i l i nl ang – pandaraya
TAUHAN
Padre Camorra Isagani
Is a s a m g a p a r i s a b a y a n Matal i k na kai bi gan ni Basi l i o
ng San Diego na mainitin at kasamahan sa paaral an
ang ulo at laging nakatalo na nagsusul ong na
magkaroon ng pag-aaral ng
ng mamamahayag na si
wi kang Espanyol sa mga
Ben Zayb
l ugar. Pamangki n si ya ni
Mr.leeds Padre Fl orenti no at
I sang Ameri kano na kasi ntahan ni Paul i ta Gomez.
nagtatanghal sa i sang perya
sa Qui apo. Ki l al a si ya dahi l Ben Zayb
sa i sang natatangi ng
Lagi ng kadi ki t ng mga
pagtatanghal na gumagami t
ki l al ang tao ang
ng i sang ul ong nagsasal uta.
mamamahayag na si Ben
Zayb upang makahanap ng
Paulita Gomez kani yang i susul at para sa
Pamangki n ni Donya pahayagan.
Vi ctori na at i sang dal agang
umi i bi g kay I sagani . Mapusok
i to at hi ndi pa ganoon
katri kal mag-i si p.
BUOD
1. Umalis na sa 2. Aliw na aliw ang 3. Lal ong nadagdagan
bahay ni ang pari na si Padre ang kani yang tuwa nang
labindalawang bisita Camora sa mga makasal ubong si Paul i ta
babaeng nakikita Gomez. Kasama ni to ang
niya. Ngayon naman
kani yang ti yahi n na si
ay pupunta sila sa niya sa peryahan.
Donya Vi ctori na. I yon
isang peryahan sa Kilala kasi bilang l ang, kasama di n ni l a si
Quiapo at sa bahay makamundo ang I sagani na kati pan ni
ni Mr. Leeds. prayleng iyon. Paul i ta.
5. Mayroon si l ang naki tang 4. Nakarating sila sa isang

l arawan na kahawi g ni tindahan ng mga rebultong
kahoy. Doon ay nagsabihan
Si moun. Wal a sa pal i gi d ang
ng mga kahawig ng
al ahero kaya napag-usapan estatwa ang mga kasama
ni l a i to. Nagwi ka naman si ni Mr. Leeds. Sabi ng isa
Ben Zayb na baka na ang estatwa ay kahawig
natatakot l amang si Si moun ni Ben Zayb habang ang
na mabunyag ang l i hi m ng isa naman daw ay kahawig
ni Camora dahil maraming
kai bi gan si Mr. Leeds.
likha ang mga kahawig ng
pari
Masi ni ng ang mga Pi l i pi no. At sa dahi l ang ang
si ngi ng ay ki naki ki taan ng damdami n at ng i ni i si p ng
gumagawa ni to, maki ki tang ang nal al arawan sa
kani l ang mga i nuki t ay ayon sa mga pangyayari
noong panahong yaon.
_____
KABANATA 18
Mga kadayaan
GAWA NI:
RACHEL ROMERO
TALASALITAAN
1. Pahi ntul ot – pagpayag
2. Pagsi si yasat – pagmamanman
3. Pi ri mi de – pyrami d
4. Papi ro – i sang hal amang tubi g
5. Ki natatal aan – ki nasusul atan
TAUHAN
Padre salvi
Mr.leeds Si ya ang kura ng bayan ng
San Di ego na pi nal i tan si
I sang Ameri kano na
Padre Damaso. Si ya ay i sang
nagtatanghal sa i sang perya
padreng Pransi skano.
sa Qui apo. Ki l al a si ya dahi l
sa i sang natatangi ng
pagtatanghal na gumagami t
ng i sang ul ong nagsasal uta.
Ben Zayb
Lagi ng kadi ki t ng mga
ki l al ang tao ang
mamamahayag na si Ben
Zayb upang makahanap ng
kani yang i susul at para sa
pahayagan.
BUOD
1. Bago mag-umpisa 2. Pilit siyang 3. Nagl abas ng mai ti m at
ang pagtatanghal ni naghahanap ng l uma na kaha si Mr. Leeds.
salamin, isang bagay
Mr. Leeds ay Si nabi ni ya na natagpuan
na karaniwang ni ya i to sa i sang l umang
siniyasat muna ni Ben
ginagamit sa l i bi ngan. Pagkatapos
Zayb ang buong pandaraya sa mga ni yang sumi gaw ng mga
bulwagan. Maging ang tanghalan. Wala sal i tang banyaga ay
mga gamit ng siyang natagpuan kusang nabuksan ang
Amerikano ay hindi rin kaya inumpisahan na kaha.
niya pinalampas. ang palabas.
5. Ang kuwento ng 4. Di to ay tumambad

mi steryosong boses ay ang i sang ul ong anyong
tungkol sa mga mapang- bangkay na mayroong
api ng prayl e at saserdote mahaba at makapal na
noong panahon ni Amasi s buhok. Mul a sa
(i sang pi nuno sa Ehi pto). kadi l i man ay mayroong
Dahi l sa mga nari ni g ay nagsal i ta na parang
ki ni l abutan at hi ni matay si tumatangi s at humi hi ngi
Padre Sal vi . ng tul ong.
Ang mga bagay na nabanggi t ng ul o ay
tumutukoy sa pangyayari ng nagaganap noong
panahon ng Kasti l a. Ang pagkatakot at tul uyang
pagkakahi matay ni Pari Sal vi ay nagpapaki l al a ng
pagtanggap ng mga prayl e sa kani l ang kasamaa’ t
pagkakasal a
_____
KABANATA 19
Ang mi tsa
GAWA NI:
RACHEL ROMERO
TALASALITAAN
1. Poot – gal i t
2. Li ham – sul at
3. Kabesa – pi nuno, kapi tan
4. Nag-usi sa – pagtatanong
5. Lansangan – kal ye, kal sada
TAUHAN
Donya Victorina Simoun
Paulita.
kaaway.
Donya Victorina
Si ya si Custodi o de Sal azar
BUOD
1. Si Placido ay
2. Labis ang hinagpis ni 3. Dahi l di to ay l al ong
larawan ng isang nagpuyos ang
Kabesang Tales dahil sa
karaniwang kal ooban ng bi nata at
desisyon ni Placido hinggil
kabataan. Siya ay sa kanyang pag-aaral. i ni wan ang kanyang
mapusok, nagkamali Kinausap niya ang i na. Sa kanyang
ngunit sa bandang kanyang anak na pagl al akad sa bayan
huli ay nahanap din ipagpatuloy ang kanyang ay naki ta ni ya si
ang tamang daan pag-aaral hanggang sa Si moun. Lumapi t si ya
di to at i si nal aysay ang
tungo sa magandang makatapos ng abogasya.
nangyari sa kanya
kinabukasan.
5. Di to ni ya naki ta ang i sang

