დემოკრატია

რა არის უმრავლესობა?

სიტყვა უმრავლესობას უფრო ზუსტი მნიშვნელობა აქვს, ვიდრე განუსაზღვრელ სიტყვას

ხალხი და ნიშნავს ნახევარზე მეტს. სოციალურ და პოლიტიკურ ტერმინთა ლექსიკონი -
ცნობარი, გამომცემლობა „ლოგოს პრესი“ 2004 გვ. 57-- 59. ხმათა უმრავლესობის პრინციპი
არჩეულად ითვლება კანდიდატი, რომელმაც დააგროვა მეტი ხმა, ვიდრე დანარჩენებმა ,

რატომ ვახდენთ რეჟმის კლასიფიკაციას?

1. პოლიტიკისა და ხელისუფლების გაგება. 2. პოლიტიკური სისტემის შეფასება.

(ურთიერთობების ქსელი, რომლის მეშვეობითაც მთავრობა ქმნის „შედეგებს “
(პოლიტიკას) ფართო საზოგადოების „წვლილის“ (მოთხოვნის ან მხარდაჭერის)
საპასუხოდ.)

რა განსხვავებაა დასავლურ რიბელალურ დემოკრატიასა და არალიბერარულ

დემოკრატიას შორის?
ინდივიდუალიზმი ხაზს უსვამს თითოეული ადამიანის უნიკალურობას და
გულისხმობს, რომ საზოგადოება ორგანიზებული უნდა იყოს ისე, რომ მისი
შემადგენელი ინდივიდების საჭიროებები და ინტერესები მაქსიმალურად
დააკმაყოფილოს.

არალიბერალური დემოკრატიები […] მთელ მსოფლიოში. დემოკრატიულად

არჩეული რეჟიმები, ხშირად ის რეჟიმები, რომლებიც ხელახლა იქნა არჩეული ან
დადასტურდა რეფერენდუმით, რეგულარულად უგულებელყოფენ თავიანთი
ძალაუფლების კონსტიტუციურ საზღვრებს და თავიანთ მოქალაქეებს ძირითად
უფლებებსა და თავისუფლებებს ართმევენ.

რა განსხვავებაა ფუნდამენტური ისლამურ რეჟიმსა და მალიზიურ რეჟიმს

შორის?
პოლიტიკური ისლამი მიზნად ისახავს თეოკრატიის მშენებლობას, რომელშიც
პოლიტიკური და სხვა საქმეები უმაღლესი რელიგიური პრინციპების მიხედვითაა
სტრუქტურირებული.
ისლამური რეჟიმის ირანული მაგალითი:
ინსტიტუციონალიზებულ სასულიერო მართვის სისტემას უზენაესი ლიდერი
ხელმძღვანელობს; • არსებობენ ხალხის მიერ არჩეული პრეზიდენტის და
პარლამენტის ინსტიტუტები; • კანონმდებლობის რატიფიცირებას ახორციელებს
კონსტიტუციის დაცვის საბჭო, ისლამურ პრინციპებთან შესაბამისობაში მოყვანით ; •
მოქმედებს შარიათის კანონი
ისლამური რეჟიმის მალაიზიური მაგალითი:
სახელმწიფო რელიგია ისლამი; • უმაღლესი მმართველი არის, როგორც
რელიგიური ლიდერი, ასევე სახელმწიფოს მეთაური; • მრავალპარტიული სისტემა ;
• მართული დემოკრატიის ფორმა; • დომინირებს ეკონომიკური განვითარების
იაპონური მოდელი; • შეზღუდული სასამართლო და მასმედი
ფუნდამენტალისტური ისლამური რეჟიმები • ირანის ისლამური რესოუბლიკა ; •
ავღანეთის ისლამური საემირო; • საუდის არაბეთის სამეფო

