Professional Documents
Culture Documents
Tam Karma Stratejili Oyunlar
Tam Karma Stratejili Oyunlar
Temel Özellikleri
• Oyunculardan birinin kazancı (karı) diğerinin
kaybına (zararına) eşittir.
• Satır oyuncusu toplam m adet stratejiden birini
uygular iken sütun oyuncusu da aynı anda n adet
stratejiden birini kullanır.
• Tek bir kazanç matrisi gösterilir, Genellikle satır
oyuncusuna ait olur.
2
İki kişili-Sıfır Toplamlı Oyunlara
Örnekler
• Yönetim ile yeni bir sözleşme için masaya
oturan sendika
• Bir kanun tasarısında karşı görüşte olan iki
politikacı
• Yeni bir ürün ile pazar payını arttırmaya çalışan
bir şirket ve onun kazancını minimize etmeye
çalışan rakip şirket
• Bir proje sözleşmesi için hükümetle anlaşmaya
giren bir müteahhit.
3
• Öncelikle oyuncuların kazanç ve kayıplarını
matris şeklinde ortaya koymak gerekir.
• Bu matrise, oyun, kayıp-kazanç veya ödemeler
matrisi denir.
• Matrisin satır ve sütunları karşı karşıya gelen
karar vericilerin seçeneklerini ve seçeneklerin
ikili kombinasyonundan doğabilecek olası
sonuçları gösterir.
• Karar vericilerin seçeneklerine; strateji denir.
4
Sıfır toplamlı oyunlar
5
Varsayımlar
1. Her bir oyuncu, oyun matrisinin farkındadır.
Yani, her biri diğer oyuncunun tüm
stratejilerini ve getireceği sonuçları bilir.
2. Oyunları, yani stratejilerin seçimi eş zamanlı
olarak oynanır.
6
Tam Strateji
• İki kişili- sıfır toplamlı bir oyunda kazanan ve
kaybeden taraflar kendileri için en iyi stratejiyi
belirlediklerinde,
• Bu stratejiler aynı oyun değerinde buluşuyor
ise
• Oyunda tam strateji vardır.
• Aksi takdirde karma strateji söz konusudur.
7
Tam Stratejili Oyunlar
9
Kaybeden (sütun oyuncusu) açısından
rekabet
• Hangi stratejiyi seçerse seçsin,
• Yaptığı her harekete karşılık kazanan
oyuncunun en yüksek kazancı elde edecek
şekilde kendi stratejisini seçeceğini bilir.
• Kendi stratejilerinin doğuracağı maksimum
kayıplar arasından minimum değerli olanını
veren stratejiyi seçerek en fazla bu kadar
kaybetmeyi göze almaktadır.
10
Maksimin ve Minimaks Dengesi
11
Baskın Strateji
12
Çözüm adımları
13
Minimaks Dengesi
• Denge Noktasına Sahip İki – Kişili Sıfır–Toplamlı Bir Oyunun Satır Oyuncusuna
Göre Kazanç Matrisi
14
Minimaks Dengesi
16
Denge (tepe) noktası
18
Örnek:
B b1 b2 B3
A
a1 3 -5 5
a2 2 6 -3
a3 4 5 4
a4 -1 -2 4
19
Basılgın seçenekler elenir
B b1 b2 b3
A
a1 3 -5 5
a2 2 6 -3
a3 4 5 4
BASILGIN SEÇENEK OLDUĞU İÇİN a4 ELENDİ!!!
20
• Satır oyuncusu için minimum kazançlar, sütun
oyuncusu için maksimum kayıplar belirlenir.
B b1 b2 B3 Minimum
A kazanç
a1 3 -5 5 -5
a2 2 6 -3 -3
a3 4 5 4 4
Maksimum 4 6 5
kayıp
21
• Oyunun denge noktası bulunur
B b1 b2 B3 Minimum
A kazanç
a1 3 -5 5 -5
Maksimin
a2 2 6 -3 -3
a3 4 5 4 4
Maksimum 4 6 5 Oyunun değeri=4
kayıp
Minimaks
22
Sonuç
26
Ödemeler Matrisi
B şirketi b1 b2 b3
A şirketi
a1 9 7 2
a2 11 8 4
a3 4 1 7
27
• Basılgın stratejiler varsa elenir.