bata na kasi ng edad ni ya 4. Si nadya ni Si moun
nguni t mal ayong matanda na i sama si Pl aci do sa
ang i tsura kumpara sa pagawaan ng pul bura.
kanya. I pi nal i wanag ni Nasaksi han ng bi nata
Si moun na i to ay sanhi ng ang hi rap ng kal agayan
mabi bi gat na gawai n na ng mga mangagawa ni
nai atang sa kanya. Dahi l sa Si moun. Sunod ni l ang
mga nasaksi han ay namul at pi nuntahan ang bahay
ang i si p at kal ooban ni ng mag-aal ahas.
Pl aci do.
Ang di -mabuti ng pagti ngi n ng Kasti l a sa mga
Pi l i pi no ay si yang nagtataboy sa hul i upang
maghi magsi k. Ang l ayuni n ng marami ng magul ang sa
pagpapaaral sa kani l ang anak upang mai pagmal aki
at masabi ng si l a’ y magul ang ng i sang nakapag-aral
at nagkati tul o.
_____
KABANATA 20
Ang Nagpapal agay
GAWA NI:
YUAN JIERON GUISEHAN
TALASALITAAN
1 . Tanyag – ki l al a
2. Mamamahayag – namamahagi ng
bal i ta
3. Ti naguri an – bi nansagan
4. Makahal ubi l o – makasama
5. Si nusuri – i naal am
TAUHAN
Don Custodio
K i l a la rin sa ta g u r i n g B u e n a T in t a ,
s i y a ang
n a g p apasya
s a p a gkakaroonn g a k a d e m y a
s a w ikang Kast i l a n a k a i l a n m a n a y
h i n d i
n i y a pinahintulu t a n a t n a g i n g sa n h i
r i n ng
p a g k akakulong n g m g a e s t u d y a n t e n g
n a g s usulongrito.
BUOD
1 . A n g p a g d e d e s i s y o n
2 . B a w a t k i l o s
3. Si ya ay
s a a k a d e m y a n g
n i y a a y
nakapag-asawa ng
w i k a n g K a s t i l a a y
pinapansin ng i sang maganda at
n a s a m g a k a m a y n i
m g a m a m a h a y a g .
mayamang
D o n C u s t o d i o . S i D o n
T i n a g u r i a n s i y a n g
mesti sa. Akti bo
C u s t o d i o d e S a l a z a r
y Sanchez de B u e n a T i n t a .
si ya at nahi rang
M o n t e r e d o n d o a y
B a t a p a l a n g s i y a
sa marami ng
t a n y a g s a l i p u n a n n g
n a n g d u m a t i n g
posi syon sa
Maynila. siya sa Maynila. pamahal aan.
5. Mahi gi t l abi nl i mang
araw na ni yang si nusuri

4. Kabal i ktaran naman ang
ang kasul atan. Nang

si napi t ni to nang bumal i k
usi sai n ng mataas na

si ya sa Espanya. Wal ang
kawani ang l agay ng pumapansi n di to ni hi ndi si ya
mga bal ak ng mag-aaral ,

makahal ubi ho sa mga
sumagot si Don
mayayaman dahi l sa
Custodi o ng may
kakul angan sa pag-aral .
kasamang pag-
Wal a pang i sang taon ay
aal i nl angan, bagama’ t

napagpasyahan ni tong
i bi g i paki l al ang natapos

bumal i k sa Pi l i pi nas.
na ni ya.

-Mataas ang pagpapal agay ng mga Pi l i pi no sa mga

banyaga. Agad-agad tayong humahanga. Hi ndi na
nati n si nusuri ang kani l ang mga tunay na pagkatao
at kakayahan.

-May pani ni wal a si Ri zal na ang tao’ y pantay-

pantay. Wal ang pagkakai ba ang puti at
kayumanggi .
_____
KABANATA 21
Mga ayos Mayni l a
GAWA NI:
TALASALITAAN
1 . Magdaraos – magdi ri wang
2. Dul aan – akti ngan
3. Mangi sa-ngi sa –paunti -unti
4. Nararahuyo – maaki t
TAUHAN
Camaroncocido Mr. Jouy
I s a n g K a s t i l a n g
N a g h a t i d n g m g a m a n g -
i k i n a h i h i y a a n g m g a
aawitna Pranses
kalahi. u p a n g m a g t a n g h a l n g
opera sa
Kamaynilaan.
Tiyo Kiko
Mal api tna kai bi gan ni
Camaroncoci do
BUOD
1 . Magdaraos ng
2. Nguni t may i sang
i kaunang pal abas ang

3. Ang pagbabawal na
Kasti l a ang nararahuyo
samahan ng operang
manood ay mas l al ong
sa gayung kagul uhan,
Pranses ni Mr. Jouy sa

nakakaaki t upang manood
si ya si Camaroncoci do.
dul aang Vari edades.

ng pal abas. Akal a naman
Lumapi t naman ang i sang
I kapi to’ t kal ahati pal ang

ng i ba ay may i ti nuturo
matandang na
ng gabi ay wal a nang

ang pal abas kung kaya’ t
katumbal i kan ni to, si ya
mabi l i ng ti ket. Sa
pi nagbabawal ng mga pari
si Ti yo Ki ko. Ayon sa
i kawal o’ y mal aki ng

ang panonood. Nahati ang
nauna, ang pagkapuno ng
hal aga na ang i ti natawad

Mayni l a sa dal awa dahi l sa
dul aan ay utang sa mga
sa mangi sa-ngi sang

nasabi ng pal abas.
prayl e.
nabi bi l i ng ti ket.
1 . May nari ni g
4. Tutol ang mga prayl e,
si yang “ang
ang mga babai ng may
asawa’ t kasi ntahan,
pal atandaan ay
samantal ang ang mga
pi nuno ng hukbo, mga
i sang putok”
mari no, kawani at
nguni t hi ndi
marami ng matataas na tao
ay nagtanggol di to. Sa pag-
ni ya i to
i i sa ni Camaroncoci do ay
marami i tong napuna sa
pi nansi n. kani yang pagmamatyag.

-Karani wan sa marami ng tao ang pagwawal ang
bahal a sa kapakanan ng kapwa at ng bayan.
Wal ang i naal agata ang marami kundi ang
kagal i ngang pansari l i .

_____
KABANATA 22
Ang pal abas
GAWA NI:
TALASALITAAN
1 . Pal ko – i taas na bahagi ng tanghal an
o teatro
2. I pi nuwesto – i ni l agay
3. Si nang-ayunan – pumayag
4. Sasai l al i m – dadaan sa proseso
TAUHAN
Pepay Paulita
D i u m a n o ' y k a i b i g a n n i D o n
Pamangki n ni Donya
Crisostomo at Vi ctori na at i sang

dal agang umi i bi g kay I sagani .
isang mananayaw.
Mapusok i to
a thi ndi pa ganoon kakri ti kal
mag-i si p.
Isagani
I sagani
Matal i kna kai bi gan ni Basi l i o
at kasamahan
sa paaral an na nagsusul o ng
na magkaroon
ng pag-aaral ng wi kang
Espanyol sa mga
l ugar. Pamangki n
si ya ni Padre Fl orenti no at
kasi ntahan ni
Paul i ta Gomez.
BUOD
1 . Pu n o n g - p uno ng ta o ang
2. Nang hapon di ng i yon
3. Habang
dul aa n . H uli na ng labinlimang

ay sumul at si Pepay at
nagpapatul oy ang
minu t o b a go nagsimula ang

ti ni pan si Don Custodi o,
pal abas ay patul oy
pal ab a s d ahilan bakit di na

kaya hi ndi nai wasan
napi g i l a n g mag-ingay ng mga

di ng si nasal i n ni
ni tong di dumal o sa
tao. A n g mga mag-aaral ay

dul aan. Tadeo sa Kasti l a ang
naka p u w esto sa pal kong

Masaya ang l ahat
mga sal i tang
kata p a t n g kinalalagyan ni
mal i ban kay I sagani
Pranses. Ganun di n
Pepa y . I p i n uwesto d in
sapagkat naki ta ni ya si
si Pel aez sa
mal ap i t d i t o si Don C ustodio

Paul i ta na kasama si
magti yahi ng kasama
upan g m a p asang-ayon ito. Juani to Pel aez.

ni ya.
4.Si n a n g - ayunan na ni
Padr e I r e ne ang
5. Kakasi mul a pal ang
kahi l i n g a n ng mga m ag-
ng i kal awang bahagi

aara l n a magtayo ng
akad e m y a ngunit
ng pal abas nang
sasa i l a l i m pa ito sa isang
nagtayuan at
korp o r a s y on kung
l umabas ang mga

saka l i n g hindi iibigin ng
mga D o m i n ikanong
mag-aaral . masa m a a n g akademya sa
Uni be r s i d ad.

-Ang kaugal i ang pagdati ng nang hul i sa takdang
oras at hi ndi taal na sa ati n. Gi naya l amang nati n
i to sa mga Kasti l a.

