Từ điển Chăm-Việt

Viện Viễn Đông Pháp
Chương Trình Tự Điển Phổ Thông Chăm-Pháp
bởi
Ts. Po Dharma
Tự Điển Phổ Thông Chăm-Pháp là chương trình nghiên cứu của Viện Viễn
Đông Pháp đặt dưới sự điều hành của Ts. Po Dharma. Đây là từ điển khoa
học tập trung tất cả từ vựng viết trên tất cả văn bản Chăm cổ lưu trử tại thư
viện Pháp, trong đó văn bản Tư Liệu Hoàng Gia Champa. Mỗi mục từ và
mỗi thí dụ của từ vựng Chăm nằm trong từ điển này đều có nguồn xuất xứ
của văn bản (như Tài Liệu Hoàng Gia Champa, Inra Patra, Dowa Mano,
Ariya Gleng Anak, Sah Sakei, Dalukal Cei Balaok La-u, v.v.), kèm theo gốc
từ (Phạn, Mã, Á Rập, v.v.) và phần phân tích ngữ pháp (danh từ, động từ,
giới từ, v.v.). Những từ không có trong tác phẩm Chăm cổ, chúng tôi xử
dụng thêm những từ đã có trong các tác phẩm đã xuất bản, nhưng luôn luôn
ghi rỏ nguồn xuất xứ của nó, như Từ điển của E. Aymonier, G. Moussay,
Bùi Khánh Thế, Sakaya, v.v.
Từ điển Chăm-Việt
Chủ biên:
Bùi Khánh Thế
TPHC,1995
Công tác đưa Từ điển Chăm-Việt của Bùi Khánh Thế vào máy vi tính là
chương trình của
a a [Bkt.] kùy hi_"u ghi nguy"n ém f^éu c%ua b_ç ch¨è akhar thrah.
aban ab˜ [Bkt.] d. ''d^&n'' c%ua ph_u n¨è. — aban gaoh ''d^&n'' tr!n (thè^!ngà;
aban tuk ''d^&n'' hoa.
abaoh abIH RdE [Bkt.] d. cv baoh qu%a, trùai. — paik abaoh kaoh phun (tngà
hùai qu%a h_a céy; abaoh charamai trùai chûm ru_çt; phun amil tabiak
abaoh céy me ra trùai; abaoh tathak trùai chùin.
abaw ab◊ [Bkt.] d. (conà ùçc. — dalikal abaw saong tapay chuy_"n k%" v^"
con ùçc vâ con th%o. § abaw damang ak ab◊ dm! a [Bkt.] d. (conà
ùçc hùut. § abaw darang ab◊ dr! [Bkt.] d. (conà ùçc bè!u. § abaw
bilut ab◊ bIlUˇ [Bkt.] d. (conà ùçc mùum. § abaw mah ab◊ mH
[Bkt.] d. (conà ùçc g_ao. § abaw lan ab◊ l˜ [Bkt.] d. (conà ùçc fùét. §
abaw lingik ab◊ lIfI [Bkt.] d. (conà ùçc s"n. § abaw saralang ab◊
srl! [Bkt.] d. (conà ùçc xâ c^è.
abih abIH [Bkt.] 1 fg. hù"t. — blei abih jien mua hù"t ti^"n; amaik abih
ginaong m_e hù"t gi_én; abih tung hatai saong yut hù"t lông vù!i b_an; brah
abih dalam khang je hù"t g_ao %! trong khè!ng r^çi. § abih abIH [Bkt.] 2
t. hù"t, tùét c%a. — siam di abih f_ep h!n hù"t; abih drei tùét c%a m_oi ngè^!i;
nduec nao abih ch_ay fi hù"t. § abih kaok abIH Ok@ [Bkt.] t. hù"t s_ach.
— padai brah abih kaok dalam tong trong l¨ém, lùua g_ao fä hù"t s_ach. §
abih gilaong abIH gIOl# [Bkt.] t. hù"t fè^!ng, hù"t lë. — ndom saong nyu
abih gilaong je nùoi vù!i nùo fä hù"t lë r^çi. § abih cih abIh cIH [Bkt.] t.
www.atabook.com
hù"t s_ach. — papeh abih cih vùet hù"t s_ach. § abih cih cac abIH cIH cÇ
[Bkt.] s_ach sânh sanh. — klaik abih cih cac &n cù&p hù"t s_ach sânh sanh.
§ abih taklen abIH tkL–˜ [Bkt.] t. s_ach tr!n. § abih tung abIH tU!
[Bkt.] t. hù"t lông, hù"t d_a. — daok deng abih tung saong gep &n %! hù"t
lông vù!i nhau. § abih tung abih tian abIH tU! abIH tY˜ [Bkt.] d. hù"t
lông hù"t d_a. — abih tung abih tian saong paran hù"t lông hù"t d_a vù!i
dén t_çc. § abih drei abIH RdE [Bkt.] fg. m_oi ngè^!i. — abih drei thei
jang mayaom nyu siam m_oi ngè^!i ai cüng khen nùo lâ ngè^!i tùçt. § abih
pran abIH Rp¨˜ [Bkt.] 1 d. hù"t sùèc. — ba abih pran tabiak ngap bruk
fem hù"t sùèc ra lâm vi_"c. § abih pran abIH Rp¨˜ [Bkt.] 2 t. m_"t l%a. §
abih baoh abIH Ob@H [Bkt.] t. hù"t l^!i, c_an lùy. — abih baoh abih kadha
(tngà hù"t l^!i, hù"t lë. § abih brah abIH RbH [Bkt.] chù"t. § abih mbong
abIH Oµ! [Bkt.] t. hù"t s_ach, mùét trù&ng. — padai thun ni lihik abih
mbong lùua mûa n&m nay mùét trù&ng. § abih rasi abIH rSfl [Bkt.] hù"t sùç,
tù!i sùç. § abih rup abIH rU_∏ [Bkt.] d.,t. hù"t mînh, toân thén. — ngap
bruk abih rup lâm vi_"c hù"t mînh. § abih suac abIH sVÇ [Bkt.] t. hù"t
s_ach.
abileh abIOl⁄H [Bkt.] d. ma qu%y. — ndik abileh n%çi sûng, n%çi fi"n.
abu abU_ [Bkt.] d. cv bu chùao, chê. — savar huak, sa var mbeng bu b¨èa c!m
b¨èa chùao; abu ritak chê f_éu.
abuk abU [Bkt.] d. cùai v_u. — mak abuk nao ndua aia dûng cùai v_u fi lùéy
nèù!c.
ac aÇ [Bkt.] t. chùan, chùan b%o. — ac hatai ngä lông, n%an lông; birau mboh
kan blaoh ac hatai mù!i thùéy khùo fä ngä lông.
acar ac‰ [Bkt.] d. th^éy Chan (f_ao Bânià. — acar jamaah th^éy Chan mù!i
th_o giùao.
acaryak ac‰y [Bkt.] d. ngè^!i hèù!ng d¨én, ngè^!i ch&n dù&t.
achaow aOC@◊ [Bkt.] 1 d. (saoà th^én nçng. — patuk achaow sao th^én nçng.
achaow aOC@◊ [Bkt.] 2 th%u lïnh. — achaow paran hatan th%u lïnh b_ç l_ac. §
achaow aOC@◊ [Bkt.] 3 achaow pabaiy ngè^!i ch%u nù&m k%e ch&n d". §
achaow gaon aOC@◊ Og@˜ [Bkt.] d. ch%u quy^"n. § achaow lingan
aOC@◊ lIF˜ [Bkt.] d. dén cây, nçng dén.
achat aCˇ [Bkt.] d. vç ùy, vç tùè.
achiat aCYˇ [Bkt.] fg. quùéy r^éy.
acung acU! [Bkt.] d. (conà trai. — nao mak acung tuk masem fi bù&t con trai
nùéu canh.
ada ad_ [Bkt.] d. (conà vºt; ada aia vºt nèù!c; ada siem ngan, vºt xi"m.
adac adÇ [Bkt.] fg. giùan fo_an. — adac mang liwik giùan fo_an t^è léu.
adakan adk˜ [Bkt.] d. con c%ua Po iné nagar.
adam ad* [Bkt.] d. Adam. @ anak adam con ngè^!i.
adamah admH [Bkt.] t. damah huy hoâng, xùan l_an, nguy nga. — sa baoh
lew adamah m_çt tôa° léu fâi nguy nga.
adan ad˜ [Bkt.] fg. khuy"n b%ao. — adan anak bik khuy"n b%ao con cùai;
adan yah giäi bây; amaik ginaong, adan yah wek ka amaik peng m_e
h^!n, tîm cùach giäi bây cho m_e nghe.
adaoh aOd@H [Bkt.] 1 fg. hùat. — pok sep daoh cùét ti°eng hùat; adaoh pamre
hùat xèù!ng trong fùam tang; kadha adaoh bâi hùat. 2 t. adaoh tr_çng
(g_aoà. — brah daoh yau anak halak (tngà g_ao tr_çng nhè con séu. §
2
www.atabook.com
adaoh ayeng aOd@H ay⁄! [Bkt.] fg. hùat xèù!ng (nùoi chungà; adaoh
kaong d. hùat ti¨"n fèa. — patao tikan hu radiyeng adaoh kaong dua
gah (DNà nhâ vua fi kinh lùy, cùo ngè^!i h^éu c_én hùat ti¨"n fèa %! hai b"n;
adaoh dem dara d. hùat giao duy"n; adaoh pandao fg. hùat f°o; adaoh
pasa d. hùat f°oi fùap; adaoh rathung chai d. hùat giä g_ao; adaoh ru d. hùat
ru; adaoh ru ka adei ndih hùat ru cho em nghe.
adar ad_‰ [Bkt.] t. cv dal nhê nh_e. — ndom adar nùoi nh%o; yam adar bèù!c
nhê nh_e.
adarap adr∏ [Bkt.] t. quùy bùau. — dom panuec kakei adarap nh¨èng l^!i
nhù&n nh%u quùy bùau.
adarha ad‰h_ [Bkt.] d. lèng tr^!i. — ahaok per glaong matah adarha mùay
bay bay cao lèng tr^!i.
adat adˇ [Bkt.] d. 1 f_ao. — adat ngap anak manuis f_ao lâm ngè^!i; adat
ngap anak likei f_ao lâm trai; 2 adat phùep tù&c, lu_ét. — khik adat gi¨è
phùep tù&c; adat ngap yang phùep tù&c cùung t°e; adat cambat lu_ét l_", phong
t_uc; adat cambat tana rakun phong t_uc t_ép quùan.
adei adE [Bkt.] d. em (trai, gùaià. — adei nao main maik em fi ch!i fi; ai
ndik cek adei mbeng harek yua (tngà anh trêo non, em &n c%o c^ém h!i;
adei ai anh chº em; adei ai thau anit ranem gep anh chº em bi°et
thè!ng y"u nhau; adei kamei em gùai; adei gep fân em, f^ç f_"; nhu
adei gep min nùo ch%i lâ fân em thçi; adei sang em r%", em déu; adei
maduw v_! bùe, v_! thùè; adei yua em cûng cha (ho_&c cûng m_e; adei likei
em trai.
ader ad⁄‰ [Bkt.] d. lºch duy_"t, t^èng tr%ai. — sa urang ader m_çt con ngè^!i
t^èng tr%ai.
adhia aDY_ [Bkt.] d. (Sktà pa adhia th^éy c%a (Ch&m Bâlamçnà.
adhua aDV_ [Bkt.] d. l_ç trînh, fè^!ng; padeh di krah adhua ngèng gi¨èa l_ç
trînh; adhua atah d_&m trè^!ng, l_ç trînh dâi; nao di adhua atah fi tr"n
d_&m fè^!ng.
adhuan aDV˜ [Bkt.] d. (Sktà fè^!ng, con fè^!ng; jalan adhuan con fè^!ng
(nùoi chungà.
adiak adY [Bkt.] fg. l&n. — adiak tapeng dien l&n (sùap ong f%" lâmà céy
n°en.
adier aOdY⁄‰ [Bkt.] d. (conà ve. — adier manyi dalam bilan pa-ndiak mûa
hê ve s^éu k"u.
adih adIH [Bkt.] d. phè!ng. — adih pur phè!ng fçng; duah grep adih grep
akieng fi tîm khù&p n!i (khù&p hèù!ng m_oi phè!ngà; adih akieng phè!ng
hèù!ng.
adit adIˇ [Bkt.] d. chùua nh_ét.
aditiak adItY [Bkt.] d. (Sktà m_&t tr^!i. — yang aditiak th^én thùai dè!ng.
aduk adU [Bkt.] d. phông. — nah jieng dua aduk phén thânh hai phông;
tama aduk ndih vâo phông ng%u; aduk adai phông °oc (nùoi chungà.
adung, idung adU!, iIdU! [Bkt.] d. müi. — gilaong adung l¨ç müi; bilau adung
lçng müi.
aek a⁄ [Bkt.] t. nhºn fùoi, fùoi. — bilan aek thùang chay (Bânià; ndih aek fi
ng%u fùoi (fi ng%u trong lùuc chèa cùo gî f%" &nà; matai di aek chù"t fùoi;
nduec mbeng aek ch_ay &n cùèu fùoi. § aek lipa a⁄ lIp_ [Bkt.] t. fùoi
khùat. — mai liweng gaok bilan aek lipa fù"n th&m g_&p mûa fùoi khùat.
3
www.atabook.com
aelwel a⁄Òv⁄Ò [Bkt.] d. bâo thai. — mang daok dalam aelwel amaik t^è thu%!
côn trong bâo thai m_e.
aem a° [Bkt.] fg. nung, nèù!ng. — aem bitathak bhong nung cho chùin f%o;
aem gaok glah nung n^çi gùçm; mbeng aem mbeng tuk (tngà &n lu_çc &n
nèù!ng (khçng gia vºà; aem ikan nèù!ng cùa.
aem pem a° p° [Bkt.] d. s_è tùich, giai tho_ai.
aem pun a° pU˜ [Bkt.] fg. xin l¨çi.
aen a⁄˜ [Bkt.] d. !n. — ndua aen mang !n; aen amaik ama !n cha m_e;
ngap aen oh caong biyar (tngà lâm !n khçng mong tr%a.
aes a⁄Í [Bkt.] (cà %ua. — aes ngap hagait nan %ua lâm chi thù". § aes aes a⁄Í
a⁄Í [Bkt.] (cà %ua %ua.
aes sanai a⁄Í SØn [Bkt.] d. thùè hai (theo lºch f_ao H^çià.
aes sarik a⁄Í srI [Bkt.] d.,tg. m_çt trong cùac gi^! hânh l¨" c%ua f_ao Bâni (2
gi^! chi^"uà.
aey a⁄Á [Bkt.] (cà h¨!i. — aey po h¨!i Ngâi.
agal agÒ [Bkt.] d. c%ç thè vi°et tr"n lùa buçng. — akhar dalam agal ch¨è tr"n
lùa buçng. § agal tapuk agÒ tpU [Bkt.] d. kinh sùach (nùoi chungà. §
agal bac agÒ bÇ [Bkt.] d. kinh f_ao Bâlamçn.
agam ag [Bkt.] d. lo_an luén. — ban nan ndom puec dom baoh agam th^&ng
fùo nùoi toân chuy_"n lo_an luén.
agama agm_ [Bkt.] d. f_ao, tçn giùao. — agama asulam f_ao islam.
agamah agmH [Bkt.] d. bûa. — cih agamah vë bûa.
agaol Og@Ò [Bkt.] 2 t. r_çng. — lanâng gaol r_çng lù&m. § gaol gaol Og@Ò Og@Ò
[Bkt.] t. suçn s%e, f^"u (khçng tr_uc tr_&cà, ro ro. — traow mrai nduec
gaol gaol quay s_!i ch_ay f^"u. § gaol Og@˜ [Bkt.] 1 d. (céyà gôn pater
gaol gùçi bçng gôn.
agaw ag◊ [Bkt.] d. tai n_an. — gaok agaw g_&p tai n_an.
agha aG_ [Bkt.] d. r¨", c_çi. — mada hu agha giâu cùo ngu^çn g°oc; agha phun
amil r¨" céy me; hla hu halau, kayau hu agha céy cùo c_çi, nèù!c cùo
ngu^çn. agha harek thu°oc b^&ng r¨" céy; kuec agha harek b°oc thu°oc; nao
pablei agha harek fi bùan thu°oc r¨" céy.
agheh G⁄H [Bkt.] 2 t. v^èa, v^èa f%u. — manyum nde nan gheh je uùçng bao
nhi"u fùo v^èa r^çi. § gheh G⁄H [Bkt.] 3 t. khùeo, khùeo lùeo. — ngap gheh
lâm khùeo; gheh di ndom khùeo nùoi. § gheh di mata G⁄H di mt_ [Bkt.]
t. f_ep mù&t. — bingu ni maong gheh di mata biak hoa nây xem f_ep mù&t
th_ét. § gheh ghang G⁄H G! [Bkt.] t. khùeo lùeo, tù" nh_i. — daok deng
gheh ghang fùçi x%è tù" nh_i; manuh manâng gheh ghang thùai f_ç tù" nh_i. §
gheh G⁄H [Bkt.] 1 d. chim d^çng d_çc (chim mùiaà.
agraok aORg@ [Bkt.] d. (céyà vçng f^çng.
agrih aRgIH [Bkt.] d. (Sktà fçng nam.
agul agUÒ [Bkt.] d. c%u. — agul patei c%u chu°oi.
agun agU˜ [Bkt.] d. (déyà cè^!m th%ao.
ah aH [Bkt.] tr. chùè, chù!. — luai maik ah thçi fi chùè; juai klak dahlak juai
ah f^èng b%o tçi chù!.
âh a¨H [Bkt.] (cà hè ù(ùy khçng hâi lôngà.
ahak ah_ [Bkt.] 1 fg. cv hak xùe. § ahak ah_ [Bkt.] 2 fg. (bà cv hak cùç,
gù&ng, rùang. — ngap mbeng ahak rup lâm &n quùa gù&ng sùèc.
www.atabook.com
ahaok aOh@ [Bkt.] d. tâu. — ndik ahaok nao nagar l"n tâu v^" nèù!c. §
ahaok jallidi aOh@ jÒlIdI [Bkt.] d. (DVMà tâu vi¨"n dè!ng. § ahaok
per aOh@ p⁄‰ [Bkt.] d. mùay bay.
ahaow aOh@◊ [Bkt.] fg. h_o (hç cho tréu, bô d^èng l_aià. — ahaow kabaw h_o
tréu, hç tréu ng^èng.
ahar ah‰ [Bkt.] d. bùanh. — baoh bingi ahar yaman (tngà qu%a ngon bùanh
ng_ot. § ahar manang ah‰ mn! [Bkt.] d. bùanh trùai. — ba ahar manang
nao payak tuai mang bùanh trùai tù!i fäi khùach. § ahar yaman ah‰
ym˜ [Bkt.] d. bùanh ng_ot.
ahe aOh_ [Bkt.] fg. (cüà bùao, cho biù"t, thçng bùao.
aheh ah⁄H [Bkt.] fg. (cüà bâi tr^è, xua fu%çi. — aheh dom dana jhak bâi tr^è t_"
n_an.
ahei ah‡ [Bkt.] (cà hoan hç, hay.
Ahier aOhY⁄‰ [Bkt.] d. Ch&m (Bâlamçnà.
ahir ahI‰ [Bkt.] d. h_a bî.
ahu ahU_ [Bkt.] fg. thui. — ahu takuh thui chu_çt.
ai - A
ai A [Bkt.] ai kùy hi_"u ghi nguy"n ém thùè n&m trong b_ç ch¨è Akhar thrah.
ai ØA [Bkt.] d., f. anh, chº. — ai kacua anh c%a; hâ nao maik, ai daok wek
m^éy fi fi anh %! l_ai; ai ngap hagait pak ni? anh chº lâm gî %! féy?. § ai
kamei ØA kmE [Bkt.] d. chº.§ ai likei ØA lIkE [Bkt.] d. anh.§ ai sang
ØA S! [Bkt.] d. anh r%", chº déu.
Aia Aik aY_ ØA [Bkt.] d. (lângà Nha ùe.
Aia Ba aY_ b_ [Bkt.] d. (lângà Nha Bù!.
Aia Ba aY_ b_ [Bkt.] d. (lângà Nha Bù!.
Aia Binguk aY_ bIfU [Bkt.] d. (lângà Nghïa L_ép (Ninh Thu_énà.
Aia Cak aY_ c [Bkt.] d. (lângà La Ch¨è (Ninh Thu_énà.
Aia Chaih aY_ ØCH [Bkt.] d. (lângà Nha xùe.
Aia Hoa aY_ hV_ [Bkt.] d. (lângà Nha Hoa.
Aia Kaba aY_ kb_ [Bkt.] d. lâng Cab!.
Aia Kak aY_ k_ [Bkt.] d. (lângà Suùçi Fùa.
Aia Kaok aY_ kOk@ [Bkt.] d. lâng Gia F_ç.
Aia Karang aY_ kr! [Bkt.] d. m_çt f_ia danh %! Phanrùi (ASPà.
Aia Kiak aY_ kY [Bkt.] d. lâng B^éu G_ach.
Aia Li-u aY_ lIu_ [Bkt.] d. (lângà Phèù!c Tè^!ng (Ninh Thu_énà.
Aia Mamih aY_ mmIH [Bkt.] d. (lângà Minh M_y (Bînh Thu_énà.
Aia Mbak aY_ µ [Bkt.] d. lâng T^è Thi_"n (Ninh Thu_énà.
Aia Mblang aY_ µL! [Bkt.] d. (lângà Trang Hôa.
Aia Pabaow aY_ pOb@◊ [Bkt.] d. t"n m_çt lâng %! Phan Rùi.
Aia Pluk aY_ pLU [Bkt.] d. (lângà Bù"n fô.
Aia Rak aY_ r [Bkt.] d. (lângà L^ç ç.
Aia Ru aY_ rU_ [Bkt.] 1 d. m_çt f_ia danh %! MaLém (trong SPKà.
Aia Ru aY_ rU_ [Bkt.] 2 d. Tuy Hôa. — akaok aia Ru, iku aia Trang (dâi d^&ng
d_&cà.
Aia Sara aY_ sr_ [Bkt.] d. (lângà Nèù!c Muùçi.
Aia Trang aY_ Rt! [Bkt.] d. Nha Trang. — tapien tathik aia trang bäi bi%"n
Nha Trang; bimong po aia Trang (Po Nagar) Thùap Bâ %! Nha Trang.
www.atabook.com
aia aY_ [Bkt.] (yù"u tùç cùéu t_ao f–ia danh lâ f!n vº cè dén c! s%! c%ua ngè^!i
Ch&mà aia mbak lâng t^è thi_"n. § aia aY_ [Bkt.] 1 d. nèù!c. — jhaok aia
papai mbaok mùuc nèù!c r%èa m_&t; aia bingun nèù!c giù"ng; aia hajan
nèù!c mèa; mu sa karan aia sa bilaok (cdà cùat l^çi m_çt h_at, nèù!c m_çt l_o.
§ aia aY_ [Bkt.] 2 d. dùang, v%e. — asaih nao aia dara ng_èa fi (dùangà
nèù!c ki_"u; aia mbaok banjuai v%e m_&t bu^çn r^éu. § aia aY_ [Bkt.] 3 d.
nèù!c. — aia Biet nam nèù!c Vi_"t nam; lihik aia mùét nèù!c; kalin dalam
aia n_çi chiù"n. § aia idung aY_ idU! [Bkt.] d. nèù!c müi. § aia cuak aY_
cV [Bkt.] d. nèù!c ng_on (nèù!c cùçt fä phaà. — aia phun o mbak aia
cuak siber yaman (tngà nèù!c cùçt khçng ngon, nèù!c ng_on lâm sao cho
ng_ot. § aia darah aY_ drH [Bkt.] d. mùau kinh nguy_"t. § aia drei aY_ RdE
[Bkt.] d. m^ç hçi. — patuh aia hep, dep aia drei (tngà f%ç m^ç hçi, sçi
nèù!c mù&t. § aia gahak aY_ gh [Bkt.] d. f^!m. § aia janak aY_ jn
[Bkt.] d. nèù!c xùac chù"t (khi quân f%" lâm l¨" thi"uà. § aia kakuer aY_
kkV⁄‰ [Bkt.] d. sè!ng. — mbeng yau tapay liah aia kakuer (tngà &n nhè
th%o liù"m h_at sè!ng; aia kakuer laik sè!ng r!i. § aia kakuer ber aY_
kkV⁄‰ b⁄‰ [Bkt.] d. sè!ng mû. § aia khik aY_ KI [Bkt.] d. tinh dºch. §
aia njuh aY_ ÔUH [Bkt.] d. nèù!c nçi. § aia pabah aY_ pbH [Bkt.] d.
nèù!c miù"ng. — mbeng aia pabah gep (tngà &n (nuùçtà nèù!c miù"ng
nhau (bº %anh hè%!ng n_&ng b%!i ngè^!i khùacà; kacuh aia pabah nh%ç nèù!c
miù"ng. § aia taba aY_ tb_ [Bkt.] d. nèù!c ng_ot. — ikan aia taba cùa nèù!c
ng_ot. § aia tabuw aY_ tbU◊ [Bkt.] d. nèù!c mùia. § aia tanak aY_ tn
[Bkt.] d. nèù!c nùéu. § aia tanut aY_ tnUˇ [Bkt.] d. nèù!c sùup thºt d",
tréu. § aia tathak aY_ tT [Bkt.] d. nèù!c chùin. § aia tathik aY_ tTI
[Bkt.] d. nèù!c bi%"n. — ikan aia tathik cùa (nèù!cà bi%"n; manei aia tathik
tù&m bi%"n. § aia tathik ju aY_ tTI jU_ [Bkt.] h^çng th%uy (nèù!c bi%"n
sçià. — tel thun aia tathik ju fù"n n&m n_an h^çng th%uy. § aia tathik
ndik aY_ tTI ÎI [Bkt.] tri^"u l"n. — tuk aia tathik ndik gi^! th%uy tri^"u
l"n. § aia tathuw aY_ tTU◊ [Bkt.] d. s¨èa. — mum aia tathuw amaik bùu
s¨èa m_e; aia tathuw pabaiy s¨èa d". § aia tuic aY_ tVIÇ [Bkt.] d. thuùçc
nhu_çm. § aia banruw aY_ bRnU◊ [Bkt.] d. (pngà nèù!c sùup d". § aia
batuw aY_ btU◊ [Bkt.] d. cv aia patuw nèù!c fùa. § aia bilan aY_ bIl˜
[Bkt.] d. m_&t tr&ng. — aia bilan wil tr&ng trôn; aia bilan mbaih tr&ng
khuyù"t; aia bilan purami tr&ng r^&m; aia bilan jrang tr&ng (sù&pà lùo
d_ang. § aia brah aY_ RbH [Bkt.] d. nèù!c g_ao. — tuh aia brah ka pabuei
manyum f%ç nèù!c (voà g_ao cho heo uùçng. § aia bu aY_ bU_ [Bkt.] 1 d. c%o
ti"u (t"n m_çt lo_ai c%oà. § aia bu aY_ bU_ [Bkt.] 2 d. nèù!c c!m. — njek aia
bu chù&t nèù!c c!m. § aia habai aY_ hØb [Bkt.] d. canh ng_ot (m_çt lo_ai
canhà. § aia harei aY_ hrE [Bkt.] 1 d. m_&t tr^!i. — aia harei tagok m_&t
tr^!i l"n; aia harei nyaik m_&t tr^!i chù"ch bùong; aia harei tama cek m_&t
tr^!i khuùét (sauà nùui; aia harei nyup m_&t tr^!i l_&n. § aia harei aY_ hrE
[Bkt.] 2 d. (déy, qu%aà mù&t mêo. § aia hep aY_ h⁄∏ [Bkt.] d. m^ç hçi. —
patuh aia hep f%ç m^ç hçi. § aia li-an aY_ lIa˜ [Bkt.] d. nèù!c lä, nèù!c
l_anh. § aia ma-ik aY_ miI [Bkt.] d. nèù!c ti%"u. § aia manyum aY_ mzU*
[Bkt.] d. nèù!c uùçng. — nao anaong aia manyum fi gùanh nèù!c uùçng. §
aia masem aY_ mS° [Bkt.] d. canh chua. § aia masin aY_ mSI˜ [Bkt.] d.
nèù!c mù&m. — aia masin ngac nèù!c mù&m cùa c!m; aia masin ja-ngaih
nèù!c mù&m nh%i. § aia mata aY_ mt_ [Bkt.] d. nèù!c mù&t. — aia mata
6
www.atabook.com
biya (tngà nèù!c mù&t cùa sùéu; samer aia mata mau nèù!c mù&t. § aia
mbaok aY_ Oµ@ [Bkt.] d. nùet m_&t, v%e m_&t. — jak gleng di asal mata.
@ gila gleng di aia mbaok (tngà khçn hi_"n %! con mù&t, d_ai t%o %! nùet m_&t.
§ aia batuw aY_ btU◊ [Bkt.] d. cv aia patuw nèù!c fùa. § aia bilan aY_
bIl˜ [Bkt.] d. m_&t tr&ng. — aia bilan wil tr&ng trôn; aia bilan mbaih
tr&ng khuyù"t; aia bilan purami tr&ng r^&m; aia bilan jrang tr&ng (sù&pà
lùo d_ang. § aia brah aY_ RbH [Bkt.] d. nèù!c g_ao. — tuh aia brah ka
pabuei manyum f%ç nèù!c (voà g_ao cho heo uùçng. § aia phun aY_ PU˜
[Bkt.] d. nèù!c cùçt. § aia raneng aY_ rn⁄! [Bkt.] d. nèù!c um thºt gâ, vºt.
§ aia ranu aY_ r [Bkt.] d. nèù!c r%èa chùen, nèù!c b%én, nèù!c d!. § aia
raok aY_ Or@ [Bkt.] d. nèù!c lü nh%o. § aia srai aY_ ØRS [Bkt.] d. nèù!c ùçi.
§ aia sraik aY_ ØRS [Bkt.] d. th%" dºch (m%u c%ua vù"t thè!ngà. § aia su-
un aY_ SUu˜ [Bkt.] d. nèù!c dè!ng mç. § aia sua aia lic aY_ sV_ aY_ lIÇ
[Bkt.] (tngà lü l_ut (nùoi chungà.
aia puh aY_ pUH [Bkt.] d. ch%çi. § aia puh thar aY_ pUH T‰ [Bkt.] d. ch%çi fùot. §
aia puh bah aY_ pUH bH [Bkt.] f^ç fùçn m_at (ch%çi quùetà. § aia puh biluw
aY_ pUH bIlU◊ [Bkt.] d. ch%çi lçng. § aia puh linja aY_ pUH lIÔ_ [Bkt.] d.
ch%çi châ.
aiak aY [Bkt.] t. hi^"n, thu^én tùinh. — kabaw aiak tréu thu^én tùinh.
aiaok OaY@ [Bkt.] 1 d. ng_um. — manyum sa aiaok uùçng m_çt ng_um.
aiaok OaY@ [Bkt.] 2 t. (siù"tà ch_&t. — aiaok takuai (siù"tà ch_&t c%ç.
aiaop OaY@∏ [Bkt.] t. eo, teo.
aiek aY⁄ [Bkt.] fg. ngùo, xem. — halei hu hagait blaoh aiek cùo gî féu mâ
xem; nao aiek phim fi xem phim; aiek kabaw (xemà ch&n tréu.
aiem aY° [Bkt.] fg. ù"m, fùanh b%a. — nao ikak gaok urang aiem fi buçn g_&p
ngè^!i ta ù"m; buh jru aiem asau fùanh b%a chùo.
aiet hamiet aY⁄ˇ hOmY⁄ˇ [Bkt.] t. ch%inh t^". — anak seh khen aw aiet hamiet
h_oc sinh qu^én ùao ch%inh t^".
aih aoh ØaH Oa@H [Bkt.] fg. xùot thè!ng. — aih aoh ka urang matuei
madharxùot thè!ng cho ngè^!i cç qu%a.
aih Kheng ØaH K⁄! [Bkt.] d. t"n m_çt vº vua Champa ( 1 61 8-1 62 2 à.
aih ØaH [Bkt.] 1 d. cùèt, phén. — aih idung cùèt müi; aih tagei cùau r&ng, nha
chu; aih tangi rùay tai. § aih ØaH [Bkt.] 2 fg. %ia, c^éu, %ia ch%ay. — nao
aih fi c^éu; anak aih con bº %ia ch%ay; aih oh thau ngaok angin yok angin
(tngà %ia khçng biù"t f^éu giùo cuùçi giùo (ngu ngùçc, kh^! kh_aoà. § aih asaih
ØaH aSØH [Bkt.] t. (mâuà cùèt ng_èa. — saradang aih asaih fè^!ng
(mâuà cùèt ng_èa. § aih kabaw ØaH kb◊ [Bkt.] 1 d. cùèt tréu. — akaok
daok aih kabaw thùop f^éu côn dùinh cùèt tréu (côn con tr%eà. § aih kabaw
ØaH kb◊ [Bkt.] 2 t. (mâuà cùèt tréu. — saradang aih kabaw fè^!ng
(mâuà cùèt tréu (fen néuà. § aih kagék ØaH kOg⁄ [Bkt.] d. m_at cèa. §
aih mata ØaH mt_ [Bkt.] d. d%è, ghên mù&t. § aih pasei ØaH pSE [Bkt.]
d. (c%oà da, (c%oà b_ui. § aih ruai ØaH ØrV [Bkt.] d. nùçt ru^çi. — hu aih ruai
di kang cùo nùçt ru^çi %! c^&m. § aih taganum ØaH [Bkt.] d. méy. — mboh
lingik aih taganum trçng thùéy c%anh tr^!i méy.
aik Øa [Bkt.] 1 d. (céyà ùe, quù", ùe hùung d^çi. § aik cam Øa c* [Bkt.] d.
(céyà ùe lù!n lùa, hùung chanh. § aik laow Øa Ol@◊ [Bkt.] d. (céyà hùung
(ùeà tâu (dûng nùéu canhà.
www.atabook.com
aik Øa [Bkt.] 2 fg. nh%a. — aik njah hala nh%a b%a tr^éu; mbeng asar aik
talang (AGAà &n thºt nh%a xè!ng.
aing Øa! [Bkt.] 1 d. th%o con.
aing Øa! [Bkt.] 2 t. (lçngà t!. — bilau aing lçng t!.
aiy ØAÁ [Bkt.] t. " ch^". — laik di thraiy, aiy di duiss (tngà mù&c n_! n^én, "
ch^" vî t_çi l¨çi.
ajah ajH [Bkt.] d. (conà giçng. — nao caoh ajah fi fâo giçng.
ajal ajÒ [Bkt.] t. 1 jal b_én. — ama daok ajal cha fang b–én; ajal bruk b–én
vi–"c; harei ni hu ajal hagait? hçm nay cùo b_én gî khçng? 2 ajal tr%!
ng_ai, nguy ng_ép, nguy cùép. — ajal di hagait tr%! ng_ai v^" chuy_"n gî?
tuk ajal lùuc nguy cùép.
ajan di aj˜ dfl [Bkt.] d. m°oi nguy, nguy hi%"m.
ajaong aOj# [Bkt.] d. rîu. — asar jaong lè¨!i rîu; ger ajaong cùan rîu; ajaong
haluek kayua thah rîu cùo mâi mù!i sù&c.
ajeng aj⁄Ï [Bkt.] d. (conà nai f_èc.
aji ajfl [Bkt.] d. 1 f_oc, t_ung kinh; 2 ng%ai, bûa.
ajiak ajY [Bkt.] fg. ùap bùèc. — ajiak urang kathaot rambah ùap bùèc k%e
nghêo kh%ç.
ajin ajI˜ [Bkt.] d. qu%y. — malak yau ajin tagok di labang b%én nhè qu%y ra
kh%oi hang.
ak a [Bkt.] d. (conà qu_a juk yau ak (tngà fen nhè qu_a.
âk a¨ [Bkt.] fg. v_çi, v_çi vâng, nçn. — âk si nao ka sumu mboh anak v_çi fi
cho kºp trçng thùéy con.
akaih aØkH [Bkt.] d. lùac. — jieng akaih bº lùac; akaih pabaiy lùac con d".
akaik aØk [Bkt.] d. mä näo.
akal ak_Ò [Bkt.] d. trÈ khçn; lùy lë.
akam ak* [Bkt.] 1 d. (céyà c%u chi, mä ti)en. § akam ak* [Bkt.] 2 d. c%u nùen.
akan ak˜ [Bkt.] d. tr^!i, thi"n. — akaok ndua akan f^éu f_çi tr^!i.
akansak ak˜s [Bkt.] d. b^éu tr^!i. — gleng di ngaok akansak nhîn b)au
tr^!i f¬e foùan (thi"n v&nà.
akaok, kaok aOk@, Ok@ [Bkt.] d. 1 f)au; c%u. — pandik akaok fau f)au;
kheng akaok cùèng f)au; akaok ikan f)au cùa; ndom hu ikaok hu iku nùoi
cùo f)au fuçi; akaok mang pasei, drei mang ha ban (tngà f)au sù&t, thén
f)ong. § akaok aia aOk@ aY_ [Bkt.] 1 d. %ç m–ét ong. § akaok aia aOk@
aY_ [Bkt.] 2 t. (f^éu tayà f^éu tay. — anak akaok aia con f^éu tay (con
féu lôngà. § akaok iku aOk@ ikU_ [Bkt.] d. f^éu fuçi, ng_on ngu^çn. —
dak akaok iku ka kau peng k%" f^éu fuçi cho ta nghe; ndom puec oh hu
akaok iku &n nùoi ch%&ng cùo f^éu fuçi gî c%a. § akaok kur aOk@ kU‰
[Bkt.] d. %ç ki°en. § akaok ndih aOk@ ÎIH [Bkt.] d. f^éu n&m. § akaok
padai aOk@ pØd [Bkt.] d. f^éu thùoc côn l¨én trong g_ao. § akaok
phunti aOk@ PU˜tfl [Bkt.] d. kh%!i f^éu, akaok phunti tuk halei jang
kan v_an s_è kh%!i f)au nan. § akaok buel aOk@ bV⁄Ò [Bkt.] d. dén s°o;
akaok buel aia Biet nam dén Vi_"t Nam. § akaok mada aOk@ md_
[Bkt.]d. thùop. § akaok mac aOk@ MÇ [Bkt.] 1 d. f)au mùay. § akaok
mbut aOk@ µUˇ [Bkt.] d. ng_on bùut, ngôi bùut. — akaok mbut halei,
talei akhar nan ng_on bùut nâo, dông ch¨è nùéy. § akaok panuec aOk@
pnV⁄Ç [Bkt.] d. l^!i mâo f^éu; peng akaok panuec urang taha blaoh
ndom tuei nghe l^!i mâo f^éu c%ua ngè^!i cùo tu%çi r)oi nùoi theo.
8
www.atabook.com
akaphiér akOP⁄‰ [Bkt.] t. (Ar) ngoâi f_ao (H)oi, Isalamà.
akarah, akhirah akrH, aK^rH [Bkt.] d. (Ar) th°e giù!i b"n kia, cöi ém. —
ahar siam pak akarah (UMRà mi°eng bùanh t°ot lânh %! th°e giù!i b"n kia.
akayet akOy⁄ˇ [Bkt.] d. trè^!ng ca. — akayet Dewa Mano trè^!ng ca Dewa
Mano.
akha aK_ [Bkt.] d. khùi giù!i, vü khùi. — mablah akha khameng ataong wek
khameng giânh vü khùi f_ich fùanh l_ai f_ich.
akhan aK˜ [Bkt.] fg. k%", mùach. — akhan tapak nùoi th%&ng, thùu th_ét; akhan
dalikal k%" c%ç tùich, akhan paon bùao tin m^èng; akhan pa-ain ka anak
khing likei bùao tin m^èng v^" vi_"c con lùéy ch^çng.
akhar aK‰ [Bkt.] d. ch¨è. — akhar Cham ch¨è Ch&m; bac akhar threm
katih h_oc ch¨è, t_ép toùan; o thau akhar khçng bi°et ch¨è. § akhar kaduk
ciet aK‰ kdU OcY⁄ˇ [Bkt.] sùach quùy (sùach cùét gi¨è dèù!i fùay chi°età. §
akhar tapuk aK‰ tpU [Bkt.] d. ch¨è nghïa. — nyu akhar tapuk
daok mada lo ch¨è nghïa c%ua nùo côn non kùem lù&m. § akhar tapeng
aK‰ tp⁄! [Bkt.] d. sùach g°oc. § akhar tuer aK‰ tV⁄‰ [Bkt.] d. d_ang
ch¨è vi°et tù&t. § akhar thrah aK‰ RTH [Bkt.] d. ch¨è vi°et Ch&m thçng
d_ung. § akhar bhaw aK‰ B◊ [Bkt.] d. sùach khçng fè_!c ai xem tù!i.
§ akhar matai aK‰ mØt [Bkt.] d. ch¨è vi°et b^&ng cùach kùeo dâi nùet
cu°oi c%ua kùy hi_"u ghi m–çt s°o ph_u ém k°et thùuc ém ti°et. § akhar yok
aK‰ Oy [Bkt.] d. ch¨è vi°et khçng dùéu, ch¨è bùi %én. § akhar rik aK‰
rI [Bkt.] d. ch¨è hoa, ch¨è c%ç (m–çt d_ang ch¨è c%ç c%ua ngè^!i Ch&m, ch¨è
thùanh. § akhar sarak aK‰ sr [Bkt.] d. ch¨è vi°et (nùoi chungà.
akhin aKI˜ [Bkt.] fg. c¨è, ki"ng c¨è, k_y. § akhin pakel aKI˜ pk⁄˜ [Bkt.]
f.,t. akhin pakel ki"ng k_y, cùém, fi^"u cùém; gaok akhin pakel g_&p fi^"m
g¨!.
akiak,kiak akY, kY [Bkt.] d. g_ach, ngùoi; akiak tak ngùoi; akiak dak g_ach;
sang tak akiak nhâ l_!p ngùoi.
akiéng aOkY⁄! [Bkt.] 2 d. hèù!ng, phè!ng. — pak adih dalipar akieng b°on
phè!ng tùam hèù!ng.
akiéng aOkY⁄! [Bkt.] 3 d. èù!c tùinh kho%ang cùach trong dén gian t^è cûi ch%o tay
nây f°en f^éu ngùon tay kia.
akiéng aOkY⁄⁄! [Bkt.] 1 d. g°oc. — akieng paga g°oc râo.
akuh akUH [Bkt.] d. ch¨ç giùap mùai.
ala al_ [Bkt.] 1 d. (conà rù&n. — ala caoh rù&n cù&n; aw ala xùac rù&n l_çt. § ala
aia al_ aY_ [Bkt.] 1 d. rù&n nèù!c. § ala kaman asaih al_ kM˜ aØSH
[Bkt.] d. rù&n läi. § ala klen al_ k⁄L˜ [Bkt.] d. rù&n giun. § ala klen gaok
al_ kL⁄˜ Og@ [Bkt.] d. rù&n cuùçn chiù"u. § ala cal bom al_ cÒ Ob*
[Bkt.] d. rù&n l_uc. § ala cal bom puei al_ cÒ Ob* pVE [Bkt.] d. rù&n l_uc
l%èa. § ala cal ralaoh al_ cÒ rOl@H [Bkt.] d. rù&n rùao. § ala cah al_ cH
[Bkt.] d. rù&n mai g^ém. § ala njem mbat al_ Ô° µˇ [Bkt.] d. rù&n l_uc
xanh. § ala thrak laman al_ RT lM˜ [Bkt.] d. rù&n voi. § ala pal
wak al_ pÒ v_ [Bkt.] d. rù&n h%ç mang. § ala hlaong al_ OhL# [Bkt.] d.
rù&n r^çng.
ala al_ [Bkt.] 2 fg. thay m_&t. — ala mbaok ka manga wom thay m_&t cho
gia fînh.
ala al_ [Bkt.] 3 d. dèù!i. — ala oh thei pataok, ngaok oh thei tuer (m_&t
tr&ngà. § ala ngaok al_ Of@ [Bkt.]t. trùao tr%!. — urang ala ngaok k%e
9
www.atabook.com
trùao tr%!; ndom puec ala ngaok &n nùoi trùao tr%!. § ala lingik al_ lIfI
[Bkt.] d. g^ém tr^!i. — duah grep ala lingik jang o mboh tîm khù&p g^ém
tr^!i cüng khçng thùéy.
Alah alH [Bkt.] 1 d. Allah.
alah alH [Bkt.] 2 fg.,t. thua. — masuh gep o thei ciip alah chiù"n fùéu bùét
phén thù&ng b_ai; ai alah di adei anh chºu thua em.
alah alH [Bkt.] 3 t. lâm biù"ng. — alah si ngap bruk biù"ng lâm vi_"c; pataok
danaok alah, krah danaok tarieng (tngà v_ung v^" do lè^!i biù"ng, khçn
lanh nh^! si"ng n&ng. § alah di matai alH [Bkt.] trùçi chù"t. — nduec
alah di matai ch_ay trùçi chù"t. § alah matah alH mtH [Bkt.] t. biù"ng
nhùac. — ban alah matah nan apah ngap hagait th^&ng biù"ng nhùac fùo
mâ thu" lâm gî.
alaiy aØlÁ [Bkt.] d. (céyà le (h_o tre trùucà.
alak al [Bkt.] d. rè_!u. — alak mbak rè_!u n^çng; alak taba rè_!u l_at; nao
yau urang mabuk alak fi nhè ngè^!i say rè_!u; rahai di alak phai rè_!u.
§ alak kaok al Ok@ [Bkt.] d. rè_!u nhùét. § alak jru al RjU_ [Bkt.]
d. rè_!u thuùçc.
alam al* [Bkt.] d. (id, Arà thù" giù!i, vü tr_u. — dom aia ngaok alam cùac nèù!c
tr"n thù" giù!i.
alamin alMI˜ [Bkt.] d. (idà vü tr_u, thù" gian.
alang al! [Bkt.] fg. gi%ai, gi%ai nghïa. — alang ar gi%ai nghïa bùong; urang
pandao alang o truh ngè^!i ta fùç mâ gi%ai khçng n%çi. § alang kar al!
k‰ [Bkt.] fg. cn atak kal khùén vùai. — alang kar likau po pakah
payua khùén vùai xin Ngâi phû h_ç.
alaok aOl@ [Bkt.] d. fùam. — alaok hamu fùam ru_çng; alaok dem fùam
(ru_çngà v^èa.
alaong aOl# [Bkt.] 1 d. (cüà kho%ang khçng; cùanh f^çng; darah dep alaong
mùau ng_ép f^çng.
alaong aOl# [Bkt.] 2 d. (cüà d_çi, xùçi (nèù!cà. — alaong ak xùçi qua loa, tù&m
r%èa thén tr"n.
alaya al_y_ [Bkt.] d. khùam th^! (cùo f%" tè_!ngà.
aleh al⁄H [Bkt.] fg. gi%am. — aleh thraiy gi%am n_!; aleh ruak gi%am b_"nh.
Ali alfl [Bkt.] d,tg Ali.
alih alIH [Bkt.] fg. xùich, x", dºch. — alih pajaik xùich cho g^én.
alim al§ [Bkt.] 1 d. (Arà bùac h_oc, nhâ thçng thùai. — gru alim ngè^!i thçng
suùçt phùap lu_ét.
alimu alImU_ [Bkt.] 1 d. khoa h_oc.
alin alI˜ [Bkt.] 1 fg. ban, t_&ng. — ba kaya nao alin mang c%ua fi t_&ng; alin
drep ka anak matuw ban (t_&ngà c%ua cho cç déu, chùu r%".
alin alI˜ [Bkt.] 2 fg. thay. — alin drei thay f^ç.
allamu aÒlmU_ [Bkt.] d. s_è h_oc thùèc, s_è hi%"u biù"t.
almaharem aÒmhr° [Bkt.] d. thùang 1 H^çi giùao.
Aluah alVH [Bkt.] d. (tgà cv Alwahuk, Awlah, Allah.
Aluahuk al_VhU [Bkt.] d. cv Alwah, Awlah Allah.
aluw alU◊ [Bkt.] fg. tru. — asau aluw bhut con cùo tru ma.
âm a¨* [Bkt.] fg. cv um vù!i, vùoi.
ama am_ [Bkt.] d. cha. — oh hu ama khçng cùo cha; ama dahlak nao glai
cha tçi fi r^èng. § ama jieng am_ jY⁄! [Bkt.] d. cha f%e. § ama raong
10
www.atabook.com
am_ Or# [Bkt.] d. cha nuçi. § ama hamaom am_ hOm [Bkt.] d. cha
gh%e.
amaik aØM [Bkt.] d. cv maik m_e. — nduec nao taom amaik ch_ay fù"n vù!i
m_e; anak nao amaik deng maong (cfà con fi m_e fùèng nhîn? (hôn s%oi
vâ cùai nùa cao suà. § amaik hamaom aØM hOm [Bkt.] d. dî gh%e.
amal aMÒ [Bkt.] 1 d. rui. — amal sang rui nhâ.
amal aMÒ [Bkt.] 2 fg. tu luy_"n. — nao amal dalam cek fi l"n nùui tu luy_"n;
amal klaoh tu luy_"n fä thu^én th_uc.
amal aM_Ò [Bkt.] 1 fg. s&n. — amal mang pateng s&n b^&ng lèù!i; amal
tapay s&n th%o. § amal patiap aMÒ ptY_∏ [Bkt.] fg. s&n bù&n. — amal
patiap duah rilaow glai fi s&n bù&t th_it r^èng.
amam am* [Bkt.] d. cv imam çng imam (Bânià.
amaoh aOM@H [Bkt.] fg. ghùet. — amaoh dom urang ndom bilei ghùet nh¨èng
k%e nùoi lùen.
Amar aM‰ [Bkt.] 1 d.,tg. (poà Omar (H^çi giùaoà.
amar aM‰ [Bkt.] 1 t. (Arà tùçt, thùanh thi_"n. — diip sa ray amar sùçng m_çt
cu_çc f^!i thùanh thi_"n.
amat aMˇ [Bkt.] d. cv mat trùi, tém trùi. — amat paran glaong yua paben
pataow pakai njep dén trùi cao do n^"n giùao d_uc fùung fù&n.
amieng aOmY⁄Ï [Bkt.] fg. xem bùoi. — nao gleng nao amieng hagait o thau
fi xem bùoi, xem tèù!ng lâm gî khçng hi%"u.
amil amIÒ [Bkt.] d. (céyà me. — phun amil tei céy me téy.
among aOmÏ [Bkt.] 1 d. quây, bu^çng. — among patei bu^çng chuùçi. §
among aOmÏ [Bkt.] 2 d. chi phùai trong h_o. — dalam gep ni hu klau
among trong h_o nây cùo ba chi phùai. § among aOmÏ [Bkt.] 3 d. mu
(bân tayà. — tangin praong among (lo_aià mu bân tay to; birah among
tangin sèng mu bân tay.
amra aRm_ [Bkt.] d. r_èa. — amra haluh r_èa cûn; amra haluek r_èa bùen; amra
atah ger r_èa cùan dâi.
amraik aØRm [Bkt.] d. (céyà ù!t. § amraik kalu aØRm klU_ [Bkt.] d. (céyà
ti"u. § amraik catai lingik aØRm cØt lIfI [Bkt.] d. ù!t hi%"m. §
amraik baok aØRm Ob@ [Bkt.] d. (céyà ù!t s^èng tréu.
amrak aRm_ [Bkt.] d. (conà cçng. — biluw amrak lçng cçng; dalikal ka
amrak saong ajah truy_"n k%" v^" con cçng vâ con dçng.
amraow aORm@◊ [Bkt.] d. sô.
amu amU_ [Bkt.] 1 d. (idà bùua.
amu amU_ [Bkt.] 2 d. mùçi. — amu ndik mùçi &n. § amu gon am_U Og˜ [Bkt.] d.
(conà mùçi, gô mùçi. § amu raik amU_ Ør [Bkt.] d. (conà mùçi nhâ.
amur amU_‰ [Bkt.] 2 d. th^!i f_ai. — amur ita th^!i f_ai chùung ta.
amur am_U‰ [Bkt.] 1 d. thuçn (khùuc fuçi lù!nà. — amur ajah thuçn con dçng.
an a˜ [Bkt.] 1 d. quan tôa, th%ém phùan; an praong chùanh ùan. 2 an s_è suy
y°eu, s_è suy f^çi; an hatai fg. (idà d%èng dèng. — si ber daok an hatai
(Iptà sao l_ai cùo th%" d%èng dèng fè_!c.
ân a¨˜ [Bkt.] 1 d. y"n. — ân asaih y"n ng_èa.
ân a¨˜ [Bkt.] 2 fg. nhºn nhè^!ng. — thau ân di adei biù"t nhè^!ng nhºn em;
ân di janâk tok siam (tngà nhºn fi^"u gi¨è f%" fè_!c tùçt lânh.
anaih aØnH [Bkt.] t. nh%o. — alaok hamu anaih fùam ru_çng nh%o; pot anaih
cùai m%ung nh%o; anaih dal n&n n%i, van nâi; juai anaih dal tra juai f^èng
11
www.atabook.com
n&n n%i n¨èa; puec anaih puec dal n&n n%i %i çi; anaih drei khi"m t°on,
khi"m nhè^!ng; sa urang thau anaih drei m_çt ngè^!i bi°et khi"m t°on;
anaih panuec h_a gi_ong; urang kheng sep ye drei anaih panuec wek
ngè^!i ta lù!n ti°eng thî mînh h–a gi_ong l_ai; anaih sari thùu t_çi, chºu l¨çi,
nh_én l¨çi; anaih sari saong muk kei chºu l¨çi vù!i çng bâ t%ç ti"n.
anak aN [Bkt.] d. trèù!c, ph^én trèù!c m_&t. — deng pak anak gru fùèng
trèù!c m_&t th^éy; gruk mang anak cçng vi_"c trèù!c m_&t; mang ni tel anak
t^è nay v^" sau; pak anak f^&ng trèù!c; di anak trèù!c m_&t; yuak klaih
anak g_&t dùèt l°oi; anak mata trèù!c mù&t; bruk pak anak mata cçng vi_"c
trèù!c mù&t.
anak an [Bkt.] d. con (trai, gùaià. — anak manuk con gâ; anak manuis con
ngè^!i; hu dua urang anak cùo hai fùèa con; anak pok anak giem con
b^çng con mang; anak ama cha con; anak ama dreh gep kadi hak cha
con gi°ong nhau nhè t_ac; anak kacua con c%a; anak kamar 1 con th!, 2
th! ngéy. — ngap yau daok anak kamar lo lâm nhè côn th! ngéy lù&m;
anak kamei con gùai; anak kamuen con chùau; anak kier chîa khùoa; anak
jieng con f%e, con ru_çt; anak tacaow con chùau; anak tacaow dalam
sang con chùau trong nhâ; anak taluic con ùut; anak tah tabha con thùè;
anak naok (conà nông n_oc; anak naok klaih iku nông n_oc fùèt fuçi;
anak phaw f_an; anak bik con cùai; hu anak bik oh pael hu cùo con cùai
mâ ch%&ng nh^! fè_!c; tawak takai di anak bik vèù!ng chén b%!i con cùai;
anak mata con ngè!i (c%ua mù&tà; anak matuw chùu r%", con déu; anak
matuw biruw birang con déu (chùu r%"à mù!i; anak manuis con ngè^!i;
anak manuis matai diip pak baoh panuec con ngè^!i s°ong hay ch°et b%!i
l^!i &n ti°eng nùoi; adat ngap anak manuis f_ao lâm ngè^!i; anak mahlei
con cùui; anak maik m_e con; anak ralo amaik con nhi^"u m_e (nhi^"u ùy
ki°enà; anak rinaih con tr%e, tr%e con; anak ranaih ma-in guei gep con tr%e
gi¨!n rè_!t nhau; daok anak rinaih côn tr%e con (non kùemà; anak raong
con nuçi; anak likei con trai, trai; adat ngap anak likei f_ao lâm trai;
anak linyan b_éc thang; anak halai con r_a; anak khan tùac ph%ém.
anang an! [Bkt.] d. gùut fºnh ngây. — ikak anang c_çt gùut.
anaong aOn@Ï [Bkt.] fg. gùanh. — anaong aia gùanh nèù!c; gai anaong céy
fôn gùanh; akaok ndua bira anaong féu f_çi vai gùanh (mangà; anaong
ndua = ndua anaong gùanh chºu. — nyu ngap chaor luai ka dahlak
anaong ndua hù&n lâm sai f%" tçi ph%ai gùanh chºu.
âng a¨! [Bkt.] 1 fg. muùçn. — hâ âng hagait? mây muùçn gî?. § âng a¨! [Bkt.]
2 fg. thu_én. — thau nyu âng lei thaoh biù"t nùo cùo thu_én hay khçng.
âng galaih a¨! gØlH [Bkt.] d. èù!c tùinh fo f_ç dâi t^è f^éu ngùon tay cùai fù"n
khù!p xè!ng cuùçi c%ua nùo.
angah aFH [Bkt.] d. than l%èa fang chùay. — angah apuei than l%èa; cang
apuei laik angah f_!i c%ui chùay cùo than.
angak af [Bkt.] fg. ngèù!c. — angak maong ngèù!c nhîn.
angan aF˜ [Bkt.] d. t"n. — cuk tangi brei angan x%o tai f_&t t"n; dahlak
angan jaka tçi t"n lâ Jaka; deng angan fùèng t"n; angan jii danh d_è;
khik angan jii b%ao v_" danh d_è; angan jia danh ti°eng; hu angan jia
dalam aia cùo danh ti°eng trong nèù!c.
angap aF∏ 1 [Bkt.] d. thao tùac. — ngap dom angap kan th_èc hi_"n cùac thao
tùac khùo.
12
www.atabook.com
angap aF∏ 2 lâm; bruk angap mbeng cçng vi_"c lâm &n.
angar aF‰ [Bkt.] d. (ngâyà thùè ba.
angat aFˇ 1 [Bkt.] fg. lèu ùy, quan tém. — angat tel bruk patao pakai
anak bik quan tém f°en vi_"c giùao d_uc con cùai; 2 angat nghi"n ngo_eo.
— angat takuai ngo_eo c%ç.
angin afI˜ [Bkt.] d. giùo. — rakak angin l_&ng giùo; angin praong giùo lù!n;
angin birak yuk mai, padai brong tathak giùo bùéc th%çi tù!i, lùua chùin
vâng; angin krah giùo n^çm; angin cru giùo téy; angin birak giùo bùéc;
angin maraong giùo nam; angin raok giùo may; angin salitan giùo nam.
angka a!k_ [Bkt.] d. s°o. — angka lima s°o n&m.
ângkar Dewa a¨!k‰ Od_v_ [Bkt.] d. t"n m_çt nhén v_ét trong trùang ca DVM.
angua afV_ [Bkt.] d. chi dèù!i. — daok jaoh angua ng^çi du¨çi trùeo chén; jaoh
angua hua ginraong du¨çi chén l" c%&ng.
anguec afV⁄Ç [Bkt.] fg. t%éy, r%èa (theo nghi thùèc bûa phùepà.
Anguei afVE 3 [Bkt.] (bal-à th%u fç Châ Bân (Bînh fºnhà. — anguei crip
thè%!ng thùèc; siam likei seh di seh anguei crip baoh kayau (UMRà
(Umrupà f_ep trai tuy_"t tr^én fang thè%!ng thùèc trùai céy; anguei cuk &n
m_&c; anguei mbeng &n m_&c; anguei mbeng oh dreh palei nagar urang
&n m_&c ch%&ng gi°ong ngè^!i f^!i; anguei mbeng pagep thaik hai &n m_&c
tu^y thén hînh.
anguei afVE [Bkt.] 1 fg. m_&c. — aw nyim di urang mai anguei ùao mè_!n n!i
ngè^!i v^" m_&c. § anguei afVE [Bkt.] 2 dûng, s%è d_ung. — akhar drei
blaoh o ciip anguei ngçn ng¨è ta mâ khçng ch_iu dûng; anguei sep
pareng s%è d_ung ti°eng Phùap.
anguh afUH [Bkt.] d. tr_uc cu°on v%ai (khung c%èià.
aniai aØnY [Bkt.] fg. trû. — kau aniai di ha tao trû m^éy; aniai dhar hânh
thi_"n, lâm vi_"c thi_"n, lâm phèù!c; § aniai yak [Bkt.] 1 fg. cn aniai
trû. § aniai yak [Bkt.] 2 fg. lèu f^éy, b_ac fäi. — tapuer jaguk aniai
yak raumat quén xém lè_!c b_ac fäi thè^!ng dén.
anih anIH [Bkt.] d. ch¨ç, n!i. — ndih di anih n^&m li_"t t_ai ch¨ç; hu anih padei
cùo n!i ngh%i; sang ndih, anih padei nhâ ng%u, ch¨ç ngh%i.
anik anI [Bkt.] d. thu%çng, xu%çng.
anit anIˇ [Bkt.] fg. y"u, thè!ng. — anit bengsa y"u T%ç qu°oc; thau anit
amaik bi°et thè!ng m_e; anit sari y"u thè!ng thù&m thi°et.
anngak a˜F [Bkt.] d. mèu thu_ét. — suw nuw jai hapak, anngak glaong
di suw nuw bûa phùep cùo thù&ng %! n!i féu thî cüng khçng qua n¨çi mèu
thu_ét.
anraong aORn@Ï d. l^çng, cüi.
anrat aRnˇ [Bkt.] fg. (idà coi ch^èng. — anrat asau hanruai coi ch^èng con
chùo d_ai.
anreng aRn⁄! [Bkt.] d. r_a. — cuh anreng blaoh ka mang li-ua f°ot r_a xong r^çi
mù!i c^éy.
anta a˜t_ [Bkt.] d. (conà l_ac fâ.
anuec anV⁄Ç [Bkt.] d. fo_an (fè^!ngà. — nao matah anuec fi n¨èa fo_an
fè^!ng.
anuek anV⁄ [Bkt.] d.,tg. ph^én c!m ngè^!i ch°et. — huak lisei anuek drei &n
ph^én c!m c%ua ngè^!i ch°et.
anuh anUH [Bkt.] d. (cùaià cûm. — buh anuh tra cûm
13
www.atabook.com
anung anU! [Bkt.] d. (cùaià b_oc. — paik baoh buh dalam anung hùai trùai b%o
vâo trong b_oc.
anya aZ_ [Bkt.] d. thçng fi_"p.
anyim az§ [Bkt.] fg. mè_!n. — anyim tapuk di yut mè_!n sùach n!i b_an;
anyim sep urang mè_!n ngçn ng¨è khùac.
aoh Oa@H [Bkt.] 1 d. (céyà ùo.
aoh Oa@H [Bkt.] 2 fg. ch", h^!n, l¨éy. — aoh di lisei ch" c!m; aoh di likei gi_én
l¨éy ch^çng.
aok Oa@ [Bkt.] 2 d. mang. — aok ikan mang cùa. § aok Oa@ [Bkt.] 3 fg. cn
jalok m%èa, ùoi. — aok tabiak dom aia ka-nyik ùoi ra toân chùét nèù!c mâu
vâng. § aok Oa@ [Bkt.] 1 d. ng_oc. — aok ala ng_oc rù&n.
aol Oa@Ò [Bkt.] fg. lù!p. — padai aol lùua bº lù!p.
aom Oa [Bkt.] 1 f. bao ph%u. — juk jalan aom lingik méy fen bao ph%u b^éu
tr^!i. § aom aom Oa Oa [Bkt.] t. r^!n r_!n. — thur mak aom aom s_!
r_!n tùoc gùay, s_! fù"n r_!n ngè^!i.
aom Oa [Bkt.] 2 t. nh%o. — gaok aom ni"u; klaik aom tré nh%o.
aong Oa# [Bkt.] f. çng. — hec aong daok sa drei tanan h¨!i çng ng^çi fùo m_çt
mînh m_çt bùong.
aot Oa@ˇ [Bkt.] 1 (thtà cn ting, mo l^çn.
aot Oa@ˇ [Bkt.] 2 fg. la ùo. — ma-in prew aot dalam sang ch!i la-ùo trong
nhâ. § aot aot Oa@ˇ Oa@ˇ [Bkt.] ut it (tiù"ng l_!n k"uà.
ap a∏ [Bkt.] t. h%ém. — mbau ap h%ém hçi.
apa ap_ [Bkt.] d. b^" r_çng, r_çng. — apa praong sa tapa r_çng m_çt s%ai tay.
apah apH [Bkt.] 3 fg. mèù!n, thu". — daok apah %! mèù!n; ngap apah lâm
thu"; hamu padua kabaw apah ru_çng rë tréu thu".
apakal apkÒ [Bkt.] 1 d. cv apakar v_u, vi_"c, s_è v_u, s_è vi_"c. — akhan dom
apakal k%" nh¨èng s_è v_u. 2 apakal cçng !n; amik ndua apakal grep
kamuen (DWMà chùu mang cçng !n tùét c%a cùac chùau.
apakar apk‰ [Bkt.] d. cv apakal v_u, vi_"c. — dom apakar raong raih
nh¨èng vi_"c v_un v_&t.
apan ap˜ [Bkt.] 1 d. m^çi, thùèc &n cho loâi v_ét. — ikan katip apan cùa nhùép
m^çi.
apan ap˜ [Bkt.] 2 fg. cn thaow c^ém, nù&m. — apan bikajap nù&m cho
v¨èng; apan di tangin rieng nù&m tay dù&t; apan tachaor nù&m h_ut. §
apan ap˜ [Bkt.] 3 fg. cai qu%an. — apan sa nagar cai qu%an c%a m_çt
vûng.
apaong aOp# [Bkt.] d. (cüà trô ch!i s%ç xùç.
aphaow aOP@◊ [Bkt.] t. d^çi dâo, phong nhi"u; hûng vï. — aia tamuh yagok
mang aphaow di tali t^è t%ang fùa bân, nèù!c tuçn ra trân tr^"; praong
glaong mang aphaow cao lù!n hûng vï.
apieng apY⁄! [Bkt.] d. g_ao rang. — sa kadung apieng mbeng jieng hanuk
(DNà m_çt tùui g_ao rang lâm ph^én &n.
apphap a∏P∏ [Bkt.] t. mû méy. — lingik apphap tr^!i kùeo méy mû.
aprai aØRp [Bkt.] fg. väi. — aprai cuah väi cùat; aprai padai ka ada väi lùua
cho vºt.
apthap a∏T∏ [Bkt.] 1 t. (cüà trung th_èc, ngay th%&ng; 2 tha thi°et. — ranem
apthap y"u thè!ng tha thi°et.
14
www.atabook.com
apuei apVE [Bkt.] d. l%èa. — hu apuei ka ha athak cùo l%èa mù!i cùo khùoi; apuei
pong l%èa r!m; buh apuei ch_um l%èa; kaoh njuh pagem apuei (tngà ch_&t
c%ui nùçi l%èa (kù"t tùoc xe t!à. § apuei kadhir apVE kDI‰ [Bkt.] d. l%èa thi"n
dèù!i fùét; apuei kadhir mbeng palei (AGAà l%èa thi"ng chùay lâng. §
apuei cakala apUE ckl_ [Bkt.] d. chù!p. § apuei tian apVE tY˜ [Bkt.] d.
sùan läi, giun sùan. § apuei tiah apVE tYH [Bkt.] d. l%èa vô (l%èa lùéy fè_!c
b^&ng cùach vô ho_&c mâi xùat cânh céy con, tre nùèaà. — apuei tiah
krungmang cru cuh banak mbeng patuw (AGAà l%èa vô t^è xùè Churu
fùçt f_ép lâm chùay fùa. § apuei pong apVE OpÏ [Bkt.] d. l%èa r!m. § apuei
phun apVE PU˜ [Bkt.] d. l%èa nh_on. — ahu takuh di ngaoh apuei phun
thui chu_çt b"n tr"n ng_on l%èa. § apuei lengka apVE l⁄! k_ [Bkt.] d. l%èa
thi"ng tr"n tr^!i. § apuei haluw apVE hlU◊ [Bkt.] d.,tg. l%èa f^éu r_ap
(fùçng l%èa fè_!c fùçt vâ gi¨è chùay thè^!ng xuy"n %! f^éu r_ap fùam thi"u
ngè^!i chù"tà.
apuh apUH [Bkt.] d. r¨éy. — apuh tamakai r¨éy dèa; jah glai ngap apuh (cdà
phùat r^èng lâm r¨éy. § apuh takak apUH tk [Bkt.] d. nè!ng r¨éy. —
apuh takak thun ni oh jieng gilaong nè!ng r¨éy n&m nay ch%&ng ra gî.
apung ap!U [Bkt.] d. (cùaià dûng. — buh apung mak ikan f_&t cùai dûng bù&t cùa.
Ar Bingu a‰ bIfU_ [Bkt.] d. t"n m_çt tùac ph%ém c%ç Ch&m.
ar a_‰ [Bkt.] d. b^!. — bek ar fù&p b^!; nao ngaok ar hamu fi tr"n b^! ru_çng.
§ ar khem a‰ K° [Bkt.] d. b^! (nùoi chungà. — ngap hamu seng bek ar
khem lâm ru_çng ph%ai fù&p b^!.
ar a‰ [Bkt.] 1 d. nghïa, ùy nghïa. — ar kanaing ariya ùy nghïa c%ua céu th!. §
ar a‰ [Bkt.] 2 t. bùong (nghïaà. — ndom ar nùoi bùong. § ar kate a‰
kOt_ [Bkt.] t. bùong giùo, %én ùy. — ndom ar ndom kate (tngà nùoi bùong nùoi
giùo. § ar bingu a‰ fU_ [Bkt.] t. bùong b%éy. — panuec ar bingu l^!i bùong
b%éy (vù!i nghïa %én ùyà.
ar thak a‰ T [Bkt.] d. khçng khùi. — matah ar thak gi¨èa khçng trung
(khçng khùià.
ar ti a‰tfl [Bkt.] d. (idà ki%"u m¨éu, gè!ng m¨éu. — ngap arti ka anak seh lâm
gè!ng cho h_oc sinh.
ara ar_ [Bkt.] d. (chimà le le.
arah arH [Bkt.] d. (conà r_"p.
arai aØr [Bkt.] 1 t. (lùuaà râi. — padai rai lùua râi. § arai aØr [Bkt.] 2 d.
m%anh v¨!, gi%e rùach.
arak aring ar arIÏ [Bkt.] d. gén cùçt.
arak ar [Bkt.] 1 fg. cv rak ham m", hùao. — nyu arak di kamei lo hù&n ta
hùao sù&c lù&m.
arak ar [Bkt.] d. gén, m_ach mùau. — ban khaih arak th^&ng fùèt gén (quùa
yù"u ù!tà.
aram ar* [Bkt.] d. r^èng r_ém. — nao tama dalam aram fi vâo trong r^èng
r_ém; aram riya r^èng giâ; glai aram r^èng r_ém (nùoi chungà. § aram
binan ar* bIn˜ [Bkt.] d. r^èng giâ, r^èng séu. — rimaong gamrem
dalam aram binan c_op g^ém trong r^èng séu.
araok aOr@ [Bkt.] 1 d. (conà cùoc. — araok trah canar di ngaok saban (PCà
cùoc xù"p b^&ng tr"n b_" cao.
araok aOr@ [Bkt.] 2 d. sinh fçi. — anak araok fùèa con sinh fçi.
araong aOr# [Bkt.] d. cv raong lèng. — crong ngaok raong f_&t l"n lèng.
15
www.atabook.com
Arap ar∏ [Bkt.] 2 d. ·A R_ép. — akhar Arap ch¨è ·A R_ép.
arap ar∏ [Bkt.] 1 d. (cüà b_ach tè_!ng.
arap ar∏ [Bkt.] 3 fg. thu_çc (h_ocà. — bac arap h_oc thu_çc.
Arayah aryH [Bkt.] d. Arayah (t"n m_çt vº n¨è th^énà.
ardhar a‰D‰ [Bkt.] fg. fam m". — adhar saong bruk ngap fam m" cçng
vi_"c.
areng ar⁄! [Bkt.] d. tiù"ng sùém bi%"n. — areng manyi sùém bi%"n f–çng.
areng gina ar⁄! gIn_ [Bkt.] d. thi"n th^én.
ares ar⁄Í [Bkt.] t. cv ires huy hoâng, trùang l_", nguy nga.
arieng aOrY⁄Ï [Bkt.] d. (conà cua. — arieng mat cua l_çt. § arieng tathik
aOrY⁄Ï tTI [Bkt.] d. cua bi%"n. § arieng bak aOrY⁄Ï b [Bkt.] d.
(conà r_am. § arieng baong aOrY⁄Ï bOb# [Bkt.] d. gh_e (lo_ai cua bi%"n
lù!nà. § arieng mah aOrY⁄Ï mH [Bkt.] d. cua bçng. § arieng hamu
aOrY⁄Ï hmU_ [Bkt.] d. cua f^çng.
arieng aOrY⁄Ï [Bkt.] fg. dù&t, dîu. — arieng ong taha nao tapa ribaong dù&t
c_u giâ di qua mè!ng. § arieng ba aOrY⁄Ï b_ [Bkt.] fg. dîu dù&t. — thau
arieng ba adei agep biù"t dîu dù&t fân em.
arik arI [Bkt.] d. cùa khç. — ba-mbu ikan ngap arik ph!i cùa lâm cùa khç;
livang yau arik gang (tngà ùçm nhè cùa li_"t khç.
aring arIÏ [Bkt.] d. mao qu%an.
arip arI∏ [Bkt.] d. (Mà th%u lïnh.
ariya arIy_ [Bkt.] d. th!, trè^!ng ca, th%" th!, céu th!. — cuak ariya lâm th!;
ariya Cham Bini trè^!ng ca Cham Bini.
aro aOr_ [Bkt.] 1 d. c_&n. — lu aia kadeng aro je lu nèù!c fä lù&ng c_&n r^çi. §
aro aOr_ [Bkt.] 2 d. f^ç th^èa. — brei ka asau mbeng aro cho chùo &n f^ç
th^èa. § aro arah aOr_ arH [Bkt.] d. f^ç th^èa, c_&n bä. — aro arah liwik
thun blaoh daok mbeng f^ç th^èa f%" léu r^çi mâ côn &n.
asa aS_ [Bkt.] 1 d. l_!i ùich. — sa bruk ngap asa m_çt cçng tùac h¨èu ùich; hu
asa ka palei pala cùo ùich l_!i cho thçn xùom. § asa aS_ [Bkt.] 2 d. ni^"m
tin. — hu asa tama dalam harei hadei cùo ni^"m tin vâo tè!ng lai. § asa
aS_ [Bkt.] 3 fg. trçng c_éy. — oh asa di thei hu ch%&ng trçng c–éy vâo ai
fè_!c.
asaih aØSH [Bkt.] d. (conà ng_èa, ng_èa (f%" k" vùanà. — ndik asaih cè¨!i ng_èa;
asaih paphur ng_èa phi; takhaok asaih fi ng–èa nèù!c ki_"u. § asaih
kalak aØSH kl [Bkt.] d. ng–èa kim. § asaih bilang aØSH bIl! [Bkt.]
d. ng–èa bçng. § asaih bilang akaok aØSH bIl! aOk@ [Bkt.]d. ng–èa
bèù!m trù&ng (cùo m%ang lçng trù&ng %! trùanà.
asal aSÒ [Bkt.] 1 d. giông. — asal patao bimaw mah dông döi vua chùua.
asal aSÒ [Bkt.] 2 d. trông. — Asal mata trông mù&t.
asar aS‰ [Bkt.] 1 d.t. (th_ità n_ac; löi. — rilaow asar th_it n_ac; kayau asar g¨ç
löi. § asar aS‰ [Bkt.] 2 d. h_at. — asar ratak h_at f_éu; sa ka-ndaoh sa
asar m_çt trùai (v%oà ch%i cùo m_çt h_at. § asar aS‰ [Bkt.] 3 d. lè¨!i. — kaoh
mang asar, jen mang gaw (tngà ch_&t f^&ng lè¨!i, gi_ép f^&ng sùong.
asat aSˇ [Bkt.] fg. b%o r!i.
asau aSU⁄ [Bkt.] d. (conà chùo. — yau asau tuei po (tngà nhè chùo theo ch%u;
asau graoh chùo s%ua; asau wen chùo v_"n; asau piak chùo fùçm. § asau
amal aSU⁄ aMÒ [Bkt.] d. chùo s&n. § asau kaih aSU⁄ ØkH [Bkt.] (kngà
chùo gh%e. — asau kaih klaih iku (tngà chùo gh%e fùèt fuçi (khùç rùach ùao
16
www.atabook.com
çmà. § asau thing aSU⁄ TIÏ [Bkt.] d. chùo sùoi. § asau mayaw aSU⁄ my◊
[Bkt.] (kngà c^ém thùu (chùo mêoà. § asau hanruai aSU⁄ hØRnV [Bkt.] d.
chùo d_ai.
asir aSI‰ [Bkt.] 1 d. (Arà khçng trung, kho%ang khçng.
asir aSI‰ [Bkt.] 2 d. tùa. — aw sa asir ùao m_çt tùa.
asit asIˇ [Bkt.] t. cv sit nh%o, bùe. — anak asit con nh%o; daok asit côn bùe;
asit nde aih mata bùe b^&ng ghên mù&t (rùét bùeà. § asit ina asIˇ in_
[Bkt.] t. nh%o con. § asit praong asIˇ ORp# [Bkt.] d. lù!n nh%o. — asit
praong thei jang ngap abih lù!n nh%o ai cüng lâm hù"t.
asul aSUÒ [Bkt.] fg. (idà thùam hi%"m, kh%ao sùat, fi^"u tra. — asul ngaok
rawang cek glaong thùam hi%"m tr"n vûng cao.
asur aSU‰ [Bkt.] d. thùu v_ét. § asur glai aSU‰ ØgL [Bkt.] d. thùu r^èng. § asur
sang aSU‰ S= [Bkt.] d. gia sùuc. § asur bhiép aSU‰ OBY⁄∏ [Bkt.] d. thùu
v_ét (nùoi chungà. — ngap yau anak asur bhiep lâm nhè f^ç thùu v_ét.
asur marak aSU‰ Mr [Bkt.] d. ém h^çn cùac con thùu.
at aˇ [Bkt.] d. t"n m_çt v_º vua Champa (1 553 -1 579à.
atabha atB_ [Bkt.] (kà theo; trong trè^!ng h_!p. — atabha dahlak dahlak
sanang yau ni theo tçi, tçi nghï nhè th°e nây.
atadha atD_ [Bkt.] fg. li"n k°et, li"n hi_"p; giao thi_"p, giao t°e, giao du. —
atadha saong urang li"n k°et vù!i ngè^!i khùac; manuis thau atadha con
ngè^!i bi°et giao thi_"p.
atah atH [Bkt.] d. 1 xa. — atah di palei dom thun mang ni xa lâng mùéy
n&m nay; o ciip tah di amaik khçng chºu xa m_e. 2 atah dâi, xa, cùach
xa. — dua palei daok atah di gep hai lâng %! cùach xa nhau; jalan atah
fè^!ng xa; talei atah déy dâi; ama birau nao atah mai cha mù!i fi xa
v^"; atah juaing dâi, dâi dông; ndom puec atah juaing &n nùoi dâi dông;
katung talei ka atah juaing kùeo s%oi déy cho dâi; atah jaik xa g^én; gep
gan atah jaik ngè^!i quen xa g^én; atah palei karei angan tha phè!ng
xùè l_a qu" ngè^!i; atah libhuai xa v^!i v_!i, xa x&m; tapuer akaok per
nao nagar halei atah libhuai fân cô bay v^" phè!ng tr^!i nâo xa v^!i
v_!i; atah handaoh xa cùach, cùach bi_"t; dom harei atah handaoh dom
hala tian druai (Aà bao ngây xa cùach lâ bùéy nhi"u tùém lông hùeo hon.
atak kal at kÒ [Bkt.] fg. alang kar c^éu, kh%én. — atak kal likau po
lingik pakah payua kh%én xin tr^!i ph_ét f–ç trî.
atal atÒ [Bkt.] fg. suy tè. — atal ka than pajan anak manuis suy tè v^"
thén ph_én con ngè^!i.
atam at* [Bkt.] fg. cùéy. — atam padai cùéy lùua.
atang at! [Bkt.] d. ralang c%o tranh. — yuak atang cù&t tranh.
ataong aOt# [Bkt.] fg. fùanh. — rinaih ataong gep tr%e fùanh nhau; ataong
asau malau po fùanh chùo thî xùéu h%ç ch%u; ataong paoh fùanh f_ép;
ataong paoh anak bik fùanh f_ép con cùai.
ateng at!⁄ [Bkt.] d. f°e (c%o l_!pà.
atha atah aT_ atH [Bkt.] d. kho%ang cùach. — atha atah dua palei kho%ang
cùach gi¨èa hai lâng; atha gan b^" r_çng, chi^"u r_çng.
athah aTH [Bkt.] t. th%oa, th%oa män. — athah tung tian suon th%oa lông nhù!
mong; ngap yau nan athah tung hatai ha je lâm nhè th°e fä th%oa lông
mây chèa? athah bilah tung tian amaik ama nùoi sao cho cha m_e fè_!c
17
www.atabook.com
th%oa män trong lông; daok deng athah bilah saong gep &n %! th_ét tînh
vù!i nhau.
athak aT [Bkt.] d. khùoi. — ridaih apuei caglaoh athak xe l%èa phun khùoi;
athak pakaw khùoi thu°oc.
athal aTÒ [Bkt.] d. 1 b%an chùét. — athal siam b%an chùét t°ot. 2 hùoa chùét.
athawbah aT◊bH [Bkt.] d.,tg. l¨" t%éy u°e (Bânià. — gru acar ngap
athawbah théy Chan lâm l¨" t%éy u°e.
athua aTV_ [Bkt.] d. (s_èà xa cùach, chi^"u dâi, kho%ang cùach. — athua oh duel
tian suon s_è xa cùach khçng lâm nguçi n¨çi nhù!.
athur aTU‰ [Bkt.] fg. 1 r_!n, s_!. — athur di bhut s_! ma; 2 athur n¨!. —
athur alim thè!ng h_ai, thè!ng xùot; likau po athur alim ka klaong xin
ngâi thè!ng xùot con; athur tian n¨! lông; ai athur tian halei ngap di
dahlak yau nan anh n¨! lông nâo hânh f_çng vù!i tçi nhè th°e; athur mak
ho%ang s_!; athur mak tatek drei s_! run; asau mboh rimaong athur mak
lo nduec o truh con chùo thùéy c_op ho%ang quùa ch_ay khçng n%çi.
ating atIÏ [Bkt.] d. aot ém h_ç.
atuel atV⁄Ò [Bkt.] d. mèù!p r^&n; atuel haluw mèù!p d_ai.
atuer atV⁄‰ [Bkt.] d. tuer treo. — atuer brei tangi feo tua tai; atuer khaok di
takuai kabaw feo mö n!i c%ç tréu.
atuk atU [Bkt.] d. lùong, fo_an, f°ot. — atuk tangin lùong tay; nah jieng ralo
atuk phén thânh nhi^"u fo_an.
atuw atU◊ [Bkt.] d. h^çn c%ua ngè^!i ch°et, h^çn thi"ng; xùac ch°et; atuw o thei
dar xùac ch°et khçng ai chçn; atuw cek th^én nùui; atuw craok vong linh
c%ua ngè^!i ngoâi t_çc h_o fè_!c mang vâo th^!; atuw tathik th^én bi%"n;
atuw talang hâi c°ot, xùac; matai klak atuw talang ch°et b%o xùac; atuw
praok h^çn con tr%e ch°et; atuw bhut tr°ot, giùo l°oc.
auec aV⁄Ç [Bkt.] (tr trà nâng, cèng. — auec ley! nâng !i¡ cèng !i¡.
auek aV⁄ [Bkt.] 1 fg. trang fi%"m. — aduk uek phông trang fi%"m. § auek
lok aV⁄ Ol [Bkt.] lâm f%" f_ep mù&t thi"n h_a.
auek aV [Bkt.] 2 t. rùao.
auel aV⁄Ò [Bkt.] fg. mù&c ngh_en. — huak samar lo blaoh auel &n v_çi quùa b–i
mù&c ngh_en.
auen aV⁄˜ [Bkt.] fg. cv on m^èng. — raok auen fùon m^èng; auen ka mboh
mbaok anak m^èng vî thùéy m_&t con; thau ka ai ngap mbeng hu, dahlak
biak auen biù"t anh lâm &n fè_!c, tçi rùét m^èng. § auen tabuen aV⁄˜
tb⁄V˜ [Bkt.] fg.,t. vui m^èng.
auer aV⁄‰ [Bkt.] fg. th%çi bay. — angin auer biar giùo th%çi (lâmà bay giùéy.
auis aVIÍ [Bkt.] d. (céyà %çi. — baoh auis trùai %çi. § auis kbaw aVIÍ kb◊
[Bkt.] d. %çi tréu. § auis mah aVIÍ mH [Bkt.] d. %çi s%e.
aw a◊ [Bkt.] d. ùao. — cuk aw m_&c ùao; aw oh hu si anguei ùao ch%&ng cùo mâ
m_&c. § aw atuw a◊ atU◊ [Bkt.] (tgà ùao th^!. § aw kaok a◊ Ok@
[Bkt.] (kngà ùao trù&ng (ngè^!i thu_çc t^éng lù!p tu sïà. § aw klem a◊ kL°
[Bkt.] d. ùao mâu (thu_çc émà. § aw cam a◊ c* [Bkt.] (tgà ùao l¨" bâ
bùong. § aw juk a◊ jU [Bkt.] (kngà ùao fen (ngè^!i khçng thu_çc t^éng
lù!p tu sïà. § aw tikuek a◊ tIkV⁄ [Bkt.] (tgà ùao th^éy xù". § aw patra
a◊ pRt_ [Bkt.] (tgà ùao th^én nam. § aw patri a◊ pRtfl [Bkt.] d. (tgà ùao
th^én n¨è. § aw padrip a◊ [Bkt.] d. cv aw hajan ùao mèa, ùao t!i. § aw
bak kuang a◊ b kV! [Bkt.] d. ùao vùa quâng. § aw yor a◊ Oy‰ [Bkt.]
18
www.atabook.com
d. ùao trù&ng (thu_çc dè!ngà. § aw rata a◊ rt_ [Bkt.] d. ùao bâo, y ph_uc
th"u (m_&c cho tè_!ng th^énà. § aw hajan a◊ hj˜ [Bkt.] d. cn aw
padrip ùao mèa, ùao t!i. § aw lah a◊ lH [Bkt.] d. ùao c%ç gi¨èa. § aw
luak a◊ lV [Bkt.] d. ùao dâi khoùet c%ç. § aw sah a◊ sH [Bkt.] d. ùao
l¨".
awah avH [Bkt.] fg. v¨éy. — awah tangin v¨éy tay.
await aØvˇ [Bkt.] d. khùuc, fo_an. — sa await jhuh m_çt khùuc c%ui; jaoh jieng
dua await b%e thânh hai fo_an.
awak av_ [Bkt.] 1 d. vùa, muçi. — awak jhaok lisei vùa mùuc c!m. § awak
av_ [Bkt.] 2 d. x%eng. — jhaok haluk mang awak xùuc fùét b^&ng x%eng.
Awal avÒ [Bkt.] 1 d. Bâni. @ Cham awal ngè^!i Cham (f_aoà Bâni.
awal avÒ [Bkt.] 2 d. (idà s_è kh%!i th%uy, c_çi ngu^çn. — palei awal nguy"n
quùan.
awal avÒ [Bkt.] 3 t. %én kùin, %én giùéu. — ma wal %én tu.
awan av˜ [Bkt.] 1 d. nhùanh. — phun kayau lah dhan lah awan céy fém
cânh t%e nhùanh. § awan av˜ [Bkt.] 2 d. b_ç ph_én. — dom awan hajat
nh¨èng b_ç ph_én thiù"t yù"u; parabha ralo awan phén lâm nhi^"u b_ç ph_én.
awaow aOv@◊ [Bkt.] fg. khiù"u n_ai. — harak awaow f!n khiù"u n_ai.
Awlah a◊lH [Bkt.] d. cv Alwah, Aluahuk Allah.
awok aOv [Bkt.] d. (conà cùut.
ây a¨Á [Bkt.] (cà çi chao, ùçi châ.
ayaman aym˜ [Bkt.] d. cv uyaman én tînh, tînh nghïa.
ayap ay∏ [Bkt.] fg. (idà c%am thçng, thè!ng h_ai; ayap manuis kasaot
thè!ng h_ai ngè^!i nghêo.
ayau ayU⁄ [Bkt.] d. fçi. — sa ayau kabaw m_çt fçi tréu; limaow rideh sa
ayau bô xe m_çt fçi.
ayeng ay⁄Ï [Bkt.] 1 d. quay. — ayeng gah iw quay trùai; ayeng tuei quay
theo.
ayeng ay⁄Ï [Bkt.] 2 fg. (adaoh-) ca, hùat.
ayodhia aOyDY_ [Bkt.] d. (cüà A-yo-thi-da t"n g_oi nèù!c Thùai lan xèa kia.
ayuk ayU [Bkt.] fg. th%çi. — ayuk saranai th%çi kên; ayuk apuei th%çi l%èa.
ayun ayU˜ [Bkt.] d. vöng. — ayun amur vuong cùang; dai ayun fèa vöng;
ndik ayun l"n vöng.
Ayuseh ayUs⁄H [Bkt.] (tgà Aicha (v_! Mahometà.
ba - b
ba b [Bkt.] kùy hi_"u ghi ph_u ém thùè hai mè!i b°on c%ua b_ç ch¨è Akhar Thrah.
ba b_ [Bkt.] fg. d¨én, fem, mang. — ba adei nao main d¨én em fi ch!i; ba
drep nap limah mang c%ua c%ai fi déng. § ba aia b_ aY_ [Bkt.] chm. theo
nèù!c (khi gieo lùua fè_!c ba ngâyà. — ba aia di padai tanrak theo nèù!c
vâo fùam ru_çng mù!i gieo. § ba akaok b_ aOk@ [Bkt.] fg. d¨én f)au. —
asau ba akaok nao dahlau chùo d¨én f)au fi trèù!c. § ba anak b_ aN
[Bkt.] chm. d¨én l°oi ngè^!i g_&t. — yuak ba anak nao dahlau g_&t d¨én l°oi
fi trèù!c. § ba baok b_ Oı@ [Bkt.] fg. vùac m_&t, ch^èng m_&t. — juai ba
mbaok tama sang ni wek juai f^èng vùac m_&t vâo nhâ nây n¨èa. § ba
bilai b_ b^Øl [Bkt.] fg. fùanh fâng xa. — urang kamei nan ba bilai hu
thaik biak ngè^!i fân bâ °ay fùanh fâng xa cùo dùang th_ét. § ba jalan b_
jl˜ [Bkt.] fg. d¨én fè^!ng, hèù!ng f_ao, bây vë. — ba jalan ka urang
klaik d¨én fè^!ng cho ngè^!i ta &n cù&p. § ba mak b_ m [Bkt.] fg. (maà
19
www.atabook.com
bù&t. — bhut ba mak ma bù&t. § ba ndom b_ OÎ* [Bkt.] fg. g_!i chuy_"n.
— ba ndom saong ranaih g_!i chuy_"n vù!i tr%e con. § ba payua b_ pyV_
[Bkt.] fg. mai tùang t_am (f_!i lâm l¨" thi"uà. § ba phun b_ PU˜ [Bkt.]
fg. lâm gè!ng x°au, xùui gi_uc. — juai ba phun ka adei mblah f^èng lâm
gè!ng x°au cho em bù&t chèù!c¡. § ba pong tabiak b_ OpÏ tbY [Bkt.]
chm. ra r!m. — padai jruh abih paje, ba pong tabiak maik! lùua r_ung
h°et r)oi, ra r!m fi. § ba rup b_ rU_∏ [Bkt.] fg. d¨én xùac. — ba rup nao
limah d¨én xùac fi déng hi°en. § ba klem b_ kL° [Bkt.] d. fi_"u ca c%ua th)ay
Ka-thân.
baaep ba⁄∏ [Bkt.] fg. dùu, r°am. — ba paaep baoh lahaong dùu trùai fu f%u.
babaoh bOb@H [Bkt.] d. séu f_ot d^èa.
babha bB_ [Bkt.] d. b_ç ph_én, m_uc. — babha ndom ka bruk daok deng m_uc
nùoi v)e cùach cè x%è.
babuel bbV⁄Ò [Bkt.] fg. (b)o céuà gû. — katraw babuel b)o céu gû.
babùen bOb⁄˜ [Bkt.] d. cv pabùen c&n cùè, n)en, c! s%!. — babén blek salih
c&n cùè cùach m_ang.
bac bÇ [Bkt.] 3 fg. h_oc. — bac akhar, bac katih h_oc ch¨è, h_oc toùan. § bac
bÇ [Bkt.] 2 fg. t_ung. — bac agal t_ung kinh. § bac mathrem bÇ mRT°
[Bkt.] fg. h_oc t_ép. — bac mathrem akhar katih h_oc t_ép ch¨è nghïa,
toùan f°ç. § bac ndaom bÇ OÎ [Bkt.] fg. h_oc thu_çc lông. § bac bÇ
[Bkt.] 1 d. cn tapah phùo c%a (m_çt chùèc sù&c c%ua Bâlamçn giùao Ch&mà.
— pok bac tagok dhia tçn phùo c%a l"n c%a sè.
bacah bcH [Bkt.] 2 fg. s_up f¬o, v¨!. — ataong daop o bacah phùa khçng v¨!
thânh, khçng h_a fè_!c thânh. § bacah bcH [Bkt.] 1 fg. fù&m (tâuà. —
gaiy pacah tâu fù&m.
bada bd_ [Bkt.] t. cv bidha kh¬o tém, lo éu. — dahlak bidho lo kayua anak!
tçi kh¬o tém vî con.
badhuk bdU [Bkt.] d. cv padhuk lè hè!ng. — badhuk haban lè f)ong.
baduk bdU [Bkt.] d. lô l%èa, b°ep l%èa.
badut bdUˇ [Bkt.] d. phû th%uy.
baginrac b_g^RnÇ [Bkt.] tg. bân th^!, mém th^! (d_ung c_u f_èng f)o hânh l¨" c%ua
C%a sè Bâlamçnà.
bah bH [Bkt.] 1 t. tinh, mºn. — tapung bah tinh b_çt.
bah bH [Bkt.] 2 fg. fèa. — angin bah hala dok giùo fèa lùa c^!. § bah bH
[Bkt.] 3 fg. quùet. — bah mang aia puh quùet b^&ng ch¬oi; bah cur quùet
vçi; bah aia mrak s!n. § bah trah bH RtH [Bkt.] fg. quùet tèù!c. — bah
trah sang danaok ka hacih quùet tèù!c nhâ c%èa cho s_ach.
baha bh_ [Bkt.] 1 d. f)en th^!, chûa.
baha bh_ [Bkt.] 2 t. vç tè l_è.
bahuw bhU◊ [Bkt.] d. cv bhuw gùay.

bai lidu Øb lIdU_ [Bkt.] d. m_çt lo_ai gùém. — patri cuk aw bai lidu Cçng chùua
m_&c ùao gùém.
bai Øb [Bkt.] d. cv habai gi%o. — yuak harek sa bai cù&t c%o m_çt gi%o. § bai
gaok Øb Og@ [Bkt.] d. gi%o f_èng n^çi. — mak bai gaok buh glah lùéy gi%o
f_èng trä. § Bai gaor Øb Og@Â [Bkt.] d. Sâi gôn. — Bai gaor harei ni
ew madin Ho chi Minh Sâi gôn ngây nay g_oi lâ thânh phùç H^ç Chùi
Minh.
20
www.atabook.com
bai Øb [Bkt.] fg. nùéu canh. — bai baoh kadaoh nùéu canh b^éu.
baik Øb [Bkt.] 1 tr. v_éy. § baik Øb [Bkt.] 2 tr . cn maik fi. — ngap baik
lâm fi; luai baik thçi fi.
bail ØbÒ [Bkt.] d. khi"n. — bail pieh paceng ndaw katuang khi"n dûng f%"
chùçng f¨! giùao mùac.
baiy ØbÁ [Bkt.] 2 t. ti^"u t_uy, b_" r_ac. — rup pabhap baiy thén hînh ti^"u t_uy.
§ baiy mbaok ØbÁ Oµ@ [Bkt.] kng. xºu m_&t. — alah lo baiy mbaok
bº thua lù&m n"n xºu m_&t; urang puec baiy mbaok bº ch%èi xºu m_&t. §
baiy ØbÁ [Bkt.] 1 d. ch!i cùut bù&t. — ranaih main baiy tr%e con ch!i
cùut bù&t.
Bajai bØj [Bkt.] d. cv Pajai xùè Phùu Hâi (Bînh Thu_énà.
bajap bj∏ [Bkt.] d. trâng h_at.
bak b [Bkt.] 5 t. f)ay, v^èa fùung. — bak han fùung m_çt thèù!c; bak bilan
f)ay thùang; bak thun f)ay n&m; padai bak jak lac bak lii (cd) lùua f)ay gi_a
b%ao lâ f)ay thùung. § bak b [Bkt.] 6 t. f)ay, khù&p. — nduec bak palei
ch_ay khù&p lâng. § bak aik b Øa [Bkt.] fg. f)ay ùè, f)ay ù&p. — jiah
bak aik nhùet f)ay ùè. § bak balaok b bOl@ [Bkt.] kng. n"n thén, ra
gî. — nyu ngap bruk bak balaok lei? nùo lâm vi_"c cùo n"n thén khçng?