• A oyuncusu için; a1 stratejisi a1’e baskındır.
• B oyuncusu için; b2 stratejisi b1’e baskındır.
B şirketi b1 b2 b3
A şirketi
a1 9 7 2
a2 11 8 4
a3 4 1 7
28
B şirketi b2 b3 Minimum
A şirketi kazanç
a2 8 4 4
a3 1 7 1
Maksimum 8 7
kayıp
• Oyunun eyer noktası yoktur.
• Tam stratejili oyun değildir.
• Oyun, her şirket için tek stratejinin seçimiyle
sonuçlanmayacaktır.
29
• A ve B’ nin kendi aday stratejileriyle oyuna başladığı
varsayılır.
• A şirketi a2 stratejisini seçtiğinde B şirketinin daima
b3’ü seçeceğini görüp, pazar payını %7’ye çıkarmak için
a3 stratejisine dönecektir.
• B şirketi bu hamleye karşılık A şirketinin pazar payını %1
yapmak için b2’ye dönecektir.
• B şirketinin bu hamlesi A şirketinin hemen a2’ye
dönmesine sebep olu.
• Bu hamle sonucu B şirketi yine b3’e yönelir.
• Bu kapalı döngü sürer gider.
30
• Karma stratejilerin olduğu rekabet durumlarında
• Oynanan oyunların uzun vadeye yayılacağı
varsayımıyla hareket edilerek,
• Oyuncuların stratejileri hangi sıklıkla seçeceklerini
bulmak için farklı yöntemler kullanılır.
– Beklenen kazanç ve kayıp
– Grafik çözüm yöntemi
– Doğrusal programlama
– Yaklaşık çözüm yöntemi
31
1. Beklenen Kazanç ve Kayıp Yöntemi
33
Örnek
• Kamera üretimi yapan A ve B şirketi örneği için beklenen
kazanç ve kayıp değerini bulalım.
B şirketi b2 b3
A şirketi
a2 8 4
a3 1 7
34
• A şirketi; B’nin b2 ya da b3’ü hangi sıklıkta seçeceğini bilmez.
• B’nin seçimine bakmaksızın aynı beklenen kazançla sonuçlanan bir
plan geliştirmek üzere hareket eder.
• A şirketi; p olasılıkla a2 stratejisini, 1-p olasılıkla a3 stratejisini seçsin.
• B oyuncusunun farklı stratejileri için A oyuncusunun beklenen
kazancı:
– b2 için: 8p+1(1-p)=1+7p
– b3 için: 4p+7(1-p)=7-3p
• A oyuncusunun uzun vadede beklenen kazancını dengeleyecek p
değerini bulmak için iki sonuç eşitlenir:
– 1+7p=7-3p
– 10p=6
– p=0,60
35
Bu sonuca göre;
• A şirketinin planı,
– Zamanın %60’ında a2 stratejisini
– Geri kalanında da a3 stratejisini kullanmaktır.
• Beklenen kazanç:
– BD(A şirketi)= 8(0,60)+1(0,40)=5,2 birimlik pazar
payı artışı
36
• B şirketi;
• A’nın a2 veya a3’ü seçmesine kayıtsız kalarak
• Aynı beklenen kayıpla sonuçlanacak şekilde
strateji seçme olasılıklarını belirlemek ister.
• B oyuncusunun b2 stratejisini seçme olasılığı q,
b3 stratejisini seçme olasılığı 1-q.