-Ang mga Pi l i pi no’ y mahi l i g sa mga pal abas na
buhat sa i bang l upai n. Magi ng ano mang bagay na
gawa ng mga dayuhan ay ti natangki l i k at
hi nahangaan nati n.
_____
KABANATA 23
I sang bangkay
GAWA NI:
TALASALITAAN
1 . Kumbento – si mbahan
2. Dul aan – akti ngan
3. I pi nagtataka – i ki namamangha,
nagugul uhan
4. Di naratnan – naabutan
5. Apyan – i sang uri ng hal aman
TAUHAN
Basilio Simoun
S i y a a y i s a s a m g a a n a k
ang mayamang mag-aal ahas,
n i S i s a a t n a g i n g t a g a p a g
na nakasal ami ng may kul ay,
alaga ni Kapitan Tiyago
kaaway.
Kapitan Tiago
Si ya ang pi nakamayaman sa
bi nundok dahi l sa marami
si yang negosyo at i ba pang
kl ase ng ari -ari an.

BUOD
1 . Sa i k a p i to ng gabi ay
2. Tapat ang hangari n ni
naro o n n a si Simoun.
Basi l i o na mapagal i ng ang
3. Nang gabi ng i yon ay
Naro o n g u malis at bumalik

kani yang tagapag-ampon.
nagsadyaa si Si moun sa
Nguni t i pi nagtataka ni to kung

bahay ni Basi l i o upang
nang m a k a lawa sa kaniyang
baki t sa kani yang
baha y n a may kasamang

i paal am ang gagawi ng
panggagal i ng sa ospi tal ay
i ban g t a o . Naroong may

di naratnan ni ya si Kapi tan
hi magsi kan noong gabi ng
Ti ago na tul og, nagl al away, at

i yon. Nai s ni Si moun na
bina b a n t a yan sa isang daang
namumutl ang parang i sang

pangunahan ang i sang
kal ap i t n g kumbento ng Sta.

patay. Hi ndi ni ya mal aman
pul utong ng manggi gi ba
Clar a a t naroong nakita si

kung si no ang nagbi bi gay ng
ng pi nto ng kumbento
Cama r o n cocido sa dulaan

apyan gayung si Si moun at
Padre I rene l amang ang
upang makuha si Mari a
na m a y k a usap na mag-
Cl ara.
dumadal aw di to.
aara l .
5. Hal os sumabog
4. Subal i t hul i na ang l ahat
ang puso ni Si moun
dahi l si Mari a Cl ara ay
sa bal i tang
namatay ng hapon di ng
natanggap dahi l i to
i yon. Sa una ay di
makapani wal a si Si moun
ang dahi l an ng
nguni t nani wal a l ang i to
kani yang
nang may i padal a si Padre
paghi hi magsi k.
Sal vi kay Padre I rene
upang i paal am kay Kapi tan
Samantal a’ y nai wan

Ti ago ang pagkamatay ng
si Basi l i ong awang-

dal aga.
awa kay Si moun
-Ang pagbabal i k at bal ak ni Si moung agawi n si
Mari a Cl ara sa kumbento ay nagpapatunay ng
kawagasan ng pag-i bi g ni to; at ang pagkamatay ng
dal aga ay nagpapahi wati g ng pananati l i ng
kapangyari han ng rel i hi yon sa ati ng bansa.

_____
KABANATA 24
Mga pangarap
GAWA NI:
TALASALITAAN
1 . Magtaki psi l i m – pal ubog na ang araw
2. Naki ki pagtunggal i an –
naki ki pagl aban

3. Sumagi – naal al a
4. Karwahe – sasakyang hi l a hi l a ng
kabayo
5. Lul an – nakasakay
TAUHAN
Donya Victorina Paulita
ang mapagpanggap na Pamangki n ni Donya
isang Europea ngunit isa Vi ctori na at i sang

dal agang umi i bi g kay I sagani .

Mapusok i to
Paulita.
a thi ndi pa ganoon kakri ti kal
mag-i si p.
Isagani
I sagani
Matal i kna kai bi gan ni Basi l i o
at kasamahan
sa paaral an na nagsusul o ng
na magkaroon
ng pag-aaral ng wi kang
Espanyol sa mga
l ugar. Pamangki n
si ya ni Padre Fl orenti no at
kasi ntahan ni
Paul i ta Gomez.
BUOD
1 . K i na b u k a sa n , ba g o ma g ta k i psi l i m
2. Marami na ang sumagi sa
3. Nang magkani i g na ang
a y na g l a l a k a d si I sa g a n i pa tung o
i si p ni I sagani at unti -unti
magkasi ntahan, si Paul i ta
sa M a l ec on u pa ng k i ta i n si
nari ng dumi di l i m. Nang
ang unang nagpahayag
P a ul i ta . I n a a sa h a n n g bi na ta na
l umi ngon ay naki ta ni ya ang
karwaheng dumarati ng l ul an
ng kanyang
pa g -uu sa pa n ni l a a n g na ng ya r i sa
si Paul i ta, ang kai bi gang

nararamdaman. Hi ndi
dulaan.
kasama ni ya sa dul aan, at si
man l ang daw si ya
Sa k a ni ya n g pa gh i hi nta y a y
Donya Vi ctori na. pi nansi n ni I sagani dahi l
n a a l a l a ng mu l i ni I sa ga n i a n g sa r i -
Lumapi t si Donya Vi ctori na

sa mga mananayaw
sa r i n g g u n i ta ng k a n i l a ng
kay I sagani upang maki bal i ta
ma l i l i g a ya ng sa nd a l i . Na i sumpa n i ya
nakati ti g. Sa hal i p na si
sa nawawal a ni tong asawa,
tu l oy a ng d u l a a n a t a n g na k i k i pa g -
subal i t hi ndi mai turo ng bi nata
I sagani ang manumbat ay
tun g g a l i a n n a si Ju a ni to P el a ez. sapagkat sa tahanan ng

si ya pa ang
kani yang amai n nagtatago. nagpal i wanag.
4. Si nabi di n ni Paul i ta na si
5.Na g - a a l i n langan si
Donya Vi ctori na ang
Paul i t a s a mga pang arap

umi i bi g kay Pel aez at hi ndi
na i t o n i I sagani. Ngu nit di

si ya. Napadako ang usapan
nama n m a w awala ang sa bayan ni I sagani .

pana n a l i g n a ito ng b inata.
Umaasa ang bi nata sa pag-
K ahi t a n g nag-iisang
unl ad ng kani l ang bayan.
buha y n i y a ay handa
Pi napangarap di n ni ya
niya n g i s u g al para
magkaroon ng pagawaan
maka m i t a ng karapatang
sa bawat pook, mga
hini h i n g i n g bayan daungan, at ng tanggul ang
bansa.

-Ang pag-unl ad na naki ki ni ki ni ta ni I sagani ay
si yang pangarap ng may-akda para sa kani yang
bayan.

-I to’ y hi ndi nanati l i ng pangarap. Ang l ahat ay
nagkaroon ng katuparan.
_____
KABANATA 25
Tawanan at I yakan
GAWA NI:
CZARINA JOYCE ONIPA
TALASALITAAN
1. Naani naw - nabanagan
2. Nagmamanman - nag-i i mbesti ga
3. Pagtal i ma - pagsunod
4. Pi gi ng - handaan
5. Si ni pat - ti ni gnan
TAUHAN
Padre Irene Macaraig
ang nagpayo sa mga Si ya ang l i der ng mga
kabataan na magtipon- kabataan.
tipon.
Pecson
Isagani ang umatake sa mga prayl e.
ang hul i ng dumati ng na may
kasamang dal awang i ntsi k
dal a ang mga pagkai n.
BUOD
2. Tinatakpan ang 3. Ang bi ruan ni l a
1. Nagpupulong ang kanilang ay nagi ng tul i gsa
mga estudyante na nararamdamang kay Don Custodi o,
kasapi sa hinanakit ng Padre I rene, ang
Akademya ng halakhakan at mga prayl e at ang
biruan. Dumating pamahal aan ng
wikang kastila sa
si Isagani(at ang Pi l i pi nas.
isang pansiterya. kanilang pagkain)
5. Napagtanto ni l a 4. Mai ngay ang