§ bak baoh b Ob@H [Bkt.] 1 t. quÈ t_çc (f%&ng c°ap khi h%oa tùang cùo c^! cùo
nh_acà. — ndam bak baoh fùam tang quÈ t_çc. § bak baoh b Ob@H
[Bkt.] 2 t. trôn. — ai bilan bak baoh tr&ng trôn. § bak bar b b‰
[Bkt.] kng. n"n thén. — o bak bar vç tÈch s_è, khçng n"n thén. § bak
bilan b b^l˜ [Bkt.] f)ay thùang. — patrip bak bilan gi¨ç f)ay thùang. §
bak drei b Rd‡ [Bkt.] t. khù&p c%a ngè^!i, khù&p chéu thén. — pandik
bak drei fau khù&p mînh. § bak glaih bak janak b ØgLH b jn
[Bkt.] tng. m_"t l%è. — (asaih) takhaok bak glaih bak janak (ANI)
(ng_èaà phi fä m_"t l%è. § bak glaih b ØgLH [Bkt.] t. quùa m_"t, th°am m_"t.
— nao bak glaih fi quùa m_"t. § bak hatai b hØt [Bkt.] t. v^èa lông.
— ngap haber bak hatai gep lâm sao v^èa lông nhau. § bak jala b
jl_ [Bkt.] d. fùung trèa, fùung ng_o. — liua tel bak jala cây fùung ng_o. §
bak janak b jn [Bkt.] t. män nguy_"n; h%a h", phÏ. — ndom bka
janak paje nùoi h%a h" r)oi. § bak lamak b lM [Bkt.] t. f)ay khù&p. —
harek tamuh bak lamak di mblang c%o m_oc lan khù&p m_&t sén. § bak
mata b mt_ [Bkt.] t. f¨éy gi°ac, fä. — ndih o bak mata ng%u khçng
f¨éy gi°ac. § bak mbaow b Oı@◊ [Bkt.] fg. f)ay ù&p, f)ay vun. § bak
pabah b pbH [Bkt.] t. fä mi_"ng, sèù!ng mi_"ng. — dom nan njuk o
bak pabah (DL) bao nhi"u fùo hùut khçng fä mi_"ng. § bak sraiy b
ØRsÁ [Bkt.] t. trân f)ay. — tuh aia bak sraiy cawan rùot nèù!c f)ay trân
tùach. § bak thaik b ØT [Bkt.] t. v^èa, fùung sùèc, fùung kh%a n&ng. —
ngap bruk bak thaik maik lâm vi_"c v^èa sùèc thçi. § bak thun b TU˜
[Bkt.] f)ay n&m. — anak dahlak bak thun paje con tçi fä f)ay n&m r)oi.
§ bak tung tian b tU! tY˜ [Bkt.] v^èa lông. — patuei habar ka bak
tung tian nyu chi)eu th°e nâo cho v^èa lông nùo. § bak yang b y! [Bkt.]
fg. b°at thu_én. — dua urang nyu daok bak yang saong gep hai fùèa nùo
côn b°at thu_én vù!i nhau. § bak yaom b Oy [Bkt.] fg. èng thu_én. —
oh bak yaom saong gep khçng thu_én vù!i nhau. § bak b [Bkt.] 2 fg.
kùeo. — bak rideh kùeo xe. § bak b [Bkt.] 4 fg. mang. — bak paok
khan aw nao palei mang gùoi qu)an ùao fi bùan. § bak hanray b hRnÁ
21
www.atabook.com
[Bkt.] kng. mang nhau (thai nhià, quâng nhau. — kamar bak hanray
hâi nhi mang nhau¡ § bak tian b tY˜ [Bkt.] t. cùo thai, cùo mang. —
kamei bak tian fân bâ cùo thai. § bak yuw b yU⁄ [Bkt.] fg. choâng
vai. — nao bak yau fi choâng vai. § bak b [Bkt.] 3 fg. dÈnh. —
mak bak tangin m_èc dÈnh tay. § bak buel b bV⁄Ò [Bkt.] fg. ch°et lùuc
mang thai. — kamei bak buel fân bâ ch°et lùuc mang thai. § bak b
[Bkt.] 1 d. m_çt trong tùam can lºch Ch&m.
bakal bkÒ [Bkt.] d. nguy"n li_"u, v_ét li_"u. — aia drei baik mada bakal
nèù1c mînh th_ét giâu nguy"n v_ét li_"u.
bakam bk* [Bkt.] t (idà. long tr_ong, trang nghi"m. — nao raok po gru nan
bakam hai fi rèù!c ngâi C%a Sè ph%ai trang nghi"m.
Bakran bRk˜ [Bkt.] d. cv Pakran. Ba Thùap (Ninh Thu_énà — Yang Bakran
Ba Thùap.
bakuang bkV! [Bkt.] d. tïn. — kuang masin tïn mù&m.
bal bÒ [Bkt.] 1 d. th%u fç. — Bal Anguei t"n m_çt th%u fç Champa; Bal
(palei) Chanar lâng Tºnh Mÿ (Bînh Thu_énà. § Bal Caong bÒ Oc#
[Bkt.] d. (lângà Chung Mÿ (Ninh Thu_énà. § Bal Huh bÒ hUH [Bkt.] d.
(lângà Mÿ Tè^!ng (Ninh Thu_énà. § Bal Lai bÒ Øl [Bkt.] d. Ba Thùap
Hôa Lai (Ninh Thu_énà. § Bal Riya bÒ r^y_ [Bkt.] d. (lângà BÈnh
Nghïa (Ninh Thu_énà.
bal bÒ [Bkt.] 2 fg. vùa. — bal aw vùa ùao; bal baoh ridaih vùa ru_çt xe. § bal
bÒ [Bkt.] 3 t. b^èa b_çn. — klak bal b%o b^èa b_çn. § bal glai bÒ ØgL
[Bkt.] t. b^èa bäi, l_çn x_çn, khçng thùè t_è. — nao duah bal glai fi tîm
lung tung khù&p n!i; ndom bal glai nùoi l_çn x_çn; parah bal glai nùem b^èa
bäi. § bal glai bal klaow bÒ ØgL bÒ Ok@L◊ [Bkt.] tng. l_çn x_çn, lung
tung. — rueh bal glai bal klaow l_uc lung tung. § bal saal bÒ saÒ
[Bkt.] t. b^èa bäi, ng¬on ngang. — ndom bal saal nùoi b^èa bäi. § bal tot
bÒ Otˇ [Bkt.] d. chim ru)ong c°ot (h_o gö ki°enà.
bala bl_ [Bkt.] 1 d. n_an, tai bi°en, thi"n tai. — gaok bala g_&p n_an; maradhak
saong bala ch°ong thi"n tai.
bala bl_ [Bkt.] 2 d. mînh thûng (xeà. — bala ridaih mînh thûng xe.
bala-uk blu [Bkt.] d. s°am. — bala-uk akaok balan sa f)au thùang gi"ng
(Ch&mà s°am f_çng.
balah blH [Bkt.] fg. thè%!ng. — alin balah ban thè%!ng.
balai bØl [Bkt.] d. dùang fi. — nyah balai, ba balai fùanh fâng xa; balai
siam dùang fi f_ep.
balaih bØlH [Bkt.] d. t"n m_çt lo_ai sùoc.
balakei blk‡ [Bkt.] d. tinh dºch, tinh trûng.
balakeng blk⁄! [Bkt.] d. chim câo cùat (h_o h)ong hoângà.
balakiak blkY [Bkt.] d. cùa châo, cùa nhùet.
balan bl˜ [Bkt.] d. cv bilan thùang.
balang bl! [Bkt.] 1 d. con cè¨!ng.
balang bl! [Bkt.] 2 t. cv bilang lang. — limaow balang bô lang.
balanyaow blOz@◊ [Bkt.] d. chim th)an c°ot (h_o b)o nçngà.
balat blˇ [Bkt.] d. ch&n. — lang balat di naok canang tr%ai ch&n tr"n
giè^!ng.
balidal bl^dÒ [Bkt.] d. cv palidal lùac.
balidu bl^dU_ [Bkt.] d. m)em.
22
www.atabook.com
balih bl^H [Bkt.] fg. t¬ay u°e. — balih sang t¬ay u°e nhâ.
balihuai bl^ØhV [Bkt.] d. sao ch¬oi.
balik bl^ [Bkt.] 1 fg. cv bilik cu°on, xe. — balik mrai xe chÏ; balik ciew
cu°on chi°eu; halak balik hala séu cu°on lùa. § balik pei cam bl^ p‡ c*
[Bkt.] chm. (f°atà cu°on bùanh trùang. — tanah balik pei cam f°at cu°on
bùanh trùang (f°at quùa khç, cu°on thâng mi°engà. § balik bl^ [Bkt.] 2 t.
cv bilik ¬au, cân. — ndom balik nùoi cân; ngap balik lâm ¬au. § balik
patel bl^ pt⁄Ò [Bkt.] t. b_éy b_a, t)am b_éy.
balin bl^˜ [Bkt.] fg (cüà t°an cçng, fùanh ùup.
balinyuw bl^zU◊ [Bkt.] d. (chimà h%ai éu.
balok bOl [Bkt.] t. cv bilok m°oc. — asau bilok chùo m°oc.
baluk blU [Bkt.] t. s_&c s¨!, hoa hôe, di"m dùua, lôe lo_et.
baluw blU◊ [Bkt.] 1 d. cv biluw lçng. — baluw manuk lçng gâ. § baluw
kang blU◊ k! [Bkt.] d. réu. — kamei hu baluw kang (cfà fân bâ cùo
réu (con d"à. § baluw mata blU◊ mt_ [Bkt.] d. lçng mây. — cih
baluw mata k%e lçng mây. § baluw mbiùep blU◊ OıY⁄∏ [Bkt.] d. réu
mùep. — baluw mbiép rimaong réu mùep c_op. § baluw blU◊ [Bkt.] 2 t.
hoang, gùoa. — kamei baluw bâ gùoa; hamu klak baluw ru_çng hoang.
bamanang bmn! [Bkt.] d. thùèc &n, mùon &n. — huak ralo bamanang &n c!m
nhi)eu mùon.
bamao bOm@ [Bkt.] d. cv bimao f)au, chùop. — hop pariak bamao mah h_çp
b_ac chùop vâng.
bambeng bı⁄! [Bkt.] d. cn baoh mbeng c%èa. § bambeng katho bı⁄! kOT_
[Bkt.] d. c%èa s¬o.
bambu bıU_ [Bkt.] fg. ph!i. — bambu aw ph!i ùao.
ban b˜ [Bkt.] d. th^&ng. — ban nan kheng ndei! th^&ng fùo m_anh quùa¡; ban
asit th^&ng nh%o.
bana bn_ [Bkt.] fg. %! dèù!i trèù!ng, ph_uc dºch. — buel bala bana patao th)an
dén ph_uc dºch Fùèc Vua.
banal bNÒ [Bkt.] d. mi°eng v%ai vùa. — cuk aw bal tajuh banal m_&t ùao vùa b%ay
lù!p (vùa ch^&m vùa f_upà.
banar bN‰ [Bkt.] 1 d. f_ai gè!m. § banar bN‰ [Bkt.] 1 d. kh&n quâng. —
sa blah banar wak di takuai m_çt t°am kh&n quâng choâng c¬o.
bandang bÎ! [Bkt.] fg, ng%èa tay châo.
bandùen bOÎ⁄˜ [Bkt.] d sè^!n, ven. — bandén cek sè^!n nùui; bandén glai
ven r^èng.
bandung bÎU! [Bkt.] t. ph%ong, b%ong. — bandung apuei ph%ong l%èa.
bang b! [Bkt.] 1 tg. m_çt nghi l¨" c%ua f_ao Bâni.
bang b! [Bkt.] 2 fg. ch°et fu°oi, m°at tÈch. — ranaih bang dalam kraong tr%e
con ch°et fu°oi dèù!i sçng. § abang b! [Bkt.] 4 t. cv habang l^!, m^!. —
mata bang mù&t m^!. § bang b! [Bkt.] 3 t. bº côi vî r_!p bùong. — phun
amil paceng ngap ka tangey bang céy me che lâm cho bù&p bº côi;
haluei krâm paceng padai bang bùong tre che khu°at lâm cho lùua bº côi.
bangal bFÒ [Bkt.] fg. cv bingal qu°ay. — juai bingal juai f^èng qu°ay chù!.
bangu bfU_ [Bkt.] d. cv bingu hoa bçng. § bangu riyak bfU_ r^y_ [Bkt.] d.
b_ot sùong, ng_on sùong (nghïa bùongà. — ndik bangu riyak fi tr"n ng_on
sùong.
23
www.atabook.com
banguk bfU [Bkt.] d. cv binguk bùong. § banguk haluei bfU hlV‡ [Bkt.]
d. bùong mùat. — kandap tap ala banguk haluei kayau nùup dèù!i bùong
céy. § banguk thaik bfU ØT [Bkt.] d. hînh %anh. — banguk thaik
nai kandieng hînh %anh nâng ‰Ut.
bangun bfU˜ [Bkt.] d. cv bingun thè_!ng tu)an. — mbeng Kate di bangun &n
t°et Kat" vâo thè_!ng tu)an.
bani bnfl [Bkt.] 1 d. cv bini buçn bùan. — urang bini thè!ng nhén. § bani
bnfl [Bkt.] 3 t. xa, l_a. — urang bani tama palei ngè^! l_a vâo lâng. §
bani bnfl [Bkt.] 4 t. hi_"n di_"n, cùo m_&t. — nyu oh bani nùo vù&ng m_&t
(khçng hi_"n di_"nà. § bani bnfl [Bkt.] 5 f°en béy gi^!. — dahlak cang
saai mang page bani tçi ch^! anh t^è sùang f°en béy gi^!. § Bani bnfl
[Bkt.] 2 d. t"n g_oi ngè^!i Ch&m theo f_ao H)oi cü. — saai Cam adei
Bani anh Ch&m em Bâni.
bania bnY_ [Bkt.] 1 trtr. b_" h_a.
bania bnY_ [Bkt.] 2 trtr. châo m_çt cùach trén tr_ong. — likau bania po xin trén
tr_ong châo ngâi.
baniai bØnY [Bkt.] 1 d cv biniai ti¬eu x%ao, mèu m_eo. — anak seng plaih di
biniai urang baik! con n"n trùanh xa ti¬eu x%ao c%ua ngè^!i ta fi. § baniai
bØnY [Bkt.] 2 d. n&ng l_èc. § baniai bØnY [Bkt.] 3 d. phong cùach. §
baniai bØnY [Bkt.] 4 t. gi%a, gi%a t_ao, gi%a b_ç. — pariak baniai b_ac gi%a;
ngap baniai lâm b_ç.
banrac bRnÇ [Bkt.] d. cn baginrac bân th^!, mém th^! (f_ao Bâlamçnà. —
pieh agal dalam banrac c°at kinh trong mém th^!.
banran bRn˜ [Bkt.] d. th^&ng h)e. — banran glaoh ka ranaih klao th^&ng h)e
ch_oc cè^!i tr%e nÈt.
banrok bORn [Bkt.] d. cv binrok ch°oc. — cang sa banrok f_!i m_çt ch°oc.
banung bnUÏ [Bkt.] 1 d. cùai phao. — banung wah phao c)an céu.
banung bnUÏ [Bkt.] 2 t. cv binung tè!i mùat, tr%e trung. — kamei banung cç
gùai tr%e trung; aia mboak banung v%e m_&t tè!i mùat.
banuw bnU◊ [Bkt.] d. (céyà néu.
banyak bz [Bkt.] 1 t. cv binyak nhi)eu, lù&m. § banyak bel bz b⁄Ò
[Bkt.] t. fè_!c mûa.
banyak bz [Bkt.] 2 t. lî lè_!m.
banyuai bØzV [Bkt.] t. cv binyuai %u d_çt, bu)on rè_!i. — aia mboak banyuai
v%e m_&t %u d_çt.
banyuel bzV⁄Ò [Bkt.] fg. lâm r_çn. — ngap banyuel grep palei lâm r_çn c%a
lâng.
banyuer bzV⁄‰ [Bkt.] 1 d. dºp, c! h_çi. — gaok banyuer siam g_&p dºp t°ot;
banyuer siam oh marai dua mbeng c! h_çi t°ot khçng f°en hai l)an. §
banyuer bzV⁄‰ [Bkt.] 2 d. cv binyuer con cû l)an, con trùuc. — ngap
yau anak banyuer (tng) lâm nhè co cû l)an (ngè_!ng ngºuà.
baoh Ob@H [Bkt.] 1 d. trùai. — dahlak hu klau baoh tçi cùo bùçn trùai; baoh liu
trùai d^èa. § baoh Ob@H [Bkt.] d. trùèng. — baoh manuk kacua trùèng gâ so.
§ baoh akhar Ob@H aKÂ [Bkt.] d. v&n t_è. § baoh balaot Ob@H bOl@Ê
[Bkt.] d. nùut thù&t xâ rçng. § baoh basak Ob@H bS [Bkt.] d. rùçn. §
baoh bingu Ob@H bIfU_ [Bkt.] d. hoa v&n. — pok baoh bingu lâm n%çi hoa
v&n (trong ngh^" d_"tà. § baoh jien Ob@H OjY⁄ˆ [Bkt.] d. lùum f^çng ti^"n.
— mbaok hu baoh jien mùa lùum f^çng ti^"n. § baoh kadha Ob@H kD_
24
www.atabook.com
[Bkt.] d. chém ngçn, thânh ng¨è. — pandit baoh kadha d¨én chém ngçn.
§ baoh klu Ob@H kLU_ [Bkt.] d. cn baoh ciim ng_oc hânh, hôn dùai. § baoh
paliek Ob@H pOlY⁄ [Bkt.] d. tr_anh (câyà. § baoh pandaoh Ob@H pOÎ@H
[Bkt.] d. trùai céy (nùoi chungà. — hu baoh pandaoh pak halei blaoh
paik cùo trùai %! féu mâ hùai. § baoh panuec Ob@H pnV⁄Ç [Bkt.] d. l^!i nùoi.
— manuis hagait mboh dom baoh panuec ngè^!i gî féu ch%i cùo l^!i nùoi
(nùoi mâ khçng lâmà. § baoh pong Ob@H OpÏ [Bkt.] d. trùai r_a (b_"nhà. §
baoh tanah Ob@H tnH [Bkt.] d. trùai fùét. — di grep baoh tanah ni tr"n
khù&p trùai fùét nây. § baoh tian Ob@H tYˆ [Bkt.] d. ru_çt thºt, cùçt nh_uc. —
sa baoh tian blaoh nyu oh thau ru_çt thºt vù!i hù&n mâ hù&n khçng biù"t tù!i.
§ baoh lingan Ob@H lIFˆ [Bkt.] d. m%o cây. § baoh mbeng jang Ob@H µ⁄!
j! [Bkt.] d. c%èa ngö. § baoh mbeng Ob@H µ⁄! [Bkt.] d. c%èa. — gem baoh
mbeng fùong c%èa. § baoh rabai Ob@H rØb [Bkt.] d. (bingu-à bçng f_éu
vùan (t"n m_çt lo_ai hoa v&n th%ç c%ém Ch&mà. § baoh ratak Ob@H rt_
[Bkt.] d. th_én. § baoh rideh Ob@H rIOd⁄H [Bkt.] 1 d. bùanh xe. — baoh
rideh kabaw bùanh xe tréu. § baoh rideh Ob@H rIOd⁄H [Bkt.] 2 d. (céyà ùich
m¨éu. § baoh sarak Ob@H sr [Bkt.] d. bûa. — cih baoh sarak vë bûa.
§ Baoh Bini Ob@H bInfl [Bkt.] d. (lângà Hoâi Trung (Ninh Thu_énà. §
Baoh Dana Ob@H dN_ [Bkt.] d. (lângà Chùét Thè^!ng (Ninh Thu_énà. §
Baoh Deng Ob@H d⁄! [Bkt.] d. (lângà Phùu Nhu_én (Ninh Thu_énà.
baok Ob@ [Bkt.] d. f^ém l^éy. — tel thun manyi grum ngaok. danaw krâh
baok mai jieng bingun (PCà fù"n n&m vûng tr"n vang tiù"ng sùém, vûng
gi¨èa f^ém l^éy së khç thânh giù"ng. § baok Ob@ [Bkt.] 3 t. m_uc. — njuh
baok c%ui m_uc. § baok Ob@ [Bkt.] 4 t. sînh. — lisei baok c!m sînh;
takuh matai baok chu_çt chù"t sînh. § baok brah Ob@ RbH [Bkt.] t. ùçm
o, hay fau ùçm. — baok brah thah glar (tngà ùçm o g^éy môn. § baok
deng Ob@ d⁄Ï [Bkt.] t. sînh chèù!ng l"n. — ikan matai baok deng cùa
chù"t sînh chèù!ng l"n. § baok tane Ob@ tOn– [Bkt.] d. f^ém.
baok Ob@ [Bkt.] d. vùo (rù!à. — pok baok fùèng vùo.
baol Ob@Ò [Bkt.] d. cv buel dén. § baol kalin Ob@Ò klIˆ [Bkt.] d. chiù"n sï.
— baol kalin di mblang masuh chiù"n sï ngoâi m_&t tr_én. § baol raduh
Ob@Ò rdUH [Bkt.] d. dén nç l_". — nyu nan baol raduh min nùo lâ dén nç
l_" thçi.
baong Ob# [Bkt.] 1 fg. ch_ay fua. — ndik asaih takhaok baong cè¨!i ng_èa
ch_ay fua.
baong Ob@Ï [Bkt.] d. mai, v%o, hôm (chù"tà. — buh manuis matai tama baong
b%o xùac ngè^!i chù"t vâo hôm; baong kara mai rûa; baong arieng v%o cua.
§ baong Ob# [Bkt.] 2 t. u, hoang. — limaow baong bô u; kabaw baong
tréu hoang.
baow Ob@◊ [Bkt.] 1 t. (lùuaà lùçp. — padai baow lùua lùçp.
baow Ob@◊ [Bkt.] 2 t. f^éy, f%u, ph%u ph".
bara br_ [Bkt.] 2 d. cv bira vai. — bara ribaong vai mè!ng. § bara br_
[Bkt.] 1 d. cv bira n%èa s%ai (f!n vº èù!c ch^èng dâi kho%ang t^è khù!p
xè!ng vai f°en cu°oi ngùon tay gi¨èaà. — ar talah sa bara b^! l%! f°en n%èa
s%ai.
barabaoh brOb@H [Bkt.] d. cv parabaoh b_ot nèù!c. — jieng di aia kakuer,
jieng di barabaoh hînh thânh t^è gi_ot sè!ng, t^è b_ot nèù!c (ùy nùoi fùèa con
khçng fè_!c nuçi n°ang chu fùaoà.
25
www.atabook.com
barahak brh [Bkt.] d. ùo bi¬en. — barahak mbeng ikan tathik ùo bi¬en &n cùa
bi¬en.
barahum brhU* [Bkt.] d. h°o, v_èc th%&m — laik tama dalam barahum rù!t
xu°ong v_èc th%&m.
barakat brkˇ [Bkt.] d. tin lânh.
barakhah brKH [Bkt.] d. (idà s_è khoan h)ong, bao dung. — manuis pan
akaok seng hu barakhah lâm th%u trè%!ng ph%ai cùo s_è bao dung.
baranang brn! [Bkt.] d. baranèng, tr°ong v¨ç (tr°ong m_çt m_&t c%ua ngè^!i
Ch&mà.
barapah brpH [Bkt.] d. quy)en l_èc — barapah jien padai mänh l_èc f)ong
ti)en.
barat brˇ [Bkt.] d. nhén ti_"n, c! h_çi.
barathuw br_TU◊ [Bkt.] tg. r_ap m_çt mùai (fùam maà.
barayar bry‰ [Bkt.] fg. trçi, b!i. — ahaok barayar thuy)en trçi.
bareng bareng br⁄! br⁄! [Bkt.] d. cv bireng bireng muçn v_ét, m_oi s_è. —
bareng bareng ngaok baoh tanah ni m_oi s_è tr"n trùai f°at nây.
Bargana b‰gN_ [Bkt.] d. t"n m_çt vº th)an. — ong maduen duh po Bargana
th)ay gi¨ç th^! th)an Bargana.
bariam brY* [Bkt.] d. tém h)on.
baribau br^bU⁄ [Bkt.] d. h^&ng ngân — putirai deng di ray baribau thun
hoâng f°e trº vî h^&ng ngân n&m.
barih br^H [Bkt.] d. nùet. — barih akhar nùet ch¨è.
bariyar br^y‰ [Bkt.] d. cv layar ghe bu)om. — ndik bariyar tapa tathik
anaih fi ghe bu)om qua b¬e (bi¬en nh%oà.
baruh brUH [Bkt.] fg. gäi, câo.
baruna brUn_ [Bkt.] d. tu)ong, truy_"n k¬e.
basa bS_ [Bkt.] 2 fg. t°o cùao. — ndom saong nyu maca nyu basa wek saong
urang nùoi vù!i hù&n k%eo hù&n l_ai fi t°o cùao mînh vù!i ngè^!i khùac. § basa
bS_ [Bkt.] 3 fg. nùoi. — basa panuec saong gep nùoi chuy_"n vù!i nhau. §
basa bS_ [Bkt.] 1 d. ngçn ng¨è.
basa b_s_ [Bkt.] fg. (cüà li"n l_ac. — basa ka dua gah drei li"n l_ac cho fçi
b"n.
basah bSH [Bkt.] t. bº thè!ng. — rasa basah nduec o truh nai bº thè!ng
ch_ay khçng n¬oi.
basan bS˜ [Bkt.] d. s^èng t".
basar bS‰ [Bkt.] d. ùy mu°on, ùy thÈch. — juai patuei basar anak lo juai!
f^èng chi)eu ùy thÈch con quùa.
bat baiy bˇ ØbÁ [Bkt.] t. l_&t v_&t. — ruak bat baiy fau l_&t v_&t; mbeng bat
baiy &n l_&t v_&t; ndom bat baiy nùoi l_&t v_&t.
bat bˇ [Bkt.] 2 d. thu%!, th^!i. — di bat nan anak Cam daok gila o thau...
(DN) vâo th^!i fùo, ngè^!i Ch&m côn ngéy ngç chèa bi°et gî. § bat bˇ
[Bkt.] 3 d. céy si"u (vü khÈ, m_çt bi¬eu hi_"u cho ngçi vuaà. — masuh
mang bat fùanh gi_&t b^&ng céy si"u. § bat palidaw bˇ pl^d◊ [Bkt.] d.
cv bat mbek thanh long fao. § abat mbek bˇ Oı⁄ [Bkt.] d. thanh
long fao. § bat bˇ [Bkt.] 1 d. v_at. — bat aw v_at ùao; pan bat aw
katung wek nù&m v_at ùao kùeo l_ai.
bata bt_ [Bkt.] d. cv pata bùat b^&ng kim khÈ. — tuh aia di bata rapao akaok
rùot nèù!c vâo bùat f¬e g_çi f)au.
26
www.atabook.com
bateng bt⁄! [Bkt.] d. cv pateng lèù!i (s&n th%oà. — wang bateng mak tapay
gi&ng lèù!i s&n th%o.
batha bT_ [Bkt.] t. ri"ng bi_"t, ri"ng rë. — ngap sa aduk batha ka anak
kamei lâm m_çt phông ri"ng bi_"t cho con gùai.
bathak bT [Bkt.] d. cv pathak r°on. § bathak bT cN‰ [Bkt.] d. trung
tém. — Bathak Canar Ilimo Cam Trung Tém V&n Hùoa Ch&m.
bathal bTÒ [Bkt.] d. l)eu, n!i trùu ¬an.
bathik bT^ [Bkt.] 2 fg. tr_çn, h¨çn h_!p. § bathik bT^ [Bkt.] 1 fg. tç mâu.
— cih thaik blaoh ka bathik ngaok vë hînh xong r)oi tç mâu l"n.
Batthinang bˇTfln! [Bkt.] d. t"n m_çt th%u fç cü Ch&m.
batuk btU [Bkt.] 1 d. cv patuk sao. — batuk haok th°at tinh. § batuk aia
puh btU aY_ pUH [Bkt.] d. sao ch¬oi. — iku batuk aia puh fuçi sao
ch¬oi.
batuk btU [Bkt.] 2 d. cv patuk khù!p, ch¨ç giùap nhau.
batuw btU◊ [Bkt.] d. cv patuw fùa. § batau btU⁄ [Bkt.] d. ng_oc bÈch. §
batuw akaik btU◊ aØk [Bkt.] d. hoâng th_ach.
baw b◊ [Bkt.] 2 d. cv abaw °oc. — cambeh baw mbeng l¬e (nh¬eà °oc &n. §
baw b◊ [Bkt.] 1 d. tû vâ. — yuk baw th¬oi tû vâ.
bayap by⁄∏ [Bkt.] d. (Sktà téy bù&c. — nao gah bayep fi hèù!ng téy bù&c.
bayar by‰ [Bkt.] fg. cv biyar tr%a. — ba tapuk nao bayar mang sùach fi
tr%a; nyim blaoh oh bayar mè_!n mâ khçng tr%a l_ai. § bayar karun by‰
krU˜ [Bkt.] fg. f)en !n. — anak bayar karun aia tathuw amaik ama
con f)en fùap cçng !n cha m_e. § bayar mabai by‰ mØb [Bkt.] fg. tr%a
thû. — pieh bayar mabai klak f¬e tr%a thû xèa.
bayùen bOy⁄˜ [Bkt.] d. lo_ai chim cao c%&ng lù!n b^&ng con cçng. — tamia
bayén mùua theo fi_"u bayùen.
beh mbeng b⁄H µ⁄! [Bkt.] d. b^ç l_"ch (b_"nh lùuaà.
bei bE [Bkt.] d. c%ai bù&p. — bai njem bei nùéu canh c%ai bù&p.
bek b⁄ [Bkt.] 1 fg. ng&n, fù&p. — bek banek fù&p f_ép. § bek b⁄ [Bkt.] 2
fg. c^ém, dùèt. — bek darah c^ém mùau; bek aih dùèt %ia. § bek ar b⁄ a_Â
[Bkt.] chm. fù&p b^!. — ama nao bek ar paje cha fi fù&p b^! r^çi. § bek
gaok b⁄ Og@ [Bkt.] fg. trûng dºp. — ai mai bek gaok mbeng Kate
anh v^" fùung dºp &n Kat". § bek pabuer b⁄ πbV⁄Â [Bkt.] fg. vun fù&p.
— bek pabuer mada kheng kajap vun fù&p ngây m_çt b^"n v¨èng.
bel b⁄Ò [Bkt.] d. mûa. — bel liua mûa cây; bel manik mûa g_&t. § bel bingu
b⁄Ò bIfU_ [Bkt.] d. mûa xuén. § bel birak b⁄Ò bIr_ [Bkt.] d. mûa fçng.
§ bel lian b⁄Ò lIaˆ [Bkt.] d. mûa fçng (mûa l_anhà. § bel pandiak b⁄Ò
pÎY [Bkt.] d. mûa hê. § bel pataih b⁄Ò pØtH [Bkt.] d. mûa thu.
bel Ob⁄Ò [Bkt.] d. lùuc fùo, thu%! ùéy. — tak di bel lùuc bùéy gi^!.
belbuai b⁄ÒØbV [Bkt.] fg. mùua xôe. — amrak bel buai con cçng mùua xôe.
beltok b⁄ÒOt [Bkt.] d. cv balatot chim ru^çng cùçt.
ben b⁄ˆ [Bkt.] d. vè^!n. — urang taha ngap ben çng läo lâm vè^!n. § ben
main b⁄ˆ miIˆ [Bkt.] d. cçng vi"n. — ben main Lenin cçng vi"n
L"nin. § ben pachai b⁄ˆ pØC [Bkt.] d. fi^"n vi"n. § ben tren b⁄ˆ Rt⁄ˆ
[Bkt.] d. vè^!n tè_!c.
beng b⁄! [Bkt.] 1 d. t"n m_çt ngçi sao.
beng b⁄! [Bkt.] 2 d. b¨éy b^&ng lèù!i f%" bù&t chim. — mak katruw mang beng bù&t
cu b^&ng lèù!i.
27
www.atabook.com
beng b⁄! [Bkt.] 3 d. ém h_ç (thè^!ng ch%i ém h_ç con voià. — biluw beng ém
mao (voià.
beng b⁄! [Bkt.] 4 fg. hè, khçng m_oc. — pajaih beng giùçng hè.
beng b⁄! [Bkt.] 5 tt. t^è mç ph%ong tiù"ng n%ç (fûngà. — phaw patuh beng tiù"ng
n%ç fûng.
beng nasak b⁄! nS [Bkt.] d. cung m_ang. — dua urang khing gep oh njep
beng nasak hai fùèa lùéy nhau khçng h_!p cung m_ang.
beng tangi b⁄! tffl [Bkt.] d. bçng tai. — beng tangi mang mah bçng tai b^&ng
vâng.
beng yau lagaih b⁄! yU⁄ lØgH [Bkt.] d. sùach chi"m tinh.
bengsa b⁄!s_ [Bkt.] 4 d. dén t_çc. § bengsa b⁄!s_ [Bkt.] 2 d. t%ç quùçc. — anit
bengsa, ranem buel bhap (tngà y"u t%ç quùçc, thè!ng f^çng bâo. §
bengsa b⁄!s_ [Bkt.] 3 d. f%&ng cùép. — bengsa paseh f%&ng cùép giùao sui
Bâlamçn. § bengsa b⁄!s_ [Bkt.] 1 d,Skt. giù!i tùinh. — bengsa likei,
bengsa kamei nam giù!i, n¨è giù!i.
ber b⁄Â [Bkt.] 1 d. mâu. — ber patih mâu trù&ng; kalik thac ber nèù!c da f%çi
mâu. § ber hut b⁄Â hUÊ [Bkt.] d. (céyà hoâng bùa. § ber mah b⁄Â mH
[Bkt.] d. (g¨çà gùao vâng.
ber b⁄Â [Bkt.] 2 f. cn haber thù" nâo? t_ai sao?. — ngap ber ndom saong
urang ni? lâm sao nùoi vù!i ngè^!i ta féy?; ber hâ ataong nyu t_ai sao
mây fùanh nùo?.
bet b⁄Ê [Bkt.] t. v_&t. — mbeng bet &n v_&t.
bha B [Bkt.] kùy hi_"u ghi ph_u ém thùè hai mè!i l&m c%ua m¨éu t_è akhar thrah.
bha B_ [Bkt.] 1 d. ph)an. — bha thei thei nao ph)an ai n°ay fi. § bha B_ [Bkt.]
3 fg. thu_çc, thu_çc v)e. — bruk bha urang, sunuw bha drei (tng) cçng
vi_"c thu_çc v)e ngè^!i, c! mèu thu_çc v)e mînh.
bha B_ [Bkt.] 2 vch. ngè^!i, loâi ngè^!i.
bhabhak B_B [Bkt.] d. sinh v_ét.
bhagiak B_gY [Bkt.] d. chùèc tèù!ng, quén hâm danh d_è ban cho cùac vº
tèù!ng trong quén f_çi.
bhai ØB [Bkt.] d. (conà rùai cùa. — mbeng ikan yau bhai (tng) &n cùa nhè loâi
rùai cùa.
bhain ØB˜ [Bkt.] 1 fg. v_ach ra.
bhain ØB˜ [Bkt.] 2 t. l_ut. — taow bhain dao l_ut.
bhaing bhaing ØB! ØB! [Bkt.] ti°eng dûng f¬e t°ong tâ ma.
bhaiy ØBÁ [Bkt.] fg. kê nhê, lê nhê.
bhan B˜ [Bkt.] fg. (idung-à hù&t h!i, nh%ay müi.
bhang B! [Bkt.] 1 t. khç. — bilan bhang mûa khç.
bhang B! [Bkt.] 2 t. (mâuà h)ong, f%o nh_at.
bhaok OB@ [Bkt.] 1 d. löm. — bhaok cek löm nùui. § bhaok OB@ [Bkt.] 2 d.
vûng cao, r%eo cao. — danay grum manyi ngaok bhaok (PC) vang ti°eng
s°am tr"n vûng cao. § bhaok OB@ [Bkt.] 3 d. cn bhum f°at. — po
bhaok th¬o th)an.
bhaok takuai OB@ tØkV [Bkt.] d. ùot. — tacaoh tama bhaok takuai chùem
vâo ùot.
bhaol bhaol OB@Ò OB@Ò [Bkt.] t. khô khô.
bhaol OB@Ò [Bkt.] fg. lôi. — bhaol tung lôi ru_çt.
28
www.atabook.com
bhaong OB@Ï [Bkt.] t. è!n. — ikan bhaong cùa è!n. § bhaong raong OB@Ï
Or@Ï [Bkt.] t. è!n th°oi (è!n vâ rä raà.
bhap B∏ [Bkt.] d. dén. — ralo di bhap, lap di nagar (tng) phong phùu trong
dén thî r%e trong nèù!c (khi c%ua c%ai fè_!c s%an xu°at ra nhi)eu thî giùa c%a
trong nèù!c r%eà. § bhap bani B∏ bnfl [Bkt.] d. nhén dén, dén chùung.
— padhau saong grep bhap bani thçng bùao cho toân th¬e nhén dén
bi°et. § bhap ilimo B∏ ilÔm_ [Bkt.] d. v&n hùoa dén t_çc. — sa baoh
cek tajuh gilaong, siber ka thraong bhap ilimo (PC) m_çt ng_on nùui b%ay
ng%a fè^!ng, lâm sao v&n hùoa dén t_çc fè_!c t)on t_ai. § bhap pari B∏ prfl
[Bkt.] d. cçng chùung, dén chùung.
bhar B‰ [Bkt.] d. ch)ong.
bharriya B‰r^y_ [Bkt.] d. cn subharriya v_!. — sanang ka bharriya kau
daok rimbah (ABC) nghï f°en v_! ta côn fang c! c_èc.
bhat Bˇ [Bkt.] fg. xu°at hi_"n; sùang chùoi.
bhaw B◊ [Bkt.] t. khçng cùo ai bi°et. — matai bhaw ch°et khçng cùo ai bi°et;
rilaoe bhaw thºt con v_ét khçng f¬o mùau.
bhéng bhéng B¨! B¨! [Bkt.] t. h°ap t°ap, v_çi vä. — nao bhâng bhâng fi h°ap t°ap.
bhian BY˜ [Bkt.] 1 d. kinh nghi_"m. — jak alah di bhian, sanang haluh di
tian, bhian alah di jak (tng) khçn ngoan thua kinh nghi_"m, bi°et suy
nghï cho th°au fùao thî kinh nghi_"m l_ai thua khçn ngoan. § bhian BY˜
[Bkt.] 2 p. thçng thè^!ng, thè^!ng. — panuec bhian ndom t^è thçng
d_ung, t^è thè^!ng dûng; bhian mboh thè^!ng th°ay. § bhian BY˜ [Bkt.] 3
tr. thè^!ng. — yau bhian nhè thè^!ng; ndom gait ndom nyu jang nao
yau bhian nùoi gî nùoi nùo v¨én fi nhè thè^!ng. § bhian bhian BY˜ BY˜
[Bkt.] p. thè^!ng thè^!ng. § bhian nguei BY˜ fV‡ [Bkt.] t. thçng d_ung,
thè^!ng dûng. thùoi
Bhik B^ [Bkt.] 1 d. Ph_ét. — katuec bhik gô m°oi tè_!ng hînh ph_ét.
bhik B^ [Bkt.] 2 d. t"n m_çt ngçi sao.
bhin B^˜ [Bkt.] 1 d. khuy°et fi¬em. — thei jang hu bhin ai cüng cùo khuy°et
fi¬em. § bhin B^˜ [Bkt.] 2 d. t_ét, v°et. — hu bhin di dhei cùo t_ét n!i trùan.
bhiw B^◊ [Bkt.] d. di)eu héu. — mbeng yau bhiw sawah (tng) &n nhè di)eu
héu gi_ét.
bho OB_ [Bkt.] 1 d. f°ang. — bho patih hoâng f°e; bho darha f°ang chÈ tçn %!
tr"n cao. § bho OB_ [Bkt.] 3 d. chùua t¬e, länh chùua. § Bho Tijang OB_
t^j! [Bkt.] d. danh hi_"u Po Klaong Girai.
bho OB_ [Bkt.] 2 d. th! l_ai, th! kùy.
bholir OB_ [Bkt.] d. t°oi, bùong t°oi.
bhong OB! [Bkt.] t. f%o. — ber bhong mâu f%o. § bhong bhang OB! B! [Bkt.]
t. f%o lôm. § bhong brep OB! Rb⁄∏ [Bkt.] t. f%o s_ém. § bhong kiep OB!
OkY⁄∏ [Bkt.] t. f%o chùot. — ataong cambuai bhong kiep fùanh son mçi
f%o chùot. § bhong rong bhong rah OB! Or! OB! rH [Bkt.] t. f%o lôe. —
aw bak jru nyaom bhong rong bhong rah ùao dÈnh ph¬am f%o lôe.
bhuec BV⁄Ç [Bkt.] t. m_uc. — kayau bhuec céy m_uc. § bhuec ruec BV⁄Ç rV⁄Ç
[Bkt.] t. rä m_uc. — khan aw bhuec ruec abih je qu)an ùao rä m_uc h°et
r)oi.
bhuktik BUt^ [Bkt.] fg. th^! phè_!ng. — bhuktik malieng kana th^! phè_!ng
cùung t°e; kalan o thei bhuktik ngçi thuap f)en ch%&ng ai th^! phè_!ng.
29
www.atabook.com
bhum BU* [Bkt.] 1 d. Skt. xùè, f°at. — po bhum chùua xùè, th)an ch%u ru_çng;
manak pak bhum Caklaing sinh ra %! f°at Mÿ Nghi_"p. § bhum BU* [Bkt.]
2 d. xä. — bhum Phuet Hai xä Phèù!c H%ai. § bhum bhaok BU* OB@
[Bkt.] d. xùè s%!. § bhum pachai BU* pØC [Bkt.] d. c! f)o. — harung
gep padak padeng bhum pachai cûng nhau xéy d_èng c! f)o. § bhum
palei BU* [Bkt.] d. qu" hè!ng. — bhum palei drei buei lo qu" hè!ng
mînh vui lù&m. § bhum patih BU* pt^H [Bkt.] d. (AGAà xùè s%!.
bhummi BU*mfl [Bkt.] d. Skt. f°at fai, xùè s%!, qu" hè!ng.
bhuor OBV‰ [Bkt.] d. s_è bu)on bä, %am f_am.
bhup BU∏ [Bkt.] t. l%ung, th%ung. — klep bhup fém th%ung; bhup gilaong ni
tapa gilaong deh th%ung b"n nây sang b"n kia.
bhut BUˇ [Bkt.] d. ma. — bhut mak ma bù&t; atuw bhut c!n tr°ot. § vbhut
bhaong BUˇ OB@Ï [Bkt.] d. tâ ma (nùoi chungà. — bhut bhaong hapak
blaoh huec tâ ma %! féu mâ s_!. § bhut kamalai BUˇ kmØl [Bkt.] d.
ma quÏ.
bi b^ [Bkt.] m_çt hînh vº ti)en t°o trong ti°eng Ch&m t_ao n"n nghïa ''cho''. —
bisamar cho mau; bihacih cho s_ach.
bia bY_ [Bkt.] d. n¨è vè!ng, hoâng h_éu. — bia Ut, hadiip Po Rome Hoâng
h_éu Ng_oc Khoa, v_! Pç Rçm". § Bia Naih bY_ ØnH [Bkt.] d. müi nùe. —
Bia Naih daok pak nagar Malithit müi nùe %! Phan Thiù"t (Bînh Thu_énà.
bia harei bY_ hrE [Bkt.] d. cn bier harei bu%çi chi^"u.
biai ØbY [Bkt.] fg. bân, bân b_ac. — biai gep bân b_ac vù!i nhau; ngap hamu
biai saong khak (tngà lâm ru_çng bân vù!i phén; biai gep bân nhau.
biak bY [Bkt.] 1 t. th_ét. — cang ka aia biak ju ka ch^! cho nèù!c th_ét sçi fä;
nyu tamia gheh biak! nùo mùua hay th_ét¡. § biak biai bY ØbY [Bkt.] t.
th_ét s_è, th_ét tînh. — ngap biak biai lâm th_ét tînh. § biak jeh bY j⁄H
[Bkt.] p. qu%a, qu%a th_ét. — biak jeh ong mada min ong kalih qu%a th_ét
çng giâu nhèng çng hâ ti_"n. § biak min bY mIˆ [Bkt.] p. th_ét mâ,
th_ét thçi. — nyu hu biak min nùo cùo th_ét mâ.
biar bâ‰ [Bkt.] d. gi°ay. — mak biar wak harak l°ay gi°ay vi°et thè. § biar bi-
aiw bâ‰ bâ^◊ [Bkt.] d. gi°ay mùa, gi°ay t^!. — bruk ni daok ralo biar
bi-aiw vi_"c nây c)an nhi)eu gi°ay t^!.
bibak b^b [Bkt.] t. cho f)ay. — tuh aia ka bibak jek f¬o nèù!c cho f)ay lu.
bibiak b^bY [Bkt.] p. qu%a th_ét. — bibiak yau nan, hâ ngap njep qu%a th_ét
v_éy, c_éu lâm fùung.
biblaoh bÔbL@LH [Bkt.] t. cho xong. — ngap biblaoh bruk nan caik! lâm cho
xong vi_"c °ay fi¡.
bican b^c˜ [Bkt.] fg. phùan. — po bican ngâi phùan. § bican bino b^c˜ bÔn_
[Bkt.] fg. phùan foùan. § bican ina b^c˜ in_ [Bkt.] 1 fg. phùan xùet, x%è.
— lik kleng bican ina gah yak bak lùy trè%!ng xùet x%è vi_"c ki_"n t_ung. §
bican ina b^c˜ in_ [Bkt.] 2 fg. cv pacan ina suy lu_én. — bican ina
blaoh ndom suy lu_én r)oi nùoi.
bidalam b^dl* [Bkt.] t. cho séu. — pakuec ribaong bidalam cho fâo mè!ng
th_ét séu.
bidha b^D_ [Bkt.] 1 d. phè!ng ti_"n. — duah bidha ngap mbeng tîm phè!ng
ti_"n lâm &n. § bidha b^D_ [Bkt.] 2 d. cung cùach. § bidha b^D_ [Bkt.] 3
fg. thi°et l_ép. § bidha b^D_ [Bkt.] 4 fg. lo éu, kh¬o tém, b&n kho&n. —
mbeng huak puec klao dalam hatai juai bidha (DWM) &n u°ong cè^!i
30
www.atabook.com
nùoi vui v%e, trong lông chù! cùo b&n kho&n. § bidha hatai b^D_ hØt [Bkt.]
fg. b_én tém. — ong juai bidha hatai di hagait juai (DL) çng f^èng b_én
tém gî c%a.
bidhen bÔD⁄˜ [Bkt.] t. m! h)o. — peng daok bidhen hi¬eu côn m! h)o.
bidrah b^RdH [Bkt.] t. cho nhanh. — nao bidrah nao! fi cho nhanh l"n.
biék bâ¨ [Bkt.] t. l)am lî, Èt nùoi. — manuis biâk k%e l)am lî Èt nùoi; padai,
phun biâk lùua nghën, lùua cho Èt n&ng su°at.
biel bâ⁄Ò [Bkt.] t. l_&ng thinh, lâm thinh; th^! !. — ndom saong nuy blaoh
nyu ngap biel nùoi vù!i hù&n mâ hù&n l_&ng thinh.
biel ObY⁄Ò [Bkt.] d. tù"ch (gâà.
biem bY° [Bkt.] d. ch¨ç h_!p lèu, ch¨ç ngä ba sçng. — ngap rija pasah pak
biem c^éu f%ao !% ngä ba sçng.
biem ObY° [Bkt.] d. bîu. — biem manuk bîu gâ.
bien ObY⁄ˆ [Bkt.] d. cv habien lùuc, khi, bao gi^!.
bieng bY⁄! [Bkt.] fg. bºt vânh sù&t (xeà, fùçt vânh sù&t. — bieng baoh rideh
limaow fùçt vânh sù&t bùanh xe bô f%" lù&p vâo bùanh xe.
biep ObY⁄∏ [Bkt.] fg. vùeo. — biep mbaok rinaih vùeo mùa tr%e.
bier bY⁄Â [Bkt.] d. bâi, b_ac. — main bier fùanh b_ac.
bier harei ObY⁄Â hrE [Bkt.] d. cn bia harei bu%çi chi^"u. — bier harei daok
ngaok buen jua, maong hala kayau jruh pahuai paha tian drei (Aà
bu%çi chi^"u ng^çi tr"n f^çi vù&ng, nhîn lùa vâng r!i, lông ta bu^çn rè^!i rè_!i.
bier ObY⁄Â [Bkt.] t. thùép. — daok bier mbluak di urang ng^çi thùép h!n ngè^!i
khùac; sang bier nhâ thùép. § bier tait ObY⁄Â ØtÊ [Bkt.] t. lûn ch%un, lûn
tê. — ong taha nan bier tait çng giâ kia lûn tê.
Biet Nam ObY⁄Ê N* [Bkt.] d. Vi_"t Nam. — aia Biet Nam nan sa... nèù!c Vi_"t
Nam lâ m_çt...
bih bIH [Bkt.] 1 d. n_oc f_çc. — bih ala n_oc f_çc. § bih bIH [Bkt.] 3 t. f_çc, xùéu.
— tuk bih gi^! xùéu.
bih bIH [Bkt.] 2 fg. cv abih hù"t. — sang dahlak bih brah je nhâ tçi hù"t g_ao
r^çi.
bihaluh bIhlUH [Bkt.] t. cho thçng. — ngap hamu juai klak puh kuhria
bihaluh njep tuei bilan (tngà lâm ru_çng chù! b%o r¨éy, tùinh cho thçng cho
fùung theo mûa.
bihu bIhU_ [Bkt.] t. cho fè_!c. — ngap bihu lâm cho fè_!c; mak bihu ba mai
ka kau bù&t cho fè_!c mang tù!i cho tçi.
bijai b^j [Bkt.] t. (idà cçng khai. — bruk jien padai ngap ka bijai vi_"c
ti)en b_ac ph%ai lâm cçng khai.
bijak b^j [Bkt.] t. thçng thùai, thçng minh, sù&c s%ao. — ban asit nan bijak
biak c_éu bùe °ay thçng minh th_ét. § bijak chaina b^j ØCN_ [Bkt.] d.
anh hûng, thi"n tâi. — aen ka De sreh ra brei ires bijak chaina (INP)
m^èng vî F°ang T_ao Hùoa fä ban cho m_çt b_éc anh hûng.
bijieng b^jY⁄! [Bkt.] t. cho thânh, cho hoân thânh. — adei ai drei ngap ka
bijieng bruk anh em mînh lâm cho hoân thânh cçng vi_"c.
bik b^ [Bkt.] tr. (khçng dûng m_çt mînhà. — oh bik khçng th¬e; oh bik
payau khçng sùanh b^&ng. § bik... bik b^... b^ [Bkt.] câng...câng. —
bik manyum bik mahu câng u°ong câng khùat; bik limuk bik gaok câng
ghùet câng g_&p (ghùet c%ua nâo tr^!i trao c%ua °ayà.
31
www.atabook.com
bikajap b^kj∏ [Bkt.] t. cho chù&c. — apan kaok talei bikajap nù&m f)au déy
cho chù&c.
bikal b^kÒ [Bkt.] 2 t. x°au, fùang kinh t%!m. — bruk bikan vi_"c x°au. § bikal
b^kÒ [Bkt.] 3 t. ki"ng c%è, f_çc h_ai. — hamu bikal ru_çng f_çc h_ai (khi
canh tùac cùo th¬e ch°et ngè^!i ho_&c v_étà. § bikal b^kÒ [Bkt.] 1 d. cv
paken fi)em x°au, fi)em g%!. — juai ba bikal tama rup f^èng rèù!t l°ay
fi)em x°au vâo mînh.
bikan b^k˜ [Bkt.] t. cv paken khùac. — panuec bikan l^!i khùac; urang bikan
min k%e khùac thçi.
bil b^Ò [Bkt.] t. c_én thº. — bil mata mù&t c_én.
bila b^l_ [Bkt.] d. ngâ. — bila liman ngâ voi; tagei bila r&ng ngâ; duah bila
f%ua ngâ. § bila aw b^l_ a◊ [Bkt.] d. bçng ngâ ùao (t"n m_çt lo_ai hoa
v&n th¬o c¬am Ch&mà.
bilah b^lH [Bkt.] t. trùang, v"nh. — baoh ridaih bilah bùanh xe v"nh.
bilaih bIØlH [Bkt.] t. x_". — cambuai bilaih mçi x_"; tian bilaih b_ung x_"; trei
bilaih tian no trân hçng.
bilak bilal b^l b^lÒ [Bkt.] fg. dânh d_um. — bilak bilal bayar thraiy dânh
d_um f¬e tr%a n_!.
bilal b^lÒ [Bkt.] t. l^!n. — kawik ridaih bilal tr_uc xe l^!n.
bilan b^l˜ [Bkt.] d. cv balan thùang. — bilan kran thùang nhu_én; bilan
bhang thùang 12 nhu_én; bilan sa thùang gi"ng; bilan sa pluh thùang
mè^!i; abih harei abih bilan (tng) h°et ngây h°et thùang.
bilang b^l! [Bkt.] 2 t. cv balang lang. — limaow bilang bô lang; kabaw
bilang takuai tréu khoang c¬o. § bilang b^l! [Bkt.] 1 d. sùao s_éu. — ciim
bilang con sùao s_éu.
bilaok bIOl@ [Bkt.] 1 d. s_o. — bilaok liu s_o d^èa; bilaok ricaow (tgà s_o d^èa
dânh f%" lâm phùep g_çi. § bilaok bIOl@ [Bkt.] 2 d. l_o. — bilaok len l_o
fùét; bilaok akaok s_o f^éu.
bilaot bIOl@Ê [Bkt.] d. fûm kh&n (nùut thù&t xâ rçng giù&t n!i thù&t lèng vâ fè_!c
dûng nhè cùai tùuià. — mbaik khen kat bilaot m_&c ch&n quùén fûm.
bilar b^l‰ [Bkt.] fg. buçng l%ong, l!i l%ong. — juai bilan bruk bac khçng n"n
l!i l%ong vi_"c h_oc.
bilei b^l‡ [Bkt.] fg. giêm pha. — juai palei urang atah f^èng giêm pha ngè^!i
%! xa. § bilei binguk b^l‡ b^fU [Bkt.] fg. nùoi x°au sau lèng. — ndom
bilei binguk urang nùoi x°au sau lèng ngè^!i ta.
bilia bIlY_ [Bkt.] d. gi^! tùçt, lùuc thu_én l_!i. — gaok tuk bilia nyu wek dok g_&p
th^!i c! nùo phùét c^!.
bilidhuer b^l^DV⁄‰ [Bkt.] t. cho "m ùai. — yah hu manuis di sang, pandar
urang sep bilidhuer (APA) n°eu cùo ngè^!i %! trong nhâ, häy sai b%ao vù!i
l^!i lë th_ét "m ùai.
biligaih b^l^ØgH [Bkt.] fg. hôa thu_én, hôa h_!p. — daok di lok biligaih juai
peng, panuec kadha waiy weng (AGA) %! f^!i n"n hôa h_!p, f^èng nghe
l^!i lë quanh co.
bilik b^l^ [Bkt.] 1 fg. cv balik cu°on, cu_çn. — riyak bilik sùong cu_çn; tanah
bilik pei cam f°at cu°on bùanh trùang.
bilik b^l^ [Bkt.] 2 t. b_éy. — ndom bilik nùoi b_éy. § bilik patel b^l^ pt⁄Ò
[Bkt.] t. bùa lùap, b_éy b_a. — ndom bilik patel nùoi bùa lùap.
bilimak b^l^m [Bkt.] t. cho bùeo. — mbeng ka bilimak &n cho bùeo.
32
www.atabook.com
bilo bÔl_ [Bkt.] t. cho nhi^"u. — likau po sanang anit ranem bilo (DVMà xin
ngâi nghï l_ai h^éu thè!ng xùot (chùung conà th_ét nhi^"u.
bilok bÔl [Bkt.] t. cv balok mùçc, xùam tro. — bilok yau habuw ging (tngà
xùam nhè tro bù"p; asau bilok chùo mùçc. § bilok mata bÔl mt_ [Bkt.]
t. m^! mù&t. — aek bilok mata fùoi m^! mù&t.
bilong bIOl! [Bkt.] d. (rauà nhù!t. — aia bai njem bilong canh rau nhù!t.
biluic bIlVIÇ [Bkt.] t. cho fù"n cuùçi, cho suùçt. — gleng baik biluic palei
nagar döi nhîn suùçt qu" hè!ng.
bilut b^lUˇ [Bkt.] d. f_ut. — sa biluk m_çt f_ut.
biluw b^lU◊ [Bkt.] 1 d. cv baluw lçng. — biluw kang réu; ciluw mbiep réu
mùep; biluw mata lçng mây. § biluw kanjuw b^lU◊ kÔU◊ [Bkt.] d.
lçng lùa. — ngap ralaow daok dom biluw kanjuw lâm thºt côn f^éy lçng
lùa. § biluw b^lU◊ [Bkt.] t. f_çc thén. — kamei biluw qu%a ph_u; likei
biluw gùoa v_!. § biluw b^lU◊ [Bkt.] 3 t. hoang. — tanah biluw fùét
hoang.
bimao bÔm@ [Bkt.] 1 d. n°am. — bimao aia hala n°am bä tr)au; bimao aih
kabaw n°am cùèt tréu; bimao paldal n°am m¨!; bimao aia n°am m°oi;
bimao kayuw n°am céy m_uc; bimao panang n°am cau; bimao pong n°au
r!m; bimao tangi takuh n°am mêo; bimao tagilao n°am b^&ng l&ng;
bimao mak n°am f__çc. § bimao idung bÔm@ idU! [Bkt.] d. chùot müi. §
bimao nduen bÔm@ ÎV⁄˜ [Bkt.] d. chùop nùon. § bimao bÔm@ [Bkt.] 2 t.
m°oc, m°oc meo. — aw bimao ùao m°oc.
bimbang b§b! [Bkt.] t. l_ép l^!, do d_è, khçng nhùét quyù"t, khçng dùèt khoùat. —
nyu ndom daok bimbang nùo nùoi khçng dùèt khoùat.
bimbong bÔıÏ [Bkt.] t. cho s_ach. — lingiw tel dalam sang bah bimbong
(AGA) quùet cho s_ach c&n nhâ t^è trong f°en ngoâi.
bimong bÔmÏ [Bkt.] 2 d. thùap. — bimong po Klaong Giray thùap po Klaong
Girai. § Bimong bÔmÏ [Bkt.] 1 d. (lângà Kâ Mçn.
Bin Suer b^˜ SV⁄‰ [Bkt.] d (po-à t"n m_çt vº vua Champa, Ch°e B)ong Nga.
binah b^NH [Bkt.] 3 d n%èa. — binah rup n%èa thén; sa binah malam m_çt ph)an
f"m. § binah b^NH [Bkt.] 2 d. mi°eng. — binah krâm mi°eng tre. §
binah b^NH [Bkt.] 1 d. trang. — binah biar trang gi°ay.
binai b^Øn [Bkt.] 2 d. cùai, gùai. — limaow binai bô cùai; jhak binai x°au gùai. §
binai rup b^Øn rU_∏ [Bkt.] d. di_"n m_ao c%ua fân bâ, y¬eu fi_"u th_uc n¨è. §
binai b^Øn [Bkt.] 1 d. l¨ç khuy. — binai aw l¨ç khuy ùao.
binak b^n [Bkt.] d. cv banek f_ép. — ong ganuer binak çng trè%!ng f_ép;
bek binek fù&p f_ép.
binan b^n˜ [Bkt.] 2 d. r^èng r_ém. § Binan b^n˜ [Bkt.] 1 d. (lângà Vïnh
Phong (Ninh Thu_énà.
Binaong bÔn# [Bkt.] d. ngè^!i M'nçng.
binara b^Nr_ [Bkt.] d. (DWMà quan f_ai th)an.
binasa b^Ns_ [Bkt.] fg. tân phùa. phùa. — kalin binasa palei nagar chi°en tranh
tân phùa xùom lâng.
binatamang b^N_tM! [Bkt.] d. nh_ac cçng. — binatamang uak rabep yuk mari
(ITP) nh_ac cçng kùeo fân rabep th¬oi sùao mari.
binateng b^N_t⁄! [Bkt.] d. muçn thùu. — ngap haber ka dom binateng tama
kadaoh pagindeng palei nagar (DN) lâm th°e nâo cho muçng thùu chui
vâo b)au h°et f¬e cè dén fè_!c bînh an.
33
www.atabook.com
Binay b^nÁ [Bkt.] d. (Sri-à t"n m_çt th%u fç c%ua Champa (Bînh Fºnhà.
bindang b^Î! [Bkt.] 1 fg. th°ay. — bindang mboh trçng th°ay. § bindang b^Î!
[Bkt.] 2 d. tri_"u t_ép, v^!i. — patao bindang panraong jabuel cinbiai
(DWM) vua tri_"u tèù!ng sï tù!i bân. § bindang b^Î! [Bkt.] 3 fg. ng_è. —
patao bindang ngaok maligai vua ng_è trº tr"n ngai vâng. § bindang
b^Î! [Bkt.] 4 t. l_ç li¨"u. — ngak bindang lo hânh f_çng quùa l_ç li¨"u. §
bindang mbaok b^Î! Oı@ [Bkt.] fg. l_ç di_"n.
bindi b^Îfl [Bkt.] 1 d. mèu trÈ. — ong nan glaong bindi lo çng °ay mèu cao
lù&m. § bindi b^Îfl [Bkt.] 2 d. tri thùèc. § bindi b^Îfl [Bkt.] 3 d. sù&c f_ep.
— kamei hu bindi fân bâ cùo sù&c f_ep. § bindi biniai b^Îfl b^ØnY [Bkt.] 1
d. thùai f_ç, c%è chÏ. — pandar dahlak laong po blaoh khing gleng bindi
biniai (DWM) khi°en tçi th%è Ngâi f¬e xem xùet thùai f_ç (c%ua Ngâià. §
bindi biniai b^Îfl b^ØnY [Bkt.] 2 d. mèu trÈ. — glaong bindi biniai mèu
trÈ. § bindi biniai b^Îfl b^ØnY [Bkt.] 3 d. n°et na. — bhian kamei dara
seng hu bindi biniai phâm con gùai ph%ai cùo n°et na. § bindi kadha b^Îfl
kD_ [Bkt.] fg. lâm l¬ay. — Dewa Mano nyu patrak bindi kadha oh
bican (DWM) D"va Manç bu)on lông, lâm l¬ay khçng nùoi n&ng.
bingal b^FÒ [Bkt.] fg. bangal phùa, nghºch. — juai bingal f^èng phùa; bingal
luic harei nghºch su°ot ngây.
bingar b^F‰ [Bkt.] t. cn hangir tanh, mûi tanh. — mak masem juak bingar
(tng) l°ay chua ùat tanh.
bingi b^ffl [Bkt.] t. ngon. — buw bingi mûi ngon (mûi th!m kÈch thÈch kh¬au
vºà; alak bingi rè_!u ngon; bingi tangi "m tai. § bingi cambuai b^ffl
cØıV [Bkt.] kng. fäi bçi, l^!i nùoi ng_ot ngâo. — thei manuis dunya
yakrâ ra bingi cambuai thi"n h_a ai èa k%e fäi bçi. § bingi pabah b^ffl
pbH [Bkt.] t. ngon mi_"ng, sèù!ng mi_"ng. — huak o thau bingi pabah
&n khçng bi°et ngon mi_"ng; puec ka bingi pabah r)ay la cho sèù!ng
mi_"ng. § bingi yaman b^ffl ym˜ [Bkt.] t. ngon ng_ot. — mak panuec
bingi yaman palue anak dûng l^!i ngon ng_ot d¨ç con.
bingu b^fU_ [Bkt.] 1 d. cv bangu bçng, hoa. — bingu hara bçng sung; aw
bingu ùao bçng. § bingu jap b^fU_ j∏ [Bkt.] d. trâng hoa. § bingu
krém b^fU_ Rk¨* [Bkt.] t. v¬ay cùa. — mata bingu krâm mù&t bº v¬ay cùa. §
bingu la b^fU_ l_ [Bkt.] t. hoa hôe, hoa sùoi. § bingu mbuk b^fU_ ıU
[Bkt.] d. mäo, hia. § bingu palai b^fU_ pØl [Bkt.] t. th"u hoa. — pacait
mah bingu palai, tuak kapiah mah likem (DWM) l_ong vâng th"u hoa
f)au f_çi mü b^&ng vâng rông. § bingu rimaong b^fU_ rÔm# [Bkt.] d. tia
chi°eu sùang qua khe. § bingu ru b^fU_ rU_ [Bkt.] t. r^&n ri. — cuk aw bingu
ru m_&t ùao r^&n ri. § bingu yang b^fU_ y! [Bkt.] d. bçng fi_"p. § bingu b^fU_
[Bkt.] 2 t. r¨ç hoa. — mbaok bingu m_&t r¨ç hoa. § bingu rung b^fU_ rU!
[Bkt.] d. (patuk-à sao rua.
binguk b^fU [Bkt.] 2 d. banguk bùong. — binguk haluai bùong mùat; haluh
binguk ch_up hînh; tanrak binguk chi°eu bùong. § binguk yawa b^fU
yv_ [Bkt.] d. h)on vÈa. — tapeh binguk yawa abih h)on vÈa bay fi h°et. §
Binguk b^fU [Bkt.] 1 d. (Aia-à (lângà Nghïa L_ép (Ninh Thu_énà.
bingun b^fU˜ [Bkt.] 2 d. t"n g_oi cùac ngây t^è m)ong m_çt f°en r^&m c%ua lºch
Ch&m. — klau bingun m)ong ba thè_!ng tu)an. § bingun kanem b^fU˜
kn° [Bkt.] kng. kinh nguy_"t. — hu bingun kanem cùo kinh nguy_"t. §
bingun b^fU˜ [Bkt.] 1 d. gi°eng. — bingun tabeng gi°eng xéy; bingun
34
www.atabook.com
aia palei adei gi°eng nèù!c lâng em. § Bingun Cam b^fU˜ c* [Bkt.] d.
(lângà Thè!ng Di"m.
Bini b^nfl [Bkt.] d. cv Bani Bâni (t"n g_oi ngè^!i Ch&m theo f_ao H)oi cüà. —
Cam saong Bini ké atah, yaom sa darah krung mang dahlau (cd)
Ch&m vù!i Bini féu xa, cûng giông mùau t^è thu%! trèù!c. § Bini Cam b^nfl
c* [Bkt.] d. (Ariya-à t"n m_çt tùac ph¬am tr¨è tiinh Ch&m.
biniai b^ØnY [Bkt.] 1 d. cv baniai mèu m_eo. § biniai b^ØnY [Bkt.] 2 d. cv
baniai n&ng l_èc. § biniai b^ØnY [Bkt.] 3 d. cv baniai phong cùach. §
biniai b^ØnY [Bkt.] 4 fg. cv baniai suy tè.
binik b^n^ [Bkt.] t. cv binrik quùy. — kaya binrik f)o quùy.
binis b^n^Í [Bkt.] fg. tân sùat. — nyu binis halau bilang saong jabuel
(DWM) hù&n tân sùat sï quan vâ binh lÈnh. § binis drei b^n^Í Rd‡ [Bkt.]
fg. t_è t%è. — nda ka patri ruak hatai binis drei tuan patri (DWM) e
cçng chùua bu)on lông r)oi t_è t%è.
binjep b^Ô⁄∏ [Bkt.] t. cho fùung, cho h_!p. — sanang baik binjep jalan
(APA) suy nghï cho h_!p vù!i f_ao lùy.
binjuai b^ØÔV [Bkt.] t. bu)on rè^!i rè_!i, %u d_çt. — aia mboak binjuai v%e m_&t
bu)on rè^!i rè_!i.
bino bÔn_ [Bkt.] 1 fg. thu_ét chuy_"n. — gru bino demnay ka saih peng th)ay
k¬e truy)en thuy°et cho trô nghe. § bino bÔn_ [Bkt.] 2 fg. b%ao, cho bi°et.
— ai bino adei anh b%ao em. § bino bÔn_ [Bkt.] 3 fg. hè c°au, sùang tùac.
— bini ariya sùang tùac th!.
binrai b^ØRn [Bkt.] t. thè^!ng. — pareng binrai dïa nh%o lo_ai thè^!ng; urang
binrai thè^!ng dén.
binrik b^Rn^ [Bkt.] t. cn binik quùy hi°em. — sunuw binrik bûa phùep hi°em;
tuai banrik khùach quùy.
binrok bÔRn [Bkt.] d. ch°oc lùat. — cang sa binrok f_!i m_çt chùut.
binuh b^nUH [Bkt.] fg. hùuc, bùang. — kabaw binuh gep tréu hùuc nhau.
binuk b^nU [Bkt.] d. (céyà b)o f)e. — phun binuk klak binguk bak mblang
céy b)o f)e t%oa bùong f)ay sén.
binung b^nU! [Bkt.] 2 d. cv banung tè!i mùat, tr%e trung. § binung binai b^nU!
b^Øn [Bkt.] t. nön nâ, m!n m%!n. — mbaok mata binung binai khuçn
m_&t nön nâ. § binung b^nU! [Bkt.] 1 d. tre non. — mak binung talak
tanuen l°ay tre non ch%e l_at.
binya b^Z_ [Bkt.] d. vö tèù!ng. — brah binya quan vö.
binyak b^z [Bkt.] 1 t. lî lè_!m. — binyak mbaok rù&n mù&t.
binyak b^z [Bkt.] 2 t. nhi)eu. — binyak drep nhi)eu c%ua; binyak hajan
thu_én mèa.
binyuer b^zV⁄‰ [Bkt.] 2 d. th^!i c!, c! h_çi. — binyuer siam c! h_çi t°ot. §
binyuer b^zV⁄‰ [Bkt.] 3 d. c!n. — binyuer patuk c!n ho; binyuer
pandiak c!n nùong. § binyuer b^zV⁄‰ [Bkt.] 1 d. cv banyuer con cû l)an.
bio ObY_ [Bkt.] d,cü. cùép b_èc. — dom bio panraong jabaol cùac cùEep b_éc
tèù!ng lïnh.
bira b^r_ [Bkt.] d. cv bara vai. — bira aw vai ùao; guel bira aw lùot vai ùao;
luic bira lùut vai; gleh bira sùai vai; kiah bira sùat vai; bira ribaong vai
mè!ng; bira car vai b^! c%an.
birah b^rH [Bkt.] t. sèng. — birah mata sèng mù&t; tangin birah tay sèng.
Birahim b^rh& [Bkt.] d. Ibrahim, Ibraham.
35
www.atabook.com
birak b^r_ [Bkt.] d. bù&c, b°ac. — angin birak giùo b°ac; hajan birak mèa b°ac;
birak mai f°en mûa giùo b°ac; birak yuk giùo b°ac th¬oi.
birak b^r [Bkt.] t. b_ach, trù&ng. — asaih birak b_ach mä.
biraok bÔr@ [Bkt.] d. mu. — biraok ting (tht) f)oi v_" n¨è.
biraong bÔr@Ï [Bkt.] 1 d. mu (ph)an cùèng cong tr"n lèng con rûaà. —
biraong kara mu rûa. § biraong bÔr@Ï [Bkt.] 2 d. cv biraok ch¨ç gô
cao nhè cùai mu, bèù!u. — biraong tangin mu bân tay; biraong takai
mu chén; biraong asaih bèù!u vai ng_èa.
birayan b^ry˜ [Bkt.] d. chu)ong (voià. — karek liman dalam birayan nh°ot
voi vâo chu)ong.
bireng bireng b^r⁄! b^r⁄! [Bkt.] d. cv. bareng bareng mçn v_ét, m_oi v_ét. —
bireng bireng ngaok dunya ni muçn v_ét tr"n tr)an gian nây.
birung tangai b^rU! tØf [Bkt.] t. r_ép rînh. — taong hagar rabap mari birung
tangai (DWM) fùanh tr°ong g%ay fân ti°eng vang r_ép rînh.
biruw b^rU◊ [Bkt.] 2 t. cv baruw mù!i. — sang biruw ùao mù!i. § biruw b^rU◊
[Bkt.] 3 d. mù!i, v^èa. — kabaw biruw blei tréu mù!i mua; nyu biruw
thau nao nùo mù!i bi°et fi; nyu biruw nao nùo v^èa fi. § biruw birang
b^rU◊ b^r! [Bkt.] t. mù!i m%e, mù!i. — anak matuw biruw birang con r¬e
mù!i. § biruw dùeh b^rU◊ Od⁄H [Bkt.] k. b"n c_anh fùo. — biruw déh nyu
daok ndom b"n c_anh fùo nùo côn nùoi r^&ng... § biruw mang b^rU◊ m!
[Bkt.] 1 k. n"n. — nyu main lo biruw mang gru ngap glac nùo ch!i
nhi)eu n"n th)ay ph_at. § biruw mang b^rU◊ m! [Bkt.] 2 k. r)oi mù!i, r)oi thî.
§ biruw puw b^rU◊ pU◊ [Bkt.] t. mù!i tinh. — khan aw biruw puw qu)an
ùao mù!i tinh. § Biruw b^rU◊ [Bkt.] 1 d. (lângà Phèù!c Nh!n (Ninh
Thu_énà.
bisamar bIsMÂ [Bkt.] t. cho nhanh. — ngap bisamar lâm cho nhanh.
bisamok bIsOm [Bkt.] t. khçng th%" vù!i tù!i, bùét kh%a thi, xa v^!i. — bruk
bisamok vi_"c khùo th_èc hi_"n.
biséh bIsËH [Bkt.] t. tuy_"t v^!i, cao cùép. — sa basa bisâh m_çt ngçn ng¨è tuy_"t
v^!i.
bisiam bISY* [Bkt.] t. cho tùçt. — o hu mei ndom wek bisiam (APAà nù"u
khçng fè_!c thî em nùoi l_ai sao cho tùçt.
bita b^Ô⁄∏ [Bkt.] d. l_o b^&ng kim khÈ.
bitait b^ta^ˇ [Bkt.] t. cho y"n. — daok batait salibik ng)oi cho y"n m_çt ch¨ç.
bitanat b^tNˇ [Bkt.] t. cho c¬an th_én, cho chu toân. — ngap bitanat bruk
lâm chu toân cçng vi_"c.
bitarak b^tr [Bkt.] t (cüà r_çng m"nh mçng, r_çng mùut mù&t.
bitel b^t⁄Ò [Bkt.] t. cho f%u. — yap bitel jien ka nyu f°em cho f%u ti)en cho nùo.
bithah b^ta^ˇ [Bkt.] d. d_è ùan.
bithruai b^ØRTV [Bkt.] t. cho léu b)en. — pieh nyu daok bithruai cho nùo %! fè_!c
léu b)en.
bitrat b^ˇrˇ [Bkt.] d. sa m_ac. — bitrat Sahara sa m_ac Sahara.
bitruh b^RtUH [Bkt.] t. cho kh%oi. — nao bi truh di sang ni fi cho kh%oi cùai nhâ
nây.
biuh bâUH [Bkt.] t. cv bauh n_èc, nùong bùèc. — sang biuh lo blaoh o peh
bambeng nhâ n_èc th°e nây mâ ch%&ng m%! c%èa. § biuh biang bâUH bâ!
[Bkt.] t. nùong n_èc. — lingik biuh biang tr^!i nùong n_èc.
36
www.atabook.com
biuh bYUH [Bkt.] d. lüy, thânh trî. — ngap biuh khik nagar xéy thânh trî gi¨è
gîn qu" hè!ng; bek biuh fù&p lüy. § biuh glaong bYUH OgL@Ï [Bkt.] d.
phùao fâi. — sa biuh glaong oh thei khing caong creng m_çt phùao fâi
bùét kh%a xém ph_am.
biwal bIvÒ [Bkt.] 1 t. lo lù&ng. — biwal ka bruk anâk daok pak nagar urang
lo lù&ng v^" vi_"c con fang %! xùè ngè^!i.
biwal bIvÒ [Bkt.] 2 t. fäng trùi.
biya b^y_ [Bkt.] d. cùa s°au. — aia mata biya (tng) nèù!c mù&t cùa s°au.
biyar b^y‰ [Bkt.] fg. cv bayar tr%a. — biyar thraiy tr%a n_!; nyim di urang
blaoh oh thau ba nao biyar mè_!n c%ua ngè^!i ta mâ ch%&ng bi°et mang
f°en tr%a.
biyau b^yU⁄ [Bkt.] p. th°e nâo, sao cho gi°ng, sao cho fùung. — ndom biyau
panuec nyu nùoi th°e nâo cho fùung l^!i nùo; mayah kamlah puec biyau,
panuec nan biruw mang siam (AGA) n°eu nùo ch°oi thî häy nùoi sao cho
fùung. l^!i nùoi fùo mù!i t°ot f_ep.
biyor bÔy‰ [Bkt.] d. bçng bidçn (t"n m_çt lo_ai v&n hoa th¬o c¬am Ch&mà.
bla bL_ [Bkt.] d. b^" m_&t.
bla praong bL_ ORp# [Bkt.] d. di_"n tùich. — bla praong hamu tanah di_"n tùich
ru_çng fùét.
blac bLÇ [Bkt.] fg. ch%e, fùanh (sùetà. — blac kayau ch%e g¨ç; thei ndom thaoh
lingik blac nyu ai nùoi khùçng tr^!i fùanh (ch%eà nùo.
blah bLH [Bkt.] 3 fg. ch%e. — blah njuh ch%e c%ui; blah jieng dua ch%e fçi. §
blah dueh bLH d⁄VH [Bkt.] li dº (chë f%uaà. § blah bLH [Bkt.] 1 d. t^!, tùém,
chiù"c... — sa blah aw m_çt tùém ùao; sa blah papan m_çt tùém vùan; sa blah
ciew m_çt chiù"c chiù"u; sa blah khen m_çt cùai ch&n; blah biar daok
mbong t^! giùéy côn trù&ng. § blah bLH [Bkt.] 2 fg. trân ng_ép. — aia blah
tapa banek nèù!c trân qua f_ép.
blak bL_ [Bkt.] fg. x_çc, nhâo, ûa vâo. — blak tama sang fi x_çc vâo nhâ;
anak blak nao kuer amaik fùèa con nhâo tù!i çm lùéy m_e. § blak kan bL
kˆ [Bkt.] kng. fè^!ng f_çt. — ndom puec blak kan nùoi n&ng fè^!ng
f_çt.
blan bLˆ [Bkt.] d. tr_uc (xeà.
blang bL! [Bkt.] 1 fg. vùen. — blang khen tel tauk vùen vùay l"n tù!i gùçi. §
blang bL! [Bkt.] 2 fg. trân, trâo. — ju blang sçi trâo; aia blang nèù!c
cu_çn. § blang blep bL! bL⁄∏ [Bkt.] 1 t. m^!, lu. — akhar blang blep ch¨è
m^! (luà. § blang blep bL! bL⁄∏ [Bkt.] 2 t. leo lùet, leo lù&t. — manyâk
blang blep ng_on fên leo lùet.
blaoh ObL@H [Bkt.] 1 t. r^çi, qua. — malem blaoh nyu hu mai main f"m qua
(r^çià nùo cùo tù!i ch!i. § blaoh ObL@H [Bkt.] 2 p. r^çi. — nyu mai blaoh nùo
fù"n r^çi; dahlak hu hadiip blaoh tçi cùo v_! r^çi. § blaoh ObL@H [Bkt.] 3 p.
xong. — ngap bruk nan blaoh je lâm vi_"c fùo xong r^çi. § blaoh ObL@H
[Bkt.] 4 k. mâ. — siam blaoh lap tùçt mâ r%e; ndom blaoh o ngap nùoi mâ
khçng lâm; duah bruk blaoh ngap tîm vi_"c mâ lâm. § blaoh blai ObL@H
ØbL [Bkt.] t. xong xuçi. — bruk ngap harei nan blaoh blai je vi_"c lâm
féu fùéy xong xuçi r^çi.
blaon ObL@ˆ [Bkt.] t. l^çi. — mata blaon mù&t l^çi.
blaow ObL@◊ [Bkt.] t. (nùoià lùung bùung. — ndom blaow dalam pabah nùoi lùung
bùung trong mi_"ng.
37
www.atabook.com
blei bLE [Bkt.] fg. mua. — blei tawak mua chºu; blei dreh mua m_&t; blei lap
mua r%e. § blei talei bLE tlE [Bkt.] d. mua bùan. — bruk blei talei cçng
vi_"c mua bùan; blei talei di darak mua bùan ngoâi ch_!.
blek bL⁄ [Bkt.] 1 fg. l_ét, gi%!. — nao blek nduk fi bù&t f^çi m^çi (b^&ng cùach l_ét
ng%èaà; blek tapuk l_ét sùach. § blek bL⁄ [Bkt.] 2 fg. l¨éy. — mang kal cei
thau blek, amaik nao yuak harek raong cei (DNà ngây xèa bùe biù"t l¨éy,
m_e fi cù&t c%o (thu"à nuçi bùe. § blek drei bL⁄ RdE [Bkt.] fg. thay f%çi. —
tel thun lingik blek drei fù"n khi th^!i thù" thay f%çi.
blek bL⁄ [Bkt.] 3 t. gian. — urang blek k%e gian. § blek bleng bL⁄ bL⁄! [Bkt.]
t. gian dùçi, gian l_én. — ndom puec blek bleng &n nùoi gian dùçi. § blek
bleng ama bL⁄ bL⁄! am_ [Bkt.] t. tr_ang, f_ai bºp (lùéy t^è t"n m_çt nhén v_ét
trong truy_"n c%ç tùich Ch&mà.
blu bLU_ [Bkt.] 1 d. ùçng ngoùay tr^éu, cùçi giä tr^éu.
blu bLU_ [Bkt.] 2 d. (cùaià lu.
blua bLV_ [Bkt.] t. h&ng, hù&c.
bluh bLUH [Bkt.] fg. th%çi. — bluh manyâk th%çi fên (tù&tà.
bluk bLU [Bkt.] tt. phºch (tiù"ng v_ét r!i xuùçng fùétà. — laik bluk di haluk rù!t
phºch xuùçng fùét.
blung bLU! [Bkt.] 1 d. bong bùong. — yuk blung th%çi bong bùong. § blung bLU!
[Bkt.] 3 d. fên l^çng. — daning kreh tuer blung harei malem
(AUMàvùach tè^!ng b^&ng kùinh treo fên l^çcng suùçt ngây f"m. § blung bLU!
[Bkt.] 2 d. fuùçc. — apuei blung (l%èaà fuùçc.
bluw bLU◊ [Bkt.] 1 fg. ph^èng, b^èng. — apuei mbeng bluw tagok l%èa chùay
b^èng l"n. § bluw bLU◊ [Bkt.] 2 t. n_èc, bùèc. — lingik harei ni biak bluw
tr^!i hçm nay quùa n_èc. § bluw blang bLU◊ bL! [Bkt.] t. nùong n%éy. — tung
tian bluw blang tùinh tînh nùong n%éy. § bluw bluw bLU◊ bLU◊ [Bkt.] t.
ngûn ng_ut. — apuei mbeng bluw bluw l%èa chùay ngûn ng_ut.
bo Ob_ [Bkt.] d. (gaià cùai v^ç, châ v^ç. — mak gai bo peng jamang lùéy châ v^ç
fùong c_oc.
bok Ob [Bkt.] 2 d. v%ai bçng. — aw bok ùao b^&ng v%ai bçng.
bok Ob [Bkt.] 3 fg. fùçn, ph_at (b^&ng rîuà. — bok kayau fùçn céy.
bok Ob [Bkt.] 4 fg. l^çi l"n, u l"n. — birah bok sèng u l"n; baoh habei ala
tanah praong bok tagok c%u khoai dèù!i fùét lù!n l^çi l"n. § bok Ob
[Bkt.] 1 d. (katruw-à cu cè^!m. — katruw bok kanjaok dalam ram cu
cè^!m hùot trong b_ui.
bom Ob* [Bkt.] t. quùang gâ. — bom mata mù&t quùang gâ.
bom rideh Ob* rIOd⁄H [Bkt.] d. vai xe.
bot ObÊ [Bkt.] d. (céyà b^ç f^". — samboh ciim balatot. page ndom di bot
klem ndom di jrai thùéy con chim ru^çng cùçt. sùang f_éu b^ç f^" tùçi f_éu céy
fa.
brah binya RbH bIZ_ [Bkt.] 1 d. vö tèù!ng, quan vö. — po paruah brah binya
(DNà vua tuy%"n ch_on vö tèù!ng. § brah binya RbH bIZ_ [Bkt.] 2 d. quan
l_ai.
brah RbH [Bkt.] d. g_ao. — brah ba g_ao lùèc; brah makoc g_ao tùém. § brah
ndiep RbH OÎY⁄∏ [Bkt.] d. g_ao nù"p.
brah sunit RbH SUnIÊ [Bkt.] d. bûa h_ç m_ang (Bâlamçnà.
brai ØRb [Bkt.] fg. tan, nùat. — saradang brai dalam aia fè^!ng tan trong
nèù!c; pacah brai b%" nùat. § brai rai ØRb Ør [Bkt.] fg. nùat bùéy, rä r^!i,
38
www.atabook.com
tan rä. — calah brai rai yau aia ralah (ASPà l_ac loâi tan rä nhè nèù!c
v¨! b^!.
brait ØRbÊ [Bkt.] t. ho%ang ch_ay. — anak pabuei brait nduec calah heo con
ho%ang s_! ch_ay tùè tung.
braiy ØRbÁ [Bkt.] t. khan. — braiy sep khan tiù"ng. § braiy braiy ØRbÁ
ØRbÁ [Bkt.] t. khân khân. — ndom sep braiy braiy nùoi tiù"ng khân
khân.
brak Rb [Bkt.] d. déy da. — brak nan déy nâi; brak tarah déy nùeo; brak
tarah kaok rideh déy nùeo f^éu xe. § brak kruk Rb RkU [Bkt.] d. déy
da bô r^èng.
braoh ORb@H [Bkt.] 1 fg. châ, fùanh. — braoh palah châ ch%ao; braoh tagei
fùanh r&ng. § braoh ORb@H [Bkt.] 2 fg. %ui. — braoh haluk %ui fùét.
braok ORb@ [Bkt.] fg. lâm ph^çng, lâm sèng. — braok takuai c%ç sèng.
braong ORb# [Bkt.] 1 fg. f_ép l"n f^éu. — mak aia puh braong lùéy céy ch%çi
f_ép l"n. § braong ORb# [Bkt.] t. gi_ép. — baoh kayau braong trùai bº
gi_ép.
brei RbE [Bkt.] fg. cho, ban. — brei nyim cho mè_!n; brei mathraiy cho vay;
brei wah cho mè_!n t_am f¨!. § brei adat RbE adÊ [Bkt.] fg. cho phùep.
§ brei aia RbE aY_ [Bkt.] kng. khùich l_", c%ç vü. — pah tangin brei aia v%ç
tay khùich l_". § brei dan RbE dˆ [Bkt.] fg. lâm nghïa. § brei gaon RbE
Og@ˆ [Bkt.] fg. ban l_"nh. § brei janang RbE jn! [Bkt.] fg. phong chùèc,
ban chùèc. § brei jao RbE Oj@ [Bkt.] fg. ban cho. § brei sep RbE s⁄∏
[Bkt.] fg. l"n tiù"ng. — tanyi nyu klau mbeng klaoh yaom nyu brei sep
h%oi nùo ba l^én mâ nùo chù! h^" l"n tiù"ng.
brem guh Rb° gUH [Bkt.] d. m^! sùang, t^è m^! sùang. — tagok mang brem guh
thùèc t^è lùuc t^! m^! sùang.
brem Rb° [Bkt.] t. gi_ép. — baoh brem trùai gi_ép.
bréng cham RbË! c* [Bkt.] d. déy gai.
bréng kal RbË! kÒ [Bkt.] d. déy mùéu. — pak talei mang haraik brâng kal b_"n
déy b^&ng déy mùéu.
bréng RbË! [Bkt.] d. (céyà bùç.
brep Rb⁄∏ [Bkt.] 1 t. f_ém. — bhong brep f%o f_ém.
brep Rb⁄∏ [Bkt.] 2 t. b^ém. — ataong brep puk mata fùanh b^ém mùi mù&t.
bres sana Rb⁄Í sn_ [Bkt.] p. fçi khi, khi.
brok ORb [Bkt.] fg. n%çi l"n. — sara brok muùçi n%çi l"n. § brok dara ORb
dr_ [Bkt.] t. d_éy thî (con gùaià . — kamei brok dara gùai d_éy thî. § brok
dayep ORb dy⁄∏ [Bkt.] d. f^éu hçm. — brok dayep tuk rinaih ndih
jua f^éu hçm gi^! tr%e con y"n giùéc. § brok dem ORb d° [Bkt.] t. d_éy thî
(traià. — tel thun brok dem fù"n tu%çi d_éy thî. § brok hadah ORb hdH
[Bkt.] d. h^èng sùang, h^èng fçng. § brok jamaong ORb jOm# [Bkt.] t.
vâng m!. — patei brok jamaong chuùçi vâng m!. § brok tagok ORb
tOg [Bkt.] fg. vûng l"n, n%çi d_éy. — grep buel bhap brok tagok deng
masuh toân dén n%çi d_éy chiù"n fùéu.
brong ORb! [Bkt.] t. (lùuaà sù&p chùin, vâng m!.
bruai ØRbV [Bkt.] t. cn buai tân.
bruei RbVE [Bkt.] 1 d. tua. — bruei tangi tua tai. § bruei RbEV [Bkt.] 2 d. bûi
nhûi, m^çi l%èa.
39
www.atabook.com
bruh RbUH [Bkt.] fg. vûng l"n. — daok krâh ndih, madeh bruh tagok côn
fang ng%u, vûng thùèc giùéc.
bruk RbU [Bkt.] 1 d. cv gruk vi_"c. — sa urang sa bruk m¨çi ngè^!i m_çt vi_"c;
bruk asit ngap jieng praong vi_"c bùe xùe ra to. § bruk hit RbU hIÊ
[Bkt.] d. cçng vi_"c. — duah bruk hit ka anak ngap tîm vi_"c lâm cho
con. § bruk ngap RbU F∏ [Bkt.] d. vi_"c lâm. — panuec ndom nao
gem saong bruk ngap l^!i nùoi fi fçi vù!i vi_"c lâm. § bruk sang RbU S!
[Bkt.] d. vi_"c nhâ, n_çi tr_!. — kamei ngap bruk sang fân bâ lâm vi_"c
nhâ.
bruk RbU [Bkt.] 2 t. thùui, thùçi. — mbuw bruk mùui thùçi (thùuià. § bruk brem
RbU Rb° [Bkt.] t. ung thùçi, thùçi tha. — rilaow matai bruk brem je thºt
thùu chù"t ung thùçi r^çi; ngap dom pakar bruk brem lâm nh¨èng fi^"u thùçi
tha.
brung RbU! [Bkt.] d. c%u chi m¨éu.
bu bU_ [Bkt.] d. cv abu chùao. § bu heng bU_ h⁄! [Bkt.] d. chùao m_&n. § bu
lanung bU_ lnU! [Bkt.] d. (lùongà fôn roi. — mbeng bu lanung &n fôn. §
bu rabai bU_ rØb [Bkt.] d. chê f_éu vùan. § bu ritak bU_ rIt_ [Bkt.] d.
chê f_éu. § bu tanaow bU_ tOn@◊ [Bkt.] kng. c!m nhäo, c!m nùat. § bu
tangey bU_ tf⁄Á [Bkt.] d. chùao ngç, bù&p h^ém. § bu yaman bU_ ymˆ
[Bkt.] d. chê.
buai ØbV [Bkt.] 1 d. fu. — dai buai fèa fu.
buai ØbV [Bkt.] t. cv bruai tân, hùeo. — hala kayau buai abih lùa céy tân hùeo
hù"t.
buak bV [Bkt.] fg. t_ao ra.
buak suak bV sV [Bkt.] t,id. l_çn x_çn. — mayai buak suak nùoi l_çn x_çn.
buc bUÇ [Bkt.] fg. nh%ç. — buc harek nh%ç c%o; buc gai wak nh%ç neo; buc
biluw nh%ç lçng.
budaman bU_dmˆ [Bkt.] d. ùçng dôm.
buel bV⁄Ò [Bkt.] d. cv baol dén. — buel drei daok rambi rambah dén ta côn
c! c_èc. § buel bala bV⁄Ò bl_ [Bkt.] d. quén f_çi. § buel bhap bV⁄Ò B∏
[Bkt.] d. qu^én chùung, nhén dén. — duah panuec yau dalam buel bhap
Cham sèu t^ém t_uc ng¨è trong qu^én chùung Ch&m.
buen bV⁄ˆ [Bkt.] t. ti_"n, d¨" chºu. — libik ni daok biak buen n!i féy %! rùét d¨"
chºu.
buh bUH [Bkt.] 4 fg. f_&t, fùanh. — buh jung ciim fùanh b¨éy chim; buh pung
f_&t dûng. § buh bUH [Bkt.] fg. nhùom, nhen. — buh apuei nhùom l%èa. §
buh bUH [Bkt.] fg. b%o. — buh sara tama gaok bu b%o muùçi vâo n^çi
chùao; mak ni buh deh (tngà lùéy b"n nây b%o qua b"n kia. § buh bUH
[Bkt.] 3 fg. r%ua. — kau buh hâ di grep yang tao r%ua mây fù"n tùét c%a
th^én linh. § buh jru bUH RjU_ [Bkt.] fg. fùanh b%a, suùçt. — buh jru di asau
fùanh b%a chùo. § buh kalih bUH klIH [Bkt.] tg. cv buh kalih tuh aia m_çt
phùep g_çi f%" g_çi r%èa fi^"u nh! nhù!p v^" tinh th^én (trong tùin ngè¨!ng dén
gian Ch&mà. § buh kasang bUH ks! [Bkt.] fg. fùong gçng. § buh kier
bUH OkY⁄Â [Bkt.] fg. khùoa c%èa. § buh lisei bUH lISE [Bkt.] tg. f!m c!m. §
buh mul bUH mUÒ [Bkt.] chm. b%o ch^éu (b%o t^èng nhùum lùua f%" tùinh gi_aà.
buis bVIÍ [Bkt.] fg,cü. ghi nhù!, khù&c ghi.
buis sana bIVÍ sn_ [Bkt.] t. d^çi dâo. — mah pariak jang mada rim pakar
buis sana (ITPà giâu b_ac vâng, d^çi dâo c%ua c%ai.
40
www.atabook.com
buk bU [Bkt.] d. hü f_çi nèù!c. — tamia ndua buk mùua f_çi nèù!c.
buk kram bU Rk* [Bkt.] 1 d. h_!p tùac xä. § buk kram bU Rk* [Bkt.] 2 d.
cçng ty, h_çi.
bulayum bUlyU* [Bkt.] d. (céyà finh l&ng.
Buma bU_M_ [Bkt.] d. Mianma (Myanmarà.
Bumi bU_mfl [Bkt.] d. (lângà Phô Trî (Bînh Thu_énà.
bung bU! [Bkt.] 1 d, cü. b^ç f%" f_èng lùua. — katruw kau sa bai, padai kau sa
bung (tngà chim cu ta m_çt gi%o, lùua ta m_çt b^ç.
bung bU! [Bkt.] 2 d. (céyà bè%!i.
burawan bUrvˆ [Bkt.] fg,cü. phi ng_èa.
buruh bUrUH [Bkt.] 1 d. phùén th!m. — kamei ataong buruh di mbaok fân bâ
fùanh phùén th!m tr"n m_&t.
buruh bUrUH [Bkt.] 2 d. m_an thuy^"n.
but bUÊ [Bkt.] 1 d. cùç vùén.
but bUÊ [Bkt.] 2 d. thùè tè. — mbeng manyum dalam harei but t%ç chùèc fùam
cèù!i vâo ngây thùè tè.
but bUÊ [Bkt.] 3 fg. xoù&n, v_&n.
but pajaih bUÊ pØjH [Bkt.] d. giùçng nôi. — sa darah sa but pajaih cûng
mùau m%u, cûng m_çt giùçng nôi.
buw bU◊ [Bkt.] fg. nhù&c. — manuis halei o thau daok taphia o thei buw (Aà
k%e khçng biù"t (ch¨èà, dû %! ngay b"n c_anh cüng ch%&ng ai nhù&c tù!i; buw
angan nhù&c t"n.
buy bUÁ [Bkt.] t. vui. — ngap ka saai buy tian lâm cho anh vui lông; nao
main biak buy fi ch!i th_ét vui. § buy baiy bUÁ ØbÁ [Bkt.] t. vui v%e.