რას წარმოადგენს ტრანზაციის პროცესი ო დონელისა და შმიტერის თეორიის

მიხედვით?
ტრანზიცია არის ინტერვალი ერთ პოლიტიკურ რეჟიმსა და მეორეს შორის .
ტრანზაცია შემოიფარგლება, ერთი მხრივ, ავტორიტარული რეჟიმის დაშლის
პროცესის დაწყებით და, მეორე მხრივ, დემოკრატიის რაიმე ფორმის დანერგვით ,
ავტორიტარული მმართველობის რაიმე ფორმის დაბრუნებით ან გაჩენით .
ტრანზაციის პერიოდი ხასიათდება იმით, რომ მის დროს არ არის განსაზღვრული
პოლიტიკური თამაშის წესები. ისინი არა მხოლოდ მუდმივ მოძრაობაში არიან ,
არამედ, როგორც წესი, ძნელად დასადგენია. ტიპიური ნიშანი იმისა, რომ
ტრანზაცია დაწყებულია, მაშინ მოდის, როდესაც ეს ავტორიტარული
მმართველები, რაიმე მიზეზით, იწყებენ საკუთარი წესების შეცვლას ინდივიდებისა
და ჯგუფების უფლებების უფრო უსაფრთხო გარანტიების უზრუნველყოფის
მიმართულებით.

რა როლს ასრულებს რელიგია დემოკრატიულ პროცესში?

რელიგიას შეუძლია სხვადასხვა როლი შეასრულოს დემოკრატიაში და მისი გავლენის

ზომა შეიძლება მნიშვნელოვნად განსხვავდებოდეს კონკრეტული დემოკრატიული
სისტემის, კულტურული კონტექსტის და არსებული სამართლებრივი ჩარჩოების
მიხედვით. აქ მოცემულია რამდენიმე გზა, რომლითაც რელიგია შეიძლება
გადაკვეთოს დემოკრატიას:

მორალური და ეთიკური ჩარჩო: რელიგია ხშირად უზრუნველყოფს მორალურ და

ეთიკურ ჩარჩოს, რომელიც აცნობებს დემოკრატიის ფარგლებში ინდივიდების
ღირებულებებსა და პრინციპებს. ამ ფასეულობებს შეუძლია ჩამოაყალიბოს ხალხის
პოლიტიკური რწმენა და გადაწყვეტილებები, გავლენა მოახდინოს მათ
დამოკიდებულებაზე სხვადასხვა სოციალურ და ეთიკურ საკითხებზე.

რელიგიის თავისუფლება: დემოკრატიის ფუნდამენტური ასპექტია

ინდივიდუალური თავისუფლებების დაცვა, მათ შორის რელიგიის თავისუფლება.
დემოკრატიული საზოგადოება, როგორც წესი, მხარს უჭერს თავისი მოქალაქეების
უფლებას, განახორციელონ თავიანთი რწმენა, ან განთავისუფლდნენ რელიგიიდან,
დისკრიმინაციისა და იძულების გარეშე.
მორალური და ეთიკური დებატები: რელიგიური რწმენა ხშირად მნიშვნელოვან
როლს ასრულებს დებატებში სოციალურ და ეთიკურ საკითხებზე, როგორიცაა
აბორტი, ერთსქესიანი ქორწინება და ევთანაზია. დემოკრატიულ საზოგადოებებში ეს
დებატები ხორციელდება საზოგადოებრივ სფეროში, ხოლო რელიგიური
პერსპექტივები არის მრავალი ფაქტორი, რომელიც აცნობებს საზოგადოებრივ აზრს
და საკანონმდებლო გადაწყვეტილებებს.

კულტურული თვითმყოფადობა: რელიგია შეიძლება იყოს ინდივიდის კულტურული

თვითმყოფადობის მნიშვნელოვანი ნაწილი და ამან შეიძლება გავლენა მოახდინოს
მათ პოლიტიკურ რწმენაზე და კავშირებზე. მრავალფეროვან დემოკრატიებში
რელიგიური თვითმყოფადობა შეიძლება კვეთდეს ინდივიდის თვითმყოფადობის
სხვა ასპექტებს, მაგალითად ეთნიკურობას ან ეროვნებას.

კონფლიქტი და ტოლერანტობა: ზოგიერთ შემთხვევაში, რელიგიურმა განსხვავებებმა

შეიძლება გამოიწვიოს დაძაბულობა ან კონფლიქტი დემოკრატიულ საზოგადოებებში.
დემოკრატია ხშირად უზრუნველყოფს ამ კონფლიქტების მშვიდობიანად მოგვარების
ჩარჩოს დიალოგის, მოლაპარაკების და უმცირესობათა უფლებების დაცვის გზით.
ამასთან, ეს შეიძლება იყოს გამოწვევა სხვადასხვა რელიგიური და არარელიგიური
ჯგუფების უფლებებისა და ინტერესების დასაბალანსებლად.