na si l a ay matatal i m ni l ang sal i ta,
mi namantyagan ng at mari ri ni g i to sa
l abas ng pansi terya,
pabori tong kaya pi natahi mi k ng
estudyante ni Padre i sang estudyante ang
Si byl a. kapwa ni yang kasapi .
Nagtal umpati si Tadeo.
Ang kapasi yahang gi nawa ni Don Custodi o tungkol sa
akademya ay i sang katunayang ang kabataan ay hi ndi
bi ni bi gyang l aya upang gumawa ng mga bagay na i kauunl ad
ng sari l i at ng bayan.
-Makapangyari han ang mga prayl e di to sa ati ng bansa. Sa
pamamagi tan ng rel i hi yon, ng pananampal ataya, ay
nangyari ng mapasunod at masakop tayo ng l ubusan.
_____
KABANATA 26
Mga Paski l
GAWA NI:
CZARINA JOYCE ONIPA
TALASALITAAN
1. gugol - gastos
2. kanto - sal i kop
3. naguni ta - naal al a
4. magara - magarbo
5. nai mpok - nai pon
TAUHAN
Basilio Juanito Palaez
si Basilio ay estudyante ang mag-aaral na
ng medisina. Siya ay ki nagi gi l i wan ng mga
propesor.
kasintahan ni Huli.
Macaraig
Tadeo ang mayamang mag-aaral na
ang mag-aaral na pumapasok naki ki pagl aban para sa
upang al ami n kung mayroong pagtatag ng akademya ng
kl ase. wi kang kasti l a kabo at mga
kawal .
BUOD
2. Nang pumunta si
Basilio sa ospital 3. Wal ang
1. Nagkalat ang ng San Juan de ki nal aman si
mga paskil sa mga Dios pinayuhan Si moun sa
pader na may siya na umuwi at nangyari dahi l may
punitin o sunugin saki t ang mag-
mensahe ng
ang mga papel na aal ahas.
paghihimagsik sa maaaring
gobyerno. makapagpahamak
sa kaniya.
4. Pumunta
5. I ba' t i bang
si ya sa
reaksi yon ang Uni bersi dad at
i pi napaki ta ng nakasal ubong
samahan ng mga ang i ba' t-i bang
estudyante. I sa di to estudyante na
ay si Tadeo na kasapi ng
Akademya ng
natutuwa dahi l
Wi kang
wal ang pasok.
kasti l a.
Ang mga makapangyari han ay nakagagawa ng mga
paraan upang masugpo ang anumang ki l usang l abag
sa kani l ang kapakanan.

Anumang pagsul ong ay hi nahadl angan ni l a sapagkat

mal aki ang kani l ang pagnanasang manati l i sa
pi l i pi nas.
_____
KABANATA 27
Ang prayl e at mga
estudyante
GAWA NI:
CZARINA JOYCE ONIPA
TALASALITAAN
1 . Pagbabal atkayo - pagkukunwari
2. Si ni i l - gi ni pi t
3. Tumi ndi g - tumayo
4. nagparatang - nagbi ntang
5. nasukol - hi narang
TAUHAN
Isagani Padre
Si Isagani ang Fernandez
estudyanteng magaling
si ya ang bukod-tangi ng kura
manalumpati, hinahangaan na model o sa mabuti ng pag-
siya ni Padre Fernandez uugal i .
dahil sa kaniyang mga
paninindigan.
BUOD
2. Sa walong taong 3. Hangad ni
1. Nag-uusap sina pagtuturo ni Padre
I sagani na i tupad
Fernandez,at mahigit
Isagani at Padre 2,500 na mag-aaral na ng mga prayl e
Fernandez bilang kilala,si Isagani lamang ang kani l ang mga
at siyang naglakas ng tungkul i n sa mga
isang prayle at loob na kausapin ang
estudyante.
isang mag-aaral na mga katedratiko
tungkol sa pagtuturo
Pilipino. nila.
4. Hi ndi l ubos
5. Marami ng mga
ang pagkatuto
prayl e ay hi ndi ng mga mag-
gustong matuto ang aaral dahi l sa
mga pi l i pi no at paghamak ng
hangad na i babaon kani l ang
ang mga I ndi o sa karangal an
kamangmangan. nguni t wal a
namang bagong
natutuhan.
May mga pari ng marunong umunawa. Hi ndi l ahat
ay may masamang ugal i at di -mabuti ng pagki l al a sa
mga Pi l i pi no.
_____
KABANATA 28
Pagkatakot
GAWA NI:
CZARINA JOYCE ONIPA
TALASALITAAN
1. Li gal i g - pagkabal i sa o pag-aal al a
2. Kuwal ta - pera, sal api
3. Ti mpi i n - supi l i n
4. Tudl i ng - kul ubot
5. Sabl e - espada
TAUHAN
Quiroga Simoun
Isang intsik na ang mayamang mag-aal ahas,
negosyante o na nakasal ami ng may kul ay,
mangangalakal.
kaaway.
Don Custodio
Placido ang bi nansagang "Buena
Penitente Ti nta"
mag-aaral na pi nagkukutya
ng mga gurong prayl e.
BUOD
1. Ibang-iba ang 2. May mga nag-
mga reaksyon at uudyok sa kapitan 3. Pi nuntahan ni Qui roga
pagtanggap ng si na Si moun, Don
Heneral na ipapatay
Custodi o at Ben Zayb
lipunan sa ang mga estudyanteng upang i tanong kung dapat
pagkakadiskubre nahuli at magpasimula ba ni ya bal uti an ang
ng mga paskil na ng mga kaguluhan kani yang basar dahi l
nagdulot na nari n nga sa tensyon sa
upang mahuli at
l i punan ni l a.
napakalaking malinis ang mga Indio.
tensyon.
5. Namatay si Kapi tan

Ti ago na nakadi l at ang 4. Nang magkaroon ng
mga mata. Sa sobrang konti ng kagul uhan sa
si mbahan ay i nakal a ng
takot, si Padre I rene, na
mga tao na sumi kl ab
bumi si ta sa kapi tan, ay
na ang rebol usyon na
napatakbo kaya' t si yang l al ong i ki natakot
nakal adkad ang bangkay ng mga tao. Wal a nang
ni Kapi tan Ti ago l umal abas ng bahay sa
hanggang sa gi tna ng gabi at napakatahi mi k
si l i d. ng l ugar.
Hi gi t na nakatatakot pagkami nsan ang mga bal i -
bal i ta ay mas nabi bi gyang pansi n kesa sa tunay na
pangyayari . Kal i mi tan, pag nagpasal i n-sal i n, i to' y
marami nang dagdag.

Sa kabi l ang dako, may mga pangyayari namang

kayang pagtakpan kahi t ng mga pahayagan.
_____
KABANATA 29
Ang hul i ng sal i ta ukol kay
kapi tan Ti yago
GAWA NI:
CZARINA JOYCE ONIPA
TALASALITAAN
1. Pakundangan - kontrol
2. Labi - bangkay
3. Pumanaw - namatay
4. Ki nal i nga - ki nupkop
5. Tagapangasi wa - tagapamahal a
TAUHAN
Padre Tiyago Donya
namatay dahil sa Patrocinio
paghithit niya ng opyo
matandang kaagaw ng
upang makalimutan ang kapi tan sa pagpapataasan ng
kaniyang mga problema. i hi sa pagkabanal .
Don Primitivo
Padre Irene nani ni wal ang pareho si na
hi ni rang na tagapamahal a at kapi tan Ti yago at San Pedro
tagapagpatupad ng hul i ng na mananal o sa pagsasabong
testamento ni Kapi tan sa l angi t.
Ti yago.
BUOD
2. Hinirang si 3. P20. 00 para sa
1. Binigyan ng Padre Irene mga estudyanteng
isang magarbong bilang mahi hi rap P25. 00
lamay si Kapitan eksekyutor o para kay Basi l i o
tagapamahala ng nguni t bi nawi ni
Tiyago.
testamento ni Kapi tan Ti yago
Kapitan Tiyago. dahi l sa kawal ang-
utang na l oob.