— ndom klao buy baiy saong gep nùoi cè^!i vui v%e vù!i nhau. § buy
cambuai bUÁ cØµV [Bkt.] fg. vui mi_"ng. — maca buy cambuai nyu
khan abih khùeo vui mi_"ng nùo k%" hù"t. § buy klao bUÁ OkL@ [Bkt.] fg. vui
cè^!i. § buy tian bUÁ tYˆ [Bkt.] fg. vui lông. — saai buy tian dai
ngap bruk ni nyâ! anh vui lông giùup vi_"c nây nhùe¡.
c-c
ca c [Bkt.] kùy hi_"u ghi ém thùùè b%ay trong b_ç ch¨è Akhar thrah.
ca c_ [Bkt.] d. vè!ng huy bù&t chùeo ngang ng_èc.
ca-aua caV_ [Bkt.] fg. ch%èi bù!i. — Ca-aua muk rok (tngà Ch%èi bù!i çng bâ t¬o
ti"n. § ca-aua tian caV_ tY˜ [Bkt.] fg. c)on câo ru_çt. — Mbeng masam
tuk tian thaoh meca ca-aua tian ye Æn chua khi b_ung fùoi coi ch^èng
c)on câo ru_çt fùo.
ca-mbah cıH [Bkt.] d. khay. — ca-mbah hala khay tr)au.
ca-mbak cı_ [Bkt.] d. c%èa, c¬ong. — karek ca-mbak apuh fùong c¬ong r¨éy.
Ca-mbang cı! [Bkt.] 2 (nùuià Châ Bang (Ninh Thu_énà.
ca-mbang cı! [Bkt.] 1 d. n_ang. — kayau lah ca-mbang céy t%e n_ang.
ca-mbaoh cOı@H [Bkt.] 1 fg. tùap, fù!p. — asau ca-mbaoh rilaow chùo tùap
thºt; ca-mbaoh gan baoh patih fù!p vâo bù&p v°e. § ca-mbaoh cOı@H
[Bkt.] 2 fg. nhùèc nh°oi, nhùèc nhùoi. — laka kabum linâh pa-ndik ca-
mbaoh v°et thè!ng mèng m%u géy fau nhùèc nhùoi.
ca-mbaong cOı# [Bkt.] d. mi_"ng. — ca-mbaong jaong mi_"ng rîu; ca-
mbaong jraow hâ kh¬au, mi_"ng cùai fùo.
41
www.atabook.com
ca-mbeh cı⁄H [Bkt.] 1 fg. xùoc. — ca-mbeh pong mang kaneh xùoc r!m b^&ng
m%o g%ay. § ca-mbeh cı⁄H [Bkt.] 2 fg. l¬e, nh¬e. — ca-mbeh daruai l¬e
gai, nh¬e gai; ca-mbeh mang jarum l¬e b^&ng kim.
ca-mbieng cOıY⁄Ï [Bkt.] d. nhùanh. — dhan ca-mbieng cânh nhùanh.
ca-mbo cOı_ [Bkt.] d. gang trung (f!n vº fo lè^!ng dén gian t^è f)au ngùon tay
cùai f°en ngùon tay chÏà.
ca-mbraoh cORı@H [Bkt.] t. c_çc c^&n, c_çc l°oc. — ndom puec ca-mbraoh &n
nùoi c_çc l°oc.
ca-mbri cRıfl [Bkt.] t. sai. — ca-mbri baoh sai qu%a. § ca-mbri ca-mbruw
cRıfl cRıU◊ [Bkt.] t. sum su", sum s", xum xu". — baoh paraoh ca-
mbri ca-mbruw céy trùai sum su".
ca-mbruw cRıU◊ [Bkt.] t. r_çn rºp, t°ap n_ép.
ca-mbuai cØıV [Bkt.] d. mçi, mi_"ng. — ca-mbuai khiim klao mÏm mi_"ng
cè^!i; ca-mbuai tabac mi_"ng r_çng. § ca-mbuai dalah cØıV dlH [Bkt.]
d. mi_"ng lè¨!i. — huec lo ca-mbuai dalah nyu s_! mi_"ng lè¨!i hù&n lù&m.
ca-mbuec cıV⁄Ç [Bkt.] 1 d. vôi. — ca-mbuec kadhi vôi °am. § ca-mbuec
cıV⁄Ç [Bkt.] 2 d. m%o. — ca-mbuec ciim m%o chim.
ca-mbur cıU‰ [Bkt.] d. l¨" k%y ni_"m cùac vua chùua (thu_çc émà fè_!c t¬o chùèc
vâo 16/9 lºch Ch&m. — Katé di bangun, ca-mbur di klem T°et Kat" vâo
thè_!ng tu)an, T°et Chabun vâo h_a tu)an.
ca-ndah cÎH [Bkt.] d. m%anh. — ca-ndah pangin pacah m%anh chùen (b¬eà v¨!.
ca-ndaih cØÎH [Bkt.] d. mi°eng, h_at. — mbeng dua ca-ndaih sara &n hai h_at
mu°oi.
ca-ndang cÎ! [Bkt.] t. khç rùao, khç c^&n. — thun tua ca-ndang tanâh riya
n&m h_an f°at fai khç c^&n.
ca-ndaong cOÎ# [Bkt.] d. nia lù!n, cùai nong.
ca-ndip cÎ^∏ [Bkt.] fg. gù&p, k_ep, khùep. — ca-ndip ikan mang gai dueh gù&p
cùa b^&ng füa; ariéng ca-ndip hadang mang giraong cua k_ep tùep b^&ng
câng; ca-ndip pha khùep v°e; taow ca-ndip dao nhÈp.
ca-ndiùeng cOÎY⁄! [Bkt.] t. ùut. — canew ca-ndiéng ngùon ùut; Nai Ca-ndiéng
Nâng ‰Ut.
ca-nduei cÎV‡ [Bkt.] d. mçng.
caba cb_ [Bkt.] t. rù&n r%oi, lù!n m_anh.
cabah cbH [Bkt.] fg. phùat, ph_at. — cabah ka nyu klaih ph_at cho nùo fùèt. §
cabah gah cbH gH [Bkt.] (chmà phùat c%o b^!.
cabak cb [Bkt.] fg. f°am. — cabak gep fùanh f°am nhau; cabak gen tada
f°am vâo ng_èc.
cabak tada cb td_ (kngà v¨ç ng_èc. — cabak tada brei angan v¨ç ng_èc
xèng t"n.
cabaoh cOb@H [Bkt.] fg. v_ét. — cabaoh ka matai v_ét cho ch°et; cabaoh gep
v_ét nhau. § cabaoh mbaok cOb@H Oı@ [Bkt.] fg. ph_ung phºu. —
cabaoh mbaok di amaik ph_ung phºu vù!i m_e.
cac cÇ [Bkt.] d. hê. — cac sang hê nhâ, hi"n nhâ.
cac rac cÇ rÇ [Bkt.] t. tùè tung. — Paguei nduec cac rac fu¬oi ch–ay tùè tung.
cacat ccˇ [Bkt.] d. chim bùoi cùa.
cacrai cØRc [Bkt.] t. d_ép dîu; fi cùo foân.
42
www.atabook.com
cadaik cØd [Bkt.] fg. fùanh li"n t_uc, fùanh tù!i t°ap b^&ng roi. — handaoh di
hawei cadaik, handaoh di haraik girak takuai (ACB) gi_ét l°ay roi fùanh
li"n h)oi, gi_ét l°ay déy r^èng bu_çc c¬o.
cadak cd fg. bùung, bù&n. — cadak di akaok bùung vâo f)au; dhan kayau
cadak gaok mata cânh céy bùung f_ung mù&t; cadak mehlei bù&n bçng;
cadak dahlak ch_éc lu¨!i. § cadak dang cd d! [Bkt.] fg. cn caoh
dang gi¨éy gi_ua. — menuk cadak dang si matai gâ gi¨éy gi_ua sù&p ch°et.
§ cadang cadar cd! cd‰ [Bkt.] t. c&ng th%&ng. — rakuh rakuen
cadang cadar tînh hînh c&ng th%&ng.
Cadang cd! [Bkt.] 1 d. ngè^!i S"f&ng.
Cadang cd! [Bkt.] 2 d. (lângà V&n S!n (Ninh Thu_énà.
cadaoh cOd@H [Bkt.] t. chînh înh, ch)enh )enh. — ndih cadaoh tak nan n^&m
chînh înh ra fùo. § cadaoh raoh cOd@H Or@H [Bkt.] t. rânh rânh. — bruk
cadaoh raoh nan je blaoh kamlah vi_"c fä rânh rânh ra fùo r)oi mâ côn
ch°oi.
cadaow cOd@◊ [Bkt.] d. cùach tinh, cçng thùèc tÈnh, m°oc th^!i gian tÈnh lºch.
— cadaow sakawi cçng thùèc tÈnh lºch.
cadar cd‰ [Bkt.] fg. c&ng. — cadar kalik kabaw pacateng c&ng da tréu
cho th%&ng.
Cadeng cd⁄Ï [Bkt.] d. (sçngà Fa Nhim.
cadu cdU_ [Bkt.] 1 d. (cùaà trçi.
cadu cdU_ [Bkt.] 2 fg. cv tadu dûn, chûng. — yuek talei kanyi pacateng,
palau talei kanyi pacadu l"n déy f^!n cho th%&ng, th%a déy f^!n cho
chûng. § cadu cdU_ [Bkt.] 3 t. tho%ai mùai, d¨" dâng. — duah mbeng biak
cadu ki°em s°ong r°at tho%ai mùai.
cadua cdV_ [Bkt.] fg. cv padua lâm rë, länh canh. — hamu ngap cadua
ru_çng lâm rë, ru_çng länh canh.
caga cg_ [Bkt.] 1 fg. cv jaga ng^èa, ng&n ng^èa; f)e phông, phông ng^èa. —
Oh caga dahlau hu khçng ng&n ng^èa trèù!c fè_!c. § caga cg_ [Bkt.] 2
fg. chu¬an bº. — caga jien nao Pareng chu¬an bº ti)en fi Phùap. § caga
cg_ [Bkt.] 3 fg. ch_èc. — meyaw caga pah takuh mêo ch_èc ch_up
chu_çt; Thei ngap laik pieh drei caga si duen Cùo ai fùanh r!i cho mînh
ch_èc lè_!m.
cagam cg* [Bkt.] 1 d. gang tay (t^è f)au ngùon tay cùai f°en f)au ngùon tay gi¨èaà.
— sa cagam m_çt gang tay. § cagam cg* [Bkt.] 2 fg. fo b^&ng gang
tay.
cagaong cOg# [Bkt.] fg. ngo_am tha fi. — asau cagaong sa klaih rilaow chùo
tha m_çt mi°eng thºt.
caghue cGV— [Bkt.] d. (céyà du°oi.
cagrao cORg@ [Bkt.] t. (ng)oià ch¨"m ch_". — daok cagrao ngaok papan ng)oi
ch¨"m ch_" tr"n vùan,
caguer cgV⁄‰ [Bkt.] d. (conà trï. § caguer mbait cgV⁄‰ Øıˇ [Bkt.] d. (chimà
r%e qu_at.
caguw cgU◊ [Bkt.] d. con g°au. § caguw asau cgU◊ aSU⁄ [Bkt.] d. g°au chùo. §
caguw asaih cgU◊ aØSH [Bkt.] d. g°au ng_èa. § caguw pabuei cgU◊
pbV‡ [Bkt.] d. g°au heo.
cah cok cH Oc [Bkt.] fg. ly tùan. — adei ai cah cok ni sa urang, deh sa
urang anh em li tùan m¨çi ngè^!i m_çt ng%a.
43
www.atabook.com
cahya cHy_ [Bkt.] 1 d. (Sktà s_è huy hoâng, sùang chùoi; ùanh sùang. — cahya
mata kau ùanh mù&t c%ua ta. § cahya cHy_ [Bkt.] 2 t. anh düng, hâo
hûng. § cahya cHy_ [Bkt.] 3 t. ki)eu di¨"m, mÿ l_". — nai patri cahya
nâng cçng chùua ki)eu di¨"m.
cai caih Øc ØcH [Bkt.] fg. cv tai taih t_ép fi.
cai Øc [Bkt.] d. nh_èa, tinh d)au, d)au chai.
caih ØcH [Bkt.] 1 d. (cùaià chùe. — craok tapaiy dalam caih lâm rè_!u c)an
trong chùe.
caih ØcH [Bkt.] 2 fg. n%! con. — baoh manuk caih trùèng gâ n%!. § caih ØcH
[Bkt.] 3 fg. n_&n, b°am. — caih mun n_&n m_un; caih katieng b°am nh_ot f¬e
lâm v¨! m%u.
caik Øc [Bkt.] 1 fg. f¬e, f_&t. — caik tapuk ngaok papan f¬e quy¬en sùanh
tr"n bân; caik tangin di dhei vù&t tay l"n trùan. § caik Øc [Bkt.] 2 tr.
cho, fi, fi nâo (t^è f_&t cu°oi f¬e bi¬eu thº m_çt f)e nghº, m_çt y"u c)au mang
tÈnh thén m_étà. — ngap samar nao caik! lâm nhanh fi nâo¡; brei gem
baoh mbeng caik! cho fùong c%èa fi nâo¡; ai anit dahlak caik! anh
thè!ng cho¡. § caik... caik Øc...Øc [Bkt.] mù!i fùo... mâ fä. — caik
ngap caik ndok jien mù!i lâm fùo fä fôi ti)en. § caik tian cØc tY˜
[Bkt.] fg. f¬e b_ung, f¬e ùy. — caik tian mang asit tel praong (cdà f¬e ùy t^è
nh%o f°en lù!n. § caik thaoh Øc OT@H [Bkt.] fg. b%o khçng, f¬e khçng. —
sang daok caik thaoh nhâ côn f¬e khçng. § caik drei Øc Rd‡ [Bkt.] fg.
cùui r_ap mînh. — caik drei talibat (DWMà cùui r_ap mînh l_ay t_a. § caik
nam angan Øc n* aF˜ [Bkt.] Ø lèu danh. — caik nam angan ka
harei hadei lèu danh l_ai cho f^!i sau. § caik mat Øc Mˇ [Bkt.] fg.
lèu ùy. — paka seng caik mat fi)eu fùang lèu ùy. § caik sanuai Øc SØnV
[Bkt.] fg. fÈnh èù!c. — Menye caik sanuai ka Ja Ka je cç Nh! fä fÈnh
èù!c vù!i c_éu Ka r)oi.
caiy ØcÁ [Bkt.] d. trâ. — manyum aia caiy u°ong nèù!c trâ.
cak c_ [Bkt.] d. cn cak cak chim xanh. — ciim cak cak, padai bak jak lac
bak lii (cd.à con chim xanh, lùua f)ay gi_a b%ao f)ay thùung.
cak c [Bkt.] 1 d. lùua bùo. — sa mbuk cak M_çt f°ong lùua bùo. § cak c
[Bkt.] 3 fg. trùoi. — mék cak bù&t trùoi. § cak c [Bkt.] 4 fg. bùui, bù!i
(tùocà. — cak mbuk bùui tùoc. § cak girak c g^r [Bkt.] fg. trùoi bu_çc,
trùoi (nùoi chungà.
cak c [Bkt.] 2 fg. ch%ay, nhÏ, phun, rÏ. — aia cak nèù!c rÏ.
cak c [Bkt.] 5 fg. nùèc, m_oc. — harek cak c%o m_oc; Phun kayau cak hala
Céy nùèt lùa. § cak mbaok c Oı@ [Bkt.] t. qu°an réu. — Pajaih cak
mbaok Thùoc gi°ong m_oc quùa c%è n"n r¬e qu°an l_ai vù!i nhau. § cak
mbluak c ıLV [Bkt.] t. th"m th^èa. — Ndom cak mbluak nùoi th"m
nùoi th^èa. § cak rok c Or [Bkt.] fg. phùat tri¬en. — Mada harei
mada cak rok câng ngây câng phùat tri¬en.
cakac ckÇ [Bkt.] fg. moi, fâo. — cakac labang moi l¨ç; cakac duah moi
tîm.
cakah ckH [Bkt.] t. ch¨è bùat. — nao takai cakah fi bèù!c chén nhè ch¨è bùat. §
cakah cakah ckH ckH [Bkt.] t. chén ch¨è bùat. — Yam nao cakah
cakah fi hâng hai, bèù!c chén ch¨è bùat.
cakak ck [Bkt.] fg. cù&t. — cakak klak cù&t b%o; cakak aw cù&t ùao.
cakala ckl_ [Bkt.] d. chù!p. — lingik cakala tr^!i chù!p.
44
www.atabook.com
cakan ck˜ (buah-à [Bkt.] d. trùai trâm f)au g°oi; khù!p c)au.
cakang ck! [Bkt.] fg. ch°ong ngang. — Wil wil mék gai cakang, wil dalam
labang, wil pak mata (cd.à trôn trôn, trôn trong hang, trôn ra b°on m_&t?
(cùai c°oi xayà.
cakar ck‰ [Bkt.] d. cçng chùèc; cùan b_ç.
cakeh ck⁄H [Bkt.] t. t_uc, t_uc tïu. — ndom cakeh nùoi t_uc.
cakiel cOkY⁄Ò [Bkt.] fg. xÏa. — cakiel tagei xÏa r&ng.
cakkuba ckUb_ [Bkt.] d. n_çi cùac; tri)eu th)an.
cakkuraba phat ckU_rb_ Pˇ [Bkt.] d. lo_ai ma d¨è.
caklaik cØkL [Bkt.] d. (cùaà trâu, qu%a.
caklaiw cØkL◊ [Bkt.] d. (cùaà trâu v^èa.
cakong cOkÏ [Bkt.] fg. khi"ng. — Klau urang ong cakong sa urang muk
(cd.à Ba çng khi"ng m_çt bâ; cakong ataw khi"ng xùac ch°et.
cakong ier cOkÏ Oi⁄‰ [Bkt.] d. t^è cûi ch%o f°en khù!p xè!ng c¬o tay (m_çt f!n
vº fo lè^!ng dén gianà.
cakran cRk˜ [Bkt.] 1 d. lô, lô nung. — cakran kiak lô nung g_ach. § cakran
cRk˜ [Bkt.] 2 d. b°ep l%èa.
cakri cRkfl [Bkt.] d. (cüà thè_!ng thè; b_ç tru%!ng.
cakuai cØkV [Bkt.] d. cheo; chu_çt nh%o.
cakuk ckU_ [Bkt.] fg. g°ap fçi l_ai. — cakuk blah biar g°ap fçi t^! gi°ay, x°ep
t^! gi°ay lâm hai.
cakung ckU! [Bkt.] (tnà khung tre ùup l"n xùac ch°et (fùam tang Ch&m
Bâlamçnà.
cala cl_ [Bkt.] 1 d. (Sktà s°o ph_én, s°o m_ang, s°o m_"nh. § cala cl_ [Bkt.] 2 d.
(idà vç phùuc, b°at h_anh.
calah clH [Bkt.] fg. l_ac. — nao calah fi l_ac; kabaw calah tapuer tréu l_ac
b)ay. § calah gah clH gH [Bkt.] t. rânh rë, rânh r_ot, rânh m_ach. —
ndom puec calah gah &n nùoi rânh r_ot. § calah caluen clH clV⁄˜
[Bkt.] fg., t. l_ac loâi. — bhap paran calah caluen, urang mâk drei nao
dahlau con dén l_ac loâi, ngè^!i ta bù&t mînh fi f)au. § calah blah clH
bLH [Bkt.] t. lèu l_ac. — nao calah blah grep jalan fi lèu l_ac khù&p n%eo
fè^!ng.
calaih calaoh cØlH cOl@H [Bkt.] t. b%un r%un. — tangin takai calaih calaoh
chén tay b%un r%un.
calaing calaong cØlÏ cOl@Ï [Bkt.] t. fûm f)e. — anâk tuei calaing calaong
con theo fûm f)e.
calang caluai cl! cØlV [Bkt.] t. tè!i tù&n. — mbaok mata calang caluai m_&t
mây tè!i tù&n.
calaoh cOl@H [Bkt.] d. rù&n nèù!c.
caleh cl⁄H [Bkt.] fg. cv paleh b%o r!i. — caleh gep krâh nuec b%o r!i nhau
gi¨èa ch^èng.
Cam c* [Bkt.] 1 d. Châm, Ch&m. — ilimo Cam v&n hùoa Ch&m; paran Cam
dén Ch&m. § Cam ala c* al_ [Bkt.] d. “Ch&m dèù!i“ (Ch&mà (AKOà.
§ Cam cuh c* cUH [Bkt.] d. Ch&m thi"u (Bâlamçnà. § Cam dar c* d‰
[Bkt.] d. “Ch&m chçn“. § Cam jat c* jˇ [Bkt.] d. cv Cam jiat
“Ch&m thu)an“ (Ch&m khçng lai gi°ong hay theo tçn giùao mù!i du nh_épà.
§ Cam jiat c* jYˇ [Bkt.] d. cv Cam jat “Ch&m thu)an“. § Cam Kur
c* kU‰ [Bkt.] d. m_çt fºa danh %! Phan RÈ (ASPà, Ch&m lai Khmer. §
45
www.atabook.com
Cam ngaok c* Of@ [Bkt.] d. “Ch&m tr"n“ (ngè^!i Thè_!ngà (AKOà. §
Cam baong c* Ob# [Bkt.] d. cn Cam dar “Ch&m chçn“. § Cam bar c*
b‰ [Bkt.] d. Ch&m lai. § Cam Bini c* b^nfl [Bkt.] (Ariya-à t"n m_çt tùac
ph¬am tr¨è tînh Ch&m. § Cam biruw c* b^rU◊ [Bkt.] d. “Ch&m mù!i“ (chÏ
Ch&m gi¨èa, ngè^!i Ch&m theo f_ao Islamà. § Cam Hraoy c* ORh@Á
[Bkt.] d. Ch&m Hroi. § Cam Yuen c* yV⁄˜ [Bkt.] d. cv Yuen Cam
ngè^!i Kinh c_èu.
cam c* [Bkt.] 2 d. fè^!ng ranh, ranh giù!i. — cih cam k%e fè^!ng ranh. § cam
anih c* an^H [Bkt.] d. m_uc ti"u. — cam anih pieh raksa m_uc ti"u ph_uc
v_u.
Camaik cØm [Bkt.] d. Vïnh H%ao.
camakaoh cmOk@H [Bkt.] t. nùong tÈnh, c_çc c^&n, fi"n ti°et. — kabaw
camakaoh tréu n¬oi fi"n.
camaluw cmlU◊ [Bkt.] d. fi_"u b_ç c%ua ngè^!i giä g_ao. — ngap camaluw gi%a
b_ç; lâm fi_"u.
camanaoh cmOn@H [Bkt.] d (cüà chè h)au.
Camanei cmn‡ [Bkt.] d. çng T^è (trçng nom cùac thùapà. — ong Camanei
bimong Po Romé Áng T^è thùap Pç Rçm".
camaoh cOm@H [Bkt.] d. n!i, ch°on. — aia di kraong nduec mang ngaok mai
tel, camaoh patri caok nan aia sawing nduec o truh (DWMà Nèù!c
sçng t^è tr"n cao f¬o xu°ong, f°en n!i cçng chùua khùoc, nèù!c xoùay khçng
ch%ay n¬oi.
camaong cOm# [Bkt.] d. b_e. — camaong patei b_e chu°oi.
camat cMˇ [Bkt.] t. lai, gi°ong lai. — anak camat con lai.
cammran c*Rm˜ [Bkt.] fg. l_uc soùat, ki¬em chùèng.
cammrep c*Rm⁄∏ [Bkt.] d. c&n nguy"n, c_çi r¨", g°oc tÈch. — cammrep ilimo
Champa c_çi r¨" n)en v&n hùoa Ch&m.
Campa c*p_ [Bkt.] 1 d. Champa, Chi"m Thânh.
campa c*p_ [Bkt.] 2 d. bçng sùè.
campi c*pfl [Bkt.] d. fân (f^!nà tranh.
camraih cØRmH [Bkt.] t. d°oc. — ba-ndan cak mamraih sè^!n nùui d°oc.
camraoh cORm@H [Bkt.] t. quùa khÈch. — hu biniai camraoh cùo thùai f_ç quùa
khÈch.
camrih cRm^H [Bkt.] t. (idà b°at thè^!ng; k^y qu_&t.
can c˜ [Bkt.] 1 d. m%om fùa, t%ang fùa. — can tablah t%ang fùa nùèt.
can c˜ [Bkt.] 2 d. m_&t tr&ng.
can c˜ [Bkt.] 3 fg. cv canék n%¬ay n¨!, phùat tri¬en.
canah cNH [Bkt.] 1 d. ngä. — jalan klau canah fè^!ng ba ngä; canah klau
ngä ba fè^!ng.
canah cNH [Bkt.] 2 d. vông méy.
canai cØn [Bkt.] fg. id ti"u h°et.
canaih cØnH [Bkt.] 1 d. sâng. — canaih ring brah sâng g_ao. § canaih cØnH
[Bkt.] 2 d. r¬o. — canaih jhik r¬o may; canaih gem lasei cùai l)ong bân.
canak cN [Bkt.] d. bùo, bùui canak mbuk bùui tùoc; cak klau canak njuh bu_çc
ba bùo c%ui.
Canar cN‰ [Bkt.] 3 (bal-à Tºnh Mÿ (m_çt th%u fç cü c∞ua vè!ng qu°oc
Champaà.
46
www.atabook.com
canar cN‰ [Bkt.] 1 d. khuçn vi"n, chu vi. — Bathak Canar Ilimo Trung
Tém V&n Hùoa.
canar cN‰ [Bkt.] 2 d. b_". — canar yang rup b_" tè_!ng th)an.
canar wer cN‰ v⁄‰ d. b_", f°e, n)en.
canék cn¨ [Bkt.] 1 d. (cüà dông döi.
canék cn¨ [Bkt.] 2 fg. (cüà nùèt, sinh sçi n%ay n%!, phùat tri¬en. — tel thun bhik
tapah di mblang, nan mang Pangdarang canék (PCà F°en n&m ph_ét tu
ngoâi chûa, °ay lâ n&m Phan Rang phùat tri¬en.
canéng cn¨! [Bkt.] d. giu^!ng. — canéng kayuw giè^!ng g¨ç; canéng krém
giè^!ng tre.
cang c! [Bkt.] 1 fg. ch^!, f_!i. — cang gep ch^! nhau; cang chuai je o mboh
thei mai f_!i léu r)oi mâ ch%&ng th°ay ai tù!i. § cang ka c! k_ [Bkt.] (cà
khoan fä. — cang ka juai ndom dahlau juai Khoan fä, f^èng nùoi trèù!c.
cang c! [Bkt.] 2 fg. cè!ng. — cang lanâh cè!ng m%u. § cang gineng c! g^n!⁄
[Bkt.] d. m_&t v¨ç c%ua tr°ong gin&ng.
cang wah c! vH [Bkt.] fg. (cüà nhºp, fùanh nhºp.
cangak cF [Bkt.] t. id th°ap hên, phâm t_uc. — menuh meneng sa urang
cangak tÈnh n°et c%ua m_çt k%e phâm t_uc.
cangua cfV_ [Bkt.] d. nia. — Urang jiong di mik saong wa, drei me-aom
cangua kaoh gai pataok Ngè^!i tîm an %ui n!i chùu bùac, ri"ng mînh fi
f_çi cùai nia, ch_&t céy v)e ch°ong f¨! (mÏa mai k%e fùanh m°at tînh mùau m%u
fi tîm l_!i danh vù!i ngu^!i ngoâià.
cani cnfl [Bkt.] 1 t. l°ap lùanh, sùang chùoi, ùong ùanh.
cani cnfl [Bkt.] 2 t. cùo s_oc, nhi)eu mâu. — khan bai cani t°am v%ai s_oc (cùo
nhi)eu mâuà.
canih cn^H [Bkt.] d. m¨éu. — nai gru cih canih ka anak saih methram wak
cç giùao k%e m¨éu cho h_oc sinh t_ép vi°et (nùetà.
canni cñfl [Bkt.] d. (cüà am th^!.
canu cnU_ [Bkt.] 1 d. d°au in, cùo l^&n, cùo v_"t. — ataong hawei hu canu fùanh
b^&ng roi cùo l^&n. § canu cnU_ [Bkt.] 2 d. cùai c¨!. — duk mang canu fo
b^&ng cùai c¨!. § canu cagam cnU_ cg* [Bkt.] d. kÈch thèù!c. — canu
cagam kaya nan nde halei? kich thu!c v_ét °ay l!n hay nh%o?
canuk cnU [Bkt.] d. céy l_ui. — cuk ikan di canuk l_ui ca vâo céy l_ui.
canuw cnU◊ [Bkt.] 1 d. ngùon. — canuw takai ngùon chén; canuw tangin
ngùon tay. § canuw cnU◊ [Bkt.] 2 d. ngùon tay feo nh¨én.
cao cik Oc@ c^ [Bkt.] t. id Èch k%y, hâ ti_"n, b%un xÏn.
caoh Oc@H [Bkt.] 1 fg. m¬o. — manuk caoh brah gâ m¬o g_ao. § caoh Oc@H
[Bkt.] 2 dt. cu°oc. — caoh labang dar ataw matai fâo l¨ç chçn xùac ch°et;
caoh haluk cu°oc f°at. § caoh Oc@H [Bkt.] 3 fg. fùa. — main caoh
bilaong ch!i fùa bùong; gaok asaih caoh bº ng_èa fùa; manuk caoh gep gâ
fùa nhau. § caoh chom Oc@H OC* [Bkt.] d. trô ch!i fùa kh&n. § caoh cin
Oc@H c^˜ [Bkt.] fg. ch_ay nh%ay tho%ai mùai. — main caoh cin ch!i bay
nh%ay. § caoh dang Oc@H d! [Bkt.] fg. cv tadak dang gi¨éy gi_ua. § caoh
haluh Oc@H hlUH [Bkt.] (chmà cu°oc m_çi. § caoh ina Oc@H in_ [Bkt.] fg.
ch%èi bù!i. — ra kamei caoh ina gep fân bâ ch%èi bù!i nhau. § caoh klan
Oc@H kL˜ [Bkt.] fg. nh%ay c¨éng. — limaow nduec caoh klan con bô v^èa
ch_ay v^èa nh%ay c¨éng. § caoh parah Oc@H prH [Bkt.] fg. bù!i mùoc, bè!i
mùoc. — caoh parah duah mbeng bè!i mùoc tîm &n. § caoh parah Oc@H
47
www.atabook.com
prH [Bkt.] fg. h°at h%ui, h°at c%&ng. — caoh parah anak h°at h%ui con; caoh
parah gep h°at c%&ng nhau. § caoh ruah Oc@H rVH [Bkt.] fg. kùen, kùen
ch_on.
caoh Oc@H [Bkt.] 4 t. l%e. — harei caoh ngây l%e.
Caok Oc@ [Bkt.] 1 d. (lânhà Hi°eu L¨" (Ninh Thu_énà.
caok Oc@ [Bkt.] 2 fg. khùoc k¬e. — hadiip caok ka pathang matai v_! khùoc k¬e
ch)ong ch°et.
caok Oc@ [Bkt.] 3 fg. bùoc. — huak caok &n bùoc; caok buh tapa gah deh bùoc
b%o qua b"n kia. § caok laok Oc@ Ol@ [Bkt.] fg. moi mùoc.
caong Oc@Ï [Bkt.] fg. sùang t_ao, t_ao ra. — kamei caong baoh bingu fân bâ
t_ao ra ki¬eu (hoa v&nà d_"t; caong anak ribaong khai (t_ao raà mè!ng
con. § caong Oc@Ï [Bkt.] fg. èù!c, mong, c)au. — acaong jieng hadiip
pathang mong thâng v_! thânh ch)ong. § caong takré Oc@Ï tRk¨_ [Bkt.]
fg. èù!c mu°on. — caong takrâ hu sa baoh sang siam èù!c mu°on cùo m_çt
c&n nhâ t°ot. § caong raow Oc@Ï Or@◊ [Bkt.] (chmà fùanh lu°ong, lâm
lu°ong.
caop Oc@∏ [Bkt.] d. ch%om. — caop mbuk ch%om tùoc.
caor Oc@‰ [Bkt.] d. f_çng, f_un. — caor cuah f_çng cùat, f_un cùat.
caow Oc@◊ [Bkt.] d. cv tacaow chùau (ti°eng çng g_oi n_èng chùauà. — buei
halei caow? vui khçng chùau?
cap c∏ [Bkt.] fg. ch°ap. — sa baoh o thau, sa ribuw o cap (tngà m_çt fi)eu
khçng hay, ngân l^!i sai Ngâi cüng khçng ch°ap (khçng ai ch°ap k%e ngu
d°ot c%aà.
capagem cπg° [Bkt.] fg. gù&n bùo. — hai tai ranam capagem lông y"u
thè!ng gù&n bùo.
capait cØpˇ [Bkt.] fg. nh)oi. — capait tapung nh)oi b_çt.
car c‰ [Bkt.] 1 d. b^! c_an, f". — bek car fù&p b^! c_an.
car c‰ [Bkt.] 2 fg. x&m. — car rup x&m mînh. § car c‰ [Bkt.] 3 fg. hùoa
trang. — car rup ng_uy trang.
car c‰ [Bkt.] 4 fg. r_an, nùèt. — kalaok car chai bº nùèt.
cara-mbap crı∏ [Bkt.] d. nhung.
carah crH [Bkt.] fg. kh%oa, g_at, phùa. — carah padai pa-ndap kh%oa lùua cho
ph%&ng.
carai cØr [Bkt.] d. truy)en thuy°et, truy)en th°ong, truy)en k^y. — carai pajieng
paran Cam truy)en thuy°et hînh thânh dén t_çc Ch&m.
Caraih cØrH [Bkt.] 2 d. (lângà Thanh Khi°et (Bînh Thu_énà.
caraih cØrH [Bkt.] 1 d. sen, hoa sùung.
caramai crØm [Bkt.] d. (céyà chûm ru_çt.
carana crn_ [Bkt.] d. vè!ng mi_"n.
carang cr! [Bkt.] d. vè!ng mi_"n cùo gù&n lçng cçng.
caraoh cOr@H (pabah-à [Bkt.] d. l¨ç tr¬o (%! b^! ru_çng f¬e nèù!c ch%ayà. § caraoh
tian cOr@H tY˜ [Bkt.] t. bâo b_ot, c)on câo.
caraok cOr@ [Bkt.] fg. chö, nùoi chen. — ndom caraok tama nùoi chö vâo.
caraong cOr# [Bkt.] d. chçng. — phaw caraong sùung vâ chçng (sùung °ongà.
caraow cOr@◊ [Bkt.] d. c)au v)ong.
caraw cr◊ [Bkt.] d. (conà sùao. § caraw patei cr◊ pt‡ [Bkt.] d. sùao f)au
rîu. § caraw buk cr◊ bU [Bkt.] d. sùao f)ong. § caraw bilang drew
cr◊ b^l! ORd⁄◊ d. sùao séu.
48
www.atabook.com
careng cr⁄! [Bkt.] d. trém. — klep careng di canak mbuk câi (giù&tà trém vâo
f)au tùoc.
carit caraot cr^ˇ cOr@ˇ [Bkt.] t. inh %oi. — main prew carit caraot ch!i la
inh %oi.
carit cr^ˇ [Bkt.] 1 d. (Mà ki°em ngù&n, ki°em charit.
carit cr^ˇ [Bkt.] 2 d. d°e mên. — sep carit kanjaok ti°eng d°e gùay; pacaoh
carit fùa d°e.
caritrak cr^Rt [Bkt.] 1 d. (Sktà t_ép quùan, phong cùach.
caritrak cr^Rt [Bkt.] 2 d. (cüà truy_"n k¬e, truy_"n ng_u ngçn.
carmil c‰m^Ò [Bkt.] d. kÈnh, gè!ng (feo mù&tà. — tuak carmil feo kÈnh.
catai cØt [Bkt.] d. trùai non. — catai paaok trùai xoâi non.
catai kia cØt kY_ [Bkt.] d. céy thº.
cataik cØt [Bkt.] fg. ngù&t. — cataik hu jung ngù&t ng_on.
cataot cOt@ˇ [Bkt.] d. f°ong, bäi. — daok sa cataot ng)oi m_çt f°ong (y"nà;
aih sa cataot Ïa c%a bäi.
catei ct‡ [Bkt.] d. cùai châng, châ tay.
cateng ct!⁄ [Bkt.] t. c&ng, th%&ng. — Katung calei pacateng keo déy cho
c&ng; huak kateng tung &n c&ng b_ung. § cateng arak takuai ct⁄! r
tØkV [Bkt.] gén c¬o. — cateng rak takuai methao saong urang gén c¬o
mâ c%ai ngè^!i ta; klaik paje daok cateng arak takuai kamlah Æn c&p r)oi
mâ côn gén c¬o ra cäi.
catuai cØtV [Bkt.] 1 fg. d_u, nh%u. — catuai katrew d_u b)o céu; katrew catuai
b^ç céu m)oi.
catuai cØtV [Bkt.] 2 t. huy)en bÈ, bÈ m_ét. — panuec paoh catuai ngçn ng¨è
huy)en bÈ, l^!i s°am.
catul ctUÒ [Bkt.] 3 d. fôn tre, sâo tre. — bambu khen aw di gai catul ph!i
qu)an ùao tr"n céy sâo tre (fôn treà.
catur ctU‰ [Bkt.] d. c^! tèù!ng. — man catur ch!i c^! tèù!ng.
caw c◊ [Bkt.] fg. khoan, moi. — caw labang khoan l¨ç, moi l¨ç. § caw ci
c◊ cfl [Bkt.] t. b_èc b_çi, cau cùo. — ong taha caw ci çng giâ cau cùo.
cawah cvH [Bkt.] 1 d. r)ong r)ong (cùa trâu conà. — anâk cawah con r)ong
r)ong.
cawah cvH [Bkt.] 2 t. ¬am m°oc. — mbaw cawah hçi m°oc.
cawan cv˜ [Bkt.] d. chung, chùùen nh%o. — cawan alak chung rè_!u.
cawei ak cv‡ a_ [Bkt.] d. chim khùach.
cei c‡ [Bkt.] 1 d. hoâng t%è. § cei c‡ [Bkt.] 2 d. c_éu, chùu. § Cei Brei c‡ Rb‡
[Bkt.] d. t"n m_çt chè%!ng lùy Ch&m.
cek c— [Bkt.] t. (nùoià dùoc, phùet, lùao. — juai ndom cek juai f^èng nùoi dùoc
chù!¡ § cek karek c— kr— [Bkt.] fg. dùoc phùach, phùach l°oi. — ban
nan cek karek biak cùai th^&ng °ay phùach l°oi th_ét¡
cek c⁄ [Bkt.] 1 d. bâ n_çi (m_e c%ua m_eà.
cek c⁄ [Bkt.] 2 d. nùui. — cek glaong glai paceng mang anak (cdà nùui cao
r^èng lùa che ngang m_&t. § cek car c⁄ c‰ [Bkt.] d. nùui non, non sçng.
§ cek dhuk c⁄ DU [Bkt.] d. hôn non b_ç.
Cem c° [Bkt.] d. cv Cam Cham, Ch&m, Châm.
ceng c⁄[! Bkt.] fg. chù&n. — Kut nan hu batau ceng Kut fùo cùo fùa chù&n ngang.
ceng c⁄Ï [Bkt.] d. (Và chè%!ng lùy.
ceng Oc⁄Ï [Bkt.] d. chi"ng. — paoh ceng fùanh chi"ng.
49
www.atabook.com
ceng rai c⁄! Ør [Bkt.] t. gan l^y. — anâk rinaih ceng rai fùèa bùe gan l^y.
cep c⁄∏ [Bkt.] fg. thù&t. — ceo canah thù&t vông; cep kacing aw thù&t nùut ùao.
ch - C
cha C [Bkt.] kÈ hi_"u ghi ph_u ém thùè tùam trong b_ç ch¨è Akhar thrah.
chai ØC [Bkt.] 1 d. m_çt tr&m ngân.
chai ØC [Bkt.] 2 fg. xay. — tuh padai dalam chai pieh chai jieng brah ba
f¬o lùua vâo c°oi xay f¬e xay ra g_ao lùèc.
chai ØC [Bkt.] 3 k. nhè (so sùanh cùo tÈnh khu°ech f_aià. — siam likei chai
yang f_ep nhè ti"n; ndom puec chai ribuk &n nùoi nhè bäo ()on âoà. §
chai ... chai ØC ... ØC [Bkt.] p. câng ... câng. — chai manyum chai
mahu câng u°ong câng khùat; chai puec chai padrâh câng r)ay câng rù&n
mù&t (lî l_!mà.
chaitan ØCt˜ [Bkt.] d. quÏ Satan.
chak cahak C C [Bkt.] p. ch°oc ch°oc. — chak chak mboh chak chak
lihik ch_!t hi_"n ch_!t m°at.
chak C [Bkt.] p. b¨çng ch°oc.
chang C! [Bkt.] t. chùoi. — chang aia harei chùoi m_&t tr^!i. § chang chang C!
C! [Bkt.] t. l^! m^!. — mânhâk hadah chang chang fên sùang l^! m^!. §
chang hadah C! hdH [Bkt.] t. m^! sùang. — lingik biruw chang hadah
tr^!i v^èa m^! sùang.
chaong OC@Ï [Bkt.] t. khai. — mbaw chaong hçi khai; chaong aia mâik khai
nèù!c fùai (ti¬euà.
chaor OC@‰ [Bkt.] t. cv suail sai. — ndom chaor paje nùoi sai r)oi. § chaor
njep OC@‰ Ô⁄∏ [Bkt.] d. ph%ai qu°ay, ph%ai trùai. — nyu thau chaor njep
hai blaoh ndom nùo cùo bi°et ph%ai qu°ay féu mâ nùoi.
chaot chaot OC@ˇ OC@ˇ [Bkt.] t. lä chä, nh%o gi_ot. — aia hep tanjoah chaot
chaot m)o hçi r!i lä chä.
chap C∏ [Bkt.] fg. r%ua. — randap ca-mbuai chap urang quen mi_"ng r%ua
ngè^!i. § chap hatem C∏ ht° [Bkt.] fg. cv hatem chap r%ua s%a.
char C‰ [Bkt.] d. phêng la, thanh la. — paoh char fùanh phên la.
chaya Cy_ [Bkt.] t. (Sktà l_çng l¨éy, hoa l_".
cheh C⁄H [Bkt.] fg. thÈch. — cheh bac thÈch h_oc; cheh di tian lông ham
thÈch; tian cheh ngap bruk ham lâm vi_"c. § cheh chai C⁄H ØC [Bkt.]
fg. thÈch thùu.
chia CY_ [Bkt.] (chmà xa, xe kùeo s_!i. — chia traow mrai xa fùanh °ong.
chiah CYH [Bkt.] d. ven, bi"n. — chiah glai ven r^èng.
chiar CY‰ [Bkt.] fg. s%èa cho fùung, cho cén.
chieng CY⁄! [Bkt.] t. chùeo, trùeo.
chit C^ˇ [Bkt.] d. s_è bong gén, sai khù!p. — chit takai sai khù!p chén.
chiùer OCY⁄‰ [Bkt.] fg. l_ang. — chiér rilaow gem di kalik l_ang thºt dÈnh vâo
da; chiér mâk limâk l_ang l°ay bù!t m¨! ra.
chiùet OCY⁄ˇ [Bkt.] 1 d. cv kachiùet l_ong. — chiùet mah pahaluai klau tel
(DWNà l_ong vâng che ph%u ba t)ang.
chiùet OCY⁄ˇ [Bkt.] 2 fg. nh%ay. — chiét yau asau, kaduw yau asaih (tngà
phùong nhè ng_èa, nh%ay nhè chùo (m_anh kh%oeà.
chom OC* [Bkt.] fg. xçng h!i. — riak aia chom n°au nèù!c xçng h!i.
chu CU_ [Bkt.] fg. ù!n (l_anhà. — chu lian dalam rup ù!n l_anh trong mînh.
chuah CVH [Bkt.] t. mau l_e, f_çt ng_çt. — nyu mai chuah nùo f°en f_çt ng_çt.
50
www.atabook.com
Chuai ØCV [Bkt.] 1 d. (Mbaok -à Müi Dinh.
chuai ØCV [Bkt.] 2 t. léu, hoâi, kùeo dâi. — mbeng chuai &n léu; hajan chuai
mèa hoâi. § chuai chuai ØCV ØCV [Bkt.] t. hoâi, dâi dâi, mäi mäi. —
mbeng chuai chuai &n hoâi. § chuai jamuai ØCV jØmV [Bkt.] t. léu lù&c.
— nao chuai jamuai fi léu lù&c.
chùeh OC⁄H [Bkt.] t. cv seh xinh. — cheh di cheh xinh tuy_"t. § cheh maleng
OC⁄H ml⁄! [Bkt.] t. xinh f_ep. — rup pabhap cheh maleng thén hînh xinh
f_ep.
chuer CV⁄‰ [Bkt.] t. vç tr_ét t_è.
chuk CU [Bkt.] t. l¨én l_çn; sai. — ndom chuk paje nùoi l_çn r)oi; wak akhar
chuk vi°et ch¨è sai.
chung CU! [Bkt.] 1 d. s_è sai trùai, sai l)am.
chung CU! [Bkt.] 2 t. xéy x¬am. — darah chung xéy x¬am, choùang vùang.
chut CUˇ [Bkt.] fg. tr_ét. — takai chut chén tr_ét khù!p; chut takai tr_ét khù!p
chén.
ciak cY [Bkt.] fg. cù&t, xù&t. — mak taow ciak taduk l°ay dao xù&t rau.
ciem OcY° [Bkt.] fg. cho &n. — ciem manuk cho gâ &n.
ciep OcY⁄∏ [Bkt.] d. gâ con, chim non. — kalang sawah sadrei anak ciep
di)eu héu v)o m_çt con gâ con.
ciet OcY⁄ˇ [Bkt.] d. chi°et (f)o dûng lâm b^&ng treà. — ciet paong chi°et hînh
ch¨è nh_ét f¬e f_èng sùach v%! Ch&m.
ciew OcY⁄◊ [Bkt.] 1 d. (harek-à c%o chi°eu. § ciew OcY⁄◊ [Bkt.] 2 d. chi°eu. —
lang ciew tr%ai chi°eu. § ciew kaok OcY⁄◊ Ok@ [Bkt.] d. chi°eu fan b^&ng
dùèa r^èng. § ciew bang OcY⁄◊ b! [Bkt.] d. chi°eu gon (dûng cho l¨" t_ucà.
§ ciew bingu OcY⁄◊ b^fU_ [Bkt.] d. chi°eu bçng. § ciew ridaih OcY⁄◊ r^ØdH
[Bkt.] d. chi°eu xe (chi°eu dâià. § ciew ranuw OcY⁄◊ rnU◊ [Bkt.] d.
chi°eu méy trù&ng.
cih c^H [Bkt.] 1 fg. vë, k%e. — cih sa drei kabaw vë m_çt con tréu; barih cih
gheh nùet vë f_ep; cih biluw mata k%e lçng mây. § cih c^H [Bkt.] 2 fg.
fùanh, xÏa, t"m. — cih pakao fùanh thu°oc; cih hala t"m tr)au.
ciim cY& [Bkt.] d. chim. — ciim heng con träu (con r)çng ngè^!i Ch&m thè^!ng
ch_am tr"n nhâ m)oà; thruh ciim t¬o chim. § ciim catuei cY& cØtV [Bkt.]
d. chim m)oi. § ciim barim cY& br& [Bkt.] d. chim chùoc. § ciim bom cY&
Ob* [Bkt.] d. d_a fi¬eu. § ciim mah cY& mH [Bkt.] 1 d. (conà träu mâu
vâng. § ciim mah cY& mH [Bkt.] 2 d. (conà quÈt.
ciip cY^∏ [Bkt.] 1 fg. chºu. — ciip brei chºu cho; ciip ka urang puec chºu bº
ch%èi. § ciip cY^∏ [Bkt.] 2 fg. chºu, thùu th_ét. — kamlah o hu nyu ciip
paje cäi khçng fè_!c, nùo chºu thùu th_ét r)oi. § ciip alah cY^∏ alH [Bkt.]
fg. chºu thua. — ka marat hatai o blaoh ciip alah chèa ph°an f°au mâ
fä chºu thua r)oi. § ciip glac cY^∏ gLÇ [Bkt.] fg. chºu t_çi. — jaguk kuk
akaok ciip glac t"n xém lè_!c cùui f)au chºu t_çi. § ciip matai cY^∏ mØt
[Bkt.] fg. chºu ch°et. — dak ciip matai, oh ciip tachep thâ chºu ch°et
chù! khçng chºu nh_uc.
ciip cY^∏ [Bkt.] 3 t. chºu, thi°eu. — pablei ciip bùan thi°eu.
cik c^ [Bkt.] 1 d. th^èa, dè (thùèc &n, f)o &nà. — brei cik ka asau mbeng cho
chùo &n f)o dè.
cik c^ [Bkt.] 2 fg. xôe. — cik thiap xôe cùanh; cik kadik r%e qu_at. § cik ca-
mbuei c^ cØıV [Bkt.] fg. bïu mçi. § cik praik c^ ØRp [Bkt.] fg.
51
www.atabook.com
ch" bai (m_çt cùach nh%o nh_&tà. § cik rik c^ r^ [Bkt.] t. chi chÈt. —
tapuer anâk cawah cik rik b)ay r)ong r)ong chi chÈt.
cikuh c^kUH [Bkt.] d. s°eu.
cil c^Ò [Bkt.] (ula-à d. lo_ai rù&n d¨è. — sanak yau ula cil (tngà Hung d¨è nhè
rù&n f_çc.
cing c^Ï [Bkt.] 1 d. r_çng, l)ong. — katruw klah di habai, tapay klah di cing
(tngà b)o céu s¬o gi%o, th%o s¬o l)ong. § cing c^Ï [Bkt.] 2 d. °ong tre f¬e
lè^!ng, fong.
cing c^Ï [Bkt.] 3 d. khù&c, khùèa, khÈa (thânh d°auà.
co Oc_ [Bkt.] d. (Và cv libik ch¨ç. — caik hu co c°at cùo ch¨ç.
coh OcH [Bkt.] 1 d. h_at gi°ong.
coh OcH [Bkt.] 2 d. vch (sùongà v¨ç thânh hoa, n%!. — riyak paoh coh bilik di
tada (DWMà sùong cu)on cu_çn v¨ç vâo b^! cùat; coh bingu n%! hoa.
coh OcH [Bkt.] d. bùup, fùoa. — coh bingu bùup hoa; coh kapah bùup bçng.
coh pak OcH π_ [Bkt.] d. (hoaà tùè quÈ.
cong OcÏ [Bkt.] fg. ch^!. — nao dec pieh cong urang hadei fi t^è t^è f¬e ch^!
ngè^!i fi sau.
cong ORcÏ [Bkt.] fg. f¬e l"n gùac l"n. — crong laiy ngaok paban gùac chén l"n
bân; pok gaok crong tagok ging bù&t n)oi l"n b°ep.
crac RcÇ [Bkt.] fg. khù&c. — crac angan di phun kayuw khù&c t"n vâo thén
céy.
crah be RcH b— [Bkt.] fg. f_çi kh&n (m_çt ki¬eu f_çi kh&n c%ua ngè^!i Ch&mà. —
muk rija crah be tamia bâ rija f_çi kh&n mùua.
crah RcH [Bkt.] fg. b)oi thè^!ng. — crah nde kabaw b)oi thè^!ng duy"n b^&ng
tréu.
crai ØRc [Bkt.] fg. tèù!i. — crai aia ka njem tèù!i nèù!c cho rau.
craih ØRcH [Bkt.] 1 fg. ch%e ra. — craih kem ridaih ch%e chén c&m xe. § craih
ØRcH [Bkt.] 2 fg. g_ach b%o. — craih akhar chuk g_ach b%o ch¨è sai.
craik ØRc [Bkt.] t. sù!m. — padai craik lùua sù!m.
craiy ØRcÁ [Bkt.] fg. xùen. — craiy phun bingu dalam ben main xùen céy hoa
trong cçng vi"n.
crak Rc [Bkt.] fg. nh)oi, n_ap (f_anà.
cran Rc˜ [Bkt.] fg. cv kran (gâà fùa. — manuk ina kran nyu nùo bº gâ mùai
fùa.
craoh ORc@H [Bkt.] 1 d. su°oi. — craoh dalam su°oi séu; aia craoh nèù!c su°oi. §
craoh ORc@H [Bkt.] 2 fg. fi t%a. — aih craoh Ïa ch%ay. § Craoh Sahala
Plom ORc@H shl_ OpL* [Bkt.] d. Su°oi Vïnh H%ao.
craok ORc@ [Bkt.] 1 fg. trùut vâo, fùut, bùon. — craok brah tama khang trùut
g_ao vâo khè!ng; craok lasei ka anak bùon (fùutà c!m cho con. § craok
brah ORc@ RbH [Bkt.] tg. l¨" cho &n (trong fùam tang Ch&m Bâlamçnà. §
craok masin ORc@ m⁄S^˜ [Bkt.] fg. lâm mù&m. § craok suan ORc@ sV˜
[Bkt.] fg. ban h)on, g_oi h)on (lân s°ong l_aià. § craok ORc@ [Bkt.] 2 fg.
n°oi (mùaià ra. — mâk gak craok tabiak pacheng pa-ndiak l°ay t°am tranh
n°oi ra che nù&ng.
craong ORc# [Bkt.] d. cv traong (céyà câ.
creh Rc⁄H [Bkt.] t. khçng f)eu, ch"nh l_"ch. — dua gah akaok creh di gep hai
f)au ch"nh nhau.
crem Rc° [Bkt.] 1 d. n!i ch¨ç.
52
www.atabook.com
crem Rc° [Bkt.] 2 fg. ngém. — jru crem alak thu°oc ngém rè_!u; crem pajaih
ngém gi°ong; crem kakua ngém f°at v¨! cây. § crem Rc° [Bkt.] 3 t. thén
m_ét, thém tînh.
creng Rc⁄! [Bkt.] fg. hùoa phùep, bi°en hùoa. — creng manuis jieng liman kaok
bi°en ngè^!i thânh voi trù&ng.
crih Rc^H [Bkt.] t. l_a, mù!i l_a, xa l_a. — urang crih ngè^!i l_a; urang crih palei
ngè^!i xùè ngoâi. § crih bikan Rc^H b^k˜ [Bkt.] t. khùac l_a, l_a. — ralo
urang crih bikan biruw mai cùo nhi)eu ngè^!i l_a mù!i tù!i.
crik Rc^ [Bkt.] d. mûi x_a.
Cru Rc_U [Bkt.] d. (ngè^!ià Churu.
cruh RcUH [Bkt.] 1 fg. d_ép. — cruh apuei d_ép l%èa, d_ép tù&t.
cruh RcUH [Bkt.] 2 fg. phùung fi°eu. — cruh ndam matai phùung fi°eu fùam ma.
cuah cVH [Bkt.] d. cùat. — cuah liga cùat s_an; cuah kraong cùat (%!à sçng. §
Cuah Glaong cVH OgL@Ï [Bkt.] d. t"n m_çt lâng Ch&m (Ninh Thu_énà. §
Cuah Patih cVH pt^H [Bkt.] d. (lângà Thânh TÈn (Ninh Thu_énà.
cuah ruah cVH rVH [Bkt.] fg. ch_on l_èa.
cuak cV [Bkt.] 1 fg. sùang tùac. — cuak jieng ariya sùang tùac thânh th!. §
cuak cV [Bkt.] 2 fg. thù&t, bu_çc, nºt. — cuak ka-ing thù&t lèng. § cuak
cV [Bkt.] 3 fg. gùan, ghùep, k°et. — cuak dua urang saong gep gùan
ghùep hai ngè^!i vù!i nhau; cuak yut k°et b_an. § cuak cV [Bkt.] 4 fg.
gi¨"u. — panuec ndom cuak l^!i nùoi gi¨"u; duah baoh cuak ka urang
klao f_&t chuy_"n gi¨"u cho ngè^!i ta cè^!i. § cuak jieng cV jY⁄! [Bkt.]
fg. c°au t_ao.
cuang cV! [Bkt.] t. r_çn. — ngap cuang di urang lâm r°oi ngè^!i ta. § cuang
ka-ndah cV! kÎH [Bkt.] 1 t. r°oi rù&m. § cuang ka-ndah cV! kÎH [Bkt.] 2
t. hi¬em tr%!. — jalan nao daok ralo nuec cuang ka-ndah fè^!ng fi côn
nhi)eu fo_an hi¬em tr%!.
cue cV— [Bkt.] fg. chu°ot, vùot nh_on. — cue jamang krâm chu°ot c_oc tre; cue
kaké mâi s^èng.
cuh cUH [Bkt.] 1 fg. f°ot. — cuh gahlau f°ot tr)am hè!ng; cuh pakao m)oi
thu°oc.
cuh cUH [Bkt.] 2 fg. bù&n, s&n. — cuh phaw bù&n sùung; cuh rimaong s&n c_op.
cuit cV^ˇ [Bkt.] t. nh_on. — také kubaw cuit s&èng tréu nh_on.
cuk cU_ [Bkt.] fg. l_ui, xi"n, x%o, fùut, feo, m_&c. — cuk ikan tama canuk l_ui
cùa vâo céy l_ui; cuk tangi brei angan x%o tai f_&t t"n; cuk nyuk feo chu¨çi;
cuk aw m_&c ùao.
cuk cU [Bkt.] fg. rùuc. — tapuer ada ruc padai haok dalam hamu anreng
b)ay vºt rùuc tîm thùoc väi trong fùam ru_çng.
cum cU* [Bkt.] fg. hçn, ng%èi. — cum anâk hçn con; cum ka bak lamak hçn
chèa fä; cum mboh buw hanguw ng%èi th°ay mûi th!m.
cur cU‰ [Bkt.] d. vçi. — cur mbeng hala vçi &n tr)au; ataong cur quùet vçi.
cut cUˇ [Bkt.] fg. chùui, nhâo. — cut akaok trun chùui f)au xu°ong.
cuw cU◊ [Bkt.] d. ch_éu. — cuw aia ch_éu nèù!c.
da d [Bkt.] kùy hi_"u ghi ph_u ém thùè mè^!i sùau c%ua b_ç ch¨è akhar thrah.
da d_ [Bkt.] d. cv ada (conà vºt.
daa da_ [Bkt.] fg. m^!i. — daa tabiak m^!i ra; daa tuai tama sang m^!i
khùach vâo nhâ. § daa raok da_ Or@ [Bkt.] fg. m^!i fùon, châo m^!i. —
cang daa raok ka mâng mai ch^! m^!i fùon mù!i tù!i.
53
www.atabook.com
dabuan dbV˜ [Bkt.] t. man di.
dadin ddI˜ [Bkt.] d. h%oa. — harei dadin ngây h%oa.
daduel ddV⁄Ò [Bkt.] fg. chùép nh_én, chùép thu_én. — daduel gep f^çng lông.
dagen dg⁄˜ [Bkt.] t. (chi^"uà ngang. — duk gah dagen fo theo chi^"u ngang.
dah dH [Bkt.] 1 t. cv hadah sùang. § dah ginuh dH gInUH [Bkt.] t. sùang s%ua.
— mbaok mata dah ginuh m_&t mây sùang s%ua. § dah tambang dH tµ!
[Bkt.] t. vinh quang. — dah tambang bengsa khaol ita vinh quang t%ç
quùçc chùung ta. § dah dai dH Ød [Bkt.] t. sùang t%o. — lingik dah dai je
tr^!i fä sùang t%o r^çi. § dah payah dH pyH [Bkt.] fg. giäi bây. — dah
payah wek panuec kadha giäi bây l_ai cho rö chuy_"n. § dah mata dH
mt_ [Bkt.] kng. sùang mù&t. — gaok akaok ralo mbeng ka nyu dah mata
hai f_ung f^éu nhi^"u l^én cho hù&n sùang mù&t ra. § dah mat dH Mˇ [Bkt.]
t. sùang ùy, sùang d_a. — ban asit nan dah mat biak th^&ng bùe sùang ùy th_ét.
dah dH [Bkt.] 2 c. kîa. — dah! hâ ngap hagait nan? kîa, m^éy lâm chi fùéy?.
dahak dh_ [Bkt.] t. ti"u xâi. — dahak jien padai ti"u xâi ti^"n c%ua.
dahlak dhL [Bkt.] f. tçi. — dahlak oh takrâ o tçi khçng thùich féu; amaik
dahlak m_e tçi.
dahlau dhLU! [Bkt.] t. trèù!c. — ai nao dahlau baik anh fi trèù!c fi; brei thau
dahlau dua harei cho biù"t trèù!c hai ngây; dahlau deh trèù!c kia. §
dahlau di abih dhLU! dfl abIH [Bkt.] trèù!c ti"n. § dahlau hadei dhLU! hdE
[Bkt.] d. trèù!c sau. — dahlau hadei jang duah mboh min trèù!c sau
cüng tîm thùéy thçi.
dai Ød [Bkt.] 1 fg. fèa. — dai yun fèa vöng; dai nao dai mai fèa qua fèa
l_ai. § dai buai Ød ØbV [Bkt.] fg. fùanh fu. § dai matei Ød mtE [Bkt.]
fg. foùan m_çng (b^&ng cùach cho qu%a lù&c fu fèa qua l_aià. § dai Ød [Bkt.]
2 fg. giùup. — thau dai gep ngap bruk biù"t giùup nhau lâm vi_"c.
dait wait Ødˇ Øvˇ [Bkt.] 2 t. tho&n thoù&t. — takai dait wait tuei Sah Pakei
(ASPà chén tho&n thoù&t theo Sah Pakei. § dait wait Ødˇ Øvˇ [Bkt.] 1
t. tè!m tùét, g_on gâng.
dak d [Bkt.] 1 d. b^! c%an. — bek dak fù&p b^! c%an. § dak d [Bkt.] 3 fg.
sù&p, xù"p. — dak talei sù&p hâng; dak ka hu danak sù&p xù"p cho cùo thùè t_è.
§ dak pataom d pOt [Bkt.] fg. chùét fùçng. § dak ray d rÁ
[Bkt.] d. bi"n ni"n s%è. — dak ray patao Cham bi"n ni"n s%è cùac vî vua
Champa. § dak d [Bkt.] 4 p. khçng, ch%&ng, khçng h^". — dahlak dak
anit nyu tçi ch%&ng thè!ng hù&n; dak nao khçng fi. § dak d [Bkt.] 5 p.
câng. — dak daok tamuh di tian (APAà câng ng^çi thî ùy tùè câng n%ay ra.
§ dak d [Bkt.] 6 p. thâ r^&ng, ch%&ng thâ. — dak lihik kabaw yau oh
dak di maluw mbaok (tngà thâ mùét fçi tréu côn h!n mùét m_&t; dak
dahlak ngap biblaoh ch%&ng thâ tçi lâm cho r^çi. § dak tra d Rt_ [Bkt.]
(o-à khçng h^" gî. § dak dak d d [Bkt.] t. hâng hâng, lù!p lù!p. —
ritak cei wei wei, traong cei dak dak (cdà f_éu c%ua chùu xanh tè!i, câ
c%ua chùu lù!p lù!p. § dak... dak d d [Bkt.] m¨çi...m¨çi, h^&ng. — dak
malem dak hu cùo h^&ng f"m, f"m nâo cüng cùo. § dak d [Bkt.] 2 d,
Skt. phè!ng nam. § dak d_ [Bkt.] d. cv hadak bùi fao.
dakhah dakhat dKH dKˇ [Bkt.] fg. bùç thùi. — dakhah dakhat ka rinaih
huak dahlau phén phùat (bùç thùià cho lü tr%e &n trèù!c.
daklan dkL˜ [Bkt.] fg. chùu ùy.
54
www.atabook.com
daksanak dsn [Bkt.] d,Skt. chùinh Nam.
dakuh dkUH [Bkt.] d. f^ç trang sùèc.
dal cur dÒ cU‰ [Bkt.] d. bînh vçi (f%" &n tr^éuà.
dal dÒ [Bkt.] 1 fg. c%an tr%!. — dal gep c%an chén nhau. § dal dÒ [Bkt.] 2 t.
th!m, dºu, dºu nh_e. — hangew mbuw dal mûi hè!ng thoang tho%ang.
dala dl_ [Bkt.] fg. (daok-à (ng^çià xuùçng. — daa tuai daok dala di ciew m^!i
khùach ng^çi xuùçng chiù"u.
dalah dlH [Bkt.] 1 d. lè¨!i. — dalah yau dalah ula parawak (tngà lè¨!i nhè
lè¨!i rù&n h%ç mang. § dalah dlH [Bkt.] 2 d. m_&t. — dalah aia m_&t nèù!c.
§ dalah dlH [Bkt.] 3 d. ng_on. — dalah apuei ng_on l%èa; dalah dien
ng_on nù"n. § dalah rasa dlH rS_ [Bkt.] d. (céyà lè¨!i long. — paga
apuh mâng dalah rasa râo r¨éy vù!i céy lè¨!i long. § dalah riyak dlH
rIy_ [Bkt.] d. ng_on sùong. — daok di lok praong yaom aia tathik, ra
ngap kapal blaoh ndik hake di ngaok dalah riyak (AGAà tr"n f^!i
khçng cùo gî lù!n h!n f_ai dè!ng, nhèng ngè^!i ta cùo th%" lâm thuy^"n vè_!t
qua sùong c%a.
dalah dlH [Bkt.] 4 d. giâi bçng (d_"tà. § dalah jih dlH jIH [Bkt.] chm. cn
jih dalah (dà th%ç c%ém, hâng d_"t tay c%ua ngè^!i Ch&m (nùoi chungà.
dalah dlH [Bkt.] 5 t. dè, th^èa. — ndom dalah nùoi th^èa; dalah di tathau th^èa
hi%"u; lisei huak daok dalah c!m &n côn th^èa. § dalah dalai dlH dØl
[Bkt.] t. dè d_ét, th^èa thäi. — kaya kal dalah dalai juai bidha juai! c%ua
c%ai fä dè d_ét, chù! lo. § dalah labaih dlH lØbH [Bkt.] t. dè th^èa. —
manuis dalah labaih ngè^!i th^èa, k%e dè th^èa (khçng ai fù"m x%ia tù!ià.
dalam dl* [Bkt.] 1 t. séu. — kraong dalam sçng séu; dalam sa yer séu m_çt
säi tay. § dalam dl* [Bkt.] 2 k. trong. — dalam tian trong lông; tama
dalam sang vâo trong nhâ; dalam dua urang, thei mâk? trong hai fùèa
ai lùéy.
dalap dl∏ [Bkt.] d. (céyà h^çng.
dalar dl‰ [Bkt.] (-siaà d,chm bùanh xe chuy^"n c%ua sa fùanh ùçng.
Dalat dlˇ [Bkt.] d. Fâ L_at.
dali dlfl [Bkt.] d. f_ot. — dali saranai f_ot kên.
daliak dlY [Bkt.] 1 d. (cùaià khoan, vô. § daliak dlY [Bkt.] 2 fg. khoan.
dalikal dlIkÒ [Bkt.] d. chuy_"n c%ç tùich.
dalim dl§ [Bkt.] d. (céyà l_èu. — baoh dalim trùai l_èu.
dalipel dlIp⁄Ò [Bkt.] t. tùam. — dalipel pluh tùam mè!i; dalipel ratuh tùam
tr&m.
dalok dOl [Bkt.] fg. nçn m%èa, ùoi. — dalok tabiak kan khing duen (AGAà
m%èa ra khùo mâ hùçt l_ai.
daluen dlV⁄˜ [Bkt.] 1 fg. mùot, mùot nh_&t. — duah daluen mùot lùua sinh nhai.
§ daluen dlV⁄˜ [Bkt.] 2 t. thu_én, xuçi. — pagan daluen ngè_!c xuçi.
daman dm˜ [Bkt.] fg. tiù"c. — daman ka drep lihik tiù"c c%ua mùét. § daman
kalih dm˜ klIH [Bkt.] fg. tiù"c r%e.
damang dm! [Bkt.] d. m^çng, c_èa. — damang kaok manuk m^çng gâ;
damang takai manuk c_èa gâ.
damang manuk dm! mnU [Bkt.] d. (céyà m^çng gâ.
damang mata dm! mt_ [Bkt.] fg. tr^èng mù&t.
damham d*h* [Bkt.] t. lºch läm, thanh lºch.
55
www.atabook.com
damnai d*Øn [Bkt.] d. lºch trînh, chè!ng trînh. — ngap bruk tuei damnai
lâm vi_"c theo chè!ng trînh.
dan d˜ [Bkt.] d. c%ua bùç thùi, én hu_". — brei dan bùç thùi. § dan dun d˜ dU˜
[Bkt.] fg. tr^èng ph_at, tr^èng trº. — dan dun manuis ba jalan tr^èng trº k%e
ch%u mèu.
danah dnH [Bkt.] fg. gù&t g%ong, d¨è d_çi. — danah hatai b_èc mînh.
danak dN [Bkt.] 1 d. li¨"n (m_çt xùép lùa tr^éu kho%ang 15-20 lùaà. — dak sa
danak hala sù&p m_çt li¨"n tr^éu. § danak dN [Bkt.] 2 d. thùè t_è, lù!p. —
dak jieng dua danak xù"p thânh hai lù!p. § danak dN [Bkt.] 3 d. fi^"u
kho%an. — dom danak majaik si ba tabiak biai nh¨èng kho%an sù&p mang
ra bân th%ao. § danak dN [Bkt.] 4 d. nghi thùèc. — danak ew yang
nghi thùèc cùung th^én. § danak dak dN d [Bkt.] d. chè!ng trînh. —
danak dak paben pataow pakai chè!ng trînh giùao d_uc. § danak dane
dN dn– [Bkt.] d. nghi thùèc (nùoi chungà.
danal dNÒ [Bkt.] d. chùen f_èng tr^éu cau (f%" cùungà.
danang dn! [Bkt.] 1 d. bù"n tâu. — ahaok deh pak danang tâu f_éu trong bù"n
(c%angà. § danang dn! [Bkt.] 2 fg. d_èa, f_éu. — danang ahaok f_éu tâu.
§ danang manyim dn! mz§ [Bkt.] d. khung d_"t. — danang manyim
aban khan khung d_"t d_ang tùém; danang manyim jih dalah khung d_"t
d_ang déy.
danaoh dandam dOn@H dÎ* [Bkt.] d. trînh t_è, lù!p lang. — ndom hu danaoh
dandam nùoi cùo lù!p lang.
danaok dOn@ [Bkt.] 1 d. giùa. — danaok haniel giùa d_ung c_u mù&c s_!i. §
danaok dOn@ [Bkt.] 4 d. n!i, ch¨ç %!. — danaok ndih ch¨ç ng%u. §
danaok dOn@ [Bkt.] 3 d. miù"u. — danaok po Nagar miù"u Bâ Chùua
Xùè. § danaok dOn@ [Bkt.] 2 d. ngh^". § danaok danang dOn@ dn!
[Bkt.] d. ngh^" nghi_"p.
danaong dOn@Ï [Bkt.] t. ngang b^&ng. — dua urang glaong danaong gep hai
fùèa cao b^&ng nhau; glaong danaong pabung sang cao ngang nùoc nhâ.
danap dN∏ [Bkt.] d. truy^"n thùçng. — danap ilimo Cham truy^"n thùçng v&n
hùoa Ch&m.
danar dN‰ [Bkt.] t,d. tr!n. — tanâh tanar fùét tr!n; daok di lok yau ra nao
di danar (AGAà sùçng %! tr"n f^!i nhè ngè^!i ta fi tr"n n^"n fùét tr!n.
danaw dN◊ [Bkt.] d. vüng. — danaw kabaw ndih vüng tréu n^&m; tapa truh
tathik jel di danaw (DTLà qua kh%oi bi%"n séu vèù!ng ao nèù!c c_an. §
danaw kabaw ma-ik dN◊ kb◊ maI [Bkt.] d. vüng nh%o tréu n^&m
(vüng tréu fùaià. — matai di kraong matai di tathik, thei matai di
danaw kabaw ma-ik takai palei (tngà chù"t sçng chù"t bi%"n, ai l_ai chù"t
vüng tréu n^&m c_anh lâng. § Danaw Panrang dN◊ pRn! [Bkt.] d. lâng
B^éu Trùuc (Ninh thu_énà.
danay dnÁ [Bkt.] fg. vang. — danay sep ai ew vang tiù"ng anh g_oi; prew
danay glai k"u vang r^èng. § danay angan dnÁ aF˜ [Bkt.] t. n%çi
tiù"ng. — libik padei lahey danay angan n!i ngh%i mùat n%çi tiù"ng.
dandaih dØÎH [Bkt.] d. lô xo; cô (sùungà.
dandep dÎ⁄∏ [Bkt.] 1 t. vù&ng. — nao dandep fi vù&ng; dandep mbaok vù&ng
m_&t. § dandep dÎ⁄∏ [Bkt.] 2 t. kùin. — dep dandep trùçn kùin; ndom
dandep di anâk nùoi kùin khçng cho con biù"t. § dandep kawek dÎ⁄∏
kv⁄ [Bkt.] t. kùin fùao, bùi m_ét. § dandep jhak dÎ⁄∏ J [Bkt.] t. nham
56
www.atabook.com
hi%"m, séu f_çc. — tian dandep jhak ra gleng, mata mboh di baoh mata
(AGAà lông nham hi%"m së hi%"n l_ç cho ngè^!i thùéy. § dandep tang
dÎ⁄∏ t! [Bkt.] t. bi_"t t&m. — nao dandep tang fi bi_"t t&m. § dandep
mbaok dÎ⁄∏ Oµ@ [Bkt.] fg. vù&ng m_&t.
dang d! [Bkt.] 1 d. déy dang (m_çt lo_ai déy r^èngà. — haraik dang déy dang.
§ dang d! [Bkt.] 2 d. cn hadang tçm. — dang paong tçm hûm; raong
dang lèng tçm. § dang duei d! dVE [Bkt.] d. kinh phong, f_çng kinh.
dangih dfIH [Bkt.] fg. khçng b^&ng lông. — dangih akaok khçng b^&ng lông
(b^&ng cùach lù&c f^éuà. § dangih makaik dfIH mØk [Bkt.] fg. c&m tùèc,
gi_én d¨è. — dangih makaik tatrem takai (DVMà c&m tùèc quùa (çng taà
gi_ém chén.
danih dnIH [Bkt.] d. m_a. — dih danih fùuc m_a.
daning dnIÏ [Bkt.] 1 d. vùach. — daning cek vùach nùui. § daning dnIÏ [Bkt.]
2 fg. ng&n ph"n. — daning miang papan che ph"n b^&ng tùém vùan. §
daning kiak dnIÏ kY [Bkt.] d. bùèc tè^!ng g_ach. § daning paceng
dnIÏ pc⁄! [Bkt.] d. ch¨ç d_èa. — nyu hu daning paceng nùo cùo ch¨ç d_èa. §
daning haluk dnIÏ hlU [Bkt.] d. vùach fùét.
daning dnIÏ [Bkt.] 3 d. c%u n^én. — aek amaik nao mâk daning glai lir tapir
tian anâk kau lipa (cdà mûa fùoi m_e fi tîm fâo c%u n^én, r^èng r_ém mºt
mûng, b_ung con tçi fùoi.
danop dOn∏ [Bkt.] 1 d. ph^én vi_"c. — danop thei thei ngap ph^én vi_"c ai nùéy
lâm. § danop dOn∏ [Bkt.] 2 d. cùach sù&p xù"p, bùç trùi.
danrah dRnH [Bkt.] d. (céyà quùit r^èng.
danrak dRn_ [Bkt.] t. (lùuaà mù!i gieo. — padai danrak ru_çng lùua mù!i gieo.
danraok dORn@ [Bkt.] d. rau chua.
danreng dRn⁄! [Bkt.] d. (céyà mu^çng tr^éu.
danuc dnUÇ [Bkt.] d. n_oc. — duc mâng danuc chùich b^&ng n_oc.
danuh dnUH [Bkt.] 1 d. t_çi. — danuh hapak klaong naong ndua (ABCà t_çi %!
féu con ph%ai gùanh chºu. § danuh dnUH [Bkt.] 2 t. bº t_çi. § danuh glac
dnUH gLÇ [Bkt.] d. t_çi l¨çi. — danuh glac mâng muk kei ka anâk tacaow
ndua naong t_çi l¨çi t^è t%ç ti"n f%" con chùau ph%ai gùanh chºu. § danuh
khak dnUH K [Bkt.] d. t_çi (nùoi chungà.
danuk dnU [Bkt.] d. cn bot (céyà b^ç f^".
danum dnU* [Bkt.] d. cv tanum m^ç, m_ç. — tiap umat trun peh danum Deva
Samalaik (DVMà sai thi"n sùè xuùçng m%! c%èa m^ç cho D"va Samalek.
daoh Od@H [Bkt.] fg. cv adaoh hùat. § daoh pamre Od@H pRm– [Bkt.] fg. hùat
xèù!ng, hùat f_"m, xèù!ng ti¨"n fèa.
daok Od@ [Bkt.] 1 fg. ng^çi. — daok dala ng^çi xuùçng; daok ngaok canâng
ng^çi tr"n giè^!ng; daok cang chuai ng^çi f_!i léu. § daok Od@ [Bkt.] 2
fg. %!, %! mèù!n. — saai daok hapak? anh %! féu?; daok thaoh %! khçng;
daok saong po hu dua thun %! vù!i ch%u fè_!c hai n&m. § daok Od@
[Bkt.] 4 fg. fùçi x%è. — daok saong anâk hamem o jieng %! vù!i con gh%e
khçng fè_!c. § daok Od@ [Bkt.] 3 fg. côn. — manuis daok manuis
lihik k%e côn ngè^!i mùét; nyu daok jien hù&n côn ti^"n. § daok Od@ [Bkt.]
5 p. côn, fang. — liwik malem je blaoh daok madeh khuya r^çi mâ côn
thùèc; tuk daok rinaih th^!i côn tr%e; daok cang thei fang f_!i ai. § daok
Od@ [Bkt.] 6 k. côn. — nyu ye sanak, daok hâ? hù&n thî h¨çn, côn mây?.
§ daok apah Od@ apH [Bkt.] fg. %! f_!. — nao daok apah fi %! f_!. §
57
www.atabook.com
daok kandaong Od@ kOÎ@Ï [Bkt.] fg. sùot l_ai. — lihik abih daok
kandaong dom blah (giùéy t^!à mùét hù"t côn l_ai mùéy trang. § daok kréh
Od@ Rk¨H [Bkt.] p. côn fang, trong khi. — dahlak daok krâh ndom
blaoh nyu pakak tçi côn fang nùoi mâ nùo ch_&n; daok krâh pandiak
lingik gilac hajan fang khi nù&ng, tr^!i f%ç mèa. § daok thaoh Od@ OT@H
[Bkt.] 1 fg. ng^çi khçng. — luic harei daok thaoh o hu bruk hagait
ngap suùçt ngây ng^çi khçng, ch%&ng cùo chuy_"n gî lâm. § daok thaoh
Od@ OT@H [Bkt.] 2 t. (fân bâà khçng ch^çng, %! v_éy. — kamei daok thaoh
fân bâ khçng ch^çng. § daok di thaoh Od@ dfl OT@H [Bkt.] khi khçng,
ngang nhi"n. — daok di thaoh nyu taong gep khi khçng chùung fùanh
nhau. § daok deng Od@ d⁄! [Bkt.] fg. &n %!, cè x%è. — daok deng saong
nagar palei cè x%è vù!i hâng xùom; thau daok deng biù"t xè x%è. § daok
hapal Od@ hpÒ [Bkt.] fg. sùçng %én d_ét.
daom Od [Bkt.] d. sùçt rùet. — lian daom bº b_"nh sùçt rùet. § daom glai Od ØgL
[Bkt.] d. sùçt rùet r^èng. § daom sang Od S! [Bkt.] d. sùçt rùet f^çng.
daong Od# [Bkt.] fg. giùup, cùèu. — daong yang giùup fùam; gaok themgraing
thau daong gep g_&p ho_an n_an biù"t giùup nhau. § daong aek Od# a⁄
[Bkt.] fg. cùèu fùoi. — daong aek pak anak mata cùèu fùoi trèù!c mù&t. §
daong aia Od# aY_ [Bkt.] fg. cùèu quùçc. — tagok jalan nao daong aia
l"n fè^!ng cùèu quùçc. § daong nagar Od# ng‰ [Bkt.] fg. cùèu nèù!c, cùèu
qu" hè!ng. — marai daong nagar tr%! v^" cùèu nèù!c. § daong pajup Od#
pjU∏ [Bkt.] fg. giùup f¨!. — anit ranem daong pajup gep thè!ng y"u
giùup f¨! l¨én nhau. § daong paklah Od# πkLH [Bkt.] fg. gi%ai cùèu (DVMà.
daow Od@◊ [Bkt.] d. fiù"m canh, tr_am gùac.
dap d∏ [Bkt.] d. phùia, hâng. — (ribaong) dap gah kamei matuaw haniim
(DNà con mè!ng phùia b"n ph_u n¨è thî tùçt f_ep.
dar d‰ [Bkt.] 1 fg. chçn. — ndam dar fùam chçn; dar sa labang chçn m_çt
l¨ç; caoh labang dar fâo l¨ç chçn; dar diip chçn sùçng.
dar d‰ [Bkt.] 2 t. cv adar nh_e, së. § dar dar d‰ d‰ [Bkt.] t. nhê nh_e, se së.
— yam nao dar dar bèù!c fi nhê nh_e.
dara dr_ [Bkt.] d. thanh n¨è, con gùai, gùai f^çng trinh. — hu anâk dalam sang
cùo con gùai trong nhâ; brok dara d_éy thî; mrai dara s_!i ch%i nh%o. § dara
darom dr_ dOr* [Bkt.] d. con gùai con fùèa.
darah drH [Bkt.] d. mùau. — lihik darah tù&t kinh; juer darah sang mùau;
darah bhong mùau f%o. § darah patih drH ptIH [Bkt.] d. mùau trù&ng. §
darah riya drH rIy_ [Bkt.] d. kinh nguy_"t. § darah linah drH lInH
[Bkt.] d. mùau m%u. — sa darah linah saong gep cûng mùau m%u.
darak dr_ [Bkt.] 1 d. ch_!. — nao darak fi ch_!; pablei pak darak bùan
ngoâi ch_!. § darak dr_ [Bkt.] 2 d. bi%"n. — liman tel takai darak,
riyak paoh klak gem Sah Pakei (ASPà voi fù"n bäi bi%"n, sùong v¨ç ng_ép
chîm Sah Pakei.
daraksa drs_ [Bkt.] t. biù"t gi¨è gîn.
darang dr! [Bkt.] 1 d. r%ç lù!n. — canaih darang r%ç lù!n.
darang dr! [Bkt.] 2 d. (céyà nhän.
daraong dOr# [Bkt.] 1 d. nhºp c^éu. § daraong dOr# [Bkt.] 2 d. rè!ng xe. —
sang praong daraong daok thaoh (tngà nhâ lù!n rè!ng côn b%o trùçng.
darap dr∏ [Bkt.] fg. xéy, xéy d_èng, xéy cùét. — darap rabang xéy c^éu.
darei drE [Bkt.] d. (cùaà thu.
58
www.atabook.com
dari daro drfl dOr_ [Bkt.] fg. trû li_"u. — dari daro ka sa war payak tuai trû
li_"u cho m_çt bu%çi fäi khùach.
dari drfl [Bkt.] 2 d. fï. — ngap dari lâm fï. § Dari drfl [Bkt.] 1 (Po Yang-à
d. t"n m_çt th^én n¨è Ch&m.
daro dOr_ [Bkt.] fg. d_è fºnh. — harei ni drei daro nao tao? hçm nay mînh
d_è fºnh fi féu?; bruk nan seng daro dahlau vi_"c fùo n"n d_è fºnh trèù!c.
daruai dØrV [Bkt.] 1 d. gai. — rom daruai b_ui gai; daruai klep gai fém.
daruai dØrV [Bkt.] 2 t. thèa vù&ng, (ùit ngè^!ià. — daruai manuis di darak thèa
vù&ng ùit ngè^!i t_ai ch_!.
daw d◊ [Bkt.] d. cha m_e c%ua ''çng Y!t'' vâ ''Bâ Y!t''.
dawah dvH [Bkt.] t. toang hoùac. — mbeng peh dawah c%èa m%! toang hoùac.
dawait dØvˇ [Bkt.] d. chim te-te.
dawei dvE [Bkt.] fg. vùiu. — dawei di mbuk vùiu lùéy tùoc.
Dawet dv⁄ˇ [Bkt.] d. David.
dawi dawel dvfl dv⁄Ò [Bkt.] t. lu%én qu%én. — akaok nyu daok dawi dawel ka
hagait o thau f^éu ùoc hù&n côn nghï lu%én qu%én chuy_"n gî khçng hi%"u.
dayaong dy# [Bkt.] d. chi^"u dâi.
dayep dy⁄∏ [Bkt.] 1 d. f^éu hçm. — dayep rinaih ndih jua f^éu hçm, tr%e con
fä ng%u y"n; ndih dayep ng%u sù!m. § dayep dy⁄∏ [Bkt.] 2 d. m_çt lo_ai l¨"
rija (mùua vâo f^éu hçmà. — ngap dayep lâm l¨" rija ban f"m.
dayuw dyU◊ [Bkt.] d. (talei-à déy ùçng.
de d– [Bkt.] t. f^"u, b^&ng, ngang. — parabha de gep chia f^"u nhau; de gep
b^&ng nhau.
de Od– [Bkt.] d. fùéng. § depajieng Od–pOjY⁄! [Bkt.] d. fùéng t_ao hùoa. § debata
Od–bt_ [Bkt.] d. thè_!ng fù". § demagru Od–mRgU_ [Bkt.] d. chùèc sù&c cao
cùép f_ao Bâlamçn. § Dewa Mano Od–v_ mOn_ [Bkt.] d. t"n m_çt nhén v_ét
trong v&n chè!ng Ch&m, cüng lâ t"n m_çt tùac ph%ém trùang ca Ch&m.
deh d⁄H [Bkt.] fg. cv padeh d^èng, ng^èng. — deh takai d^èng chén; rideh deh
daok cang xe côn ng^èng l_ai f_!i. § deh padei d⁄H pdE [Bkt.] fg. ngh%i
ng!i. — drei deh padei pak ni nyâ! mînh d^èng ngh%i t_ai féy nhùe¡.
deh Od⁄H [Bkt.] 1 t. fùo, kia. — sang deh nhâ kia; harei deh hçm kia. § deh
Od⁄H [Bkt.] 2 c. kîa. — deh! nyu mai paje nùo fù"n r^çi kîa¡. § deh o Od⁄H o_
[Bkt.] k. khçng thî. — jamaow lac dahlak mboh, deh o lihik paje nan
may mâ tçi thùéy khçng thî mùét r^çi fùo.
dei dE [Bkt.] 1 d. cv adei em.
dei dE [Bkt.] 2 fg. sâng s%ay. — adei kamei dei brah em gùai sâng g_ao.
dem d° [Bkt.] 1 d. nam thanh ni"n, trai trùang. — mbeng katuw tagei, khing
kamei katuw dem (tngà &n lùuc côn r&ng, cèù!i v_! lùuc côn trai trùang. §
dem d° [Bkt.] 2 t. v^èa, trung bînh, nh¨!. — alaok hamu dem fùam ru_çng
lù!n v^èa; pot dem cùai müng nh¨!. § dem dara d° dr_ [Bkt.] d. thanh
ni"n. — thun dem dara tu%çi thanh ni"n. § dem hék d° h¨ [Bkt.] 1 d.
(c%oà xèù!c. § dem hék d° h¨ [Bkt.] 2 fg. nùéc c_ut. § dem nay d° nÁ
[Bkt.] d. cv damanay ti%"u s%è, truy^"n thuyù"t. — demnay Po Rome
truy^"n thuyù"t v^" Pç Rçm". § Dem Lep d° l⁄∏ [Bkt.] d. (lângà T^ém
L_ép. § Dem Sen d° Os⁄˜ [Bkt.] d. cv D!m S!ng Fam San.
den d⁄˜ [Bkt.] 1 fg. fäi, ph!i nù&ng. — den akaok di pandiak däi d^éu ngoâi
nù&ng. § den d⁄˜ [Bkt.] 2 fg. hânh h_a. § den duh d⁄˜ dUH [Bkt.] fg.
hânh h_a. — hagait den duh nyu yau nan? t_ai sao hânh h_a nùo nhè thù"?.
59
www.atabook.com
deng d⁄! [Bkt.] 1 d. s_!i. — sa deng talei m_çt s_!i déy.
deng d⁄! [Bkt.] 2 d. cv hadeng (g¨çà mun.
deng d⁄! [Bkt.] 3 fg. fùèng. — deng tagok fùèng l"n; deng di krâh kraong
fùèng gi¨èa sçng. § deng d⁄! [Bkt.] 4 fg. ngùén, lèng trông. — aia mata
deng nèù!c mù&t lèng trông. § deng d⁄! [Bkt.] 5 fg. f_!i. — deng nyu
mai, drei ngap dahlau baik f_!i hù&n fù"n mînh lâm trèù!c fi. § deng
angan d⁄! aF˜ [Bkt.] fg. fùèng l"n. — deng angan mathraiy jien fùèng
t"n vay ti^"n. § deng kala d⁄! kl_ [Bkt.] fg. lâm chùèng. — manuis deng
kala ngè^!i lâm chùèng. § deng cheng d⁄! C⁄! [Bkt.] fg. fùèng s¨èng. §
deng jhe d⁄! J– [Bkt.] fg. ng^çi x%çm. § deng tagok d⁄! tOg [Bkt.] fg.
fùèng d_éy, n%çi d_éy. — deng tagok maradhak n%çi d_éy khùang chiù"n. §
deng saong d⁄! OS# [Bkt.] fg. cn deng trong khi ch^! f_!i.
dep d⁄∏ [Bkt.] 1 d. mç fùét. § dep d⁄∏ [Bkt.] 2 d. f^çn bùçt. § dep d⁄∏ [Bkt.] 4
fg. ng_ép. — aia sua dep tanran nèù!c lü ng_ép f^çng.
dep d⁄∏ [Bkt.] 3 fg. trùçn, lùanh. — nao dep di kalin lùanh n_an chiù"n tranh.
der d⁄‰ [Bkt.] 1 d. vông, xung quanh. — klau mbeng der ba vông. § der dih
d⁄‰ dIH [Bkt.] d. bùçn b^", khù&p chung quanh. — taginum wang der dih
méy ph%u bùçn b^"; ra khamang wang der dih nagar gi_&c véy khù&p xùè s%!.
§ der dua d⁄‰ dV_ [Bkt.] d. m_çt dùéu ém trong ch¨è Ch&m.
der d⁄‰ [Bkt.] 2 fg. cv hader nhù!. — der drâk wek s_èc nhù! l_ai; der jalan
mai sang nhù! fè^!ng v^" nhâ; der panuec gru pataow nhù! l^!i th^éy d_ay.
des sanang d⁄Í sn! [Bkt.] fg. nh_én xùet.
desak Od–s [Bkt.] d. t_çi tr_ong.
dha D [Bkt.] kùy hi_"u ghi ph_u ém thùè mè^!i b%ay trong b_ç ch¨è akhar thrak.
dhai ØD [Bkt.] t. dâi. — aw dhai ùao dâi.
dhaing ØD! [Bkt.] t. t!i b^!i.
dhak D [Bkt.] fg. khùep. — dhak kabaw tama rideh khùep tréu vâo xe. §
dhak nagar D ng‰ [Bkt.] fg. khùang chiù"n. — ong wer palei nao
dhak nagar (DNà çng qu"n qu" hè!ng fi khùang chiù"n.
dhan D˜ [Bkt.] d. cânh. — dhan kayau cânh céy; ciim ndem di dhan klau
pluh, ciim nao masuh klak dhan majua (cdà b&m con chim f_éu tr"n
cânh, chim fi chiù"n fùéu b%o cânh fîu hiu. § dhan wan D˜ v˜ [Bkt.]
d. cânh nhùanh. — cak dhan rak wan (tngà fém cânh t%e nhùanh.
dhang dhuk D! DU [Bkt.] t. ch¨èng ch_ac. — sa likei dem dhang dhuk m_çt
ngè^!i thanh ni"n ch¨èng ch_ac.
dhaong OD# [Bkt.] 1 d. dao lù!n. § dhaong phai OD# ØP [Bkt.] d. dao phay. §
dhaong halak OD# hl [Bkt.] d. dao g&m.
dhaong OD# [Bkt.] 2 d. thung lüng. — dhaong dalam lüng séu. § dhaong OD#
[Bkt.] 3 t. séu. — hamu dhaong ru_çng séu; di lok ni hu hajan hu
khaong, hu kanu hu dhaong, hu pandiak hu lian (AGAà tr"n f^!i nây
cùo mèa cùo h_an, cùo gô cùo séu, cùo nùong cùo l_anh. § dhaong tian OD# tY˜
[Bkt.] t. phi^"n lông. § Dhaong Panan OD# pN_˜ [Bkt.] (lângà H_èu An
(Phan Rùià.
dhaowri OD@◊rfl [Bkt.] d. bçng tai.
dhar D‰ [Bkt.] d. th^én h_ç v_" th^én Siva.
dharmak D‰m [Bkt.] 2 d. cçng lao. — dharmak inâ amâ cçng lao cha m_e.
§ dharmak D‰m [Bkt.] 3 fg. cùao l¨çi. § dharmak D‰m [Bkt.] 1 d.
thùçt nùçt.
60
www.atabook.com
dharraman D‰rm˜ [Bkt.] fg. thêm khùat.
dhaw thah D◊ TH [Bkt.] fg. nguy^"n r%ua.
dhei DE [Bkt.] d. trùan.
dhen dhen D⁄˜ D⁄˜ [Bkt.] t. s^! s^!. — mboh dhen dhen di mata thùéy s^! s^!
trèù!c mù&t.
dher D⁄‰ [Bkt.] d. phèù!c, phùuc. — ngap dher lâm phèù!c (lâm phùucà; dher
amâ caik wek phùuc c%ua cha f%" l_ai. § dher phuel D⁄‰ PV⁄Ò [Bkt.] d.
phèù!c fùèc, phùuc fùèc. — anâk hu dher phuel fùèa con cùo phèù!c fùèc.
dhi dhaw Dfl D◊ [Bkt.] t. nhu mî, t^è tùçn. — kumei dhi dhaw fân bâ nhu mî.
dhia DY_ [Bkt.] d. C%a sè (Ch&m Bâlamçnà. — Po dhia C%a sè.
dhiak DY [Bkt.] fg. kùeo, vù&t.
dhien nien DY⁄˜ nY⁄˜ [Bkt.] t. toân di_"n.
dhit DIˇ [Bkt.] 1 fg. lânh, kh%oi. — dhit ruak lânh b_"nh, kh%oi b_"nh. § dhit
DIˇ [Bkt.] 2 t. mùét, b_&t. — gindeng dhit nùin b_&t; nduec dhit ch_ay mùét.
dhua DV_ [Bkt.] d. ch_&ng fè^!ng. — nao matâh dhua gilac mai sang fi fè_!c
n%èa ch_&ng fè^!ng l_ai tr%! v^"; yau urang daok di dhua (tngà nhè ngè^!i ta
fang %! tr"n (ch_&ngà fè^!ng (m_çt cùach t_am b_!à. § dhua padei DV_ pdE
[Bkt.] d. ch_&ng ngh%i.
dhuk DU [Bkt.] 1 d. gô nhén t_ao. — cek dhuk hôn non b_ç. § dhuk DU
[Bkt.] 2 fg. f_ung. — dua thruh rideh dhuk gep hai chiù"c xe f_ung
nhau.
dhukik DUkI [Bkt.] fg. phun ra, xuùét ra. — yah nyu thukik nù"u nùo (tinh
dºchà xuùét ra.
dhul DUÒ [Bkt.] 1 d. b_ui. — dhul ndik akaok b_ui bay l"n f^éu; aw bak dom
dhul ùao dùinh f^éy b_ui; takaplung dhul tung b_ui.
dhul DUÒ [Bkt.] 2 (ciim-à (conà d!i. § dhul mul DUÒ mUÒ [Bkt.] d. b_ui b_&m.
— salao lisei ndem dom dhul mul mém c!m bùam f^éy b_ui b_&m.
dhun DU˜ [Bkt.] d. hôm, rè!ng, thûnh (g¨çà. — dhun buh drep er hôm cùét
c%ua c%ai.
di dfl [Bkt.] k. %!, t_ai, t^è... — daok di sang %! nhâ; tabiak di sang t^è trong nhâ
fi ra; ndih di apuei n^&m n!i; gambak di urang d_èa vâo ngè^!i ta;
manyum jru klah di ruak uùçng thuùçc f%" kh%oi b_"nh; mbluak di mbluak
quùa; huec di bhut s_! ma; tagok di ndih thùèc d_éy. § di...o dfl o_ [Bkt.]
khçng, ch%&ng...féu. — dahlak di thau o tçi khçng biù"t féu; mâk di hu
o bù&t ch%&ng fè_!c féu; di khin nao o khçng dùam fi féu. § di...juai dfl
ØjV [Bkt.] f^èng, chù!. — di ngap juai chù! lâm; di nao main juai nyâk
f^èng fi ch!i nhùe.
dian dY˜ [Bkt.] d. cn lik fiù"u thuùçc. — sa dian pakaw m_çt fiù"u thuùçc.
diang dY! [Bkt.] fg. d&ng. — diang talei d&ng déy; diang asaih dông ng_èa.
didan dId˜ [Bkt.] t. fçng fùuc.
didhia dIDY_ [Bkt.] t. khçn t%a, khùo t%a.
didin dIdI˜ [Bkt.] t. cn didan nhi^"u, sùç fçng; suùçt. — didin asur saong ciim
grep drei (DVMà tùét c%a thùu r^èng, chim muçng. § didin didan dIdI˜
dId˜ [Bkt.] d. h^&ng hâ sa sùç. § didin tagirat dIdI˜ tgIrˇ [Bkt.] d. gi^!
xùéu, khçng h_!p (IPTà.
dien dY⁄˜ [Bkt.] fg. mù&c c_an. — ahaok dien con tâu mù&c c_an.
dien OdY⁄˜ [Bkt.] 1 d. nù"n. — sa tapeng dien m_çt céy nù"n.
dien OdY⁄˜ [Bkt.] 2 fg. b&ng bùo. — dien takai b&ng bùo chén.