სეკულარიზმი: ბევრ დემოკრატიაში არსებობს სეკულარიზმის პრინციპი, რომელიც

მოითხოვს რელიგიისა და სახელმწიფოს გამიჯვნას. ეს ნიშნავს, რომ სანამ პირები
თავისუფალნი არიან თავიანთი რელიგიის პრაქტიკაში, საზოგადოებრივი
ინსტიტუტები და სამთავრობო პოლიტიკა, სავარაუდოდ, ნეიტრალური იქნება
რელიგიური საკითხების მიმართ. ხარისხი, რომლითაც სეკულარიზმი მიიღება,
განსხვავდება ერთი დემოკრატიიდან მეორეში.

რა არის დემოკრატია?
დემოკრატია -საზოგადოების პოლიტიკური და საზოგადოებრივი ორგანიზაციის ,
სახელმწიფოსა და ხელისუფლების, პოლიტიკური რეჟიმის პროგრესული ფორმა.
რადგანაც ხალხი იშვიათად გამოხატავს ერთნაირ იდეას, ამიტომ „დემოკრატია “
როგორც აღწერითი ტერმინი, შეიძლება ჩავთვალოთ „უმრავლესობის
მმართველობის“ სინონიმად

რა განსხვავებაა პირდაპირ დემოკრატიასა და წარმომადგენლობით დემოკრატიას

შორის?
პირდაპირი დემოკრატიაში გადაწყვეტილების მიღება ხდება მოქალაქეთა მასის
მიერ. • ამ მხრივ, პირდაპირი დემოკრატია მკვეთრად განსხვავდება
წარმომადგენლობითი დემოკრატიებისაგან, სადაც ხალხის ინტერესები
სპეციალური წარმომადგენლების, დეპუტატების მიერ გამოიხატე
რას წარმოადგენს სამი სამყაროს ტიპოლოგია?
 პირველი სამყარო:
დასავლური ინდუსტრიული ქვეყნები; • მოსახლეობის ცხოვრების ყველაზე მაღალი
დონე; • მსოფლიო მოსახლეობის 15% (1983 წ.); • მსოფლიოს შიდა პროდუქტის 63%
(1885 წ. მბ.მ) ქმნიდა
მეორე სამყარო • კომუნისტური რეჟიმები; • მსოფლიო მოსახლეობის 33%; •
მსოფლიო შიდა პროდუქციის 19% აწარმოებდნენ; • შეეძლოთ მოსახლეობის
ძირითადი მატერიალური; • მოთხოვნების დაეკმაყოფილება.
მესამე სამყარო: აზიის, აფრიკისა და ლათინური ამერიკის ქვეყნები; • მსოფლიო
მოსახლეობის 52%; • მსოფლიო სასაქონლო პროდუქციის 18% აწარმოებდნენ; •
ეკონომიკურად დამოკიდებული და ღარიბი ქვეყნები

რა მსგავსება და განსხვავებული ღირებულებები გააჩნიათ აზიურ რეჟიმებს?

აზიური რეჟიმების მსგავსი ღირებულები
ორიენტირებულნი ეკონომიკურ მიზნებზე, ვიდრე პოლიტიკურზე; • ძლიერი
მთავრობის ფართო მხარდაჭერა; • ლიდერების პატივისცემის ზოგადი
მიდრეკილება; • აქცენტი საზოგადოებასა და სოციალურ ერთიანობაზე, -გუნდური
აზროვნება.

აზიური რეჟიმების განსხვავებული მახასიათებლები

კომუნისტური რეჟიმები ჩინეთსა და ჩრდილოეთ კორეაში; • წარმატებული
საარჩევნო დემოკრატია იაპონიაში; • ტექნოლოგიებსა და განათლებაზე
დაფუძნებული ეკონომიკა: იაპონიაში, ტაივანსა და სინგაპურში; • ჩინეთის
ეკონომიკა, გარკვეულ ასპექტებში მოსახლეობის იაფ შრომას ეყრდნობა . •
კულტურულ-რელიგიური კონტრასტები.