• A şirketinin seçimlerine göre beklenen kayıpları:
– a2 için: 8q+4(1-q)=4+4q
– a3 için: 1q+7(1-q)=7-6q
• Beklenen kayıpları eşitlersek;
– 4+4q=7-6q
– 10q=3
– q=0,30
37
• B şirketi;
• Zamanın %30’unda b2, geri kalanında b3
stratejisini kullanmayı planlamaktadır.
• Beklenen kayıp:
• BD(B şirketi)=8(0,30)+4(0,70)=5,2 birimlik
pazar kaybı olur.
38
Sonuç
Karma Stratejiler
41
Karma Stratejiler
Oyuncu B
L R
U (1,2) (0,4)
Oyuncu A
D (0,5) (3,2)
Oyuncu B
L,pL R,1-pL
Oyuncu B
L,pL R,1-pL
2p U 5(1 p U )
Karma Stratejiler
Oyuncu B
L,pL R,1-pL
U,pU (1,2) (0,4)
Oyuncu A
D,1-pU (0,5) (3,2)
B sola (L) oynarsa beklenen kazancı
2p U 5(1 p U ).
B sağa (R) oynarsa beklenen kazancı
4p U 2(1 p U ).
Karma Stratejiler
Oyuncu B
L,pL R,1-pL
Oyuncu B
L,pL R,1-pL
U,pU (1,2) (0,4)
Oyuncu A
D,1-pU (0,5) (3,2)
Dolayısıyla bir Nash dengesi olabilmesi için, B sola ya da sağa
oynamak arasında kayıtsız kalmalıdır; yani,
2p U 5(1 p U ) 4p U 2(1 p U )
p U 3 / 5.
Oyuncu B
L,pL R,1-pL
3
U, (1,2) (0,4)
5
Oyuncu A 2
D, (0,5) (3,2)
5
Dolayısıyla bir Nash dengesi olabilmesi için, B sola ya da sağa
oynamak arasında kayıtsız kalmalıdır; yani,
2p U 5(1 p U ) 4p U 2(1 p U )
p U 3 / 5.
Oyuncu B
L,pL R,1-pL
3
U, (1,2) (0,4)
5
Oyuncu A 2
D, (0,5) (3,2)
5
Oyuncu B
L,pL R,1-pL
3
U, (1,2) (0,4)
5
Oyuncu A 2
D, (0,5) (3,2)
5
A yukarı (U) oynarsa beklenen kazancı
1 p L 0 (1 p L ) p L .
Oyuncu B
L,pL R,1-pL
3
U, (1,2) (0,4)
5
Oyuncu A 2
D, (0,5) (3,2)
5
A yukarı (U) oynarsa beklenen kazancı
1 p L 0 (1 p L ) p L .
A aşağı (D) oynarsa beklenen kazancı
0 p L 3 (1 p L ) 3(1 p L ).
Oyuncu B
L,pL R,1-pL
3
U, (1,2) (0,4)
5
Oyuncu A 2
D, (0,5) (3,2)
5
p L 3(1 p L ) ise A sadece yukarı oynar.
Fakat A sadece yukarı oynarsa Nash dengesi bulunmamaktadır.
Oyuncu B
L,pL R,1-pL
3
U, (1,2) (0,4)
5
Oyuncu A 2
D, (0,5) (3,2)
5
p L 3(1 p L )
Oyuncu B
L,pL R,1-pL
3
U, (1,2) (0,4)
5
Oyuncu A 2
D, (0,5) (3,2)
5
Dolayısıyla bir Nash dengesi olabilmesi için, A yukarı ya da
aşağı oynamak arasında kayıtsız kalmalıdır; yani,
p L 3(1 p L )p L 3 / 4.
Oyuncu B
3 1
L, 4 R, 4
3
U, (1,2) (0,4)
5
Oyuncu A 2
D, (0,5) (3,2)
5
p L 3(1 p L )p L 3 / 4.
Oyuncu B
3 1
L, 4 R, 4
3
U, (1,2) (0,4)
5
Oyuncu A 2
D, (0,5) (3,2)
5
HAFTAYA
70