61
www.atabook.com
dieng dY⁄! [Bkt.] d. ph_u tùa.
dieng OdY⁄! [Bkt.] d. b_o c_ap. — dieng duc b_o c_ap chùich.
diep hala OdY⁄∏ hl_ [Bkt.] d. n&m miù"ng tr^éu. — cih sa diep hala t"m n&m
miù"ng tr^éu.
dier dY⁄‰ [Bkt.] d. cn dier s_eo, th_eo (tréu bôà. — dier kabaw th_eo tréu.
diew OdY⁄◊ [Bkt.] 1 t. d%eo.
diew OdY⁄◊ [Bkt.] 2 t. ùua. — hala diew lùa ùua.
dih dIH [Bkt.] fg. fùuc. — dih danih fùuc m_a.
diip dYI∏ [Bkt.] fg. cv hadiip sùçng. — diip harei halei thau harei nan sùçng
ngây nâo hay ngây nùéy; daok diip côn sùçng.
Dik dI [Bkt.] d. (lângà An Bînh (Phan Rùià.
dikaila dIØkl_ [Bkt.] t. sung sèù!ng.
dikar dIk‰ [Bkt.] d. thè kùy.
dil dIÒ [Bkt.] 2 d. vºnh. — gilai haok danâng di dil tâu bê f_éu trong vºnh. §
Dil dIÒ [Bkt.] 1 d. (lângà S!n H%ai (Ninh Thu_énà.
dilir dIlI‰ [Bkt.] d. lùi trùi, trùi thçng minh; s_è hi%"u biù"t. — tabiak dilir fù"n tu%çi
trè%!ng thânh.
diman dIm˜ [Bkt.] t. xa xèa. — mang diman t^è th^!i xa xèa; palei diman
qu" quùan.
din dI˜ [Bkt.] t. bu^çn b_èc. § din dan d^˜ d˜ [Bkt.] t. fûng fûng. — din
dan kamang ndaih (tngà lâm fûng fûng nhè b%ong n%ç (gay gù&t, gù&t gao,
khùo kh&nà.
ding dIÏ [Bkt.] 1 d. phùç. — brah o hu di taok, takai juak takhaok kau nao
trun ding (cdà g_ao khçng cùo trong gùao, chén mang gi^éy tçi fi xuùçng
phùç. § Ding dIÏ [Bkt.] 2 d. Phan Rang.
ding kata dIÏ kt_ [Bkt.] d. khçng trung. — grum katal ndaih apuei di ding
kata (DVMà sùém sùet lùoe sùang gi¨èa khçng trung.
diniya dInIy_ [Bkt.] t. khùo nh_oc.
dit biya dIˇ bIy_ [Bkt.] d. cn dit diya fùét nèù!c, vè!ng quùçc. — nda ka brai
dit biya (DVMà e r^&ng vè!ng quùçc së tan rä.
diya dIy_ [Bkt.] 3 t. thºnh vè_!ng, sung sèù!ng, kh%oe m_anh. § diya dIy_ [Bkt.]
1 d. t_&ng v_ét, c%ua biù"u. § diya dIy_ [Bkt.] 2 fg. cho, ban cho.
diyang dIy! [Bkt.] 1 d. tù! gùai, fùèa gùai giùup vi_"c. § diyang dIy! [Bkt.] 2 fg.
bay lè_!n. § diyeng dIy⁄! [Bkt.] fg. ch_on l_oc.
dok Od [Bkt.] d. c^!. — hala dok lùa c^!; gram dok quùçc k^y. § dok duan
Od dV˜ [Bkt.] d. c^! xùi. — tuer dok duan rah jalan treo c^! xùi d_oc
fè^!ng.
dom Od* [Bkt.] f. cv hadom bao nhi"u, mùéy?. — ong hu dom urang anâk?
çng fè_!c mùéy con?; oh thau dom khçng biù"t bao nhi"u. § dom di Od*
dfl [Bkt.] 1 p. nh¨èng. — dom di caong ka anâk jak gheh nh¨èng mong
cho con khçn ngoan. § dom di Od* dfl [Bkt.] 2 cùè... hoâi. — dom di hia
cùè khùoc hoâi. § dom...dom Od* Od* [Bkt.] bao nhi"u...bùéy nhi"u. —
dom mahu dom manyum khùat bao nhi"u uùçng bùéy nhi"u. § dom nan
Od* n˜ [Bkt.] p. fo_an, r^çi. — dom nan liman janâk patao nyu hia
(DVMà fo_an, voi quùy nhâ vua than khùoc. § dom suan lah Od* sV˜ lH
[Bkt.] kng. trùçi chù"t. — urang taong dom suan lah bº fùanh trùçi chù"t.
62
www.atabook.com
drah RdH [Bkt.] 1 d. liù"p. — drah janang liù"p giè^!ng. § drah RdH [Bkt.] 2 t.
mau, nhanh. — aw thu drah ùao mau khç; nao drah fi nhanh; drah
praong mau lù!n.
drai ØRd [Bkt.] d. mûng, mân. — laik drai gi&ng mûn (mânà.
draiy idung ØRdÁ idU! [Bkt.] fg. nùoi gi_ong müi.
drak Rd_ [Bkt.] fg. gieo. — drak pajaih gieo giùçng.
drak Rd [Bkt.] fg. x%ia, x%ia xùoi. — gai drak tama mata céy x%ia vâo mù&c;
puec drak tama mata urang x%i v%a vâo m_&t ngè^!i ta.
dran Rd˜ [Bkt.] t. bùét khuùét, ngang bèù!ng. — caraok palei tanran, dran
palei Mblang Kathaih (cfà èa sùang tùac lâ lâng H¨èu Fùèc, bùét khuùét lâ
lâng Mang Thù".
draok ORd@ [Bkt.] fg. b%o chua, muùçi dèa.
draong ORd# [Bkt.] chm. s_oc mâu (trong hoa v&n th%ç c%émà.
draow ORd@◊ [Bkt.] 2 fg. xùçi. — draow aia pahacih rup xùçi nèù!c cho s_ach
mînh. § draow ORd@◊ [Bkt.] 1 d. cùai chùe lù!n.
drap Rd∏ [Bkt.] fg. c_&p.
dreh Rd⁄H [Bkt.] fg. giùçng. — dreh gep giùçng nhau; oh dreh thei khçng
giùçng ai.
drei RdE [Bkt.] 1 d. (thénà mînh, xùac. — nyu palaik drei trun aia nùo tr^ém
mînh xuùçng nèù!c; praong drei to xùac, to con. § drei RdE [Bkt.] 2 d. con.
— dua drei ikan hai con cùa. § drei RdE [Bkt.] 3 f. mînh, ta. — khaol
drei nao main chùung mînh fi ch!i; ayut nao baik, drei daok b_an fi fi,
mînh %! l_ai. § drei jan RdE j˜ [Bkt.] d. thén mînh, mînh m%éy, thén th%".
— o thau ka drei jan tra o khçng biù"t gî fù"n thén xùac mînh n¨èa.
drék Rd¨ [Bkt.] 1 fg. chùçng. — drâk gai chùçng g_éy; drâk tangin di papan
chùçng tay l"n vùan. § drék Rd¨ [Bkt.] 2 p. s_èc, ch_!t. — sanâng drâk
wek ch_!t nghï l_ai. § vdrék khuai Rd¨ ØKV [Bkt.] fg. qu^y chùçng tay
(trèù!c khi l_ayà. § drék sa Rd¨ s_ [Bkt.] fg. ng¨ém nghï. — patao, Po
bia, panraong jabuel drâk sa (DVMà vua, hoâng h_éu, tèù!ng sï ng¨ém
nghï.
dren Rd⁄˜ [Bkt.] 1 t. sûng, hâ, sè_!ng. — habei dren khoai sûng (khoai hâà. §
dren Rd⁄˜ [Bkt.] 2 t. t". — dren mbeng takai chén bº t".
dréng Rd¨! [Bkt.] fg. chùép nh_én. — drâng saong gep f^çng ùy vù!i nhau, chùép
nh_én vù!i nhau. § dréng ray Rd¨! rÁ [Bkt.] fg. trº vî. — Po Klaong
Giray drâng ray hu limâ pluh limâ thun (DRà vua Pç Klaong Girai trº
vî fè_!c 55 n&m.
drep Rd⁄∏ [Bkt.] d. c%ua, c%ua c%ai. — drep kau ba mai ka kau c%ua c%ai ta thî
mang l_ai cho ta. § drep alin Rd⁄∏ alI˜ [Bkt.] d. t_&ng ph%ém, t_&ng v_ét. §
drep aer Rd⁄∏ a⁄‰ [Bkt.] d. c%ua c%ai. — drep aer mâng muk kei (PCà
c%ua c%ai t^è th^!i cha çng. § drep hiai Rd⁄∏ ØhY [Bkt.] d. di v_ét, di s%an. —
drep hiai amaik amâ caik wek di v_ét m_e cha f%" l_ai.
driew ORdY⁄◊ [Bkt.] fg. la ùo. — nao tel halei urang jang driew fi tù!i féu
cüng bº la ùo.
drih RdIH [Bkt.] t. mu^çi. — baoh kayau tathak drih trùai céy chùin mu^çi.
drit RdIˇ [Bkt.] t. rùet, buùçt. — aia lian drit nèù!c l_anh buùçt.
drok ORd [Bkt.] fg. fém, fém l"n, xùoc, nhùoi. — gai tapeng drok bº céy c_oc
nh_on fém; pandik drok dalam tada fau nhùoi trong ng_èc.
63
www.atabook.com
druh RdUH [Bkt.] 1 d. tr_u céy. — nao glai kaoh druh paga l"n r^èng ch_&t tr_u
céy râo. § druh RdUH [Bkt.] 2 fg. khºt müi. — kabaw druh tréu khºt
müi.
drup RdU∏ [Bkt.] 1 fg. s_up. — drup takai di labang s_up chén vâo l¨ç. § drup
RdU∏ [Bkt.] 2 fg. d_ém. — asaih drup takai deng cang (ABCà ng_èa d_ém
chén fùèng f_!i.
drut RdUˇ [Bkt.] fg. f_çng lông, xùuc f_çng. — mboh urang hia blaoh drut
thùéy ngè^!i khùoc mUˇ ØRdV [Bkt.] t. bûi ngûi. — drut druai tuk paralao
gep bûi ngûi lùuc ti¨"n fèa nhau.
du dU_ [Bkt.] 1 fg. ch_ay u, ch_ay ngay fi. — nyu nduec du nao sang nùo ch_ay u
v^" nhâ. § du dU_ [Bkt.] 2 t. t_ap sù&c. — ciew du chiù"u t_ap sù&c.
dua dV_ [Bkt.] t. hai. — dua pluh hai mè!i; dua rituh hai tr&m. § dua klau dV_
kLU! [Bkt.] t. fçi ba. — birau mai dua klau urang min mù!i tù!i fçi ba
ngè^!i thçi. § dua hatai dV_ hØt [Bkt.] t. hai lông. — patao lac nyu dua
hatai (DRPà vua nghï hù&n lâ k%e hai lông.
duah dVH [Bkt.] fg. tîm kiù"m. — duah baoh anaih dar tîm l^!i n&n n%i (van
nâià; duah akhar caik di tian (APAà tîm ch¨è (kiù"n thùècà f%" trong lông.
§ duah pataom dVH pOt [Bkt.] fg. sèu t_ép. — duah pataom danay
patao Cham sèu t_ép cùac truy^"n thuyù"t v^" vua Champa. § duah baoh
dVH Ob@H [Bkt.] fg. kiù"m chuy_"n, sinh s_è. — juai duah baoh pieh
mathao gep juai f^èng cùo kiù"m chuy_"n f%" c%ai vä nhau.
duc dUÇ [Bkt.] fg. chùich, fùçt. — haong duc ong chùich (fùçtà.
dudut dUdUˇ [Bkt.] fg. th%o th%e. hùu hùi. — ndom puec dut dut dalam duk nùoi
chuy_"n th%o th%e trong phông.
duei dEV [Bkt.] 1 fg. dù&t. — duei kabaw dù&t tréu; duei di idung dù&t müi. §
duei dVE [Bkt.] 2 d. kùeo. — lingik duei maphaow tr^!i kùeo méy. § duei
akaok dVE aOk@ [Bkt.] fg. dù&t fi f^éu vù!i déy fi^"u khi%"n (dûng cho
tréu mù!i t_épà. § duei pataom dVE pOt [Bkt.] fg. sum v^éy, tùac h_!p, tùac
thânh. — kau mbuah lingik o duei pataom (ABCà em trùach tr^!i khçng
chºu tùac thânh.
duel dV⁄Ò [Bkt.] fg. nguçi, khuéy, dºu. — duel pandik dºu c!n fau; klao duel
tian lipa cè^!i f%" nguçi khuéy c!n fùoi.
duen d⁄V˜ [Bkt.] fg. lè_!m, nh_&t. — duen baoh kayau lè_!m trùai céy. § duen
pataom dV⁄˜ pOt [Bkt.] fg. gùop nh_&t. § duen bingu dV⁄˜ bIfU_ [Bkt.]
chm. bù&t bçng (khi d_"tà.
duh dUH [Bkt.] 1 fg. ph_uc v_u. — duh tuai danguai ph_uc v_u khùach khùèa; duh
aia tanah ph_uc v_u fùét nèù!c. § duh dUH [Bkt.] 2 kng. mùét cçng. — duh
kau nao wek mùét cçng tao ph%ai fi l_ai. § duh dak dUH d_ [Bkt.] fg.
ph_uc dºch. — mâk duh dak yau halun klaoh bù&t ph_uc dºch nhè tçi tù!. §
duh raka dUH rk_ [Bkt.] d. t_çi ph_am. § duh hatai dUH hØt [Bkt.] 1 t. lo
éu, kh%ç tém. — tanyi kathreh duh hatai liman janâk patao nyu hia
(DVMà h%oi xem vî fi^"u gî kh%ç tém mâ con voi nhâ vua than khùoc. §
duh hatai dUH hØt [Bkt.] 2 t. mi¨"n cè¨!ng. — duh hatai ngap bruk nan
mi¨"n cè¨!ng lâm vi_"c fùo.
duha dUh_ [Bkt.] tg. (gi^!à c^éu nguy_"n. — wak duha gi^! c^éu nguy_"n.
duis dVIÍ [Bkt.] d. t_çi.
64
www.atabook.com
duissak dVIÍs [Bkt.] 1 d. t_çi l¨çi. — duissak ke pep di thei (AGAà mù&c vâo
vông t_çi l¨çi r^çi fi tîm g_&p ai fè_!c?. § duissak dIVÍs [Bkt.] 2 t. t_çi
nghi_"p. — mboh ban nan duissak biak thùéy th^&ng bùe t_çi nghi_"p th_ét.
duk dU [Bkt.] 1 d. ong ru^çi.
duk dU [Bkt.] 2 fg. so, fo. — duk dueh so füa; duk khen bai fo v%ai.
duk dU [Bkt.] 3 t. tùém tùèc, thùut thùit. — hia duk khùoc thùut thùit. § uk duk dU
dU [Bkt.] t. thînh thºch. — duk hatai plaong duk duk trùçng ng_èc f_ép
thînh thºch. § duk hatai dU hØt [Bkt.] d. trùçng ng_èc. — huec lo duk
hatai plaong s_! quùa mâ trùçng ng_èc f_ép.
dung dU! [Bkt.] fg. nùiu. — dung talei ndik tagok nùiu déy leo l"n; aia mblung
dung gep (tngà chù"t fuùçi nùiu nhau chù"t chûm. § dung deng dU! d⁄!
[Bkt.] fg. dûng d^&ng, lè¨!ng l_è. — hadom nao hadom dung deng,
hadom daok peng danây sep riyak (ABCà n%èa muùçn fi, n%èa côn dûng
d^&ng, n%èa côn muùçn nghe tiù"ng sùong bi%"n (fang v_ong l_aià; hadom
dung deng huec kanda (DNà biù"t bao lè¨!ng l_è e ng_ai.
dunhajai dU˜hØj [Bkt.] d. länh f_ia, thânh trî.
dunkaidah dU˜k_idH [Bkt.] d. thùang 11 H^çi giùao.
dunya dU˜y_ [Bkt.] 1 d. tr^én gian. — dun ya ralo siam takik jhak tr^én gian
nhi^"u lânh ùit d¨è; ngaok dunya tr"n tr^én gian. § dunya dU˜y_ [Bkt.] 2 d.
ngè^!i f^!i, thù" nhén. — pabah dunya mi_"ng thù" gian; kuhlaom di lok
dunya ew likau (AGAà dû sao tr"n thù" gian nây ngè^!i f^!i cüng c^éu
xin.
dur dU‰ [Bkt.] r^ém. — sang jaleh manyi dur sa sep c&n nhâ f%ç fùanh r^ém
m_çt tiù"ng. § dur dur dU‰ dU‰ [Bkt.] t. r^ém r^ém. — nduec dur dur
dalam sang ch_ay r^ém r^ém trong nhâ.
duri dUrfl [Bkt.] d. fùa quùy.
dut dU_ˇ [Bkt.] 1 d. sùè gi%a. § dut dU_ˇ [Bkt.] 2 d. t"n g_oi bâ rija.
e e [Bkt.] fg. (tgà xèù!ng. — e ka urang matai xèù!ng cho ngè^!i chù"t; kadha
e bâi xèù!ng.
e e [Bkt.] kùy hi_"u ghi nguy"n ém thùè tè trong b_ç ch¨è Akhar thrah.
edarhe ed‰Oh– [Bkt.] (kngà " h^". — mbeng adarhe &n " h^".
el dak eÒ d [Bkt.] fg. r!i nèù!c mù&t, tuçn l_". — liman tel palei cakak,
mata el dak chai aia hajan (ASPà voi fù"n lâng C%anh Di¨"n. — Mù&t
nâng tuçn l_" nhè mèa.
eng eÏ [Bkt.] fg. t_è; chùinh. — eng tangin dahlak ngap t_è tay tçi lâm lùéy;
eng drei ngap rambah drei t_è mînh lâm kh%ç mînh; dahlak eng chùinh
tçi; kau mboh hâ mâk eng tao thùéy chùinh mây lùéy. § eng kait eÏ Økˇ
[Bkt.] fg. t_è sinh.
er OA⁄‰ [Bkt.] 1 d. (idà cv aia nèù!c. — malieng er (tgà cùung nèù!c.
er OA⁄‰ [Bkt.] 2 fg. ch%ay. — paraong er ch%ay ra (t^è th%" f_&c sang th%" l%ongà.
Esa eS_ [Bkt.] d. Gi"su. — Po Esa trun lok Gi"su xuùçng tr^én thù".
esan es˜ [Bkt.] d. (Sktà fçng bù&c.
ew e◊ [Bkt.] 1 fg. k"u, g_oi. — sep ew tiù"ng k"u; hu thei ew cùo ai k"u; ew
gep g_oi nhau nao tao oh thau ew thei fi féu ch%&ng biù"t k"u (nùoi choà
ai (biù"tà; ew angan thei thei deng k"u t"n ai nùéy fùèng d_éy. § ew e◊
[Bkt.] 2 fg. cùung. — ew yang cùung th^én; ew lisei (tgà cùung c!m, cùung
gi¨ç; ew pabah mbeng jang (tgà cùung n!i c%èa ng%o. § ew gilac e◊ gIlÇ
65
www.atabook.com
[Bkt.] fg. chi"u h^çi. — ew gilac dom ra nao chaor jalan chi"u h^çi
nh¨èng ngè^!i l^ém fè^!ng. § ew padaong e◊ πOd# [Bkt.] fg. k"u cùèu.
— ew padaong di krâh malam ngan harei (AGAà k"u cùèu vâo gi¨èa
f"m hçm hay gi¨èa trèa ngây. § ew lac e◊ lÇ [Bkt.] fg. k"u ca. —
ngap ka nagar palei ew lac lâm cho hâng xùom k"u ca. § ew lingik e◊
lIfI [Bkt.] fg. k"u tr^!i. — ew lingik oh hamit (tngà k"u tr^!i khçng
thùéu.
ga g [Bkt.] kùy hi_"u ghi ph_u ém thùè ba c%ua b_ç ch¨è Akhar thrah.
gaal gaÒ [Bkt.] d. (céyà cùoc chua.
gaang ga! [Bkt.] t. gù&t. — plak gaang tarakaong chùat fù"n gù&t h_ong.
gabar gb‰ [Bkt.] d. n_çi t_ang.
gac gÇ [Bkt.] fg. quéy. — gac akaok quay f^éu; gac wek quay l_ai; gac mai
quay tr%! l_ai; gac nao quay fi.
gagrei gRgE [Bkt.] d. (céyà sao.
gah gH [Bkt.] d. b"n, phùia. — daok alih sagah ng^çi xùich sang m_çt b"n; gah
amaik b"n m_e; gah amâ b"n cha; gah ngaok b"n tr"n. § gah kamei gH
kmE [Bkt.] d. h_o nhâ gùai. § gah likei gH lIkE [Bkt.] d. h_o nhâ trai.
gaha gh_ [Bkt.] d. cung fi_"n. — patao daok di gaha, bia daok di kuek (tngà
vua ng_è trong cung fi_"n, hoâng h_éu %! bi_"t th_è.
gahak gh [Bkt.] fg. kh_ac. — aia gahak kh_ac f^!m.
gaheh gOh⁄H [Bkt.] d. thè^!ng dén (fùçi vù!i giai cùép giùao sïà.
gahluw ghLU◊ [Bkt.] d. cv gihluw (céyà tr^ém. — Po Gahluw t"n m_çt v_i th^én.
§ gahluw asar ghLU◊ aS‰ [Bkt.] d. tr^ém hè!ng. — gahluw asar
hapak jang mbuw (tngà tr^ém hè!ng thî %! féu cüng bay mûi hè!ng
(h¨èu x_a t_è nhi"n hè!ngà.
Gahul ghUÒ [Bkt.] t"n m_çt v_i vua Champa.
gahur ghU‰ [Bkt.] 1 d. f_çng cùat. — gahur cuah Katuh f_çng cùat lâng Tuùén
Tùu. § gahur ghU‰ [Bkt.] 2 d. nghïa f_ia Ch&m Bâni.
gai Øg [Bkt.] 1 d. céy. — kaoh ba mai dua mbaik gai ch_&t hai céy mang v^";
gai angka céy sùç. § gai baong Øg Ob# [Bkt.] d. thanh g¨ç côn thç. —
tapak ndak raong, gai baong ndik akaok (tngà th%&ng ngay lèng, céy g¨ç
f_ép l"n f^éu (ngu d_ai quùa thî cùo ngây &n fônà. § gai bo Øg Ob_ [Bkt.] d.
céy v^ç. § gai buai Øg ØbV [Bkt.] d. thanh fu. § gai cait Øg Øcˇ [Bkt.]
d. céy n%e, céy th%e. — main gai cait ch!i th%e. § gai dueh Øg dV⁄H [Bkt.]
d. füa. § gai ganrong Øg gORnÏ [Bkt.] d. céy fôn f%" khi"ng. § gai
gru Øg RgU_ [Bkt.] d. céy g_éy c%ua th^éy mo. § gai hagar Øg hg‰ [Bkt.]
d. dûi trùçng. § gai jrem Øg Rj° [Bkt.] d. céy f^ém. § gai juel Øg jV⁄Ò
[Bkt.] d. ùçng trùuc f%" uùçng rè_!u. § gai linyan Øg lIZ˜ [Bkt.] d. thang.
— mâk gai linyan khing ndik, tanyi po lingik yang halei pajieng (cdà
bù&t thang l"n h%oi çng tr^!i, Th^én nâo fä f%" ra f^!i thén con. § gai long
Øg OlÏ [Bkt.] d. dûi f_uc. § gai mjré Øg Rj¨_ [Bkt.] d. céy chùçng dâi. §
gai mong Øg OmÏ [Bkt.] d,tg. céy trè_!ng. § gai naong Øg On@Ï [Bkt.]
d. fôn gùanh. § gai palon peh Øg pOl˜ p⁄H [Bkt.] d. cùai xoù&n ru_çt gâ
f%" m%! nùut chai. § gai pataok Øg pOt@ [Bkt.] d. céy chùçng xe. § gai
tacaoh Øg tOc@H [Bkt.] d. thù!t. § gai talaok Øg tOl@ [Bkt.] d. khùuc
g¨ç, khùuc céy. — daok yau gai talaok (tngà ng^çi tr! nhè khùuc g¨ç. § gai
tanrah Øg tRnH [Bkt.] d. (cùaià câo. § gai thing Øg TIÏ [Bkt.] d. phùach.
§ gai tuec Øg tV⁄Ç [Bkt.] d. céy f_oc th%o.
66
www.atabook.com
gai Øg [Bkt.] 2 fg. kùeo ngä tù!i. — gai akaok pataom kùeo f^éu ch_um l_ai. §
gai Øg [Bkt.] 3 fg. khùep. — gai baoh mbeng khùep c%èa.
gaim Øg* [Bkt.] d. ghùem. — ngap gaim mâng patei anâk lâm ghùem b^&ng céy
chuùçi non.
gair Øg‰ [Bkt.] d. mùang. — gair njem pabuei mùang (rauà cho l_!n.
gait Øgˇ [Bkt.] cn hagait f. cùai gî, gî. — oh thau hagait o ch%&ng hi%"u gî c%a;
gait jang nyu ngap jieng cùai gî nùo cüng lâm fè_!c; gait nan? cùai gî fùo?
magait nan ngan gait? cç fùo t"n lâ gî?
gaiy ØgÁ [Bkt.] d. fô, ghe. — aia praong rideh ndik gaiy, tel tuk aia raiy
ndik rideh (DTLà nèù!c lù!n thî xe fi fô, fù"n khi nèù!c r_&t thî fô fi xe.
gak g_ [Bkt.] fg. banh. — gak mata banh mù&t ra; gak galaong v_ach l¨ç.
gak g [Bkt.] 2 fg. c_ap. — gak ganak canaih wek c_ap mi_"ng r%ç l_ai. § gak
auel g aV⁄Ò [Bkt.] t. câ l&m. — ndom gak auel nùoi câ l&m. § gak gel
g g⁄Ò [Bkt.] t. ùém ùè, vùép vùap. — nyu ndom abih gak gel je nùo nùoi
hù"t vùép vùap r^çi. § gak g [Bkt.] 1 d. tranh. — gak anreng tranh r_a;
gak ralang tranh s&ng; pabung sang tak gak mùai nhâ l_!p tranh.
gal bo gÒ Ob_ [Bkt.] d (njem-à. p rau c^én nèù!c.
gal wak gÒ v [Bkt.] d. neo. — buc gal wak nh%ç neo; palao gal wak
buçng neo.
gala gl_ [Bkt.] t cv gila. kh^!, d_ai. § gala galap gl_ gl∏ [Bkt.] t. d_ai d_çt. §
gala galit gl_ glIˇ [Bkt.] t. kh^! kh_ao. — anit nyu hai, anâk dahlak
daok gilai gilit lo con tçi côn kh^! kh_ao lù&m, thè!ng nùo vù!i. § gala
pataok gl_ pOt@ [Bkt.] t. kh^! d_ai.
galac glÇ [Bkt.] fg. cv gilac tr%! l_ai, l_ai. — nao matâh jalan galac mai
sang fi n¨èa ch^èng l_ai tr%! v^" nhâ; ndom saong gep blaoh je galac
kamlah panuec fä th%oa thu_én vù!i nhau xong r^çi l_ai chùçi. § galac kalin
glÇ klI˜ [Bkt.] fg. ph%an lo_an.
galaik gØl [Bkt.] fg. cû, th_oc lùec. — galaik paak cû vâo nùach, th_oc (lùecà
nùach.
galaiy gØlÁ [Bkt.] fg. tr_ét. — galaiy takai tr_ét chén.
galak gl [Bkt.] 1 d. dûi. — gai galak cùai dûi. § galak gl [Bkt.] 2 fg.
vô, d_ui. — galak aw vô ùao; galak mata d_ui mù&t. § galak gl [Bkt.] 3
fg. sùong. — aia galak nèù!c sùong.
galaoh gOl@H [Bkt.] 1 fg. n_at. — galaoh anâk n_at con. § galaoh gOl@H [Bkt.]
2 fg. n%çi (giùoà. — galaoh angin n%çi giùo. § galaoh galua gOl@H glV_
[Bkt.]fg. n_ç n_at, quùat thùao. — galaoh galua anâk bik quùat thùao con
cùai.
galaong gOl# [Bkt.] 2 d. fè^!ng, n%eo. — o thau galaong halei blaoh nao
khçng biù"t fè^!ng nâo mâ l^én. § galaong gOl# [Bkt.] 1 d. l¨ç. —
mbruec dom galaong? th%ung mùéy l¨ç? luak galaong chun l¨ç. § galaong
idung gOl# idU! [Bkt.] d. l¨ç müi. § galaong mbak gOl# µ_ [Bkt.] d.
fè^!ng lùçi. — o thau galaong mbak halei blaoh rapek ch%&ng biù"t
fè^!ng lùçi nâo mâ mô. § galaong taok gOl# Ot@ [Bkt.] d. h_éu mçn.
galaow gOl@◊ [Bkt.] d. cv tagilaow rù&n mùçi.
galem gl° [Bkt.] fg. vùac. — galem kayau vùac g¨ç.
galeng gl⁄! [Bkt.] 1 d. kho lù!n. § galeng gl⁄! [Bkt.] 2 d. dinh th_è, cung. —
galeng patao cung (fînhà vua.
gali glfl [Bkt.] d. lè¨!i gâ. — gali saranai lè¨!i gâ kên sa-ra-nai.
67
www.atabook.com
galic glIÇ [Bkt.] d. con lè (thu_çc h_o f%ia, thén tr!nà.
galieng gOlY⁄Ï [Bkt.] fg. tr^èng.
galik glI [Bkt.] fg. cùan. — rideh galik xe cùan.
galimang glIm! [Bkt.] d. con nh_"n. — galimang wac nh_"n gi&ng.
galing glIÏ [Bkt.] d. khù!p, ngâm. — buh galing asaih bù&t khù!p ng_èa, fùong
cè!ng ng_èa.
galiweng glIv⁄Ï [Bkt.] d. con v_ac.
galuh glUH [Bkt.] 1 fg. n_at n_ç, xua fu%çi. — galuh rinaih nduec n_at n_ç xua
tr%e ch_ay. § galuh glUH [Bkt.] 2 fg. k"u h_uc h_uc. — rimaong galuh c_op
k"u h_uc h_uc.
galung glU! [Bkt.] 2 fg. l&n. — baoh rideh galung bùanh xe l&n. § galung
drei glU! RdE [Bkt.] fg. l&n l_çn. — amaik taong galung drei hia m_e
fùanh l&n l_çn khùoc. § galung galeng glU! gl⁄! [Bkt.] t. fûm f^", lo_an x_a.
§ galung glU! [Bkt.] 1 d. cùai chûy.
gamang gm! [Bkt.] fg. tr^èng tr^èng. — mata gamang mù&t tr^èng tr^èng.
gamaow gOm@◊ [Bkt.] t. nùam, fen s¨ém. — mbaok gamaow m_&t nùam.
gamar gM‰ [Bkt.] 2 fg. bùiu. — gamar di mbuk bùiu lùéy tùoc. § gamar gM‰
[Bkt.] 1 d. déy tro (m_çt lo_ai déy bôà.
gambit gµIˇ [Bkt.] fg. cn gandip nhùay. — gambit mata brei thau nhùay
mù&t cho biù"t.
gamraih gØRmH [Bkt.] fg. f^&ng hù&ng. — thei gamraih nan? ai f^&ng hù&ng
fùo? gamraih ngap sep l"n tiù"ng b^&ng cùach f^&ng hù&ng.
gamrak gRm [Bkt.] d. mang cùa.
gamrem gRm° [Bkt.] 1 fg. (c_opà g^ém. — rimaong gamrem dalam rem c_op
g^ém trong r^èng r_ém. § gamrem gRm° [Bkt.] 2 t. qu_ao qu_o. — mbaok
mata gamrem m_&t qu_ao qu_o.
gana gn_ [Bkt.] d. th_i t_çc.
ganaing ganaong gØnÏ gOn@Ï [Bkt.] fg. nhûng nh^&ng. — ngap kanaing
ganaong pieh ka urang puec anaih cùè nhûng nh^&ng f%" (ch^!à ngè^!i ta
n&ng n%i.
ganak gN [Bkt.] d. b"n c_anh, c_anh. — dua urang daok ganak gep hai
ngè^!i %! c_anh nhau; nao rah ganak hang fi d_ao c_anh b^! sçng.
ganan gN˜ [Bkt.] t. ki"u ng_ao. — ganan hatai tém ki"u ng_ao.
gandak gÎ_ [Bkt.] (céyà cùoc. § gandak brah gÎ RbH [Bkt.] (céyà cùoc
g_ao. § gandak ndiep gÎ OÎY⁄∏ [Bkt.] (céyà cùoc nù"p.
gandeng gÎ⁄! [Bkt.] fg. im. — gandeng sep jua palep (tngà im h!i l_&ng
tiù"ng. § gandeng dhit gÎ⁄! DIˇ [Bkt.] fg. nùin thùit, im b_&t. — daok krâh
hia gilac gandeng dhit fang khùoc ch_!t nùin thùit. § gandeng jua gÎ⁄! jV_
[Bkt.] t. t_ich m_ich. — labik gandeng jua n!i t_ich m_ich. § gandeng
krap gÎ⁄! Rk_∏ [Bkt.] t. im lîm, im phù&c. — aduk bac gandeng krap lù!p
h_oc im ph&ng phù&c. § gandeng nagar gÎ⁄! ng‰ [Bkt.] d. hôa bînh. —
mâng deng mariak tel gandeng nagar t^è khùang chiù"n fù"n hôa bînh.
gandi gÎfl [Bkt.] 1 d. lë. — gandi bruk njep lë ph%ai. § gandi gÎfl [Bkt.] 2 d.
v_a. — ndih gandi n^&m v_a. § gandi gadha gÎfl gD_ [Bkt.] d. nguy"n
do, nguy"n cù!. — patao tanyi gandi gadha nan haber (DVMà vua h%oi
nguy"n do vi_"c fùo nhè thù" nâo. § gandi gandeng gÎfl gÎ⁄! [Bkt.] t.
ch%èng ch_ac; iù t l^!i. — nyu jeh sa anâk rinaih gandi gandeng nùo lâ m_çt
fùèa tr%e ch¨èng ch_ac.
68
www.atabook.com
ganeh gn⁄H [Bkt.] d. c%am giùac; s_è c%am f_çng. — ganeh hatai n¨çi fau lông.
ganem gn° [Bkt.] 1 d cv ganum méy. — ganem patih méy trù&ng.
ganem gn° [Bkt.] 2 t. bùi x_i. — ngap mbaok ganem lâm m_&t bùi x_i.
ganeng gn⁄! [Bkt.] d. trùçng gineng. — bem ganeng m_&t fùanh; cang ganeng
m_&t v¨ç; jaraong ganeng tang trùçng; brak ganeng déy da trùçng;
gawang ganeng fai trùçng.
ganep gn⁄∏ [Bkt.] d. cùach, phè!ng thùèc. — ganep saai nan ngap bruk
phè!ng thùèc lâm vi_"c c%ua anh ùéy.
gang g! [Bkt.] 3 fg. cäi, cè¨!ng, ph%an. — gang di gru jieng kra jieng hawa
(tngà cè¨!ng ùy th^éy thî sau nây thânh kh%i thânh vè_!n. § gang g! [Bkt.]
4 t. f!. — gang pabah f! mi_"ng. § gang gang g! g! [Bkt.] t. cùang
nùang. — nao gang gang fi cùang nùang. § gang g! [Bkt.] 1 d. g_ong. —
gang carmin g_ong kùinh; gang rideh g_ong xe; gang ayuk g_ong nhùa. §
gang g! [Bkt.] 2 d. (cùaà li_"t. — ikan gang cùa li_"t.
ganieng gOnY⁄Ï [Bkt.] fg. qu%éy. — ganieng caknak njuh qu%éy bùo c%ui.
ganiep gOnY⁄∏ [Bkt.] d. cùai gù&p. — mâk ganiep giep ikan dûng cùai gù&p k_ep
cùa.
ganik gnI [Bkt.] t. ch_ét, h_ep. — sang ganik nhâ h_ep; aw ganik ùao ch_ét;
daok ganik %! ch_ét. § ganik aik gnI Øa [Bkt.] t. ch_ét cùèng. — sang
asit blaoh daok ganik aik yau ni nhâ nh%o mâ %! ch_ét cùèng nhè thù" nây.
§ ganik ganua gnI gnV_ [Bkt.] t. h_ep hôi, ch_ét ch_çi. — sang danaok
daok ganik ganua nhâ %! ch_ét ch_çi; tung tian ganik ganua lông d_a h_ep
hôi. § ganik pik gnI pI [Bkt.] t. ch_ét nùich. § ganik tian gnI tY˜
[Bkt.] t. h_ep b_ung.
ganim gn§ [Bkt.] d. ranh. — ganim apuh ranh r¨éy.
ganjaok gOÔ@ [Bkt.] d. gùao. — jhaok brei sa ganjaok aia mùuc cho m_çt
gùao nèù!c.
ganrang gRn! [Bkt.] (céyà fi"n fi%"n. § ganrang apuei gRn! apEV [Bkt.] (céyà
fi"n fi%"n c!m (lâm phao f%" céu cùaà. § ganrang binai gRn! bIØn [Bkt.]
fi"n fi%"n trù&ng. § ganrang tanah gRn! tnH [Bkt.] (céyà fi"n fi%"n nh%o.
§ ganrang tanaow gRn! tOn@◊ [Bkt.] (céyà fi"n fi%"n f%o.
ganraom gORn [Bkt.] d. m_çt lo_ai vè!ng mi_"ng.
ganraong gORn@Ï [Bkt.] d. câng (cuaà. § ganraong riya gORn# rIy_ [Bkt.] d.
bùanh g^èng Ch&m.
ganreh gRn⁄H [Bkt.] t. tâi phùep. — ganreh chai Po Binsuer (tngà tâi phùep
sùanh ngang Chù" B^çng Nga. § ganreh patrai gRn⁄H pØRt [Bkt.] tr tr. b_"
h_a, Ngâi.
ganreng gRn⁄! [Bkt.] d. mäo (vuaà. — ganreng patao Po Rome mäo vua Pç
Rçm".
ganu gnU_ [Bkt.] d. bùèc tranh.
ganua gnV_ [Bkt.] d,id. ti_"n dén, dén fen.
ganuei gnVE [Bkt.] d. cùai dûi.
ganuer gnV⁄‰ [Bkt.] 1 d. cv ginuer ch%u. — ganuer Raglai ch%u ngè^!i Raglai;
ganuer asur ch%u ma qu%y. § ganuer gnV⁄‰ [Bkt.] 2 d. n!i th%o %!. — tapai
di ganuer, yuor di darak, ak di thruh (cdà Th%o %! trong hang, ngè^!i
Vi_"t %! ch_!, con qu_a trong t%ç. § ganuer bac gnV⁄‰ bÇ [Bkt.] d. nhâ
thçng thùai, hi^"n triù"t. § ganuer gleng gnV⁄‰ gL⁄! [Bkt.] d. giùam fùçc. §
ganuer huer gnV⁄‰ hV⁄‰ [Bkt.] d. nhâ chi"m tinh. § ganuer kati gnV⁄‰
69
www.atabook.com
ktfl [Bkt.] d. trè%!ng ti. § ganuer khik gnV⁄‰ KI [Bkt.] d. giùam th_i. §
ganuer malieng gnV⁄‰ mOlY⁄! [Bkt.] d. ch%u tù". § ganuer nagar gnV⁄‰
ng‰ [Bkt.] d. trè%!ng khu v_èc, k%e nù&m quy^"n m_çt vûng.
ganuh gnUH [Bkt.] cv ginuh hâo quang. — tanrak ganuh t%oa hâo quang. §
ganuh marta gnUH M‰t_ [Bkt.] d. th^!i tiù"t.
ganuk gnU [Bkt.] d. c^én (céuà. — ganuk wah c^én céu. § ganuk pataik
gnU pØt [Bkt.] d. cung b_ét bçng.
ganum gnU* [Bkt.] fg. chung, hûn. — ganum prân chung sùèc; ganum jien
chung ti^"n. § ganum kaya pablei gnU* ky_ pbL‡ [Bkt.] d. h_!p tùac xä
thè!ng nghi_"p.
ganup gnU∏ [Bkt.] t. giâu (fçngà con; giâu; quùy phùai. — ra ganup po sang
ngè^!i ch%u gia quùy phùai. § ganup mada gnU∏ md_ [Bkt.] d. phùuc l_çc.
— hu ganup hu mada cùo phùuc l_çc.
ganyaok gOz@ [Bkt.] d. cùai gi%ui. — mâk ganyaok nao jhaok ikan lùéy cùai
gi%ui fi vù!t cùa.
gaoh Og@H [Bkt.] t. tr!n (khçng cùo hoa v&nà. — aban gaoh ch&n mâu tr!n.
gaok Og@ [Bkt.] 1 d. n^çi. — gaok hu tangi n^çi cùo quai; gaok len n^çi fùét;
gaok keng n^çi f^çng. § gaok glah Og@ gLH [Bkt.] d. n^çi ni"u. — luic
harei saong gaok glah suùçt ngây vù!i n^çi ni"u. § gaok gom Og@ Og*
[Bkt.] d. cùai ni"u. § gaok lisei Og@ lISE [Bkt.] ''chùin m_çt n^çi c!m''
(f!n v_i èù!c tùinh th^!i gian c%ua ngè^!i Ch&m ngây xèaà. — nao gap sa
gaok lisei fi fè_!c ch^èng m_çt n^çi c!m''nùéu chùin''.
gaok Og@ [Bkt.] 2 d. gùçc. — gaok phun gùçc céy; mâng hajung tel gaok t^è
ng_on tù!i gùçc; lihik gaok mùét gùçc.
gaok Og@ [Bkt.] 3 fg. g_&p. — dua urang biruw gaok gep hai ngè^!i mù!i g_&p
nhau. § gaok Og@ [Bkt.] 4 fg. f_ung, f_çng; f_çng ch_am. — glem patuw
gaok akaok nùem fùa f_ung f^éu; oh thei ndom gaok hu ch%&ng ai nùoi
ch_am fè_!c. § gaok angin Og@ afI˜ [Bkt.] fg. trùung giùo. § gaok glac
Og@ gLÇ [Bkt.] fg. ph_am t_çi. § gaok kaok Og@ Ok@ [Bkt.] fg. f_ung
f^éu. — gaok kaok ka mâng thau f_ung f^éu r^çi mù!i hi%"u. § gaok thun
Og@ TU˜ [Bkt.] d. n&m k_y (g_&p n&m sinhà.
gaom Og [Bkt.] 2 fg. xi. — karah mâh gaom chiù"c nh¨én xi vâng.
gaon Og@˜ [Bkt.] 1 d. l_"nh. — brei gaon cho l_"nh; tok gaon th^èa l_"nh; ndua
gaon patao véng l_"nh vua. § gaon Og@˜ [Bkt.] 2 d. sùè gi%a. — gaon mai
pander nao bidrah (DNà sùè gi%a tù!i gi_uc fi nhanh. § gaon Og@˜ [Bkt.] 3
d. quy^"n. — klaoh gaon pak nyu tr_on quy^"n %! hù&n. § gaon Og@˜ nbfl
[Bkt.] d. thi"n sùè. § gaon Og@˜ ORp# [Bkt.] d. f_ai sùè.
gaong Og# [Bkt.] 1 tht. hùèng tînh, nùèng (t_ucà.
gaong Og# [Bkt.] 2 fg. bao b_oc che ch%!.
gaot Og@ˇ [Bkt.] d. cçng lùy, lùy. — tapak gaot blaoh ngap theo fùung lùy mâ
lâm.
gaow Og@◊ [Bkt.] fg. quù&p xuùçng, o^&n. — gaow takuai trun o^&n c%ç xuùçng.
garak gr [Bkt.] (céyà lim.
garap gr∏ [Bkt.] fg. sù&p xù"p, bùç trùi. — garap bruk ngap ka hu nok dak bùç
trùi cçng vi_"c cho cùo tr_ét t_è.
garaw gr◊ [Bkt.] fg. gäi. — garaw raong gäi lèng.
garay grÁ [Bkt.] d. cn iné giray (conà r^çng.
70
www.atabook.com
garih grIH [Bkt.] 1 d. véy, vùi lèng. — garih ikan vi lèng cùa. § garih grIH
[Bkt.] 2 d. b_!n. — aia daok garih juai manyum nèù!c côn b_!n f^èng
uùçng.
garik grI [Bkt.] fg. nghiù"n, nghi^"n. — garik tagei nghiù"n r&ng; garik
ritak nghi^"n f_éu.
garuah grVH [Bkt.] fg. cv giruah gi¨éy. — garuah harek gi¨éy c%o; garuah lan
gi¨éy sén.
garuh grUH [Bkt.] fg. m_ang, nhùip l_ai. — garuh aw ka anâk nhùip ùao cho con.
garut grUˇ [Bkt.] 2 d. f^ç trang sùèc, f^ç trang trùi. § garut grUˇ [Bkt.] 1
d,Skt. chim th^én garuda.
gat gˇ [Bkt.] fg. cv pagat g_at, dùçi, fùanh l^èa. — ndom gat nùoi dùçi; gat
urang praong thun g_at ngè^!i lù!n tu%çi.
gata gt_ [Bkt.] d, cü. di¨"n v&n.
gaw g◊ [Bkt.] t . cv hagaw xui; khçng may. — jamaow klao gaw gindeng
(tngà h"n thî cè^!i, xui thî im; war ni gaw hçm nay khçng may.
gawak gv [Bkt.] fg. hû. — gawak ka rinaih takatuak hû lâm cho fùèa bùe
gi_ét mînh.
gawang gv! [Bkt.] 3 fg. quùén, cu_çn. — gawang mrai quùén ch%i; ula gawang
drei rù&n cu_çn mînh; ndih gawang drei n^&m co; cih gawang vë vông. §
gawang gv! [Bkt.] 1 d. vânh, fai. — gawang li-i vânh r%ç; gawang
ganeng fai trùçng. § gawang gv! [Bkt.] 2 d. qu^éng. — gawang mata
qu^éng mù&t.
gawei gvE [Bkt.] fg. vù!, qu!. — gavei di mbuk guk trun qu! lùéy tùoc kùeo
xuùçng.
gawi gvfl [Bkt.] fg. quay l_ai. — gawi akaok quay f^éu l_ai.
gayong gOyÏ [Bkt.] d. (bilaok-à gùao (b^&ng qu%a b^éu hay s_o d^èaà.
gayup gyU∏ [Bkt.] fg. quay tr%! l_ai, thùao ch_ay. — jaguk gayup nao nagar
quén xém lè_!c thùao ch_ay v^" nèù!c.
ge Og– [Bkt.] d. b¨éy. — ge takuh b¨éy chu_çt.
gei gE [Bkt.] fg. xoi, xuy"n th%ung. — gei tapa patuw xoi xuy"n qua fùa.
gek g⁄ [Bkt.] fg. nh_én xuùçng. — gek nyu ka matai nh_én nèù!c nùo cho chù"t;
gek kalaok tama aia v_uc chai xuùçng nèù!c. § gek katek g⁄ kt⁄
[Bkt.] fg. cn katek gek ùèc hiù"p, fê nùen.
gel g⁄Ò [Bkt.] t. mù&c, k_et, b_i k_ep vâo. — gel idung ngh_et müi; gel akaok di
baoh mbeng k_et f^éu trong cùanh c%èa; rideh kabaw gel xe tréu b_i mù&c;
gel di gaiy mù&c b%éy.
gem gel g° g⁄Ò [Bkt.] 1 d. thùè dûi f_uc f^éu to f^éu nh%o.
gem gel g° g⁄Ò [Bkt.] 2 d. chu^çn chu^çn.
gem g° [Bkt.] 1 fg. dùinh. — ikan klah kakah daok gem (tngà cùa s%éy cùai v%éy
côn dùinh. § gem g° [Bkt.] 3 k. c%a. — gem saai gek nao? c%a anh cüng
fi â?. § gem g° [Bkt.] 4 k. cûng, nh^!, vù!i. — brei dahlak nao gem hai
nyâk cho tçi fi cûng nhùe. § gem gambak g° gµ [Bkt.] fg. nè!ng
nh^!. — o kan nai tapah thaoh o, ndua gaon po buel gem gambak
(DNà nâng fi tu khçng ph%ai tu cho ri"ng mînh mâ lâ véng l_"nh Ngâi
cho th^én dén nè!ng nh^!. § gem...gem g° g° [Bkt.] v^èa...v^èa. — gem
nao gem ndom v^èa fi v^èa nùoi; gem ndom gem klao v^èa nùoi v^èa cè^!i.
71
www.atabook.com
gem g° [Bkt.] 2 fg. f_éy. — gem lu aia f_éy lu nèù!c. § gem katek g° kt⁄
[Bkt.] fg. cn gek katek fê nùen, ùap bùèc. — ngap kuan gilac gem katek
buel bhap lâm quan mâ l_ai fi ùap bùèc dén lânh.
gen g⁄˜ [Bkt.] t. ngang, qua. — nao gen fi ngang.
geng g⁄! [Bkt.] 1 d. c_çt. — geng patang c_çt cùai; geng tamaih c_çt con h_ang
nhî; geng anâk c_çt con h_ang ba.
geng g⁄! [Bkt.] 2 t. f!. — geng mata f! con mù&t ra; geng tangin f! tay. §
geng geh g⁄! g⁄H [Bkt.] fg. ù!n l_anh (sù&p b_"nhà. — dalam rup geng geh
dom bilan ni (c%am thùéyà ù!n l_anh trong ngè^!i mùéy thùang nay.
geng Og⁄Ï [Bkt.] d. fùay. — nyuk trun tel geng l_&ng xuùçng tù!i fùay.
gep g⁄∏ [Bkt.] 1 t. v^èa, v^èa fùung, v^èa trôn, ch¨&n. — gep sa asir v^èa trôn
m_çt ch_uc. § gep pakré g⁄∏ pRk¨_ [Bkt.] t. v^èa ph%ai. — ngap gep pakrâ
hai ah! lâm v^èa ph%ai thçi chùè¡. § gep mbiak g⁄∏ µY [Bkt.] t. ch^èng
m_èc. — hala saong panâng gep mbiak (APà tr^éu vù!i cau n"n cùo ch^èng
m_èc thçi (khi tiù"p fäi khùachà.
gep g⁄∏ [Bkt.] 2 d. h_o hâng, bâ con. — gep lingiw kut bâ con b"n cha; gep
dalam kut bâ con b"n m_e. § gep g⁄∏ [Bkt.] 3 d. nhau. — khing gep lùéy
nhau; nde gep cûng trang lùèa vù!i nhau; karei di gep khùac nhau;
machut gep t^èa t_èa nhau. § gep gen g⁄∏ g⁄˜ [Bkt.] d. ngè^!i hâng xùom,
bâ con lùçi xùom. § gep palei g⁄∏ plE [Bkt.] d. ngè^!i thén quen trong
lâng, ngè^!i cûng lâng. § gep yut g⁄∏ yUˇ [Bkt.] d. cv payo ngè^!i y"u.
ger g⁄‰ [Bkt.] d. cùan, c^én, c_ong, céy. — ger amra cùan r_èa; thaow di ger nù&m
lùéy cùan; ger wah c^én céu; sa ger harek m_çt c_ong c%o; ger njuh céy c%ui.
gey g⁄Á [Bkt.] d. bo bo.
gh G
gha G kùy hi_"u ghi ph_u ém thùè tè trong b_ç ch¨è Akhar thrah.
gha G_ [Bkt.] d. cv agha r¨". — aia hu haluw, kayau hu gha (tngà nèù!c cùo
ngu^çn, céy cùo c_çi. § gha canak G_ cn [Bkt.] d. r¨" ch^çi. § gha ina
G_ in_ [Bkt.] d. r¨" cùai. § gha kabrum G_ kRbUU* [Bkt.] d. r¨" chûm. §
gha palaik G_ πØl [Bkt.] d. r¨" ph_u. § gha taruai G_ tØrV [Bkt.] d.
r¨" fuçi chu_çt.
ghaiy ghaiy ØGÁ ØGÁ [Bkt.] t. h^" h^". — ngap chaor blaoh daok klao
ghaiy ghaiy lâm sai r^çi mâ côn cè^!i h^" h^".
ghaiy ghaow ØGÁ OG@◊ [Bkt.] fg. r^" râ, l^è f^è, f%ung f%inh. — ngap ghaiy
ghaow yau nan, habien si blaoh lâm r^" râ nhè thù" bao gi^! mù!i xong.
ghak G [Bkt.] 1 fg. can. — ghak pathang oh brei ataong anâk can ch^çng
khçng cho fùanh con. § ghak G [Bkt.] 2 fg. c^ém, ng&n. — ghak aia
mata c^ém nèù!c mù&t. § ghak dréh G Rd¨H [Bkt.] fg. ng&n c%an, can
ng&n. — amaik amâ kau ghak drâh (ABCà m_e cha ta can ng&n.
ghan G˜ [Bkt.] d. dâm (voià. — mâk liman buh ghan (SPà bù&t voi bu_çc
dâm.
ghang G! [Bkt.] fg. t%oa h!i ùém, ùém nùong, t%oa ùanh sùang. — ghueh pak
urang, ghang pak drei (tngà quùi %! ngè^!i sang n!i mînh (chùay %! ngè^!i
nùong ùém h!i mînhà.
ghar G‰ [Bkt.] d. cùai ly. — manyum aia mâng cawan, manyum alak mâng
ghar uùçng nèù!c (trâà b^&ng chung, uùçng rè_!u b^&ng ly.
72
www.atabook.com
ghem G° [Bkt.] fg. d_oa. — ghem pamatai d_oa giù"t chù"t. § ghem tem G° t°
[Bkt.] fg. d_oa d¨ém. — oh bak ber blaoh ghem tem urang mînh ch%&ng
ra gî mâ l_ai d_oa d¨ém ngè^!i.
ghet G⁄ˇ [Bkt.] 1 t. h%&n. — klaoh ghet hù"t s_ach (dùètà; jien klaoh ghet ti^"n
hù"t s_ach; aia klaoh ghet nèù!c dùèt h%&n. § ghet G⁄ˇ [Bkt.] 2 t. ng_&t,
nghi"m. — gaon patao ghet l_"nh vua nghi"m ng_&t.
ghuai ØGV [Bkt.] d. c_uc. — ghuai haluk c_uc fùét; ghuai lisei c_uc c!m.
ghuak GV [Bkt.] d. trùai b^ç l^!i (lo_ai trùai nh%o cùo m%u cùac tr%e em Ch&m dûng
bù&n b^&ng ùçng treà.
ghueh G⁄VH [Bkt.] fg. l^èng, chùay bûng, bù&t chùay. — apuei ghueh l%èa chùay. §
ghueh ghang GV⁄H G! [Bkt.] 1 fg. khoe khoang. — anguei maong di
urang, ra lo ghueh ghang urang klao bilei (APAà &n m_&c biù"t trçng
ngè^!i ta, khoe khoang lù&m ngè^!i f^!i cè^!i ch". § ghueh ghang GV⁄H G!
[Bkt.] 2 t. sang tr_ong. — thaik rup ghueh ghang dung nhan sang
tr_ong.
ghum GU* [Bkt.] t. (r&ngà hâm. — tagei ghum r&ng hâm.
ghung ghua GU! GV_ [Bkt.] t. l^èng kh^èng, nùong n%éy.
ghur GU‰ [Bkt.] d. cv gahur nghïa f_ia Ch&m Bâni.
giem OgY° [Bkt.] fg. bèng nùach. — giem anâk b^çng con; anâk pok anâk giem
(tngà con bù" con b^çng.
giep OgY⁄∏ [Bkt.] fg. k_ep. — giep ikan di ganiep blaoh aem k_ep cùa vâo céy
gù&p r^çi nèù!ng.
gik gI [Bkt.] t. g^én, c_anh. — daok gik ng^çi g^én; daok gik gep %! c_anh nhau.
gila gIl_ [Bkt.] t. gala d_ai. — jak patruh urang taka gila patruh urang anit
(tngà khçn cho ngè^!i ta dùai, d_ai cho ngè^!i thè!ng.
gilac gIlÇ [Bkt.] fg. cv galac tr%! l_ai. § gilac gaiy gIlÇ ØgÁ [Bkt.] fg.
ph%an b_çi, tr%! m_&t. — gilac gaiy saong yut that ph%an b_çi f^çng chùi.
gilai gIØl [Bkt.] d. ghe. — ndik gilai nao taong ikan l"n ghe fi fùanh cùa. §
gilai haok gIØl Oh@ [Bkt.] d. tâu bê. — ramik gilai haok nao sang
thu d_on tâu bê tr%! v^".
gilalem gIl_l° [Bkt.] d. cöi tr^én. — ngaok gilalemni tr"n cöi tr^én nây.
gilem gIl° [Bkt.] fg. vùac. — gilem kayau trun cek vùac g¨ç xuùçng nùui.
gileng gIl⁄! [Bkt.] d. cv galeng kho lù!n. § gileng pariak gIl⁄! prY [Bkt.] d.
ngén khùç.
gimbak gIµ [Bkt.] 1 fg. v_in, nè!ng nh^!. — gimbak di bara v_in vai; oh
gimbak di anâk hu ch%&ng nè!ng nh^! vâo con fè_!c. § gimbak gIµ
[Bkt.] 2 fg. vù&t. — gimbak aw di talei vù&t ùao l"n déy.
gimnit g§nIˇ [Bkt.] d. ùy tè%!ng, tè tè%!ng.
ginaong gIOn# [Bkt.] fg. gi_én. — ginaong di katuw cuh aw (tngà gi_én chùéy
fùçt ùao. § ginaong mbuah gIOn# µVH [Bkt.] tg. h^!n trùach.
ginat gINˇ [Bkt.] d. bùong vùia. — liman ginat yù"u bùong vùia.
ginel hatai gIn⁄Ò hØt [Bkt.] t. vç tè.
ging gIÏ [Bkt.] d. bù"p. — sang ging nhâ bù"p. § ging gaok gIÏ Og@ [Bkt.] d.
bù"p nùuc. — bruk ging gaok vi_"c bù"p nùuc.
ginrak gIRn [Bkt.] t. f^éy. — ginrak tian f^éy b_ung.
ginraong arieng gIORn# aOrY⁄Ï [Bkt.] d. (rauà câng cua.
73
www.atabook.com
ginuer gInV⁄‰ [Bkt.] d. ch%u. — Po ginuer çng ch%u. § ginuer matri gInV⁄‰ MRtfl
[Bkt.] 1 d. quén s_è. § ginuer matri gInV⁄‰ MRtfl [Bkt.] 2 d. t"n g_oi Th^én
Civa.
ginuh gInUH [Bkt.] d. ganuh hâo quang. — ginuh hadah glaong matâh
adarha hâo quang t%oa sùang fù"n lèng ch^èng tr^!i. § ginuh ginat gInUH
gInˇ [Bkt.] t. oai v_", oai phong. — urang nan ginuh ginat biak çng
fùo dùang oai v_" th_ét.
ginum gInU* [Bkt.] fg. cv ganum chung, gùop. § ganum biai gnU* ØbY [Bkt.]
d. h_çi f^çng.
girak gIr_ [Bkt.] fg. gi_ang ra. — girak takai gi_ang chén ra.
girak gIr [Bkt.] 1 fg. trùoi. — amaik ataong girak di geng (ACBà m_e bù&t
(emà trùoi vâo c_çt vâ fùanh; mâk girak bù&t trùoi. § girak gIr [Bkt.] 2
fg. cn kapik vôi. — girak amaik ndok jien vôi ti^"n m_e.
giruah gIrVH [Bkt.] fg. gi¨éy. — giruah karek gi¨éy c%o.
giruak gIrV [Bkt.] d. (c%oà cùu. — harek giruak juak po palei (tngà c%o cùu lùén
ùat giâ lâng.
gita gIt_ [Bkt.] d. cn ita chùung ta, ta. — nagar gita xùè s%! chùung ta.
glac gLÇ [Bkt.] d. t_çi. — ngap glac hânh t_çi glac pak halei t_çi n!i féu. §
glac suk gLÇ sU [Bkt.] d. t_çi l¨çi.
glah gLH [Bkt.] d. tr%a (cùai n^çi fùét dûng kho cùa...à.
glai ØgL [Bkt.] d. r^èng. — trun tathik ndik glai (tngà l"n r^èng xuùçng bi%"n;
nao glai fi r^èng; ciim di glai chim r^èng. § glai klaow ØgL OkL@◊ [Bkt.]
d. r^èng rùu. § glai rem ØgL r° [Bkt.] d. cn rem glai r^èng r_ém. — ke ken
cek glai rem, min ken di tian ai (Aà féu ph%ai trù&c tr%! vî r^èng r_ém, cùo
ch&ng b%!i tùém tînh anh (phai nh_atà.
glaih ØgLH [Bkt.] t. m_"t. — mai miang glaih mù!i fù"n côn m_"t; ngap bruk o
thau glaih lâm vi_"c ch%&ng biù"t m_"t. § glaih glal ØgLH gLÒ [Bkt.] t. vùét
v%a, khùo nh_oc, m_"t m%oi. — ngap mbeng glaih glal lâm &n vùét v%a.
glaing ØgL! [Bkt.] d. tiù"ng trùçng. — glaing katek tiù"ng trùçng v¨ç b¨çng; glaing
kading tiù"ng trùçng v¨ç tr^ém.
glam g*L [Bkt.] (c%oà trâm.
glang gL! [Bkt.] d. khéu, khoan, vânh. — glang dhaong khéu dao.
glaoh OgL@H [Bkt.] fg. th_oc, nhùet, fùut, fém th_oc. — glaoh thruh jalikaow th_oc
t%ç ong; glaoh ka urang mathau gep fém th_oc ngè^!i ta ch%èi nhau.
glaong OgL# [Bkt.] t. cao, cao quùy. — hagait glaong di abih? hatai hacih nan
glaong (tngà cùai gî cao quùy nhùét? ùéy lâ tém trong s_ach; kalang per
glaong matâh aderha di^"u bay cao fù"n lèng tr^!i. § glaong akhar OgL#
aK‰ [Bkt.] t. hay ch¨è. — urang glaong akhar ngè^!i (b_écà hay ch¨è. §
glaong glang Og# gL! [Bkt.] t. cao, cao rùao. § glaong sunuw OgL# SUnU◊
[Bkt.] t. cao tay ùén, mèu cao, cao mèu, cao c!. — urang likei nan
glaong sunuw lo châng trai ùéy cao tay ùén lù&m. § glaong wit OgL# vIˇ
[Bkt.] t. cao vùut.
glaow Og@L◊ [Bkt.] d. ùoc. — glaow sanâng ùoc suy nghï. § glaow kaok OgL@◊
Ok@ [Bkt.] d. f^éu ùoc, tém trùi. — glaow kaok ganik ganua f^éu ùoc h_ep
hôi; sanâng dalam glaow kaok suy nghï trong tém trùi.
gleh gL⁄H [Bkt.] 1 fg. s_ép, f%ç. — gaok gleh aia bai haok (tngà n^çi nghi"n
(s_épà canh f%ç; ge gleh b¨éy s_ép. § gleh gL⁄H [Bkt.] 2 fg. hè, h%ong. —
rideh gleh xe h%ong. § gleh gL⁄H [Bkt.] 3 fg. xù" bùong. — aia harei gleh
74
www.atabook.com
m_&t tr^!i xù" bùong. § gleh ganuh gL⁄H gnUH [Bkt.] t. mùét khùi sù&c. § gleh
mbaok gL⁄H Oµ@ [Bkt.] t. bë m_&t. — anâk bik ngap gleh mbaok amaik
con cùai lâm bë m_&t m_e. § gleh tem pah gL⁄H t° pH [Bkt.] t. b_i ç uù" (v^"
m_&t tinh th^énà.
glem g°L [Bkt.] fg. nùem, qu&ng. — glem mang patuw nùem fùa; glem trun aia
nùem xuùçng nèù!c.
gleng g⁄!L [Bkt.] 1 fg. ch&n. — gleng pabaiy ch&n d"; rinaih gleng kabaw tr%e
ch&n tréu. § gleng gL⁄! [Bkt.] 2 fg. bùoi. — nao gleng fi xem bùoi; ra
gleng th^éy bùoi. § gleng gL⁄! [Bkt.] 3 d. nhîn. — gleng anak linyaiy likuk
(AGAà nhîn trèù!c ng%anh sau. § Gleng Anak gL⁄! aN [Bkt.] (Ariya-à
t"n m_çt tùac ph%ém c%ç Ch&m. § gleng dahlau g⁄!L dhLU[⁄ Bkt.] fg. ti"n foùan.
§ gleng pasang gL⁄! ps! [Bkt.] fg. quan sùat. — gleng pasang taom der
caner ben quan sùat xung quanh khuçn vi"n vè^!n.
gler gL⁄‰ [Bkt.] t. fuùçi, fuùçi sùèc. — mayut yau ra luai aia gler (cdà tînh féu
mâ nhè ngè^!i l_çi nèù!c fuùçi sùèc; kabaw gler paje tréu fuùçi r^çi.
gluh gLUH [Bkt.] d. bûn. — takai bak gluh chén dùinh bûn; kabaw ndih di gluh
tréu n^&m trong (vüngà bûn. § gluh baok gULH Ob@ [Bkt.] d. sînh l^éy,
bûn l^éy. § gluh kli gLUH kLfl [Bkt.] d. bûn trùat (trùetà. § gluh mada gLUH md_
[Bkt.] d. bûn non.
glut gULˇ [Bkt.] fg,t. lùun, lùut. — jalan glut fè^!ng lùun; nduec glut tama sang
ch_ay lùut vâo nhâ.
gok Og [Bkt.] d. hùçc. — gok patuw hùçc fùa.
gok page Og pOg– [Bkt.] d. sùang sù!m. — pakuh gok page dahlak nao sùang
sù!m mai tçi fi.
gong gang OgÏ g! [Bkt.] t. k^"nh câng. — praong ina lo maong gong gang
to con quùa cùo v%e k^"nh câng.
graim ØRg* [Bkt.] fg. x%a mi_"ng r_çng.
graing ØRg! [Bkt.] 1 d. cv hagraing nanh. — graing pabuei glai nanh heo
r^èng. § graing pabuei ØRg! pbVE [Bkt.] (céyà nanh heo (dûng lâm d^éu
g_çià.
graing ØRg! [Bkt.] 2 fg. g^ém g^è. — asau graing con chùo g^ém g^è.
grak Rg_ [Bkt.] t. cùèng vâ to s_!i. — mbuk grak tùoc cùèng vâ to s_!i.
gram Rg* [Bkt.] 1 d. xùè, nèù!c. — gram mâh lâng, thçn. § gram caga Rg* cg_
[Bkt.] d. quùçc phông. § gram daoh Rg* Od@H [Bkt.] d. quùçc ca. § gram
dok Rg* Od [Bkt.] d. quùçc k^y. § gram pari Rg* prfl [Bkt.] d. f_ia h_at.
gram Rg* [Bkt.] 2 r^ém (tiù"ng f_çng lù!nà. — jaleh manyi gram sa sep f%ç k"u
r^ém m_çt tiù"ng.
grang Rg! [Bkt.] fg. néng l"n, f¨! (s%è d_ung vù!i ngè^!i fang hùép hùçià. — grang
ong taha tagok f¨! çng giâ (fang hùép hùçià l"n.
graoh ORg@H [Bkt.] 2 fg. s%ua. — malam asau graoh hem hem (DNà chùo s%ua
f"m nghe r^!n r_!n.
graong ORg# [Bkt.] 1 fg. r%u, quyù"n. — birak jak mai, maraong graong mai
(tngà phùia bù&c r%u tù!i, phùia nam quyù"n v^". § graong ORg# [Bkt.] 2 fg.
%ung h_ç.
grap Rg∏ [Bkt.] fg,id. pha.
graw Rg◊ [Bkt.] fg. (mêoà k"u lù!n, gâo.
gre Rg– [Bkt.] t. ngéy m_&t, f^!. — puec gre mbaok mù&ng f^! m_&t.
greh Rg⁄H [Bkt.] fg. chu_çc, länh. — greh kabaw chu_çc tréu.
75
www.atabook.com
grek Rg⁄ [Bkt.] d. k"n k"n. § grek taayuh Rg⁄ tayUH [Bkt.] d. (conà k"n
k"n chùua.
gréng Rg¨! [Bkt.] fg. gù&ng sùèc. — grâng ngap bijieng gù&ng sùèc lâm cho
thânh.
grep Rg⁄∏ [Bkt.] t. khù&p, m_oi. — grep libik khù&p n!i; grep drei m_oi ngè^!i;
grep aia cùac nèù!c.
grik RgI [Bkt.] d. cùau, ghùet. — thah grik k^y ghùet.
grong ORgÏ [Bkt.] d. nh_ac, l_uc l_ac. — grong asaih nh_ac ng_èa.
gru RgU_ [Bkt.] 1 d. th^éy, sè. — ndua karun gru mang !n th^éy. § gru RgU_ [Bkt.]
2 (po-à d. sè c%a f_ao Bâni. § gru khik RgU_ KI [Bkt.] d. giùam th_i. § gru
kiyamat RgU_ kIyMˇ [Bkt.] d. quan tôa. § gru pabac RgU_ πbÇ [Bkt.] d.
giùao vi"n. § gru pataow RgU_ pOt@◊ [Bkt.] d. giùao sè.
gruai ØRgV [Bkt.] d,id. bân ch%ai. — gruai braoh tagei bân ch%ai fùanh r&ng.
gruak RgV [Bkt.] t. sùép, ùup. — ndih gruak n^&m sùép. § gruak bem RgV b°
[Bkt.] fg. chù"t. — ataong guak bem fùanh chù"t. § gruak duai RgV ØdV
[Bkt.] fg. sùép bùong. § gruak pakem RgV pk° [Bkt.] fg. chù"t. § gruak
tik RgV tI [Bkt.] kng. chù"t.
grum RgU* [Bkt.] 1 d. cùai n!m. — tuak grum n!m. § grum RgU* [Bkt.] 2 d. sùém.
— tel thun manyi grum ngaok (PCà fù"n n&m vang tiù"ng sùém vûng cao.
§ grum katal RgU* ktÒ [Bkt.] d. sùém sùet.
gu gU_ [Bkt.] 1 d. l^! f^!. — gu mata mù&t l^! f^!. § gu gU_ [Bkt.] 2 t. cui. — take
kabaw gu s^èng tréu cui.
guap gV∏ [Bkt.] fg, cü. nhén fçi, nhén l"n.
guec gV⁄Ç [Bkt.] fg. kh^"u, mùoc. — guec baoh amil mâng gai guec kh^"u trùai
me b^&ng mùoc.
guei gVE [Bkt.] fg. mang. — guei yaot mang gûi; guei anâk cöng con.
guel gV⁄Ò [Bkt.] 1 d. d_a dây (loâi v_étà.
guel gV⁄Ò [Bkt.] 2 fg. k", gùçi. — guel akaok di pater k" f^éu l"n gùçi. § Guel
Ging gV⁄Ò gIÏ [Bkt.] d. m_çt t"n lâng %! huy_"n Tuy Phong (SPKà.
guen gV⁄˜ [Bkt.] 1 d. d_ip, lùuc. — mai raweng guen dahlak lanâng tù!i th&m
lùuc tçi r%anh. § guen gV⁄˜ [Bkt.] 2 d. h_an k^y. — ralao guen quùa h_an. §
guen bac gV⁄˜ bÇ [Bkt.] d. h_oc k^y.
guep g⁄V∏ [Bkt.] d. guùçc.
guer gV⁄‰ [Bkt.] 1 d,cü. dén sùç. — guer Cam dén sùç Ch&m. § guer gV⁄‰ [Bkt.]
2 d,cü. gia t_çc, gia fînh.
guer gV⁄‰ [Bkt.] 3 d. lùa. — guer hala lùa tr^éu.
guga gU_g_ [Bkt.] d. (céyà xè!ng r^çng.
gugak gUg [Bkt.] tiù"ng f_çng, tiù"ng ^çn âo khùo phén bi_"t. — ngap guk gak
dalam sang géy tiù"ng f_çng trong nhâ.
guh gUH [Bkt.] (patuk-à d. sao mai.
guk gU [Bkt.] fg. kùeo xuùçng, trî xuùçng. — pan di dhan guk trun nù&m cânh
céy trî xuùçng. § guk bara gU br_ [Bkt.] d. b%a vai.
gul gUÒ [Bkt.] 2 d. b^! cöi. — gleng khik cham gul tanâh riya b%ao v_" b^! cöi
fùét nèù!c. § gul gUÒ [Bkt.] 1 d. khùçi trôn. — pagul (fgà vo trôn. § gul
gUÒ [Bkt.] 3 fg. foân kù"t, h_op. — adei ai nyu gul saong gep anh em
nhâ nùo foân kù"t vù!i nhau. § gul pataom gUÒ pOt [Bkt.] fg. foân kù"t.
§ gul gal gUÒ gÒ [Bkt.] fûng fûng. — nduec manyi gul gal dalam
sang ch_ay k"u fûng fûng trong nhâ.
76
www.atabook.com
gum gU* [Bkt.] d,id. mùçi thû.
gun gU˜ [Bkt.] 2 d. giùa tr_i, én hu_". — gun po di nyu nùo hè%!ng !n mèa mùçc
c%ua Ngâi. § gun lima gU˜ lIm_ [Bkt.] d. ngü hânh. — pasei, kayau,
aia, tanâh apuei dalam gur lima Kim, M_çc, Th%uy, Th%ç, H%oa thu_çc
ngü hânh. § gun gU˜ [Bkt.] 1 (céyà cè^!m th%ao. § gun lima gU˜ lIm_
[Bkt.] d. ngü hânh. — pasei, kayau, aia, tanâh apuei dalam gur lima
Kim, M_çc, Th%uy, Th%ç, H%oa thu_çc ngü hânh. § gun gU˜ [Bkt.] 3 d. bûa.
— ngap gun ù"m bûa. § gun cambah gU˜ cµH [Bkt.] d. bûa ng%ai.
ha h {tra} kùy hi_"u ghi ph_u ém cu°oi cûng c%ua b_ç ch¨è Akhar thrah.
ha h_ {tra} 1 fg. hùa, m%! lù!n. — ha pabah hùa mi_"ng; ha baoh mbeng m%! lù!n
cùanh c%èa. § ha h_ {tra} 2 t. h%!, r%anh vi_"c. — o hu harei ha, o hu jala
klah (tng) khçng cùo m_çt ngây r%anh, khçng cùo m_çt bu¬oi r%anh r¨çi. § ha
h_ {tra} 3 t. thçng. — jalan ha fè^!ng thçng. § ha mbaok h_ Oı@
{tra} t. c%!i m%!. — nan mang hu linâng hatai ha mbaok (AGA) f°ay
mù!i g_oi lâ r_çng lè_!ng, c%!i m%!. § ha hueng h_ hV⁄! {tra} t. h%! hang. —
cuk anguei ha hueng &n m_&c h%! hang. § ha huai h_ ØhV {tra} t. r_çng
räi. — daok deng ha huai saong yut cuai &n %! r_çng räi vù!i b_an bê.
ha-ndaoh hOÎ@H {tra} 1 fg. cùach xa. — ha-ndaoh di gep cùach xa nhau. §
ha-ndaoh hOÎ@H {tra} 2 fg. cv ndaoh gi_ét. — arak ha-ndaoh gi_ét
gén; ha-ndaoh wah gi_ét céu; pan di tangin ha-ndaoh nù&m l°ay tay gi_ét.
§ ha-ndaoh ndit hOÎ@H Î^ˇ {tra} fg. r_ut rê — hu manuh manâng ha-
ndaoh ndit cùo thùai f_ç r_ut rê.
ha-ndaok hOÎ@ {tra} t. cv ndaok m_uc — kayau ha-ndaok g¨ç m_uc.
haaiek haY⁄ {tra} fg. thu)an hùoa. — haaiek kubaw t_ép tréu cho thu)an,
thu)an hùoa tréu.
haba hb_ {tra} 1 fg. châ xùat. — haba brah châ g_ao. § haba hb_ {tra} 2 t.
lùèc (côn mây, fä xay xong nhèng chèa giäà. — brah ba g_ao lùèc; brah
ba sara lingâ g_ao lùèc mu°oi mê.
habai hØb {tra} fg. n°au canh. — aia habai canh rau; habai njem bua n°au
canh rau mçn.
haban hb˜ {tra} d. cv ban f)ong. — salao haban mém f)ong; karah haban
nh¨én f)ong.
habang hb! {tra} 1 t. cv bang m^!. — habang mata mù&t kùem. § habang
hb! {tra} 2 t. d¨è, hung. — narah ita takik siam ralo habang (AGA) th°e
giù!i ta s°ong lânh Èt d¨è nhi)eu.
habaoh hOb@H {tra} fg. gi_&t. — habaoh mrai gi_&t s_!i; habaoh aw gi_&t ùao.
habay hbÁ {tra} d. gi%o. — habay manuk gi%o nh°ot gâ; ciim klah di habay
(tng) chim s¬o gi%o (s¬o l)ongà.
habei hb‡ {tra} d. cv bei khoai. — habei tuk khoai lu_çc; uh habei lûi
khoai. § habei katruw hb‡ kRtU◊ {tra} d. c%u sù&n. § habei gaok hb‡
Og@ {tra} d. khoai s_o. § habei njem bua hb‡ Ô° bV_ {tra} d. khoai
mçn. § habei njem leng hb‡ Ô° l⁄! {tra} d. khoai tÈm. § habei
tapung hb‡ tpU! {tra} d. khoai mâi. § habei pareng hb‡ pr⁄! {tra} d.
khoai téy. § habei pang hb‡ p! {tra} d. cv habei bet c%u tùoc ti"n. §
habei sumék hb‡ SUm {tra} d. khoai t^è. § habei plom hb‡ OpL*
{tra} d. khoai mî. § habei bila hb‡ b^l_ {tra} d. khoai ngâ. § habei
bet hb‡ b⁄ˇ {tra} d. cv habei pang c%u tùoc ti"n. § habei bhong hb‡
OBÏ {tra} d. khoai lang. § habei ralin hb‡ rl^˜ {tra} d. khoai sùap.
77
www.atabook.com
§ habei saya hb‡ sy_ {tra} d. khoai tÈm. § habei hajai manuk
hb‡ hØj mnU {tra} d. khoai mçn.
habeng hb⁄! {tra} 1 d. hoa (taià. — habeng tangi hoa tai. § habeng hb⁄!
{tra} 2 d. d°au hi_"u. — ngap habeng lâm d°au hi_"u, ra d°au. § habeng
hb⁄! {tra} 3. fg cv beng hè, h%ong. — mata habeng mù&t mû; mata
pajaih habeng m_çng h_at gi°ong hè. § habeng hb⁄! {tra} 4 fg. tân l_ui.
— sa paben ilimo habeng m_çt n)en v&n hùoa bº tân l_ui.
haber hb⁄‰ {tra} f. th°e nâo?, t_ai sao?. — yau haber? nhè th°e nâo?; ngap
haber lâm sao?; si haber së th°e nâo?.
habien hObY⁄˜ {tra} f. cv bien ch^èng nâo, bao gi^!. — habien ai mai?
ch^èng nâo anh l_ai? habien si mboh wek amaik ni ch^èng nâo mù!i th°ay
m_e n¨èa féy. § habien halei hObY⁄˜ hl‡ {tra} f. cv habien lùuc nâo,
bao gi^!. — habien halei mai jang hu bao gi^! f°en cüng fè_!c.
habik hb^ {tra} fg. nùem, qu&ng. — habik patuw njep akaok nùem fùa trùung
f)au; habik ghuai haluk trun aia qu&ng hôn f°at xu°ong nèù!c.
habrek hRb⁄ {tra} fg. ng&n c%an. — habrek thei nap bruk gait ng&n c%an ai
lâm vi_"c gî.
habuw hbU◊ {tra} d. tro. — bilok yau habuw ging (tng) xùam nhè tro b°ep.
hacih hc^H {tra} t. s_ach. — tapai mbaok ka hacih r%èa m_&t cho s_ach; bah
sang hacih paje quùet nhâ s_ach r)oi. § haci hacih hcfl hc^H {tra} t.
s_ach së. — mbeng daok haci hacih &n %! s_ach së. § hacih barih hc^H
br^H {tra} t. h°et s_ach. — gru pataow hacih barih dom sunuw gai th)ay
fä truy)en h°et s_ach nh¨èng bûa chùu; thuw hacih barih bi°et s_ach. §
hacih cac hc^H cÇ {tra} t. s_ach tr!n. — lihik hacih cac m°at s_ach
tr!n.
hadah hdH {tra} 2 fg. sùang. — lingik hadah paje tr^!i fä sùang r)oi; sang
hadah yua manyâk (tng) nhâ sùang b%!i cùo fên. § hadah apuei hdH
apV‡ {tra} d. con cùui, bûi nhûi. § hadah kaok hdH Ok@ {tra} fg.
sùang b_ach. — lingik hadah kaok paje tr^!i sùang b_ach r)oi. § hadah
tanrak hdH tRn_ {tra} fg. sùang chùoi. § vhadah mata hdH mt_
{tra} fg. sùang mù&t. — gaok akaok ka nyu hadah mata f_ung f)au cho
nùo sùang mù&t ra. § hadah mat hdH Mˇ {tra} fg. sùang ùy. — hadah
mat sanâng mboh sùang ùy nh_én ra. § hadah mbaok hdH Oı@ {tra} t.
mùat mù&t, m%! m_&t — anâk jak karak amaik ama jang hadah mbaok con
khçn ngoan thî cha m_e cüng mùat m_&t. § hadah mbrang hdH Rı!
{tra} t. h^èng sùang. § hadah mblan hdH ıL˜ {tra} fg. sùang choang,
sùang quù&t — lingik hadah mblan tr^!i sùang choang; mata hadah mblan
mù&t sùang quù&t. § hadah hatai hdH hØt {tra} fg. sùang d_a. — hadah
mata o tapa hadah hatai (tng) sùang mù&t khçng b^&ng sùang d_a. § hadah
hadai hdH hØd {tra} t. sùang s%ua — ngap mbeng thau thun halei
hadah hadai ni lâm &n bi°et f°en khi nâo sùang s%ua féy (m%! m_&t m%!
mâyà. § hadah hdH {tra} 1 d. tim, b°ac. — hadah manyâk tim fên.
hadai hØd {tra} fg. ph_u giùup. — hadai adei ngap blaoh bruk ph_u giùup em
lâm cho xong vi_"c. § hadai patih hØd pt^H {tra} fg. tr_! giùup. —
blaoh po mai sang hadai patih bruk bruk saong po saai (DN) r)oi ngâi
tr%! v)e tr_! giùup vi_"c cho vè!ng huynh.
hadak hd {tra} d. b¨éy chim. § hadak hd {tra} d. cv dak bÈ fao.
78
www.atabook.com
hadang hd! {tra} 1 d. cv dang tçm. — hadang rak tùep; hadang paong tçm
hûm; hadang gawang tçm k_et. § hadang hd! {tra} 2 d. con nh)ong. §
hadang haduw hd! hdU◊ {tra} t. bùèt rùèt — hadang haduw oh ciip
sanâh bùèt rùèt khùo chºu.
hadap hd_∏ {tra} d. (céyà vçng. — basei ndong hadap karem (PC) sù&t n¬oi
vçng chîm (th°e s_è f¬oi thayà.
haday hdÁ {tra} d. l)eu, tr_ai. — padeng haday d_èng tr_ai.
hadeh haduei hdH hØdV {tra} fg. xùuc f_çng, bûi ngûi.
hadei hd‡ {tra} 1 fg. s%ay. — hadei brah s%ay g_ao. § hadei hd‡ {tra} 2 d.
sau. — nao hadei fi sau; hadei di nan sau fùo; hadei sa tra sau n¨èa. §
hadei taluic hd‡ tlV^Ç {tra} d. sau r°ot. — nao hadei taluic fi sau
r°ot. § hadei harei hd‡ hr‡ {tra} d. mai sau. — hadei harei anâk
praong ka anâk mâng thau mai sau khi khçn lù!n con mù!i hi¬eu.
hadem hd° {tra} d. ki°en. — hadem kaik ki°en f°ot, ki°en cù&n; thruh hadem t¬o
ki°en. § hadem juk hd° jU_ {tra} d. ki°en fen. § hadem tasao hd°
tOS@ {tra} d. lo_ai ki°en lù!n mâu f%o. § hadem thiap hd° TY_∏ {tra} d.
ki°en cùanh. § hadem bhong hd° OB! {tra} d. ki°en l%èa. § hadem
mraik hd° ØRm {tra} d. ki°en b)o nh_ot.
hadeng hd⁄! {tra} 2 d. than. — hrem deng ngaok cek f°ot than tr"n r^èng. §
hadeng hd⁄! {tra} 1 d. l_o, nh_o. — hadeng gaok l_o n)oi, nh_o n)oi. §
hadeng hd⁄! {tra} 3 d. (céyà mun. — duah hadeng füa mun.
hadeng hd⁄! {tra} 4 fg. f_!i khi. — hadeng hajan aia sua laik merai (AGA)
f_!i khi mèa ngu)on f¬o xu°ong.
hader hd⁄‰ {tra} fg. nhù!. — hader mai tian mblung rakak nhù! l_ai lông
th°ay ng_en ngâo; hader panuec ama nhù! l^!i cha. § hader karun hd⁄‰
krU˜ {tra} fg. nhù! !n. — hader karun amaik ama nhù! !n cha m_e. §
hader ka drei hd⁄‰ k_ Rd‡ {tra} fg. h)oi tÏnh, tÏnh l_ai. — hader ka drei
sanâng pachom nda urang (DWM) h)oi tÏnh l_ai tè%!ng féu ngè^!i khùac.
hadier h {tra} fg. cv dier r°ong. — liman hadier voi r°ong, voi ''tùet''.
hadiip hdY^∏ {tra} 1 d. v_!. — dua hadiip pathang hai v_! ch)ong; hadiip
krah ngap hadah mbaok pathang (tng) v_! sùang lâm sang m_&t ch)ong. §
hadiip hdY^∏ {tra} 2 d. cv diip s°ong. — hadiip ngaok ray ni s°ong
tr"n f^!i nây; hadiip wek s°ong l_ai; sa matai sa hadiip m_çt s°ong m_çt
ch°et. § hadiip anék hdY^∏ an¨ {tra} d. v_! con. — ngap mbeng
raong hadiip anâk lân &n nuçi v_! con. § hadiip pathanh hdY^∏ pT!
{tra} d. v_! ch)ong. — hadiip pathang daok ray saong gep v_! ch)ong
s°ong f^!i vù!i nhau. § hadiip praong hdY^∏ ORp# {tra} d. v_! lù!n, v_! c%a.
§ hadiip phun hdY^∏ PU˜ {tra} d. v_! chÈnh. § hadiip sit hdY^∏ s^ˇ
{tra} d. v_! bùe. — hu hadiip sit cùo v_! bùe. § hadiip hajung hdY^∏ hjU!
{tra} d. v_! lë.
hadom hOd* {tra} d. bao nhi"u, m°ay. — daok hadom harei tra o côn m°ay
ngây n¨èa thçi; kheng hadom lac limen, trei hadom lac lipa (AGA)
cùèng m°ay cüng b%ao m)em, no m°ay cüng b%ao fùoi; ai nao hu hadom thun
paje? anh fi fè_!c m°ay n&m r)oi?
haduei hdV‡ {tra} fg. cn hadeh haduei xùuc f_çng.
haduk hdU {tra} t. cv duk °am ùèc, t°am tùèc. — hia haduk khùoc t°am tùèc.
hadung hdU! {tra} t. n)ong nân. — anit ranam hadung y"u thè!ng n)ong nân.
79
www.atabook.com
hagait hØgˇ {tra} fg. cv gait gî? cùai gî? — hagait nan cùai gî fùo?; ong
ngap hagait çng lâm gî?; kadha hagait blaoh hia vi_"c gî mâ khùoc?;
hagait jang thau cùai gî cüng bi°et.
hagaow hOg@◊ {tra} fg. cv gaow o^&n, g_uc xu°ong. — dhan kayau hagaow
nhânh céy o^&n; manuk gaow takuai trun gâ g_uc c¬o xu°ong.
hagar hg‰ {tra} d. tr°ong. — ataong hagar fùanh tr°ong; hagar tama tal bac
tr°ong vâo lù!p.
hagaw hg◊ {tra} 1 d. c¬o giùe. — hagaw padai c¬o giùe lùua. § hagaw hg◊
{tra} 2 d. sùong. — jan mang hagaw gi_&p f^&ng sùong; hagaw taow sùong
dao.
hagaw hg◊ {tra} 3 t. cv gaw xui, xui x%eo, khçng may. — jamaow hagaw
h"n xui; war ni nao glai hagaw hçm nay fi r^èng ch%&ng may. §
hagaw tuah hg◊ tVH {tra} t. h"n xui, may r%ui.
hagraing hØRg! {tra} d. nanh. — hagraing pabuei glai nanh heo r^èng.
hagung hgU! {tra} d. tçm hûm.
hah hah hH hH {tra} t. (cè^!ià ha h%a. — klao hah hah cè^!i ha h%a.
hai lac Øh lÇ {tra} k. hay lâ. — hai lac hâ o mâk hay lâ mây ch%&ng l°ay.
hai laih ØhÁ ØlH {tra} t^è cuùçi trong cùac bâi kh%én th^én (xin ch°ap nh_énà.
hai Øh {tra} 2 k. cn ngan hay. — nyu hai hâ mâk? mây hay hù&n l°ay?; ngap
hai thaoh? lâm hay khçng?.
haih ØhH {tra} fg. hÈ, s%ua. — asaih haih ng_èa hÈ; asau haih chùo s%ua khi
th°ay m)oi.
hail ØhÒ {tra} fg. thê, lê, fèa ra. — hail dalah lê lè¨!i.
hainak Øhn {tra} 1 d. suy¨"n. § hainak Øhn {tra} 2 t. ng_çt ng_at.
hait hait Øhˇ Øhˇ {tra} t. chang chang. — pandiak hait hait nù&ng chang
chang.
haiy haow ØhÁ Oh@◊ {tra} fg. th%oa thu_én. — haiy haow saong gep je
blaoh kamlah th%oa thu_én vù!i nhau r)oi l_ai chùçi.
haiy ØhÁ {tra} fg. ^è, f)ong ùy, f)ong ùy cho. — ong nan haiy je çng °ay f)ong
ùy r)oi.
haja hj_ {tra} d. chçng (b^&ng treà. — klep haja cù&m chçng.
hajai hØj {tra} d. cn ndon f)on, lüy. — jabuel daok dalam hajai cuh
tabiak lÈnh %! trong f)on bù&n ra.
hajan hj˜ {tra} d. cv jan mèa. — sang hajan lûm méy (mèaà, fùam méy
(mang nèù!c mèaà; hajan riya mèa lù!n; hajan tathaiy mèa d)am; hajan
palaik halak mèa rè!i. § hajan angin hj˜ af^˜ {tra} d. mèa giùo.
hajat hjˇ {tra} 1 t. chÈnh. — nyu hajat nao ye chÈnh nùo fi f°ay. § hajat
hjˇ {tra} 2 t. c)an thi°et. — dom bruk hajat nh¨èng vi_"c c)an thi°et.
hajaw hj◊ {tra} t. cv jau xanh lùa céy. — aw ber hajaw ùao mâu xanh lùa
céy.
hajay hjÁ {tra} d. m)e. — hajay manuk m)e gâ.
hajei hj‡ {tra} d. cv jei m°oi, f)au m°oi. — duah hajei mrai tîm m°oi chÏ;
panuec kadha oh mboh hajei khçng th°ay f)au m°oi c%ua v°an f)e.
haji hjfl {tra} 2 d. c_èa gâ, m)ong gâ. — habei haji mânuk khoai m)ong gâ. §
haji hjfl {tra} 1 d. ngè^!i hânh hè!ng t_ai La Mecque.
hajieng hjY⁄! {tra} k. cho n"n, b%!i v_éy. — nyu anâk urang kathaot hajieng
mâng merat bac sinh ra trong gia fînh nghêo khùo b%!i v_ay nùo quy°et chÈ
h_oc t_ép.
80
www.atabook.com
hajung hjU! {tra} 1 d. jung b¨éy. — hajung buh ciim b¨éy bù&t chim; hajung
ndaoh ajah b¨éy fùanh (gi_ètà giçng.
hajung hjU! {tra} 2 d. läi l_!i. — jien hajung ti)en läi. § hajung hjU! {tra} 3
d. ng_on f)au — cataik hajung ngù&t ng_on; hajung kayuw ng_on céy;
hajung dalah f)au lè¨!i. § hajung hjU! {tra} 4 t. thùè, k°e. — hadiip
hajung v_! thùè. § hajung luc hjU! lUÇ {tra} d. f)au mùut. — klep dok
ngaok hajung luc phun amil cù&m c^! t_én f)au mùut céy me.
hajut hjUˇ {tra} fg. ch)au, ch)au ch_èc.
hak h_ {tra} fg. xùe. — hak jieng pak xùe lâm tè. § hak pabrai h_ πØRb
{tra} fg. xùe nùat.
hak h {tra} 1 d. m_çt trong tùam can lºch Ch&m. § hak h {tra} 2 c. %ua¡.
— hak! hâ ngap gait nan %ua mây lâm gî fùo. § hak takré h tRk¨_
{tra} fg. ham mu°on. — hak takrâ di phim ham mu°on phim %anh. §
hak sanéng h sn! {tra} d. lùy tè%!ng. — dam dara diip seng hak
sanâng thanh ni"n s°ong ph%ai cùo lùy tè%!ng.
hakak hk {tra} fg. fong. — hakak padai fong lùua. § hakak jié hk
jY¨_ {tra} fg. fùong thu°e. — hakak padai nao hakak jiâ fong lùua fi
fùong thu°e; hakak jiâ hamu fùong thu°e ru_çng.
hakam hk* {tra} 1 cv kam lùua lùep. — padai ralo hakam lùua nhi)eu lùep.
hakam hk* {tra} 2 d. tr°au.
hakaoh hOk@H {tra} 1 d. fi¬em t_èa. — ngap hakaoh ka-ndeh tagok lâm fi¬em
t_èa b¬ay l"n. § hakaoh hOk@H {tra} 2 fg. t_èa vâo. § hakaoh hOk@H
{tra} 3 t. c_an. — canah tapa hakaoh ng%a l_çi c_an; aia ribaong hakaoh
nèù!c mè!ng c_an.
hakaok hOk@ {tra} d. (céyà dùèa d_ai. — ciew hakaok chi°eu d_"t b^&ng céy
dùèa d_ai.
hakap hk∏ {tra} t. li"n t_uc, li"n h)oi, li)en. — tanaok mata hakap ngùap li"n
h)oi.
hake hOk— {tra} 1 k¬e chi. — anit saong ranam klaoh prân, hake thau
damân mbeng saong anguei (ABC) khi fä y"u m" m¨én r)oi, cùo k¬e chi
c%ua vù!i c%ai. § hake hOk— {tra} 2 p. féu (t^è ph%u fºnhà. — dahlak hake
mâk tçi féu cùo l°ay; hake mboh nyu féu th°ay nùo.
hakei hk‡ {tra} fg. tr&ng tr°oi. — dahlau si pik mata nao hakei wek saong
anâk trèù!c lùuc nhù&m mù&t, tr&ng tr°oi l_ai vù!i con; dom baoh amâ hakei
nh¨èng fi)eu cha tr&ng tr°oi.
hakem hk° {tra} 1 d. cùai b^èa. — mâk hakem hakem hamu l°ay cùai b^èa b^èa
ru_çng. § hakem hk° {tra} 2 fg. b^èa.
hakep hk⁄∏ {tra} fg. ki"ng, c¨è. — adei saai dahlak hakep di limaow (DN)
anh em chùung tçi ki"ng thºt bô.
hakiem hOkY° {tra} fg. cv kiem &n s°çng, &n ghùem. — hakiem basei (AGA)
l°ay sù&t &n ghùem; hakiem njam &n rau s°çng.
hakik hk^ {tra} fg. b_"nh, fau °om. — mbeng than hakik b_"nh v_ét, °om v_ét.
§ hakik ruak hk^ rV {tra} d cv ruak hakik b_"nh t_ét. — ralo
hakik ruak lù&m b_"nh t_ét.
hakran hRk˜ {tra} fg. kùeo cho dän.
hakuai hØkV {tra} d. cn tangey brai, gey k", bo bo.