რა განსხვავება სამხედროთა მიერ მხარდაჭერილი პერსონალიზებულ

დიქტატურასა და სამხედრო ხუნტას შორის?
ხუნტა (ესპ. Junta) სიტყვა-სიტყვით „საბჭო“, -ჯგუფი (როგორც წესი სამხედრო),
რომელმაც რევოლუციის ან სახელმწიფო გადატრიალების შედეგად ხელში
ჩაიგდო ძალაუფლება. •
სამხედროთა მიერ მხარდაჭერილი პერსონალიზებული დიქტატურა. -ცალკეული
ინდივიდი უპირატესობას იძენს ხუნტაში ან რეჟიმში, ხშირად გამყარებულია
პიროვნების კულტით, რომელიც მოწოდებულია ქარიზმატული ავტორიტეტის
შესაქმნელად.
• სამხედრო ძალების ლოიალურობა, -მხარს უჭერს რეჟიმს, მაგრამ სამხედრო
ლიდერები კულისებიდან მართვით კმაყოფილდებიან.

ვინ შეიძლება იყვნენ დემოკრატიზაციის პროცესში ჩართული აქტორები და რა

იყოს მათი მოტივები?

მთავრობა და პოლიტიკური ლიდერები:**

- მოტივები: მთავრობის წარმომადგენლებმა და პოლიტიკურმა ლიდერებმა
შეიძლება ხელი შეუწყონ დემოკრატიზაციას საერთაშორისო ლეგიტიმურობის
 მოსაპოვებლად, უცხოური ინვესტიციების მოსაზიდად და დემოკრატიული გზით
ძალაუფლების შენარჩუნებაში.

სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციები:**

- მოტივები: სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციები, როგორიცაა
არასამთავრობო ორგანიზაციები და ადვოკატთა ჯგუფები, ხშირად მუშაობენ
დემოკრატიის განვითარების, ადამიანის უფლებების დასაცავად და მთავრობების
წინაშე პასუხისმგებლობის მისაცემად.
საერთაშორისო ორგანიზაციები და საგარეო მთავრობები:**
- მოტივები: საერთაშორისო ორგანიზაციებმა, როგორიცაა გაერო და რეგიონალური
ორგანოები, ისევე როგორც უცხოეთის მთავრობები, შეიძლება ხელი შეუწყონ
დემოკრატიზაციას გლობალური სტაბილურობის, უსაფრთხოების და ადამიანის
უფლებების წინსვლისთვის.
მედია და ჟურნალისტები:**
- მოტივები: დამოუკიდებელი მედია და ჟურნალისტები მნიშვნელოვან როლს
ასრულებენ დემოკრატიზაციაში, ინფორმაციის მიწოდებით და ძალაუფლების წინაშე
პასუხისმგებლობით დაკავებით. მათი მოტივები ხშირად ბრუნდება პრესის
თავისუფლების, გამჭვირვალეობის და საზოგადოების ინფორმირების
ვალდებულების გარშემო.
პოლიტიკური პარტიები და ოპოზიციური ჯგუფები:**
- მოტივები: ოპოზიციური პარტიები და პოლიტიკური ჯგუფები ცდილობენ
ძალაუფლების მოპოვებას ან აღდგენას დემოკრატიული არჩევნების გზით
რელიგიური ინსტიტუტები:**
- მოტივები: ზოგიერთ შემთხვევაში, რელიგიურმა ინსტიტუტებმა შეიძლება
მოითხოვონ დემოკრატიზაცია მათი მორალური ან ეთიკური პრინციპების
საფუძველზე, ასევე რელიგიური თავისუფლებისა და სოციალური
სამართლიანობისკენ სწრაფვისკენ.
ახალგაზრდები და აქტივისტები:**
- მოტივები: ახალგაზრდები და აქტივისტები ხშირად მნიშვნელოვან როლს
ასრულებენ დემოკრატიზაციის მოძრაობებში. მათი მოტივები მოიცავს უკეთესი
მომავლის სურვილს, პოლიტიკურ ცვლილებებს, სოციალურ სამართლიანობას და
უფრო მეტ წარმომადგენლობას.
ზოგადი საზოგადოება:**
- მოტივები: ზოგადი მოსახლეობა შეიძლება იყოს დემოკრატიზაციის
მამოძრავებელი ძალა სოციალური მოძრაობების, პროტესტის და ხმის მიცემის გზით.
მათი მოტივები შეიძლება შეიცავდეს უფრო მეტი პოლიტიკური თავისუფლების
სურვილს, ცხოვრების დონის გაუმჯობესებას და სოციალურ სამართლიანობას.