4. May nagtatal o sa
5. Ni nanai s di n ni magi gi ng kasuotan ni
Don Patroci ni o na Kapi tan Ti yago. Sabi ni
Kapi tang Ti nong ay dapat
mamatay di n para
abi to ang i suot. Tumutol
mahi gi tan ni ya ang ang sastre at si nabi ng
kani yang magarbong dapat ay naka-prak ang
kapi tan. Nguni t, pi nahayag ni
l amay.
Padre I rene na kahi t ano
ang pwedeng i suot dahi l
hi ndi naman mahal aga sa
l angi t ang kasuotan ni ya.
Ang hul i ng habi l i n ay nabago na ayon sa nai s ni
Padre I rene
-Lubos ang pani ni wal a ng mga tao noon sa mga
hi mal a; i sa sa mga bagay na i di ni i n sa i si pan ng mga
mananampal ataya.
_____
KABANATA 30
Si Jul i
GAWA NI:
KARYLLE ERANDIO
TALASALITAAN
1 . Marti r - taong naghi rap dahi l sa kani yang
pi nani ni wal aan

2. Peni tensya - paraan ng pagsi si sa kasal anan
3. Bi tay - pagpatay sa pamamagi tan ng pagbi gti
4. I mpyerno - l ugar ng paghi hi rap
5. Hukom - taong nangangasi wa sa pagl i l i ti s
TAUHAN
H e r m a n a
Juli
si ya ang kasi ntahan ni
Penchang Basi l i o.
s i y a a n g a m o a t a n g
p i n a g l i l i n g k u r a n n i J u l i n a
s i y a n a m a n g a n a k n i
Kabesang Tales.
Hermana Bali
Si ya ang matandang
ti nutukoy na ti l a wal a sa
kati nuan na nagsi si gaw sa
l ansangan ng mabal i taang
tumal on sa bi ntana ng
kumbento ang i sang babae
na namatay na wal ang i ba
kundi si Jul i .
BUOD
1 . M a r a m i a n g h i n d i n a n i n i w a l a
2 . S a s i m u l a ’ y d i m a k a p a n i w a l a s i H u l i
3. Sumangguni si l a sa tagasul at ng bayan
s a m g a p a s k i n a t p a g h i h i m a g s i k .
s a b a l i t a n i H e r m a n a B a l i n a p a t a y
nguni t wal a i tong nagawa kundi i turo si l a
S a p a l a g a y n g i l a n i t o a y
n a s i K a p i t a n T i a g o . N g u n i t n a n g
sa Hukom. Ang Hukom naman ay
m a l a m a n a n g t o t o o a y n a h i m a t a y a n g
i pi nayong sadyai n si Padre Camorra.
p a g h i h i g a n t i n g m g a p r a y l e d a h i l
d a l a g a . D a h i l w a l a n a s i K a p i t a n T i a g o
Habang nasa daan ay tumanggi si Hul i na
s a p a g k a k a t u b o s k a y H u l i n a
a y w a l a n a n g t a g a t a n g k i l i k a n g
dumaan sa kumbento. Mi nsan na i tong
a n a k n g t u l i s a n g m a h i g p i t n a
b i n a t a . N a g i n g m a l u n g k u t i n s i H u l i
tumanggi sa mga prayl e nung
kalaban ng isang korporasyon. s i m u l a n o o n . B i n a l a k n i t o n g

nangangai l anagn ang kani yang magul ang.
Kung ngayon ay l al api t sya sa prayl e
A y o n k a y H e r m a n a P e n c h a n g
m a g p a t i w a k a l n g u n i t h i n d i n a t u l o y
dahi l kay Basi l i o ay ti yak na marami ang
a y m a b u t i ’ t p i n a a l i s n a n i t o s i
d a h i l s a t a k o t n a s a i m p y e r n o i t o
kukutya sa kani ya.

mapunta.
H u l i d a h i l a y a w n i y a n g m a g a l i t
Ti ni i s pa ri n ni Hul i ang mga si si ng
N a g b i g a y n g a b u l o y a n g m g a k a m a g -
a n g m g a p r a y l e s a k a n y a ;
a n a k n i B a s i l i o n g u n i t k u l a n g p a r i n
kamag-anak na hi ndi nakakabati d ng mga
nangyari sa kani l a ni Padre Camorra.
g a y o n g d i n a m d a m n a m a n t a l a g a
i t o u p a n g m a i l i g t a s a n g b i n a t a . K u n g
Nang gabi ng i yon ay bahagyang
n i y a a n g p a g k a k a t u b o s s a
k a y a ’ t u m i s i p s i H e r m a n a B a l i n g
nakatul og si Hul i . Nguni t i to ay pagi si ng
dalaga. mas mabuting paraan. gi si ng dahi l sa masasamang panagi ni p.

5. Ki nagabi han ay may bal i tang
i sang dal aga ang tumal on mul a sa

4. Kung hi ndi l ang sana gabi at
bi ntana ng kumbento. Kasabay

madi l i m sa l abas ay tumakbo na i to
sa kumbento. Dumaan ang
noon, i sang matandang babae ang
marami ng araw ay hi ndi pari n
l umabas na nagsi si si gaw na parang
nagtungo si Hul i sa prayl e. I sang
i sang bal i w.
araw ay dumati ng ang bal i tang si
Sa kabi l ang dako, si Tandang Sel o
Basi l i o nal ang ang nabi bi l anggo.
ay gal i t na pumunta sa kumbento,
Doon ay hi ndi na i to nag-atubi l i ng
nguni t i to ay pi naal i s doon sa
hanapi n si Hermana Bal i upang
pamamagi tan ng mga pal o at tul ak.

magpasama sa kumbento. Nang
Bumal i k ang matanda sa nayon na
sumapi t na sa pi nto ng kumbento
umi i yak na parang i sang bata.
ay ayaw nang pumasok ni Hul i .
Ki nabukasan ay nawal a si Tandang

Kai l angan pa i tong bataki n at i tul ak
Sel o dal a ang kani yang gami t sa

papasok.
pangangaso.
ARAL
I pi napaki ta sa kabanatang i to ang wagas na pag
mamahal sa kanyang si ni si nta, wagas ang
pagmamahal ni Jul i kay Basi l i o handa ni yang gawi n
ang l ahat para sa kanyang kasi ntahan, kahi t pa
nga si ya ay mapahamak.
_____
KABANATA 31
Mga Mataas na Kawani
GAWA NI:
KARYLLE ERANDIO
TALASALITAAN
1 . Nabunyag – nal aman
2. Predi kador – taga hati d ng mensahe sa si mbahan
3. Pagsi si kap – pagpursi ge
4. Kawani – taong kabi l ang sa nagtatrabaho sa l oob ng i sang
i nsti tusyon
5. Mal ubha – mal al a
TAUHAN
Macaraig Isagani
I s a n g m a g - a a r a l s a
I sang mal al i m na makata o
a b o g a s y a n a n a n g u n g u n a
manunugma. Mahusay si yang
maki pagtal o. Pamangki n si ya
s a p a n a w a g a n g
ng buti hi ng si Padre
p a g b u b u k a s n g a k a d e m y a
Fl orenti no.
s a p a g t u t u r o n g w i k a n g
kastila
Ben Zayb Basilio