81
www.atabook.com
hakul hkUÒ {tra} 1 d. bùanh ''cun'' (lo_ai bùanh h°ap c%ua ngè^!i Ch&mà.
hakul hkUÒ {tra} 2 fg. cv kul hun, un (khùoià. — hakul thak hun khùoi.
hakum hkU* {tra} 1 d. lu_ét phùap. § hakum hkU* {tra} 2 d. b%an ùan. § hakum
jakar hkU* jk_‰ {tra} d. hi°en phùap. — hakum jakar aia Biet nam hi°en
phùap nèù!c Vi_"t Nam.
hal hÒ {tra} 1 t. h^ém, nùong bùèc. — lingik hal tr^!i nùong bùèc. § hal hÒ
{tra} 2 fg. khao khùat. — juai hal ka drep f^èng khao khùat c%ua c%ai. §
hal hÒ {tra} 3 fg. ti°ec nhù!. — hal ndei vç cûng ti°ec nhù!. § hal
bluw hÒ bLU◊ {tra} t. n_èc n_çi. — bal pandiak, lingik hal bluw mûa
hê, tr^!i nùong bùèc.
hal h_Ò {tra} t. b_çi th_èc, khçng ti"u hùoa.
hala hl_ {tra} 1 d. lùa. — bal hala kayau jruh mûa lùa céy r_ung; hala lahem
jau lùa xanh tè!i. § hala hl_ {tra} 2 d. lùa tr^éu. — urang kumei mbeng
hala fân bâ &n tr^éu; hala raglai lùa tr^éu ngu)on. § hala hl_ {tra} 3 d.
lùa, cùanh. — hala dok lùa c^!; hala mbeng cùanh c%èa. § hala agal hl_
agÒ {tra} d. lùa g)oi, lùa c_o (dûng f%" chùep truy_"n, lâm sùach lùa buçnà. §
hala gap hl_ g∏ {tra} fg. ph°an khÈch. § hala car hl_ c‰ {tra} tg.
ngè^!i khi"ng thi hâi trong ngây thi"u (Ch&m Bâlamçnà. § hala pah
hl_ pH {tra} d. lùa r^èng (fä r_ungà, lùa khç. — hala pah jai thek bak
nagar (PC) lùa r^èng trçi gi_at khù&p n!i. § hala puen hl_ pV⁄˜ {tra} d.
lùa buçn. — hec ai galam hala puen (ASP) h¨!i anh vùac bùo lùa buçng. §
hala lep hl_ l⁄∏ {tra} d. mi°eng tr^éu t"m. § hala heng hl_ h⁄! {tra}
d. tr^éu d_ai, tr^éu céy (tr^éu chÈnh gùçcà.
halai hØl {tra} fg. fung fèa. — halai tangin fung fèa cùanh tay.
halak hl {tra} 1 d. con séu. — mâk halak di phun tangey bù&t séu céy
bù&p; halak bilik séu cuùçn. § halak hl {tra} 2 d. ngè^!i l_a, ngè^!i
dèng. § halak car hl c‰ {tra} d,tg. cn hala car bùçn ngè^!i
khi"ng ngè^!i ch°et trong ngây thi"u. § halak halar hl hl‰ {tra}
fg. ch°ap nh_én hoân toân, thânh kh%én. — ndom puec halak halar wek
saong gep nùoi chuy_"n vù!i nhau f%" fi f°en ch¨ç ch°ap nh_én nhau tr%! l_ai.
§ halak haling hl hlIÏ {tra} t. séu b_o. — buh jru parem halak
haling phun thuùçc tr^è séu b_o.
halang hl! {tra} d. (-mathemà kh&n quâng. § halang ar hl! a_‰ {tra}
chm. ch%ai b^!.
halaong hOl# {tra} d. bînh nèù!c (thè^!ng b^&ng f)ong hay b^&ng b_acà.
halap hl∏ {tra} 2 d. ao. — aia halap nèù!c ao.
halap hl∏ {tra} chm. mè!ng x%ç.
halar hl‰ {tra} 1 fg. th^)e. — dalak likau halar tçi xin th^)e; yuak mbuk
halar cù&t tùoc th^)e. § halar hl‰ {tra} 2 fg. thu_én, ch°ap thu_én. —
ndom haber ka ai halar nùoi sao cho anh ch°ap thu_én. § halar alah
hl‰ alH {tra} fg. chºu thua. — masuh o sanâh halar alah je chi°en
f°au khçng n¨çi, chºu thua r)oi. § halar ines hl‰ in⁄Í {tra} fg. hy
sinh. — yut cuai halar ines ka gep b_an bê hy sinh cho nhau. § halar
ciip hl‰ cY^∏ {tra} fg. ch°ap nh_én. — halar ciip ka anâk ngap anaih
sari ch°ap nh_én cho con cùai lâm l¨" t_a l¨çi. § halar hatai hl‰ hØt
{tra} fg. cam chºu, cam tém.
halay hlÁ {tra} d. r_a (conà, thùè sinh. — anâk halay con thùè.
82
www.atabook.com
halei hlE {tra} 1 f. th°e nâo?. — yau halei? nhè th°e nâo?. § halei hlE
{tra} 2 f. féu?. — mâng halei? t^è féu?; daok pak halei? %! féu?. §
halei halei hlE hlE {tra} f. féu féu. — mâng halei halei jang mai
féu féu cüng tù!i.
halek hl⁄ {tra} d. cùam, b_çt. — halek padai cùam lùua; halek tangey b_çt
bù&p.
halem hl° {tra} d. (céyà trù&c.
haleng hl⁄! {tra} 1 d. t"n m_çt lo_ai céy. § haleng hl⁄! {tra} 2 vch. cèng,
ngè^!i tînh. — mayut dreh yau ni aey haleng(ABC) cu_çc tînh sao (khùçn
kh%çà nhè th°e nây ngè^!i y"u !i. § haleng hl⁄! {tra} 3 fg. fäi, l_oc. —
haleng mâh fäi vâng; aia haleng nèù!c l_oc.
halep hl⁄∏ {tra} t. bÈ m_ét, bÈ hi%"m. § halep mata hl⁄∏ mt_ {tra} fg. thçi
mi"n. — urang halep mata ngè^!i thçi mi"n.
hali halang hlfl hl! {tra} fg. ban phùat. — ba nao hali halang ka anâk
adam mang f°en ban phùat cho loâi ngè^!i.
hali haleng hlfl hl⁄! {tra} t. f_ep fë, xinh f_ep, ki^)eu di¨"m. — mbaok mata
hali haleng m_&t mây f_ep fë.
halih hlIH {tra} fg. xÈt, x", dºch ra. — halih tamâ xÈt vâo; halih tabiak x"
ra, dºch ra; halih bijaik xÈt cho g^én. § halih halah hlIH hlH {tra} fg
x" xÈch di di. — halih halah nao mai x" xÈch qua l_ai.
halik hlI {tra} 1 d. cùai tr_at. — halik hamu mâng halik tr_at ru_çng b^&ng cùai
tr_at. § halik hlI {tra} 2 fg. tr_at. — halik hamu ka ndap tr_at ru_çng
cho b^&ng.
halim hl§ {tra} 1 d. mèa. — bilan halim o thau bak (APA) mûa mèa
khçng f^éy. § halim hl§ {tra} 2 d. mûa. — ngap halim lâm mûa; hu
halim fè_!c mûa; lihik halim m°at mûa. § halim bareng hl§ bOr⁄Ï
{tra} d. chi"m mûa. § halim bhang hl§ B! {tra} quanh n&m. —
hajan halim bhang mèa quanh n&m. § halim hajan hl§ hj˜ {tra}
t. thu_én mèa. — nagar halim hajan xùè s%! thu_én mèa.
haling hlIÏ {tra} 3 t. dâi, r_çng, léu dâi. § haling hlIÏ {tra} 2 fg. rùot. —
haling aia rùot nèù!c. § Haling hlIÏ {tra} 1 d. (Danaw-à t"n ao
ru_çng %! Tùanh Linh (Bînh Tuyà.
halong hOlÏ {tra} fg. néng nh_e, f¨! l"n. — halong yau urang halong baoh
manuk kacua (tng) néng nhè trùèng gâ so; halong tagok néng nh_e l"n.
halu hlU_ {tra} 1 d. con d^!i (m_çt lo_ai cçn trûng cùo nhi^)eu chén phùat sùangà. §
halu hlU_ {tra} 2 d. l_ong vua.
haluai hØlV {tra} (baoh-à chm con quay chÏ.
haluak hlV {tra} chm. ùçng thoi (ùçng nùèa f_èng con chÏ khi d_"tà. § haluak
hlV {tra} d. cùai chùçt. — karek kabaw oh peng haluak nhùçt tréu mâ
ch%&ng fùong chùçt (chu)ongà; haluak wal chùçt chu)ong.
haluei hlVE {tra} 1 d. bùong mùat, bùong rém. — padei ala haluei nghÏ dèù!i
bùong rém; aih taginum ndik haluei lingik méy kùeo r_!p tr^!i. § haluei
hlVE {tra} 2 t. sùang bùong. — mata haluei mù&t èù!t vâ sùang. § haluei
liyum hlVE lIyU* {tra} d. bùong rém. — padei ala haluei liyum kayau
nghÏ dèù!i bùong céy; binguk haluei liyum klak mai bùong mùat ng%a tù!i.
haluek hlV⁄ {tra} t. bùen, nh_on, sùang. — akaok jarum haluek müi kim
nh_on; hatai haluek lanh trÈ, sùang d_a. § haluek cuit h {tra} t. nh_on
hoù&t. — jaruai haluek cuit gai nh_on hoù&t. § haluek hadah hlV⁄ hdH
83
www.atabook.com
{tra} t. tinh x%ao, tinh tè^!ng. — gheh ghang saong mata haluek hadah
khùeo lùeo vù!i con mù&t tinh tè^!ng.
haluh hlUH {tra} 1 d. m_çi. — caoh haluk cuùçc l¨ç m_çi. § haluh hlUH {tra}
2 d. l%ung, th%ung. — haluh akaok l¨ç f^éu; haluh tung th%ung ru_çt; gaok
haluh taok n)oi l%ung fÈt. § haluh hlUH {tra} 3 t. cûn, môn. — amra
haluh r_èa cûn; kalik juak haluh dùep môn; nao haluh takai fi môn chén
(fi nhi^)euà. § haluh hlUH {tra} 4 t. f_ep; tùçt; h_!p lë. § haluh ilimo
hlUH ilIOm_ {tra} thçng kim bùac c%ç, thçng thùai. — urang haluh ilimo
nhâ thçng thùai. § haluh binguk hlUH bIfU {tra} fg. ch_up hînh.
haluk hlU {tra} d. f°at. — haluk bhong f°at f%o; haluk randaih f°at s%oi;
haluk gahur f°at f_çng; haluk dhul f°at b%un, f°at m%un; haluk len f°at sùet.
§ haluk duel hlU d⁄VÒ {tra} d. gô f°at.
halun hlU˜ {tra} d. tù!, f^éy tù!. — ngap halun nagar lâm f^éy tù! ngè^!i. §
halun kadaiy hlU˜ kØdÁ {tra} d. tçi tù!. — dalak oh ngap halun
kadaiy thei tçi ch%&ng lâ tçi tù! ai c%a. § halun klaoh hlU˜ OkL@H {tra} d.
nç l_". — pablei talei halun klaoh buçn bùan nç l_". § halun halak
hlU˜ hl {tra} d. tçi tù!, nç l_" (nùoi chungà.
halung hlUÏ {tra} d. fîa (chù&n f¬e bù&t cùaà. — thac halung tùat fîa; halung
dalam fîa séu. § halung hlUÏ {tra} fg. hun khùoi, thoùat khùoi. —
halung asak hun khùoi.
haluw hlU◊ {tra} 1 d. th%u c°ap. — mâk haluw (tg) l°ay th%u c°ap (trong fùam
tang Ch&m Bâlamçnà. § haluw hlU◊ {tra} 2 d. ngu)on. — aia hu
haluw, kayau hu agha (tng) céy cùo c_çi, nèù!c cùo ngu)on (ùy nùoi: khçng
n"n qu"n nôi giùçngà; hajan haluw mèa ngu)on. § haluw kraong
hlU◊ ORk# {tra} d. ngu)on sçng. — aia mâng haluw kraong nduec trun
nèù!c t^è ngu)on sçng ch%ay xuùçng. § haluw glai hlU◊ ØgL {tra} d. rîa
r^èng. § haluw janang hlU◊ jn! {tra} d. chùèc sù&c hai f_ao c%ua ngè^!i
Ch&m. § haluw jalan hlU◊ jl˜ {tra} d. f^éu fè^!ng (ph^én f°at cao
c%ua con fè^!ngà. § haluw dayep hlU◊ dy⁄∏ {tra} d. f^éu hçm. —
cruc manyâk dalam sang tuk haluw dayep thù&p fên trong nhâ lùuc f^éu
hçm. § haluw dok hlU◊ Od {tra} d. fÏnh ng_on c^!. § haluw
bilang hlU◊ bIl! {tra} d. sï quan. — haluw bilang taka masuh sï
quan b_ç binh.
hama hM_ {tra} d. s_!i nganh c%ua khung d_"t.
hamac hMÇ {tra} 1 tg. hùat fèa (ngây cuùçi fùam tangà. § hamac hMÇ
{tra} 2 fg. thoang tho%ang. — hamac bingu thoang tho%ang hè!ng hoa;
mbuw hamac tho%ang mûi; hamac bingu di grep palei mûi hoa tho%ang
khù&p xùom lâng.
hamah hMH {tra} tg. tùçng tr^è. — hamah brah dûng g_ao cùung f%" tùçng tr^è
tâ.
hamai hØm {tra} d. (cùaà fuùçi bçng.
hamaom hOm {tra} t. gh%e. — amâ hamaom cha gh%e.
hambah hµH {tra} d. thuùçc nhu_çm mâu châm.
hambak hamber hµ hµ⁄‰ {tra} fg. d_èa th°e. — hambak hamber di
urang mada d_èa th°e vâo k%e giâu.
hamber hµ⁄‰ {tra} fg. cv mber qu°an, leo. — haraik hamber di dhan
kayau déy leo qu°an vâo cânh céy; ula hamber rup rù&n qu°an vâo mînh.
84
www.atabook.com
hamek hamek hm⁄ hm⁄ {tra} t. mang mùang. — hader hamek hamek
min nhù! mang mùang thçi.
hamer hOm⁄‰ {tra} d. d^èa nèù!c. — hala hamer lùa d^èa nèù!c f%" l_!p nhâà.
hamia hmY_ {tra} d. (céyà kh°e.
hamit hm^ˇ {tra} fg. cv mahit nghe, fè_!c, nghe. — ong hamit halei? çng
nghe fè_!c khçng?; dahlak hu hamit urang ndom tçi nghe ngè^!i ta nùoi;
hamit yawa grum nghe ti°eng s°am.
hamtok h*Ot {tra} t. dém d_uc.
hamu hmU_ {tra} d. ru_çng. — hamu dhaong ru_çng séu; hamu bilau ru_çng
chèa cây; hamu klak bilau ru_çng b%o hoang; li-ua hamu ngap ritak cây
ru_çng tr)ong f_éu. § Hamu Akam hmU_ ak* {tra} d. (lângà Ma Lém
Châm. § Hamu hmU_ a_ {tra} d. Chè!ng Thi_"n- m_çt t"n lâng %! vûng
Phan RÈ (SPKà. § Hamu Kalaok hmU_ kOl@ {tra} d. (lângà Hèù!ng
F_ao. § Hamu Craok hmU_ ORc@ {tra} d. lâng √Vïnh Thu_én (Ninh
Thu_énà.
hamu tanah hmU_ tnH {tra} d. f)ong ru_çng, ru_çng f°at. — hamu tanah
padai lahem lahem f)ong ru_çng lùa xanh xanh; parabha hamu tanah ka
buel bhap phén chia ru_çng f°at cho dén. § hamu tanraow hmU_
tORn@◊ {tra} tg. t°e fi^)en, ru_çng cùung. § hamu tabung hmU_ tbU! {tra}
d. ru_çng f_çc h_ai (quan fi¬em dén gianà. § hamu pandok hmU_ pOÎ
{tra} d,tg. ru_çng l_". § hamu bhum hmU_ BU* {tra} d. tè fi^)en, ru_çng tè.
— hamu bhum kabaw wal (tng) ru_çng tè tréu chu)ong (ru_çng séu tréu
nùaià; hamu bhum tapak talei ru_çng th%&ng cùanh cô bay. § Hamu
Tanran hmU_ tRn˜ {tra} d. lâng H¨èu Fùèc (Ninh Thu_énà. § Hamu
Thon hmU_ OT˜ {tra} d. (lângà V_an Phèù!c (Ninh Thu_énà. § Hamu
Dalam hmU_ dl* {tra} d. (lângà ‰U MaLam. § Hamu Puh hmU_ pUH
{tra} d. lâng Thânh V_u (Tuy Phongà. § Hamu Ramac hmU_ rmÇ
{tra} d. (lângà Ma Nù!i (Tâ Dè!ng, Ninh Thu_énà. § Hamu Ram hmU_
r* {tra} d. (lângà Mçng Fùèc (Ninh Thu_énà. § Hamu Ram Lingiw
hmU_ r* lIfI◊ {tra} d (lângà Nhu_én Fùèc (Ninh Thu_énà. § Hamu
Rimaong hmU_ rIOm# {tra} d. lâng Fâo Hi_"p (Phan RÈà. § Hamu Rok
hmU_ Or {tra} 1 d. (lângà Tén Thânh (Phan RÈà. § Hamu Rok hmU_
Or {tra} 2 d. ru_çng khai hoang. § Hamu Linang hmU_ lIn! {tra} d.
(lângà Fù&c Nh!n (Ninh Thu_énà. § Hamu Lithit hmU_ lITIˇ {tra} d.
Phan Thi°et.
hamuei hmVE {tra} 1 t. hùe (n_uà. — bingu hamuei hoa hùe n_u. § hamuei hmVE
{tra} 2 t. sù&p chÈn.
hamuw hmU◊ {tra} tg. gieo, rù&c. — hamuw hamah rù&c g_ao cùung.
hamuy hmUÁ {tra} d. ng%ai hoa t^én.
han h˜ {tra} d. thèù!c m_çc Ch&m (fo_an t^è cûi ch%o f°en f)au ngùon tayà. —
han dalam t^è cûi ch%o f°en f)au ngùon tay gi¨èa (f¬e fo cùac f)en fâià; han
krâh t^è cûi ch%o f°en f)au ngùon tay ùap ùut (f¬e fo nhâà; han lingiw t^è cûi
ch%o f°en f)au ngùon tay ùut (f¬e fo r_ap cho ngè^!i ch°età.
hana hN_ {tra} 1 d. th%ao nguy"n. — hana radem radem th%ao nguy"n bùat
ngùat. § hana hN_ {tra} 2 d. vûng tr°ong vù&ng, hoang m_ac. § hana hN_
{tra} 3 fg. rang xâo — hana tangey rang bù&p; hana rilaow xâo thºt.
hana hn_ {tra} d. nùa. — pok hana fèa nùa l"n, néng nùa.
hanai hØn {tra} d. c%u nùai (t"n m_çt lo_ai c%uà.
85
www.atabook.com
hanaik hØn {tra} fg. v°ap. — hanaik inâ takai pandik hatai baoh (tng)
v°ap ngùon chén fau trùai tim.
hanal hNÒ {tra} d. chm. giùa mù&c s_!i f¬e nhu_çm l_on.
hanaoh hOn@H {tra} 1 fg. h^!n. — hanaoh di amaik h^!n m_e. § hanaoh
hOn@H {tra} 2 fg. ph_am thè_!ng. — hanaoh niem ph_am thè_!ng vù!i th)an
linh.
hanaow hOn@◊ {tra} d. lao fém cùa. — thrak hanaow phùong lao.
hanaow hORn@◊ {tra} d. con su°ot (d_"tà. — hanraow mrai con su°ot qu°an s_!i.
hanék hn {tra} t. hen (suy¨"nà — ruak hanâk b_"nh hen; patuk hanâk ho
hen; hanâk duei l"n c!n hen.
hang h! {tra} 1 d. b^!, bîa, v_èc. — hang kraong b^! sçng. § hang dalam h!
dl* {tra} d. b^! d°oc.
hang h! {tra} 2 t. fau nhùoi.
hangaow hOf@◊ {tra} d. (céyà thçng.
hange hOf— {tra} d. lùua r^èng, lùua ma.
hangir hf^‰ {tra} t. tanh. — aia mbaw hangir (PC) nèù!c cùo mûi tanh;
mbaw hangir ikan tanh mûi cùa.
hanguw hfU◊ {tra} 2 t. th!m. — mbaw hanguw mûi th!m; bingu hanguw
bçng th!m. § Hanguw hfU◊ {tra} 1 d. (bal-à m_çt th%u fç cü c%ua
nèù!c Champa.
hani hnfl {tra} d. con ong m_ét. — aia hani m_ét ong.
haniel hOnY⁄Ò {tra} d. chm. giùa mù&c s_!i d_oc f¬e d_"t v%ai th¬o c¬am.
haniem hnY° {tra} t. thanh tºnh, trong s_ach — hatai haniem tim thanh tºnh
(tim trong s_achà.
haniim hnY& {tra} 1 d. phùuc, phèù!c. — ngap haniim lâm phèù!c; hu haniim
hadei cùo phèù!c v))e sau. § haniim hnY& {tra} 2 d. l_!i Èch. — bruk
haniim ka buel, ka aia vi_"c Èch l_!i cho dén, cho nèù!c. § haniim
ayuh hnY& ayUH {tra} d. phùuc th_o. — haniim ayuh jang oh hai, nam
angan jang oh hu (AGA) phùuc th_o cüng ch%&ng th°ay, t"n tu¬oi cüng cüng
ch%&ng cùo. § haniim phuel hnY& PV⁄Ò {tra} d. phèù!c fùèc, qu%a phùuc.
— anâk hu haniim phuel con cùo phèù!c fùèc; hu haniim phuel harei
hadei cùo qu%a phùuc v)e sau. § haniim siam hnY& SY* {tra} t. h_anh phùuc.
hanjak hÔ {tra} t. rùao, khç — lisei njak c!m rùao (khùac vù!i c!m nhäoà;
taaiak aw ka hanjak aia vù&t ùao cho rùao nèù!c. § hanjak nyum hÔ
zU* {tra} t. quùa xùa, h%a h", fä f^!i — bingi hanjak nyum ngon quùa xùa.
hanjaow hOÔ@◊ {tra} (céyà déu.
hanjel njac hÔ⁄Ò ÔÇ {tra} t. thanh th%an — mânuh diip hanjel njac thùai
f_ç s°ong thanh th%an.
hanjuai hØÔV {tra} d. cv njuai (céyà xéy.
hanjuel hÔV⁄Ò {tra} t. cv njuel nh_e. — yam nao hanjuel bèù!c fi nh_e, nh_e
bèù!c. § hanjuel drei hÔV⁄Ò Rd‡ {tra} fg. ti¬eu ti_"n. — nao hanjuel
drei fi ti¬eu ti_"n.
hanjuw hÔU◊ {tra} d. (céà da fùa.
hanong hOnÏ {tra} fg. dûng tay vu°ot phÈa mçng (tréu, bôà cho nùo fùèng
l_ai.
hanrai hØRn {tra} 1 d. c)on. — daok sa drei sa nagar di hanrai (AGA) ng)oi
m_çt mînh cç f!n tr"n c)on. § hanrai hØRn {tra} 2 d. déy nhau. —
ndung thaom bak hanrai (tng) mang b_oc quâng déy nhau (m_çt hi_"n
86
www.atabook.com
tè_!ng c%ua tr%e s! sinhà. § hanrai hØRn {tra} 3 d. lè^!n. — hanrai ka-
ing thù&t lèng. § hanrai cuah hØRn cVH {tra} d. c)on, f_un cùat. —
hanrai cuah krâh kraong c)on cùat gi¨èa sçng.
hanrak hRn_ {tra} 1 d. giùao hai lè¨!i. — klep mang hanrak fém b^&ng giùao.
hanrak hRn_ {tra} 2 d. (mrai-à s_!i ngang d_"t th¬o c¬am.
hanraoh hORn@H {tra} d. b_én. — cuk nyuk klau hanraoh feo chu¨çi ba b_én.
hanraong hORn@Ï {tra} d. cüi, chu)ong. — karek dalam hanraong nh°ot trong
cüi.
hanreng hRn⁄! {tra} d. cung n%o.
hanruai hØRnV {tra} fg. fi"n. — yau hanruai yau taba (tng) nhè fi"n nhè
d_ai ra hanruai ngè^!i fi"n. § hanruai akaok hØRnV aOk@ {tra} t.
fi"n f)au — ruen thring dom si hanruai akaok )on âo mu°on fi"n f)au. §
hanruai taba hØRnV tb_ {tra} t. fi"n d_ai — ngap hanruai taba hânh
f_çng fi"n d_ai.
hanua hnV_ {tra} d. chim trau tr%au.
hanuah hnVH {tra} t. khçn, h¨çn (&nà — mbeng hanuah khçn &n.
hanuh hnUH {tra} 2 d. fu°oc. — cruc hanuh duah jang o mboh (tng) f°ot
fu°oc tîm cüng khçng th°ay (quùa hi°emà. § Hanuh hnUH {tra} 1 (nabi-à
No".
hanuk hnU {tra} 1 d. cv nuk ph)an. — huak truh hanuk &n f%u ph)an. §
hanuk hnU {tra} 2 d. ph%ai, h¨èu. — tangin hanuk tay ph%ai; nao gah
hanuk fi b"n ph%ai. § hanuk hnU {tra} 3 d. huy_"t. — ataong njap
hanuk fùanh trùung huy_"t. § hanuk yawa hnU yv_ {tra} 1 fg. phân
nân, th%! than. — hanuk yawa urang ginaong (AGA) ngè^!i f^!i phân
nân gi_én d¨çi. § hanuk yawa hnU yv_ {tra} 2 fg. éu lo.
hanyah hZH {tra} 1 fg. cv nyah fèa qua, fèa l_ai. — hanyah hawei v_ut
roi (v_ut qua, v_ut l_aià. § hanyah hZH {tra} 2 fg. ngoù&t, v¨éy, kh%oa,
vù&t. — asau hanyah iku con chùo ngoù&t fuçi; hanyah aia idung vù&t
müi. § hanyah akaok hZH aOk@ {tra} fg. lù&c f)au, khçng thu_én.
— ama hanyah akaok paje cha lù&c f)au r)oi. § hanyah bilai hZH
b^Øl {tra} fg. fùanh fâng xa.
hanyuh hzUH {tra} fg. cv nyuh hÏ (müià. — hanyuh aia idung hÏ müi.
hao Oh@ {tra} fg. hao, tùçn. — ralo manuis mbeng hao nhi^)eu ngè^!i &n hao
tùçn. § hao karang Oh@ kr! {tra} fg. hao t%çn. — yang libang daning
paceng mâng klah di hao karang (APP) cùo th^én che ch%! n"n mù!i kh%oi
bº hao tùçn.
haok Oh@ {tra} 1 d. tâu, mùay bay. — haok palaik mbom mùay bay nùem
bom. § haok Oh@ {tra} 2 fg. hùoc. — huak haok talang &n c!m bº hùoc
xè!ng.
haok Oh@ {tra} 3 fg. f%ç, r!i. — aia haok nèù!c f%ç; haok aia mata r!i nèù!c
mù&t. § haok ndaom Oh@ OÎ {tra} t. r!i rù!t, vè!ng väi. — huak juai
brei ka haok ndaom &n c!m f^èng f¬e vè!ng väi.
haom Oh {tra} d. hom. — haom yuak gak hom fan tranh. § haomkar
Oh k‰ {tra} d. bûa cân khçn. — haomkar nayah ina bûa ém; haomkar
nayah amâ bûa dè!ng.
haong Oh# {tra} d. cv ahaong ong. — haong duc ong chÈch. § haong
kabaw Oh# kb◊ {tra} d. ong b^éu. § haong gan Oh# g˜ {tra} d. ong
m_&t qu%y. § haong cing Oh# cIÏ {tra} d. cn haong kim ong vë.
87
www.atabook.com
haor Oh@‰ {tra} t. nùong tÈnh. — urang haor ngè^!i nùong tÈnh.
haos haos Oh@Í Oh@Í {tra} t. khçng ra h!i, b%! h!i tai. — glaih glaih haos
haos m_"t th%! khçng ra h!i.
haot Oh@ˇ {tra} 1 d. m_çt lo_ai vü khÈ. § haot Oh@ˇ {tra} 2 d. ch¨ç h%eo lùanh,
hùçc.
haow Oh@◊ {tra} c. giô, h_o (ti°eng hç tréu d^èngà. — gao haow quanh giô
(cây vông phÈa ph%aià; haow ka khoan fä.
Haowa Oh!v_ {tra} d. cn Hawa Eva.
hap h∏ {tra} t. f_et, c^&n — baoh kayau hap trùai céy bº f_et (khçng lù!n
fè_!cà; taha hap giâ c^&n.
hapah hpH {tra} d. chi)eu ngang bân tay (dûng khi fo lè^!ngà.
hapak hp {tra} 1 d. s_è ng^! v_èc, c%am giùac ng^! v_èc. § hapak hp {tra}
2 d. giùao b^&ng tre. § hapak hp {tra} 4 d. %! féu, n!i nâo. — adat
kayau phun hapak jruh tak nan (AGA) qui lu_ét c%ua céy lâ m_oc %! féu
thî r_ung lùa %! f°ay. § hapak hp {tra} 3 f. cv hapak halei féu? —
nao hapak fi féu?; dom saai daok hapak mai ni? (A) cùac anh t^è féu
tù!i féy?
hapal hpÒ {tra} fg. kh¬o h_anh, ki"ng khem. — daok hapal s°ong ¬an d_ét,
s°ong kh¬o h_anh.
hapang hp! {tra} 1 d. ru)oi xanh, l^&ng. — ruai trait hapang ru)oi f%e l^&ng. §
hapang hp! {tra} 2 d. cv pang (céyà vang. — bingu hapang bçng
vang.
hapel hp⁄Ò {tra} d. cùanh tay. — baoh hapel bù&p tay; takuai hapel c¬o tay.
hapuak hpV {tra} 1 d. cv puak su°ot, tu°ot. — hapuak hala su°ot lùa. §
hapuak hpV {tra} 2 fg. tuçn trâo (nèù!c mù&tà. — takai nao aia mata
jang hapuak (DWM) chén fi nèù!c mù&t tuçn trâo.
hapuh hpUH {tra} d. cv aia puh ch¬oi. — hapuh bah mblang ch¬oi quùet sén.
har h‰ {tra} 1 d. cv ahar bùanh.
har h‰ {tra} 2 t. cv hier hier ch%ay si°et, âo âo. — aia har nèù!c ch%ay xi°et.
hara hr_ {tra} d. (céyà sung. — padei ala phun hara nghÏ dèù!i bùong céy
sung.
haraik hØr {tra} 1 d. lo_ai déy leo. — ruc haraik bùèt déy; haraik ikak
paok njuh déy c_çt bùo c%ui; njep haraik bº rù&n cù&n. § haraik hØr
{tra} 2 d. (bingu-à bçng déy leo (t"n m_çt lo_ai hao v&n th%ç c%ém
Ch&mà. § haraik ina hajan hØr in_ hj˜ {tra} d. d^)en d^)en. §
haraik jadal hØr jdÒ {tra} d. nho r^èng. § haraik gabal hØr
gbÒ {tra} d. hâ th%u ç nam. § haraik deng kuh hØr d⁄! kUH {tra} d.
déy m%u. § haraik pruec manuk hØr RpV⁄Ç mnU {tra} d. déy ru_çt
gâ. § haraik bilaok hØr bIOl@ {tra} d. déy bo bo. § haraik
bréng cam hØr Rb¨! c* {tra} d. déy gai. § haraik blung hØr bLU!
{tra} d. déy bîm bîm. § haraik maraok hØr mOr@ {tra} d. déy c%ç
rûa. § haraik ramak hØr rm {tra} d. san hç. § haraik gun
hØr gU˜ {tra} d. m_çt lo_ai déy leo. § haraik heng hØr h⁄! {tra} d.
déy mùau h&ng.
harak hr {tra} d. th!, f!n. — payua harak g%!i th!; harak mthraiy gi°ay
vay n_!; harak paklaoh t^! ly dº. § harak hiai hr ØhY {tra} d. di
chùuc.
88
www.atabook.com
haram hr* {tra} 1 t. phâm t_uc; phâm fi^)eu c°am kº (theo f_ao H)oià. — Um
Marup lac amâ manuis haram (AUM) Um Marup b%ao cha lâ k%e phâm
t_uc. § haram hr* {tra} 2 t. gh" t%!m. — ndom haram nùoi gh" t%!m.
harang hr! {tra} 1 fg. ham. — harang main ham ch!i; harang di kumei
ham gùai. § harang hr! {tra} 2 t. thèa. — manyim harang d_"t thèa.
harao hOr@ {tra} t. rùat. — pandik harau fau rùat; tangi laka gaok masin
mboh harau tay bº l%! f_ung vâo mù&m c%am th°ay rùat.
haraok hOr@ {tra} fg. fùut, nhùet. — haraok takuai tamâ fùut c%ç vâo;
haraok takai tamâ takhaok fùut chén vâo gi^éy.
haraom hOr {tra} fg. bu)on ng%u. — madeh malem mboh haraom thùèc f"m
c%am th°ay bu)on ng%u.
haraow hOr@◊ {tra} chm. cv raow rô, luùçng. — hua haraow kùeo rô; caong
haraow fùanh luùçng.
harap hr∏ {tra} 1 fg. hùut. — harap suan hùut h)on. § harap hr∏ {tra} 2 t.
khç. — aia dalam hamu harap abih je nèù!c trong ru_çng khç h°et r)oi.
harat hrˇ {tra} t. r_&t, thu^én. — pajaih harat thu^én giùçng; harat dom ritak
aih takuh r_&t lo_ai f_éu xanh.
hareh hr⁄H {tra} 1 t. hung, d¨è. — sanak hareh hung d¨è. § hareh hr⁄H {tra}
2 tr. vç ng^én, c_èc k^y. — siam hareh f_ep vç ng^én. § hareh harang
hr⁄H hr! {tra} t. x°ac xè_!c. — ban ndom puec hareh harang cùai th^&ng
nùoi n&ng x°ac xè_!c.
harei hrE {tra} d. ngây, hçm. — harei ni hçm nay; harei kabroy hçm qua;
harei deh hçm kia; dom harei m°ay ngây; harei halei jang hajan ngây
nâo cüng mèa. § harei jieng hrE jY⁄! {tra} d. sinh nh_ét. § harei
malem hrE ml° {tra} d. ngây f"m.
harek hr⁄ {tra} 1 d. c%o. — yuak harek ka kabaw mbeng cù&t c%o cho tréu
&n; ngap harek di tangey lâm c%o cho bù&p. § harek hr⁄ {tra} 2 d. rùac.
— cuh harek fùçt rùac. § harek iku asau hr⁄ ikU_ aSU! {tra} d. c%o
fuçi chùo. § harek kakhaok hr⁄ kOK@ {tra} d. c%o c_èa gâ. § harek
karah hr⁄ krH {tra} d. c%o chÏ. § harek karah mariah hr⁄ krH
mrYH {tra} d. c%o chÏ tÈa. § harek krém hr⁄ Rk¨* {tra} d. c%o lùa tre. §
harek giruak hr⁄ gIrV {tra} d. c%o cùu. § harek glam hr⁄ gL* {tra}
d. c%o trâm. § harek cam cuk hr⁄ c* cU_ {tra} d. cn harek hawei
c%o may. § harek jamaow gaw hr⁄ jOm@◊ g◊ {tra} d. c%o f%o f_ot.
§ harek phik hr⁄ PI {tra} d. c%o fù&ng, c%o ùçng. § harek bu hr⁄
bU_ {tra} d. c%o chùao. § harek mbaok rimaong hr⁄ Om@ rIOm# {tra}
d. c%o m_&t h%ç. § harek harom hr⁄ hOr* {tra} d. rùac rè%!i, r!m rùac; c%o
(nùoi chungà. — sang dom harek harom blaoh o bah nhâ f^éy rùac rè%!i
mâ khçng quùet. § Harek Kah Dhei hr⁄ kH DE {tra} d. t"n m_çt
ng_on nùui %! Qu%ang Bînh.
hari hrfl {tra} fg. ngém, ngém nga. — caok sep yau hari (DVM) ti°eng khùoc
nhè ngém.
Harim Méh hr§ mH {tra} d. m_çt nhén v_ét lºch s%è Ch&m.
haring hrIÏ {tra} 1 d. ong r^èng.
haring hrIÏ {tra} 2 fg. cv ring sâng. — haring brah sâng g_ao. § haring
tapei hrIÏ tpE {tra} fg. sâng s%ay. — brah ka o haring tapei blaoh
tanâk g_ao chèa sâng s%ay mâ mang fi n°au.
89
www.atabook.com
harit harau hrIˇ hOr@ {tra} t. xùot xa. — harit harau ka than halun klaoh
xùot xa cho thén ph_én nç l_".
haru hrU_ {tra} d. k%e thû. § haru biru hrU_ bIrU_ {tra} 1 d. lo_an l_ac, cu_çc n%çi
lo_an. § haru biru hrU_ bIrU_ {tra} 2 d. s_è ph%an b_çi.
haruei hrVE {tra} fg. kùeo tù!i; thu. — haruei kalang thu déy di^)eu.
haruk haram hrU hr* {tra} t. ç u°e, nh! nhuùçc. — ngap dom bruk haruk
haram lâm nh¨èng chuy_"n nh! nhuùçc.
harum hrU* {tra} 1 d. rau d^)en. — harum tanaow rau d^)en f%o; harum mariah
rau d^)en gai. § harum hrU* {tra} 2 d. bao. v%o. — harum tangin bao tay;
harum ndaw v%o gè!m; harum patik v%o bînh trâ; harum carmil bao
gè!ng. § harum takai hrU* tØk {tra} d. vù!. — cuk harum takai
mang vù!. § harum liu hrU* lIu_ {tra} d. v%o d^èa. § harum hrU* {tra} 3
d. mûi th!m, hè!ng. § harum hrU* {tra} 4 fg. èù!p hè!ng.
harung hrU! {tra} fg. t_ép trung, t_ép h_!p. — harung gep wek daok sa libik
t_ép trung nhau l_ai m_çt ch¨ç; harung dom tapuk akhar klak t_ép h_!p tè
li_"u cü. § harung prén hrU! Rp¨˜ {tra} fg. chung sùèc. — harung prân
ngap jieng bruk praong chung sùèc lâm n"n vi_"c lù!n. § harung hatai
hrU! hØt {tra} fg. chung lông.
harup pup hrU∏ pU∏ {tra} t. r^én r^én, nhùçn nhùao. — lipa ek harup pup fùoi
(b_ung lâmà lao nhao.
hatai hØt {tra} 1 d. gan, lông, b_ung. — tamuh di hatai drei t_è lông miinh
sinh chuy_"n; tung hatai b_ung d_a, lông d_a. § hatai hØt {tra} 2 d, tém
fi¬em, gi¨èa. — habew di krâh hatai ging tro %! gi¨èa b°ep lô. § hatai
cih hØt c^H {tra} t. li"m khi°et. — sa rajakar hatai cih m_çt çng quan
li"m khi°et. § hatai tian hØt tY˜ {tra} t. can f%am, düng c%am. —
anâk rinaih hatai tian tr%e can f%am. § hatai paran hØt pr˜ {tra} 2
d. dén tém, lông dén. — ngap tuei hatai paran lâm theo lông dén; njep
saong hatai paran h_!p dén tém. § Hatai Paran hØt pr˜ {tra} 1
(Ariya-à t"n m_çt thi ph¬am Ch&m. § hatai praong hØt ORp# {tra} d.
gan. § hatai phik hØt P^ {tra} d. gan m_at, lông d_a. — dalam
hatai phik nyu thei si thau trong lông d_a hù&n cùo ai hi¬eu. § hatai
batuw hØt btU◊ {tra} d. h_at huy)en. § hatai bathak hØt bT
{tra} d. trung tém. — di krâh hatai bathak tathik kulidong (DWM) %!
gi¨èa trung tém f_ai dè!ng. § hatai baoh hØt Ob@H {tra} d. tim. —
pandik hatai baoh fau tim. § hatai lageh hØt lg⁄H {tra} d. lông
tham. — hatai lageh oh hu tapien lông tham khçng b°en (lông tham
khçng fùayà. § hatai luak phik hØt lV P^ {tra} (vchà m" si, m"
mu_çi, si tÈnh (m_çt cùach thi°eu suy xùetà. — tel thun hatai luak phik,
ataong wer pandik puec wer maluw (ACB) f°en th^!i y"u m" si, fùanh
f_ép khçng fau, ch%èa khçng bi°et x°au h¬o.
hatak ht {tra} 1 fg. cv tak chùem. — hatak tachaoh chùem gi°et; hatak
gan takuai chùem ngang c¬o. § hatak ht {tra} 2 fg. l_!p. — sang
hatak gak nhâ l_!p tranh; hatak sang l_!p nhâ.
hatan ht˜ {tra} t. cv tan thu_çc v)e lo_ai r^èng. — manuk hatan gâ r^èng.
hatang ht! {tra} 1 d. (céyà cùoc fù&ng. § hatang ht! {tra} 3 t. f)ong f)eu,
bînh f%&ng. § hatang riya ht! r^y_ {tra} d. vè!ng qu°oc. § Hatang
ht! {tra} 2 (Poà bi_"t hi_"u c%ua Pç Klaong Girai.
90
www.atabook.com
hatao hOt@ {tra} f. cv tao féu. — saai nao hatao? anh fi féu?; nao hatao
jang nao fi féu cüng fi.
hataom hOt {tra} fg. cv taom giùap. — hataom mbaok giùap m_&t; hataom
gep giùap nhau. § hataon der hOt d⁄‰ {tra} d. xung quanh. — paga
hataom der apuh râo xung quanh r¨éy; hataom der drei oh hu thei si
padaong xung quanh mînh ch%&ng th°ay ai f¬e nh^! cùèu giùup.
hatem ht° {tra} 1 d. cv tem c_oc nh_on.
hatem ht° {tra} 2 fg. r%ua. — jhak pabah hatem urang luc harei (k%eà f_çc
mi_"ng r%ua ngè^!i ta su°ot ngây. § hatem ht° {tra} 3 t. fen. — taginum
hatem méy fen; kalik hatem ber da ng&m fen; langik hatem tr^!i cùo
méy fen bao ph%u. § hatem chap ht° C∏ {tra} fg. ch%èa r%ua.
haten ht⁄˜ {tra} d. cv ten (céyà m^&ng t&ng.
hatep ht⁄∏ {tra} 1 fg. chùui. — hatep akaok chùui f)au. § hatep ht⁄∏ {tra}
2 fg. f¬o xç — tapuer kabaw hatep trun aia lü tréu f¬o xç xu°ong vûng
cùo nèù!c.
hatian htY˜ {tra} t. ru–çt, ru–çt thºt. — adei saai hatian anh em m–çt m_e,
anh em ru_çt thºt.
hatua htV_ {tra} 2 t. cv tua h_an. — teng padai pieh mbeng hatua tr¨è lùua f¬e
&n trong mûa h_an. § hatua htV_ {tra} 1 fg. çm hçn.
hatuak htV {tra} t. khùat. — mbeng yau manuis hatuak &n nhè k%e (ch°età
khùac.
hatuk htU {tra} 1 fg. cv tuk vung. — hatuk gaok vung n)oi. § hatuk
htU {tra} 2 fg, cv tuk lu_çc. — manuk hatuk gâ lu_çc; hatuk habei
lu_çc khoai.
hauh haon huH ho˜ {tra} fg. béng khuéng. — tian hauh haon halei duel
lông béng khuéng khçng nguçi.
haun hu˜ {tra} fg. lùot tr"n f)au. — siem haun kh&n lùot f¬e f_çi (f)o v_ét l"n
f)auà; haun siem ka blaoh ndua lùot kh&n r)oi mù!i f_çi.
Hawa hv_ {tra} 1 (po-à ”va.
hawa hv_ {tra} 2 d. cn kra hawa khÏ l_o. n)oi. — manâk tabiak mboh anâk
dreh hawa (DL) sinh ra th°ay con giùçng khÏ l_o n)oi. § hawa hv_ {tra} 3
d. lông tham. — hawa oh hu geng lông tham khçng fùay. § hawa hv_
{tra} 4 fg. bùçc mûi. — hawa mbuw bruk bùçc mûi thùçi.
hawai hØv {tra} d,id. (s_èà sai l^ém, l_ac hèù!ng.
hawal hvÒ {tra} d. vç sùç, vç t_én.
hawar hv‰ {tra} d. b_"nh dºch.
hawei hvE {tra} 1 d. roi. — limâ mbaik hawei jaoh raong (ABC) n&m ng_on
roi g¨éy nùat; hawei yaong roi nhçng. § hawei hvE {tra} 2 d. fôn. —
mbeng hawei &n fôn. § hawei hvE {tra} 3 d. méy. — hawei aia méy
nèù!c; hawei mariah méy f%o; hawei ralin méy d%eo.
hawing hvIÏ {tra} d. xéy x%ém. — hawing akaok chùong m_&t. § hawing
hawang hvIÏ hv! {tra} t. choùang vùang. — mboh hawing hawang
dalam akaok trong f^éu th°ay choùang vùang.
hayam hy* {tra} d. bèù!c. — yam klau hayam bèù!c ba bèù!c.
hayap hy∏ {tra} d. bia m_ç, bia fùa. — akhar di hayap ch¨è tr"n bia fùa;
patuw hayap bia fùa.
hayem hy° {tra} tg. l¨" c^éu h)on. — ngap hayem lâm l¨" c^éu h)on.
91
www.atabook.com
hayiak hyY {tra} t. r%e ti^)en, vç giùa trº. — tapuk akhar hayiak cuùçn sùach
r%e ti^)en.
hayuak hyV {tra} 1 fg. lâm cho m%ong, lâm cho thon fi. § hayuak hyV
{tra} 2 t. m%anh mai, lèng ong. — kamei thaik hayuak fân bâ lèng ong.
§ hayuak lanyut hyV lzUˇ {tra} t. thon, m%anh d%e. — kamei
hayuak lanyut fân bâ thon.
hayuw hyU◊ {tra} d. (cùaà nhùam.
he h– {tra} fg. ng%éng. — he akaok ng%éng f^éu. § he kang h– k! {tra} kng.
ngùong c%ç. — he kang maong urang ndom ngùong c%ç nghe ngè^!i ta nùoi.
hé h_¨ {tra} f. mây. — hâ nao tao? mây fi féu?; amaik hâ angan hagait?
m_e mây t"n gî?.
hec h⁄Ç {tra} c. h¨!i. — hec po kanai daok yuak (ASP) h¨!i cç nâng côn
fang cù&t lùua.
heh h⁄H {tra} t. thi°eu nhi_"t tém; l!i l%ong.
héh h¨H {tra} fg. hùè¡ (t^è bi¬eu thº thùai f_ç ph%an fùçià.
hel wel h⁄Ò v⁄Ò {tra} 1 t. thi°eu thùçn. — manga wom tuk halei jang hel wel
gia fînh lùuc nâo cüng thi°eu thùçn. § hel wel h⁄Ò v⁄Ò {tra} 2 t. b)on
ch)on, sùçt ru_çt.
hem hem h° h° {tra} t. r^!n r_!n. — cek glaong rimaong hem hem (cd) n!i
nùui cao cùo mûi h!i c_op c%am th°ay r^!n r_!n; danây asau graoh hem hem
(DN) chùo s%ua ti°eng vang nghe r^!n r_!n.
hen h⁄˜ {tra} V. h!n. — adei glaong hen di ai em cao h!n anh; hâ hen di
thei? mây mâ h!n ai?.
heng h⁄! {tra} 1 d. (njem-à l_uc bînh (rau bêoà. § heng h⁄! {tra} 2 d.
(haraik-à déy m°au heng. § heng h⁄! {tra} 3 d. (chim-à tréu (lo_ai
chim fè_!c vë tr"n nhâ h%oa tùang c%ua ngè^!i Ch&mà. § heng h⁄! {tra} 4 t.
cay. — amraik heng ù!t cay.
hep h⁄∏ {tra} d. h!i. — mâk hep fùanh h!i; sa hep tè!ng h_!p; karei hep b°at
h_!p. § hep mbuw h⁄∏ µU◊ {tra} t. hçi hùam.
her h⁄‰ {tra} 1 d. thùac. — aia her thùac nèù!c. § her h⁄‰ {tra} 2 fg. ghî. —
her galing asaih ghî cè!ng ng_èa; her idung kabaw ghî müi tréu. § her
teng h⁄‰ t⁄! {tra} d. gh^)enh. § her tada h⁄‰ td_ {tra} d. ng_èc, b_ç
ng_èc. — caoh tamâ her tada fùa vâo ng_èc.
het Oh⁄ˇ {tra} d. t"n m_çt lo_ai v&n hoa th%ç c%ém Ch&m.
hi haow hfl Oh@◊ {tra} fg. bi bç, b_ép b_e, h%u hÏ. — kamar thau hi haow fùèa
bùe bi°et bi bç.
hia hY_ {tra} 1 fg. khùoc. — anâk ataong amaik hia (cfà con fùanh m_e khùoc
(fùanh trùçng ginengà; hia duk khùoc t°am tùèc; hia patak parai khùoc k¬e. §
hia hY_ {tra} 2 d. thu%! phçi thai. — mâng di hia t^è thu%! phçi thai.
hiai ØhY {tra} t. thu_çc v^)e dï väng. — thraiy hiai n_! c%ua ngè^!i ch°et f¬e l_ai;
ngap raja hiai lâm l¨" rija f¬e tr%a n_! ngè^!i fä qua f^!i.
hiak hY_ {tra} fg. khan. — hiak sep khan ti°eng.
hiak hY {tra} 1 d. (ciim-à (chimà mêo.
hiak hY {tra} 2 fg. li°ec. — hiak dhaong li°ec dao.
hiat hYˇ {tra} fg. m^!i. — hiat yang m^!i th^én.
hieng OhY⁄Ï {tra} t. kh". — lisei mbew hieng mûi c!m kh".
hiep OhY⁄∏ {tra} 1 d. cùai trùap.
92
www.atabook.com
hiep OhY⁄∏ {tra} 2 fg. hi°ep, &n hi°ep, bù&t n_at. — praong hiep anâk rinaih lù!n
mâ hi°ep nh%o.
hier hier OhY⁄‰ OhY⁄‰ {tra} t. cv har har (ch%ayà xi°et, b&ng b&ng. — aia
nduec di kraong hier hier (PC) dông sçng nèù!c ch%ay b&ng b&ng.
hin hI˜ {tra} t. hên, fùang khinh. § hin jin hI˜ jI˜ {tra} t. khùçn n_an. —
manuis hin jin k%e khùçn n_an. § hin haot hI˜ Oh@ˇ {tra} t, id. hên h_a,
th°ap kùem.
hing hIÏ {tra} fg. nhe. — klao hing tagei cè^!i nhe r&ng. § hing tagei hIÏ
tgE {tra} fg. nh&n r&ng (ch°età. — matai hing tagei ch°et nh&n r&ng.
hip hI∏ {tra} t. trûng h_!p.
his hIÍ {tra} fg. ti°ec r%e. — patao apan tachaor his dalam hatai (DVM) vua
nù&m h_ut c%am th°ay ti°ec r%e.
hit hIˇ {tra} 1 d. f_çng c!, lùy do.
hit hIˇ {tra} 2 d. chùèc v_u; ph%ém tèù!c.
hla hL_ {tra} 1 fg. cv la f_"m, hôa. — ataong gineng hla tuei ragem fùanh
trùçng hôa theo fi_"u nh_ac. § hla hL_ {tra} 2 fg. nhùai, nh_ai.
hlak hL {tra} fg. giù&t. — hlak dhaong giù&t dao.
hlang hL! {tra} fg. k°et chÏ d_"t theo ki¬eu.
hlaong Oh#L {tra} fg. gi". — hlaong padai gi" lùua.
hleng hL⁄! {tra} d. (cùaà l&ng, (cùaà tra.
hlew hlew OhL⁄◊ OhL⁄◊ {tra} t. thi"m thi°ep, thiu thiu. — biruw hlew hlew
nao ai ew paje mù!i thi"m thi°ep ng%u mâ anh fä fùanh thùèc r)oi.
hlok OhL {tra} fg. c°ay gi_&m; gi_&m. — hlok canaih gi_&m r%ç.
hlueng hlueng hLV⁄! hLV⁄! {tra} t. thon dâi. — tangim hlueng hlueng ngùon tay
thon dâi.
hluh hLUH {tra} fg. soi (chi°eu sùang f¬e s&n bù&tà. — nao hluh ikan dalam hamu
fi soi cùa trong ru_çng.
hluw hLU◊ {tra} d. chây. — thaok padai mâng hluw giä lùua b^&ng chây.
hol OhÒ {tra} t,cü. sùoi, hùoi trùan, hùoi. — akaok hol f^éu sùoi, f^éu hùoi.
hop Oh∏ {tra} d. c!i, h_çp. — hop hala c!i tr^éu.
hrak Rh {tra} d. (céyà bîm bîm. — kau katak hrak cih thaik payua (ABC)
em l°ay nh_èa bîm bîm vë hînh g%èi sang.
hrap Rh∏ {tra} fg. cn pak b_"n, fan.
hrem Rh° {tra} fg. fùçt (c%ui lâm thanà. — tagok cek hrem hadeng l"n r^èng
fùçt than.
hu hU_ {tra} 1 fg. cùo, fè_!c. — jang hu cüng cùo, cüng fè_!c; sa urang hu sa
baoh m¨çi ngè^!i cùo m_çt trùai; manuis hu ilimo k%e cùo v&n hoùa. § hu hU_
{tra} 2 p. fè_!c. — mâk o hu bù&t khçng fè_!c; bruk kan min ngap hu
vi_"c khùo nhèng lâm fè_!c; nyu ndom, dahlak peng hu peng thaoh nùo
nùoi tçi nghe céu fè_!c céu ch&ng; baoh mbeng hu trùai &n fè_!c. § hu
akaok hU_ aOk@ {tra} kng. cùo l_", cùo vî. — daok ka hu akaok ng)oi cho
cùo vî; brei ka hu akaok cho l°ay l_". § hu angan hU_ aF˜ {tra} t. h¨èu
danh, cùo ti°eng. — ong maduer Jiaw hu angan dalam nagar Cham th^éy
gi¨ç Jiaw cùo ti°eng trong vûng Ch&m. § hu aia hU_ aY_ {tra} kng. fè_!c
nèù!c. — hu aia gilac ngap lingik fè_!c nèù!c r)oi l_ai lâm tr^!i. § hu
tung hU_ tU! {tra} t. cùo mang. — hadiip dahlak hu tung v_! tçi cùo mang.
§ hu thaik hU_ ØT {tra} t. cùo dùang. — magait nan hu thaik biak fùèa
93
www.atabook.com
nh%o fùo cùo dùang th_ét. § hu nao hu mai hU_ On@ hU_ Øm {tra} cùo fi cùo l_ai.
§ hu panuec kadha hU_ pnV⁄Ç kD_ {tra} t. cùo chuy_"n. — mada hu
panuec kadha ye cùo lë cùo chuy_"n f°ay. § hu phuel hU_ OPV⁄Ò {tra} t. cùo
hi°eu. — anâk hu phuel con cùo hi°eu. § hu mbaok hU_ Oµ@ {tra} 1 t. cùo
m_&t. — hu mbaok dahlak harei nan hçm fùo tçi cùo m_&t. § hu mbaok
hU_ Oµ@ {tra} 2 t. m%! m_&t. § hu mbaok hu mata hU_ Oµ@ hU_ mt_ {tra}
tng. m%! m_&t m%! mây. — anâk ngap hu mbaok hu mata amaik amâ con
lâm m%! m_&t m%! mây cha m_e.
hua hV_ {tra} fg. kùeo. — pan di tangin hua nù&m tay kùeo; hua di haluk ùeo l"
tr"n f°at. § hua katung hV_ ktU! {tra} fg. lçi kùeo. § hua raow hV_ Or@◊
{tra} chm. kùeo rô.
huak hV {tra} fg. &n c!m. — huak padai halew (tg) cùung lùua sù!m; lisei
huak o trei &n c!m khçng f%u no. § huak mbeng hV µ⁄! {tra} fg. &n
uùçng (nùoi chungà. — huak mbeng blaoh nao li-ua &n uùçng xong r)oi fi
cây; oh ka huak mbeng o chèa &n uùçng chi c%a.
hual hVÒ {tra} d,cü. f_ai s%anh, nhâ lù!n.
huang hV! {tra} t,V. hoang. — matian huang ch%èa hoang; nao huang fi
hoang.
Hue OhV– {tra} d. Hu°e.
huec hV⁄Ç {tra} fg. s_!, nhùat. — oh huec di thei ch%&ng s_! ai; huec di bhut s_!
ma; huec chai ciim nhùat nhè chim. § huec kanda hV⁄Ç kÎ_ {tra} fg.
kÈnh s_!, ki"ng n¬e. — oh mada huec kanda (DVM) khçng h^)e ki"ng n¬e.
§ huec nda hV⁄Ç Î_ {tra} fg. e r^&ng. — huec nda ai di mai o e r^&ng
anh ch%&ng tù!i; dahlak si mai min huec nda hajan tçi tÈnh f°en nhèng e
r^&ng tr^!i mèa.
huei huei hVE hVE {tra} t. hiu hiu. — angi yuk huei huei giùo hiu hiu th%çi.
huel hV⁄Ò {tra} fg. bùçc l"n. — aia huel h!i nèù!c bùçc l"n; huel asak bùçc h!i;
asak huel khùoi nùui.
huen OhV⁄˜ {tra} d,V. huy_"n. — ong huen çng huy_"n.
huen OhV⁄˜ {tra} d. huy^)en. — kaong huen vông huy^)en.
hueng hV⁄! {tra} t. trùçng. — apuh klak hueng r¨éy b%o trùçng; aduk ndih daok
luai hueng phông ng%u côn b%o trùçng. § hueng peng hV⁄! p⁄! {tra} t.
trùçng hoùac. — pabung sang hueng peng mùai nhâ trùçng hoùac.
huer hV⁄‰ {tra} d. nhâ ti"n tri, nhâ chi"m tinh. — huer gleng dalam tapuk
mboh mada...(DVM) nhâ ti"n tri xem trong sùach th°ay r^&ng...
Huh hUH {tra} d. (lângà Mÿ Tè^!ng (Ninh Thu_énà.
huic hIVÇ {tra} fg. hùup. — huic aia bai hùup canh; huic aih tapay (DL) hùup
cùèt th%o.
huit hIVˇ {tra} 1 fg. huùyt sùao, th%çi sùao mi_"ng. — huit ew asau th%çi sùao
mi_"ng k"u chùo. § huit hIVˇ {tra} 2 t. th%ung, l%ung. — haluh sa galaong
huit l%ung m_çt l¨ç; glaoh huit gah ni tapa gah deh ch_oc th%ung t^è b"n
nây qua b"n kia.
huji hUjfl {tra} 1 d. f^éu n&m, t"n thùang. — bilan huji thùang 12 H)oi giùao. §
huji hUjfl {tra} 2 d. f^)en th^!.
hun hU˜ {tra} fg. fùanh h!i. — asau hun duah takuh chùo fùanh h!i tîm
chu_çt.
94
www.atabook.com
hut hUˇ {tra} fg. h¨éng, h_ut. — hut takai h_ut chén; talei maow hut déy gâu
khçng tù!i.
huw huw hU◊ hU◊ {tra} t. tè!i, xanh xanh, m!n m%!n. — padai huw huw
lùua tè!i xanh; phun amil throh halahuw huw céy me fém lùa xanh
xanh.
i i [Bkt.] kùy hi_"u ghi nguy"n ém thùè hai trong b_ç ch¨è akhar thrah.
Ibarahim ib_rh§ [Bkt.] Ibarahim d. Ibrahim, Abraham (t"n m–çt v_i thùanh
H^çi giùaoà.
Ibutali ibU_tlfl [Bkt.] d. Abou Ali.
Ibutalibak ibU_tlflb [Bkt.] d. Abou Talib (t"n m_çt v_i thùanh H^çi giùaoà.
icaow iOc@◊ [Bkt.] 1 d. cv acaow ch%u ch&n.
icaow iOc@◊ [Bkt.] 2 (chmà cv acaow (saoà th^én nçng.
idung idU! [Bkt.] d. cv adung müi. — sring idung kabaw x%o müi (th_eoà
tréu; nduec aia idung ch%ay nèù!c müi; idung glaong müi cao; idung
dhaong müi thùinh.
ih aoh aIH Oa@H [Bkt.] fg. phân nân. — o ciip ngap mbeng blaoh nao duah di
urang lo ka urang ih aoh khçng chºu lâm &n mâ cùè fi nh^! v%a vâo
ngè^!i khùac lâm cho h_o phân nân.
ih iIH [Bkt.] d. bù&p (câyà. — ih langan bù&p cây.
ik aeng iI a⁄! [Bkt.] d. f^éu rau, çng tùao.
ikak ik [Bkt.] 1 fg. cv kak c_çt, bu_çc. — ikak talei c_çt déy; ikak bikajap
bu_çc cho ch_&t; ikak kabaw di jamang bu_çc tréu vâo c_çt; ikak tamrak
(tgà feo xéu chî (f%" tr^è tâ ma, theo quan ni_"m dén gianà. § ikak ik
[Bkt.] 2 fg. buçn. — ikak hala buçn tr^éu; nao ikak nao kaiy fi buçn
bùan. § ikak ik [Bkt.] 3 fg. d_èng, xéy. — ikak kut d_èng kùut; ikak
kalan xéy l&ng, xéy thùap. § ikak kut ik kUˇ [Bkt.] ikak kut ng^çi
dai, &n d^ém ng^çi d^". — daok ikak kut hagait pak nan blaoh mai o?
côn &n d^ém n^&m d^" lâm gî b"n ùéy mâ khçng ch_iu v^".
ikan aia taba ik˜ aY_ tb_ [Bkt.] d. cùa f^çng, cùa nèù!c ng_ot. § ikan kan
ik˜ k˜ [Bkt.] d. cùa tr". § ikan tandah tadaoh ik˜ tÎH tOd@H
[Bkt.] d. cùa thùat lùat. § ikan kun ik˜ kU˜ [Bkt.] d. cùa môi. § ikan
kraong ik˜ ORk# [Bkt.] d. cùa h^çng. § ikan kruak ik˜ RkV [Bkt.] d.
cùa rç. § ikan klua ik˜ kLV_ [Bkt.] d. cùa ch_ach. § ikan gamaora ik˜
gOM@r_ [Bkt.] d. cùa chùçt. § ikan gal-baw ik˜ gÒb◊ [Bkt.] d. cùa fuùçi.
§ ikan ngac ik˜ f¨Ç [Bkt.] d. cùa c!m. § ikan ca-klaik ik˜ cØkL
[Bkt.] d. cùa trâu, cùa qu%a. § ikan canyak ik˜ cz [Bkt.] d. cùa r_èa. §
ikan cadu ik˜ cdU_ [Bkt.] d. cùa ng_èa. § ikan coc ik˜ OcÇ [Bkt.] d.
cùa èù!p giùéy. § ikan cuah ik˜ cVH [Bkt.] d. cn ikan hayau cùa nhùam. §
ikan tathik ik˜ tTI [Bkt.] d. cn ikan tathik cùa bi%"n. § ikan
tamrak ik˜ tRM_ [Bkt.] d. cùa mai. § ikan taw ik˜ t◊ [Bkt.] d. cùa
hùç. § ikan darei ik˜ drE [Bkt.] d. cùa thu. § ikan patih ik˜ ptIH
[Bkt.] d. cùa trù&ng. § ikan blung ik˜ bLU! [Bkt.] d. cùa l_at. § ikan ya
ik˜ y_ [Bkt.] d. cùa ng^è. § ikan ya takuh ik˜ y_ tkUH [Bkt.] d. cùa
chû. § ikan liman ik˜ lIm˜ [Bkt.] d. cùa çng, cùa voi. § ikan luk
ik˜ lU [Bkt.] d. cùa trçi. § ikan habei ik˜ hbE [Bkt.] d. cùa bùong. §
ikan hleng ik˜ hL⁄! [Bkt.] d. cn ikan hleng cùa tra.
95
www.atabook.com
ikan ik˜ [Bkt.] d. cv kan cùa. — nao taong ikan fi fùanh cùa; rapek ikan mô
cùa; thac ikan tùat cùa; baoh ikan trùèng cùa; ikan klah ikan praong (tngà cùa
s%éy cùa to.
iku ikU_ [Bkt.] d. (cùaià fuçi. — thaow di iku nù&m lùéy fuçi; iku kabaw fuçi
tréu; iku ula fuçi rù&n; paranah iku v¨éy fuçi; ca-ndip iku c_up fuçi; o
thau akaok thau iku ch%&ng biù"t f^éu biù"t fuçi.
iku limaow ikU_ lIOm@◊ [Bkt.] d. (déyà c%u rûa mùau.
ilimo ilIOm_ [Bkt.] d. v&n hùoa. — bhap ilimo v&n hùoa dén t_çc; bathak canar
ilimo Trung tém v&n hùoa; manuis hu ilimo con ngè^!i cùo v&n hùoa.
imam im* [Bkt.] d. çng imam (H^çi giùao Bânià.
iman iM˜ [Bkt.] d. hôa bînh; an toân. — Iman saong thuk siam an toân vâ
y"n lânh; masuh ka paben iman gram narah chiù"n fùéu cho n^"n hôa
bînh thù" giù!i.
imiéng iOMY⁄Ï [Bkt.] fg. bùoi. — gleng amiéng xem bùoi; nao amiéng aiek
hagait threh kadha fi xem bùoi xem nguy"n cù! ra sao.
ina in_ [Bkt.] 1 d. cùai; m_e; lù!n. — ina tangin ngùon tay cùai; ina takai ngùon
chén cùai; ribaong ina mè!ng cùai; pakai ina ch¨èi m_e; ngap bibak tian
ina lâm cho m_e vui lông; manuk ina gâ mùai lù!n. § ina in_ [Bkt.] 2 d.
vùoc. — praong ina to con. § ina ama i [Bkt.] d. cn amaik ama cha
m_e. — dhar phuel ina ama phèù!c fùèc cha m_e. § ina kasuan in_ ksV˜
[Bkt.] d. f^çng thôa. § ina girai in_ gIØr [Bkt.] d. (conà r^çng. — ndih
di apuei di thun ina girai sinh n&m Thîn (n&m con r^çngà; sa drei ina
girai trun marai liah rup po (DLà m_çt con r^çng bay xuùçng liù"m chéu
thén Ngâi. § ina girut in_ gIrUˇ [Bkt.] d. chim th^én, garuda. § Ina jan
in_ j˜ [Bkt.] d. bâ Chùua xùè, Thi"n-y-ana. — danaok po ina Nagar
pak tanran f^"n Bâ Chùua xùè %! H¨èu fùèc (Ninh Thu_énà. § ina nduec dal
in_ Î⁄VÇ dÒ [Bkt.] d. fôn tay. § ina padai in_ pØd [Bkt.] d. bèù!m
chùua. § ina pabung in_ pbU! [Bkt.] d. fôn vçng. § ina ma in_ M_
[Bkt.] d. cha m_e f¨! f^éu (trong fùam cèù!ià. — ina ma dua gah drei cha
m_e f¨! f^éu c%ua hai b"n; ngap ina ma ka dua urang nyu lâm cha m_e f¨!
f^éu cho hai fùùèa (trong ngây fùam cèù!ià. § ina madong in_ MOdÏ
[Bkt.] d. thu%y quùai. § ina lang in_ l! [Bkt.] d. t^è fi%"n. — tuek tuak
inalang bi"n so_an t^è fi%"n; inalang Cham- yuen t^è fi%"n Ch&m- Vi_"t. §
ina long in_ OlÏ [Bkt.] d. voi chùua. § ina hajan in_ hj˜ [Bkt.] d.
céy d^"n d^"n.
indanuh i˜dnUH [Bkt.] d. c^éu v^çng.
indirai i˜dIØr [Bkt.] d. vè!ng hi_"u.
ing aong iÏ Oa@Ï [Bkt.] d. ¨"nh è!ng (lo_ai nh%oà. § ing aong cuah iÏ Oa@Ï
cVH [Bkt.] d. ù"ch c!m.
ing iÏ [Bkt.] d. ¨"nh è!ng.
ingat iFˇ [Bkt.] 1 fg. rînh r_ép. — nyu daok ingat mak ra klaik côn rînh
bù&t t"n tr_çm. § ingat iFˇ [Bkt.] 2 fg. canh ch^èng. — ingat kabaw ha
hai canh ch^èng tréu mây vù!i¡. § ingat iFˇ [Bkt.] 3 fg. gi¨è l_ai. —
ingat khameng wek gi¨è quén f_ich l_ai.
ingu ifU_ [Bkt.] t. (mâuà tùim. — bingu traong ingu ber mâu tùim hoa câ.
iniai iØnY [Bkt.] fg. thè (h_ai ngè^!ià. — urang jhak hatai tarieng iniai
urang k%e xùé b_ung hay thè ngè^!i.
Inra iRn_ [Bkt.] d. Indra.
96
www.atabook.com
Inra Patra iRn_ pRt_ [Bkt.] d. t"n m_çt nhén v_ét trong v&n chè!ng Ch&m; t"n
m_çt tùac ph%ém trùang ca Ch&m.
intan i˜t˜ [Bkt.] d. h_çt xoân, kim cè!ng. — sa baoh intan laik mâng
ngaok trun merai (DVM) m_çt h_at kim cè!ng t^è tr" tr^!i r!i xuùçng.
Iraphiér irOP⁄‰ [Bkt.] d. Raphaé (thi"n th^énà.
ires ir⁄Í [Bkt.] 1 d. lèng. — Ires ina girai lèng con r^çng; ndik ngaok ires
saai limaow (DNà cè¨!i l"n lèng anh bô. § ires ir⁄Í [Bkt.] 2 t. huy
hoâng, l_çng l¨éy, th^én k^y. — Ires kurasi m_çt chiù"c ghù" th^én k^y bay
fè_!c trong trùang ca (Deva Manoà; Ires bijak chainâ b_éc anh hûng. §
ires bijak ir⁄Í bIj [Bkt.] t. tâi ba. — mik kamuen ires bijak jak
gep alaong sunau (DVMà hai chùu chùau tâi ba r%u nhau th%è bûa thi"n.
ita it_ [Bkt.] fg. gata ta khaol ita chùung ta. — khik aia tanâh ita gîn gi¨è
qu" hè!ng ta.
itthar iˇT‰ [Bkt.] t. dä man; thç l¨ç. — sa rai diip itthar m–çt cu–çc sùçng dä
man; biniai itthar c%è ch%i thç l¨ç.
iw iI◊ [Bkt.] d.,t. trùai, b"n trùai. — gah iw b"n trùai; ngap iw iw hanuk hanuk
(tngà lâm l_çn x_çn vâ géy mùét tr_ét t_è.
ja j [Bkt.] kùy hi_"u ghi ph_u ém thùè chÈn trong b_ç ch¨è Akhar thrah.
ja j_ [Bkt.] c_éu, t"n (v)e con traià. — ja Ka khing Manye c_éu Ka l°ay cç Nh!.
§ ja anguei j_ afV‡ [Bkt.] d. çng T^è gi¨è y ph_uc cùac vua chùua Ch&m.
ja-ndun jÎU˜ [Bkt.] 1 d. ti¬eu f)ong, nâi ng_èa. — ja-ndun dai payeng akaok
asaih, liman nai waih wek adih pur (ABCà ti¬eu f)ong giùup quây f)au
ng_èa, voi nâng l_ai qu_eo hèù!ng v)e tr^!i fçng. § ja-ndun jÎU˜ [Bkt.] 2
d. chïa hai.
jaaih jØaH [Bkt.] th^&ng (ti°eng g_oi con trai vù!i s_è khinh thè^!ngà. — Jaaih
Lak deh th^&ng Lak fùo.
jaar ja‰ [Bkt.] 1 d. s_è tÈch c_èc; s_è én c)an. § jaar ja‰ [Bkt.] fg. suy
nghï.
jabak jb [Bkt.] fg. chém chÈch. — ahaong jabak con ong chÈch.
jaban jb˜ [Bkt.] 1 d. nhäi ranh, où&t con. — jaban nan blaoh ha alah di
nyu? th^&ng où&t con fùo mâ mây thua â?
jaban jb˜ [Bkt.] 2 d. bân th^!.
jabaoh jOb@H [Bkt.] 1 d. qu°oc phùap, phùap l_"nh. § jabaoh jOb@H [Bkt.] 2 t.
fùung, fùung th_ét; ngay th%&ng.
jabar jb‰ [Bkt.] t. m_anh më; l_èc lè¨!ng.
jabat jbˇ [Bkt.] 1 fg. cv talabat l_ay. § jabat jbˇ [Bkt.] 2 fg. th^èa
l_"nh. — jabat norapat th^èa l_"nh fùèc vua. § jabat sulam jbˇ SUl*
[Bkt.] fg. l_ay châo. — krân pajip biak anak jabat sulam Dewa Mano
(DWMà nh_én ra con mînh r)oi (bâà mù!i l_ay châo Deva Manç.
jabik jb^ [Bkt.] t. löm; h°oc hùac.
jabuel jbV⁄Ò [Bkt.] d. binh lÈnh. — nyu binis haluw bilang saong jabuel
(DWMà nùo ti"u di_"t sï quan vâ binh lÈnh.
jadang jd! [Bkt.] fg. kùeo dâi. — jadang khan kùeo v%ai dâi ra.
jadaow jOd@◊ [Bkt.] d. s°o ph_én. — sa urang hu sa jadaow m¨çi ngè^!i cùo
m_çt s°o ph_én. § jadaow ker jOd@◊ k⁄‰ [Bkt.] d. fºnh m_"nh.
jaga jg_ [Bkt.] 1 fg. cv caga ch_èc h^!. — meyaw jaga pah takuh mêo ch__èc
v)o chu_çt. § jaga jg_ [Bkt.] 2 fg. cv caga dânh; chu¬an bº. — jaga jien
nao main Aia Trang dânh ti)en fi ch!i Nha Trang.
97
www.atabook.com
jagaih jØfH [Bkt.] 1 t. trong. — mata kanai bingun aia jagaih (ABCà mù&t
em gi°eng nèù!c trong.
jagaih jØgH [Bkt.] 2 t. tÏnh. — manuis daok jagaih k%e côn tÏnh (ph%an nghïa
vù!i sayà. § jangaih mblain jØgH ØıL˜ [Bkt.] t. trong vù&t, trong veo.
— bingun aia jagaih mblain nèù!c gi°eng trong vù&t.
jagak jg [Bkt.] d. châ g_&t.
jagha jG_ [Bkt.] d. beo. — nduec yau rimaong pah jagha paguei ch_ay nhè
c_op vù!i beo fu¬oi (vî s_! h%aià.
jah jH [Bkt.] 1 cv ajah con dçng. — jah kanjaik dçng con; jah mbeng
tamakai anak dçng &n céy dèa con.
jah jH [Bkt.] 2 fg. phùat. — jah puh phùat r¨éy; jah glai pamatai harek (tng)
phùat r^èng di_"t c%o (f¬e tr)ong tr_otà.
jai Øj [Bkt.] 1 d. m)e. — jai manuk m)e gâ. § jai Øj [Bkt.] 2 fg. t°ap, gi_at.
— dak yau hala pah jai (ABC) thâ nhè lùa khç trçi gi_at. § jai Øj [Bkt.]
3 fg. n¬oi; thù&ng. — ngap oh jai lâm khçng n¬oi; masuh o jai chi°en f°au
khçng thù&ng. § jaiyak Øjy [Bkt.] fg (Sktà thù&ng l_!i. — dap buel
jaiyak gilac mai foân quén chi°en thù&ng tr%! v)e.
jaih ØjH [Bkt.] 1 fg. nhùet, f_çn. — jaih mehlei ngap batar f_çn bçng lâm
g°oi. § jaih ØjH [Bkt.] fg. déng. — aia jaih tagok nèù!c déng l"n; ruak
jaih b_"nh fau xùoc.
jaik Øj [Bkt.] g)an. — jaik gep g)an nhau; gep jaik bâ con g)an; daok jaik ^!
g)an. § jaik atah Øj atH [Bkt.] t. g)an xa. — mik wa jaik atah bâ
con g)an xa. § jaik si Øj Sfl [Bkt.] p. g)an, sù&p. — ngap jaik si njap je
lâm g)an fùung r)oi; lingik jaik si hajan tr^!i sù&p mèa. § jaik taphia Øj
tPY_ [Bkt.] t. g)an güi. — dom urang doak jaik taphia nh¨èng ngè^!i
g)an güi.
jajaik jØj [Bkt.] fg. lùy s_è, tranh lu_én.
jajeh jl⁄H [Bkt.] fg. ngä, s_ép, f¬o. — kayau jaleh céy ngä; jaleh thraiy bº
mang n_!, bº f¬o n_!.
jajeng jj⁄Ï [Bkt.] d. cén ti¬eu ly.
jajuh jjUH [Bkt.] 1 t. nh&n. — kalik jajuh da nh&n. § jajuh jjUH [Bkt.] 2
fg. lù&c, qu_éy.
jak j_ [Bkt.] 1 d. gi_a. — sa jak padai m_çt gi_a lùua. § jak drak j_ Rd_
[Bkt.] d. gi_a gi°ong. — alaok hamu ni dua jak drak fùam ru_çng nây (lù!n
f_çà hai gi_a gi°ong (gieoà.
jak j_ [Bkt.] 2 fg. r%u. — ajak gep nao bac r%u nhau fi h_oc.
jak j [Bkt.] 1 fg. bèù!c l"n. — jak di linyan bèù!c l"n thang; jak dua gah
takai pakajap f_ap hai chén cho v¨èng.
jak j [Bkt.] 2 t. khçn. — ban asit jak biak th^&ng bùe khçn th_ét. § jak
gheh j G⁄H [Bkt.] t. khçn ngoan, khçn khùeo. — bi-ndi biniai jak
gheh thùai f_ç khçn khùeo. § jak ginreh j g^r⁄H [Bkt.] t. khçn thi"ng,
xu°at chùung. § jak karak j kr [Bkt.] t. khçn ngoan. — ndom
puec jak karak &n nùoi khçn ngoan.
jakar jk‰ [Bkt.] d. chÈnh quy)en. — jakar blek salih chÈnh quy)en cùach
m_ang.
jal baom jÒ Ob [Bkt.] t. th_çn. — mbaok jal baom m_&t th_çn.
jal jÒ [Bkt.] 1 d. châi. — thrah jal qu&ng châi.
98
www.atabook.com
jal jÒ [Bkt.] 2 t. b_én. — jan ngap bruk b_én lâm vi_"c. § jal jÒ [Bkt.] 3 t.
bÈ, mù&c k_et. — pa-ndao nyu jal f°o nùo bÈ, f°o nùo bº k_et (khçng gi%ai n¬oià.
§ jal jÒ [Bkt.] 4 kng. mù&c mù!. — jal hagait di nyu mù&c mù! gî f°en
nùo. § jal aiy jÒ ØaÁ [Bkt.] fg. r"n, mù!. — ndih jal aiy ng%u r"n. §
jal ndaih jÒ ØÎH [Bkt.] d. cùai n%o. § jal tian jÒ tY˜ [Bkt.] fg. cn
jal aih fôi fi c)au. § jal wal jÒ vÒ [Bkt.] 1 t. b_én bºu. § jal wal jÒ
vÒ [Bkt.] 2 t. tr%! ng_ai. — jal wal hagait o thau blaoh nyu di mai o
khçng hi¬eu tr%! ng_ai chuy_"n gî mâ hù&n khçng f°en.
jala jl_ [Bkt.] 1 d. trèa. — krâh pa-ndiak bak jala (tngà trèa fùèng bùong. §
jala jl_ [Bkt.] 2 t. tr¨" (trèaà. — nao ngap apah ye po lac mai page
mai jala fi lâm mèù!n thî bº ch%u nùoi f°en sù!m f°en tr¨".
jalaba jlb_ [Bkt.] d. (rù&nà h¬o mang.
jalam jl* [Bkt.] fg. trè^!n. — jalam ruai (tr%e conà trè^!n bô.
jalan jl˜ [Bkt.] d. fè^!ng. — jalan tama glai fè^!ng vâo r^èng; duah jalan
blaoh nduec tîm fè^!ng mâ ch_ay; jalan daok atah fè^!ng côn xa; ngap
tuei jalan lâm theo phè!ng phùap. § jalan adat jl˜ adˇ [Bkt.] d. lë
f_ao, fè^!ng f_ao, f_ao fùèc. — khik jalan adat gi¨è f_ao fùèc. § jalan dal
jl˜ dÒ [Bkt.] d. fè^!ng cûng. § jalan jal jl˜ jÒ [Bkt.] d. ngö
c_ut. § jalan mbak jl˜ ı_ [Bkt.] d. fè^!ng sùa. — jalan mbak atah
dhuan thei akhan puec fè^!ng sùa xa xçi ai mùach b%ao. § jalan nao jl˜
On@ [Bkt.] d. fè^!ng fi. § jalan pamajieng jl˜ pmjY⁄! [Bkt.] d. sinh
f_ao. § jalan paoh kanuc jl˜ Op@H knUÇ [Bkt.] d. ngä tè. § jalan
patao jl˜ pOt@ [Bkt.] d. fè^!ng vua ng_è giùa (ngây xèa dânh cho vua
fià. § jalan radeh apuei jl˜ rOd⁄H apV‡ [Bkt.] d. fè^!ng xe l%èa. §
jalan rak jl˜ r [Bkt.] d. ngén hâ. § jalan raya jl˜ ry_ [Bkt.]
d. fè^!ng cùai. § jalan ridaih jl˜ r^ØdH [Bkt.] d. xa l_ç. § jalan takai
jl˜ tØk [Bkt.] d. fè^!ng b_ç. § jalan tama tabiak jl˜ tm_ tbY
[Bkt.] d. fè^!ng giao thçng.
jalang jl! [Bkt.] t. rö. — panuec kadha nan jalang paje v°an f)e fùo fä rö
r)oi. § jalang jaluai jl! jØlV [Bkt.] 1 t. tè!i tù&n. — mbaok mata
jalang jaluai m_&t mây tè!i tù&n. § jalang jaluai jl! jØlV [Bkt.] 2 t. rö
râng, rânh r_ot, rânh rë. — ndom puec jalang jaluai &n nùoi rânh rë.
jalaow jOl@◊ [Bkt.] d. con kùet. — jalaow manyi kùet k"u.
jaldi jÒdfl [Bkt.] d. f_ai dè!ng. — parap rabang mang mah jaldi
(DWMàngè^!i ta lâm c)au b^&ng vâng bi¬en.
jalem jl° [Bkt.] t. cv dalem séu. — aia kraong jalem nèù!c sçng séu; jalem
dep akaok sa yer séu ng_ép f)au c%a m_çt vù!i tay. § jalam uk jl° u
[Bkt.] t. séu hoù&m. — bingun aia jalam uk gi°eng nèù!c séu hoù&m.
jalik j [Bkt.] fg. cùan. — jalik tapung cùan b_çt; ridaih jalik xe cùan.
jalikaow jlÔk@◊ [Bkt.] d. ong m_ét.
jalu jlU_ [Bkt.] 1 fg. ph%an chi°eu; soi sùang. § jalu jlU_ [Bkt.] 2 fg. tùap. —
apuei jalu l%èa tùap.
jalùeng jOl⁄Ï [Bkt.] d. cu°oc.
jaluk jlU [Bkt.] d. tç. — jaluk takai liman tç chén tè_!ng; jalauk bingu
rak tç sânh; jaluk mbit tç ki¬eu. § jaluk aia bak jlU aY_ b [Bkt.]
bùat nèù!c f)ay — daok deng yau jaluk aia bak (tng) &n %! nhè bùat nèù!c
f)ay.
99
www.atabook.com
jam j* [Bkt.] 1 d. dïa lù!n. — jam bingu dïa bçng; ngap jam lisei ka po
Aluah cùung m_çt dïa c!m cho po Allah. § jam j* [Bkt.] 2 fg. giam. §
jam j* [Bkt.] 3 t. nh_!t nh_at, vâng nh_at.
jamaah jmaH [Bkt.] 2 fg. lau, chûi; d_on s_ach. § jamaah jmaH [Bkt.] 1
fg. qui y (chÏ th)ay Chan mù!i t_ép s_èà. — acar jamaah th)ay chan t_ép s_è.
jamaat jmaˇ [Bkt.] d. thùè sùau (theo H)oi giùaoà.
jamadin ahier jmd^˜ aOhY⁄‰ [Bkt.] d. thùang 6 (H)oi giùaoà. § jamadin ula
jmd^˜ ul_ [Bkt.] d. cn jamadin awal thùang 5 (H)oi giùaoà.
jamak jm [Bkt.] d. (c%oà xèù!c. § jamak mak jm m [Bkt.] fg. cn
jamhak n°ac c_ut.
jamal jMÒ [Bkt.] 1 d. ùy mu°on.√ § jamal jMÒ [Bkt.] 2 fg. vÈu, bùam. —
jamal do mbuk guk akaok trun vÈu l°at tùoc kùeo trî f)au xu°ong.
jaman jm˜ [Bkt.] 1 d. cv po daman ngè^!i f_ai di_"n ch%u nhâ f¬e lo vi_"c
trong l¨".
jaman jm˜ [Bkt.] 2 d. c)au ti"u, nhâ xÈ.
jamang jm! [Bkt.] 1 d. n_oc, tr_u. § jamang jm! [Bkt.] 2 d. mâo, m)ong. —
jamang akaok manuk m)ong gâ. § jamang jm! [Bkt.] 3 d. c_èa. —
jamang takai manuk c_èa gâ.
jamanieng jmnY⁄! [Bkt.] d. s_è t)on t_ai; s_è sinh thânh; ngu)on g°oc.
jamao jmo_ [Bkt.] t. f)ay b_ung, f)ay h!i. — jamao tian tateng (AGAà f)ay
h!i b_ung chèù!ng l"n.
jamaok jOm@ [Bkt.] d. mu¨çi. — jamaok duic mu¨çi f°ot (chÈchà.
jamaow jOm@◊ [Bkt.] t. may mù&n, h"n. — tuk jamaow gi^! h"n; jamaow
klao gaw kadaok (tngà h"n thî cè^!i, xui thî thçi. § jamaow gaw jOm@◊
g◊ [Bkt.] t. h"n xui, may r%ui. — nao ikak peng pak jamaow gaw fi
buçn trçng %! h"n xui.
jamhau j*hU⁄ [Bkt.] fg. xu nºnh, nºnh hùot. — jamhau urang mada nºnh hùot
ngè^!i giâu.
jamhek j*h⁄ [Bkt.] fg. cv jamak mak n°ac, n°ac c_ut.
jamien jmY⁄˜ [Bkt.] fg. chÏnh f°on.
jamji j*jfl [Bkt.] t. f^&m thù&m, n)ong nân. — dua urang puec that saong gep
jamji hai ngè^!i tém tînh f^&n 5hù&m vù!i nhau.
jamlaih jØlH [Bkt.] d. (céà chûm lùe.
jamlap j*l∏ [Bkt.] t. x°ac lùao, vç l¨", x%o lùa.
jamngu j*fU_ [Bkt.] d. (conà g°am.
jamrah j*rH [Bkt.] fg. xùet foùan.
jamraik jØRm [Bkt.] d. mùay mùoc.
jamraoh jORm@H [Bkt.] t. thç thi¬en. — sara amraik thaok daok jamraoh
mu°oi ù!t fém côn thç (chèa nhuy¨"nà; panuec ndom jamraoh l^!i nùoi thç
thi¬en.
jamrem jRm° [Bkt.] t. ch^&m b^&m, ch^&m v^&m. — mbaok jamrem m_&t ch^&m
b^&m.
jamuw jmU◊ [Bkt.] d. (céyà néu.
jamuw jmU◊ [Bkt.] d. (céyà trém.
jan j˜ [Bkt.] 1 d. cv hajan mèa. § jan angin j˜ af^˜ [Bkt.] d. mèa giùo.
§ jan ba anak j˜ b_ an [Bkt.] d. mèa lùuc lù!n lùuc nh%o. § jan
palaik halak j [Bkt.] d. mèa b_ui. § jan praong j˜ ORp# [Bkt.] d.
mèa râo.
100
www.atabook.com
jan j˜ [Bkt.] 2 fg. f_ép, gi_ép. — kaoh mang asar, jan mang gaw (tngà ch_&t
b^&ng lè¨!i, gi_ép b^&ng sùong; bingi jan gaok jan glah (tngà ngon qùua f_ép
n)oi f_ép trä.
janak jn_ [Bkt.] 1 d. thuy)en thùung; xe nhâ vua. — mboh urang ndik
janak patih tabiak merai (AGAà th°ay ngè^!i fi thuy)en thùung mâu trù&ng
tr%! l_ai. § janak jn_ [Bkt.] 2 t. gi°ong t°ot, quÈ hi°em. — dom nan
liman janak patao nyu hia (DWMà th°e r)oi con voi quÈ c%ua nhâ vua
khùoc r°ong l"n.
janang jn! [Bkt.] d. chùèc. — laik di janang bº giùang chùèc. § janang kar
jn! k‰ [Bkt.] d. chùèc tèù!c (nùoi chungà.
janaoh jOn@H [Bkt.] d. l)an, b_én. — klau janaoh bal)an, ba b_én.
janéh jn¨H [Bkt.] d. ho_an n_an. — urang dao wak kaong gaok janâh daong
gep k%e lùang gi)eng g_&p ho_an n_an bi°et giùup f%! nhau.
jang j! [Bkt.] 1 fg. cn khik canh gi¨è. — jang gileng gi¨è kho. § jang j!
[Bkt.] 2 p. cüng. — saai nao dahlak jang nao anh fi tçi cüng fi; dua
urang jang yau gep min hai ngè^!i cüng nhè nhau thçi. § jang j!
[Bkt.] 3 p. v¨én. — pakep, dahlak jang nao c°am, tçi v¨én fi; jang ong
nan nao liua ye v¨én çng °ay fi cây thçi. § jang janang j! jn! [Bkt.] 1
d. chùèc tèù!c. § jang janang j! [Bkt.] 2 fg. cai qu%an. — Cei jang
janang Aia Ru, sa klaih liu mbeng jieng hanuk (DNà (lùucà ngâi cai
qu%an vûng Ya Ru, m_çt mi°eng d^èa khç lâm kh¬au ph)an. § jang yau j!
yU⁄ [Bkt.] p. cüng nhè. — anit lo o hu gait brei, anit jaoh drei yau oh
anit (cdà y"u lù&m ch%&ng cùo gî cho, y"u °om o cüng nhè ch%&ng y"u gî c%a.
janim jn& [Bkt.] d. râo (r¨éyà. — jem janim puh klah di limaow tama râo
r¨éy f¬e bô kh%oi vâo.
janji j˜jfl [Bkt.] 1 d. s°o m_"nh. — likau janji xem bùoi. § janji j˜jfl
[Bkt.] 2 fg. qui èù!c, th%oa thu_én.
jantung j˜tU! [Bkt.] d. ph¬oi.
janyaok jOz@ [Bkt.] d. v_!t. — mâk janyaok jhaok ikan dûng v_!t vù!t cùa.
janyay jzÁ [Bkt.] d. rau céu.
janyeng jz⁄! [Bkt.] tg. vü cçng.
janyuk jzU [Bkt.] d. mai (çng, bâà. — juk janyuk puec likei c_éy mai fi
h%oi r¬e.
jaoh Oj@H [Bkt.] 1 fg. b%e hùai. — jaoh njuh jieng dua wait b%e c%ui thânh hai
fo_an; jaoh tangey hùai bù&p. § jaoh Oj@H [Bkt.] 2 fg. gäy, r_ung. — takai
jaoh gäy chén; jaoh tagei r_ung r&ng. § jaoh Oj@H [Bkt.] 3 fg. k¬e. —
jaoh taongnde k¬e lai lºch. § jaoh Oj@H [Bkt.] 4 fg. g°ap l_ai. — jaoh
kaow g°ap nhè hînh khu%yu tay co l_ai. § jaoh dien Oj@H OdY⁄˜ [Bkt.] t.
(tùocà g_!n sùong. — mbuk jaoh dien tùoc g_!_ n sùong. § jaoh drei Oj@H Rd‡
[Bkt.] (vchà fù&m fu°oi, say fù&m (nùoi v)e tînh y"uà. — anit jaoh drei y"u
fù&m fu°oi (y"u f°en °om o g)ay mônà. § jaoh hanyua Oj@H hzV_ [Bkt.] t.
(n)oià du¨çi th%&ng chén. § jaoh jaow Oj@H Oj@◊ [Bkt.] t. ki_"t qu_", quê
qu_&t. — jaoh jaow liaow mat (tng) quê qu_&t chén tay, tinh th)an r_"u rä.
§ jaoh kaok kakua Oj@H Ok@ kkV_ [Bkt.] (chmà b^èa qua m_çt l)an. §
jaoh laiy Oj@H ØlÁ [Bkt.] tht. cùo kinh. § jaoh maiy Oj@H ØmÁ [Bkt.]
fg. ng)oi x°ep chén ra sau, ng)oi bê he. § jaoh pakhain Oj@H pØK˜
[Bkt.] fg h_ach sùach. — bruk tapa paje daok jaoh pakhain nyu ngap
101
www.atabook.com
gait? vi_"c fä qua r)oi côn h_ach sùach nùo mâ lâm gî. § jaoh yaw Oj@H
y◊ [Bkt.] fg. k¬e l¬e, k¬e l_ai chuy_"n cü.
jaok Oj@ [Bkt.] d. (cùaià gûi.
jaom Oj [Bkt.] fg. c%an, ng&n. — jaom jalan c%an fè^!ng.
jaong Oj@Ï [Bkt.] d. cv ajaong (cùaià rîu.
jap j∏ [Bkt.] 1 d. kho nh%o. — jap pieh kaya muk kei kho chùèa v_ét d_ung
çng bâ t¬o ti"n. § jap j∏ [Bkt.] 2 d. ¬o trùèng.
jap j∏ [Bkt.] 3 d. chu¨çi. — baoh jap xéu chu¨çi. § jap j∏ [Bkt.] 4 fg.
fùanh v)an (f_oc t^èng ch¨è cùaià. — jap akhar f_oc t^èng ch¨è cùai m_çt. § jap
brah j∏ RbH [Bkt.] tg. fùam tang nh¨èng ngè^!i ch°et y¬eu (dèù!i 14 tu¬oià
hay nghêo khùo.
japaong jOp# [Bkt.] d. song méy.
Japaran jpr˜ [Bkt.] d. em Po Nit.
jar j_‰ [Bkt.] d. hâng, l°oi.
jarei jr‡ [Bkt.] d. (cùaà thu.
jaro jOr_ [Bkt.] 1 fg. fºnh. — jaro harei fºnh ngây. § jaro jOr_ [Bkt.] 2
fg. qu^y, ng)oi x¬om, ng)oi ch)om h¬om. — jaro kakuh qu^y l_ay.
jarum jrU* [Bkt.] d. kim. — jarum jhik aw kim may ùao.
jat jˇ [Bkt.] t. th_ét. — bruk jat s_è th_ét. § jat jˇ [Bkt.] 2 t. cv jiat g°oc,
thu)an. — Cam jat Ch&m g°oc.
jata jt_ [Bkt.] d. v_et, kùet. — dua drei jata mah ndam di mbeng (DWNà hai
con kùet vâng f–éu tr"n cùanh c%èa.
jatei jt‡ [Bkt.] d. sùao cùo m)ong.
jatik jt^ [Bkt.] 1 d. giai c°ap. § jatik jt^ [Bkt.] 2 d. cu_çc s°ong, s_è sinh
t)on.
jaw j◊ [Bkt.] 1 fg. giao. — jaw wek tr%a l_ai; jaw bruk giao vi_"c. § jaw j◊
[Bkt.] 2 fg. f)ong ùy. — oh jaw khçng f)ong ùy. § jaw j◊ [Bkt.] 3 t.
xanh lùa céy.
Jawa jv_ [Bkt.] d. Jawa.
jawing jv^Ï [Bkt.] fg. xoùay. — aia jawing nduec o truh (DWM) nèù!c
xoùay ch%ay khçng fè_!c.
je j— [Bkt.] 1 p. cv paje chèa. — ai hu kamei je? anh cùo v_! chèa?; blaoh
je? xong chèa?. § je j— [Bkt.] 2 p. cv paje r)oi. — jiak si tel harei je
xù&p f°en ngây r)oi; blaoh je xong r)oi.
jeh j⁄H [Bkt.] tr. th_ét, v_éy. — biak jeh yau nan fùung v_éy, th_ét v_éy.
jei j‡ [Bkt.] d. m°oi. — jei mrai m°oi chÏ; duah o mboh jei tîm chèa th°ay m°oi.
jek j⁄ [Bkt.] 1 d. (cùaià vô. — jek padeng aia cùai vô f_èng nèù!c. § Jek j⁄
[Bkt.] 2 d. An Nam. — urang Jek ngè^!i An Nam; aia Jek nèù!c An
Nam.
jem j° [Bkt.] 1 fg. fù&p; r°ap, r°ap kÈn. — jem khan ka thir rup fù&p ch&n cho
kÈn mînh; jem puh r°ap ranh r¨éy.
jeng j⁄! [Bkt.] fg. râo (b^&ng cùach b_"n vù!i céyà. — jeng kap mang krâm ph"n
b_"n b^&ng tre; jeng puh râo r¨éy.
jer jaok j⁄‰ Oj@ [Bkt.] t. tân t_ét. — urang jer jaok ngè^!i tân t_ét.
jéy j¨Á [Bkt.] d. m_çt trong tùam can lºch Ch&m.
jha - J
jha J [Bkt.] kùy hi_"u ghi ph_u ém thùè mè^!i c%ua b_ç ch¨è akhar thrak.
jhail ØJÒ [Bkt.] fg. lùén, chen. — jhail gep lùén nhau; chen nhau.
