ბიზნესისა და ტექნოლოგიების

უნივერსიტეტი

სათაური: პოლიტიკური რეჟიმი - ტოტალიტარიზმი

სტუდენტი: მურაზ უსუბოვი

ლექტორი: ალექსანდე დავითაშვილი

საგანი: დემოკრატიული მმართველობის პრინციპები (I)

ჯგუფი: 16

თბილისი, 2022

ტოტალიტარიზმი არის მმართველობის ფორმა და პოლიტიკური

სისტემა, რომელიც კრძალავს ყველა ოპოზიციურ პარტიას, ინდივიდუალურ
და ჯგუფურ ოპოზიციას და ახორციელებს უკიდურესად მაღალ, თუ არა სრულ
კონტროლს და რეგულირებას საჯარო და პირად ცხოვრებაზე.
ტოტალიტარიზმი ავტორიტარიზმის უკიდურეს ფორმად ითვლება.
ტოტალიტარიზმიც და ავტორიტარიზმიც დამოკიდებულია
ინდივიდუალური თავისუფლების ყველა ფორმის გაუქმებაზე. თუმცა, მათი
მეთოდები განსხვავებულია. ძირითადად პასიური ტექნიკის საშუალებით,
როგორიცაა პროპაგანდა, ავტორიტარული სახელმწიფოები მუშაობენ
თავიანთი მოქალაქეების ბრმა, ნებაყოფლობითი დამორჩილების
მოსაპოვებლად. ამის საპირისპიროდ, ტოტალიტარული რეჟიმი იყენებს
უკიდურეს ზომებს, როგორიცაა საიდუმლო პოლიციის ძალები და პატიმრობა,
რათა გააკონტროლონ თავიანთი მოქალაქეების პირადი და პოლიტიკური
ცხოვრება. მიუხედავად იმისა, რომ ტოტალიტარული სახელმწიფოები,
როგორც წესი, ითხოვენ პრაქტიკულად რელიგიურ ლოიალობას ერთი
მაღალგანვითარებული იდეოლოგიის მიმართ, ავტორიტარული
სახელმწიფოების უმეტესობა ამას არ აკეთებს. ტოტალიტარული
სახელმწიფოებისგან განსხვავებით, ავტორიტარულ სახელმწიფოებს აქვთ
შეზღუდული შესაძლებლობები.
„ტოტალიტარიზმის“ ცნება გაჩნდა ომთაშორის წლებში ევროპაში
გარკვეული პოლიტიკური მოვლენების საპასუხოდ, განსაკუთრებით
ნაციზმისა და სტალინიზმის აღზევებაზე. ტოტალიტარიზმის კონცეფცია
გამოყენებულია სხვადასხვა თეორიულ კონტექსტში. მის ჩვეულებრივ
გამოყენებაში იგი გამოიყენება ლიბერალიზმის ჩახშობის აღსანიშნავად. მისი
უფრო რადიალური ხმარებით ის ჩანს, როგორც პოლიტიკური
თანამედროვეობის კულმინაცია. უფრო დინამიურად გამოიყენება
დესტრუქციული პოტენციალისა და ანტისტრუქტურული მოძრაობის
დასაფიქსირებლად, რომელიც არსებობს „ნორმალური“ პოლიტიკური
წესრიგის ფორმებსა და ფორმებში. ფენომენის გაგების გასაღები არ არის
მისი, როგორც მოქმედი პოლიტიკური სისტემის გააზრება, არამედ მისი
დანახვა, როგორც მუდმივად წარუმატებელი ამბიცია ტოტალური
ბატონობისაკენ, რომელსაც შეუძლია საკუთარი თავის რეპროდუცირება
მხოლოდ დესტრუქციული სიგიჟის გზით. მისი თეორიული და ისტორიული
დამუშავების ფონზე, სოციალური აზროვნება ახლა ნაკლებად არის
მიდრეკილი ტოტალიტარიზმის კონცეფციის უარყოფისკენ, ვიდრე მისი
შემდგომი არტიკულაციისკენ.
მიუხედავად იმისა, რომ ფაშიზმი და ტოტალიტარიზმი მსგავსია - ორივე
ავტორიტარიზმის ფორმაა - და ხშირად გამოიყენება ურთიერთშენაცვლებით,
ამ ორს შორის არის გარკვეული განსხვავებები. ფაშიზმი გაცილებით ძველი
პოლიტიკური იდეოლოგიაა, ვიდრე ტოტალიტარიზმი. უფრო უკიდურესი
მემარჯვენე ავტორიტარული კონცეფცია, ფაშიზმი მოითხოვს აბსოლუტურ და
უკომპრომისო ლოიალობას ერის ან გაბატონებული რასის მიმართ.
ფაშისტები ცდილობენ გააჩინონ უპირატესობის კომპლექსი და შიშის
გრძნობა მოქალაქეებში რასის ან ერის მტრების წინააღმდეგ. მთელ
მოსახლეობას მოუწოდებენ, დადგნენ ფაშისტური ლიდერების უკან, რათა
დაიცვან მოსახლეობის უმაღლესი იდენტობა ან დაამარცხონ მტერი, როგორც
ეს აღიქმება ლიდერებისა და მათი მიმდევრების მიერ. მმართველი კლასის
პროპაგანდა ოსტატურად ასახავს ლიდერისადმი უდავო ლოიალობას ხალხის
გონებაში, რომლებიც განიცდიან იმ აზრს, რომ ინდივიდების პირადი
კეთილდღეობა ექვემდებარება ერის ან გაბატონებული რასის ინტერესებს .
ამის საპირისპიროდ, ტოტალიტარული რეჟიმები ძირითადად
ეყრდნობიან სამთავრობო პროპაგანდისტულ მანქანას ერის საქმის
გასაჯაროებისთვის და ნახევრად სიმართლის ან ცრუ ისტორიების
გასავრცელებლად სხვა სისტემების წარუმატებლობისა და რეჟიმის
წარმატებებზე. მიუხედავად იმისა, რომ კატეგორიულად ეწინააღმდეგებიან
ჭეშმარიტ დემოკრატიას, რომელიც უზრუნველყოფს ბუნებრივი უფლებებისა
და სამოქალაქო თავისუფლებების დაცვას, ფაშისტური რეჟიმები ხანდახან
მოდიან ხელისუფლებაში დემოკრატიული საშუალებებით. თუმცა, ისინი ამას
აკეთებენ ყველა აღმასრულებელი ხელისუფლების ხელში ჩაგდების მიზნით,
კონსტიტუციით დამტკიცებული თუ არა. როგორც ასეთი, ფაშისტური რეჟიმები
დაუნდობლად თრგუნავენ საზოგადოებაში არსებულ ყველა ჭეშმარიტ
დემოკრატიულ პოლიტიკურ ძალას.
შესაძლოა, ყველაზე ფუნდამენტური განსხვავება ფაშისტურ და
ტოტალიტარულ რეჟიმებს შორის იყოს მათი დამოკიდებულება
მრავალეროვნული ბატონობის მიმართ. მიუხედავად იმისა, რომ
ტოტალიტარული რეჟიმების უმეტესობა შემოიფარგლებოდა იმ ქვეყნების
გეოგრაფიულ საზღვრებში, რომლებსაც ისინი აკონტროლებდნენ, ფაშისტური
რეჟიმები ხშირად იმპერიალისტურ ამბიციებს იცავდნენ.