Ang mamahayag na mal ayang Nal ampasan ni ya ang mga
mag-i si p, at mi nsan ay
hi l ahi l ng buhay dahi l nagsi l bi
kakatwa ang paksang nai s

si ya kay Kapi tan Ti ago.
ni yang i sul at magkaroon
l amang ng i l al athal a. Mababa
ang pagti ngi n ni ya kay
Padre Camorra.
BUOD
1 . A n g p a h a y a g a n s a
2 . B a l i t a d i n a n g p a g -
3. Sunud-sunod na
M a y n i l a a y p a t u n g k o l l a n g
a l i s s a b a y a n g i y o n n i
nakal aya ang mga
s a n a b u n y a g n a p a t a y a n
P a d r e C a m o r r a u p a n g
mag-aaral , si na
s a E u r o p a , p a g b i b i g a y
m a n i r a h a n s a
Makaraeg, at I sagani .
k a r a n g a l a n s a m g a
k u m b e n t o n g M a y n i l a .
Hi ndi pari n
p r e d i k a d o r s a M a y n i l a a t
s a t a g u m p a y n g
D a h i l s a p a g s i s i k a p n g
nakakal aya si Basi l i o
o p e r a t a n g P r a n s e s . W a l a
m g a k a m a g - a n a k n g
dahi l sa kasal anang
m a n l a n g n a b a l i t a t u n g k o l
m g a b i l a n g g o a y u n t i -
pagkakaroon ng mga
sa nangyari kay Huli. unti silang nakalaya. akl at na bawal .
5. Pi nangatawan ng
4. I pi nagtanggol ng
mataas na kawani
mataas na kawani si
ang pagtatanggol kay
Basi l i o nguni t l al o
Basi l i o. Dahi l di to,
i yong nakasama
hi gi t nagi ng mal ubha
nang mal aman ng
ang al i tan sa pagi tan
Kapi tan Heneral na
ng mataas na kawani
i to’ y nagi ng utusan
at ng Kapi tan
l amang.
Heneral .
ARAL
Huwag magdadal awang-i si p
na i pagl aban ang karapatan ng i ba
_____
KABANATA 32
Mga bunga ng mga Paski l
GAWA NI:
KARYLLE ERANDIO
TALASALITAAN
1 . Napi l i tan – puwersahi n
2. Si ni gaan – si nunog
3. Namahal a – namuno
4. Pagtatal umpati – pagsasal i ta sa entabl ado
5. Nakabi l anggo – nakakul ong
TAUHAN
Pecson Tadeo
I s a n g m a p a n u r i n g m a g -
Si ya ay mag -aaral na
a a r a l . M a s i g a s i g s i y a n g
l ubhang tamad at
l agi ng nagsasaki t-saki tan
m a k i p a g t a l o u p a n g
tuwi ng maki ki ta ang
mailabas ang matalinong

propesor. Hangad ni yang
k a i s i p a n a t k a s a g u t a n s a
mawal an ng pasok sa
iba't ibang usapin. paaral an upang
makapagl akwatsa. Si ya ay
may kahambugan.
Juanito Pelaez Paulita

I sang mayamang mag-aaral
I sang masayahi n at
na tamad at l akwatsero.
napakagandang dal aga,
May kapansanang pi si kal
hi nahangaan ng karami hang
subal i t hi ndi ni ya nai paki tang

l al aki . Pamangki n si ya ni
sagabal i to sa kanyang Donya Vi ctori na at

pagkatao dahi l nakakami t
kasi ntahan ni I sagani .
pari n ni ya ang kanyang
gusto.
BUOD
1 . D a h i l s a m g a s u n u d - s u n o d
2 . S i M a k a r a e g a y n a p u n t a
s a E u r o p a a t s i I s a g a n i
3. Si Si moun naman
n a n a n g y a y a r i , m a r a m i n g
m a g u l a n g a n g n a p i l i t a n g
n a m a ’ y s a a s i g n a t u r a l a n g n i
ay gumal i ng na. Ayon
p a t i g i l i n a n g k a n i l a n g m g a
Padre Fernandez nakasulit. kay Ben Zayb, i to
a n a k s a p a g - a a r a l , s a h a l i p a y
D a h i l s a h u s a y s a
ay hi ndi na mag-uusi g
h a r a p i n n a l a m a n g a n g
p a g t a t a l u m p a t i a y n a k a p a s a
p a g s a s a k a . K a s a m a s a m g a
s i S a l v a d o r . S i B a s i l i o a y
sa hal i p ay
t u m i g i l s i n a P e c s o n , T a d e o , a t
n a n a n a t i l i n g n a k a b i l a n g g o .
magdaraos ng i sang
Pelaez. H a b a n g s i S i n o n g n a m a n a n g
handaan bi l ang
S i n i g a a n n i T a d e o a n g k a n i l a n g
n a g b a l i t a d i t o n g p a g k a m a t a y
a k l a t . H a b a n g s i P e l a e z a y
n i H u l i a t p a g k a w a l a n i
pasasal amat sa
namahala sa tindahan ng ama. Tandang Selo. kani yang paggal i ng.

5. Ang pag-i bi g ni Paul i ta

4. Nagi ng maswerte naman
para kay I sagani ay nagl aho

ang kapal aran ni Pel aez.
na si mul a nang masangkot

Nakabi l i i to ng bahay na
i to sa paski n at nabi l anggo.

wal ang bayad, mal aki ang
Wal ang i bang

ki ni ta ng kani l ang ti ndahan,
pi nagkakabal ahan ang

nakasama sa
Mayni l a kundi ang maghanda

pangangal akal si Si moun,
upang maanyayahan sa
at hi gi t sa l ahat ay
pi stang i daraos ni Don

makakasal sa babaeng
Ti moteo Pel aez para sa

ni nanasa ng l ahat na si
kasal ng anak. Paul i ta.

ARAL
Sa kabi l a ng mga pagsubok sa buhay, ang
edukasyon ay pal agi ng pahal agahan.
_____
KABANATA 33
Ang Hul i ng Matuwi d
GAWA NI:
KARYLLE ERANDIO
TALASALITAAN
1 . Napawi – nawal a
2. I ni l antad – si nabi , i si ni wal at
3. Si si dl an – l al agyan
4. Ni trogl i seri na – l i kwi do na maaari ng sumabog
5. Mani ni i l – mapang-api
TAUHAN
Kabesang Tales
A n a k n i T a n d e n g S e l o .
May tatlong anak na

sina Lucia, Tano at
Lucia. Ang naghahangad
n g k a r a p a t a n s a
pagmamay-ari ng lupang
s i n a s a k a n a i n a a n g k i n n g
mga prayle.
BUOD
1 . I s a n g h a p o n a y
2 . L a k i n g g u l a t n i
3. Agad na i pi narati ng ni
nagkulong si Simoun sa Basi l i o ang kagustuhan
S i m o u n s a h i t u s r a
k a n i y a n g k u w a r t o a t
ni tong umani b kay
n i B a s i l i o . P a y a t n a
a y a w m a g p a a b a l a .
Si moun at sumama sa
T a n g i n g s i B a s i l i o l a m a n g
p a y a t i t o , m a g u l o
mga pl ano ni to na dati ay
d a w a n g p a p a p a s u k i n
a n g p a n a n a m i t , a t
ti nanggi han ni ya. Nai si p
k a p a g d u m a t i n g i t o . I l a n g
t i l a i s a n g p a t a y n a
daw kasi ni ya na hi ndi pa
s a n d a l i p a a y d u m a t i n g
n a b i g y a n l a m a n g
ni ya nai gaganti ang
kani yang magul ang at
na rin ang binata. muli ng buhay.

kapati d na yumao.
5. Ti l a i sang i l awan o
4. Natuwa naman si
l ampara ang anyo ng

Si moun at nagpunta
pampasabog na
si l a sa l aboratoryo at
gagami ti n ni l a. Nagbi l i n
doon ay i pi naki ta ang
si Si moun na magki ta
i sang pampasabog.
si l a ni Basi l i p sa
Sabi ni Si moun ay
tapat ng parokya ng
gagami ti n daw i to sa
San Sebasti an para

Kapi stahan.
sa hul i ng pagpapl ano.
ARAL
Kahi t na nag-i i si p ng matuwi d ang i sang tao, may
mga pagkakataong kakapi t di n si ya sa patal i m
dahi l nabubul agan ng mga sul i rani n at
pi nagdaraanan sa buhay.
_____
KABANATA 34
Ang Kasal ni Paul i ta
GAWA NI:
KARYLLE ERANDIO
TALASALITAAN
1 . Lampara – i sang si si dl an o l al agyan na nagbi bi gay
ng l i wanag
2. Karuwahe – sasakyang hi l a-hi l a ng kabayo
3. Bi tbi t – dal a-dal a
4. Kutsero – drayber ng karuwahe
5. Orkestra – tawag sa banda na tumutugtog
TAUHAN
Don Timoteo Sinong
Isang mayamang Kutserong dal awang ul i t na
negosyante na ama ni nahuhul i ng guardi ya si bi l
bago mag noche buena dahi l
J u a n i t o a t m a g i g i n g
sa kawal an ng i l aw ng
manugang ni Paulita
kanyang kal esa. Nagi ng
Gomez. kutsero si ya ni Si moun at
nagi ng kasapi sa l i hi m ni yang
ki l usan.
BUOD
2 . N a n g m g a
1 . N a s a d a a n n a s i
s a n d a l i n g i y o n a y
3. Makal i pas pa
B a s i l i o i k a p i t o
m a y d u m a a n s a
ang i l ang oras ay
p a l a n g n g g a b i .
h a r a p n i y a n g s u n u d -
nai i ni p na si
W a l a s i y a n g
s u n o d n a s a s a k y a n .
S a i s a n g k a r u w a h e
Basi l i o sa
m a p u n t a h a n a t
g i n u g u l o n g l a m p a r a
a y n a k i t a n i y a a n g
mabagal na
ang kaniyang isip. b a g o n g k a s a l . N a a w a

takbo ng oras.
si Basilio kay Isagani.
5. Mal i wanag ang dati ng
bahay ni Kapi tan Ti ago.