102
www.atabook.com
jhak J [Bkt.] 1 fg. fùçi x%è t_". — jhak saong anâk fùçi x%è t_" vù!i con. §
jhak J [Bkt.] 2 t. xùéu. — wak khar jhak viù"t ch¨è xùéu; jhak mbeng
jhak huak (tngà xùéu &n xùéu %!. § jhak binai J bIØn [Bkt.] t. xùéu gùai.
— jhak binai hatai yau mâh (tngà xùéu gùai nhèng tùém lông tùçt nhè
vâng. § jhak di drei J dfl RdE [Bkt.] fg. cùo kinh. § jhak garih J
grIH [Bkt.] t. kh%én tùinh. — ong daok taha daok si jhak garih çng câng
giâ câng kh%én tùinh. § jhak glai J ØgL [Bkt.] kng. r^èng nhi^"u thùu d¨è.
§ jhak hatai J hØt [Bkt.] fg. ghen tº. — mboh urang ngap mbeng
hu blaoh jhak hatai thùéy ngè^!i lâm &n fè_!c mâ ghen tº. § jhak
kanjah J kÔH [Bkt.] t. hên m_on. — nyu lac dahlak mâk ba dom
urang jhak kanjah (APPà hù&n b%ao r^&ng tçi tuy%"n toân nh¨èng k%e hên
m_on. § jhak likei J lIkE [Bkt.] t. xùéu trai. § jhak manuh J mnUH
[Bkt.] t. xùéu tùinh. § jhak mbaok J Oµ@ [Bkt.] t. mùét m_&t. — ngap
jhak mbaok amaik lâm mùét m_&t m_e. § jhak mbeng J µ⁄! [Bkt.] t.
ham &n. § jhak nasak J nS [Bkt.] t. k_y, khçng h_!p (tùinh tînh
xung khù&cà. — dua urang jhak nasak saong gep hai ngè^!i tu%çi xung
khù&c. § jhak pak J p_ [Bkt.] t. xùéu xùi. — khen aw jhak pak ùao
qu^én xùéu xùi; wak akhar jhak pak viù"t ch¨è xùéu xùi. § jhak parah J
prH [Bkt.] t. xùéu nù"t (lùuc ng%uà. — ndih jhak parah ng%u xùéu nù"t. §
jhak rumak J rm [Bkt.] t. xùéu xa, b%i %çi. — ban ni jhak rumak
biak th^&ng nây xùéu xa th_ét. § jhak tung J tU! [Bkt.] t. xùéu b_ung. —
hu manuis jhak tung ndom bilei cùo k%e xùéu b_ung giêm pha. § jhak
wak J v [Bkt.] t. xùéu sùç. — jhak wak khing sa urang likei o bak
bar (th_étà xùéu sùç khi lùéy ph%ai anh ch^çng khçng n"n thén.
jhaok OJ@ [Bkt.] fg. bù!i, xùuc, mùuc. — jhaok lisei bù!i c!m; jhaok haluk
xùuc fùét; jhaok aia mùuc nèù!c.
jhaom OJ [Bkt.] fg. fùçi di_"n. — dua baoh sang jhaom saong gep hai ngçi
nhâ fùçi di_"n.
jhaong OJ# [Bkt.] 1 d. ùçng t%ém. — jhaong pakaw ùçng t%ém thuùçc. § jhaong
OJ# [Bkt.] 2 fg. vùçc. — mâk tangin jhaong aia papai mbaok lùéy tay
vùçc nèù!c r%èa m_&t. § jhaong ikan OJ# ik˜ [Bkt.] d. (chimà bùoi cùa.
jhaor OJ@‰ [Bkt.] t. âo, trâo. — jhaor darah trâo mùau. § jhaor jhaor OJ@‰
OJ@‰ [Bkt.] t. âo âo. — aia nduec jhaor jhaor nèù!c ch%ay âo âo.
jhaot jhaot J [Bkt.] t. l_"t s_"t. — hua jhaot jhaot di mblang lçi l_"t s_"t ngoâi
sén.
jhaw raw J◊ r◊ [Bkt.] t. ch_çn r_çn, bùét an. — thek mbek pak Palau, jhaw
raw pak Rem (cdà lang thang %! lâng Hiù"u Thi_"n, ch_çn r_çn (bùét anà %!
lâng V&n Lém.
jhek jhel J⁄ OJ⁄Ò [Bkt.] fg. thùoa m_a, m_a l_y, ph%i bùang.
jheng J⁄Ï [Bkt.] d. (chimà b^ç nçng.
jhik JI [Bkt.] fg. may. — jhik aw may ùao.
jhiw liw JI◊ lI◊ [Bkt.] kng. %iu xîu. — pri cam liman jhiw liw bùanh trùang
m^"m %iu xîu.
jhok OJ [Bkt.] fg. lao tù!i, nhâo. — jhok nao nhâo tù!i; jhok tama sang
nhâo vâo nhâ.
jhukrak JUr [Bkt.] d. bçng qu^y.
103
www.atabook.com
jhul JUÒ [Bkt.] fg. f%éy. — jhul rideh f%éy xe; rideh jhul haluk xe cùut kùit,
cùai c_ç nh%o. § jhul paweh JUÒ πv⁄H [Bkt.] fg. thùuc f%éy. — jhul paweh
gep ngap bruk thùuc f%éy nhau lâm vi_"c.
jiak jY [Bkt.] fg. gi%a v^!, mèu mç. § jiak jieng jY jY⁄! [Bkt.] fg. n"n,
thânh cçng. — ngap mbeng jiak jieng &n n"n lâm ra.
Jiaow OjY@◊ [Bkt.] d. Hâ Y°en (Phan RÈà.
jiat jYˇ [Bkt.] t. cv jat thu)an ch%ung. — Cam jiat Ch&m thu)an.
Jibirael j^b^r_eÒ [Bkt.] d. Gabriel.
jié jY¨_ [Bkt.] d. thu°e. — ba padai nao hakak jiâ mang lùua fi fùong thu°e. § jié
hanait jY¨_ hØnˇ [Bkt.] d. thu°e mùa (nùoi chungà.
jieng jY⁄! [Bkt.] fg. thânh, n"n, sinh. — threh jieng liman bi°en thânh voi;
ngap jieng sa baoh sang lâm n"n m_çt cùai nhâ; ngap jieng mbeng
anguei lâm n"n s_è nghi_"p; jieng ruak sinh b_"nh. § jieng gilaong jY⁄!
gÔl@Ï [Bkt.] kng. ra trô. — ngap ye ngap ka jieng gilaong lâm thî lâm
cho ra trô.
jih j^H [Bkt.] 1 d. g°au. — jih khan tahluec g°au vùay x¬o bçng. § jih j^H [Bkt.]
2 d. mÈ. — jih mata mÈ mù&t; jih aia mÈ nèù!c. § jih j^H [Bkt.] 3 d. ren.
— traim jih pagem di khan k°et ren vâo t°am ch&n. § jih dalah j^H dlH
[Bkt.] d. th¬o c¬am. — palei Caklaing jih dalah (tng) th¬o c¬am lâng Mÿ
Nghi_"p.
jim j& [Bkt.] d. m_çt trong tùam can lºch Ch&m.
jin j^˜ [Bkt.] d. quÏ, th)an. — jin Senggi hung th)an.
jing j^Ï [Bkt.] d. (conà chînh.
jiong OjYÏ [Bkt.] fg. t_u t_ép, d)on. — ikan jiong di kraong yua njâc (tng) cùa
t_u %! sçng do sçng nhi)eu rong r"u (f°at lânh chim f_éuà.
jip j^∏ [Bkt.] 1 d. thùè n&m. — paik jip ch°et (nh^&m ngây thùè n&mà.
jip j^∏ [Bkt.] 2 t. rö. — peng jip paje ? nghe rö chèa ?.
jit j^ˇ [Bkt.] d. dºch. — jit mak bº dºch.
jrah RjH [Bkt.] 1 fg. lâm s_at. — hajan jrah daning haluk mèa lâm s_at vùach
f°at. § jrah RjH [Bkt.] 2 fg. g_ach. — jrah angan klak g_ach b%o t"n. §
jrah RjH [Bkt.] 3 fg. xù&n. — jrah ar patapak xù&n b^! cho th%&ng. § jrah
sup RjH sU_∏ [Bkt.] fg. xùoa mû (ch¨èà. — tal bac jrah sup lù!p xùoa mû
ch¨è.
jrai ØRj [Bkt.] 1 d. mân. — laik jrai gi&ng mân. § jrai ØRj[Bkt.] 2 d. céy tùan
r_ém. § jrai ØRj [Bkt.] 4 t. dâi, f_ep, buçng xöa. — mbuk jrai tùoc dâi
(ph%u vaià; siam binai jrai mbuk dung nhan f_ep fë.
jrai ØRj [Bkt.] 3 t, nhäo.
jrak Rj [Bkt.] fg. ch_oc, th_oc, fém th–oc. — jrak tama mata ch_oc vâo mù&t.
jrang Rj! [Bkt.] 1 fg. lùo l"n. — aia bilan jrang m_&t tr&ng lùo d_ang. § jrang
Rj! [Bkt.] 2 fg. tuy"n b°o. § jrang Rj! [Bkt.] 3 fg. giùang th°e. — Po Esa
jrang chùua Jesus giùang th°e.
jraoh ORj@H [Bkt.] 1 fg. x%a s_ach (b^&ng cùach v¨ç m_anhà. — jraow aw x%a s_ach
ùao. § jraoh ORj@H [Bkt.] fg. gi_én d¨çi. — jraoh di amaik gi_én d¨çi m_e. §
jraoh jrem ORj@H Rj° [Bkt.] t. cùo thùai f_ç gi_én d¨çi.
jraok ORj@ [Bkt.] fg. lâm dèa chua. — njem jraok rau chua.
jraow ORj@◊ [Bkt.] 1 d. cùai fùo. — buh jraow f_&t cùai fùo. § jraow ORj@◊ [Bkt.]
2 t. vun. — mbaow jraow f)ay vun.
jrap Rj∏ [Bkt.] fg. th°am. — jrâp aia th°am nèù!c.
104
www.atabook.com
jrem Rj° [Bkt.] fg. n_"n xu°ong, v¨ç. — jrem pakatiel f)am cho cùèng; jrem aw
v¨ç ùao (khi gi_&t giüà. § jrem daok Rj° Od@ [Bkt.] fg. th°at b_ai. § jrem
taok Rj° Ot@ [Bkt.] fg. ngä ng)oi, tùe ng)oi. — talek jrem taok bº f¬ay tùe
ng)oi.
jreng Rj⁄! [Bkt.] fg. nhîn, quan sùat. — jreng tapak harei tagok mariah di bho
(DWM) nhîn th%&ng hèù!ng fçng chùoi f%o F°ang Thùai Dè!ng (m_&t tr^!ià.
jrih Rj^H [Bkt.] t.. %ung, ùung — baoh tamakai tathak jrih trùai dèa chÈn %ung.
jru RjU_ [Bkt.] d. thu°oc. — gru jru th)ay thu°oc; mata jru bâi thu°oc; jru thit
thu°oc hay. § jru aia RjU_ aY_ [Bkt.] d. thu°oc nèù!c. § jru asar RjU_ aS‰
[Bkt.] d. thu°oc hoân. § jru bhong RjU_ OBÏ [Bkt.] d. thu°oc f%o. § jru
chak taba RjU_ C tb_ [Bkt.] d. thu°oc f_çc. § jru ndih RjU_ Î^H [Bkt.] d.
thu°oc ng%u. § jru nyaom RjU_ Oz [Bkt.] d. thu°oc nhu_çm. § jru tawaw
RjU_ tv◊ [Bkt.] d. thu°oc thang. — nduec jru tawaw ka anak ch_ay
thu°oc thang cho con.
jruh RjUH [Bkt.] fg. rù!t, r!i, r_ung. — hala jruh lùa khç r_ung; baoh jruh trùai
r_ung; tagei jruh r&ng r_ung.
jruw RjU◊ [Bkt.] 1 fg. chan. — jruw aia masam chan canh.
jruw RjU◊ [Bkt.] 2 fg. c_uc tùac. — manuk jruw asau graoh (tng) gâ c_uc tùac
chùo s%ua (ùy nùoi )on âoà.
ju jU_ [Bkt.] fg. sçi. — aia ju nèù!c sçi; ju tian sçi ru_çt. § ju glaow jU_ OgL@◊
[Bkt.] fg. sçi gan, n¬oi nùong.
jua jV_ [Bkt.] t. vù&ng. — sang jua nhâ vù&ng; daok jua sa drei ng)oi m_çt mînh.
§ jua linguei jV_ l^fV‡ [Bkt.] t. vù&ng tanh. § jua pa jV_ p_ [Bkt.] t. vù&ng
v%e. — sang jua pa biak nhâ vù&ng v%e quùa.
juai ØjV [Bkt.] p. f^èng. — juai bingar f^èng phùa; juai ngap yau nan juai
f^èng lâm nhè th°e.
juak jV [Bkt.] 1 fg. giä. — juak brah giä g_ao. § juak jV [Bkt.] 2 fg.
f_ap. — juak daruai f_ap gai; juak ridaih juak f_ap xe f_ap. § juak jV
[Bkt.] 3 fg. mang. — juak takhaok mang gi)ay. § juak binai jV b^Øn
[Bkt.] fg. f_ap mùai. — manuk thau juak binai je con gâ bi°et f_ap mùai
r)oi. § juak binguk jV b^fU [Bkt.] t. fùèng bùong. — krâh pa-ndiak
juak binguk (tng) trèa fùèng bùong. § juak gep jV g⁄∏ [Bkt.] (vchà t°ap
n_ép. — kathaot o thei merai, ralo jien padai ra mai juak gep (cd)
nghêo khçng ai lui tù!i, nhi)eu ti)en c%ua ngè^!i ta f°en t°ap n_ép. § juak
haluh j [Bkt.] (chmà gi_ém l¨ç m_çi. § juak jek jV Oj⁄ [Bkt.] fg. hâ
hi°ep, ùap bùèc. — juak jek urang kathaot hâ hi°ep ngè^!i nghêo. § juak
jih jV j^H [Bkt.] t. b°at cçng, thi"n vº. — anit anak juak jih thè!ng
con khçng cçng b^&ng. § juak nasak jV nS [Bkt.] t. k_y, khù&c tu¬oi.
— harei juak nasak ngây khù&c tu¬oi (vî trûng ngây tu¬oià. § juak sa
takai jV S_ tØk [Bkt.] (vchà lëo fëo. — juak sa takai ndok ban di
amaik (cd) lëo fëo fi theo m_e fôi t°am ch&n.
juang jV! [Bkt.] fg. lè_!n. — akaok per juang ngaok lingik mùay bay lè_!n
tr"n tr^!i.
Judah jU_dH [Bkt.] d. Jufa.
jùek Oj⁄ [Bkt.] fg. nh)oi. — jék tapung nh)oi b_çt.
juel jV⁄Ò [Bkt.] 1 fg. chuy)en (b^&ng °ong hùutà. — juel aia tapay tama jaluk
chuy)en rè_!u c)an vâo tç. § juel jV⁄Ò [Bkt.] 2 fg. c)au mong (k°et h_!p
h_an ch°eà. — juel pakaiy c)au h"n b^&ng t°eng tù&c kê k"u.
105
www.atabook.com
juh jUH [Bkt.] d. khoanh. — juh mrai khoanh chÏ (d_"tà.
juk jU_ [Bkt.] t. fen. — mayaw juk mêo mun; kalik juk da fen; lingik juk
hajan tr^!i méy fen. § juk jak jU_ j_ [Bkt.] t. fen (nùoi chungà. §
juk lin jU_ l^˜ [Bkt.] t. fen kºt, fen nghºt. — taginum wang tel ngap
juk lin lingik méy fen kùeo tù!i lâm fen kºt b)au tr^!i. § juk lit jU_ l^ˇ
[Bkt.] t. fen thui. — mbaok nyu juk lit m_&t nùo fen thui. § juk maklem
jU_ mk°L [Bkt.] t. fen nghºt, fen ngôm. § juk phik jU_ P^ [Bkt.]
vch. ngè^!i y"u — kau mai sang kau min juk phik, klaoh thun ikak
sang thei thei wek (ANI) ta v)e c°o qu_én ngè^!i y"u !i, chuy°en buçn
(cu_çc f^!ià khi män nhâ ai n°ay v)e.
juk jU [Bkt.] fg. c_éy, nh^! c_éy. — juk janyuk c_éy mai; juk wa nao greh
kabaw c_éy bùac fi chu_çt tréu.
jum jU* [Bkt.] fg. t_u, t_u h_op. — jum gep biai bruk t_u h_op nhau bân vi_"c. §
jum prén jU* Rp¨˜ [Bkt.] fg. gùop sùèc, h_!p l_èc. — jum prân padak
padeng tanâh riya gùop sùèc xéy d_èng f°at nèù!c. § jum taom jU* Ot
[Bkt.] t. foân t_u. — manga wom jum taom gia fînh foân t_u; yak yum
jum taom (tng) sum v)ay foân t_u.
jung jU! [Bkt.] fg. b¨éy (s&nà. — buh jung katraw fùanh b¨éy b)o céu.
jup jU∏ [Bkt.] fg. giùup. — jup gep ngap mbeng giùup nhau lâm &n. § jup
patel jU∏ πt⁄Ò [Bkt.] fg. giùup cho f%u. — jup patel ka saai ngap jieng
sang giùup cho anh f%u lâm m_çt cùai nhâ.
jut jUˇ [Bkt.] d. (céyà trùuc.
ka k [Bkt.] kùy hi_"u c%ua ph_u ém f^éu ti"n trong b_ç ch¨è akhar thrah.
ka k_ [Bkt.] 1 (kà cho. — payua drep ka ai g%!i quâ cho anh; ngap ka nyu
lâm cho nùo; marat nao katel cùç gù&ng fi cho tù!i; daok deng siber ka
urang anit &n %! thù" nâo cho ngè^!i ta thè!ng. § ka k_ [Bkt.] 2 tr. fä. —
cang ka juai ka khoan fä. — ngap blaoh ka mang nao main lâm xong
fä mù!i fi ch!i. § ka ... o k_ o_ [Bkt.] chèa. — dahlak ka huak o tçi
chèa &n c!m. § ka mang k_ m! [Bkt.] (kà thî mù!i, mù!i. — hu magru ka
mang thau (tngà cùo h_oc mù!i cùo hi%"u.
ka-ek k_ a⁄ [Bkt.] fg. chèng. — ka-ek masin chèng mù&m.
ka-ing kiIÏ [Bkt.] 1 d. lèng, thù&t lèng. — talei kaing déy lèng; pandik
kaing fau lèng. § Ka-ing kiIÏ [Bkt.] 2 (tgà çng ka-ing (ngh_" nhén
mùua trong cùac l¨" rija harei, Rija nagar...).
ka-uk ku [Bkt.] t. cv pa-uk lo lù&ng, bùét an, lo éu. — ka-uk dalam tian
trong lông bùét an; ka-uk saong daman lo lù&ng, tiù"c nuùçi.
kabai kØb [Bkt.] (-siaà d. déy cùanh xa quay ch%i.
kabaim kØb* [Bkt.] d. cung fi_"n, thùap. — kabaim patao cung fi_"n nhâ vua;
kabaim bila thùap ngâ.
kabak kb [Bkt.] 2 fg, ChG. fi b_ç.
kabak kb [Bkt.] 2 fg. n_it. — talei kabak déy n_it, thù&t lèng; kabak talei
kabak n_it déy n_it; kabak ân asaih n_it y"n ng_èa.
kabak tian kb tY˜ [Bkt.] fg. chung th%uy. — kabak tian saong pathang
chung th%uy vù!i ch^çng.
kabaot kOb@ˇ [Bkt.] d. gâu sông.
kabaow kOb@◊ [Bkt.] d. céy lau.
kabar kb‰ [Bkt.] d. cn thaong, yau c_&p, fçi. — sa kabar takhaok m_çt fçi
gi^éy.
106
www.atabook.com
kabat kbˇ [Bkt.] fg. bao quanh, véy quanh. — kabat sang véy quanh nhâ.
kabaw kb◊ [Bkt.] d. cv kubaw (conà tréu. — hamu bhum kabaw wal (tngà
ru_çng tè, tréu chu^çng (ru_çng séu, tréu nùaià; kabaw nao dalam tréu fi
phùia trong, tréu tù&c; kabaw nao lingiw tréu fi phùia ngoâi, tréu thùa. §
kabaw garut kb◊ grUˇ [Bkt.] d. tréu th^én (m_çt lo_ai tréu trong th^én
tho_aià. § kabaw glai kb◊ ØgL [Bkt.] d. cn kabei tréu r^èng, con min. §
kabaw maih kb◊ miIH [Bkt.] tg. tréu cùung. — ngap kabaw maih lâm
l¨" chùem tréu. § kabaw rideh kb◊ rIOd⁄H [Bkt.] d. tréu xe.
kabe kb– [Bkt.] t. l! lâ, th^! !. — nyu mbeng sanak min ngap bruk gilac
kabe nùo &n uùçng l_ai h¨çn hâo nhèng lâm vi_"c l_ai l! lâ.
kabei kbE [Bkt.] d. cn kabaw glai tréu r^èng, tréu min.
kabel kb⁄Ò [Bkt.] fg. g^çng (b^&ng thùepà. — kabel rup g^çng mînh b^&ng
phùep.
kabha kB_ [Bkt.] 1 d. fi^"u. — dom kabha pieh ndom nh¨èng fi^"u f%" nùoi. §
kabha kB_ [Bkt.] 2 d. hâng hùoa. — kabha dalam aia hâng n_çi f_ia.
Kabih kbIH [Bkt.] d. t"n m_çt v_i vua Champa (1494-1530à.
kabrac kRbÇ [Bkt.] fg. quâo, câo. — mayao kabrac mêo quâo.
Kabrah kRbH [Bkt.] 1 d. t"n m_çt v_i vua Champa (1460-1494à.
kabrah kRbH [Bkt.] 2 d. ch%i m_çt trong tùam gi^! tùçt c%ua ngè^!i Ch&m.
kabreng kRb⁄! [Bkt.] fg. v%"nh. — tangi kabreng tai v%"nh; asaih kabreng
tangi ng_èa v%"nh tai. § kabreng mata kRb⁄! mt_ [Bkt.] fg. quù&c mù&t. —
kabreng mata maong halun quù&c mù&t nhîn f^éy tù!.
kabri kRbfl [Bkt.] 2 t. rùçi bû. — mbuk kabri tùoc rùçi bû; kabri biluw xû lçng.
§ kabri pi kRbfl pfl [Bkt.] t. b^!m x^!m. § kabri kRbfl [Bkt.] 1 d. (c%u sù&n
ti"nà.
kabruai kØRbV [Bkt.] d. hçm qua. — amaik biruw nao mâng kabruai m_e mù!i
fi hçm qua; kabruai padei bac hçm qua ngh%i h_oc.
kabrum kRbU* [Bkt.] t. x^çm. — biluw kang kabrum réu x^çm.
kabuak kbV [Bkt.] 1 d. t! t^ém. — aw kabuak ùao b^&ng t! t^&m. § kabuak
kbV [Bkt.] 2 d. lçng cùèng. — talei kabuak s_!i déy lâm b^&ng lo_ai lçng
cùèng. § kabuak kalem kbV kl° [Bkt.] d. t! l_ua.
kabum kbU* [Bkt.] 1 t. cn patum (hoaà hâm tiù"u. § kabum kbU* [Bkt.] 2 fg.
ng_ém. — kabum aia ng_ém nèù!c; lika kabum lanâh vù"t thè!ng côn
mèng m%u (lâm m%uà. § kabum halek kbU* hl⁄ [Bkt.] ng_ém mi_"ng. —
urang tanyi daok kabum halek ngè^!i ta h%oi côn ng_ém mi_"ng khçng
nùoi.
kabung kbUÏ [Bkt.] 1 d. bù"n c%ang, h%ai c%ang. § kabung kbUÏ [Bkt.] 2 t.
(b_ungà ph_".
kabut kbUˇ [Bkt.] d. th%u lïnh, th%u trè%!ng.
kaca kc_ [Bkt.] 1 f. th%uy tinh. — kreh ngap mang kaca gè!ng lâm b^&ng
th%uy tinh. § kaca kc_ [Bkt.] 2 f. tùét c%a. — kaca pak baoh c%a bùçn cùai.
kacah kcH [Bkt.] fg. cv pakacah fua. kacah gep nao main fua nhau fi
ch!i.
kacaik kØc [Bkt.] t. v_&t. — mbeng kacaik &n v_&t. § kacaik kacaok kØc
kOc@ [Bkt.] t. l_&t v_&t, t%un m%un. — ndom dom baoh kacaik kacaok nùoi
nh¨èng fi^"u l_&t v_&t.
kacak kc 1 d. th^&n l^&n. — kacak ndik kaliwang (tngà th^&n l^&n leo c%ç th_u.
§ kacak kc [Bkt.] 2 d. c%o h_at gai, céy gai kh%ç s^éu. — rau yau juak
107
www.atabook.com
kacak (tngà r^éu nhè f_ao gai kh%ç s^éu. § kacak maligai kc mlIØg
[Bkt.] d. giè^!ng (c%ua hoâng h_éuà.
kacaw kc◊ [Bkt.] 2 fg. nù&m, tùom, v^ç. — kacaw akaok ra klaik tùom f^éu k%e
cù&p; rimaong kacaw kabaw binuh (tngà c_op v^ç tréu hùuc (bùangà. §
kacaw kc◊ [Bkt.] 1 d. nù&m. — sa kacaw brah m_çt nù&m g_ao
kacel kc⁄Ò [Bkt.] 1 d. g^éu. — caih kacel giù"t g^éu; ndaoh kacel gi–èt g^éu. §
kacel kc⁄Ò [Bkt.] 2 t. (tùocà ngùèa. — mbuk kacel tùoc ngùèa, tùoc séu.
kachaing kachuc kØC! kCUÇ [Bkt.] (kngà t_" m_at, t^çi t_". — ngap dom bruk
kachaing kachuc lâm nh¨èng fi^"u t_" m_at.
kachaing kØC! [Bkt.] d. lè l%èa b^&ng f^çng.
kachek kC⁄ [Bkt.] d. çng k_e.
kachet kOC⁄ˇ [Bkt.] d. b^! ng&n (bù&t cùaà.
kacik kcI [Bkt.] 1 fg. xôe. — kapah kacik ndaih brai bçng xôe n%! r_ç. §
kacik kcI [Bkt.] 2 fg. nh&n. — kacik mbaok nh&n m_&t.
kacing kcIÏ [Bkt.] 1 d. cùuc, nùut (ùaoà. — kacing aw cùuc ùao. § kacing kcIÏ
[Bkt.] 2 d. (qu%aà nùut ùao (m_çt lo_ai céy cùo trùai &n fè_!cà.
kacua kcV_ [Bkt.] t. f^éu, c%a. — ai kacua anh c%a; anak kacua con f^éu; baoh
kacua trùai f^éu; matian kacua ch%èa con f^éu.
kacuec kc⁄VÇ [Bkt.] 2 fg. nh%ç. — kacuec aia pabah nh%ç nèù!c miù"ng. §
kacuec kc⁄VÇ [Bkt.] 1 d. ùçng nh%ç. — kacuec dalam kacuec nh%ç vâo
ùçng nh%ç.
kacuh kcUH [Bkt.] 1 fg. cn kacuec nh%ç. — sa kacuh aia pabah (tngà nh%ç
nèù!c miù"ng fùanh xo_et m_çt cùai (rùét nhanh, nùoi v^" th^!i gianà. § kacuh
kcUH [Bkt.] 2 (tgà fu%çi ma b^&ng céu th^én chùu. § kacuh bluh kcUH bLUH
[Bkt.] (tgà fu%çi tâ ma b^&ng phû phùep.
kadaih kØdH [Bkt.] t. vù&n tù&t, mau l_e. — panuec kadaih l^!i vù&n tù&t.
kadait kØdˇ [Bkt.] d. kên, côi. — iak kadait rideh bùop côi xe; ayuk kadait
th%çi kên.
kadaiy kØdÁ [Bkt.] d. tçi m_oi, ngè^!i ph_uc v_u. — dahlak oh njep kadaiy
thei tçi ch%&ng lâ tçi m_oi c%ua ai.
kadak kd [Bkt.] d. cuùçng. — kadak traong cuùçng câ.
kadang kd! [Bkt.] t. lî l_!m. — ban ni kadang biak th^&ng nây lî l_!m th_ét.
kadang... kd! [Bkt.] khi thî...khi thî. — kadang daok kadang nao khi thî %!
khi thî fi.
kadaoh kOd@H [Bkt.] 1 d. (déyà b^éu. — rajam kadaoh giân b^éu. § kadaoh
kOd@H [Bkt.] 2 d. trùai b^éu. — bak kadaoh vùac cùai b^éu; kadaoh aia b^éu
nèù!c.
kadaok kOd@ [Bkt.] tr. thî thçi. — o brei o je kadaok khçng cho thî thçi;
thei nao ye kadaok, juai rabha juai ai fi thî thçi, f^èng chia.
kadaop kOd@∏ [Bkt.] d. khùç. — Raglai plah kadaop ngè^!i Raglai fùong khùç.
kadaor kOd@‰ [Bkt.] d. bùanh fùuc. — tuh kadaor f%ç bùanh fùuc.
kade kd– [Bkt.] d. ho_an, nén. — ong kade çng L" V&n Duy_"t; kamei kade
fân bâ nén.
kadek kd⁄ [Bkt.] t. lûn. — ja kadek th^&ng lûn.
kadep kd⁄∏ [Bkt.] d. (lângà Kadep.
kadha kD_ [Bkt.] 2 d. chuy_"n. — ralo kadha nhi^"u chuy_"n; kadha nan
ndom blaoh paje? chuy_"n (vi_"cà fùo nùoi (gi%ai quyù"tà xong chèa?. §
kadha yawa kD_ yv_ [Bkt.] d. phû phùep.
108
www.atabook.com
kadher kD⁄‰ [Bkt.] d. th^éy Ca-thân (ngh_" nhén kùeo fân nh_ià.
kadhir kDI‰ [Bkt.] t. (l%èaà thi"ng. — kapuei kadhir mbeng palei (AGAà l%èa
thi"ng chùay lâng.
kadi hak kdfl h [Bkt.] t. h_"t. — anâk ama dreh gep kadi hak cha con
giùçng h_"t nhau.
kadi kadai kdfl kØd [Bkt.] d. tay sai. — kadi kadai ra jaguk tay sai b_on
xém lè_!c.
kadi kdfl [Bkt.] d. (cùaià ùém. — kadi aia ùém nèù!c.
kadit kdIˇ [Bkt.] d. bè!m bèù!m, bèù!m. — kadit nao gleng, jheng bak ka
daoh (cdà bè!m bèù!m fi bùoi, con v_ac vùac b^éu.
Kadong kOd! [Bkt.] d. t"n m_çt f_ia danh %! Phan Rang.
kadran kRd˜ [Bkt.] fg. li^"u mînh. — amaik kadran drei daong anâk ngè^!i
m_e li^"u mînh cùèu fùèa con.
kadrap kRd∏ [Bkt.] d. lùa buçng. — paceng dai tuan mâng kadrap che chôi
b^&ng lùa buçng.
kadu kdU_ [Bkt.] d. (cùaà trçi. — ikan kadu cùa trçi.
kadùeh kOd⁄H [Bkt.] d. ngây mùçt, ngây kia. — cang kadeh ka dahlak nao
f_!i ngây mùçt tçi mù!i fi.
kaduk kdU_ [Bkt.] 1 d. fùit, khu. — koy kaduk ch%çng khu. § kaduk kdU_
[Bkt.] 2 d. ph^én dèù!i, fùay. — kaduk banek ph^én dèù!i f_ép nèù!c.
kaduman kdUM˜ [Bkt.] d. f_ia bân. — kaduman tathik h%ai bân.
kadun kdU˜ [Bkt.] dg. lûi, th_ut lûi. — nao kadun fi th_ut lûi; mboh kan
blaoh kadun thùéy khùo mâ th_ut lûi.
kadung kdU! [Bkt.] 1 d. g^éu dai. — thac aia mang kadung tùac nèù!c b^&ng g^éu
dai. § kadung kdU! [Bkt.] 2 d. bùop, tùui, b_i. — kadung jien tùui ti^"n; sa
kadung kamang mbeng jieng hanuk (DNà m_çt tùui b%ong lâm kh%éu ph^én
&n.
kadurat kdUrˇ [Bkt.] 1 d. s_è sùçng. § kadurat kdUrˇ [Bkt.] 2 fg. nh_én
thùèc.
kadut kdUˇ [Bkt.] d. phao céu. — kadut manuk phao céu gâ.
kaduw kdU◊ [Bkt.] d. nh%ay xuùçng. — asau kaduw di akaok rimaong (tngà
chùo nh%ay f^éu c_op; kaduw trun kraong nh%ay xuùçng sçng.
kaga kg_ [Bkt.] d. cn guga xè!ng r^çng.
kagah kgH [Bkt.] 1 t. l_èc lè¨!ng, trùang ki_"n. — dua urang dom kagah hai
thanh ni"n l_èc lè¨!ng. § kagah kgH [Bkt.] 2 t. ki"n tém. — hu kagah
mang jieng bruk cùo ki"n tém mù!i n"n vi_"c.
kagaik kØg [Bkt.] 1 d. cùai cèa. — mâk kagaik kagaik kayau lùéy cèa cèa
g¨ç. § kagaik kØg [Bkt.] 2 fg. cèa.
kagiat kgYˇ [Bkt.] t. gan lî, tùao b_ao. — ranaih kagiat oh huec di pandik
fùèa tr%e gan lî khçng s_! fau.
kagier kOgY⁄‰ [Bkt.] d. (céyà sao. — kayau kagier pieh ngap gilai g¨ç sao
dûng lâm ghe.
kaguk kgU [Bkt.] d. vüng tréu n^&m. — kabaw ndih dalam kaguk tréu n^&m
trong vüng.
kah kH [Bkt.] 1 fg. v_ach. — kah harek pieh ka ha jalan v_ach c%o cho thçng
fè^!ng. § kah kH [Bkt.] 2 fg. g_at. — kah nyu tapa sa gah g_at nùo qua
m_çt b"n.
kahanot khOnˇ [Bkt.] t. cçng b^&ng.
109
www.atabook.com
kahaow kOh@◊ [Bkt.] d. ngè^!i K!ho. — urang Kahaow ngè^!i K!ho.
kahlaom kOhL [Bkt.] p. dû sao ch&ng n¨èa. — kahlaom ligaih ew saai
bisiam bijhak ngap padhi (DVNà dû sao cüng g_oi b^&ng anh, n"n hôa
gi%ai lâm fùam tang.
kahria kRhY_ [Bkt.] fg. tùinh, tùinh toùan. — kahria jien tùinh ti^"n; ngap mbeng
thau kahria lâm &n biù"t tùinh toùan.
kahung khU! [Bkt.] fg. hùép, chèng cùach th%uy.
kai Øk [Bkt.] 2 fg. g_at. — kai angah apuei g_at than l%èa. § kai Øk [Bkt.] 3
fg. vâ. — kai lisei tama pabah vâ c!m vâo mi_"ng. § kai Øk [Bkt.] 1
d,V. çng cai. — ong cai banâk çng cai f_ép.
kaih ØkH [Bkt.] 3 fg. r%i tai (ngù&t nh%oà. — kaih nyu tabiak mblang pieh ndom
r%i tai b%ao nùo ra ngoâi f%" nùoi chuy_"n. § kaih ØkH [Bkt.] 2 d. d" r^èng,
s!n dè!ng. § kaih ØkH [Bkt.] 1 d. lùac. — jieng kaih jieng rus (cdà
mang lùac, mang l%!.
kaik Øk [Bkt.] fg. cù&n. — asau kaik chùo cù&n; kaik sa pabah cù&n m_çt
miù"ng.
kaila Økl_ [Bkt.] 2 t. hung (gi^!à. — tuk kaila gi^! hung. § kaila Økl_ [Bkt.] 1
d. chùèc v_i.
kaim Øk* [Bkt.] 1 d,V. kem.
kaim Øk* [Bkt.] 2 t. nhùin, dê. — mbeng kaim &n nhùin, &n dê.
kain Øk˜ [Bkt.] 2 fg. dânh ph^én b^&ng cùach fùanh dùéu, fùanh dùéu. — kain sa
fùanh dùéu ph%éy (,à; kain dua fùanh dùéu hai ph%éy (''à. § kain Øk˜ [Bkt.]
3 fg. khù&c.
kaip Øk∏ [Bkt.] d. giâm ng_èa b^&ng g¨ç. § kaip laip Øk∏ Øl∏ [Bkt.] 1 t.
nhùop nhùep. — mâmâh kaip laip nhai nhùop nhùep. § kaip laip Øk∏ Øl∏
[Bkt.] 2 t. d%eo qu_eo. — ndom kaip laip nùoi d%eo qu_eo.
kait kiIˇ [Bkt.] d. (cùaià khùç.
kaiw Øk◊ [Bkt.] 1 d. (céyà me keo.
kaiw Øk◊ [Bkt.] 2 d,V. k_eo. sa klaih kaiw m_çt c_uc k_eo.
kaja kj_ [Bkt.] d. gi_a lù!n. — hakak padai mang kaja fong lùua b^&ng gi_a
lù!n.
kajai kØj [Bkt.] fg. cùai f&ng (chù&n qua mè!ng f%" bù&t cùaà.
kajaik kØj [Bkt.] (pà sù&p, g^én. — kajaik si tel sù&p fù"n; kajaik blaoh je
g^én xong r^çi.
kajak kj [Bkt.] d. hê (nhâà.
kajan kj˜ [Bkt.] fg. leo, trêo. — kajan tagok phun amil leo l"n céy me.
kajang kj! 2 t. vâng m!. — baoh wiss kajang paje trùai %çi fä vâng m! r^çi.
kajang kj! [Bkt.] 1 d. nhâ l¨". — kajang padhi nhâ l¨" lâm tu^én; kajang
likhah nhâ l¨" fùam cèù!i; kajang pabah nhâ l¨" tçn chùèc th^éy C%a
(Bâlamçnà.
kajaoh kOj@H [Bkt.] t. h!n n¨èa. — nyu takrâ bac glaong kajaoh nùo muùçn
h_oc cao h!n n¨èa.
kajaok kOj@ [Bkt.] 1 d. khùç. § kajaok kOj@ [Bkt.] 2 t. mâu châm. — aia
kajaok nèù!c nhu_çm mâu châm.
kajaong kj# [Bkt.] d. g_ao lùep (g_ao khçng chù&c h_atà.
kajap kj∏ [Bkt.] 1 t. v¨èng, chù&c. — pan ka kajap nù&m cho v¨èng; ikak
pajap kaje c_çt chù&c r^çi. § kajap kj∏ [Bkt.] 2 t. lânh. — kajap ruak
lânh b_"nh; ai kajap truh paje? anh fä lânh h%&n chèa?. § kajap karo
110
www.atabook.com
kj∏ kOr_ [Bkt.] t. m_anh gi%oi; v¨èng b^"n. — kajap karo halei? m_anh
gi%oi chùè?.
kajay kjÁ [Bkt.] d. bùèc sùao. — tuer kajay paceng pandiak treo bùèc sùao
che nù&ng.
kajeh kj⁄H [Bkt.] (cà r^çi mâ¡. — ngap sa mbeng kajeh lâm m_çt l^én r^çi mâ.
kaji kajeng kjI kj⁄! [Bkt.] fg. ch^én ch^!. — daok kaji kajeng hagait wek
blaoh o ngap o côn ch^én ch^! chi mâ khçng lâm.
kaju kjU_ [Bkt.] 1 d. công. — main kaju ch!i công.-
kaju kjU_ [Bkt.] 2 d. qu%a cén.
kajuai kØjV [Bkt.] fg. khoan. — kajuai nyâk khoan nhùe¡. § kajuai ka kØjV
k_ [Bkt.] khoan fä.
kajuen khen kj⁄V˜ K⁄˜ [Bkt.] d. s_oc v%ai.
kajuh kjUH [Bkt.] t. nh&n. — kalik kajuh abih paje da nh&n hù"t r^çi.
kak k [Bkt.] 1 fg. cv ikak c_çt. § kak akaok k aOk@ [Bkt.] 1 (chmà
c_çt déy %! f^éu cây (khi tréu fä thu^énà. § kak akaok k aOk@ [Bkt.] 2
fg. chùit kh&n. § akak damang k dm! [Bkt.] d. thè!ng m_ai. § kak
kan k k˜ [Bkt.] t. ngang ngè_!c; khùo ch_iu, khùo tùinh. — klak caik
ndom panuec kak kan (AGAà t^è b%o fi nh¨èng l^!i lë ngang ngè_!c; aong
nan kak kan lo çng ùéy khùo ch_iu lù&m. § kak takai k tØk [Bkt.] (kngà
bu_çc chén. — hu anâk yau urang kak takai cùo con nhè b–i bu_çc chén. §
kak tian k tY˜ [Bkt.] 1 (kngà bùop b_ung, thù&t lèng bu_çc b_ung. —
kak tian raong anâk nao bac thù&t lèng bu_çc b_ung nuçi con &n h_oc. §
kak tian k tY˜ [Bkt.] 2 t. ngh_en. — padai kak tian lùua b–i ngh_en.
kak k [Bkt.] 2 fg. cv hakak fong. — kak padai fong lùua.
kakah kkH [Bkt.] d. v%ay. — kakah ikan v%ay cùa.
kakai kØk [Bkt.] fg. cv kai vâ, lûa. — kakai lisei mang gai dueh vâ (lûaà
c!m b^&ng füa.
kakaih kØkH [Bkt.] fg. rùay, c_ay. — kakaih aih tangi rùay tai; kakaih krak
lisei c_ay n^çi
kakaik kØk [Bkt.] fg. gäi m_anh.
kakal kkÒ [Bkt.] d. bèù!u. — jieng kakal di tangin cùo c_uc bèù!u %! cùanh tay.
kakal kkÒ [Bkt.] t. li"n t_uc. § kakal nittiak kkÒ nIˇtY [Bkt.] t. vïnh
c¨èu, vïnh h^&ng.
kakan kk˜ [Bkt.] fg. nh!i, nhai l_ai. — limaow kakan harek bô nh!i c%o;
mbeng yau limaow kakan (tngà &n nhè bô nh!i (c%oà.
kakaok kOk@ [Bkt.] t. (sùémà f^éu n&m. — hamit yawa grum kakaok bier
harei. @ pahuai paha lo mei, mbeng ndih jang o hu (AMà chi^"u nghe
v_ong tiù"ng sùém f^éu, s^éu tînh em h¨!i, &n ng%u nâo fè_!c y"n.
kakaow kOk@◊ [Bkt.] d. go (trong khung c%èià, (déyà nh_!.
kakeh kk⁄H [Bkt.] fg. kh^"u. — kakeh ger njem rapuen di krâh kraong mai
kh^"u cânh rau muùçn t^è gi¨èa sçng v^".
kakei kkE [Bkt.] fg. nhù&n. — kakei panuec raweng nhù&n l^!i th&m.
kakem kk° [Bkt.] t. h%ong, hè. — baoh manuk kakem trùèng gâ hè.
kakil kkIÒ [Bkt.] d. vï c^ém.
kakua kkV_ [Bkt.] d. fùét cây v¨!. — kakua kruak mak fùét cây v¨! f%" khç
nèù!c; la-ngaom kakua fùét v¨! cây fä nhuy¨"n.
111
www.atabook.com
kakuer kk⁄V‰ [Bkt.] d. sè!ng. — mbeng baoh kayau, liah aia kakuer (cdà &n
trùai céy r^èng liù"m gi_ot sè!ng. § kakuer ber kkV⁄‰ b⁄‰ [Bkt.] d. sè!ng
mû.
kakuh kkUH [Bkt.] fg. l_ay. — khuai kakuh qu^y l_ay. § kakuh takuai kkUH
tØkV [Bkt.] (kngà l_ay t_uc. — o ngap, tel aek mai nao kakuh takuai
urang mada khçng ch_iu lâm vi_"c, f_!i khi fùoi kh%ç mù!i fi l_ay t_uc ngè^!i
giâu.
kakuw kkU◊ [Bkt.] d. mùong, vuùçt. — rimaong gamrem rimaong mbeng
asau, rimaong padep kakuw rimaong mbeng manuis (tngà c_op g^ém,
c_op &n chùo; c_op giùéu vuùçt, c_op &n ngè^!i.
kal kÒ [Bkt.] d. lùuc, thu%!. — kal hlei? lùuc nâo?; kal ni lùuc nây. § kal
dahluw kÒ dhLU◊ [Bkt.] d. thu%! xèa. — kal dahluw, tuk amaik dahlak
daok asit thu%! xèa, lùuc m_e tçi côn bùe. § kal deh kÒ Od⁄H [Bkt.] d. thu%!
ùéy. § kal lak dak de kÒ l d d– [Bkt.] tng. xa xèa. § kal lak kÒ
l [Bkt.] d. xa xèa. — mâng kal lak th^!i xa xèa.
kala kl_ [Bkt.] 1 fg. thay. — anâk ngap kala amâ con lâm thay cha; ndom
kala nùoi thay, nùoi giûm.
kala kl_ [Bkt.] 2 t. hùoi, sùoi, nùam. — kala akaok hùoi f^éu, sùoi f^éu; kala
mbaok nùam m_&t. § kala mbaok kl_ Oµ@ [Bkt.] fg. thay m_&t, f_ai di_"n.
— dahlak likau kala mbaok saai likei dahlak tçi xin thay m_&t anh tçi.
kalabak klb_ [Bkt.] fg. ch_ay lùup xùup; fi nèù!c ki_"u. — urang nduec
kalabak ngè^!i ch_ay lùup xùup; asaih kalabak ng_èa ch_ay nèù!c nh%o.
kalah klH [Bkt.] 1 d. cùai n"m. § kalah klH [Bkt.] 2 d. mäo l¨" c%ua th^éy
Chan, mü kù"t.
kalaih kØlH [Bkt.] fg, t. tr^". — cambuai kalaih mçi tr^"; kalaih taong
cambuai tr^" mçi.
kalaik kØl [Bkt.] fg. sùot; r!i r_ung, r!i rù!t. — wak kalaik viù"t sùot; pajaih
kalaik thùoc giùçng m_oc khçng f^"u.
kalak kl_ [Bkt.] fg. ch%e. — kalak tanuen ch%e l_at. § kalak lai kl Øl
[Bkt.] t. b_i lai, khçng r_&t. — padai kalak lai lùua b_i lai.
kalak kl [Bkt.] fg. tiù"u, nùoi tiù"u. — ndom kalak nùoi tiù"u; ngap dom baoh
kalak lâm nh¨èng chuy_"n tiù"u.
kalam kl* [Bkt.] 1 d. cùai ngôi (bùutà. § kalam kl* [Bkt.] 2 d. céy xoi (dûng
f%" thçng m%u vù"t thè!ngà.
kalamu klmU_ [Bkt.] d. mân, mûng. — laik kalamu treo mûng.
kalan kl˜ [Bkt.] d. thùap (Châmà, f^"n th^!, l&ng. — kalan Yang pakran Ba
thùap; kalan Danaw Panrang thùap cü tr"n n^"n lâng B^éu Trùuc ngây nay.
kalang kl! [Bkt.] 1 d. di^"u. — paper kalang th%a di^"u. § kalang kl! [Bkt.] 2
d. chim ùo. — kalang amrak con ùo bçng; kalang kadrei chim cù&t. §
kalang cak kl! c [Bkt.] d. fùçng; bùo lùua, lang lùua. § kalang cang
kl! c! [Bkt.] d. h_ach. — jieng kalang cang n%çi h_ach. § Kalang Atah
kl! atH [Bkt.] d. m_çt f_ia danh %! vûng Phan Rùi (SPKà.
kalaok kOl@ [Bkt.] 1 d. chai, l_o. — alak sa kalaok rè_!u m_çt chai; kalaok
mâk l_o m_èc.
kalaok kOl@ [Bkt.] 2 fg. g_ot. — kalaok habei g_ot v%o khoai.
kalaong kOl# [Bkt.] 2 d. (céyà d^éu long. § kalaong kOl# [Bkt.] 3 d. phong
h%ui. § Kalaong kOl# [Bkt.] 1 d. m_çt f_ia danh tr"n nùui %! vûng Phan Rùi.
kalap kl∏ [Bkt.] 1 d. giùan cùanh. § kalap kl∏ [Bkt.] 2 d. mùçi (cùo cùanhà.
112
www.atabook.com
kalat dhat klˇ Dˇ [Bkt.] t. thiù"u chùinh chù&n, lùau tùau. — ngap kalat dhat
hânh f_çng thiù"u chùinh chù&n; manuh manâng kalat dhat tùinh tînh
khçng chùinh chù&n.
kalawang klv! [Bkt.] d. (céyà d^éu rùai; céy c%ç th_u.
kalcang kÒc! [Bkt.] d. hùang, b_en, nùach.
kalei klE [Bkt.] 1 fg. fâo. — kalei labang fâo l¨ç. § kalei klE [Bkt.] 2 fg.
m_a (b_ac, vângà.
kaleng kl⁄Ï [Bkt.] 2 d,tg. bûa phùep f%" tr^è vong. — gru kaleng th^éy tr^è
vong; kadha kaleng bâi th^én chùu tr^è vong. § kaleng kl⁄Ï [Bkt.] 1 d.
oan h^çn, vong h^çn. — tiap kaleng (tgà fu%çi vong h^çn.
kalep kl⁄∏ [Bkt.] fg. nhâo, chùui. — libuh kalep akaok tùe chùui f^éu.
kali kalih klfl klIH [Bkt.] t. ti_"n t_&n. — ngap mbeng kali kalih lâm &n ti_"n
t_&n.
kali klfl [Bkt.] d. thè_!ng thè; giùao sï.
kaliek kOlY⁄ [Bkt.] t. lùe. — mata kaliek mù&t lùe.
kalieng kOlY⁄! [Bkt.] d. löi tr_uc. — kalieng chia löi tr_uc xa quay ch%i.
kalih klIH [Bkt.] t. hâ ti_"n. — urang kamei nan kalih lo ngè^!i fân bâ ùéy hâ
ti_"n lù&m; kalih di urang kathaot hâ ti_"n vù!i ngè^!i nghêo.
kalik klI [Bkt.] 1 d. v%o céy cùo chùét d%eo dûng &n tr^éu. — kalik mbeng hala
v%o céy &n vù!i tr^éu. § kalik klI [Bkt.] 2 d. da. — kalik kabaw da
tréu; kalik patih da trù&ng. § kalik gik klI gI [Bkt.] d. da d%e, nèù!c
da. — kalik gik pati patih nèù!c da trù&ng tr%eo. § kalik juak klI jV
[Bkt.] d. dùep. § kalik mada klI md_ [Bkt.] d. da non. — laka biruw
cak kalik mada vù"t thè!ng mù!i l"n da non. § kalik ndung talang klI
ÎU! tl! [Bkt.] tng. da b_oc xè!ng.
kalimah klIMH [Bkt.] 1 d, A. tri thùèc; triù"t h_oc. § kalimah klIMH [Bkt.] 2
d,tg. l^!i khùén nguy^"n.
kalimang klIm! [Bkt.] d. ùen. — aia pabah kalimang tai ùen, t%ç ùen.
kalimo klIOm_ [Bkt.] d. cv talimo cùai mü. — kalimo adei cùai mü c%ua em.
kalin klI˜ [Bkt.] 2 d. chiù"n tranh. — pamblaong kalin géy chiù"n. § kalin
klI˜ [Bkt.] 1 d. gi_&c. — ngap kalin lâm gi_&c; kalin taong tel gi_&c
(fùanhà tù!i; kalin dunya gi_&c do con ngè^!i géy ra; kalin akarah d_ich
b_"nh, thi"n tai. § kalin kar klI˜ k‰ [Bkt.] d. gi_&c giä, lo_an l_ac. —
kalin kar bak nagar gi_&c giä khù&p fùét nèù!c. § kalin praong klI˜ ORp#
[Bkt.] d. f_ai chiù"n. § kalin cin klI˜ cI˜ [Bkt.] fg. rùiu rùit. — yau
tapuer ciim kalin cin nhè bây chim rùiu rùit.
Kaling klIÏ [Bkt.] ‰„n F_ç.
kaling kalaong klIÏ kOl# [Bkt.] t. lùao nhùao, nhùçn nhùao.
kalmal kÒMÒ [Bkt.] t. nghi ng^!, ng^! v_èc.
kalu klU_ [Bkt.] t. tr_oc. — kalu akaok tr_oc f^éu.
kaluk klU [Bkt.] d. höm, vüng; %ç gâ. — kalaok aia vüng nèù!c; jalan kaluk
fè^!ng %ç gâ. § kaluk kalak klU kl [Bkt.] t. g^ç gh^". — jalan kaluk
kalak fè^!ng g^ç gh^".
kalung klU! [Bkt.] fg. sùuc. — kalung pabah sùuc mi_"ng; kalung jek sùuc lu. §
kalung kaleng klU! kl⁄! [Bkt.] t. l_çn x_çn, lo_an xâ ng^éu.
kam k* [Bkt.] 2 d. lùua lùep. — padai kam lo thun ni lùua lùep nhi^"u n&m nay. §
kam k* [Bkt.] 1 d. cv hakam trùéu. — kam padai chai trùéu lùua xéy.
113
www.atabook.com
kama kM_ [Bkt.] t. dùinh fçi. — anâk kama tr%e sinh fçi dùinh nhau; patei
kama chuùçi dùinh fçi.
kamai kØm [Bkt.] d. v%ay. — kamai katel v%ay gh%e; kamai tian mâng b_ung.
kamak kM [Bkt.] fg. n%ç. — pah kamak mbaok (cn kamak mata) tùat n%ç
fom fùom mù&t.
kamalai kmØl [Bkt.] d. qu%y. — siam binai kamalai daok dalam, jhak binai
hatai yau mâh (tngàf_ep ngè^!i mâ lông d_a lâ lông d_a qu%y d¨è, b^" ngoâi
xùéu xùi nhèng cùo fè_!c tùém lông vâng.
kaman kM˜ [Bkt.] d. di^"m (ng_èaà. — kaman asaih cei mang mâh (DNà
di^"m ng_èa cçng t%è b^&ng vâng.
kamang kM! [Bkt.] d. b%ong (lùua rangà. — mâk ndiep hana kamang lùéy nù"p
rang lâm b%ong.
kamang km! [Bkt.] d. dén bi%"u.
kamanrap kmRN∏ [Bkt.] d. cn galeng pariak ngén khùç.
kamanrat kmRnˇ [Bkt.] fg. ch%i f_inh. — kamanrat ra pan akaok ch%i f_inh
ngè^!i fùèng f^éu.
kamar kM‰ [Bkt.] d. fùèa bùe, hâi nhi. — kamar biruw laik hâi nhi mù!i l_ot
lông.
kamataw kmt◊ [Bkt.] t. b–i s%ç müi.
kamaw kM◊ [Bkt.] d. s%éy l%èa.
kambri kRµfl [Bkt.] t. sai. — baoh kambri phun céy sai qu%a. § kambri
kambruw kRµfl kRµU◊ [Bkt.] t. sum su". — baoh paraoh kambri
kambruw céy trùai sum su".
kambuen kµ⁄V˜ [Bkt.] 1 d. hi_"p f_inh, thçng tè. § kambuen kµV⁄˜ [Bkt.] 2 d.
sùach giùao huùén, l^!i giùao huùén.
kamei kmE [Bkt.] d. gùai, fân bâ. — seh kamei n¨è sinh; kamei deng di manâk
(tngà fân bâ lâ dânh cho s_è sinh n%! (fân bâ ch_iu f_èng v^" s_è sinh n%!à. §
kamei binai kmE bIØn [Bkt.] t. trai gùai, fân bâ con gùai. — anâk dahlak
ka thau kamei binai o con tçi chèa biù"t chuy_"n trai gùai féu. § kamei
dara kmE dr_ [Bkt.] d. thiù"u n¨è. § kamei tah kmE t¨H [Bkt.] d. fân bâ,
ph_u n¨è (trung ni"nà.
kameng km⁄! [Bkt.] d. t"n m_çt v_i th^én.
kami kmfl [Bkt.] f. ta, tçi, tr¨ém (vuaà. — mâk tapuk yer ka kami lùéy cuùçn
sùach fèa cho ta; oh thei pathau saong kami ch%&ng cùo ai trînh vù!i tr¨ém.
kamla kmL_ [Bkt.] d. vâng (%! th%" l%ongà. — riak mâh jieng kamla nung vâng
thânh nèù!c (vângà.
kamlah kmLH [Bkt.] 1 d. cäi l_çn. — dua urang kamlah gep hai ngè^!i cäi
nhau. § kamlah kmLH [Bkt.] 2 fg. chùçi. — nyu kamlah lac di hu klaik
o nùo chùçi r^&ng khçng &n cù&p. § kamlah cah kmLH cH [Bkt.] fg. cäi vä.
— kamlah cah gep oh thei ciip lah cäi vä nhau ch%&ng ai ch_iu nhè^!ng.
kamlaow kOmL@◊ [Bkt.] d. cv malaow cém. — ban kamlaow ndom oh hu
th^&ng cém khçng nùoi fè_!c.
kamlin kmLI˜ [Bkt.] Cam Ranh.
kamraing kØRm! [Bkt.] fg. r%eo, m%éu. — kamraing ahar m%éu (r%eoà bùanh.
kamraw kRm◊ [Bkt.] fg. r"n. — asaih khaok kara kamraw (ANIà ng_èa phi
rûa k"u r"n; ruak kamraw luic malem (k%eà fau b_"nh r"n suùçt f"m.
kamreng kRm⁄! [Bkt.] 1 fg. &n cù&p. — manuh kamreng bat thùoi &n cù&p v_&t.
114
www.atabook.com
kamreng kRm⁄! [Bkt.] 2 t. hoang dä. § kamreng kRm⁄! [Bkt.] 3 t. khçng nghe
l^!i, khçng véng l^!i, bèù!ng. — anâk kamreng lo con hè quùa.
kamruai kØRmV [Bkt.] tg. t_ung kinh.
kamuen km⁄V˜ [Bkt.] d. chùau. — mik kamuen nyu chùu chùau nùo; kamuen mai
mâng bien? chùau fù"n khi nâo?. § kamuen jaik km⁄V˜ Øj [Bkt.] d.
chùau h_o (con c%ua em gùaià. § kamuen phik km⁄V˜ PI [Bkt.] d. chùau
ru_çt, con c%ua ch_i em gùai. § kamuen yua km⁄V˜ yV_ [Bkt.] d. con c%ua ch_i
em b"n ch^çng hay b"n v_!.
kan k˜ [Bkt.] 1 t. khùo. — kadha katih biak kan bâi toùan rùét khùo; jalan
haluk kalak kan si nao fè^!ng g^ç gh^" khùo fi. § kan daman k˜ dM˜
[Bkt.] t. khùo kh&n. — biak kan daman si ndom th_ét khùo nùoi. § kan di
kan k˜ dfl k˜ [Bkt.] t. hi%"m tr%!. — jalan nao kan di kan fè^!ng di
hi%"m tr%!.
kan k˜ [Bkt.] 2 d. cv ikan cùa.
kana kn_ [Bkt.] fg. c^éu, rèù!c, th%inh. — kana yang c^éu th^én. § kana drei
kn_ RdE [Bkt.] fg. cùao t^è,cùao bi_"t. — kana drei di gru nao sang cùao t^è
th^éy v^" nhâ. § kana juk kn_ jU [Bkt.] fg. c^éu vi_"n, c^éu c_anh. —
kanâ juk tel patao nao masuh (DVMà c^éu vi_"n nhâ vua fi fùanh.
kanadha knD_ [Bkt.] d. di¨"n v&n.
kanah kNH [Bkt.] d. vông thù&t b^&ng méy.
kanai kØn [Bkt.] 1 d. tiù"ng k%" ch%i fân bâ con gùai fä qua f^!i. § kanai kØn
[Bkt.] 2 d. nâng. — hec po kanai daok yuak, brei sa kapuak yaom
thaok apieng (ASPà h¨!i nâng (con gùaià fang cù&t lùua, xin cho m_çt nù&m
f%" lâm g_ao rang.
kanain kØn˜ [Bkt.] d. céu. — wak luic kanain viù"t dùèt céu, viù"t xong m_çt
céu.
kanakei kn_kE [Bkt.] d. cùç vùén.
kanal kNÒ [Bkt.] fg. nhù!. — gru pataow seh kanal th^éy d_ay trô nhù!; kanal
hai, juai wer nhù! nhùe¡ f^èng qu"n.
kanap kN∏ [Bkt.] d. ch%a. — kanap ikan ch%a cùa; baoh kanap trùèng nh^çi th_it
chèng cùach th%uy.
Kanaray knrÁ [Bkt.] d. t"n m_çt v_i vua Champa (1541-1553à.
kanarup kn_rU_∏ [Bkt.] t. son r¨çi; f^çng trinh. — mablah bac magru tuk daok
kanârup tranh th%u h_oc t_ép lùuc côn son r¨çi; kamei kanârup gùai f^çng
trinh.
kanaya kny_ [Bkt.] d. ti"n n¨è, thiù"u ph_u.
kanda kÎ_ [Bkt.] fg. n%". — taong aia kanda di ikan (tngàfùanh nèù!c häy n%"
(lôngà cùa. § kanda tagrek kÎ_ tRg⁄ [Bkt.] fg. n%" nang. — ndom oh
kanda tagrek di thei nùoi mâ ch%&ng n%" nang ai.
kandah kÎH [Bkt.] 1 fg. cù&n (b^&ng céyà, b_"n. — kandah baoh mbeng chù&n
c%èa b^&ng céy chù&n; kandah prâng b_"n ph"n. § kandah kÎH [Bkt.] 2 t.
trùai. — kandah tangin trùai tay. § kandah kandaiy kÎH kØÎÁ [Bkt.]
t. khùo kh&n, hi%"m tr%!. — o huec di bruk kandah kandaiy khçng s_! vi_"c
khùo kh&n. § kandah tadaoh kÎH tOd@H [Bkt.] 3 d. (cùaà thia, thùat lùat.
kandai kØÎ [Bkt.] t. giao nhau. § kandai kaok kØÎ Ok@ [Bkt.] fg. chù&p
tay sau lèng. — deng kandai kaok fùèng chù&p tay sau lèng.
kandait dalah kØÎˇ dlH [Bkt.] fg. tù&c lè¨!i.
115
www.atabook.com
kandaiy kØÎÁ [Bkt.] fg. bù&t b%e. — kadha hagait nyu jang kandaiy urang
hu vi_"c gî nùo cüng bù&t b%e ngè^!i khùac fè_!c.
kandaoh kOÎ@H [Bkt.] d. v%o (khçà. — kandaoh baoh manuk v%o trùèng gâ.
kandaom kOÎ [Bkt.] 1 d. b_um. — sa kandaom brah m_çt b_um g_ao. §
kandaom kOÎ [Bkt.] 2 fg. b_um. — kandaom haluk klak b_um fùét b%o
ra ngoâi.
kandaong kOÎ@Ï [Bkt.] fg. dè, t^çn, vè!ng, f_ong. — oh daok kandaong sa
klaih hagait ch%&ng côn dè m_çt miù"ng nâo; tamâ kandaong th_u thai;
aia hajan kandaong di hala kayau nèù!c mèa côn f_ong gi¨èa tân céy. §
kandaong dhar kOÎ@Ï D‰ [Bkt.] fg. t^çn t_ai, t^çn lèu. — patuw hayap
bhian kandaong dhar ngaok dunya bia fùa v¨én côn t^çn t_ai tr"n tr^én
gian. § kandaong tawak kOÎ@Ï tv [Bkt.] fg. vèù!ng mù&c.
kandap kÎ∏ [Bkt.] fg. nùup, nùép, f_ut. — kandap di haluei nùup dùè!i bùong
céy; kandap rup nùép bùong, nè!ng thén; kandap di hajan f_ut mèa.
kandeh kÎ⁄H [Bkt.] fg. b%éy, n_ay. — kandeh batuw tagok truh di labang b%éy
hôn fùa l"n kh%oi hùç.
kandel kÎ⁄Ò [Bkt.] fg. f_éy, lùép. — kandel kalaok aia masin f_éy l_o nèù!c
mù&m; kandel labang banuh takuh lùép l¨ç thoùat hang chu_çt.
kandeng kÎ⁄! [Bkt.] d. chuçng nh%o.
kandiep kOÎY⁄∏ [Bkt.] d. céy na (mäng c^éu taà. — phun kandiep céy mäng
c^éu. § kandiep glai kOÎY⁄∏ ØgL [Bkt.] d. mäng c^éu r^èng. § kandiep
pareng kOÎY⁄∏ pr⁄[! Bkt.] d. mäng c^éu téy.
kandip kÎI∏ [Bkt.] fg. cn sumbit nhùay (mù&tà. — kandip mata saong anâk
nhùay mù&t vù!i con.
kandu kÎU_ [Bkt.] fg. l_oc. — kandu aia bihacih dahlau si manyum l_oc nèù!c
cho s_ach trèù!c khi uùçng.
kanduel kÎ⁄VÒ [Bkt.] d. gùot. — caoh mang kanduel fùa gùot.
kanduh kÎUH [Bkt.] 1 d. v%o (tè!ià. — kanduh kruec v%o cam. § kanduh kÎUH
[Bkt.] 2 (baoh-à miù"ng g¨ç lùot sau lèng khi d_"t. — talei kanduh déy
gi¨è miù"ng g¨ç lùot sau lèng khi d_"t. talei kanduh déy gi¨è miù"ng g¨ç lùot
sau lèng ngè^!i d_"t.
kandung kÎU! [Bkt.] 1 d. (chimà b^ç nçng. § kandung kÎU! [Bkt.] 2 d. (lùuaà
câ fung.
kaneh kn⁄H [Bkt.] chm. m%o g%éy. — keh pong mang kaneh xùoc r!m b^&ng m%o
g%éy.
kanel kN⁄Ò [Bkt.] chm. cùai trang. — mâk kanel kel tanâh dûng trang san
b^&ng fùét.
kanem kn° [Bkt.] d. tùçi (tr^!ià. — tabiak nao dalam kanem sup ra fi lùuc tùçi
tr^!i. § kanem dayep kn° dy⁄∏ [Bkt.] d. tùçi tr^!i. — kanem dayep jua
palei jua nagar tùçi tr^!i xùom lâng y"n vù&ng.
kang k! [Bkt.] d. c^&m. — biluw kang réu c^&m.
kanikei knIkE [Bkt.] d. l^!i khuy"n. — kanikei amâ caik wek l^!i khuy"n c%ua
cha f%" l_ai.
kanjah kÔH [Bkt.] t. nh%o m_on. — hatai kanjah tém f_ia nh%o m_on. § kanjah
hatai kÔH hØt [Bkt.] t. ti%"u tém. — urang kanjah hatai k%e ti%"u tém;
kanjah hatai ngap dom bruk ka chep (k%eà ti%"u tém lâm nh¨èng fi^"u nh!
nhù!p. § kanjak kÔ_ [Bkt.] d. ki_"u.
116
www.atabook.com
kanjaik kØÔ [Bkt.] 2 fg. nhùon gùot. — kanjaik mak tapuk pak tanak
ngaok nhùon gùot lùéy cuùçn sùach %! ng&n tr"n. § kanjaik kØÔ [Bkt.] 1
d. giçng con.
kanjaok kOÔ@ [Bkt.] fg. gâ gùay. — manuk kanjaok gâ gùay.
kanjaop kOÔ@∏ [Bkt.] t. rùit, nhù!p. — kalik kanjaop da rùit.
kanjet kÔ⁄ˇ [Bkt.] fg. fi tr"n f^éu ngùon chén, rùon rùen. — nao kanjet fi rùon
rùen.
kanrih kRnIH [Bkt.] d. nan. — krih kanrih vùot nan.
kanu knU_ [Bkt.] t. gô. — hamu kanu ru_çng gô; hamu kanu kan si tuei aia
ru_çng gô khùo theo nèù!c.
kanuai kØnV [Bkt.] 1 d. v_at. — kanuai aw v_at ùao. § kanuai kØnV [Bkt.] 2 d.
d_oc. — kanuai kraong d_oc b^! sçng.
kanyao kOz@ [Bkt.] t. nh&n. — kanyao mbaok nh&n m_&t; Um marup mbaok
kanyao (UMRàUm Marup nh&n m_&t l_ai.
kanyi kzfl [Bkt.] d. fân nh_i. — uak kanyi kùeo fân nh_i.
kanyik kzI [Bkt.] 2 t. vâng. — ber kanyik mâu vâng. § kanyik mbaok
kzI Oµ@ [Bkt.] (kngà tùai m_&t. — huec kanyik mbaok s_! tùai m_&t. §
kanyik pik kzI pI [Bkt.] t. vâng khê. — mata kanyik pik mù&t vâng
khê. § kanyik kzI [Bkt.] 1 d. (céyà ngh_". § kanyik deng kzI d⁄!
[Bkt.] d. (céyà ngh_" than. § kanyik méh kzI mH [Bkt.] d. (céyà ngh_"
vâng.
kanying kzIÏ [Bkt.] t. qu&n. — mbuk kanying tùoc qu&n.
kaoh Ok@H [Bkt.] 1 fg. ch_&t. — kaoh njuh pagem apuei (tngà ch_&t c%ui nùçi l%èa
(kù"t tùoc xe t!à.
kaoh Ok@H [Bkt.] 2 t. cv hakaoh nçng, c_an. — aia kaoh nèù!c nçng, c_an;
kaoh tung tian h_ep d_a, nùong tùinh.
kaok Ok@ [Bkt.] 2 t. trù&ng, b_ac. — mbuk kaok tùoc b_ac; asaih kaok ng_èa
kim; liman kaok voi trù&ng. § kaok seng Ok@ s⁄! [Bkt.] d. b_ach tè_!ng. §
kaok Ok@ [Bkt.] 3 t. s_ach. — tapeh kaok v! s_ach, vùet s_ach; abih kaok
hù"t s_ach. § kaok Ok@ [Bkt.] 1 d. cv akaok (conà cô. § kaok dep Ok@
d⁄∏ [Bkt.] d. cô ma.
kaok Ok@ [Bkt.] 5 d. cv akaok (cùaià f^éu. § kaok kalait Ok@ kØlˇ [Bkt.]
tht. qui f^éu. § kaok kalaok Ok@ kOl@ [Bkt.] tht. qui f^éu. § kaok
karap Ok@ kr_∏ [Bkt.] d. tu^én, tu^én l¨". — dom harei dalam kaok
karap nh¨èng ngây trong tu^én. § kaok Ok@ [Bkt.] 4 d. çng cùç, bâ cùç.
kaon Ok@˜ [Bkt.] d. lùèa, thù" h_". — klau urang manaok nyu sa kaon je ba fùèa
chùung nùo cûng lùèa thçi.
kaong Ok# [Bkt.] 2 d. vông. — kaong takuai vông c%ç, ki^"ng. § kaong huen
Ok# OhV⁄˜ [Bkt.] d. vông huy^"n (f^ç trang sùècà. § kaong Ok# [Bkt.] 1 d.
thanh. — kaong paga thanh râo. § kaong Ok# [Bkt.] 4 d. h^éu. — tamia
kaong mùua h^éu; panraong deng kaong dua gah patao tèù!ng fùèng h^éu
hai b"n vua. § kaong pamre Ok# pRm– [Bkt.] fg. hùat fèa, h_ç tùçng vù!i
giân nh_ac.
kaong Ok# [Bkt.] 3 d. cçng lao f_çng (m_çt ngây lâm vi_"cà. — ngao hu dom
kaong lâm fè_!c mùéy cçng?. § kaong aen Ok# a⁄˜ [Bkt.] d,V. cçng !n.
— kaong aen amaik ama cçng !n cha m_e.
kaow Ok@◊ [Bkt.] p. fùo, mâ¡. — hu o kaow! khçng cùo mâ¡.
117
www.atabook.com
kap k∏ [Bkt.] 2 t. kh^!. — ban nan kap biak th^&ng nây kh^! th_ét. § kap
balap k∏ bl∏ [Bkt.] t. xâm, x^&ng b_éy; kh^! kh_ao. — ndom kap
balap nùoi x^&ng, nùoi b_éy. § kap k∏ [Bkt.] 1 d. (conà ù"ch. § kap k∏
[Bkt.] 3 d. cùai k_ep.
kapah kpH [Bkt.] 1 d. (g¨çà c&m xe.
kapah kpH [Bkt.] 2 d. (céyà bçng v%ai.
kapaklima kplIM_ [Bkt.] d, M. t%" tèù!ng, tèù!ng lïnh. — haluw bilang
kapaklima buel rak sa hatai (DVMà quan quén, tèù!ng lïnh, ém binh
m_çt lông.
kapal kpÒ [Bkt.] 1 t. dây. — kapal kalik sak hatai (AGAà dây da %y l_ai;
mbaok kapal m_&t dây. § kapal kpÒ [Bkt.] 2 t. tùçi d_a. — ban ni
mbaok mata maong hadah dai mai kapal th^&ng nây m_&t müi sùang s%ua
nhèng tùçi d_a. § kapal aol kpÒ Oa@Ò [Bkt.] t. d^éy cui, d^éy c_çp. §
kapal mal kpÒ MÒ [Bkt.] 1 t. dây d_&n. — pabaor tagok ka kapal
mal nao bçi cho dây d_&n l"n; atem padai kapal mal cùéy m_a dây d_&n. §
kapal mal kpÒ MÒ [Bkt.] 2 t. f^én f_çn. — ban sit kapal mal th^&ng bùe
f^én f_çn. § kapal mbaok kpÒ Oı@ [Bkt.] kng. chai m_&t, nh&n m_&t.
kapei akaok kpE aOk@ [Bkt.] kng. f^éu bû xû. — jhak likei kapei akaok
(tngàxùéu trai f^éu bû xû (v^èa xùéu xùi v^èa f^én f_çnà.
kapek kp⁄ [Bkt.] 1 fg. vûng. — kapek klah vûng thoùat. § kapek kp⁄
[Bkt.] 2 fg. b_it b^&ng tay. — kapek mata b_it mù&t; kapek gilaong b_it l¨ç
b^&ng tay. § kapek pabah kp⁄ pbH [Bkt.] dg. fùém möm. — jien
padai kapek pabah je halei ndom hu tra ngè^!i ta dûng ti^"n b_ac fùém
möm r^çi côn nùoi n&ng chi fè_!c n¨èa. § kapek pem kp⁄ p° [Bkt.]t_ut
h_éu, %! phùia sau. — daok kapek pem pak likuk côn t_ut h_éu %! fâng sau.
kapel kp⁄Ò [Bkt.] (-yeà 3 d. xâ ngang ph_u c%ua nhâ ''d!''.
kapel kp⁄Ò [Bkt.] 1 d. thuy^"n. — ndik kapel nao Makah fi thuy^"n sang La
Mecque.
kapel kp⁄Ò [Bkt.] 2 d. vù&t, nù&m. — sa kapel lisei m_çt vù&t (nù&mà c!m.
kaphir kPI‰ [Bkt.] t. cn akaphier ngo_ai, ngoâi tçn giùao Islam. — urang
kaphir ngè^!i ngo_ai f_ao Islam.
kaphuari kPV_rfl [Bkt.] d. sùè gi%a.
kaphuer kPV⁄‰ [Bkt.] 1 t. ng_ao m_an, phùach lùçi. — ndom puec kaphuer nùoi
n&ng ng_ao m_an; oh bak bar gilac kaphuer ch%&ng n"n thén gî mâ phùach
lùçi. § kaphuer kPV⁄‰ [Bkt.] 2 t. bùét hiù"u. — anâk kaphuer fùèa con bùét
hiù"u.
kapiah kpYH [Bkt.] (Ch.Gà mü ph"( mü l¨" c%ua nam giù!i theo H^çi giùao
Islamà.
kapik kpI [Bkt.] 1 fg. k_et, b_i k_ep vâo. — kapik tangin di baoh mbeng k_et
tay vâo c%èa. § kapik kpI [Bkt.] 2 fg. vôi, fôi. — anâk kapik jien di
amaik con vôi ti^"n m_e. § kapik kpI [Bkt.] 3 fg. tra kh%ao. — kapik
ban klaik tra kh%ao k%e cù&p.
kapil kpIÒ [Bkt.] t. fen. — limaow kapil bô fen, bô th^én.
kaping kpIÏ [Bkt.] d. fân ca pinh (m_çt lo_ai fân déy trong b_ç nh_ac Ch&mà.
kaplah kpLH [Bkt.] d. k%e, khe. — kaplah pha k%e hùang; kaplah cek khe nùui;
kaplah cek kawek glai (tngà khe nùui khuùét r^èng (thém s!n cûng cùçcà. §
kaplah wah kpLH vH [Bkt.] t. xùo x%inh. — hâ dep kaplah wah halei
kau jang duah mboh mây trùçn xùo x%inh nâo tao cüng tîm thùéy.
118
www.atabook.com
kapu kpU_ [Bkt.] 1 d. n_u. — kapu bingu n_u hoa; klao kapu cè^!i n_u. § kapu
kpU_ [Bkt.] 2 d. miù"ng (tr^éu fä t"mà. — kapu hala miù"ng tr^éu t"m; cih
hala sa kapu t"m m_çt miù"ng tr^éu.
kapuak kpV [Bkt.] 1 d. nù&m. — kapuak tangin nù&m tay. § kapuak kpV
[Bkt.] 2 fg. nù&m. — kapuak ka kajap nù&m cho ch_&t. § kapuak njem
kpV Ô° [Bkt.] d. èù!c tùinh f_ç dâi trong dén gian t^è cûi ch%o fù"n f^éu
xè!ng c%ua nù&m tay.
kapuis kpVIÍ [Bkt.] d. con beo.
kapul kpUÒ [Bkt.] t. dùçt f_&c.
kapuw cak kpU◊ c [Bkt.] chm. fùçng lùua bùo (fä xù"p g_onà.
kar k‰ [Bkt.] 1 d. kiù"n trùuc sè, nhâ fi"u khù&c. — kar paoh hayap nhâ fi"u
khù&c t_ac tè_!ng. § kar paoh k‰ Op@H [Bkt.] t. fi"u khù&c. — barih kar
paoh nùet fi"u khù&c. § kar k‰ [Bkt.] 2 d. vi"n chùèc; th_! ph_uc v_u dinh
vua.
kara kr_ [Bkt.] d. (conà rûa.
karah krH [Bkt.] 2 d. nh¨én. — karah mata baong câ rùa mù&t, nh¨én h_çt;
karah tuk nh¨én cùo khùèa. § karah krH [Bkt.] 1 d. (c%oà ch%i.
karak kr_ [Bkt.] 1 d. gi^!i. — jieng karak b_i gi^!i &n.
karak kr_ [Bkt.] 2 fg. giän. — karak arak giän gén.
karan kr˜ [Bkt.] d. h_at (muùçià. — Cham saong bini ke kan, mu sa karan
aia sa bi laok (cdà Ch&m vù!i Bâni féu khùo, cùat l^çi m_çt h_at nèù!c m_çt
l_o.
karang kr! [Bkt.] 2 fg. hao tùçn. — karang mbeng anguei hao tùçn c%ua c%ai. §
karang kr! [Bkt.] 3 t. vù&n tù&t; thèa. — wak karang viù"t vù&n tù&t. §
karang yasa rituh kr! yS_ rItUH [Bkt.] d. chè h^éu. — ew patao
karang yasa rituh marai taom tanan (DVMà v^!i cùac vua nèù!c chè h^éu
fù"n n!i fùo. § Karang kr! [Bkt.] 1. (lângà Vïnh Hanh (Bînh Thu_énà.
karaoh kOr@H [Bkt.] fg. g_ot. — karaoh rabung g_ot m&ng.
kardak k‰d [Bkt.] t. chù&c chù&n.
kareh kr⁄H [Bkt.] tg. (ndam-à l¨" phùat th_" (f_ao Bânià.
karei krE [Bkt.] 2 t. ri"ng, ri"ng rë. — tabiak mbeng karei ra %! ri"ng. §
karei krE [Bkt.] 1 t. khùac. — ndom karei nùoi khùac; karei di gep khùac
nhau; blah aw karei tùém ùao khùac. § karei krE [Bkt.] 2 t. l_a. — bruk
karei chuy_"n l_a; ngap karei di nagar palei lâm nh¨èng vi_"c l_a f^!i. §
karei crih krE RcIH [Bkt.] t. f_çc fùao, f_&c bi_"t. — dom kaya karei crih
nh¨èng s%an ph%ém f_çc fùao. § karei di lok krE dfl Ol [Bkt.] l_a f^!i, l_ép
d_i. — daok deng karei di lok urang sùçng l_ép d_i. § karei karei krE krE
[Bkt.] t. khang khùac. — praong mai nyu maong karei karei lù!n l"n nùo
cùo v%e khang khùac. § karei mbei krE µE [Bkt.] t. k^y c_uc. — ndom puec
karei mbei &n nùoi k^y c_uc.
karek kr⁄ [Bkt.] 1 fg. fùong. — karek mbeng fùong c%èa. § karek kr⁄
[Bkt.] 2 fg. nhùçt. — karek kabaw dalam khem nhùçt tréu trong chu^çng.
karem kr° [Bkt.] 1 fg. ùép. — manuk karem gâ ùép trùèng. § karem kr° [Bkt.]
2 fg. chîm. — karem gilai chîm tâu.
karen karang kOr⁄˜ kr! [Bkt.] fg. nùao f_çng; bùét %çn. — palei nagar karen
karang thçn xùom nùao f_çng; dalam gep karen karang trong h_o hâng
bùét %çn.
karih krIH [Bkt.] t. s^!n. — garuh aw karih m_ang l_ai ùao s^!n.
119
www.atabook.com
karik krI [Bkt.] t. nhän, nhâu. — mbaok karik m_&t nh&n; aw karik ùao nhâu
nhô.
karja k‰j_ [Bkt.] d. nhâ nèù!c. — karja Biet Nam nhâ nèù!c Vi_"t Nam.
karmat k‰Mˇ [Bkt.] d, Skt. nhén nghïa. — karmat paalah sanak hareh
nhén nghïa thù&ng b_ao tân.
karo kOr_ [Bkt.] t. v¨èng, m_anh, %çn. — kajap karo kh%oe m_anh; bruk nan hu
karo lei? vi_"c fùo cùo %çn khçng?.
karuh krUH [Bkt.] t. xû xî. — kalik karuh da xû xî.
karun krU˜ [Bkt.] 1 d. !n, én hu_". — ndua karun f_çi !n karun amaik mâ
!n cha m_e. § karun krU˜ [Bkt.] 2 t. con m_çt.
karung krU! [Bkt.] fg. r_çng. — karung ikan r_çng cùa (cho cùa côn sùçng vâo
ch_éu ho_&c vô nèù!c f%" nuçi trèù!c khi dûng nùéu &nà.
karut drak krUˇ Rd [Bkt.] t"n m_çt v_i vua Champa (1530-1536à.
kasa ks_ [Bkt.] 1 fg. th"u. — kasa bingu th"u hoa. § kasa ks_ [Bkt.] 2 t.
s_&c s¨!, hoa hôe. — asaih kasa ng_èa lang.
kasaih kasaoh kØsH kOs@H [Bkt.] fg. thè!ng h_ai. — ngap hatai lo blaoh
gaok them graing o thei kasaih kasaoh gan lî cùç chùép quùa f%" fù"n khi
b_i tai n_an r^çi khçng ai thè!ng h_ai c%a.
kasaih kØSH [Bkt.] d. h%ç phùach.
kasan ks˜ [Bkt.] 1 d. chùèng ch%i, chùèng cùè, b^&ng chùèng. — mâk hagait
ngap kasan lùéy gî lâm b^&ng chùèng. § kasan ks˜ [Bkt.] 2 t. cùép k^y,
chùçc lùat. — praong prân kheng di naoblaoh liphuai sa kasan (AGAà
c_éy sùèc m_anh mâ fi mäi r^çi m_"t lä trong chùçc lùat.
kasang ks! [Bkt.] d. gçng. — buh kasang fùong gçng, mang gçng.
kasaot kOS@ˇ [Bkt.] t cv kathaot. nghêo. — kasaot ula kaik nghêo mâ rù&n
l_ai cù&n (nghêo mù&c cùai eoà. § kasaot pandap kOS@ˇ pÎ∏ [Bkt.] t.
nghêo kh%ç. — sa manga wom kasaot pandap m_çt gia fînh nghêo kh%ç.
§ kasaot rambah kOS@ˇ rµH [Bkt.] t. nghêo nân. — duis sak ka dom
urang kasaot rambah xùot thè!ng nh¨èng ngè^!i nghêo nân.
kasat ksˇ [Bkt.] 1 d. hoâng t_çc, hoâng gia. § kasat ksˇ [Bkt.] 2 t. vinh
d_è, quy^"n cao chùèc tr_ong. — jieng kasat thânh f_at.
kasip kSI∏ [Bkt.] fg. h%u hùoa; xùéu fi. — rakuh rakuen mada harei mada
kasip tùinh tînh câng ngây câng xùéu fi.
kasuan ksV˜ [Bkt.] d. f^çng thoâ, vâng téy. — karah kasuan nh¨én b^&ng
f^çng thoâ.
kasuer kSV⁄‰ [Bkt.] d. thau. — kasuer aia thau nèù!c.
kasur kSU‰ [Bkt.] d. cung, n%o. — pandik kasur l"n déy cung.
kat kˇ [Bkt.] 1 fg. b&ng, cù&t. — jalan kat tapak fè^!ng b&ng th%&ng; jalan
kat tapa tanran fè^!ng cù&t ngang cùanh f^çng.
kat kˇ [Bkt.] 2 fg. lâm dùéu. — kat thruh jalikaow lâm dùéu n!i cùo t%ç ong.
kata akaok kt_ aOk@ [Bkt.] d. f%inh f^éu. — kayuen di krâh kata akaok
xoùay chùinh gi¨èa f^éu.
kataik kØt [Bkt.] 1 fg. inh (tiù"ng f_çng lâm khùo ch_iuà. — kataik tangi inh
tai.
kataik kØt [Bkt.] 2 fg. ngù&t. — kataik di pha ngù&t vâo fûi.
katak kt [Bkt.] 1 fg. m%u, nh_èa. — katak amil m%u céy me.
katak kt [Bkt.] 2 fg. c_uc tùac. — manuk katak gâ c_uc-tùac.
120
www.atabook.com
katal ktÒ [Bkt.] d. sùet. — jaong katal lè¨!i sùet; patuw katal fùa sùet. § katal
klak ktÒ k_L [Bkt.] t. sùet fùanh. — ban katal klak th^&ng tr^!i fùanh
katang kt! [Bkt.] 1 d. thùap (bùutà. § katang kt! [Bkt.] 2 d. b_!n. — katang
manyâk b_!n d^éu. § katang kt! [Bkt.] 3 d. r%ç nh%o.
kataok kOt@ [Bkt.] d. b^ç câo.
kataong kOt@Ï [Bkt.] d. chiù"u cùot. — taik kataong raong ciew (tngà (n^&mà
rùach chiù"u cùot.
katap kt∏ [Bkt.] d. t_ép. — sa katap biar m_çt t_ép giùéy.
kate kOt– [Bkt.] d. l¨" Kat" (m_çt l¨" h_çi dén gian t%ç chùèc vâo f^éu thùang 7 l_ich
Ch&mà.
katek kt⁄ [Bkt.] 1 fg. cv tatek dîm. — katek ra jak pieh ka drei tagok
dîm nhén tâi f%" mînh n%çi l"n. § katek kt⁄ [Bkt.] 2 fg. fê, nùùen. —
katek tung tian nùen l^çng; mâk patuw katek tagok lùéy fùa fê l"n. § katek
kin kt⁄ kI˜ [Bkt.] fg. cè¨!ng ùep. — katek kin buel ngap duh cè¨!ng
ùep dén lâm sèu. § katek tung kt⁄ tU! [Bkt.] fg. bu_çc lông. — katek
tung blaoh ân bu_çc lông mâ nh_in.
katel kt⁄Ò [Bkt.] 1 d. gh%e. — jieng katel b_i gh%e. § katel kt⁄Ò [Bkt.] 2 fg.
ngùèa. — manei aia wik katel bak rup tù&m nèù!c b%én (f_ucà b–i ngùèa khù&p
mînh. § katel cambuai kt⁄Ò cØµV [Bkt.] (kngà ngùèa m^çm. — kamei
katel cambuai ndom bruk urang fân bâ ngùèa m^çm nùoi chuy_"n ngè^!i
ta. § katel mel kt⁄Ò m⁄Ò [Bkt.] fg. ngùèa ngùay. § katel tangin kt⁄Ò
tfI˜ [Bkt.] (kngà ngùèa tay. — katel tangin lo haber nao taong anâk
rinaih ngùèa tay lù&m sao l_ai fùanh tr%e con. § katel wel kt⁄Ò v⁄Ò [Bkt.]
(kngà mù&c mù!. — katel wel hagait tel ai blaoh ai ndom mù&c mù! gî fù"n
anh mâ anh nùoi.
kateng kt⁄! [Bkt.] 1 d. manh, miù"ng rùach. — kateng ciew taik manh chiù"u
rùach. § kateng chiem kt⁄! OCY° [Bkt.] d. gi%e.
kateng kt⁄! [Bkt.] 2 fg. nh_én chîm, chù"t chîm. — kateng krâh kraong chîm
(chù"tà gi¨èa sçng. § kateng kt⁄! [Bkt.] 3 d. (tgà lù&ng. — aia kateng ro je
nèù!c lù&ng c_&n r^çi.
katet kt⁄ˇ [Bkt.] d. (tgà cn klau ten (Ch. Gà l¨" cù&t bî.
katew kOt⁄◊ [Bkt.] 1 d. (f_épà Câ Ti"u (Ninh Thu_énà.
katew kOt⁄◊ [Bkt.] 2 d. céy mùoc ùo, (gaià mù&t cu.
kathaih kØTH [Bkt.] d. ùe r^èng.
kathan kT˜ [Bkt.] d. céy kùe.
kathaoh kOT@H [Bkt.] d. mèù!p sùat.
kathaok kOT@ [Bkt.] d. cäo (m%ung nh%oà. — li-i kathaok thùung m%ung (nùoi
chungà.
kathaom kOT [Bkt.] d. bao, b_i. — kathaom ndaw bao kiù"m; mablah
kathaom urang lac ngap nagar (PCà tranh cùai v%o c%ua ngè^!i mâ b%ao lâ
d_èng nèù!c.
kathaot kOT@ˇ [Bkt.] t. cv kasaot nghêo.
kathék kT¨ [Bkt.] t. khùçn kh%ç. — urang kathâk k%e khùçn kh%ç.
kathen kT⁄˜ [Bkt.] t. d_!n sùong. — mbuk kathen tùoc d_!n sùong.
katheng kT⁄Ï [Bkt.] (vchà ngè^!i tînh. — katheng glaong ley! ngè^!i tînh ta
!i¡. § katheng mbeng kT⁄Ï µ⁄Ï [Bkt.] t. th! th%én. — nao main
katheng mbeng rong ch!i th! th%én.
kathieng kOT⁄YÏ [Bkt.] d. (DVMà thi"n th_ach
121
www.atabook.com
kathreh kOT⁄H [Bkt.] t. bu^çn t%ui, s^éu näo. — malem harei kathreh mai hia
(DNà ngây f"m bu^çn t%ui (bùeà khùoc than.
kathu kTU_ [Bkt.] 1 d. ùçng nh%ç. § kathu kTU_ [Bkt.] 2 d. trém.
kathur kTU‰ [Bkt.] d. (conà nhùim.
kati ktfl [Bkt.] 2 d. cén. — sa kati m_çt cén (≠600gramà.
kati ktfl [Bkt.] 3 d. ty. — kati pataow pakai Ty giùao d_uc. § kati gaha ktfl
gh_ [Bkt.] d. dinh th_è. — padeng sa ires kati gaha d_èng l"n m_çt dinh
th_è l_çng l¨éy. § kati ktfl [Bkt.] 1 d. cn tal bac lù!p h_oc, phông h_oc.
katiel ktY⁄Ò [Bkt.] t. rù&n, chù&c, s&n. — rilaow katiel th_it s&n (chù&cà; limâk
katiel m_ép chù&c.
katieng ktY⁄! [Bkt.] d. cùai nh_ot. — jieng katieng di tung n%çi nh_ot %! b_ung.
katih ktIH [Bkt.] d. tùinh, toùan. — ngap katih lâm toùan. § katih gai ktIH Øg
[Bkt.] d. tùinh fùç. — mathrem katih gai t_ép tùinh fùç.
Katik ktI [Bkt.] d. t"n m_çt v–i vua Champa (1 43 3 -1 460à.
katika ktIk_ [Bkt.] 1 d. sùach giùao huùén. § katika ktIk_ [Bkt.] 2 d. hôa èù!c,
hi_"p f_inh. — sarak katika gindeng nagar kùy hi_"p f_inh hôa bînh.
kating ktIÏ [Bkt.] fg. r"m. — mamâh aia patuw ngap kating tagei nhai
nèù!c fùa lâm r"m r&ng.
katip ktI∏ [Bkt.] 1 d. (tgà çng Katip (Bânià.
katip ktI∏ [Bkt.] 2 fg. nhùém nhùap. — ikan katip apan cùa nhù&p m^çi.
katit ktIˇ [Bkt.] d. (conà giùan hçi.
katiw wiw ktI◊ vI◊ [Bkt.] t. (ch_ayà v_ut, (ch_ayà lèù!t.
kato kOt_ [Bkt.] d. (céyà cô ke. — phaw kato sùung bù&n b^&ng trùai cô ke.
katrei kRtE [Bkt.] 1 d. cùai kùeo. — mâk katrei cakak aw lùéy kùeo cù&t ùao. §
katrei kRtE [Bkt.] 2 d. (kalang-à chim cù&t (lçng trù&ngà. — kalang
katrei mâk nâk ciep B^ç cù&t bù&t gâ con.
katruw kRtU◊ [Bkt.] d. b^ç céu.
katuak ktV [Bkt.] 2 fg. cn takatuak mùét h^çn, ng_ac nhi"n?, gi_ét mînh. —
sep grum ngap ka dahlak katuak tiù"ng sùém lâm tçi gi_ét mînh; bruk
nyu ngap katuak palei nagar vi_"c hù&n lâm khiù"n c%a lâng ng_ac nhi"n. §
katuak kanda ktV kÎ_ [Bkt.] fg. ng¨! ngâng, chùèng h%èng. § katuak
ktV [Bkt.] 1 d. m_ut cùoc.
katuec kt⁄VÇ [Bkt.] d. gô mùçi. — katuec diip gô mùçi sùçng (côn fang b^çià;
katuec matai gô mùçi chù"t; mu klak katuec con mùçi b%o t%ç.
katuel ktV⁄Ò [Bkt.] 1 t. vç d_ung. § katuel kt⁄VÒ [Bkt.] 2 t. nén (khçng cùo
kh%a n&ng sinh s%anà. — pabuei katuel heo khçng ch¨èa.
katuk ktU_ [Bkt.] d.,fg. rù&m, fùanh rù&m. — ndom yau katuk asaih (tngà nùoi
nhè ng_èa fùanh rù&m (nùoi huy"n thuy"nà.
katum ktU* [Bkt.] d. tum (chimà tum.
katung ktU! [Bkt.] fg. kùeo. — pan di tangin katung nù&m lùéy tay kùeo. §
katung atah ktU! atH [Bkt.] fg. déy dèa, kùeo dâi. — katung atah
bruk yak bak pieh duah mbeng muùçn kùeo dâi v_u ki_"n t_ung f%" kiù"m &n.
katut ktUˇ [Bkt.] t. ngù&n, c_çc. — tarapha katut qu^én c_çc; katut harei ngù&n
ngây; dua mbaik katut atah karei di gep hai céy dâi ngù&n khùac nhau;
ndom katut nùoi ngù&n g_on. § katut balut ktUˇ blUˇ [Bkt.] t. lün cün.
— aw katut balut ùao ngù&n lün cün. § katut rasi ktUˇ rSfl [Bkt.] (kngà
fo%an m_"nh.
122
www.atabook.com
katuw ktU◊ [Bkt.] 1 d. chùi. — katuw akaok chùi; katuw aw r_én; katuw cuah
b_o chùet; katuw kaik chùi cù&n.
katuw ktU◊ [Bkt.] 2 (kà trong lùuc. — mbeng katuw tagei, khing kamei
katuw dam (tngà &n trong khi côn r&ng, lùéy v_! trong lùuc côn trai trùang.
kau kU! [Bkt.] 2 f. tao, ta. — amaik kau m_e tao; ba mai ka kau mang fù"n cho
ta.
kawaing kØv! [Bkt.] d. thânh trî.
kawait kØvˇ [Bkt.] d. thùep. — talei kawait déy thùep, fi_"n tho_ai; ikak mâng
kawait c_çt b^&ng déy thùep.
kawanni kvñfl [Bkt.] d. (tùémà th%am. — blah kawanni jau tùém th%am xanh.
kawaok kOv@ [Bkt.] fg. phînh. — mbeng kawaok tung &n phînh b_ung. §
kawaok kOv@ [Bkt.] 2 fg. xùéu, nh_uc. — jhak mbaok kawaok mata
(tngà xùéu mây, xùéu m_&t (mùét th%" di_"nà.
kawek kv⁄ [Bkt.] t. khuùét. — dep kawek pambeng trùçn khuùét sau cùanh
c%èa; kawek angin khuùét giùo.
kawik kvI [Bkt.] d. tr_uc lù!n, may! (xeà. — kawik baoh rideh tr_uc lù!n
bùanh xe.
kawom kOv* [Bkt.] 1 d. xùom, vûng. — kawom yok palei vûng dèù!i (lângà. §
kawom kOv* [Bkt.] 2 d. nhùom ngè^!i. — kawom manaok nyu nhùom
chùung nùo.
kaya ky_ [Bkt.] d. v_ét, mùon, f^ç. — dom kaya pieh ka nâk seh anguei
nhuèng d_ung c_u cho h_oc sinh dûng. § kaya alin ky_ alI˜ [Bkt.] d.
gi%ai thè%!ng. ngap kaya alin ka anâk seh lâm gi%ai thè%!ng cho h_oc sinh.
§ kaya anguei ky_ afVE [Bkt.] d. f^ç m_&c, ùao qu^én. — brei kaya
anguei ka nyu cho nùo qu^én ùao. § kaya auek drei ky_ a⁄V RdE [Bkt.] d.
n¨è trang. § kaya bingi ky_ bIffl [Bkt.] d. cao lè!ng, mùon ngon. —
kaya bingi pieh ka amâ mùon ngon dânh cho cha. § kaya binrik ky_
bIRnI [Bkt.] d. bùau v_ét. — kaya binrik marai limah (DVMà mang bùau
v_ét ban phùat. § kaya jalan ky_ jl˜ [Bkt.] d. hânh lùy. § kaya kaya
ky_ ky_ [Bkt.] t. hi^"n tâi. — patao paruah dom urang kaya kaya vua
tuy%"n nh¨èng b_éc hi^"n tâi. § kaya klem ky_ kL° [Bkt.] d. f^ç m_&n. §
kaya mada ky_ md_ [Bkt.] d. hâng hùoa. — kaya mada aia yut hâng
hùoa nèù!c b_an. § kaya manak ky_ mn [Bkt.] d. tâi nguy"n. — kaya
manak bengsa tâi nguy"n fùét nèù!c. kaya mbeng ky_ µ⁄! [Bkt.] d. f^ç
&n, thùèc &n. — pok kaya mbeng mai thai mang thùèc &n fù"n d_on (bây
l"n mémà. § kaya tamaow ky_ tOm@◊ [Bkt.] d. nguy"n li_"u. — kaya
tamaow ka rambaow manyim nguy"n li_"u cho ngânh d_"t. § kaya yor
ky_ Oy‰ [Bkt.] d. mùon &n chay. — harei purami mbeng kaya yor
ngây r^&m &n chay.
kayamah ky_mH [Bkt.] t. hù"t sùç, chù"t. — tel harei kayamah tù!i ngây hù"t sùç
(chù"tà.
kayamat kyMˇ [Bkt.] (t, ChGà. t_én thù". — harei kayamat ngây t_én thù".
kayaom kOy [Bkt.] d. quy^"n l_èc. — nyu pan abih kayaom dalam tangin
nùo nù&m tùét c%a quy^"n l_èc trong tay.
kayau kyU! [Bkt.] 1 d. céy (foà, cu_çn. — kken bai sa kayau m_çt céy v%ai. §
kayau kyU! [Bkt.] 2 d. g¨ç. — ngap hamu ruah pajaih, rep rideh ruah
kayau (tngà lâm ru_çng ch_on giùçng, fùong xe ch_on g¨ç. § kayau kyU!
123
www.atabook.com
[Bkt.] 3 d. céy. — hala kayau thu layau lùa céy khç hùeo; pala phun
kayau tr^çng céy.
kayem ky° [Bkt.] t. tang, f%" tr%!. — daok kayem ka pathang f%" tang cho
ch^çng; klaoh kayem män tang.
kayon kOy˜ [Bkt.] t. sù!m. — kayon bluak di dak harei sù!m h!n m_oi ngây;
mai kayon fù"n sù!m.
kayua ky_V [Bkt.] k. cv yua b%!i vî. — dahlak di nao hu o kayua hajan tçi
khçng fù"n fè_!c b%!i vî tr^!i mèa.
kayuen kyV⁄˜ [Bkt.] d. xoùay (tùocà. — akaok dua kayuen f^éu hai xoùay.
ke bru k–RbU_ [Bkt.] d. finh hè!ng.
ke Ok– [Bkt.] féu. — ke po hâ? ch%u mây %! féu?; hu ke féu cùo.
kec k⁄Ç [Bkt.] tr. chùè¡. — ngap o kec lâm chùè¡.
keh k⁄H [Bkt.] 1 fg. kh^"u. — oh thei mbaw blaoh njueh, oh thei keh blaoh
hadah (cfà khçng ai mâi mâ bùong, khçng ai kh^"u mâ sùang (thén
chuùçi- m_&t tr&ngà. § keh k⁄H [Bkt.] 2 fg. g_!i, mùach nèù!c. — dahlak
jel, keh dahlak hai tçi fang bùi mùach nèù!c cho tçi nhùe.
kei kE [Bkt.] d. (emà trai (g_oi thén m_ét fân emà. — kei ley cèng !i¡. § Kei
Brei kE RbE [Bkt.] d. t"n m_çt v_i vua Champa.
kel k⁄Ò [Bkt.] 1 fg. çm. — kel gep çm nhau (ch%i hai v_! ch^çngà. § kel k⁄Ò
[Bkt.] 2 d. trang. — kel tanâh mang kanal trang fùét b^&ng trang.
kem k° [Bkt.] 2 d. (qu%a, céyà mä ti^"n. § kem k° [Bkt.] 3 d. cv akem c%u nùen.
§ kem ling k° lIÏ [Bkt.] d. g¨ç c&m linh.
kem k° [Bkt.] 6 fg. b^èa. kem hamu b^èa ru_çng. § kem k° [Bkt.] 1 d. cv
hakem cùai b^èa. § kem k° [Bkt.] 4 d. c&m. kem baoh rideh c&m xe. §
kem k° [Bkt.] 5 fg. cv hakem sùép, n^&m sùép. kem di apuei n^&m l%èa
(fân bâ mù!i sinhà; ndih kem n^&m sùép. § kem kayem k° ky° [Bkt.] fg.
f%" tang (nùoi chungà. § kem luh k° lUH [Bkt.] t. läo, b_i s%è d_ung quùa léu.
— kabaw kem luh tréu läo.
ken caraow k⁄˜ cOr@◊ [Bkt.] d. qu^éng. — ken caraow aia bilan qu^éng
tr&ng.
ken Ok⁄˜ [Bkt.] d. hçng. — pandik ken fau hçng.
keng k⁄! [Bkt.] d. f^çng. — gaok keng n^çi f^çng. § keng linguw k⁄! lIfU◊
[Bkt.] d. f^çng fen.
kep k⁄∏ [Bkt.] d,V. fçi, c_&p. — sa kep pater m_çt c_&p gùçi.
ker k⁄‰ [Bkt.] d. cén. — talang drei dom ker (ABà xè!ng mînh mùéy cén.
ker muen k⁄‰ mV⁄˜ [Bkt.] d. sùap. — ker muen cambuai son mçi.
kere kaknan Ok–Or– kn˜ [Bkt.] tng. bùét hôa; méu thu¨én. — adei saai ke re
kak nan lo, ngap mbeng o truh anh em mäi bùét hôa, lâm &n khçng l"n
n%çi.
kes sarak k⁄Í sr [Bkt.] d. can, thi"n can.
ket k⁄ˇ [Bkt.] d. çng s!, bâ s!.
kha - K
kha rih K rIH [Bkt.] d. dù" mên.
kha [Bkt.] kùy hi_"u ghi ph_u ém thùè hai c%ua b_ç ch¨è Akhar thrah.
khacaoh KOc@H [Bkt.] d,id. thùoi xùéu, khuyù"t fi%"m. — lageh hatai seng sa
kacaoh tham lam lâ m_çt thùoi xùéu.
Khagilak KgIl [Bkt.] Philippin.
khai ØK [Bkt.] 1 d. l^!i phân nân, k"u ca. — ngap khai phân nân.
124
www.atabook.com
khai ØK [Bkt.] 2 d. khay. — khai hala khay tr^éu.
khai ØK [Bkt.] 3 fg,V. khai. — urang paoh blaoh khai ka gep b_i fùanh r^çi
khai cho nhau.
khak K [Bkt.] d. phén. — ngap hamu biai saong khak (tngà lâm ru_çng
bân vù!i phén (ùy phén bùon cùo v_i trùi quan tr_ong fùçi vù!i ngh^" nçngà;
khak wal phén chu^çng. § khak kham K K* [Bkt.] d. phén bùon (nùoi
chungà.
khak mao K Om@ [Bkt.] tg. cùai vông b^&ng tranh th^éy xù" dûng lâm l¨" trong
fùam tang.
khal KÒ [Bkt.] d. khay b^&ng b_e chuùçi f_èng cau ho_&c d^èa f%" cùung.
khalaong KOl# [Bkt.] d. b_"nh h%ui, ngè^!i cûi.
kham K* [Bkt.] fg. nù"m mûi, thè%!ng thùèc.
khamaih KØmH [Bkt.] d. (aia-à dùém.
khameng Km⁄! [Bkt.] d. k%e thû. — khameng pawang grep gilaong k%e thû
véy b_oc tùè phùia; camaoh di khameng ghùet k%e thû.
khamuh KmUH [Bkt.] d. (conà thi"u thén.
Khan Wa K˜ v_ [Bkt.] d. t"n m_çt nâng cçng chùua Champa.
khan K˜ [Bkt.] fg. cv akhan bùao tin, cho hay. § khan mayaih K˜ mØyH
[Bkt.] fg. quäng cùao. — khan mayaih pakar jih dalam Cham qu%ang
cùao hâng th%ç c%ém Ch&m.
khang K! [Bkt.] d. cùai chïnh. — takuh laik tama khang brah (tngà chu_çt sa
chïnh g_ao.
khao OK@ [Bkt.] d. tin tùèc. — brei khao pathau bùao cho biù"t tin tùèc.
khaok OK@ [Bkt.] d. mö. — khaok kabaw mö tréu; khaok tamrak ni_"t mö.
khaol OK@Ò [Bkt.] d. chùung. — khaol nyu chùung nùo. § khaol dahlak OK@Ò
dhL [Bkt.] f. chùung tçi. § khaol drei OK@Ò RdE [Bkt.] f. chùung mînh.
§ khaol ita OK@Ò it_ [Bkt.] f. chùung ta. § khaol nyu OK@Ò zU_ [Bkt.]
f. chùung nùo.
khaon balan OK@˜ bl˜ [Bkt.] d. tu^én tr&ng.
khaong OK# [Bkt.] t. t_anh, khç. — khaong hajan t_anh mèa; kakah biya
khaong, kakah rimaong hajan... v¨éy cùa sùéu thî khc, v^&n h%ç thî mèa...
khar K‰ [Bkt.] d. pha l".
khawpher K◊P⁄‰ [Bkt.] d. (sçngà linh thi"ng. — kraong khawpher sçng
linh thi"ng.
khel K⁄Ò [Bkt.] 2 t. fçng, keo, f_&c. — khel wek fçng l_ai; ralin khel blaoh je
sùap fä fçng r^çi. § khel damel K⁄Ò dm⁄Ò [Bkt.] t. ngh_en ngâo. —
hamit khau druai, dahlak khel damel o ndom hu nghe tin bu^çn, tçi
ngh_en ngâo khçng nùoi l"n l^!i. § khel K⁄Ò [Bkt.] 1 d. lè phùep b^&ng lùa
chuùçi (c%ua th^éy xù"à.
khem K° [Bkt.] 2 d. n!i tréu n^&m. — khem kabaw n!i tréu n^&m. § khem K°
[Bkt.] 1 d. c_çt trùoi t_çi nhén. — khem tak c–çt chùem.
khen K⁄˜ [Bkt.] d. kh&n, ch&n. — khen bilang ch&n tr_ui; khen njrem kh&n
b_it f^éu fân bâ vâ th^éy Chan; khen mathem tabi kh&n b_it fân çng cùo
tua; khen mathem tuak kh&n f_çi; khen mban jih ch&n cùo vùi; khen
marang ch&n fân çng (cùo ren hai f^éu chi^"u r_çngà khen puah kh&n b_it
f^éu th^éy xù". § khen bai K⁄˜ Øb [Bkt.] d. v%ai. — kken bai cakak aw
v%ai may ùao. § khen bai khen bung K⁄˜ Øb K⁄˜ bU! [Bkt.] d. v%ai vùoc
(nùoi chungà.
125
www.atabook.com
kheng K⁄! [Bkt.] 1 t. cùèng. — kheng yau pasei (tngà cùèng nhè sù&t. § kheng
K⁄! [Bkt.] 2 t. m_anh. — kheng nde suan liman (tngà m_anh ngang sùèc
voi. § kheng akaok K [Bkt.] t. cùèng f^éu. — anâk rinaih kheng akaok
fùèa bùe cùèng f^éu. § kheng drei kheng jan K⁄! RdE K⁄! j˜ [Bkt.] t. tr!
v!, chù"t fiù"ng. — deng kheng drei kheng jan fùèng tr! v!. § kheng
ginat K⁄! gINˇ [Bkt.] t. khùi phùach. — manuis kheng ginat ukhin urang
ghem tem m_çt con ngè^!i khùi phùach khçng ai cùo th%" d_oa d¨ém. § kheng
hatai K⁄! hØt [Bkt.] t. ki"n gan, b^"n gan. — kheng hatai masuh, oh
ciip kadun b^"n gan chiù"n fùéu, khçng ch_iu lui bèù!c. § kheng kajap K⁄!
kj∏ [Bkt.] t. v¨èng m_anh. — tanâh riya mada harei mada kheng
kajap fùét nèù!c ngây câng v¨èng m_anh. § kheng kang K⁄! k! [Bkt.] t.
giâ hâm. — kheng kang talang mbaok (tngà cùèng f^éu cùèng c%ç. §
kheng sep K⁄! s⁄∏ [Bkt.] fg. to tiù"ng. — ndom kheng sep saong anâk
bik nùoi to tiù"ng vù!i con cùai. § kheng takai K⁄! tØk [Bkt.] t. cùèng gùçi.
— marat ngap mbeng tuk daok kheng takai cùç gù&ng lân &n lùuc côn
cùèng gùçi.
khep K⁄∏ [Bkt.] fg. ph%ai lông, y"u. — khep di gep y"u nhau; mboh aia
mboh manei, mboh kamei mboh khep (tngà thùéy nèù!c v_çi tù&m, thùéy gùai
v_çi y"u.
khi Kfl [Bkt.] 1 fg. lùu l"n. — ribung khi di haluk m&ng lùu l"n kh%oi fùét. § khi
Kfl [Bkt.] 2 t. ti hùi. — mata khi mù&t ti hùi.
khiak KY [Bkt.] t. chùay, khùet. — lisei khiak c!m khùet.
khik KI [Bkt.] fg. gi¨è, b%ao v_". — khik bhum pachai b%ao v_" qu" hè!ng;
nao khik puh fi gi¨è (coià r¨éy. § khik ba KI b_ [Bkt.] fg. kêm c_&p. —
kkik ba pataow pakai adei gep kêm c_&p d_ay d¨ç con em. § khik kajap
KI kj∏ [Bkt.] fg. gi¨è v¨èng. — dom adei saai dam dara, marat
khik kajap bhum riya (Aà nây anh em thanh ni"n, gù&ng gi¨è v¨èng non
sçng. § khik panuec KI pnV⁄Ç [Bkt.] fg. gi¨è l^!i. — ndom khik
panuec, nduec khik takai (tngà nùoi gi¨è l^!i, ch_ay gi¨è chén. § khik
ramik KI rmI [Bkt.] fg. gîn gi¨è. — thau khik ramik drep ar mâng
muk kei biù"t gi¨è gîn c%ua c%ai cha çng. § khik rup KI rU_∏ [Bkt.] fg.
phông thén. — ba taow nao jalan pieh khik rup th%u con dao fi fè^!ng
f%" phông thén. § khik takai KI tØk [Bkt.] fg. gi¨è kë. — ndom puec
daok khik takai nùoi n&ng côn gi¨è kë. § khik ina KI in_ [Bkt.] fg.
chè¨!i m_e.
khil KIÒ [Bkt.] d. m_çc, khi"n.
khim K§ [Bkt.] fg. m%im. — khim klao m%im cè^!i. § khim khiah K§ KYH
[Bkt.] t. nhùi nho%en. — ngap khim khiah yau kra mboh aih manuk (tngà
nhùi nho%en nhè kh%i thùéy cùèt gâ.
khin KI˜ [Bkt.] fg. dùam. — khin ngap dùam lâm. § khin pakel KI˜ pk⁄˜
[Bkt.] t d. ki"ng k__i. — ngap dom baoh khin pakel lâm nh¨èng fi^"u
ki"ng k_i.
khing KIÏ [Bkt.] 1 fg. quyù"t, muùçn. — khing ngap quyù"t lâm; khing ka hu
muùçn b^&ng fè_!c. § khing KIÏ [Bkt.] 2 fg. kù"t hçn, lùéy. — khing likei
lùéy ch^çng; khing kumei lùéy v_!. § khing klaik KIÏ ØkL [Bkt.] cèù!i
khçng t%ç chùèc l¨" cèù!i.
khip KI∏ [Bkt.] t. kùin, ch_&t. — karek baoh mbeng khip paje? fùong c%èa kùin
chèa?
126
www.atabook.com
khlam KL* [Bkt.] fg. khùoa möm, b_it. — khlam pabah asau wek khùoa muom
chùo l_ai.
khleng KL⁄! [Bkt.] d. v_èa. — khleng padai v_èa lùua.
kho OK_ [Bkt.] t. kh%ç. — kko yau asau matai (tngà kh%ç nhè chùo chù"t § kho
rambah OK_ rµH [Bkt.] t. kh%ç c_èc. — ngap mbeng daok kho rambah
lo lâm &n côn kh%ç c_èc lù&m.
khong OKÏ [Bkt.]chm. tr_uc ch%i c%ua khung kh%ç lù!n trong ngânh d_"t.
khuai ØKV [Bkt.] fg. qu^y. — ta-uk klaong khuai, cambuai klaong pathau
(tngà gùçi con qu^y, mi_"ng con trînh. § khuai kakuh ØKV kkUH [Bkt.] fg.
ph%u ph_uc. — panraong jabuel khuai kakuh thet biyak bhodarha
(DVMà tèù!ng sï ph%u ph_uc ph_uc d_ich v_i hoâng fù" anh minh. § khuai
limah ØKV lIMH [Bkt.] fg. bùai t_a. — buel sa nagar rai khuai limah
(DNà th^én dén khù&p xùè s%! fù"n bùai t_a.
khueh KV⁄H [Bkt.] fg. thi"u h%uy.
khuel KV⁄Ò [Bkt.] 1 d. miù"ng, m¨éu. — sa khuel ahar m_çt miù"ng bùanh. §
khuel KV⁄Ò [Bkt.] 2 d. dông nèù!c. — khuel kraong dông sçng.
khum KU* [Bkt.] fg. khom. — khum ka-ing khom lèng.
khung KU! [Bkt.] 2 fg,id. gù&ng sùèc. — ngap bruk khung lo rùét cùç gù&ng lâm
vi_"c, gù&ng sùèc lâm vi_"c. § khung KU! [Bkt.] 3 t. n_&ng (mûià. — mbuw
khung n_&ng mûi. § khung KU! [Bkt.] 1 d. (cùaià gçng.
khup khaow KU∏ OK@◊ [Bkt.] t. ùa kh%éu, cùèng mi_"ng (khçng tr%a l^!i fè_!cà.
— ndom tabiak, tel urang pajaoh pakhain blaoh khup khaow nùoi ra
nhèng fù"n khi ngè^!i ta v_&n l_ai thî cùèng mi_"ng.
kiah kYH [Bkt.] 1 fg. g_at. — kiah padai di jak g_at lùua tr"n mi_"ng gi_a. § kiah
kYH [Bkt.] 2 fg. n_ao. — kiah saradang n_ao fè^!ng (&nà.
kiah kYH [Bkt.] 5 t. ngang b^&ng. — aia kiah di pabah bingun m_èc nèù!c
ngang b^&ng m_&t giù"ng. § kiah kYH [Bkt.] 4 t. xùèng. — dua urang kiah
saong gep min hai ngè^!i xùèng fçi vù!i nhau thçi. § § kiah kYH [Bkt.]
3 fg. hùam, hùau. — kiah di kumei hùam sù&c, hùau gùai.
kiak kY [Bkt.] d. cv akiak g_ach ngùoi. § kiak dak kY d [Bkt.] d. g_ach.
§ kiak tak kY t [Bkt.] d. ngùoi.
kiat ØkYˇ [Bkt.] t. v^èa v_&n, v^èa f%u. — brah daok kiait sa war tanâk g_ao
côn v^èa f%u m_çt bu%çi nùéu; aw cuk kiait saong rup ùao m_&c v^èa v_&n vù!i
thén hînh.
kiel OkY⁄Ò [Bkt.] fg. g_&m. — takuh kiel aw khen chu_çt g_&m ùao qu^én.
kiem OkY° [Bkt.] fg. &n ghùem. — kiem njem &n ghùem rau; kiem basei khing
ka raong, kacuec tabiak jieng darah (AGAà sù&t thùep cùèng nhai féu cùo
d¨", quyù"t lông nhai, r&ng b%" mùau tuçn (Aà.
kieng OkY⁄! [Bkt.] d. cv akieng gùoc. — kieng mbeng jang gùoc c%èa ngö; pak
kieng bùçn gùoc; daok pak kieng aduk ng^çi %! gùoc phông.
kiep OkY⁄∏ [Bkt.] d. ù"ch. — kiep garaw taok ù"ch gäi fùit (ù"ch nghiù"n r&ngà. §
kiep kap OkY⁄∏ k∏ [Bkt.] d. ù"ch bâ. — bilai kiep kap dùang fi nhè ù"ch
bâ.
kier OkY⁄‰ [Bkt.] t. d^éy, khùit. — tagei kier r&ng d^éy; tathi kier lè_!c d^éy. §
kier OkY⁄‰ [Bkt.] 2 d. cn anak kier chîa khùoa. — buh kier bambeng
wek khùoa c%èa l_ai.
kik kI [Bkt.] d. ghù".
kil kIÒ [Bkt.] d. hçi nùach. — mbuw kil mûi hçi nùach.
127
www.atabook.com
kintu kI˜tU_ [Bkt.] t. quùy phùai, cao quùy.
kla kL_ [Bkt.] 1 d. tran th^!, giùa treo, k_". — crong ciew ngaok kla f%" chiù"u
tr"n giùa treo.
kla kL_ [Bkt.] 2 t. tùao b_ao.
klah kLH [Bkt.] 1 fg. sù!t, sang , x%e. — klah lisei ka gep x%e, (sù!tà c!m cho
nhau; klah alak tapa kalaok pakan sang rè_!u qua chai khùac. § klah kLH
[Bkt.] 2 fg. s%éy, thoùat fi, s%çng. — ciim klah di bai chim s%ç l^çng; ikan
klah ikan praong (tngà cùa s%éy lâ con cùa lù!n. § klah di kLH dfl [Bkt.] k.
f%" kh%oi. — mai baik klah di amaik taong v^" thçi f%" kh%oi m_e fùanh. §
klah nah kLH nH [Bkt.] fg. phén rë. — klah nah hadiip di pathang
phén rë hai v_! ch^çng.
klai ØkL [Bkt.] d. dè!ng v_ét. § klai luon ØkL OlV˜ [Bkt.] d. h%ai sém.
klaih ØkLH [Bkt.] 2 t. dùèt; fùèt. — ndom ka klaih panuec o blaoh nyu caraok
nùoi chèa dùèt l^!i mâ nùo fua chen vâo; klaih akaok fùèt f^éu; klaih jieng
dua await fùèt thânh hai fo_an. § klaih anak ØkLH aN [Bkt.] (yuak-
àchm. g_&t dùèt lùçi. § klaih arak ØkLH ar [Bkt.] t. fùèt gén, yù"u ù!t. —
ban klaih arak nan blaoh apah ngap hagait th^&ng fùèt gén ùéy mâ thu"
nùo lâm gî¡. § klaih klaoh baoh binah ØkLH OkL!H Ob@H bINH [Bkt.] tng
v_un v_&t, lù&t nhù&t. § klaih klaoh ØkLH OkL@H [Bkt.] t. v_un v_&t, v_&t vänh. —
dom kaya klaih klaoh daok duen ngap hagait mùéy mùon v_un v_&t fùo côn
nh_&t nh_anh lâm gî. § klaih tung ØkLH tU! [Bkt.] t. fùèt ru_çt. — pandik
klaih tung fau fùèt ru_çt; mboh anak ek dom si klaih tung thùéy con fùoi
nh¨èng muùçn fùèt ru_çt. § klaih ØkLH [Bkt.] 1 d. vi"n, miù"ng, m%anh. — sa
klaih ikan m_çt miù"ng cùa; sa klaih kaiw m_çt vi"n k_eo; o hu daok sa
klaih gait dalam sang trong nhâ ch%&ng côn m_çt cùai gî.
klaik ØkL [Bkt.] 1 d. trä nh%o, cùai trùach.
klaik ØkL [Bkt.] 2 fg. &n cù&p, &n tr_çm, lùen. — oh kahria ngap mbeng blaoh
nao duah klaik khçng lo lâm &n mâ fi &n cù&p; manuis klaik k%e tr_çm;
klaik ndom nùoi lùen. § klaik li-ua ØkL lIaV_ [Bkt.] tg. cây vâi fè^!ng vâo
ngây tùçt trèù!c mûa cây chùinh. § klaik likei ØkL lIkE [Bkt.] kng. theo
trai, v_ung tr_çm (lùéy ch^çngà. § klaik manak ØkL mn [Bkt.] t. lùen,
chûng lùen. — ataong klaik manak fùanh (chûngà lùen, fùanh tr_çm. §
klaik mata ØkL mt_ [Bkt.] fg. nhîn tr_çm, lùen nhîn. — anit ai mei
klaik mata maong (cdà y"u em anh fèa mù&t nhîn tr_çm (lùen nhînà. §
klaik mbeng ØkL µ⁄! [Bkt.] fg. &n v_ung. — ngap mathaik klaik
mbeng (tngà lâm dùang nhèng l_ai &n v_ung. § klaik sawah ØkL svH
[Bkt.] fg. lùen lùut, v_ung tr_çm, ch_up gi_èt. — mbeng klaik mbeng sawah
(tngà &n v_ung, &n lùen. § klaik yuak ØkL yV [Bkt.] tg. ''g_&t lùen'' (g_&t
t_am m_çt ùit nhén g_&p ngây tùçt, trèù!c ngây g_&t chùinh thùècà.
klait ØkLˇ [Bkt.] t. tr_et, m_et. — mbaok klait m_&t m_et; la-i klait thùung tr_et.
klak kL_ [Bkt.] 1 fg. b%o. — klak phun gambak di dhan (cdà b%o céy fi c_éy
vâo cânh; klak mum b%o bùu. § klak atuw talang kL_ atU◊ tl! [Bkt.]
tng. b%o xùac. § klak caik kL_ Øc [Bkt.] fg. b%o m_&c. § klak drei kL_
RdE [Bkt.] fg. nhâo xuùçng, lao xuùçng. — klak drei trun kraong pabines
lao xuùçng sçng t_è t%è. § klak lisei kL_ lISE [Bkt.] kng. b%o c!m. — klak
lisei klak aia (tngà b%o c!m b%o nèù!c. § klak thaoh kL_ OT@H [Bkt.] kng.
b%o fi. — manuis klak thaoh f^ç (k%eà b%o fi. § klak kL_ [Bkt.] 2 fg.
fùanh. — katal klak sùet fùanh. § klak kL_ [Bkt.] 3 fg. chiù"u. — binguk
128
www.atabook.com
haluei klak mai bùong mùat chiù"u v^"; aia harei klak mai m_&t tr^!i chiù"u
tù!i.
klak kL [Bkt.] 1 fg. n_éy. — klak danak kiak klak tagok n_éy nh¨èng lù!p
g_ach cü l"n.
klak kL [Bkt.] 2 t. cü. — mboh biruw wer klak (tngà thùéy mù!i qu"n cü; aw
klak ùao cü; yut klak b_an cü.
klam kL* [Bkt.] d. chiù"n khu.
klan kL˜ [Bkt.] 2 fg. cn khik gi¨è. — klan nyu wek ka dahlak gi¨è hù&n l_ai
cho tçi. § klan kL˜ [Bkt.] 3 fg. th_èc hi_"n. — klan jieng dom bruk
praong th_èc hi_"n fè_!c nh¨èng vi_"c lù!n. § klan kL˜ [Bkt.] 1 d. läi kim.
klao OkL@ [Bkt.] 2 fg. cè^!i. — klao kapu cè^!i n_u; klao pacuak cè^!i gè_!ng;
khim klao m%im cè^!i; klao ndah ndah cè^!i nhè nù&c n%e; klao di thaoh
cè^!i l%ang; klao hlok cè^!i m!n, cè^!i f_"m; klao haiy haiy cè^!i khî; klao
jua cè^!i th^ém; klao huah huah cè^!i ha h%a (toà. § klao OkL@ [Bkt.] 1 fg.
ch" bai. — klao dahlau mboh hadei (tngà cè^!i ngè^!i hçm trèù!c, hçm
sau ngè^!i cè^!i (ch" trèù!c thùéy sauà. § klao bilei OkL@ bIlE [Bkt.] fg. ch"
cè^!i. — klak gep ranem urang, tabiak di sang urang klao bilei (tngà
b%o h_o hâng fi y"u ngè^!i ngoâi, ra kh%oi nhâ ngè^!i ta ch" cè^!i.
klaoh OkL@H [Bkt.] fg. fùèt, dùèt, män. — klaoh talei déy fùèt; klaoh thraiy dùèt
n_!; klaoh paguen män h_an. § klaoh gaon OkL@H Og@˜ [Bkt.] t. tr_on
quy^"n. — klaoh gaon pak Po tr_on quy^"n %! Ngâi. § klaoh ghat OkL@H
Gˇ [Bkt.] t. dùèt fi%"m. — ndom klaoh ghat nùoi dùèt fi%"m. § klaoh
hatai OkL@H hØt [Bkt.] t. trung thânh, chung th%uy. — klaoh hatai saong
paran trung thânh vù!i dén t_çc; klaoh hatai saong pathang chung th%uy
vù!i ch^çng. § klaoh kayem OkL@H ky° [Bkt.] fg. män h_an tu, män tang.
— tajuh thun mâng klaoh kayem blaoh tabiak (DVMà b%ay n&m män h–
an tu r^çi xuùét. § klaoh klat OkL@H kLˇ [Bkt.] t. ngù&t quäng. — ngap
klaoh klat lâm ngù&t quäng. § klaoh kuraén OkL@H kUra¨˜ [Bkt.] fg. dùèt
ùy. — ndom klaoh kuraân nùoi dùèt ùy, hù"t ùy, dùèt khoùat. § klaoh padang
OkL@H pd! [Bkt.] t. c_ut hùèng, h_ut h¨éng. — daok krâh huak blaoh klaoh
padang yua abih ngan côn fang &n mâ b_i c_ut hùèng b%!i hù"t mùon dûng.
§ klaoh panuec OkL@H pnV⁄Ç [Bkt.] t. dùèt l^!i. — cang dahlak ndom
klaoh panuec ka mâng ai ndom f_!i tçi dùèt l^!i r^çi anh häy nùoi. § klaoh
prén OkL@H Rp¨˜ [Bkt.] vch. hù"t sùèc, rùét m_èc. — anit saong ranem klaoh
prân (ACBà rùét m_èc y"u thè!ng. § klaoh suan OkL@H sV˜ [Bkt.] tù&t th%!.
— manuk klaoh suan je con gâ tù&t th%! r^çi. § klaoh thraiy yang OkL@H
ØRTÁ y! [Bkt.] tng thoùat n_! th^én. § klaoh yaom OkL@H Oy [Bkt.] p. chù!
h^", ch%&ng h^". — ngap luic harei, klaoh yaom wa brei lisei huak lâm
suùçt ngây, bùac ch%&ng h^" cho c!m &n. § klaoh yawa OkL@H yv_ [Bkt.]
fg. tù&t th%!.
klaok OkL@ [Bkt.] 1 t. hùap, b_ac trù&ng. — padai klaok lùua hùap (m_çt hi_"n
tè_!ng b_i séu f_uc thénà. § klaok OkL@ [Bkt.] 2 t. hoa rém. — mbuk
klaok tùoc hoa rém.
klaom OkL [Bkt.] fg. bao ph%u.
klaon Ok@L˜ [Bkt.] 1 d. trçn, fùit. — pok klaon cùét fùit. § klaon OkL@˜ [Bkt.] 2
fg. theo. — klaon saai mai sang theo anh v^" nhâ. § klaon tuei OkL@˜ tVE
[Bkt.] fg. theo döi. — klaon tuei raglac theo döi t_çi ph_am.
klaong OkL# [Bkt.] 1 d. h_çp f_èng cùçt.
129
www.atabook.com
klaong OkL# [Bkt.] 2 d. cn klaong parah, klaong panah tr%ong, trùai qu_a (dûng
trong trô ch!i ''lûa qu_a''à.
klaong OkL# [Bkt.] 3 f. b^" tçi (tiù"ng t_è xèng vù!i thùanh th^én hay vua
chùuaà,th^én, h_a th^én. — klaong likau di po con xin Ngâi. § Klaong
Girai OkL# gIØr [Bkt.] d. t"n m_çt v_i vua Champa. § Klaong Kachat OkL#
kCˇ [Bkt.] t"n m_çt v_i tèù!ng tâi th^!i Pç Klaong Girai (1150-1205à.
klat kLˇ [Bkt.] fg. thùam hi%"m. — klat dom libik kaplah wah thùam hi%"m
nh¨èng vûng xa l_a.
klau kLU! [Bkt.] d. ba. — klau urang ba ngè^!i; klau pluh ba mè!i.
kle kL– [Bkt.] d. b_an (dûng cho ngè^!i Raglaià; b_an hâng.
klek kL– [Bkt.] fg. trù!. — tapai klek th%o trù!; ndom klek nùoi trù!.
klek kL⁄ [Bkt.] fg. fëo, g_ot.
klék kL¨ [Bkt.] fg. tr^è. — klâk tabiak lima jak tr^è ra n&m gi_a; sa pluh klâk
klau daok tajuh mè^!i tr^è ba côn b%ay.
klem kL° [Bkt.] 1 d. cn malem f"m. — klem ni f"m nay; klem deh f"m hçm
kia. § klem kL° [Bkt.] 2 d. h_a tu^én (n%èa thùang tr&ng giâà. — mbeng
pandih di klem fùam cèù!i lâm trong th^!i gian tr&ng giâ.
klen kL⁄˜ [Bkt.] 2 t. tr!n, khçng ch_am khù&c. — kaong klen vông tr!n; huak
klen &n vù!i mù&m khçng (khçng cùo thùèc &n khùac kêm theoà. § klen kL⁄˜
[Bkt.] 1 d. tr&n. § klen tacaoh kL⁄˜ tOc@H [Bkt.] d. bûn ph%u gùçc r_a. §
Klen Thu kL⁄˜ TU_ [Bkt.] t"n m_çt chè%!ng lùy Ch&m (1822-1828à.
kleng kL⁄Ï [Bkt.] 1 d. c%èa hâng. § kleng kL⁄Ï [Bkt.] 2 d. qu%ang trè^!ng. §
kleng kL⁄! [Bkt.] chm. khai (nèù!cà. — kleng anâk ribaong khai con
mè!ng. § kleng kL⁄Ï [Bkt.] 3 d. lùi trè%!ng. — ong kleng çng lùi (c%çà.
kleng OkL⁄Ï [Bkt.] d. fau b_ai. — ruak kleng nao oh hu fau b_ai fi khçng
fè_!c.
klep kL⁄∏ [Bkt.] 1 d. cùai trù&p.
klep kL⁄∏ [Bkt.] 2 fg. fém, xùoc, nhùoi. — daruai klep gai fém; klep ala mang
phang fém rù&n b^&ng ph%ang; pandik klep tagok fau xùoc l"n.
kli kLfl [Bkt.] fg. trùet, trùat. — kli sang trùet nhâ.
kliak kYL [Bkt.] d. ghù" bânh.
klik kLI [Bkt.] t. nh%o m_in. — klik yau tapung nh%o m_in nhè b_çt. § klik
ndaik kLI ØÎ [Bkt.] t. nùat, bùéy.
klu kLU_ [Bkt.] d. (baoh-à dùai. § klu lambaiy kLU_ lØµÁ [Bkt.] (céyà dùai ch^çn.
klua kLV_ [Bkt.] 1 fg. nhùung vâo nèù!c sçi, tr_ung. — klua ajah ka taklaot kalik
tr_ung giçng cho bong da. § klua kLV_ [Bkt.] 2 t. b_i ph%ong nèù!c. — aia
klua b_i b%ong nèù!c. § klua mak kLU_ m [Bkt.] t. fùoi l%a. — klua mak
klua pagan (tngà fùoi l%a câo ru_çt.
kluak kLV [Bkt.] fg. fém, n%éy. — kluak taduk fém lùa non.
kluk kLU [Bkt.] 2 fg. tr_uc. — kluk ka matai harek tr_uc cho chù"t c%o. § kluk
kLU [Bkt.] 1 d. cùai tr_uc.
klum kLU* [Bkt.] d. trûm.
klup kLU∏ [Bkt.] 1 fg. l_ot. — tama klup dalam sang vâo l_ot trong nhâ; aia
harei tama klup dalam cek m_&t tr^!i l_&n (vâo l_otà sau nùui. § klup kLU∏
[Bkt.] 2 t. kùin. — karek mbeng ka klup fùong c%èa cho kùin.
kot Okˇ [Bkt.] d. tri_"u.
130
www.atabook.com
kra Rk_ [Bkt.] d. con kh%i. — thun nasak kra n&m con kh%i, n&m thén. § kra
dhen Rk_ D⁄˜ [Bkt.] d. kh%i f_çt. § kra hawa Rk_ hv_ [Bkt.] d. vè_!n
ngè^!i. § kra laiy Rk_ ØlÁ [Bkt.] d. loâi kh%i nh%o.
krac Rk¨Ç [Bkt.] d. vüng nèù!c n!i thùu lù!n t_u t_ép (uùçng nèù!c vâ ngh%ià. —
Ikan jiong di kraong kayua njâc, Rimaong jiong di krac kayua rem
kapal (tngà cùa t_ép trung nhi^"u do sçng nhi^"u rong, C_op t_ép trung nhi^"u
%! vüng nèù!c b%!i r^èng dây.
krah RkH [Bkt.] t. lanh l_e, sùang trùi. — nâk seh krah c_éu h_oc trô sùang trùi;
hadiip krah v_! lanh l_e. § krah hadah RkH hdH [Bkt.] t. thçng minh. §
krah jak RkH j [Bkt.] t. khçn lanh. § krah mbluak RkH µLV [Bkt.] t.
l¨çi l_ac. — sa ra jabuel krah mbluak m_çt chiù"n sï l¨çi l_ac. § krah pakar
RkH pk‰ [Bkt.] d. nhâ thi"n v&n.
kraih ØRkH [Bkt.] t. nh%o. — hajan kraih mèa nh%o. § kraih kraih ØRkH ØRkH
[Bkt.] t. rùoc rùach, r%a rùich. — hajan kraih kraoh luic harei mèa r%a rùich
suùçt ngây. § kraih kraoh ØRkH ORk@H [Bkt.] t. s_çt so_at. — manyi kraih
kraoh dalam glai Kanak (cdà k"u s_çt so_at trong r^èng Câ Nùa.
kraik ØRk [Bkt.] d. (céyà lim xanh. — damnây ka Po Rame kaoh kraik
truy^"n thuyù"t v^" vua Rçm" ch_&t céy lim xanh.
kraim ØRk* [Bkt.]cv kiam t. nhùin, dê. — mbeng kraim &n nhùin, &n dê.
kraing ØRk! [Bkt.] keng (tiù"ng kim khùi r!ià.
kraip ØRk∏ [Bkt.] rùçp¡ (tiù"ng céy, que gäy, v_ét nh%o v¨!à. § kraip kraip ØRk∏
ØRk∏ [Bkt.] rùçp rùçp¡.
kraiy ØRkÁ [Bkt.] 2 t. yù"u fuùçi, yù"u ù!t. — sa urang kraiy m_çt k%e yù"u ù!t. §
kraiy ØRkÁ [Bkt.] 1 t. tân hùeo, khç hùeo. — hala krâm kraiy abih je lùa
tre khç hù"t r^çi.
krak Rk [Bkt.] 1 d. (c!mà chùay. — sa klaih krak m_çt miù"ng c!m chùay;
lisei krak c!m chùay. § krak Rk [Bkt.] t. (tùocà méy. — mbuk krak tùoc
méy.
krak Rk [Bkt.] 2 fg. rînh. — krak taong ph_uc kùich, rînh fùanh. § krak bai
Rk Øb [Bkt.] fg. hi^"m, hi^"m thû. — daok krak bai di urang côn hi^"m
thû ngè^!i ta.
kran Rk˜ [Bkt.] 1 fg. g_ach. — kran pak ala talei akhar nan g_ach %! dèù!i
hâng ch¨è fùo. § kran Rk˜ [Bkt.] 2 fg. kùeo c&ng. — kran talei bitapak
c&ng déy cho th%&ng. § kran Rk˜ [Bkt.] 3 t. nhu_én. — bilan kran thùang
nhu_én.
krang Rk! [Bkt.] d. sô. — krang darah sô huyù"t.
kraong ORk# [Bkt.] 1 d. sçng. — aia kraong nèù!c sçng; luai tapa kraong l_çi
qua sçng. § kraong kadeng ORk# kd⁄Ï [Bkt.] d. sçng Fa Nhim. §
kraong riya ORk# rIy_ [Bkt.] s√çng cùai. § kraong taba ORk# tb_ [Bkt.] h^ç
Tonl" Sap. § kraong taom ORk# Ot [Bkt.] sçng Giùap (%! Phan Rùià. §
Kraong ORk# [Bkt.] 2 d. vûng Tuy Phong, Panrang, Kraong, Parik,
Pajai halei gilaong (AGAà Phan Rang, Phan Rùi, Tuy Phong, Phùu Hâi
f^"u m_çt lông mâ ra;. — palei Kraong xùom Lông Sçng (L_ac Tr_ià. §
Kraong Ndang ORk# Î! [Bkt.] m_çt t"n lâng %! Phan Rùi (ASPà. § Kraong
Pha ORk# P_ [Bkt.] d. Sçng Pha.
krap Rk∏ [Bkt.] t,fg. im. — krap sep im tiù"ng.

krat Rkˇ [Bkt.] d. (conà châng hiu, ch¨éu châng.
131
www.atabook.com
kreh Rk⁄H [Bkt.] d. gè!ng; kùinh. — mâk kreh pachang mbaok lùéy gè!ng soi
m_&t; ngap kreh lâm gè!ng.
kréh Rk¨H [Bkt.] 1 d. gi¨èa; n¨èa. — krâh malem n¨èa f"m; krâh pandiak trèa
fùèng bùong; daok krâh ng^çi %! gi¨èa; paceng pak krâh chù&n %! gi¨èa. §
kréh hatai Rk¨H hØt [Bkt.] d. trung fi%"m, chùinh gi¨èa. — krâh hatai
ging chùinh gi¨èa lô bù"p. § kréh malem Rk¨H ml° [Bkt.] d. n¨èa f"m. §
kréh malem brem guh Rk¨H ml° Rb° gUH [Bkt.] tng. sù!m khuya, n¨èa f"m
gâ gùay. — adei saai krâh malem brem guh hu gep anh em sù!m khuya
cùo nhau. § kréh Rk¨H [Bkt.] 2 d. fang. — krâh ndih fang n^&m; krâh
huak fang &n.
krém Rk¨* [Bkt.] d. céy tre.
kren Rk⁄˜ [Bkt.] d. vù"t chai.
krén Rk¨˜ [Bkt.] 1 fg. quen. — ai krân nyu halei? anh quen hù&n khçng?. §
krén Rk¨˜ [Bkt.] 2 fg. nhîn, nhîn nh_én. — saai o krân ka adei, mik o
krân lac kamuen (AGAà anh khçng nhîn nh_én em, chùu khçng nhîn
nh_én chùau; krân mbaok nhîn m_&t; krân bitanat nhîn cho kÿ. § krén
bén Rk¨˜ b¨˜ [Bkt.] t. quen biù"t. — libik krân bân ch¨ç quen biù"t.
krih RkIH [Bkt.] fg. vùot, chuùçt. — krih dueh vùot füa; krih mbut tamrak chuùçt
viù"t chî.
kruak RkV [Bkt.] 1 d. kinh phong, co gi_ét. — kruak mâk b_i kinh phong;
binyuer kruak c!n kinh phong. § kruak RkV [Bkt.] 2 d. (cùaà rç.
kruec RkV⁄Ç [Bkt.] cv kruec ben (céyà. cam. § kruec aik RkV⁄Ç Øa [Bkt.]
chanh. § kruec ben RkV⁄Ç b⁄˜ [Bkt.] cv kruec (céyà cam. § kruec bung
RkV⁄Ç bU! [Bkt.] (céyà bè%!i. § kruec glai RkV⁄Ç ØgL [Bkt.] cam sânh.
kruet RkV⁄ˇ [Bkt.] fg. la r^éy. — kruet ka anâk luic harei la r^éy con suùçt ngây.
kruk RkU [Bkt.] 2 d. vùo fùanh chim. — paoh kruk fùanh vùo. § kruk RkU
[Bkt.] 1 d. (conà bô r^èng.
krung RkU! [Bkt.] 1 d. cùai fä qua, xèa. — nâm krung tùich xèa; mbluak di
krung nhi^"u h!n xèa. § krung RkU! [Bkt.] 2 d. dùéu. — caik krung fùanh
dùéu, f%" dùéu (k%y ni_"mà. § krung krac RkU! Rk¨Ç [Bkt.] d. dùéu tùich. —
palai o daok krung krac hagait phùa h%uy ch%&ng côn dùéu tùich gî.
kruw RkU◊ [Bkt.] fg. b%o thuùçc f_çc, fùanh b%a. — matai yau urang kruw (tngà
chù"t nhè b_i b%o thuùçc f_çc, chù"t nhè b_i fùanh b%a.
kua kV_ [Bkt.] 1 fg. ch%ai. — kua akaok ch%ai f^éu. § kua kV_ [Bkt.] 2 t. câo. —
kua padai câo lùua.
kuac kVÇ [Bkt.] fg. ngoù&t, v¨éy. — kuac mai taom v¨éy (ngoù&tà l_ai g^én; tamia
kuac mùua theo fi_"u bân tay fèa vâo mînh.
kuah kVH [Bkt.] fg. c_ao. — kuah akaok c_ao f^éu; kuah biluw kang c_ao réu.
kuai ØkV [Bkt.] 1 d,V. quai. — kuai nduen quai nùon.
kuai ØkV [Bkt.] 2 fg. (conà kî nhçng.

kuai ØkV [Bkt.] 3 fg. ch%çng. — kuai kaduk ch%çng khu.
kuak gawang kV gv! [Bkt.] t. thém qu^éng. — mata kuak gawang mù&t
thém qu^éng.
kuan kV˜ [Bkt.] 1 d,V. quùan. — Kuik ngap puh, kau peh kuan (cd) Kuik
lâm r%éy, tao m%! quùan.
kuan kV˜ [Bkt.] 2 d,V. quan. — gep ngap kuan patian hu si nye (tngà bâ
con lâm quan h_o hâng fè_!c nh^!.
132
www.atabook.com
kuao OkV@ [Bkt.] d. (g¨çà gùao giùéy.
kuec kV⁄Ç [Bkt.] 1 fg. hùçt, hùot. — kuec padai ba nao bambu hùot lùua fi ph!i.
§ kuec kV⁄Ç [Bkt.] 2 fg. fâo, vùet. — kuec bingun fâo giù"ng; kuec
ribaong vùet mè!ng. § kuec jru kV⁄Ç RjU_ [Bkt.] fg. bùçc thuùçc, cù&t thuùçc.
— nao kuec jru manyum ka drah dhit fi bùçc thuùçc uùçng cho mau lânh
b_"nh.
kuek kV⁄ [Bkt.] 1 d. bi_"t th_è. — pa ngap kuek dalam madhir riya (DVMà
cho xéy bi_"t th_è trong hoâng cung. § Kuek Peng kV⁄ p⁄! [Bkt.] Kuek
Peng t"n ngè^!i çng c%ua vua Pç Klaong Girai.
kuek kV⁄ [Bkt.] 2 t. lùen lùut. — juai ngap kuek f^èng hânh f_çng m_çt cùach lùen
lùut.
kuen kV⁄˜ [Bkt.] d. thùè vè_!n nh%o. — kuen caok ka anâk vè_!n khùoc cho con.
kuer kV⁄‰ [Bkt.] fg, d. çm. — nduec nao kuer amaik ch_ay tù!i çm lùéy m_e;
phun kayau praong klau kuer thén céy lù!n fù"n ba çm. § kuer ta-uk
k⁄V‰ tu [Bkt.] bùo gùçi. — daok kuer ta-uk blaoh sanâng ng^çi bùo gùçi
suy nghï. § kuer tangin kV⁄‰ tfI˜ [Bkt.] fg. vông tay. — kuer tangin
suuk amaik vông tay thèa m_e.
kugaha kUgh_ [Bkt.] d. f^éu bâi.
kuh kUH [Bkt.] 1(-sangà d. gùoc, mùçi giùap (mùai nhâà.
kuh kUH [Bkt.] 2 d. céy gö. — lian kaik baoh kuh (tngà l_anh cù&n trùai gö (run
l_ép c_épà. § kuh bhong kUH OB! [Bkt.] d. (g¨çà gö f%o. § kuh juk kUH
jU_[Bkt.] d. (g¨çà gö mun. § kuh mariah kUH mrYH [Bkt.] d. (g¨çà gö
mùec, gö h^çng.
kuhlaom mayaom kUOhL mOy [Bkt.] fg. tè%!ng r^&ng. — kuhlaom mayaom
lac bingi (AGAà tè%!ng r^&ng tùçt f_ep.
kuit kVIˇ [Bkt.] t. nh_on. — take kuit s^èng cong, nh_on.
kuk kieng kU_ OkY⁄! [Bkt.] d. cûi ch%o, khu%yu tay. — nyaih mâng kuk kieng
thùuc cûi ch%o.
kuk kU_ [Bkt.] fg. cùui. — kuk akaok trun cùui f^éu xuùçng; kuk duen cùui nh_&t.
§ kuk akaok kU_ aOk@ [Bkt.] fg. cù&m cùui, cù&m f^éu, cù&m c%ç. — kuk
akaok ngap bruk cù&m f^éu lâm vi_"c. § kuk dep kU_ d⁄∏ [Bkt.] d. ùu
tim. — main kuk dep ch!i ùu tim. § kuk luak kU_ lV [Bkt.] fg. q_uy
l_uy, lu^çn cùui. — tama kuk tabiak luak (tngà vâo lu^çn ra cùui.
kulanung kUlnU! [Bkt.] d. c%o lè!n.
kulidong kUlIOdÏ [Bkt.] d. f_ai dè!ng. — di krâh kulidong gi¨èa f_ai dè!ng.
kulik kUlI [Bkt.] d. tu vi_"n.
kulit k [Bkt.] d. cçng vi_"c, lao f_çng. — tuk kulit gi^! lao f_çng.
kumrak kURm_ [Bkt.] d. (c%oà lçng cçng.
kung kU! [Bkt.] 1 t. cong. — barih kung akhar Cham nùet cong c%ua ch¨è
Ch&m.
kur kU‰ [Bkt.] 2 t. trôn. — gaok kur n^çi trôn; ikak mbuk kur bùui tùoc thânh
hînh trôn. § Kur kU‰ [Bkt.] 1 d. Campuchia. — aia Kur nèù!c Cam-pu-
chia; urang Kur ngè^!i Campuchia.
kuraban kUrb˜ [Bkt.] fg. bùç thùi.
kurama kUrm_ [Bkt.] d. châ lâ.
kuramat kUrMˇ [Bkt.] d. long vè!ng.
kurang kUr! [Bkt.] fg. cv karang gi%am, sùut kùem, hao t%çn. — kurang hatai
(APAà hao môn tém trùi.
133
www.atabook.com
kurasi kUrSfl [Bkt.] d. thùap, v_ong léu.
kut kUˇ [Bkt.] 1 d. kùut, nghïa f_ia gia t–çc (Ch&m Bâlamçnà. — patuw kut bia
kùut.
kut kUˇ [Bkt.] 2 t. c_ut, ngù&n. — aw kut tangin ùao ngù&n tay; tarapha kut
qu^én c_ut; urang kut takai ngè^!i c_ut chén. § kut kut kUˇ kUˇ [Bkt.] t.
lon ton, lùup xùup. — nduec kut kut tuei amaik lon ton ch_ay theo m_e.
kuthuw kU_TU◊ [Bkt.] d. (c%oà fuçi chùo.
kuw muw kU◊ mU◊ [Bkt.] fg. géy s_è. — duah baoh kuw muw kiù"m cù! géy
s_è.
la l {tra} kùy hi_"u ghi ph_u ém thùè ba mè!i m°ot trong b_ç ch¨è Akhar Thrah.
la l_ {tra} 1 d. lùa lùach. § la l_ {tra} 2 fg. cv hla nh_ai (nùoi theoà. — urang
ndom blaoh la ngè^!i ta nùoi mâ nh_ai. § la l_ {tra} 3 fg. cv hla hôa. —
la ragem gineng hoâ fi_"u tr°ong.
laa la_ {tra} 2 d. céy lâ a (h_o treà. § laa la_ {tra} 3 fg. qua f^!i (chÏ m_çt
trong hai v_! ch)ongà. § Laa la_ {tra} 1 d. (lângà La A.
laan la˜ {tra} 1 t. cv lian l_anh. — Bilan lian mûa l_anh; lingik malam ni
laan f"m nay tr^!i l_anh. § laan la˜ {tra} 2 t. ngu_çi. — aia lalan je
nèù!c ngu_çi r)oi. § laan drit la˜ Rd^ˇ {tra} t. mùat rè_!i, l_anh ngù&t. —
laan drit chai aia patuw l_anh ngù&t nhè nèù!c fùa. § laan langaoh
la˜ lOF@H {tra} d. l_anh lëo. — laan langaoh yau ni blaoh khin manei
l_anh lëo nhè th°e nây mâ dùam tù&m.
laang la! {tra} 1 d. ph°an (hoaà. — laang bingu ph°an hoa. § laang la!
{tra} 2 fg. t_anh. — laang hajan ka mang nao t_anh mèa r)oi mù!i fi.
laaow lOa@◊ {tra} 1 d. cv liaow f_ot. — laaow liu f_ot céy d^èa. § laaow
lOa@◊ {tra} 2 d. fÏnh. — nao tel liaow mbuen fi tù!i fÏnh f)oi.
laba lb_ {tra} d (ChGà. l_!i nhu_én, l^!i.
labaih lØbH {tra} d. cv libaih dè, th^èa, quùa. — lisei labaih c!m th^èa;
labaih di thau je th^èa (dèà hi¬eu r)oi; nao labaih klau thun je fi quùa ba
n&m r)oi. § labaih labieng lØbH lObY⁄⁄! {tra} t. d)oi dâo. — kaya kar
labaih labieng c%ua c%ai d)oi dâo.
labang lb! {tra} d. l¨ç, hang. — labang takuh hang chu_çt; kalei klau
labang fâo ba l¨ç.
labar lb‰ {tra} d. mùau b)am, ch°at nh)ay. — lika nduec labar v°et thè!ng rÏ
mùau b)am.
labhuen lBV⁄˜ {tra} t. cv libhuen "m. — ndih di tul labhuen n^&m tr"n
n_"m "m; asaih nduec labhuen ng_èa ch_ay "m.
labik lb^ {tra} d. cv libik n!i, ch°on, ch¨ç. — daok hu labik %! cùo n!i;
labik ngap bruk n!i lâm vi_"c.
Labuei lbV‡ {tra} d. (lângà La Bui.
labuh lbUH {tra} fg. cv libuh tùe, ngä. — labuh ruak ngä b_"nh; kayaw
labuh céy ngä; rinaih nduec labuh bùe ch_ay bº tùe.
labuk lbU {tra} 1 d. b_ui, chôm fùam, khùom. — labuk hala b_ui tr)au, khùom
tr)au; labuk kayaw fùam céy. § labuk lbU {tra} 2 d. f)on fi)en. —
padak padeng hu sa labuk xéy d_èng fè_!c m_çt f)on fi)en.
lac lÇ {tra} fg. nùoi, r^&ng. — mai ka kau lac tù!i cho tao nùoi¡; nyu lac gait?
nùo nùoi sao?; o ndom o lac ch%&ng nùoi ch%&ng r^&ng. § lac gek lÇ Og⁄
{tra} k. hu°ong chi. — urang blaoh nyu jup, lac gek adei saai ngè^!i
dèng nùo côn giùup, hu°ong chi anh em. § lac tel lÇ tÒ {tra} k.
134
www.atabook.com
phè!ng chi. — bruk sit blaoh ngap o jieng lac tel bruk praong vi_"c
nh%o mâ lâm khçng n"n phè!ng chi vi_"c lù!n. § lac ley lÇ l⁄Á {tra}
c. h¨!i !i¡. — langik lac ley tr^!i !i.
ladai lØd {tra} d. °ong th¬oi b¨" lô rên. — duei ladai th_ut b¨" (th_ut °ong th¬oi
b¨"à.
ladiew lOdY⁄◊ {tra} t. bùeo t°ot.
laeh la⁄H {tra} 2 t. cv lieh nhi)eu. — mbeng laaeh &n nhi)eu. § laeh la⁄H
{tra} 1 t. fä, th%oa thÈch. — nao main laaeh blaoh mai ndih fi ch!i cho
fä r)oi v)e ng%u. § laeh lauai la⁄H lØaV {tra} t. chùan ch". — chang
laeh lauai blaoh o mboh thei mai f_!i chùan ch" mâ ch%&ng th°ay ai tù!i.
lagah lgH {tra} t. cv ligah m%oi. — lagah rup m%oi mînh; tek trak lagah
tangin xùach n_&ng m%oi tay.
lagaih lØgH {tra} fg. cv ligaih thu_én, h_!p. — lagaih anait lagaih khing
thu_én thè!ng thî thu_én l°ay; dua urang lagaih saong gep biak hai ngè^!i
h_!p vù!i nhau th_ét; lagaih tangin hanuk thu_én tay ph%ai. § lagaih
siam lØgH SY* {tra} d. tri¬en v_ong. — ralo prân saong lagaih siam cùo
nhi)eu n&ng l_èc vâ tri¬en v_ong.
lagaok lOg@ {tra} d. rau g_o (m_çt lo_ai rau r^èng dûng n°au canhà.
lageh lg⁄H {tra} fg. kh"u g_!i, khÈch m_uc, g_!i lông tham, lông ham mu°on.
— drep luai hueng ngap lageh mata manuis blek c%ua c%ai c°at khçng kÿ
d¨" g_!i lông tham c%ua k%e gian.
lah lH {tra} 1 fg. phanh, m%! lù!n. — lah tada aw phanh ùao ng_èc; lah pabah
mbeng m%! lù!n c%èa ra vâo. § lah lH {tra} 2 fg. thùao. — lah ribaong
thùao mè!ng; lah aia brei nduec tama hamu thùao cho nèù!c ch%ay vâo
ru_çng. § lah dhan lH D˜ {tra} fg. tr¬o cânh. — juk yau tabaow,
thraow yau lamalan, lah dhan yau pleng (tng) xanh tè!i nhè s_éy, bô
lan nhè r¬e chûm b)au, cânh lùa xum xu" nhè b_ui s%a. § lah laiy lH ØlÁ
{tra} 1 d. (c%oà m_ét. § lah laiy lH ØlÁ {tra} 2 t. châng h%ang. —
daok lah laiy ng)oi châng h%ang. § lah lH {tra} 3 t. cv alah lè^!i bi°eng.
— manuis alah k%e lè^!i; alah si nao main bi°eng fi ch!i. § lah matah
lH mtH {tra} t. lè^!i bi°eng. — lah matah dalam rup trong mînh c%am
th°ay lè^!i bi°eng.
lahai lØh {tra} 1 fg. cv lihai phai. § lahai lØh {tra} 2 fg. cv lihai
nguçi ngoai, nguçi. — cang ama lahai tian ka mang ndom f_!i cha
nguçi lông r)oi mù!i nùoi.
laham lh* {tra} fg. m_oc, n%ay m)am. — asar amil laham h_at me n%ay m)am;
laham tagok di haluk m_oc l"n t^è dèù!i f°at.
lahem lh° {tra} t. xanh rî. — tanran padai lahem f)ong lùua xanh rî. §
lahem jao lh° Oj@ {tra} d. (mâuà xanh lùa céy. § lahem mbak lh°
ı {tra} t. f_ém fâ. — ber jao lahem mbak mâu xanh f_ém fâ.
lahey lh⁄Á {tra} t. mùat m%e. — libik padei lahey n!i nghÏ mùat m%e.
lahi lhfl {tra} d. m_çt lo_ai déy leo cùo trùai.
lahieng lhY⁄! {tra} d. nèù!c m_ét. — aia lahieng m_ét hoa.
lahik lh^ {tra} fg. cv lihik m°at. — lahik darah m°at mùau; nduec lahik
ch_ay m°at; ngap lahik jien fùanh m°at ti)"n.
lahin lh^˜ {tra} t. cv lihin khçng t°ot lânh.
lahiw lh^◊ {tra} 1 t. s°ong f_çng. § lahiw lh^◊ {tra} 2 t. tinh t°e.
135
www.atabook.com
lahuai l {tra} t. xa vù&ng, xa x&m. — sep peng lahuai ti°eng nghe xa vù&ng
(t^è xa v_ong l_aià.
lai lao lafl lOa_ {tra} t. °om y°eu. — laai laao baok brah hay fau v_&t vâ °om
y°eu.
lai lifl {tra} d. cv lii thùung. — padai bak lii lùua f)ay thùung.
lai Øl {tra} fg. n"m, hôa l¨én, pha tr_çn. — mâk dua kaya lai saong gep lùéy
hai thùè pha tr_çng vù!i nhau; lai aia masem n"m canh chua. § lai jua
Øl jV_ {tra} fg. biù"n mùét. — ngap hatai lai jua (tngà gan l^y cùç chùép thî
chºu mùét mùat, thi_"t thôi. § lai tai Øl Øt {tra} fg. thùét tùan, phén tùan,
t%è tùan. — anâk bik lai tai ni sa urang deh sa urang con cùai tùè tùan n!i
féy m_çt ngè^!i, ch¨ç kia m_çt ngè^!i; mbeng anguei lai tai abih c%ua c%ai
bº thùét tùan hù"t.
laieng laY⁄Ï {tra} t. xi"u v_eo, nghi"ng xu°ong. — dhan krâm lia laieng
trun kraong cânh tre ngi"ng xu°ong sçng.
laih ØlH {tra} fg. l%ay, l_&t, nh_&t. — laih njem nh_&t rau, l_&t rau; laih jadaih
phaw l%ay cô sùung; laih dom cambieng klak tr%ay mùéy nhùanh b%o fi.
laik Øl {tra} 1 fg. th%a, buçng. — laik amel th%a rui; laik jrai buçng mân.
§ laik Øl {tra} 2 fg. rù!t, r!i. — laik trun rù!t xuùçng; hajan laik mèa
r!i. § laik Øl {tra} 3 fg. bº vèù!ng vâo. — laik di thraiy f%ç n_!; laik
di phat bº vong bù&t. § laik Øl {tra} 4 fg. mùét. — laik janâng mùét
chùèc. § laik Øl {tra} 5 t. v^èa, xùèng, h_!p. — laik saong rup v^èa v_&n
vù!i hînh vùoc; dua urang laik saong gep hai ngè^!i xùèng h_!p vù!i nhau;
laik di hatai v^èa ùy. § laik aih Øl ØaH {tra} kng. t_ut h_éu (khçng
theo kºpà. — nao laik aih hadei fi t_ut h_éu. § laik aia Øl aY_ {tra}
tg. f!m nèù!c, r%ay nèù!c (cho ngè^!i chù"tà. § laik ragem Øl rg°
{tra} t. &n nhºp. — gineng taong laik ragem saong gep trùçng fùanh &n
nhºp vù!i nhau. § laik hadei Øl hdE {tra} fg. sau rùçt. — nao laik
hadei fi sau rùçt.
laiy ØlÁ {tra} d. cn takai chén. — palak laiy bân chén; rao laiy r%èa chén.
§ laiy laong ØlÁ Ol@Ï {tra} d. chén c%&ng. — nao rao laiy laong ka
blaoh ndih fi r%èa chén c%&ng r^çi mù!i fi ng%u.
lak l {tra} 1 d. khù&c (# 1/8 c%ua tukà. — sa lak m_çt khù&c (f)ong h)oà. § lak
l {tra} 3 d. m_çt lo_ai mâu b^&ng th_èc v_ét. — nyaom lak nhu_çm mâu
''lak''. § lak l {tra} 5 fg. thu_ét l_ai, k¬e l_ai. — lak wek kadha urang
ndom thu_ét l_ai chuy_"n ngè^!i ta nùoi. § lak kabak l kb {tra} t.
oang oang — ndom lak kabak nùoi oang oang.
lak l {tra} 2 d. cv alak rè_!u. — mabuk lak say rè_!u; klak lak (caià b%o
rè_!u. § lak kaok l Ok@ {tra} d. rè_!u f)au (rè_!u nh°atà. § lak riak
l rY {tra} d. rè_!u n°au (rè_!u c°atà.
lak l {tra} 4 fg. fùanh h!i. § lak lei l l‡ {tra} t. th°am thùap. — mbeng
o lak lei &n ch%&ng th°am thùap vâo féu.
lakah lkH {tra} d. cv likah l¨" cèù!i. — ngap lakah ka anak lâm l¨" cèù!i
cho con; bilan lakah mai tel mûa cèù!i f°en.
lakah lkH {tra} d. sam (tran nh%o cùo vº chua &n fè_!cà.
lakai lØk {tra} d. khoai khai.
lakaik lØk {tra} fg. cây xù!i, cây tr%!. — ngap hamu juai luai kakaik lâm
ru_çng f^èng qu"n cây xù!i (cây tr%!à.
136
www.atabook.com
lakao lOk@ {tra} fg. bèù!c qua. — lakao gan rup urang bèù!c qua thén
ngè^!i; lakao tapa ribaong bèù!c qua con mè!ng.
lakau lkU⁄ {tra} fg. cv likau xin, c)au xin. — duah lakau mbeng fi &n xin;
pandang tangin lakau ng%èa tay xin. § lakau adat lkU⁄ adˇ {tra} fg.
xin phùep. — lakau adat di amaik nao palei atah xin phùep m_e fi qu"
xa.
lakei lk‡ {tra} 1 d. cv likei con trai, trai. — sa urang lakei m_çt ngè^!i con
trai; lakei kamei jang mai tel trai gùai cüng tù!i f%u.
lakei lk‡ {tra} 2 d. cv likei ch)ong. — lakei dahlak nao likuk je ch)ong tçi
fi kh%oi r)oi; ka hu lakei o chèa cùo ch)ong.
lakhun lKU˜ {tra} d. phên. — lakhun juk phên fen; lakhun mbong phên
chua.
laksa ls_ {tra} d. mè^!i ngân; h^&ng hâ sa s°o. — lak sa patuk ngaok lingik
h^&ng hâ sa s°o vî sao tr"n tr^!i.
lakuah lkVH {tra} d. c%u ri)eng.
lakuai lØkV {tra} d. (conà cù&c kùe.
lakuec lkV⁄Ç {tra} d. (déyà bèù!m.
lakuk lkU_ {tra} d. cv likuk sau, f^&ng sau. — daok likuk dahlak %! sau tçi.
lama lm_ {tra} cv lima n&m. — lama urang n&m ngè^!i. § lama janak
lm_ jn {tra} kng. l&ng chai, chºu khùo. — ngap mbeng lama janak
chºu khùo lâm &n.
lamai lØm {tra} d. (cùaà fu°oi.
lamak lm {tra} 1 d. cv limak m¨!. — lamak pabuei m¨! heo. § lamak
lm {tra} 2 t. bùeo, m_ép. — mbeng ka lamak blaoh ndih &n cho bùeo
r)oi ng%u.
lamalan lml˜ {tra} d. (céyà chûm b)au. — lamalan tanaow chûm b)au
f_èc; lamalan binai chûm b)au cùai.
laman lm˜ {tra} t. hi)en lânh. — manuh laman tÈnh n°et hi)en lânh.
lamang lm! {tra} t (idà. th°at kinh, kinh hoâng.
lamaow lOm@◊ {tra} d. cv limaow bô. — lamaow bhong liah taok
lamaow juk (cfà bô f%o li°em fÈt bô fen (b°ep l%èa vâ n)oià.
lambak lı_ {tra} 3 t. cv limbak b_u, b_u b¨ém. — anak rinaih lambak tr%e
em b_u b¨ém. § Lambak lı_ {tra} 1 d. (lângà Phû Nhi"u (Phan RÈà.
§ Lambak lı_ {tra} 2 d. Thanh Hùoa.
lambang lı! {tra} t. phùat f_at. — ngap mbeng tel harei lambang lâm &n
f°en ngây phùat f_at. § lambang mbaok lı! Oı@ {tra} t. vinh d_è. —
ngap lambamg mbaok amaik ama lâm vinh d_è cha m_e.
lambaong lOı# {tra} 1 fg. lang thang. — lambaong di mblang tanran fi
lang thang ngoâi f)ong. § lambaong lOı# {tra} 2 fg. thÈ ngh_"m,
nghi"n cùèu. — lambaong ilimu nghi"n cùèu khoa h_oc.
lambat lıˇ {tra} d. s_è khùuc x_a.
lambit lı^ˇ {tra} fg. qu&ng. — lambit ghuai haluk tama aia qu&ng c_uc
f°at xu°ong nèù!c.
lambung lıU! {tra} vch. cèng. — lambung ai ley! cèng (ngè^!ià c%ua anh !i¡.
lamen lm⁄˜ {tra} t. cv limen m)em, y°eu. — lamen tangin lamen takai
(tng) chén tay y°eu m)em; lamen tauk m)em g°oi. § lamen lamaih lm⁄˜
lØmH {tra} t. y°eu ù!t. — lamen lamaih klaih arak lo_ai fùèt gén y°eu ù!t.
137
www.atabook.com
lameng lm⁄! {tra} fg (idà. khi°ep s_!.
lami lamen lmfl lm⁄˜ {tra} t. m)em m_ai. — rup pabhap lami laman thén
hînh m)em m_ai.
lamin lm^˜ {tra} d. rçm. — anak rinaih ndaih lamin fùèa bùe n¬oi rçm.
lamuk lm_U {tra} fg. cv limuk ghùet. — maong ka lamuk rinaih fùèa bùe
th°ay d¨" ghùet; lamuk di urang ghùet ngè^!i.
lamut lmUˇ {tra} d. (céyà m_én.
lan l˜ {tra} 1 d. sén lùua. — lan bambu padai sén ph!i lùua. § lan l˜
{tra} 2 d. däy, xéu, hâng. § lan l˜ {tra} 3 d. °ong dâi b^&ng tre dûng
b¨éy lè!n. § lan l˜ {tra} 4 chm. con, ch%e, l_on — lan mrai l_on chÏ,
ch%e chÏ. § lan kandah l˜ kÎH {tra} d. ch¨è bûa bînh chùeo. § lan
cambang l˜ cı! {tra} d. chÏa hai.
lan l˜ {tra} 5 d. cv bilan thùang. — lan sa thùang thùè nh°at; lan abih h°et
thùang.
lanah lnH {tra} d. b°en. — lanah padei n!i nghÏ.
lanaik lØn {tra} t. cèng, y"u quùy. — anak kamei lanaik con gùai cèng.
lanang ln! {tra} 1 t. cv linang r_çng, r_çng ch¨ç. — sang daok lanang nhâ
côn r_çng; daok lanang di gep ng)oi r_çng ch¨ç vù!i nhau. § lanang ln!
{tra} 2 t. cv linang r%anh, r¨çi vi_"c. — tuk lanang ka dahlak mang nao
gi^! r%anh tçi mù!i fi. § lanang lanuai ln! lØnV {tra} t. r_çng räi, —
sang daok lanang lanuai nhâ %! r_çng räi. § lanang lahey ln! lh⁄Á
{tra} t. khang trang — aduk bac lanang lahey phông h_oc khang trang.
§ lanang hatai ln! hØt {tra} t. r_çng lè_!ng, qu%ang f_ai. — sa urang
gru lanang hatai m_çt ngè^!i th)ay qu%an f_ai. § lanang ha ln! h_ {tra}
t. d¨" däi; d¨" chºu. — manuh manang lanang ha tém tÈnh d¨" chºu.
lanaong lOn@Ï {tra} d. sân nhâ c¬o Ch&m. — takuh nduec ala lanaong
chu_çt ch_ay dèù!i sân.
landah lÎH {tra} d. (céyà b)o hôn (f¬e su°ot cùaà.
landaow lOÎ@◊ {tra} d. céy lô fô.
lang l! {tra} 1 d. tùach, chùen b^&ng f)ong. § lang l! {tra} 2 fg. cù&t nghïa,
gi%ai. — lang ar gi%ai nghïa bùong; dahlak lang hu panuec pandao tçi
gi%ai fè_!c céu f°o. § lang l! {tra} 3 fg. tr%ai. — lang ciew tr%ai chi°eu;
ula lang drei rù&n bung ra (sau khi t_è cu_çn trôn l_aià. § lang l! {tra} 4
fg. thùao, m%!. — lang talei thùao déy. § lang kar l! k‰ {tra} fg.
kh°an, c)au nguy_"n. — lang kar likau po thraong daong kh°an xin tr^!i
cùèu vù!t. § lang cak l! c {tra} chm. xù!i r!m l)an f)au (f¬e lâm lùua bùo
r^!i raà. § lang yah l! yH {tra} fg. gi%ai thÈch. — hu dom cei lang yah
fè_!c cùac chùu gi%ai thÈch. § lang haluw l! hlU⁄ {tra} fg. truy nguy"n,
tîm c_çi ngu)on.
lang saom l! Os {tra} d. (Và lâng xùom.
langal lFÒ {tra} d. cv lingal cùai cây.
langaoh lOf@H {tra} t. cv lingaoh fi°ec. — langaoh dua gah tangi fi°ec c%a
hai tai; liu langaoh d^èa fi°ec (hèà. § langaoh kapal lOf@H kpÒ {tra}
t. fi°ec f_&c. § langaoh langun lOf@H lfU˜ {tra} d. fi°ec lùac, fi°ec (nùoi
chungà.
langaok lOf@ {tra} t. cv lingaok r°at ngon.
138
www.atabook.com
langaom lOf {tra} 1 fg. bu)on ng%u. — madeh malam lo langaom thùèc
f"m quùa c%am th°ay bu)on ng%u. § langaom lOf {tra} 2 t. nh^è, ng°au.
— langaom kakua f°at gi)am fä nh^è.
langé lf_ {tra} d. cv lingé mê. — mak langâ jaw ka Yuen (cd) fong mê
giao cho ngè^!i Kinh.
langei lf‡ {tra} d. (céyà chûm ngéy.
langék lf {tra} t. cv lingék ng°at. — ataong tama duk hatai langâk
fùanh vâo ch°an th%uy (ùècà bº ng°at.
langém lf* {tra} t. bûi. — habei bong gem yaman gem langâm khoai lang
v^èa ng_ot v^èa bûi.
langén lf˜ {tra} d. cv lingén ng¨çng.
langik lf^ {tra} d. cv lingik tr^!i; çng tr^!i. — langik halei ngap duis di
klaong çng tr^!i nâo hânh h_a con; per tagok ngaok langik bay l"n tr^!i.
langim lf& {tra} t. th!m ngon.
langiw lf^◊ {tra} d. cv lingiw ngoâi. — pak lingiw sang b"n ngoâi nhâ;
daok pak langiw %! b"n ngoâi.
languei lfV‡ {tra} t. cv linguei vù&ng.
languw lfU◊ {tra} 1 t. t°ot f_ep. § languw lfU◊ {tra} 2 t. s_&c s¨!, di"m
dùua.
laning ln^Ï {tra} d. giun f°at, trûn. — laning ngap apan wah trûn lâm m)oi
céu.
lanung lnU! {tra} d. lè!n. — caoh lanung fâo lè!n; wah lanung céu lè!ng;
mata lanung mù&t lè!n.
lanya lZ_ {tra} d. linya giùong. — lanya wak gaok lisei giùong treo n)oi
c!m; lanya naong njuh giùong gùanh c%ui.
lanyaiy lØzÁ {tra} 1 d. hâng hi"n. § lanyaiy lØzÁ {tra} 2 fg. cv
linyaiy ngo%anh. — lanyaiy maong aiek ngo%anh nhîn xem.
lanyan lZ˜ {tra} fg. cv linyan thang. — jak di gai lanyan ndik tagok
bù&c céy thang trêo l"n.
lanyi lanyut lzfl lzUˇ {tra} t. m%anh mai. — kamei lanyi lanyut fân bâ
m%anh mai.
lanyim lz& {tra} t. cè^!i n_u. — manuis jak klao lanyim, ra gila klao aot
(tng) ngè^!i khçn cè^!i n_u, th^&ng kh^! cè^!i inh tai.
lanyut lZUˇ {tra} t. cv linyut "m dºu.
lanyut lzUˇ {tra} t. m%anh kh%anh. — kamei dara lanyut cç gùai m%anh
kh%anh.
Lao Ol@ {tra} d. Lâo. — aia Lao nèù!c Lâo; urang Lao ngè^!i Lâo.
laoh Ol@H {tra} d. tùém b%ang. — laoh wak akhar tùém b%ang viù"t.
laok Ol@ {tra} 1 fg. l_çt. — laok kalik takuh l_çt da chu_çt. § laok drei
Ol@ RdE {tra} uùçn mînh, l%a lèù!t, th%a c%èa. — kalang par laok drei di^"u
bay l%a lèù!t; mbeng laok drei &n th%a c%èa. § laok drei laok jan Ol@
RdE Ol@ j˜ {tra} tng. tho%ai mùai, th%a c%èa. — huak saong amaik o trei,
huak saong kamei laok drei laok jan (tngà &n c!m vù!i m_e khçng no, &n
c!m vù!i v_! thî &n th%a c%èa.
laok Ol@ {tra} 2 fg. mùoc. — laok mata mùoc mù&t; laok tama labang (th_ocà
vâo hang mùoc ra. § laok caok Ol@ Oc@ {tra} t. lùau tùau. — manuh
manâng laok caok tùinh nù"t lùau tùau.
139
www.atabook.com
laong Ol@Ï {tra} 1 d. (cùaà nhùai. § laong Ol@Ï {tra} 2 fg. th%è. — laong
sunuw th%è phùep; laong tian urang th%è lông ngè^!i ta. § laong aek
Ol@Ï aY⁄ {tra} fg. th%è thùach. — laong aek urang nan yau halei th%è
thùach ngè^!i fùo xem thù" nâo.
laor Ol@‰ {tra} fg. lùao. — ndom laor nùoi lùao. § laor kataor Ol@‰ kOt@‰
{tra} t. x%ao trùa. — ban laor kataor, juai peng nyu th^&ng x%ao trùa, f^èng
cùo nghe nùo.
laot phaw Ol@ˇ P◊ {tra} d. thuùçc sùung.
laow Ol@◊ {tra} fg. lo. — ngap mbeng sanâng thau laow (APAà lâm &n
biù"t lo nghï. § Laow Ol@◊ {tra} 1 d. Trung Hoa. — aia Laow nèù!c
Trung Hoa; urang Laow ngè^!i Trunh Hoa.
laoy Ol@Á {tra} 1 d. fùém. — brei ka nyu sa laoy cho hù&n m_çt fùém. § laoy
Ol@Á {tra} 2 fg. th_ui. — laoy tama tada th_ui vâo ng_èc.
lap l∏ {tra} t. r%e. — blei lap mua r%e; palei lap bùan r%e; lap di ndom nh_e
mi_"ng. § lap klak thaoh l∏ kL OT@H {tra} r%e m_at. § lap pap l∏
p∏ {tra} t. r%e r)e. — kaya pablei lap pap f)o bùan r%e r)e.
lapa lp_ {tra} t. cv lipa fùoi. — lapa tian fùoi b_ung; panal lapa lùot d_a.
Lapac lpÇ {tra} d. (lângà Kâ Dâi.
lapan lp˜ {tra} d. n°ep g°ap, fè^!ng vi)en. — lapan aw fè^!ng g°ap ùao.
lapang lp! {tra} d. (idà b)au tr^!i.
lapei lp‡ {tra} fg. cv lipei m!, chi"m bao. — ndih lipei n^&m m_çng, n^&m
m!; lapei mboh amaik diip wek n^&m m! th°ay m_e s°ong l_ai.
laphuai lØPV {tra} t. cv liphuai u¬e o%ai. — war ni mboh laphuai di rup
hçm nay trong mînh th°ay u¬e o%ai.
lapih lp^H {tra} 1 t. cv lipih m%ong. — sa blah biar lapih m_çt t^! gi°ay
m%ong. § lapih lp^H {tra} 2 t. cv lipih thèa. — drak padai lipih gieo
lùua thèa; atem lapih c°ay thèa.
lar l‰ {tra} 1 d. cu_çn f¬e qu°an t°am l_ua. § lar l‰ {tra} 2 t. cùèng cùap. — lar
wek ph_uc sùèc.
lasa lS_ {tra} d. mè^!i v_an.
latah ltH {tra} d. cv litah fÏa. — latah kabaw fÏa tréu; latah kabuak fÏa
h_e.
latai lØt {tra} d. giùat. — latai canang giùat giè^!ng.
lataih lØtH {tra} 1 t. nhu nhè_!c, suy y°eu. — manuis lataih oh ngap hagait
truh k%e nhu nhè_!c ch%&ng lâm n"n vi_"c gî. § lataih lØtH {tra} 2 t.
m)em nhün; %eo l%a, m%anh d%e.
lathun lTU˜ {tra} d. cv lithun hânh. — sa akaok lathun m_çt c%u hânh. §
lathun kem lTU˜ k° {tra} d. c%u nùen.
lathung lTU! {tra} d. c°oi. — buh tama lathung chai b%o vâo c°oi xay. §
lathung hala lTU! hl_ {tra} d. c°oi tr)au.
lau lu_ {tra} d. cv liu (céyà d^èa. — phun liu sang adei céy d^èa nhâ em.
lauai lØaV {tra} d. cv liuai b", nghùe. — limapw liuai bô nghùe; kabaw liuai
tréu nghùe.
lawah lvH {tra} d. cv liwah kho%ang khçng. — ngaok lawah tr"n khçng
trung; ciim per tama lawah chim bay vâo kho%ang khçng.
lawaiy lØvÁ {tra} d. h)o dùan. — wak lawaiy qu°ay h)o; tap lawaiy dùan h)o.
lawan lv˜ {tra} 1 d. vüng nèù!c, f)am l)ay. — tiap kabaw tama lawan fu¬oi
tréu vâo vüng nèù!c. § lawan lv˜ {tra} 2 t. h¨èu nghº, thén thi_"n.
140
www.atabook.com
lawang lv! {tra} t. cv liwang °çm. — akaok njep hagait ha lawang con cô
!i¡ t_ai sao m)ay °om.
lawik lv^ {tra} t. cv liwik léu. — lawik harei léu ngây; lawik malam
khuya.
laya ly_ {tra} d. g^èng. — masin laya mù&m g^èng. § laya apuei ly_ apV‡
{tra} d. g^èng l%èa. § laya aia ly_ aY_ {tra} d. g^èng nèù!c. § laya
baok ly_ Ob@ {tra} d. g^èng thè^!ng.
layam ly* {tra} d. (céyà fi"n fi¬en.
layau lyU⁄ {tra} 1 t. cv liyau hùeo. — phun glai thu layau céy r^èng khç
hùeo. § layau lyU⁄ {tra} 2 t. phai mâu. — aw layau ùao phai mâu.
layum lyU* {tra} t. rém mùat. — phun kayaw glaong layum thén céy cao vâ
rém mùat.
le Ol– {tra} fg. hiù"n, déng. — ba drep nao le ka urang mang c%ua c%ai déng
cho ngè^!i.
leh l⁄H {tra} 1 fg. f%" xuùçng. — leh njuh xuùçng c%ui; leh di haluk f%" dèù!i
fùét. § leh l⁄H {tra} 2 fg. xöa, c%!i. — leh mbuk xöa tùoc; leh khen c%!i
qu^én. § leh tangin l⁄H tfI˜ {tra} r%anh tay. — ngap bruk luic harei o
leh tangin sa tuk halei lâm vi_"c suùçt ngây, ch%&ng r%anh tay m_çt gi^! nâo.
§ leh drei thaoh l⁄H RdE OT@H {tra} fg. f%" tr^én. — leh drei thaoh ngap
bruk di pandiak f%" mînh tr^én lâm vi_"c ngoâi nù&ng. § leh padei l⁄H
pdE {tra} fg. ngh%i ng!i. — ngap bruk oh hu sa tuk halei si leh padei
lâm vi_"c ch%&ng cùo m_çt gi^! nâo f%" ngh%i ng!i. § leh panuec l⁄H pnV⁄Ç
{tra} fg. dùèt l^!i. — ndom o ka leh panuec nùoi chèa dùèt l^!i. § leh
malun l⁄H mlU˜ {tra} fg. c%!i tru^çng. — anâk rinaih manei leh malun
tr%e em tù&m c%!i tru^çng. § leh yua l⁄H yV_ {tra} fg. t_am trùu. — leh yua
tapa malem t_am trùu qua f"m. § leh luai l⁄H ØlV {tra} fg. thçi fi —
leh luai baik! juai ngap tra juai thçi fi¡ f^èng lâm th"m n¨èa.
lei l‡ {tra} f. halei khçng. — hu lei? cùo khçng?; njep lei? cùo fùung
khçng?.
lem l° {tra} fg. lùép. — lem haluk lùép fùét; lem danaw lùép vüng.
Lemben l°b⁄‰ {tra} d. (lângà Lém Giang (Ma Lémà.
lembil l°bIÒ {tra} fg. b_çi b_ac. — kamei siam thaik lembil likei (tngà ngè^!i
fân bâ nhan sù&c hay b_çi b_ac ch^çng.
lembir l°bI‰ {tra} fg. kù"t dùinh.
lemlai l°Øl {tra} kng. câ chù!n, qu%y quy_"t. — ban nan lemlai biak th^&ng ùéy
qu%y quy_"t th_ét; lemlai mbaok b%an m_&t câ chù!n.
lemlir l°lI‰ {tra} d. tr^én. — duei lemlir kùeo tr^én; paoh paca lemlir tr^én
thiù"t.
lemmanga l°mf_ {tra} 1 d. (céyà v%ay ùçc.
lemmanga l°mf_ {tra} 2 d. c%èa bi%"n. — aia kraong nduec trun lemmanga
nèù!c sçng ch%ay xuùçng c%èa bi%"n.
lemmangei l°mfE {tra} d. (céyà so füa.
Lemnga l°f_ {tra} d. Xùom C%èa (Fçng Téy Giangà (Ninh Thu_énà.
len l⁄˜ {tra} d. gùçm, fùét sùet. — kaya mâng len f^ç gùçm; gaok len n^çi gùçm;
tanâh len fùét sùet.
leng l⁄! {tra} 1 d. (njem-à m^çng t!i. — bai njem leng nùéu canh rau m^çng
t!i. § leng l⁄! {tra} 2 fg (idà. chùèa, f_èng. § leng ka l⁄! k_ {tra} 1 d.
Tùich Lan (Xri-lan-caà. § leng ka l⁄! k_ {tra} 2 t (idà. th^én k^y, k^y di_"u.
141
www.atabook.com
lep l⁄∏ {tra} 1 d. duy"n. — patuah lep cùo duy"n (mayà. § lep l⁄∏ {tra} 2
fg. che giùéu. — lep mata thçi mi"n; wer yau urang lep (tngà qu"n nhè
bº che giùéu (mùét trùi nhù!à. § lep l⁄∏ {tra} 3 fg. xù"p. — lep biar xù"p
giùéy; lep khen aw xù"p qu^én ùao. § lep bhep l⁄∏ B⁄∏ {tra} d. duy"n.
may, may mù&n. — tuah lep bhep may mù&n; cùo duy"n may. § lep
ramik l⁄∏ rmI {tra} fg. xù"p f_&t. — lep ramik kaya kar xù"p f_&t f^ç
f_at.
lew Ol⁄◊ {tra} (abaw-à d. ùçc ma.
ley l⁄Á {tra} c. !i¡. — lingik ley! tr^!i !i¡; amaik amâ ley cha m_e !i.
lia lY_ {tra} t. trïu. — baoh lia dhan trùai céy trïu cânh.
liaeh lâ⁄H {tra} p. cv laaeh cn liaeh liai nhi)eu, quùa. § liaeh liai lâ⁄H
l^Øa {tra} p. nhi)eu, quùa, fä f^!i. — nao liaeh liaai blaoh gilac mai
sang fi cho fä f^!i r)oi l_ai v)e.
liah lYH {tra} fg. liù"m; nù"m. — asau liah pangin chùo liù"m chùen; mbeng
yau asau liah (tngà &n nhè chùo liù"m; liah sara liù"m muùçi.
lian lâ˜ {tra} 1 t. cv laan l_anh. — aia lian nèù!c l_anh. § lian lâ˜ {tra}
2 t. cv laan ngu_çi. — lisei lian c!m ngu_çi. § lian kaik baoh kuh
lâ˜ Øk Ob@H kUH {tra} (tngà l_anh ngù&t, l_anh bu°ot. § liah mah lâH
MH {tra} t. ng¬on ngang, b^èa bäi. — sang danaok liah mah nhâ c%èa
ng¬on ngang; pangin jaluk caik liah mah chùen bùat f¬e b^èa bäi.
liaow lÔa@◊ {tra} 1 d. cv laaow f_ot. — liaow patei f_ot chu°oi. § liaow
lÔa@◊ {tra} 2 d. cv laaow fÏnh. — liaow cek fÏnh nùui. § liaow
lÔa@◊ {tra} 3 t. co ro, c%u r%u. — daok liaow ng)oi co ro; manuk liaow
gâ cû rû.
liaua lâV_ {tra} fg. cây. — urang liaua ngè^!i cây; liaua tanah cây f°at.
liauai l^ØaV {tra} d. cv laauai nghùe. — liauai tanaow nghùe f_èc; liauai
binai nghùe cùai.
liba l^b_ {tra} d. cv laba g%oi. — liba ikan g%oi cùa.
libaih l^ØbH {tra} t. cv labaih th^èa dè. — libaih jien th^èa ti)en.
libak l^b_ {tra} fg. ch_ay lùup xùup.
libang l^b! {tra} d. cv labang l¨ç, hang. — libang tangi l¨ç tai; libang ajah
hang dçng; cakac libang moi l¨ç.
libhuen l^BV⁄˜ {tra} t. cv labhuen "m.
libik l^b^ {tra} d. cv labik n!i ch°on, ch¨ç. — libik daok ch¨ç %!. § libik
deng l^b^ d⁄! {tra} d. fºa vº. — libik deng ligaih njep fºa vº xùèng
fùang.
libleng l^bL⁄Ï {tra} d. ch°oc, l%!.
libua l^bV_ {tra} fg. rau mçn.
libuah l^bVH {tra} fg. cv labuah tân hùeo; suy tân. — hajieng sa baoh
libuah jruh ndei (AGA) ra chÏ m_çt trùai r)oi tân hùeo ùua r_ung.
libuak l^bV {tra} d. b_"nh l_éu.
libuh l^bUH {tra} 1 fg. cv labuh tùe. § libuh l^bUH {tra} 2 fg. ngä, f¬o
xu°ong. — kayaw libuh céy ngä. § libuh l^bUH {tra} 3 fg. lém, nhu°om.
— libuh ruak nhu°pm b_"nh.
libuk l^bU {tra} d. cv labuk b_ui, chôm, khùom. § libuk hamu ben
pachai l^ {tra} d. f)on fi)en vè^!n tè_!c. — Po Klaong Giray peh
tabiak libuk hamu ben pachai (DN) vua Po Klaong Giray m%! r_çng f)on
fi)en vè^!n tè_!c.
142
www.atabook.com
licar l^c‰ {tra} d. (cüà hè!ng vº, hè!ng th!m.
lidam l^d* {tra} 1 t. thoai tho%ai, ch"nh ch°ech. — pabung sang lidam mùai
nhâ thoai tho%ai. § lidam l^d* {tra} 2 t. l¨èng l^!, dîu dºu. — aia nduec
lidam nèù!c l¨èng l^! trçi.
lidi lidia l^dfl l^dY_ {tra} t. r)e râ. — ngap bruk lidi lidia lâm vi_"c r)e râ.
lidia l^dY_ {tra} t. ch_ém räi. — ndom puec lidia &n nùoi ch_ém räi.
lidong lÔdÏ {tra} t. cn lidam lâi lâi, thoai tho%ai.
lidu l^dU_ {tra} 1 d. m)en, ch&n fù&p. § lidu l^dU_ {tra} 2 fg. b%ao länh.
liek OlY⁄ {tra} fg. liù"c. — liek mata liù"c mù&t; liek maong likei liù"c trai.
lien lY⁄˜ {tra} fg. trang trùi. — lien aduk dalam trang trùi n_çi thùét.
lieng hat lY⁄! hˇ {tra} d. huy_"t.
lieng lY⁄! {tra} d. (po-à m_çt chùèc c%ua hoâng thén.
lieng OlY⁄! {tra} 1 fg. tr%ç bçng. — lieng patuw kut tr%ç bçng fùa kùut. § lieng
OlY⁄! {tra} 2 fg. hè%!ng. — da a Po lieng ahar m^!i Ngâi hè%!ng bùanh
trùai.
ligah l^gH {tra} t. cv lagah m%oi. — daok lo ligah rup ng)oi quùa m%oi mînh;
ngap bruk o thau ligah lâm vi_"c khçng bi°et m%oi (m_"tà; ligah tangin
m%oi tay. § ligah lian l^gH lâ˜ {tra} d. c%am l_anh, c%am. — ligah
lian dalam rup bº c%am l_anh (th°ay bº c%am l_anh trong ngè^!ià. § ligah
liguai l^gH l^ØgV {tra} d. m%oi m_"t. — taha rama ligah liguai lo paje
giâ c%a vâ c%am th°ay m_"t m%oi lù&m r)oi.
ligaih l^ØgH {tra} t. cv lagaih thu_én, phû h_!p. § ligaih makré l^ØgH mRk¨_
{tra} t. thÈch h_!p, thu_én l_!i. — ligaih makrâ saong bruk ni thÈch h_!p
vù!i cçng vi_"c nây.
Ligaok lÔg@ {tra} d. (lângà Trî Fùèc (Phan RÈà.
liguai l^ØgV {tra} t. m_"t, ph^! ph_ac. — kabaw liguai paje tréu fä ph^! ph_ac
r)oi.
lihai l^Øh {tra} t. cv lahai phai. — lihai ber phai mâu; lihai alak phai
rè_!u.
lihik l^h^ {tra} 1 fg. cv lahik m°at. — lihik darah tù&t kinh; ngap lihik jien
fùanh m°at ti)en. § lihik l^h^ {tra} 2 t. m°at (ch°età. — cei lihik ti°eng g_oi
ngè^!i chùu fä m°at. § lihik aia l^h^ aY_ {tra} t. vong qu°oc, m°at nèù!c.