4. Naki ta ni Basi l i o na
Di ni g di n ang masasayang
l umabas si Si moun ng
tunog na gawa ng
bahay bi tbi t ang
orkestra at ang mga

l ampara. Naki ta ri n
tawanan at sal i taan ng

ni ya ang kutsero ng
mga tao sa l oob. Mal aki

karuwaheng
na ang pi nagbago ng
si nasakyan ni to wal ang
dati ng bahay ni Kapi tan
i ba kundi si Si nong.
Ti ago.
ARAL
Mayroon tayong mga gi nagawa at ni nanai s na hi ndi
para sa ati ng mga sari l i . Maaari ng i to ay sa mga
kaanak o mi namahal sa buhay na gusto nati ng
pasayahi n.
_____
KABANATA 35
Ang Pi sta
GAWA NI:
AEDRIAN SALVANTE
TALASALITAAN
1 . Nangatal – nangi ni g
2. Nangahas – nagtangka
3. Nangungul i ml i m – humi hi na, dumi di l i m
4. Si nunggaban – bi gl ang ki nuha
5. Nakal undag – nakatal on
TAUHAN
Donya Victorina
ang mapagpanggap na
Padre Irene
isang Europea ngunit isa
kasamahan ng mga kabataan
sa pagpapatayo ng
Paulita. akademya ng wi kang Kasti l a
Don Custodio Padre Salvi

Si ya si Custodi o de Sal azar
Pari ng Pransi skano na kung saan
ay nagi ng kura ng San Di ego
Don Custodi o
BUOD
1. Ikapito ng gabi 2. Dumating
ang bagong 3. Naki ta ni
nang magsimulang
Basi l i o si
dumating ang mga kasal kasama
inanyayahan sa I sagani . Si nabe
si Donya
piging ni va ni to
Victorina
5. Nang i tataas na 4. May natagpuang

ang mi sta ng I l awan, kapi rasong papel sa
may bi gl ang taas ng bahay. May
nakasul at di to na
pumasok nang
MANE THACEL
mabi l i s at sabay
PHARES at JUAN
ki nuha ang i l awan. CRI SOSTOMO I BARRA
Di nal a i to sa asotes sa pul ang ti ntal
attsaka i pi nukol sa
i l og.
Isang napakasamang biro. Ilagda ang
pangalan ng isang pilibusterong nang
sampung taong namamatay
Sa palagay ko, ang Man Tecel Fares

na lyan ay hindi nangangahulugang
papatayin tayong lahat ngayong
gabi.
Makahul ugan ang tatl ong sal i tang nakati ti k sa
papel na nagpal i pat-l i pat sa mga pi l i ng panauhi n.
Si nasabi ng “Bi l ang na, nati mbang na, hati ang
i nyong kapangyari han. ” Nangangahul ugang nabi bi l ang
na ang araw ng mga maykapangyari han. Nal al api t
na ang kani l ang wakas, sapagkat natagpuang
nagkul ang at nagkasal a.
_____
KABANATA 36
Mga kapi ghati an ni Ben Zayb
GAWA NI:
AEDRIAN SALVANTE
TALASALITAAN
1 . pagl al ayag - pagl al akbay sa daang
tubi g
2. l athal ai n - bal i ta
3. pati haya - pahi ga
4. pi gi ng - handaan
5. hapag - l amesa
TAUHAN
Ben Zayb Kapitan Heneral
Isang mamahayag na hindi Ki nakatawan ang mga ti pi kal
totoo sa kanyang salita na Gobernador Heneral ng
Pi l i pi nas na madal as na
at mahilig magsulat ng
humahamak sa
sariling bersyon ng mga
kapangyari hang tagl ay ng
pangyayari o balita. mga prayl e.
Don Custodio
Ki l al a sa tawag na Buena
Ti nta. Nasa kamay ni ya ang
desi syon sa pagtatag ng
akademya ng wi kang Kasti l a.
BUOD
1. Ang lathalain ay 2. Ang pamamaraang 3. Nang magi si ng ang
naglalaman ng ginamit ni Ben Zayb sa bi nata ay gayon na
kanyang pagsulat ay tunay na l amang ang kanyang
pagbibigay papuri nakapagpapa-ganda sa pagkabi gl a sapagkat
dito dahil sa imahe ng Kapitan ang kani yang i si nul at
kagitingang Heneral at nagmistula
ay i bi nal i k sa kanya
pa itong bayani sa mga
ipinakita nito sa ng patnugot ng
mata ng sinumang
harap ng isang pahayagan.
makbasa nito.
malaking panganib.
5. Ti nungo ni ya ang 4. Nagbi hi s ang bi nata

l ugar ng at ti nungo ang
pi nangyari han at patnugot ng pahayagan,
nagbabasakal i na i to' y
doon ay kanyang
mapaki usapan, nguni t
nal aman na ang
sadyang nagmati gas i to
pari ng napabal i tang dahi l si nusunod l amang
si naktan ay wal ang ni to ang kautusan ng
i ba kundi si Padre Kapi tan Heneral .
Camorra.
Mul i ng i pi naki ta ng may-akda ang wal ang katapatan
sa pagbabal i ta noong panahong i yon at patul oy
pari ng nagaganap sa kasal ukuyan ang pagbabal i ta
ng mga peke o wal ang katotohanan na syang
sul i rani n ng ati ng l i punan
_____
KABANATA 37
Ang Hi wagaan
GAWA NI:
AEDRIAN SALVANTE
TALASALITAAN
1 . Kabati ran - kaal aman
2. naungkat - nabuksan
3. nagl ahong parang bul a - madal i ng
nawal a
4. nagkatawang-tao - nag-anyong tao
5. may pakana - may kagagawan
TAUHAN
Isagani
Kapitana Loleng Pamangki n ni Padre
Fl orenti no at kasi ntahan ni
asawa ni Kapitan Paul i ta Gomez. Sumusuporta
Toringgoy sa hangari ng magkaroong ng
sari l i ng akademya para sa
wi kang kasti l a ang Pi l i pi nas
Sencia, Momoy, Chiohoy

kasama sa usapan tungkol sa
paghi hi magsi k
BUOD
2. Habang
3. Hi nal a ni l ang
nagkekwento si
1. Naging paksa ng gi nami t l ang ni
Chichoy tungkol sa
Si moun ang
usapan sa tahanan bahay ni Don
Timoteo na puno ng paki ki pagkai bi gan
ng pamilya Orenda sa Kapi tan
saku-sakong pulbura,
sa bayan ng Sta. naging palaisipan kay Heneral upang
Cruz ang tungkol Kapitana Loleng kung magawa ang
sa paghihimagsik. sino ang nagtanim ng masamang
mga pulbura. bi nabal ak.
5. Lahat si l a ay 4. Kwento ni Chi choy,

l abi s raw ang pagkal i to
hi ndi makapani wal a
ni Don Ti moteo at wal a
dahi l sa kani l ang naman daw i tong
nal aman na tunay mapagbi ntangan dahi l
na pagkatao ni namahal a l amang daw sa
Si moun. pag aayos ng bahay ay
si ya at si Si moun.
Totoo ang kasabi hang may pakpak ang bal i ta at
may tai nga ang l upa. Wal ang l i hi m na hi ndi
nahahayag. Ang bawat kasi nungal i ngan ay
mai i l athal a wal angsecreto ang hi ndi nabubunyag at
i to' y sul i rani ng panl i punan na ki nakaharap sa
kasal ukuyan panahon
_____
KABANATA 38
Kasawi ang pal ad
GAWA NI:
AEDRIAN SALVANTE
TALASALITAAN
1 . ni l i mas - ni l i ni s
2. pagkahapo - pagkapagod
3. pagl aganap - pagkal at
4. hi nagupi t - si ni ra
5. pagdarahop - paghi hi rap
TAUHAN
Kabesang Tales Mautang
tinatawag na Matanglawin i sa sa pi l i pi nong gwardi yang
dahil sa mata niyang sebi l na nagpapahi rap sa
mga pi l i pi nong bi l anggo.
parang lawin.
Carolino
Kai sa-i sang anak na l al aki ni
Kabesang Tal es. Nagsanay
sa sa Carol i nas bi l ang i sang
sundal o
BUOD
1. May anim o pitong 3. May nari ni g si l ang
mahihirap na magsasaka 2. Tumututol al i ngawngaw ng putok
ang dinakip ng mga si Carolino sa ng bari l at pagkatapos
guwardya sibil at ay naki ta na l amang ni l a
pinalakad sa pagpapahirap si Mautang na
katanghaliang tapat ng
nakagapos at walang
sa mga bumagsak hawak ang
sugatang di bdi b na
sapin sa paa at bilanggo. i naagusan ng dugo.
sombrero
5. Naki ta ni
4. Ti nutukan ng
Carol i no na ang
kabo si Carol i no
matanda ay ang
ng bari l at
i ngkong ni yang si
si nabi ng si ya ang
Tandang Sel o at
papatayi n kung
nakaturo ang dal i ri
hi ndi ni to
sa l i kod ng
tal ampas habang papuputukan ang
namamaal am. l al aki ng nakatayo.
Marami ng mga kawal na Pi l i pi nong mahi gpi t pa sa
mga Kasti l a. Wal ang pakundangan sa kani l ang mga
kababayan. Patul oy pa ri n ang pag-aapi sa mga
wal ang l akas ang l oob at pagpapasaki t sa mga
mahi hi na at wal ang kakampi
_____
KABANATA 39
Ang Katapusan
GAWA NI:
AEDRIAN SALVANTE
TALASALITAAN
1 . nagpatnagpati wakal i wakal -
nagpakamatay
2. al ahero - magaal ahas
3. nal agutan - naputul an
4. tul i san - bandi do
5. pi i tan - kul ungan
TAUHAN
Padre
Don Tiburcio
Isang doctor at asawa Florentino
ni Donya Victorina amai n ni Si moun
Isagani
Simoun Pamangki n ni Padre
nag panggap na magaal ahas Fl orenti no at kasi ntahan ni
at ang tunay na pangal an ay Paul i ta Gomez. Sumusuporta
Cri sostomo I barra sa hangari ng magkaroong ng
sari l i ng akademya para sa
wi kang kasti l a ang Pi l i pi nas
BUOD
1. Si Simoun ay 2. Walang tanong- 3. I pi nagtapat ni
sugatan at tanong ay buong Si moun ang tunay
nanghihinang pusong tinanggap ni yang pangal an.
ng indiong si Hal os nasi ndak ang
kumatok sa
Padre Florentino pari at mal ungkot na
tahanan ni Padre ngumi ti ang may
si Simoun at
Florentino ang saki t. I si nal aysay ni
pinagyaman ang
amain ni Isagani. Si moun ang kanyang
maysakit.

buhay.
5. Nal i ngi d ang l uha sa mga 4. Si nabi ni Si moun sa

mata ng pari at bi ni tawan kani yang kwento na
ang kamay ni Si moun. Bati d
nawal a ang l ahat sa
ni tong i to ay patay na at
kanya; pangal an,
l umuhod at nanal angi n. Di nal a
yaman, pag-i bi g,
ng pari i to sa tal ampas na
ki nabukasan, kal ayaan
l agi ng i nuupuan ni I sagani at
at nal i gtas l amang sa
doon i ni hagi s ng pari ang
mga takba ng bri l yante at
tul ong ng i sang
al ahas ni Si moun. kai bi gan.
Ang kal ayaa' y maaari ng makami t sa tul ong ng
pagpapataas ng uri ng katuwi ran at ng karangal an
ng tao. Wal a kang l aban kung ang kal aban mo ay
may mataas na katungkul an at may kakampi ng
mayaman.
KATAPUSAN
SALAMAT!
Hanggang sa Mul i

Pangkat 3 E-Portpolio

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Pangkat 3 E-Portpolio

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

PANGKAT IKATLO

Maagang nagsimula ng pag-aaral si Rizal at ang kanyang ina

Bilang makata ay nagsulat si Rizal ng dalawang aklat na “Noli Me Tangere” at “El

Dahi l sa epekto ng akl at ni Ri zal ay ki nagal i t i to ng mga kasti l a

I sa ri n sa sul i rani ng hi narap ni Ri zal ay ang kawal an ng pera sa

5. Nagkaroon ng 4. Dahi l sa pi l i tang

5. Ti nanggi ni 4. Naputol naman

5. Nadaan ni l a ang 4. Nagandahan si

5. Pumasok sa i si p 4. Labi s ang gal i t

ng pagkakataon ang sa bukid, hindi sana i sang demonyong nagtatago sa

5. Nakarati ng di n kay Tal es 4. Nangutang si Jul i kay

5. Ayon sa bal i ta tatl o ang

Simoun Padre Fernandez

4. Pi nal i tan ni Si moun si

5. Si l a’ y mahi gi t i sang 4. Ang estudyanteng si

5. Nati gi l an ang kl ase. 4. Nagkandautal si Pl aci do

4. Dagdag pa ni ya, kai l angan

5. Pagkatapos ng ilang 4. Naisalaysay ni Isagani kay

Mr.leeds Don Custudio

5. Nag-uusap naman 4. I pi nal i wanag ni

5. Mayroon si l ang naki tang 4. Nakarating sila sa isang

5. Ang kuwento ng 4. Di to ay tumambad

5. Di to ni ya naki ta ang i sang

Maynila. siya sa Maynila. pamahal aan.

5. Mahi gi t l abi nl i mang

araw na ni yang si nusuri

ang kasul atan. Nang

usi sai n ng mataas na

kawani ang l agay ng pumapansi n di to ni hi ndi si ya

mga bal ak ng mag-aaral ,

aal i nl angan, bagama’ t

i bi g i paki l al ang natapos

-Mataas ang pagpapal agay ng mga Pi l i pi no sa mga

-May pani ni wal a si Ri zal na ang tao’ y pantay-

i kaunang pal abas ang

Kasti l a ang nararahuyo

sa gayung kagul uhan,

Pranses ni Mr. Jouy sa

dul aang Vari edades.

Lumapi t naman ang i sang

I kapi to’ t kal ahati pal ang

ng gabi ay wal a nang

katumbal i kan ni to, si ya

i kawal o’ y mal aki ng

nauna, ang pagkapuno ng

hal aga na ang i ti natawad

dul aan ay utang sa mga

sa mangi sa-ngi sang

asawa’ t kasi ntahan,

pi nuno ng hukbo, mga

ay nagtanggol di to. Sa pag-

marami i tong napuna sa

pi nansi n. kani yang pagmamatyag.

bahal a sa kapakanan ng kapwa at ng bayan.

Wal ang i naal agata ang marami kundi ang

kagal i ngang pansari l i .

Crisostomo at Vi ctori na at i sang

dul aa n . H uli na ng labinlimang

minu t o b a go nagsimula ang

pal ab a s d ahilan bakit di na

napi g i l a n g mag-ingay ng mga

tao. A n g mga mag-aaral ay

naka p u w esto sa pal kong

mal ap i t d i t o si Don C ustodio

tun g g a l i a n n a si Ju a ni to P el a ez. sapagkat sa tahanan ng