— druai lihik aia bu)on vong qu°oc. § lihik gaok l^ {tra} t. vong b%an,
m°at g°oc. — tapuen lihik gaok lü m°at g°oc. § lihik tuw talang l^h^
tU⁄ tl! {tra} m°at tÈch. — nao lihik tuw talang fi m°at tÈch r)oi. § lihik
darah l^h^ drH {tra} fg. tù&t kinh. § lihik ndih l^h^ Î^H {tra} t.
m°at ng%u. — ruw lihik ndih bu)on f°en m°at ng%u. § lihik ndih lihik
daok l^h^ Î^H l^h^ Od@ {tra} (tngà m°at &n m°at ng%u. § lihik phuel
l^h^ PV⁄Ò {tra} t. th°at fùèc, b°at hi°eu. — anak lihik phuel fùèa con (th°at
fùècà b°at hi°eu. § lihik mbaok l^h^ Oı@ {tra} t. m°at m_&t. — lihik
mbaok saong gep gan m°at m_&t vù!i hâng xùom. § lihik sep l^h^ s⁄∏
{tra} fg. tù&t ti°eng. — hia lo lihik sep khùoc quùa bº tù&t ti°eng.
lihin l^h^˜ {tra} t. cv lahin khçng t°ot lânh. — ndam lihin fùam k%e ch°et
kgçng lânh; ndom dom baoh lihin nùoi nh¨èng fi)eu khçng hay ho gî.
lii lian lâfl lâ˜ {tra} t. fi)em f_am, hi)en lânh. — ndom puec lii lian &n nùoi
fi)em f_am.
lii lifl^ {tra} d. cv lai thùung. — lii padai thùung thùoc. § lii kathaok lîfl
kOT@ {tra} d. thùung m%ung (nùoi chungà.
143
www.atabook.com
lijang l^j! {tra} p. cv jang cüng. — lijang yau nan rei cüng nhè th°e °ay.
lik l^ {tra} 1 d. fi°eu. — lik pakaw m_çt fi°eu thu°oc. § lik l^ {tra} 2 fg.
v°an, l&n, cu°on. — lik pakaw v°an thu°oc; lik dien l&n n°en. § lik kleng
l^ kL⁄Ï {tra} d.V lùy trè%!ng.
lika lk_^ {tra} d. cv laka l%!. — baoh lika trùai cùo tî; jieng lika bak rup bº l%!
khù&p mînh. § lika bruk brem l^k_ RbU Rb° {tra} d. ho_ai thè. § lika
likaih l^k_ l^ØkH {tra} t. l%! loùet.
likam l^k* {tra} d. tinh khi°et, rông. — mah likam vâng rông.
likau l^kU⁄ {tra} fg. xin. — likau bruk xin vi_"c. § likau drei l^kU⁄ Rd‡ {tra}
fg. t_a t^è, cùao t^è. — likau drei di po sang cùao t^è ch%u nhâ. § likau
mbeng l^kU⁄ ı⁄! {tra} fg. &n xin — urang likau mbeng k%e &n xin; likau
mbeng palei ni tapa palei deh xin &n t^è lâng nây sang lâng khùac. §
likau kana l^kU⁄ kn_ {tra} fg. c)au xin. — biak gep likau kana bân
nhau fi c)au xin.
likei l^k‡ {tra} d. cv lakei trai, fân çng, nam. — siam likei f_ep trai; jhak
likei x°au trai. § likei kamei l^k‡ km‡ {tra} d. nam n¨è. § likei rei
l^k‡ r‡ {tra} d. nam giù!i (thu_çc v)e fân çngà. — anak dahlak ka thau
likei rei o con tçi chèa bi°et gî v)e fân çng féu.
likhah l^KH {tra} d. cv lakhah l¨" cèù!i. — ngap likhah lâm l¨" cèù!i. §
likhah caga l^KH cg_ {tra} d. l¨" cèù!i, ti_"c cèù!i.
likhat l^Kˇ {tra} fg (idà. canh gùac.
likhun l^KU˜ {tra} d. cv lakhun phên chua.
likuah l^kVH {tra} d. (céyà ri)eng.
Likuk Kut l^kU_ kUˇ {tra} d. (lângà Trè^!ng Sanh (Ninh Thu_énà.
likuk l^k_U {tra} d. cv lakuk sau. — likuk ging sau nhâ b°ep; daok pak
likuk dahlak ng)oi phÈa sau tçi.
lima l^m_ {tra} cv lama n&m.
limah l^MH {tra} fg. hi°en, déng. — limah drep déng c%ua. § limah rup
l^MH r_U∏ {tra} fg. hi°en thén. — limah rup ka urang hi°en thén cho
ngè^!i.
limai l^Øm {tra} d. mây, mâng. — liamai tian mâng m¨! b_ung; limai pasei
mâng sù&t rÏ.
limaih l^ØmH {tra} t. hi)en, ngoan.
limak l^m {tra} 1 d. cv lamak m¨!. § limak l^m {tra} 2 t. cv lamak
bùeo, m_ép. § limak ut l^m uˇ {tra} t. bùeo f¨éy. § limak cak l^m
c {tra} t. m_ép m_ap. — rup pabhap limak cak thén hînh m_ép m_ap. §
limak wil l^m v^Ò {tra} t. bùeo trôn. — limak wil akaok wil iku bùeo
tr_uc bùeo trôn. § limak pliw l^m pL^◊ {tra} t. bùeo mùup, bùeo phº.
liman l^m˜ {tra} 2 d. voi. — bila liman ngâ voi; traom liman vôi voi;
waong liman bânh voi. § liman masuh l^m˜ mSUH {tra} d. voi tr_én,
chi°en tè_!ng. § Liman l^m˜ {tra} 1 d. (lângà Phùu Nhén.
Limaong (Hamu-à lÔm# {tra} d. (lângà Tçn Thânh (Phan RÈà.
limaow lÔm@◊ {tra} d. cv lamaow bô. — rideh limaow xe bô; dua drei
limaow hai con bô; liua mang limaow cây vù!i bô. § limaow rideh
lÔm@◊ rÔd⁄H {tra} d. bô xe (bô dûng f¬e kùeo xe, phén bi_"t vù!i bô f¬e
câyà.
limbak l^ı_ {tra} t. cv lambak b_u s¨èa. — anak kamar limbak tr%e con b_u
s¨èa.
144
www.atabook.com
limbung l^ıU! {tra} 1 t. tè!i t°ot. — phun kayaw limbung céy tè!i t°çt. §
limbung l^ıU! {tra} 2 t. phè!ng phi, b_u b¨ém, n%! nang. — ranaih
limbung em bùe b_u b¨ém; magait nan biruw brok dara maong limbung
biak cç °ay mù!i f°en tu¬oi d_éy thî thén hînh (th°ayà n%! nang th_ét.
limen l^m⁄˜ {tra} t. cv lamen m)em, y°eu. § limen ganat l^m⁄˜ gNˇ
{tra} t. y°eu bùong vÈa. — thur mak limen ganat m°at h)on, y°eu bùong vÈa.
§ limen limuc l^m⁄˜ l^mUÇ {tra} t. m)em y°eu. — tangin takai limen
limuc tay chén m)em y°eu.
limuk l^m_U {tra} fg. cv lamuk ghùet. § limuk rinaih l^mU_ r^ØnH {tra}
d¨" ghùet (dûng cho tu¬oi vº thânh ni"nà. — ban asit ndom maong ka
limuk rinaih biak th^&ng nh%o &n nùoi d¨" ghùet th_ét.
limut l^mUˇ {tra} d. (céyà bè%!i.
lin l^˜ {tra} 1 fg. cv alin t_&ng. — kaya lin v_ét t_&ng; lin kaya t_&ng v_ét; lin
matuw t_&ng cç déu chùu r¬e.
lin l^˜ {tra} 2 t. cv lir lai lùang, t°oi mû. — darah nduec lin mùau ch%ay lai
lùang; hajan lin lingik mèa t°oi mû tr^!i f°at. § lin tapin l^˜ tp^˜ {tra}
t. t°oi t&m, u t°oi. § lin maklem l^˜ mkL° {tra} t. cv lir maklem u ùam,
mû mºt. — lingik lin maklem tr^!i u ùam. § lin manak l^˜ mn {tra}
d. vi trûng.
linang l^n! {tra} 2 t. cv lanang r_çng. — sang linang nhâ r_çng. § linang
l^n! {tra} 3 t. r%anh r¨çi. — ai hu linang anh cùo r%anh r¨çi khçng? §
linang rup l^n! rU_∏ {tra} t. r%anh thén. § linang linuai l^n! l^ØnV
{tra} t. r%anh r¨çi; r_çng räi. § Linang l^n! {tra} 1 d. (lângà Lè!ng Cang
(Ninh Thu_énà.
linay l^nÁ {tra} d. mâng (lù!p m%ong che tr"n b)e m_&t m_çt v_étà.
ling l^Ï {tra} d. nù!u, l_!i. — klao mboh ling cè^!i h%! l_!i.
linga l^f_ {tra} 1 d. cv langa v^èng, mê. § linga l^f_ {tra} 2 t. l°om f°om.
— kabaw linga tréu l°om f°om.
lingai l^Øf {tra} 1 d. (idà s_è t_è nhi"n. § lingai l^Øf {tra} 2 d. fùèc h_anh. §
lingai l^Øf {tra} 3 d. giùa trº.
lingak l^f {tra} t. cv langak ng°at. — ataong lingak fùanh bº ng°at; lingak
sa binrok ng°at m_çt lùuc.
lingan l^F˜ {tra} d. cv langal cây. — nang lingan nùang cây; ih lingan
bù&p cây; taik lingan ch°ot cây; praok lingan nù&p cây; baoh lingan m%o
cây; liua sa jalan lingan cây m_çt fè^!ng cây.
lingan l^f˜ {tra} t. cv langan ng¨çng. § lingan lingik l^f˜ l^f^ {tra}
d. thi"n nga, vºt tr^!i.
lingik l^f^ {tra} d. cv langik tr^!i, Áng tr^!i. — langik tathik ley! Tr^!i f°at
!i¡ (tr^!i bi¬en !i¡à; lingik glaong tr^!i cao; per tagok lingik bay l"n tr^!i.
§ lingik tathik l^f^ tT^ {tra} d. tr^!i bi¬en. — karun amaik ama
nde lingik tathik cçng !n cha m_e nhè tr^!i bi¬en.
lingiw l^f^◊ {tra} t. cv langiw ngoâi. — uarng lingiw ngè^!i ngoâi; daok
pak lingiw %! b"n ngoâi.
linguei jua l^fV‡ jV_ {tra} t. cn jua linguei hiu qu_anh, qu_anh quë. — libik
linguei jua n!i ch°on hiu qu_anh.
linguh l^fUH {tra} chn. l"n khung. — linguh hadom nuh papan? l"n fè_!c
m°ay khung?.
145
www.atabook.com
linguw l^fU◊ {tra} t. cv hanguw th!m tho. — keng linguw f)o c¬o b^&ng kim
khÈ; bingu linguw hoa th!m.
linjut l^ÔUˇ {tra} t. "m, "m dºu. — chep ndom linjut ti°eng nùoi "m dºu asaih
nduec linjut ng_èa ch_ay "m.
linya l^Z_ {tra} d. cv lanya giùong. — hajan laik sa baoh dua baoh, buh di
kadaoh wak ngaok linya (PC) mèa rù!t m_çt gi_ot hai gi_ot, nh_&t b%o trong
b)au fem treo l"n giùong cao (mÏa mai thânh ph)an trÈ thùèc n%èa mûa, Èch
k%yà.
linyaiy l^ØZÁ {tra} fg. ngo%anh. — linyaiy gah likuk ngo%anh nhîn f^&ng
sau; linyaiy maong ngo%anh nhîn.
linyan l^Z˜ {tra} d. cv lanyan thang. — anak linyan b_éc thang; ndik
linyan l"n thang.
linyang l^Z! {tra} d. thai. — anak linyang thai nhi.
Liong lô! {tra} d. (lângà L)o Áng.
lipa l^p_ {tra} t. cv lapa fùoi. — lapa tian fùoi b_ung.
Lipah l^pH {tra} d. (lângà Lâ Bâ.
lipan l^p_˜ {tra} d. (conà rÈt.
lipei l^p‡ {tra} fg. cv lapei m!, m_çng, chi"m bao. — ndih lipei n^&m m!.
liphuai l^ØPV {tra} t. cv laphuai u¬e o%ai, m_"t nhoâi. — kabaw liphuai paje
tréu fä m_"t nhoâi r)oi. § liphuai daok l^ØPV Od@ {tra} t. ph^! ph_ac,
m_"t f^è, m_"t nhoâi. — lihik ndih dom malam maong ka liphuai daok
m°at ng%u m°ay f"m trçng dùang ph^! ph_ac.
lipih l^p^H {tra} 1 t. cv lapih r%ai rùac, thèa, m%ong. § lipih l^p^H {tra} 2 t. cv
lapih thon, m%anh kh%anh. — lipih thaik dùang m%anh kh%anh. § lipih
karang l^p^H kr! {tra} t. thèa thù!t. § lipih lipieng l^p^H lÔpY⁄! {tra}
t. thon thon, m%anh mai. — thaik thaok lipih lipieng dùang vùoc m%anh
mai.
lir l^‰ {tra} t. t°oi. — lir maklem t°oi om.
lisei l^S‡ {tra} d. c!m. — lisei lian c!m ngu_çi; tanak lisei n°au c!m; o hu
lisei si huak khçng cùo c!m f¬e &n. § lisei aia l^S‡ aY_ {tra} d. c!m
nèù!c. — lisei aia blaoh paje c!m nèù!c xong r)oi.
Lithit l^T^ˇ {tra} d. cn Hamu Lithit Phan Thi°et.
liu lû_ {tra} d. cv lau (céyà d^èa.
liuw lû◊ {tra} d. hânh l_ua. — pataih liuw t! l_ua. § liuw huai lû◊ ØhV
{tra} d. sa (m_çt lo_ai hâng d_"t b^&ng t! t^&mà.
liwah l^vH {tra} d. cv lawah khçng trung. — jalan liwah hâng khçng.
liwik l^v^ {tra} t. cv lawik léu. — thau krân gep mang liwik quen nhau
t^è léu; amaik nao liwik paje m_e fi léu r)oi. § liwik malam l^v^ ml°
{tra} d. khuya. — ngap bruk tel liwik malam mang ndih lâm vi_"c f°en
khuya mù!i ng%u. § liwik liwik l^v^ l^v^{tra} p. léu léu. — liwik
liwik gilac mboh léu léu l_ai th°ay.
liyuang l^yV! {tra} t. (mâuà xùam. — rimaong liyuang c_op xùam.
liyueng l^yV⁄! {tra} t. xo&n, qu&ng, xoù&n trôn. — liyueng mbuk tùoc g¨éy f)ong
ti)en. § liyueng tangi l^yV⁄! tffl {tra} d. vânh tai, tai ngoâi.
liyum l^yU* {tra} d. chôm, khùom. — liyum hala khùom lùa.
liyuw l^yU⁄ {tra} 1 t. cv layuw hùeo. — liyuw hala hùeo lùa; hala liyuw lùa
hùeo. § liyuw l^yU⁄ {tra} 2 t. sùang l^! nh^!.
146
www.atabook.com
lo Ol_ {tra} p. lù&m, quùa. — rilo lo nhi^"u lù&m; praong lo to lù&m; mada lo
giâu lù&m.
lok Ol {tra} d. tr^én gian, f^!i. — daok di lok sùçng tr"n f^!i; di lok ni hu
hajan hu khaong (AGAà tr"n f^!i nây cùo mèa cùo nù&ng. § lok ikak
Ol ik {tra} d. tr^én gian, thù" gian, cöi t_am. — oh thau lok ikak gait
ch%&ng hi%"u quùai gî. § lok ala Ol al_ {tra} d. ém ph%u.
long OlÏ {tra} d. (gai-à dûi f_uc.
lua lV_ {tra} fg. lùen, v_ung tr_çm. — lua di amaik amâ nao taom kamei lùen
cha m_e fi g_&p ngè^!i tînh; lua ndom nùoi lùen (sau lèngà.
luah lVH {tra} 1 t. thon dâi. — tangin luah ngùon tay thon dâi. § luah lVH
{tra} 2 t. cao xa.
luai ØlV {tra} 1 fg. thçi. — luai huak thçi &n c!m; ngap biblaoh mang luai
lâm k^y fè_!c mù!i thçi; luai baik, juai ndom tra juai thçi fi, f^èng nùoi
n¨èa. § luai ØlV {tra} 2 fg. b%o. — luai gep b%o nhau. § luai drei
thaoh ØlV RdE OT@H {tra} fg. f%" tr^én. — ngap di pandiak blaoh luai drei
thaoh lâm ngoâi nù&ng mâ c%!i tr^én. § luai malun ØlV mlU˜ {tra} fg.
kh%oa thén. § luai suan ØlV sV˜ {tra} fg. th%!. — takuh daok luai suan
con chu_çt côn th%!. § luai ØlV {tra} 3 fg. l_çi, b!i. — luai aia thrah b!i
s%ai; luai aia nyuk b!i cùut; luai aia ndang b!i ng%èa; luai aia deng b!i
fùèng; luai aia mbleng b!i nghi"ng.
luak lV {tra} 1 fg. chun, chui. — takuh luak tama labang chu_çt chui vâo
hang; luak paga chui râo. § luak lV {tra} 2 fg. giùçng theo nôi
(mang tùinh di truy^"nà. — sep ndom jang luak amâ gi_ong nùoi c%ua nùo
cüng giùçng theo cha. § luak yuer lV yV⁄‰ {tra} fg. hùoa kiù"p. —
luak yuer tama tuei baoh kayau (DNà hùoa kiù"p qua trùai céy. § luak
pajuak lV πjV {tra} fg. s_uc s_ao. — luak pajuak duah grep
gilaong jang o mboh s_uc s_ao tîm khù&p n%eo mâ khçng thùéy.
luar lV‰ {tra} fg,id. nºnh hùot, vuùçt ve. — mayai luar nùoi ng_ot ngâo, nùoi
nºnh.
luas lVÍ {tra} t. h_a tu^én. — bilan luas tr&ng h_a tu^én.
luc lUÇ {tra} fg. cv luic cu°oi, h°et. — luc jalan cu°oi fè^!ng; luc panuec h°et
l^!i; luc yawa tù&t h!i. § luc thaoh lUÇ OT@H {tra} toi, m°at toi. — o mak
o maca kau mak wek luc thaoh khçng nh_én k%eo ta l°ay l_ai thî m°at toi
f°ay.
lue l– {tra} fg. gh_eo, ch_oc. — lue kamei ch_oc gùai; lue padrâh fûa dai. §
lue ngar lV– F‰ {tra} ch_oc gh_eo.
luen lV⁄˜ {tra} fg. nuùçt. — ula luen takuh rù&n nuùçt chu_çt; rau lo huak luen
lisei o tama bu^çn quùa nuùçt c!m khçng vç.
lueng lV⁄! {tra} 1 t. cn luah thon dâi, bùup m&ng. — inâ tangin lueng ngùon
tay thon dâi. § lueng lV⁄! {tra} 2 t. th%&ng dâi. — urang lueng ngè^!i
cao c%&ng; kayau lueng tapak céy th%&ng tù&p.
luh lUH {tra} 1 fg. cv hluh soi. — luh binguk ch_up hînh. § luh lUH {tra} 2
t. cv haluh môn, l_ut, cûn. — amra luh r_èa cûn.
luic lVIÇ {tra} fg. cv luc hù"t, cuùçi, chùém dùèt. — nao luic jalan fi fù"n cuùçi
con fè^!ng; labang takuh tel ni luic je hang chu_çt fù"n féy lâ hù"t (cuùçià
r^çi. § luic puic lVIÇ pVIÇ {tra} t. cûng m_at. — luic puic luic gen cûng
m_at.
147
www.atabook.com
luk lU_ {tra} t. lùu, lùu l¨én, ng°oc. — luk lo urang ataong njep mih lùu l¨én quùa
bº fùanh lâ ph%ai.
luk lU {tra} 1 fg. bçi, xoa, xùèc. — luk jru thoa thu°oc; luk manyâk xùèc
d)au.
luk lU {tra} 2 t. löm. — luk mata séu mù&t; jalan luk fè^!ng löm. § luk
lak lU l {tra} t. chung ch_a, nh_ép nh^&ng. — diip luklak saong gep
s°ng chung ch_a vù!i nhau; mbeng luk lak &n chung ch_a.
lulin lUl^˜ {tra} d. t"n m_çt lo_ai hoa.
lun bun lU˜ bU˜ {tra} t. h)o f)o. — ndom puec lun bun &n nùoi h)o f)o. § lun
tapun lU˜ tpU˜ {tra} t. f)an f_çn. — akaok lun tapun oh sanang hu
gait f)au ùoc f)an f_çn ch%&ng suy nghï gî fè_!c.
luw lU◊ {tra} d. l)au. — amrak tamia ala der di luw (DWM) phÈa dèù!i con
cçng mùua quanh l)au; luw klau pakat l)au ba t)ang. § luw luw lU◊ lU◊
{tra} t. nguy nga. — madhir riya luw luw léu fâi nguy nga.
ma M [Bkt.] kùy hi_"u ghi ph_u ém thùè hai mè!i b%ay trong b_ç ch¨è Akhar thrah.
ma m [Bkt.] kùy hi_"u ghi ph_u ém thùè hai mè!i sùau c%ua b_ç ch¨è akhar thrah.
ma m [Bkt.] m_çt hînh vº ti)en t°o, cùo nghïa lâ; cùo, bao hâm, chùèa f_èng: gru
th)ay - magru h_oc (ma + gru); paoh fùanh - mapaoh ¬au fä (ma + paoh).
ma-ih mi^H [Bkt.] t. thi"u, çi. — lisei ma-ih c!m thiu; mbau ma-ih thiu th°oi.
ma-u mu_ [Bkt.] d. (idà bô r^èng.
ma-uh muH [Bkt.] 1 fg. sèng hùup. — mata ma-uh mù&t sèng hùup; ma-uh
mata maaia idung (tng) mù&t sèng hùup, müi ch%ay nèù!c (chÏ ngè^!i khùoc
nhi)eu vî bu)on r)auà. § ma-uh muH [Bkt.] 2 t. h¬am. — lisei ma-uh c!m
h¬am.
ma-uk mu [Bkt.] d. ti¬eu thi_"t (lè¨!i gâ %! f)au cu°ong h_ongà.
ma-ung maU! [Bkt.] fg. nh^! v%a, y"u c)au s_è h¨ç tr_!. — nao ma-ung di amaik
f°en nh^! vä m_e; oh ma-ung di thei hu ch%&ng nh^! v%a ai fè_!c.
maaep maaep ma⁄∏ ma⁄∏ [Bkt.] fg. ph%ang ph°at. — hanguw maaep maaep
mûi hè!ng ph%ang ph°at.
maaia maY_ [Bkt.] 1 fg. gi%a fô, v^! vïnh, nhöng nhëo. — ngap maaia lâm
nhöng nhëo. § maaia maY_ [Bkt.] 2 t. èù!t. — tanah maaia f°at èù!c. §
maaia maY_ [Bkt.] 3 t. nhäo. — lisei maaia c!m nhäo. § maaia
kanyait maY_ kØzˇ [Bkt.] t. cn maaia maiait nhäo nh_et.
maaih mØAH [Bkt.] d. con (ti°eng g_oi con vù!i s_è khinh thè^!ngà. — maaih
Nye nan con Nh! fùo.
maanit man^ˇ [Bkt.] t. d¨" thè!ng. — ban asit maong maanit rinaih biak
th^&ng nh%o trçng d¨" thè!ng th_ét.
maaom mOs [Bkt.] 1 fg. fù&p. — maaom ciew fù&p chi°eu. § maaom mOs
[Bkt.] 2 fg. f_çi, che. — maaom nduen f_çi nùon; maaom pathan che dû.
§ maaom daom mOs Od [Bkt.] t. r_ém r_ap. — phun hala maaom
daom céy lùa r_ém r_ap.
maawal mavÒ [Bkt.] fg. ¬an tu. — nao maawal dalam cek fi ¬an tu trong
nùui.
mabai mØb [Bkt.] fg. thû. — mabai di thei? thû ai?. § mabai janak mØb
jn [Bkt.] t. c&m h^!n, thû h_én. — mabai janak kaoh klak dùèt b%o h_én
thû.
mabait mØbˇ [Bkt.] t. li_"t, ki_"t, l^y. — ndih mabait dalam thruh n^&m l^y
trong t¬o.
148
www.atabook.com
mabaoh mOb@H [Bkt.] fg. f%e, ra trùai. — phun mabaoh céy ra trùai; manuk
mabaoh gâ f%e trùèng.
Mabaok mOb@ [Bkt.] d. xùom Giùo.
Mabek mb⁄ [Bkt.] d. xùom Nha Vù! (Qui Chùanhà.
mabhak mB [Bkt.] t. trû phùu, phè!ng phi. — tanah riya maong ka
mabhak f°at fai xem cùo v%e trû phùu; maong ka mabhak urang tèù!ng
ngè^!i phè!ng phi.
mabhak praong mB ORp# [Bkt.] t. hûng vï. — tanah riya mabhak praong
giang s!n hûng vï.
mablah mbLH [Bkt.] fg. giânh, tranh, fo_at. — mablah janang tranh chùèc.
mableng mbL⁄Ï [Bkt.] t. cùo lùac, f)ay gh%e lùac.
mabrah mRbH [Bkt.] t. mâu nèù!c g_ao. — bingun aia mabrah gi°eng nèù!c cùo
mâu nèù!c vo g_ao.
mabuk mbU [Bkt.] t. say. — mabuk alak say rè_!u; mabuk tablek dunya say
khçng bi°et tr^!i f°at gî n¨èa (say tùuy lùuyà. § mabuk maber mbU mb⁄‰
[Bkt.] t. b°oi r°oi. — dalam binyuer mabuk maber, o ngap hagait hu r!i
vâo c!n b°oi r°oi, khçng lâm gî fè_!c. § mabuk mata mbU mt_ [Bkt.] t.
hoa mù&t. — mboh jien padai blaoh mabuk mata th°ay ti)en b_ac mâ hoa
mù&t.
mac MÇ [Bkt.] d. (Và mùay. — mac liua mùay cây; liua mang mac cây mùay. §
mac daoh MÇ Od@H [Bkt.] d. mùay hùat. § mac jhik MÇ J^ [Bkt.] d.
mùay may. § mac kagaik MÇ kØg [Bkt.] d. mùay cèa. § mac liua MÇ
lâV_ [Bkt.] d. mùay cây. § mac maok MÇ [Bkt.] d. (Và mùay mùoc. —
mac maok ngap samar mbluak di tangin mùay mùoc lâm nhanh h!n th%u
cçng. § mac taong akhar MÇ Ot@Ï aK‰ [Bkt.] d. mùay fùanh ch¨è.
maca mc_ [Bkt.] 1 p. së. — maca hâ nao halei? anh së fi khçng?; maca
mboh r)oi së th°ay. § maca mc_ [Bkt.] 2 p. k%eo. — juai nao main, maca
amaik ataong ye f^èng fi ch!i, k%eo mùa fùanh f°ay.
Macadang mcd! [Bkt.] d. (dénà Sti"ng.
macai mØc [Bkt.] t. d)oi dâo. — jien hu macai ti)en cùo nhi)eu; macai drep cùo
nhi)eu c%ua.
macanak mcn [Bkt.] fg. m_oc l_ai, xanh l_ai. — phun kraik macanak wek
céy lim xanh tr%! l_ai.
machak mC [Bkt.] t. h¨çn lùao, x°ac xè_!c. § machak majé mC mj¨_
[Bkt.] t. h¨çn xè_!c.
machut mCUˇ [Bkt.] t. t^èa t_èa, gi°ong nhau. — dua kaya nan machut gep
min hai thùè fùo t^èa t_èa nhau thçi.
macuak mcV [Bkt.] 1 fg. qu°an, qu°an nhau. — dua drei ula macuak gep hai
con rù&n qu°an l°ay nhau. § macuak mcV [Bkt.] 2 fg. bao ph%u. —
taginim cuak lir lingik méy ph%u fen b)au tr^!i. § macuak hader mcV
hd⁄‰ [Bkt.] fg. bao quanh.
mada md_ [Bkt.] 1 t. tr%e, non, nh_at. — anak drei daok mada lo con mînh
côn non tr%e quùa; ataong ber mada baik fùanh mâu nh_at thçi. § mada
harei mada bilan md_ hr‡ md_ b^l˜ [Bkt.] tng. non ngây non thùang. §
mada hatai md_ hØt [Bkt.] t. non nù!t. § mada pa md_ p_ [Bkt.] t. quùa
non. — baoh daok mada pa blaoh paik trùai côn quùa non mâ fä hùai. §
mada md_ [Bkt.] 2 t. giâu. — mada praong giâu to; ngap mada lâm
giâu. § mada ganup md_ gnU∏ [Bkt.] t. giâu sang, phùuc l_çc. —
149
www.atabook.com
tadhuw mada ganup chùuc giâu sang. § mada hak md_ h [Bkt.] fg.
cùo lë. — mada hak nyu ngap jieng bruk cùo lë nùo lâm fè_!c vi_"c. §
mada hu md_ hU_ [Bkt.] fg. cùo th¬e. — mada hu saai mboh cùo th¬e anh
th°ay; mada hu nyu mai paje cùo th¬e nùo f°en r)oi. § mada yau md_ yU⁄
[Bkt.] fg. dè^!ng nhè, h)au nhè. — mada yau dahlak mahit dè^!ng nhè
tçi nghe th°ay. § mada... mada md_ md_ [Bkt.] câng... câng. — mada
tuk mada pandik câng lùuc câng fau; mada harei mada trak câng ngây
câng n_&ng trân
madan md˜ [Bkt.] d. céy tùao. — madan kabaw tùao tréu.
Madanah mdNH [Bkt.] d. Medine.
madanil mdn^Ò [Bkt.] t. cè^!ng trùang, trùang ki_"n. — sa urang likei dam
madamil m_çt thanh ni"n cè^!ng trùang.
madaok mOd@ [Bkt.] fg. fºnh cè. — hu libik madaok cùo ch¨ç fºnh cè.
madaom mOd [Bkt.] t. um tûm. — phun madaom céy um tûm; sang
madaom nhâ mùai th°ap.
madeh md⁄H [Bkt.] fg. thùèc. — medeh di ndih thùèc gi°ac.
madei md‡ [Bkt.] fg. trî hoän, trî tr_". — ngap blaoh daok madei lâm mâ c^n
trî hoän.
mader md⁄‰ [Bkt.] d. céy x%o, chuçi. — mader yun céy x%o vâo f)au vöng;
mader kaneh chuçi m%o g¬ay.
madhak mD [Bkt.] fg. ch°ong f°oi. — madhak wek saong patao ama
ch°ong f°oi l_ai vù!i vua cha.
madher mD⁄‰ [Bkt.] t. cn matuei madher m)o cçi.
madhir mD^‰ [Bkt.] d. f)en. — madhir patao f)en vua. § madhir bindang
mD^‰ b^Î! [Bkt.] d. cçng th_è. § madhir dhar mD^‰ D‰ [Bkt.] d. f)en
th^!. § madhir riya mD^‰ r^y_ [Bkt.] d. f)en fâi. — padak padeng
madhir riya xéy d_èng f)en fâi.
madin md^˜ [Bkt.] d. thânh ph°o. — madin Ho Chi Min thânh ph°o H)o ChÈ
Minh.
madrat mRdˇ [Bkt.] t. l)ay nh)ay. — takai bak gluh ngap matrat sang chén
dÈnh bûn lâm cho n)en nhâ l)ay nh)ay.
madrec mRd⁄Ç [Bkt.] 1 fg. g)an gi°ong. — dua kaya nan madrec gep min hai
thùè fùo g)an gi°ong nhau thçi. § madrec mRd⁄Ç [Bkt.] 2 fg. x°e nghi"ng.
— aia harei madrec m_&t tr^!i x°e bùong.
Madren mORd⁄˜ [Bkt.] d. Di Linh.
madreng madrat mRd¨! mRdˇ [Bkt.] t. l)ay l_çi, l)ay nhâ l)ay nh)ay. — jalan
mbak madreng madrat fè^!ng xùa l)ay l_çi; hajan ralo harei ngap ka
mblang madreng madrat mèa nhi)eu ngây lâm cho sén bäi l)ay nh)ay.
madrum mRdU* [Bkt.] d. cn uiss ¬oi.

madruw mRdU◊ [Bkt.] fg. cv maruw ghen.
madua mdV_ [Bkt.] t. cv dua hatai gi%a d°oi, hai m_&t. — manuis madua con
ngè^!i gi%a d°oi.
maduan mdV˜ [Bkt.] t. vui sèù!ng.
maduen mdV⁄˜ [Bkt.] 2 d. b_o. — maduen aih kabaw b_o hung; maduen juk b_o
r)ay. § maduen mdV⁄˜ [Bkt.] 1 d. th)ay Gi¨ç (ch%u l¨" rija f)ong th^!i lâ ngh_"
nhén v¨ç tr°ong baranangà.
150
www.atabook.com
maduh mdUH [Bkt.] 1 t. phi)en. § maduh mdUH [Bkt.] 2 k. b%!i vî, vî lë. §
maduh hatai mdUH hØt [Bkt.] t. bu)on lo, èu phi)en. § maduh mang
mdUH m! [Bkt.] k. vî v_éy. — amaik nyu matai, maduh mang nyu hia m_e
nùo ch°et vî v_éy mâ nùo khùoc. § maduh yau nan mdUH yU⁄ n˜ [Bkt.] k.
b%!i lë fùo. — maduh yau nan, adei ai dahlak di luak o (DN) b¨!i lë fùo,
hai anh em tçi khçng cùui mînh fi qua.
maduis mdV^Í [Bkt.] t. t%ui. — maduis ka than drei t%ui cho ph_én mînh.
madukhak mdUK [Bkt.] t. f_ep xinh, hi)en lânh.
madung mdU! [Bkt.] t. sai l_"ch, ch"nh. — bingun klem kahria binjep, bilaik
saong gep juai brei madung (HP) tu)an tr&ng, ngây thùang tÈnh cho
fùung, th_ét khù!p vù!i nhau f^èng f¬e sai l_"ch. § madung tian mdU! tY˜
[Bkt.] fg. ph_ét lông. — ndom tapak ngap madung tian ai nùoi th%&ng
lâm anh ph_ét lông.
magait mØgˇ [Bkt.] d. cn maaih con (gùaià %a. — magait nan con fùo; magait
ban halei? con nâo? th^&ng nâo?.
magak magei mg mg‡ [Bkt.] 1 fg. h)e h°an. — oh magak magei hagait
khçng h)e h°an gî. § magak magei mg mg‡ [Bkt.] 2 fg. r_uc rºch. — di
khin magak magei hagait tra o (DN) khçng dùam r_uc rºch n¨èa.
magalao mgOl@ [Bkt.] t. s_&c s¨!, di"m dùua.
magandi mgÎfl [Bkt.] d. v_u ùan.
magawang mgv! [Bkt.] fg. cu_çn, qu°an. — magawang dua deng talei wek
saong gep qu°an hai s_!i déy l_ai vù!i nhau.
magei mg‡ [Bkt.] 1 fg. mùay. — magei mata mùay mù&t. § magei mg‡ [Bkt.] 2
fg. lung lay. — tagei magei r&ng lung lay.
magep mg⁄∏ [Bkt.] f. cùac ngè^!i (cùo sù&c thùai thén m_étà. — manaok magep
haber? cùac ngè^!i thî sao?.
magik mg^ [Bkt.] d. thùanh fè^!ng Bâni. — abih tama sang magik gilac duh
bimong yang (ABC) h°at vâo thùanh fè^!ng l_ai cùung th)an thùap.
maglei mgL‡ [Bkt.] d. (mâuà xùam.
magok mOg [Bkt.] d. (céyà d)au.
magrek mRg⁄ [Bkt.] t. cùo dùang nhè k"n k"n. — pok drei maak, yak drei
magrek (tng) néng mînh l"n nhè con qu_a, vè!n cùanh l"n nhè con k"n
k"n.
magru mgU_ [Bkt.] fg. h_oc h%oi, h_oc. — magru akhar h_oc ch¨è; hu magru ka
mang thau (tng) cùo h_oc mù!i hi¬eu.
magu mata mgU mt_ [Bkt.] d. mù&t dây mÈ.
mah mH [Bkt.] d. vâng. — mah ghoy vâng kh°oi; paoh rup mang mah t_ac
tè_!ng b^&ng vâng; palih mbaok payua mah ch_on m_&t g%èi vâng. § mah
likem mH l^k° [Bkt.] d. vâng rông, vâng y. § mah pariak mH prY
[Bkt.] d. vâng b_ac. — mboh mah pariak ba gep pahlap (PC) th°ay vâng
b_ac v_çi r%u nhau theo hûa. § Mah Taha mH th_ [Bkt.] d. t"n m_çt vº vua
Champa (1622-1627à.
maha Mh_ [Bkt.] t. cv méha f_ai, lù!n, trºch thè_!ng. § maha risih Mh_ r^s^H
[Bkt.] d. f_ai hi)en tri°et.
maha mh_ [Bkt.] t. cn maha po trºch thè_!ng. — ban sit daok rinaih blaoh
ngap maha th^&ng nh%o côn bùe mâ lâm ra v%e trºch thè_!ng.
151
www.atabook.com
maharaik mhØr [Bkt.] t. lèng ong, thon. — kaing nai ni maharaik lèng cç
nây thon.
maharek mhr⁄ [Bkt.] t. b¬an, nhi)eu rùac. — sang maharek nhâ b¬an.
maharum mhrU* [Bkt.] 1 fg. t%oa hè!ng. § maharum mhrU* [Bkt.] 2 t. th!m
tho.
mahati mh_tfl [Bkt.] fg. mè^!ng tè_!ng. — mahati wek thaik binguk amaik
mè^!ng tè_!ng l_ai hînh dùang m_e.
mahep mh⁄∏ [Bkt.] t. mûi nh_e. — buh baoh amil ka hu mahep di aia masem
cho trùai me vâo canh chua cho cùo mûi.
mahesarai mOh—sØr [Bkt.] 1 t. hoâng f_ao. — tuk mahesarai gi^! hoâng f_ao.
§ mahesarai mOh—sØr [Bkt.] 2 t. h_anh phùuc, may mù&n, sung sèù!ng.
mahiek mhY⁄ [Bkt.] t. tè!ng t_è, g)an gi°ong. — ngap dua thruh rideh mahiek
gep lâm hai chi°ec xe g)an gi°ong nhau.
mahing Mh^Ï [Bkt.] d. (céyà dä m¨éu f!n (ch¨èa b_"nh ki°et lºà.
mahit mh^ˇ [Bkt.] fg. cv hamit nghe th°ay. — mahit urang lac hâ khap di
likei nghe ngè^!i ta b%ao lâ con fä y"u; mahit grum klau yawa nghe ba
ti°eng s°am.
mahiti Mh^tfl [Bkt.] t. (idà c¬au th%a, b" tr¨".
mahlei mhL‡ [Bkt.] d. bçng (v%aià. — anak mahlei con chÏ; mahlei njem darah
bçng v%ai th°am mùau.
mahu mhU_ [Bkt.] fg. thêm. — mahu di aia khùac nèù!c; mahu di mbeng thêm
&n; thruk mahu fä thêm.
mai Øm [Bkt.] fg. cv marai f°en, tù!i. — mai tao? f°en lâm gî?; daok hapak
mai? t^è féu f°en?; nao tao mai? fi féu v)e?; mai pak ni f°en féy; mai
mang darak t^è ch_! v)e (tù!ià.
maik mi^ [Bkt.] fg. fùai. — aia maik nèù!c ti¬eu; sang maik b_ong fùai.
maik Øm [Bkt.] tr. cv baik thçi, fi. — nao maik fi fi¡; luai maik, juai
ngap juai thçi fi, f^èng lâm. § maik ah Øm aH [Bkt.] tr. fi mâ. —
luai maik ah, juai ngap glac di nyu tra juai thçi fi mâ, f^èng hânh t_çi
hù&n n¨èa. § maik je Øm y— [Bkt.] tr. fi chùè. — ngap maik je lâm fi
chùè.
main mi^˜ [Bkt.] fg. ch!i, gi¨!n. — main jien fùanh b_ac; ndom main nùoi
gi¨!n; nao main sang urang fi ch!i nhâ ngè^!i khùac; main taong kalin
ch!i fùanh gi_&c. § main kadu mi^˜ kdU_ [Bkt.] fg. mùua ki°em. § main
maéc mi^˜ ma¨Ç [Bkt.] fg. ch!i b^!i. — main maâc saong gep ch!i
b^!i vù!i nhau; main maâc dom harei ni ch!i b^!i m°ay ngây nay. § main
panah mi^˜ pnH [Bkt.] fg. ch!i bù&n déy thun.
mairat mirˇ [Bkt.] 1 fg (Aà. th&ng thi"n, l"n tr^!i.
mairat mirˇ [Bkt.] 2 t. quy°et tém, quy°et chÈ. — luai dahlak mairat sa
jalan (DWM) f¬e cho tçi quy°et chÈ m_çt fè^!ng (vù!i ch)ongà.
maja mj_ [Bkt.] d. (conà ch)on. — maja lithung ch)on mèù!p; maja bingu
ch)on bçng; maja yong ch)on fên.
majaih mØjH [Bkt.] fg. v_ét çm. — majaih gep v_ét nhau.
majaik mØj [Bkt.] t. g)an. — majaik mboh g)an th°ay; majaik njep g)an
fùung; majaik matai g)an ch°et; majaik tel g)an tù!i. § majaik si mØj Sfl
[Bkt.] p. sù&p. — bruk majaik si blaoh paje cçng vi_"c sù&p xong r)oi;
dahlak majaik si nao urak ni tçi sù&p fi béy gi^!.
152
www.atabook.com
majak mj [Bkt.] t. ra v%e khçn ngoan, lâm khçn. — ngap majak lâm ra v%e
khçn ngoan.
majrai mØRj [Bkt.] d. cânh lù!n. — lah dhan majrai fém ra m_çt cânh lù!n.
majram mRj* [Bkt.] t. (idà l%&ng l!.
majraong mORj# [Bkt.] fg. f_çng c¨!n (thùu v_étà.
majré mRj¨_ [Bkt.] fg. ch°ong. — gai majrâ g_éy ch°ong; ong taha majrâ gai
çng giâ ch°ong g_éy.
majrem mRj° [Bkt.] t. trûng lù&p. — matai majrem gep ch°et trûng nhau.
majru mRjU_ [Bkt.] fg. f)au f_çc (b^&ng thu°ocà.
majua mjV_ [Bkt.] t. qu_anh, vù&ng. — daok majua ng)oi m_çt mînh; sang
majua nhâ hoang vù&ng.
mak M [Bkt.] d. thùang 12 (Ch&mà.
mak m [Bkt.] 1 d. m_èc. — mbut mak biar tuek ariya (APA) dûng céy vi°et,
m_èc, gi°ay f¬e vi°et th!. § mak m [Bkt.] 2 d. (cùaà m_èc.
mak m [Bkt.] 3 d. l°ay bù&t. — mak ikan bù&t cùa; bhut mak ma bù&t; mak sa
rak lisei l°ay h_at c!m dèng (theo nghi thùèc trong fùam tang Ch&m
Bâlamçnà. § mak aia m aY_ [Bkt.] fg. nh_éu (lùongà. § mak anak m
aN [Bkt.] fg. chm bù&t l°oi, theo l°oi. — yuak mak anak g_&t theo l°oi. §
mak binai m b^Øn [Bkt.] fg. bù&t l¨çi. § mak glac m gLÇ [Bkt.] fg.
bù&t t_çi. § mak hep m h⁄∏ [Bkt.] fg. fùanh h!i. — asau mak hep
takuh chùo fùanh h!i chu_çt. § mak jal m jÒ [Bkt.] tg. hùat theo fi_"u
vê trong l¨" rija. § mak maduw m mdU◊ [Bkt.] fg. fùanh ghen. —
mak maduw gep di thaoh fùanh ghen nhau m_çt cùach vç c&n cùè. § mak
panuec m pnV⁄Ç [Bkt.] fg. bù&t b%e. — ndom bilei ka urang mak
panuec nùoi x°au f¬e cho ngè^!i ta bù&t b%e. § mak patik m pt^ [Bkt.]
fg. bù&t th&m. § mak phat m Pˇ [Bkt.] tg. chi"u h)on, g_oi h)on. §
mak takai m tØk [Bkt.] fg. bù&t l¨çi, ch_up mü. — oh ngap bruk,
daok kahria mak takai gep khçng lâm vi_"c chÏ lo ch_up mü nhau. §
mak tal m t_Ò [Bkt.] chm. cây l_ao ch¨ç löi. § mak tangin m tf^˜
[Bkt.] fg. bù&t tay. — mak tangin ngap siam bù&t tay lâm lânh. § mak
tung m tU! [Bkt.] l°ay lông. — ndom mak tung urang nùoi f¬e l°ay lông
ngè^!i ta.
mak m [Bkt.] 4 t. f_çc. — jru mak thu°oc f_çc; mbeng baoh mak &n trùai f_çc.
§ mak m [Bkt.] 5 fg. ng_ç f_çc. — mbeng habei plom mak &n sù&n bº
ng_ç f_çc.
Makah mkH [Bkt.] d. La Mecque.
makaik mØk [Bkt.] fg. cv marakaik gi_én d¨è.
makal mkÒ [Bkt.] d. cv mang kal thu%! xèa. — makal nan lùuc b°ay gi^!;
makal deh thu%! °ay.
makei mk‡ [Bkt.] t. cho cùo l_". — daok makei ng)oi cho cùo l_".
Makhael mK_eÒ [Bkt.] d. Michael.
makhaik mØK [Bkt.] d. céy cçn (fo_an céy ngù&n dûng f¬e ch!i tr%ongà.
makhek mK⁄ [Bkt.] t. khùa nhi)eu, b_çn. — wah ikan hu makhek paje céu
fè_!c khùa nhi)eu cùa r)oi. § makhek makhek mK⁄ mK⁄ [Bkt.] t. kha
khùa. — brei makhek makhek nyak! cho kha khùa nhùe¡.
makia mkY_ [Bkt.] d. (céyà thº.
maklem mk°L [Bkt.] d. t°oi. — sup maklem t°oi t&m; maklem ni khi hçm;
maklem deh t°oi hçm kia; maklem kadeh t°oi hçm kîa.
153
www.atabook.com
makleng mkL⁄! [Bkt.] d. fùam fçng.
makra mRk_ [Bkt.] fg. läo hùoa. — glaow akaok nyu makra paje f)au ùoc nùo bº
läo hùoa r)oi (bº m_u m¨én fi r)oià.
makrak makré mRk mRk¨_ [Bkt.] t. cn makra makrak t°ot f_ep. — oh
kakrak makrâ di hagait ch%&ng t°ot f_ep gî féu.
makrang mRk! [Bkt.] t. vang ti°eng, l^èng danh.
makré mRk¨_ [Bkt.] t. f_ep. — makrâ di mata f_ep mù&t. § makra makrak mRk¨_
mRk [Bkt.] t. cv makrak makré t°ot f_ep (ùy chém bi°emà.
makuec mkV⁄Ç [Bkt.] d. t°am. — brah makuec g_ao t°am.
mal cih MÒ c^H [Bkt.] d. v_" sinh. — mal cih rup pabhap v_" sinh thén th¬e.
mal M_Ò [Bkt.] fg. cv amal s&n.
mala malùew ml_ mOl⁄◊ [Bkt.] d. hoa mâu, ceey trùai. — sak sak mala
maléw dalam apuh tathak abih (DL) th°am thoùat, céy trùai hoa mâu
trong r¨éy fä thu ho_ach fè_!c (fä chÈn h°età.
Malajiu mljYU_ [Bkt.] d. cv Malayu Mä Lai.
malak ml [Bkt.] t. d!, b¬an, nhù!p. — mbaok daok malak m_&t côn b¬an
(d!à; habaoh aw malak gi_&t ùao b¬an. § malak pak ml p [Bkt.] t.
nhem nhu°oc. — khan aw malak pak qu)an ùao nhem nhu°oc.
malakat ml_kˇ [Bkt.] d. loâi quÏ ùam.
malang ml! [Bkt.] fg. m%! (mù&tà, n%! (hoaà. — malang bingu paje n%! hoa r)oi.
malanguw mlfU◊ [Bkt.] t. (idà sung sèù!ng.
Malaon mOl@˜ [Bkt.] d. (lângà M! Lon.
malaow mOl@◊ [Bkt.] 2 t. cv kamlaow cém. — manuis malaow k%e cém. §
malaow mOl@◊ [Bkt.] 1 fg. lùong cùong. — malaow tangin takai,
ataong oh jieng lùong cùong chén tay fùanh khçng fè_!c.
malaun mlu_˜ [Bkt.] 1 d. m_çt lo_ai qu%y. § malaun mlu_˜ [Bkt.] 2 t. kh%a °o,
fùang nguy)en r%ua.
Malayu M_l_yU_ [Bkt.] d. cv Malajiu Châ Vâ, Mä Lai.
malem ml° [Bkt.] d. f"m, f"m t°oi. — malem ni t°oi nay; malem ndih o hu
f"m n^&m khçng fè_!c; nao dalam malem fi trong f"m t°oi. § malem
malem ml° ml° [Bkt.] d. f"m f"m. — malem malem danay sep asau
lew f"m f"m vang ti°eng chùo tru. § malem padem ml° pd° [Bkt.] d.
f"m hçm. — malem padem anak juai nao main f"m hçm con chù! fi
ch!i. § malem praong ml° ORp# [Bkt.] d. f"m hçm khuya khoù&t. —
daok sa drei sa jan di malem praong (ABC) ng)oi m_çt mînh m_çt thén
gi¨èa f"m hçm khuya khoù&t.
maleng ml⁄! [Bkt.] t. sùang s%ua, xinh f_ep. § maleng bimi ml⁄! b^mfl [Bkt.] 1 t.
f_ep. — libik maleng bimi c%anh f_ep. § maleng bimi ml⁄! b^mfl [Bkt.] 2 t.
duy"n dùang. — tacaow sa harei sa karei, dhau dhi maleng bimi (DN)
ngè^!i chùau m¨çi ngây m¨çi khùac, (tr%! n"nà n°et na, duy"n dùang.
maléw mOl⁄◊ [Bkt.] fg. mén m", s^! nù&n. — ndih malem anak maléw tathuw
amaik f"m ng%u con mén m" vùu m_e; maléw baoh kayau bùop nù&n trùai
céy.
Mali mlfl [Bkt.] d. (lângà La Gi (Bînh Thu_énà.
malia mlY_ [Bkt.] d. trâng hoa, vông hoa. — thak malia k°et vông hoa.
malieng mOlY⁄! [Bkt.] fg. cùung kÈnh. — malieng yang cùung th)an. § malieng
kana mOlY⁄! kn_ [Bkt.] 1 fg. h)au h_a, ph_uc dºch. — tagok malieng kan
patao (DWM) l"n h)au h_a nhâ vua. § malieng kana mOlY⁄! kn_ [Bkt.] 2
154
www.atabook.com
fg. th^! phè_!ng. — bimong yang oh hu thei malieng kana thùap th)an
ch%&ng cùo ai th^! phè_!ng.
maligai ml^Øg [Bkt.] 1 d. v_ong léu, fi°em canh, chôi gùac, thùap chi°en. —
pandar panraong ndik tagok di maligai (AUM) sai lÈnh trêo l"n v_ong
léu (f¬e döi tîm UMRà. § maligai ml^Øg [Bkt.] 2 d. ngai, cung, hoâng
cung. — anak daok di maligai jieng patao ala ama (AUM) con l"n
ng)oi tr"n ngai vâng, tr%! thânh vº vua thay cha; maligai patri cung cçng
chùua.
malih ml^H [Bkt.] 1 d. hoa nhâi, bçng lâi. § malih ml^H [Bkt.] 3 fg. dºch. —
malih sep aia lingiw dºch ti°eng nèù!c ngoâi. § Malih ml^H [Bkt.] 2 d.
(cüà th%u lïnh Ch&m ch&m lo cçng vi_"c v)e ngè^!i Raglai.
malikam ml^k[* Bkt.] d. bao, v%o, da.
malikem Ml^k° [Bkt.] d. bçng man k&m (t"n m_çt lo_ai hoa v&n th¬o c¬am
Ch&mà.
maliyueng ml^yV⁄! [Bkt.] fg. (idà che dû.
malùek mOl⁄ [Bkt.] d. bui bui. — malék padai bui bui lùua.
maluk mlU [Bkt.] fg. l¨én l_çn. — caik maluk saong gep f¬e l¨én vù!i nhau. §
maluk malak mlU ml [Bkt.] t. l¨én l_çn. — brah padai tuh maluk
malak gep g_ao thùoc f¬o l¨én l_çn nhau.
malun mlU˜ [Bkt.] t. tru)ong. — rinaih manei leh malun tr%e con tù&m c%!i
tru)ong. § malun pun mlU˜ pU˜ [Bkt.] t. tr)an tru)ong.
maluw mlU◊ [Bkt.] 1 d. céy mù&c c%!, céy h¬o ngè!i.
maluw mlU◊ [Bkt.] 2 fg. h¬o ngè!i, x°au h¬o, ngè_!ng. — maluw di nagar
palei urang x°au h¬o vù!i hâng xùom; ataong asau maluw po (tng) fùanh
chùo h¬o ch%u. § maluw malit mlU◊ ml^ˇ [Bkt.] fg. e l_", th_en thûng,
ngè_!ng ngºu. — maluw malit di gek blaoh o ndom ngè_!ng ngºu chi
mâ khçng nùoi. ngap manuh manang maluw malit t%o v%e e l_". § maluw
mbaok mlU◊ Oı@ [Bkt.] fg. h¬o m_&t, th_en m_&t. — maluw mbaok
amaik ama h¬o m_&t m_e cha; puec maluw mbaok ch%èi mù&ng lâm m°at
m_&t.
mam m* [Bkt.] d. cv imam çng mèm (F_ao Bânià. § mam tel m* t⁄Ò [Bkt.] d.
m_çt chùèc sù&c trong tçn giùao Bâni.
mamah mmH [Bkt.] fg. nhai. — mamah tali (AGA) nhai fùa t%ang (quy°et
témà; mamah tangey hana nhai bù&p rang. § mamah pabah mmH pbH
[Bkt.] 1 fg. nhai mi_"ng (lùuc ng%uà. § mamah pabah mmH pbH [Bkt.] 2
fg. h&m he.
mamai mØm [Bkt.] d. chº c%a.
maman mm˜ [Bkt.] tg. cùung l¨" (trè^!ng h_!p f_&c bi_"tà.
mamaon mOm@˜ [Bkt.] fg. câu nhâu, c^&n nh^&n, l¬am b¬am, l)am b)am. —
mamaon dalam pabah l¬am b¬am trong mi_"ng.
mambek mı⁄ [Bkt.] fg. cùo nhi)eu. — aia masam mamblek ikan canh chua
cùo nhi)eu cùa.
mambuek mıV⁄ [Bkt.] d. chuy°en, l)an. — anaong aia hu klau mambuek
gùanh fè_!c ba chuy°en nèù!c.
mamieng mmY⁄! [Bkt.] t. thèù!t tha. — thaik yam mamieng dùang fi thèù!t tha.
mamih mm^H [Bkt.] 1 t. mùat (daà, tè!i tù&n, s°ong f_çng; trong mùat. § mamih
mm^H [Bkt.] 2 t. f&ng fù&ng, nhén nh¬an, l_!, the the. — aia mamih nèù!c
155
www.atabook.com
f&ng fù&ng. § mamih mamih mm^H mm^H [Bkt.] t. f&ng fù&ng, l^! l_!. —
aia mamih mamih nèù!c ng_ot l^! l_!.
mamong MOmÏ [Bkt.] t. d%eo. — lisei mamong c!m d%eo.
mamuc mmUÇ [Bkt.] d. b_o, m_at (gâà.
Man Sang M˜ S! [Bkt.] d. m_çt fºa danh %! Lâo (g)an Tonlùe Ropouà.
man m˜ [Bkt.] 1 d. th^!i v_én. — gaok man g_&p th^!i v_én. § man m˜ [Bkt.] 2
d. duy"n. — man thei thei tok duy"n ai n°ay hè%!ng.
manah mNH [Bkt.] d. céy th!m.
manah mnH [Bkt.] fg. cv panah sùang tùac.
manaik mØN [Bkt.] d. ng_oc trai.
manak mN_ [Bkt.] t. y¬eu, ch°et non. — manak ayuh y¬eu tèù!ng.
manak mn [Bkt.] 2 d. mùon, thùè, v_ét. — rim manak f%u thùè, f%u m_oi v_ét. §
manak mn [Bkt.] 4 fg. sinh f%e. — harei manak sinh nh_ét; manak
tabiak ra f^!i; panak panuec géy chuy_"n, sinh s_è; manak tagan f%e
ngè_!c. § manak mn [Bkt.] 3 d. (anak-à bùup b". § manak mn
[Bkt.] 1 d. bû nhîn, n_çm. — deng yau manak klep di hamu padai (tng)
fùèng nhè hînh n_çm fè_!c cù&m ngoâi ru_çng lùua. § manak mn [Bkt.]
5 fg. chai, fi°ec. — ritak manak f_éu chai, f_éu fi°ec.
manaksa mns_ [Bkt.] fg. suy nghï, lùy gi%ai. — bruk nan manaksa oh hu
vi_"c fùo lùy gi%ai khçng n¬oi.
manal mNÒ [Bkt.] d. ph_am vi. — wang manal xùac fºnh chu vi.
manang krah mn! RkH [Bkt.] d. kÿ thu_ét. — tok mak manang krah mang aia
lingiw ti°ep thu kÿ thu_ét nèù!c ngoâi. § manang rayuak mn! ryV
[Bkt.] d. phè!ng phùap. — manang rayuak pataow akhar Cam phè!ng
phùap d_ay ch¨è Ch&m.
manang mn! [Bkt.] 1 d. m_çt s°o. — manang tagok Madren (ABC) m_çt s°o l"n
Di Linh. § manang mn! [Bkt.] 3 d. fi)eu, thùè, lo_ai. — magru paabih
manang (APA) h_oc t_ép f%u m_oi fi)eu. § manang mn! [Bkt.] 2 d. c¨ç. —
thai manang ahar ngaok thong sù&p bùanh tr"n c¨ç b)ong. § manang...
manang mn! mn! [Bkt.] m_çt ph)an... m_çt ph)an, m_çt b_ç ph_én... m_çt b_ç
ph_én. — manang nao manang daok m_çt b_ç ph_én fi m_çt b_ç ph_én %! l_ai.
§ Manang Kruec mn! RkV⁄Ç [Bkt.] d. (lângà Cao H_éu (Bînh Thu_énà.
manaok mOn@ [Bkt.] d. cn panaok b)ay, chùung, nhùom (m_çt b_onà. — sa
manaok seh bac m_çt nhùom h_oc sinh; manaok nyu chùung nùo. §
manaok drei mOn@ Rd‡ [Bkt.] f. b_on mînh, chùung mînh. § manaok hé
mOn@ h¨_ [Bkt.] f. chùung m)ay, b_on mây. § manaok kau mOn@ kU⁄
[Bkt.] f. b_on tao, chùung tao. § manaok nyu mOn@ zU [Bkt.] f. b_on
h_o, chùung nùo.
maneh mn⁄H [Bkt.] 1 d. Skt. tè tè%!ng, tém trÈ. § maneh mn⁄H [Bkt.] 2 d.
ph¬am ch°at. — hu maneh siam cùo ph¬am ch°at t°ot,
manei mn‡ [Bkt.] fg. tù&m. — maneu aia hajan tù&m nèù!c mèa; manei ka
anak tù&m cho con. § manei hagei mn‡ hg‡ [Bkt.] fg. tù&m r%èa, tù&m tùap.
— manei hagai ka haci hacih tù&m tùap cho s_ach së.
mang m! [Bkt.] 1 k. mù!i. — hu mboh ka mang thau cùo th°ay r)oi mù!i hi¬eu; ai
ndom ka nyu ka mang nyu ginaong anh nùoi cho hù&n hù&n mù!i gi_én. §
mang m! [Bkt.] 2 fg. tù!i. — aia mang halei? nèù!c tù!i féu; aia mang
kaing nèù!c tù!i thù&t lèng. § mang m! [Bkt.] 3 k. t^è, b^&ng. — mang
taman t^è xèa; mang di hia t^è th^!i xèa; mang dahlau t^è trèù!c; mang
156
www.atabook.com
phun t^è f)au; mang ngaok t^è tr"n; mang lingiw t^è b"n ngoâi; mang rah
mai léu nay; mang deh sani t^è trèù!c f°en gi^!; wak mang mak vi°et b^&ng
m_èc.
manga mF_ [Bkt.] d. nôi gi°ong, dông t_çc. — danuh abih sa manga di lok uni
(AGA) t_çi c%a m_çt nôi gi°ong tr"n f^!i nây. § manga wom mF_ Ov* [Bkt.]
d. gia fînh. — planla ka manga wom thay m_&t cho gia fînh.
mangak mF [Bkt.] fg. gi%a. — ngap mangak gi%a b_ç, gi%a v^!.
mangih manguw mF^H mFU◊ [Bkt.] t. th!m tho.
manguw mFU◊ [Bkt.] t. th!m. — manguw hamac grep nagar hè!ng tho%ang
khù&p xùè.
mani mnfl [Bkt.] nay. — dua harei mani hai ngây nay.
mania mnY_ [Bkt.] d. trÈ thùèc, thùèc gi%a.
manik mn^ [Bkt.] d. mûa g_&t. — bilan manik mboh mik mboh wa (tng)
mûa g_&t trçng th°ay (g_&p m_&tà bâ con.
manis Mn^Í [Bkt.] t. h°ap d¨én tè!i mùat.
manis mn^Í [Bkt.] d. k%e, ngè^!i, cùa nhén. — sa manuis ndom yau ni, abih
jang lac ligaih (DWM) m_çt cùa nhén nùoi th°e nây, t°at c%a m_oi ngè^!i f)eu
èng thu_én.
manosak mOn_s [Bkt.] d. Skt. loâi ngè^!i.
manrah ganraong mRnH gORn# [Bkt.] fg. giè!ng véy, ra oai. — marah
garaong nda ka urang huec gè!ng véy tè%!ng ngè^!i ta s_!.
mantrak M˜Rt [Bkt.] d. th)an chùu.
mantri M˜Rtfl [Bkt.] 1 d. (cüà c°o v°an. § mantri M˜Rtfl [Bkt.] 2 d. (cüà thè_!ng
thè.
Manuai MØnV [Bkt.] d. (lângà Ma Nai.
manuel mnV⁄Ò [Bkt.] d. x&m qu%e.
manuh mnUH [Bkt.] 1 d. nüng. — ngap manuh lâm nüng. § manuh mnUH
[Bkt.] 2 d. n°et. — manuh jhak n°et x°au; manuh siam t°ot n°et. § manuh
manang mnUH mn! [Bkt.] d. n°et na, h_anh ki¬em. — hu manuh manang
laik gheh saong thaik cùo n°et na h_!p vù!i vùoc dùang.
manuis mnV^Í [Bkt.] 1 d. Skt. ngè^!i. — anak manuis con ngè^!i; jieng
manuis n"n ngè^!i; manuis hagait ngap yau sau mayaw con ngè^!i gî
mâ hânh f_çng nhè loâi c)ém thùu. § manuis daok mnV^Í Od@ [Bkt.] d.
cn manuis gia nhén, ngè^!i %!. — apah manuis daok thu" gia nhén. §
manuis mnV^Í [Bkt.] 2 d. cn manuis daok ngè^!i %!. § manuis urang
mnV^Í ur! [Bkt.] d. ngè^!i ta. — manuis urang nao bak jalan ngè^!i ta fi
f)ay fè^!ng.
manuk mnU [Bkt.] d. gâ. — manuk katak gâ c_uc tùac. § manuk ak mnU
a_ [Bkt.] d. gâ qu_a (çà. § manuk binai mnU b^Øn [Bkt.] d. gâ mùai. §
manuk buw mnU bU◊ [Bkt.] d. g6a xùam tro. § manuk glai mnU ØgL
[Bkt.] d. cn manuk tan gâ r^èng. § manuk ina mnU in_ [Bkt.] d. gâ
m_e. § manuk kalak mnU kl [Bkt.] d. gâ mai hoa. § manuk
mariah mnU mrYH [Bkt.] d. gâ tÈa. § manuk matrem mnU mRt°
[Bkt.] d. gâ ch_oi. § manuk mrai mnU ØRm [Bkt.] d. gâ bçng. § manuk
mraik mnU ØRm [Bkt.] d. gâ ki°en. § manuk ri mnU rfl [Bkt.] d. gâ
ri. § manuk tan mnU t˜ [Bkt.] d. cn manuk glai gâ r^èng. § manuk
tanaow mnU tOn@◊ [Bkt.] d. gâ tr°ong. § manuk wak mnU v
[Bkt.] d. gâ cùut.
157
www.atabook.com
manun mnU˜ [Bkt.] d. l^!i nguy)en, l^!i hùèa.
manur mnU‰ [Bkt.] fg. d. nh%ay mùua, khi"u vü.
manyaim mØz* [Bkt.] fg. nh%è. — mak harek manyaim kabaw dûng c%o f¬e
nh%è tréu.
manyak mz [Bkt.] 1 d. fên. — manyak puk fên chong; manyak takai
ciim fên cùo b°ac n¬oi; truc manyak di sang chong fên trong nhâ. §
manyak mz [Bkt.] 2 d. d)au. — manyak apuei d)au l%èa; manyak
karah d)au sùap, kem fùanh giây. § manyak cambuai mz cØıV [Bkt.]
m)om dÈnh m¨! (chÏ ngè^!i fä fè_!c &n nhi)eu f)o ngon bùeo m¨!à. §
manyak hangaow mz hOf@◊ [Bkt.] d. d)au thçng. § manyak liu
mz lû_ [Bkt.] d. d)au d^èa. § manyak tamngan mz t*f˜ [Bkt.] d.
d)au th)au d)au. § manyak tanrak mz tRn_ [Bkt.] d. fên fu°oc (nùoi
chungà. — sup paje o truc manyak tanrak di sang t°oi tr^!i r)oi mâ ch%&ng
thù&p fên fu°oc trong nhâ. § manyak truai mz ØRtV [Bkt.] d. fên d)au
rùai. § Manyak mz [Bkt.] 3 d. Xùom Fên.
manyi mz^ [Bkt.] fg. k"u. — ciim manyi chim k"u (hùotà; sep manyi ti°eng
k"u.
manyim mz& [Bkt.] fg. d_"t, fan. — manyim lii fan thùung; manyim khan bai
d_"t v%ai. § manyim liwei mz& l^v‡ [Bkt.] fg. d_"t vâ quay, d_"t (nùoi
chungà.
manyum mzU* [Bkt.] fg. u°ong. — manyum alak u°ong rè_!u; manyum aia
hader halau (tng) u°ong nèù!c nhù! ngu)on.
maong Om# [Bkt.] fg. nhîn, xem, ngùo, trçng ch^èng. — maong urang naong
drei ngùo mînh ngùo ta; maong jum kabaw ngùo (trçng ch^èngà giûm tréu;
maong pak anak ngùo f^&ng trèù!c; maong mboh nhîn th°ay. § maong
akaok Om# aOk@ [Bkt.] 1 fg. trçng ngùong. — yau maong akaok amaik
mai mang darak (tng) nhè trçng ngùong m_e fi ch_! v)e (nhè mong m_e v)e
ch_!à. § maong akaok Om# aOk@ [Bkt.] 2 fg. trçng, trçng c_éy. —
mangawom ni daok mang akaok pak nyu nan ye gia fînh nây chÏ côn
trçng (c_étà vâo nùo thçi. oh maong akaok di thei hu ch%&ng trçng c_éy
vâo ai fè_!c. § maong aiek Om# aY⁄ [Bkt.] 1 fg. ngùo ngâng, ch&m sùoc.
— anak bik o thei maong aiek con cùai ch%&ng cùo ai ngùo ngâng f°en. §
maong aiek Om# aY⁄ [Bkt.] 2 fg. xem xùet. — bruk nan daok mang
aiek wek vi_"c fùo côn xem xùet l_ai. § maong jieng Om# jY⁄! [Bkt.] t. d¨"
coi, coi fè_!c. — ai kamei nan hu thaik maong jieng chº °ay cùo hînh
dùang d¨" coi; payak tuai siber ka maong jieng hai! fäi khùach sao cho
coi fè_!c (tè!m t°atà nhùe¡. § maong mboh Om# OıH [Bkt.] fg. nhîn th°ay,
trçng th°ay. — brei maong mboh mbaok gep cho trçng th°ay m_&t nhau.
§ maong yau harek Om# yU⁄ hr⁄ [Bkt.] xem t_èa nhè c%o rùac, coi nh_e.
maow Om@◊ [Bkt.] 1 d. gâu. — maow jaok aia gâu mùuc nèù!c. § maow Om@◊
[Bkt.] 3 d. mo. — maow panang mo cau. § maow Om@◊ [Bkt.] 2 d.
(céyà châm fen (f¬e nhu_çm s_!ià.
mapaoh mOp@H [Bkt.] fg. fùanh l_çn. — anak rinaih gleng kabaw mapaoh gep
tr%e ch&n tréu fùanh l_çn.
maphua kat MPV_ kˇ [Bkt.] fg (idà k°et h_!p. — maphua kat dua bha wek
saong gep k°et h_!p hai kho%an l_ai vù!i nhau.
mar M‰ [Bkt.] d. sinh khÈ.
maracak mrc [Bkt.] fg (cüà. f°au g_éy.
158
www.atabook.com
marachaong M_r_OC# [Bkt.] d. k^y fâ nèù!c.
maraci mrcfl [Bkt.] t. tinh khi°et, rö râng.
maradhak MrD [Bkt.] d. khùang chi°en. — maradhak saong ra jaguk
khùang chi°en ch°ong ngo_ai xém.
marai mØr [Bkt.] fg. f°en. — trun marai tel palei pakreng nagar lok ula
(DWM) xu°ong f°en qu" hè!ng, cai trº xùè s%! tr"n tr)an gian.
maraik mØr [Bkt.] t. khùeo.
marak mr [Bkt.] 1 fg. tranh, giânh. — marak gep ka mbeng tranh nhau
v)e chu_"n &n.
marak mr [Bkt.] 2 t. b¬an, d!. — sang marak nhâ b¬an. § marak tachep
mr tC⁄∏ [Bkt.] t. nh! nhù!p, b¬an thÏu. — ngap marak tachep palei
nagar lâm nh! nhù!p lâng xùom; dom baoh marak tachep nh¨èng cùai b¬an
thÏu.
marakaik mrØk [Bkt.] t. cv makaik ph¨én u°at, gi_én d¨è.
marakak Mrk [Bkt.] d. tai h_oa, s_è tân phùa.
marakak mrk [Bkt.] d. hi¬em nghêo. — truh di marakak thoùat kh%oi hi¬em
nghêo.
maranam mrn° [Bkt.] t. d¨" thè!ng.
marang mr! [Bkt.] 1 d. cv mrang ren. — marang khan ren ch&n. § marang
mr! [Bkt.] 2 d. lèù!i. — marang pasei lèù!i sù&t. § marang ging mr! g^Ï
[Bkt.] d. m)o hùong. — luk marang ging ka bek darah bçi m)o hùong cho
c)am mùau.
maraok mOr@ [Bkt.] d. (haraik-à déy c%u rûa.
maraong mOr# [Bkt.] d. nam. — daok gah maraong palei n^&m phÈa nam
lâng.
marapaoh mrOp@H [Bkt.] fg. mapaoh ¬au f%a.
marasa Mr [Bkt.] d. c%am giùac.
marat mrˇ [Bkt.] fg. quy°et (lôngà; rùang, c°o gù&ng. — marat sa jalan quy°et
m_çt fè^!ng; marat klaoh saong gep th)e quy°et cûng nhau; marat bac
gù&ng h_oc. § marat hatai mrˇ hØt [Bkt.] fg. quy°et tém, quy°et chÈ. —
hu marat hatai dalam bruk bac cùo quy°et tém trong vi_"c h_oc. § marat
masuh mrˇ mSUH [Bkt.] fg. quy°et chi°en.
maratak mrt [Bkt.] fg. tân sùat (b^&ng gè!mà.
marawa M_r_v_ [Bkt.] d. k^y fâ. — marawa dua dalah (tng) k^y fâ hai lè¨!i
(f_çc ùacà.
marayo mrOy_ [Bkt.] fg. ¬an tu (trong r^èngà.
mareng mr⁄! [Bkt.] d. b_ac ch_am.
mari mrfl [Bkt.] d. °ong ti"u. — auak rabap ayuk mari kùeo fân th¬oi °ong ti"u.
mariah mrYH [Bkt.] t. tÈa, h)ong. — manuk mariah gâ tÈa.
mariak mrY [Bkt.] fg. cn marak tranh, tranh giânh, tranh cèù!p. — mariak
hadiip tranh v_!.
marta M‰t_ [Bkt.] d. khÈ h_éu.
marup mrU_∏ [Bkt.] fg. hùoa thén. — nao marup pak suer hùoa thén v)e tr^!i.
Maruw mrU◊ [Bkt.] 1 d. (lângà Bâ Réu (Ninh Thu_énà.
maruw mrU◊ [Bkt.] 2 fg. ghen. — hadiip maruw di pathang v_! ghen ch)ong.
masak ms [Bkt.] t. h¨çn lùao. — masak lo gaok harei urang ataong h¨çn lùao
quùa cùo ngây bº fùanh. § masak mS [Bkt.] t. t_è ph_u. — urang masak
k%e t_è ph_u. § masak majié ms mjY¨_ [Bkt.] t. f_çc ùac. — patao masak
159
www.atabook.com
majiâ nhâ vua f_çc ùac. § masak majii ms mjYfl [Bkt.] t. h¨çn hâo. —
masak majii mak klak, likau haniim baik likei (AGA) h¨çn hâo häy lo_ai
b%o, c)au phùuc fùèc fi anh.
masaong mOS# [Bkt.] k. ph_u, h_ç, cûng. — nao masaong fi cûng.
masem mS° [Bkt.] 2 t. chua. — masem yau baoh amil chua nhè trùai me. §
masem mS° [Bkt.] 1 t. (m_&tà xîu xºu. — mbaok masem xºu m_&t. §
masem pabah mS° pbH [Bkt.] t. chua mi_"ng. — o hu hala mbeng
mboh masem pabah khçng cùo tr)au &n c%am th°ay chua mi_"ng. § masem
praik mS° ØRp [Bkt.] t. chua lê. — baoh gaal masem praik trùai c°oc
chua lê.
masiek mSY⁄ [Bkt.] t. xanh xùam.
masik mS^ [Bkt.] fg. ng_ép, trân. — masik darah mùau trân lan. § masik
der mS^ d⁄‰ [Bkt.] fg. trân ng_ép, trân khù&p. — aia nduec masik der
mblang tanran nèù!c ch%ay trân khù&p cùanh f)ong.
masin mS^˜ [Bkt.] d. mù&m. — aia masin nèù!c mù&m; masin drum mù&m
ru°oc; masin kun mù&m môi; masin hadang mù&m tçm; masin ritaong
nù&m cùa f)ong; masin ritak tè!ng. § masin masem mS^˜ mS° [Bkt.] t.
chua cay. — mbeng jien nyu masin masem lo ah &n fè_!c ti)en c%ua nùo
chua cay lù&m.
masit mS^ˇ [Bkt.] k. (idà vÈ nhè, giùa nhè, giùa mâ. — masit lingik juai hajan,
dahlak nao taom ai giùa nhè tr^!i f^èng mèa, tçi së fi g_&p anh.
masuh mSUH [Bkt.] fg. chi°en f°au. — masuh mablah nagar fùanh gi_&t giânh
qu" hè!ng; masuh gep fùanh nhau. § masuh kalin mSUH kl^˜ [Bkt.]
fg. chi°en f°au. — ama nao masuh kalin cha fi chi°en f°au. § masuh
marak mSUH mr [Bkt.] fg. tranh f°au. § masuh matak mSUH mt
[Bkt.] fg. fùanh gi_&c (chi°en f°au vâ chùem gi°età.
mat Mˇ [Bkt.] 1 d. cv amat trÈ. — hadah mat sùang trÈ. § mat ar Mˇ a‰
[Bkt.] d. ùy nghïa. — bruk salih baruw hu ralo mat ar vi_"c f¬oi mù!i cùo
nhi)eu ùy nghïa. § mat sanang Mˇ sn! [Bkt.] d. ùy nghïa. § mat Mˇ
[Bkt.] 2 t. mùat. — angin yuk mat giùo th¬oi mùat; mat tangin mat tay; sep
ndom mat tung l^!i nùoi lâm mùat lông.
mata mt_ [Bkt.] 1 d. mùon. — klau mata kaya mbeng ba mùon &n. § mata mt_
[Bkt.] 3 d. thùè, lo_ai. — mata pajaih lo_ai gi°ong; mata kayau lo_ai céy.
mata mt_ [Bkt.] lanh, mù&t t%o, mù&t. — mata plek likuk mù&t mû; mata lanung
mù&t lè!n; mata bang mù&t lôa (vi¨"n thºà; mata palel mù&t c_én thº; ruak
mata nh_&m mù&t, fau mù&t; dua gah mata c_&p mù&t, fçi mù&t; aia mata
nèù!c mù&t; aih mata ghên mù&t; mata kaliek mù&t l"nh; mata hadah mù&t
lanh, mù&t t%o, mù&t. § mata mt_ [Bkt.] 4 d. di_"n, m_&t. — klau mata tam
giùac; pak mata tùè di_"n; sang ni hu dua mata nhâ nây cùo hai m_&t. §
mata akhar mt_ aK‰ [Bkt.] d. m_&t ch¨è. — o thau krân mata akhar
chèa bi°et m_&t ch¨è. § mata dhaong mt_ OD# [Bkt.] d. lè¨!i dao. § mata
hatai mt_ hØt [Bkt.] 1 d. hu_" nhän; c°ot t%uy. — mboh dalam mata
hatai nhîn th°ay qua hu_" nhän (con mù&t sùang su°ot cùo tùac d_ung hèù!ng
d¨én, d¨én dù&tà; ndom dalam mata hatai nùoi trùung fi)eu c°ot t%uy (hi¬"u c°ot
t%uy v°an f)e mâ nùoià. § mata hatai mt_ hØt [Bkt.] 2 d. thém tém. §
mata idung mt_ idU! [Bkt.] d. m_&t müi, sù&c di_"n, di_"n m_ao. — ka thau
mata idung urang nan yau halei chèa bi°et m_&t müi ngè^!i °ay ra sao. §
mata ikan mt_ ik˜ [Bkt.] d. c)au cùa, mù&t cùa (h_at c)au hînh mù&t cùo n!i
160
www.atabook.com
v°et gi¨ém ph%ai gai %! bân chénà. — juak daruai blaoh jieng mata ikan
gi¨ém ph%ai (f_apà gai bº lâm mù&t cùa. § mata kagaik mt_ kØg [Bkt.] d.
r&ng cèa. § mata kayau mt_ kyU⁄ [Bkt.] d. nùut g¨ç, mù&t céy. § mata
laiy mt_ ØlÁ [Bkt.] d. cv mata takai mù&t cùa chén. § mata pik mata
mblak mt_ [Bkt.] tng. mù&t nhù&m, mù&t m%!. § mata sang mt_ S! [Bkt.]
d. nhâ c%èa. — nao o thau mata sang fi khçng bi°et tù!i nhâ c%èa. § mata
takai mt_ tØk [Bkt.] d. mù&t cùa chén.
matah mtH [Bkt.] t. s°ong, xanh, d¨! dang, chèa chÈn. — baoh matah trùai
xanh; njem matah rau s°ong; kaya matah f)o s°ong; mbeng matah &n
s°ong; bruk daok matah blaoh main cçng vi_"c côn dang d¨! mâ lo ch!i.
§ matah lah mtH lH [Bkt.] t. non nù!t, quùa non, côn qùua s°ong. — lisei
daok matah lah yau ni blaoh mbeng c!m côn s°ong nhè th°e mâ fä &n.
matai mØt [Bkt.] ch°et. § matai aait mØt Øaˇ [Bkt.] kng. ch°et ti_"t. § matai
bhaw mØt B◊ [Bkt.] fg. ch°et khçng ai bi°et (khçng fè_!c lâm phùep
lùuc ch°et, theo quan ni_"n dén gianà. § matai daing mØt Ød! [Bkt.] fg.
ch°et tè!i. § matai di aek mØt dfl a⁄ [Bkt.] fg. ch°et fùoi. § matai di
deng mØt dfl d! [Bkt.] fg. ch°et cùèng. — matai di deng di daok (tng)
ch°et fùèng , ch°et ng)oi. § matai diip mØt dY^∏ [Bkt.] fg. s°ong ch°et. —
matai diip saong gep s°ong ch°et vù!i nhau. § matai jien mØt OjY⁄˜
[Bkt.] fg. ch°et ti)en, phÈ c%ua. — matai jien, matai padai ch°et ti)en phÈ
thùoc. § vmatai klaoh thraiy mØt OkL@H ØRTÁ [Bkt.] tng. ch°et lâ h°et n_!.
§ matai lihik mØt l^h^ [Bkt.] fg. ch°et chùoc. — aek lipa matai lihik
fùoi khùat ch°et chùoc. § matai lihin mØt l^h^˜ [Bkt.] fg. ch°et khçng
lânh. § matai lisei mØt l^S‡ [Bkt.] fg. toi c!m, vç Èch. — raong nyu
ka matai lisei nuçi nùo cho toi c!m. § matai mathuk mØt mTU [Bkt.]
t. n%èa tÏnh, n%èa m", ch_ép ch^!n. — ndih matai mathuk ng%u n%èa tÏnh,
n%èa m". § matai ngaing mØt Øf! [Bkt.] fg. ch°et cùèng. § matai ngaiw
mØt Øf◊ [Bkt.] fg. ch°et ng°at. § matai prén mØt Rp¨˜ [Bkt.] fg. phÈ
sùèc. — ngap ka matai prân lâm cho phÈ sùèc. § matai rinaih mØt
[Bkt.] fg. ch°et y¬eu, ch°et tr%e, ch°et non. — kaphuer lo maca matai
rinaih min! s°ong b°at nhén quùa k%eo mâ ch°et tr%e fùo¡.
matak mt [Bkt.] p. may ra, h_oa may. — nyu nao duah kabaw matak gaok
nùo fi tîm tréu h_oa may g_&p, nùo fi tîm tréu may ra thî g_&p.
matéh mt¨H [Bkt.] 1 d. n%èa. — matâh jalan n%èa fè^!ng; matâh malam n%èa
f"m; matâh harei n%èa ngây; aia matâh jek nèù!c n%èa lu. § matéh
matéh mt¨H mt¨H [Bkt.] n%èa...n%èa. — matâh biak matâh main n%èa fûa,
n%èa th_ét; matâh si nao matâh si daok n%èa mu°on fi, n%èa mu°on %!. §
matéh nuec mt¨H nV⁄Ç [Bkt.] t. dang d¨!, n%èa ch^èng. — klaoh yaot
matâh nuec (tng) n%èa fè^!ng fùèt gùanh.
matéh mt¨H [Bkt.] 2 fg. ph_at lông, ch_am t_è ùai. — ndom yau nan nyu matâh
tung tian lo nùoi th°e hù&n ph_ét lông lù&m f°ay. § matéh karang mt¨H kr!
[Bkt.] fg. b°at bînh.
matei mt‡ [Bkt.] 1 d. ng_oc, fùa quÈ. — karah matei nh¨én b^&ng fùa quÈ; matei
mariah ng_oc bÈch.
matei mt‡ [Bkt.] 2 fg. cùach fùanh trô ch!i (makhùeà.
mathaik mØT [Bkt.] t. cùo dùang. — ngap mathaik lâm dùang.
161
www.atabook.com
mathaw mTU◊[Bkt.] fg. ch%èi, géy g¬o. — hu ndom ka hu klao, hu mathaw ka
hu ginaong (tng) cùo nùoi mù!i cùo cè^!i, cùo ch%èi mù!i cùo h^!n.
mathem mT° [Bkt.] fg. fù&p. — mathem khan fù&p ch&n.
mathik matak mT^ mt [Bkt.] fg. c)au c_anh, nh^! v%a. — mathik matak di
urang mada c)au c_anh ngè^!i giâu.
mathik mT^ [Bkt.] fg. s!n. — mithik ber s!n mâu; mathik aia marat s!n
nèù!c s!n.
mathraiy mØRTÁ [Bkt.] fg. vay. — brei mathraiy cho vay; brei mathraiy to
hajung cho vay f¬e hè%!ng l_!i.
mathrum mRTU* [Bkt.] fg. r_ém r_ap, r_ém, sai. — kayau mathrum céy r_ém r_ap;
mathrum baoh sai trùai.
mathrum tambang mRTU* tı! [Bkt.] t. an khang thºnh vè_!ng. — manga wom
mathrum tambang gia fînh an khang thºnh vè_!ng.
mathuh mTUH [Bkt.] d. ch)on fên.
mathukik mTUk^ [Bkt.] t. b_"nh ho_an.
mathut mTUˇ [Bkt.] d. fân kùeo, vï c)am.
mathuw mTU◊ [Bkt.] fg. hi¬eu bi°et. — ni si mang mathau lei ka sakarai dak
rai (DR) nây féy cùo hi¬eu bi°et v)e c¬o thè, bi"n ni"n s%è.
mati mtfl [Bkt.] 1 fg. m! tè%!ng.
mati mtfl [Bkt.] 2 fg. k_", m_&c k_". — mati nyu k_" nùo, m_&c k_" nùo.
matian mtY˜ [Bkt.] fg. mang thai, cùo mang. — matian kacua mang thai
con f)au; matian hu klau bilan mang thai fè_!c ba thùang. § matian
huang mtY˜ hV! [Bkt.] fg. ch%èa hoang. — kamei tian hoang fân bâ
ch%èa hoang.
matrak mRt [Bkt.] fg. cèu mang, n_&ng tînh. — than saai matrak dua bira,
bira ka tanâh riya, bira ka meyut (ABC) thén anh fçi vai n_&ng tînh,
m_çt n%èa dânh cho qu" hè!ng, m_çt n%èa dânh cho ngè^!i thè!ng.
matrem mRt° [Bkt.] fg. fùa. — manuk matrem gep gâ fùa nhau.
matri mRtfl [Bkt.] 1 d. quén c_én th)an.
matri mRtfl [Bkt.] 2 fg. thçng f)ong, li"n hi_"p. — matri dalam bruk ngap
mbeng praong li"n hi_"p trong vi_"c lâm &n lù!n.
matuah mtVH [Bkt.] t. (idà hoân chÏnh, toân di_"n. — kamei matuah fân bâ
toân di_"n.
matuaw mtV◊ [Bkt.] t. thu_én, fè_!c. — thun ni matuaw padai n&m nay fè_!c
mûa. § matuaw drep mtV◊ Rd⁄∏ [Bkt.] t. phùat f_at (v)e c%ua c%aià. — nao
ut matuaw drep biak (PTM) fi v)e phè!ng bù&c phùat f_at v)e fè^!ng lâm
&n. § matuaw haniim mtV◊ hnY& [Bkt.] t. phùuc l_çc. — tadhew thuk
siam matuaw haniim chùuc an khang phùuc l_çc. § matuaw tambang
mtV◊ tı! [Bkt.] t. sung tùuc, thºnh vè_!ng. — mbeng anguei matuaw
tambang sung tùuc c%ua c%ai.
matuei mtV‡ [Bkt.] t. m)o cçi (cha hay m_eà. — matuei amaik m)o cçi m_e;
matuei ama m)o cçi cha. § matuei madher mtV‡ mD⁄‰ [Bkt.] t. cçi qu%a,
cçi cùut. — daok matuei madher sa drei s°ong cçi cùut m_çt mînh.
matuw mtU◊ [Bkt.] d. r¬e, déu. — ataong matuw biluw anak (tng) fùanh r¬e
thî con së %! gùoa; matuw kamei nâng déu; matuw likei chùu r¬e.
mawang mv! [Bkt.] fg. cv pawang bao véy. — mawang mak véy bù&t.
mawar mv‰ [Bkt.] fg. thay phi"n, thay ca. — mawar gep khik sang thay
phi"n nhau gi¨è nhâ.
162
www.atabook.com
maya My_ [Bkt.] d. %ao %anh, %ao giùac.
mayah myH [Bkt.] k. cv yah. — mayah lingik di hu hajan o dahlak mai
n°eu tr^!i khçng cùo mèa thî tçi f°en; mayah dahlak mai sumu ye dahlak
ngap n°eu tçi f°en kºp thî tçi lâm. § mayah pagap myH pg∏ [Bkt.] k.
gi%a d_u, vÈ ph%ong. — mayah pagap dahlak o mai, ai nao baik gi%a d_u tçi
khçng tù!i, thî anh cüng cùè fi.
mayai mØy [Bkt.] fg. (ChGà nùoi chuy_"n. — mayai saong gep nùoi chuy_"n
vù!i nhau.
mayaih mØyH [Bkt.] fg. khoe. — mayaih drep ar khoe c%ua c%ai; mayaih
khan aw biruw khoe qu)an ùao mù!i. § mayaih rup mØyH rU_∏ [Bkt.] fg.
hänh di_"n. — mayaih rup saong aia lingiw hänh di_"n vù!i nèù!c ngoâi.
mayait mØyˇ [Bkt.] d. cn pater xùac ch°et.
mayaom mOy [Bkt.] fg. khen. — thei jang takrâ urang mayaom ai cuung
thÈch fè_!c khen; mayaom po Ong biak jak, sa baik jagak nao tok
gireh (DN) khen po Áng khçn th_ét, (mangà m_çt céy châ g_at fi luy_"n
phùep th)an thçng.
mayau my⁄U [Bkt.] t. song song. — jalan mayau fè^!ng song song.
mayaw my◊ [Bkt.] d. (conà mêo. — mayaw pah takuh mêo v)o chu_çt.
mayeng my⁄! [Bkt.] d. (tgà ch¬oi t°ong (l¨" rijaà.
mayok mOy [Bkt.] p. cûng (cho cùo b_anà. — mai ndih mayok f°en n^&m cho
cùo b_an.
mayut myUˇ [Bkt.] 1 d. tînh b_an h¨èu, tînh ùai, tînh. § mayut myUˇ [Bkt.] 3
fg. k°et li"n, li"n minh. § mayut mayau myUˇ myU⁄ [Bkt.] fg. y"u, y"u
fè!ng. — dua urang mayut mayau saong gep hai ngè^!i y"u nhau. §
Mayut myUˇ [Bkt.] 2 d. (ariya-à t"n m_çt tùac ph¬am tr¨è tînh Ch&m.
mba ı [Bkt.] kùy hi_"u ghi ph_u ém thùè hai mè!i tùam c%ua b_ç ch¨è Akhar thrah.
mbac ıÇ [Bkt.] fg. banh ra, m%! to ra. — mbac mata blaoh maong m%! to
mù&t ra mâ nhîn.
mbai Øı [Bkt.] fg. hi°en, déng. — mbai ka po hi°en cho th)an. § mbai tabuh
Øı tbUH [Bkt.] fg. déng chu_çc (n_! th)anà. § mbai padaong Øı πOd#
[Bkt.] fg. déng cùung (f¬e c)au xin th)an thùanhà. — mbai padaong di
aluah tala déng cùung n!i thùanh th)an. § mbai likau Øı l^kU◊ [Bkt.] ft.
c)au xin. — mbai likau pieh hu anak (déng th)anà c)au xin fè_!c cùo con.
§ mbai suan Øı sV˜ [Bkt.] fg. f¬oi m_ang. — mbai suan ka anak daok
kala f¬oi m_ang cho con (f¬e conà fè_!c s°ong thay.
mbaih ØıH [Bkt.] fg. sùèt, b¬e, v¨!. — mbaih idung sùèt müi; kau ataong
mbaih mbaok tao fùanh b¬e m_&t. § mbaih mbaoh ØıH Oı@H [Bkt.] t. sùèt
m%e. — mak dom baoh pangin mbaih mbaoh nao klak l°ay m°ay cùai chùen
bº sùèt m%e b%o fi.
mbaik Øı [Bkt.] 1 d. céy, con. — dua mbaik njuh hai céy c%ui; klau mbaik
daong ba con dao. § mbaik Øı [Bkt.] 2 d. d°au hi_"u. — pambaik ra
d°au, ra hi_"u. § mbaik Øı [Bkt.] 3 fg. m_&c. — mbaik taripha m_&c
qu)an. § mbaik gai naong Øı Øg On@Ï [Bkt.] d. céy fôn gùanh (f!n vº
èù!c tÈnh f_ç cao trong dén gianà. — aia harei tagok sa mbaik gai
naong paje m_&t tr^!i fä l"n m_çt céy fôn gùanh r)oi (ùy nùoi fä l"n cao r)oià.
mbaik Øı [Bkt.] 4 fg. f)on. — hamit urang mbaik nghe ngè^!i ta f)on. §
mbaik kataik Øı kØt [Bkt.] fg. f)on f_ai. — juai peng urang
mbaik kataik chù! nghe ngè^!i f)on f_ai. § mbaik Øı [Bkt.] fg. k"u. —
163
www.atabook.com
pabaiy daok mbaik dalam puh takak (cd) con d" con k"u trong nè!ng
r¨éy.
mbaing ØıÏ [Bkt.] d. k%eng. — gai mbaing céy fùanh k%eng.
mbait Øıˇ [Bkt.] 1 d. (chimà quânh qu_ach.
mbait Øıˇ [Bkt.] 2 t. f!n gi%an, d¨" u°on nù&n. — anak rinaih mbait tr%e con d¨"
u°on nù&n.
mbak ı_ [Bkt.] fg. léy, lan tù!i. — mbak ruak di gep léy b_"nh cho nhau;
mbak katel léy gh%e; apuei mbeng mbak mai l%èa chùay lan tù!i.
mbak ı [Bkt.] 1 t. m_&n. — aia thik mbak nèù!c bi¬en m_&n; lai aia masam
mbak n"m canh chua m_&n. § mbak ı [Bkt.] 2 t. ngon. — pakaw
mbak thu°oc ngon; alak mbak rè_!u ngon. § mbak tarak ı tr
[Bkt.] 1 t. h&ng, h&ng hùai. — ndom puec mbak tarak &n nùoi h&ng hùai. §
mbak tarak ı tr [Bkt.] 2 t. c&ng th%&ng. — ngap mbak tarak lâm
c&ng th%&ng. § mbak tarak ı tr [Bkt.] 3 t. m_&n mâ. — kalik juk
jak mbak tarak da ng&m fen m_&n mâ.
mban ı˜ [Bkt.] chm. m_çt d_ung c_u khung c%èi. § mban ı_Ç [Bkt.] 1 d.
phi"n. — rabha mban phén phi"n; yah mban bäi phi"n. § mban ı_˜
[Bkt.] 2 d. bân. — mban ciak pakaw bân xù&c thu°oc.
mbaoh Oı@H [Bkt.] fg. moi, khoùet. — takuh mbaoh labang chu_çt moi l¨ç. §
mbaoh tra Oı@H Rt_ [Bkt.] fg. fùong d°au. — sarak angan blaoh mbaoh
tra kùy t"n vâ fùong d°au.
mbaok Oı@ [Bkt.] 1 d. m_&t. — aia mbaok nùet m_&t; ruw thu mbaok bu)on
hùeo m_&t. § mbaok Oı@ [Bkt.] 2 d. c_anh, b"n, m_&t. — mbaok ni tapak
paje b"n nây th%&ng r)oi. § mbaok chuai Oı@ ØCV [Bkt.] d. müi f°at. §
mbaok mata Oı@ mt_ [Bkt.] d. m_&t mây, tai mù&t, th¬e di_"n. — urang
hu mbaok mata dalam palei ngè^!i tai mù&t trong lâng; mbaok mata
malak pak m_&t mây lem lu°oc. § mbaok pasa Oı@ ps_ [Bkt.] d. v°et
n°oi. § mbaok rimaong Oı@ rÔm# [Bkt.] d. (c%oà m_&t h¬o (m_çt lo_ai c%oà.
mbaong Oı# [Bkt.] fg. nh^&m, ngù&m fÈch. — mbaong tapak ngù&m th%&ng
fÈch.
mbaow Oı@◊ [Bkt.] t. vun, fè_!c ch°at f)ay, f¬o f)ay. — pangin lisei mbaow
chùen c!m vun; mbaow lo maca haok vun quùa k%eo f¬o fùo. § mbaow
jraow Oı@◊ ORj@◊ [Bkt.] t. f)ay vun, f)ay cùo ng_on, trân tr)e. — tuh padai
mbaow jraow lii f¬o lùua f)ay thùung.
mbar ı‰ [Bkt.] fg. qu°an. — ala mbar di takai qu°an vâo chén. § mbar
akaok ı‰ aOk@ [Bkt.] chm. v°an f)au (tréuà. — mak talei mbar akaok
kabaw dûng déy v°an f)au tréu. § mbar jih ı‰ j^H [Bkt.] d. vÈ k°et vâo
chén c%ua fân çng. § mbar macak ı‰ mc [Bkt.] fg. (DWMà qu°an
ch_&t. — klen mbar macak rup kabaw tr&n qu°an ch_&t l°ay thén tréu. §
mbar marang ı‰ mr! [Bkt.] d. ren k°et vâo chén c%ua fân çng.
mbat ıˇ [Bkt.] d. (njem-à déy hoa bùat. — aia habai njem mbat nèù!c canh
rau hoa bùat.
mbaw ı◊ [Bkt.] 1 d. cùai bâo. § mbaw ı◊ [Bkt.] 2 fg. bâo. — mbaw
kayau bâo g¨ç.
mbek ı⁄ [Bkt.] fg. u°on; vu°ot. — mbek asar wah u°on lè¨!i céu; mbek rup
u°on mînh; mbek biluw kang vu°ot réu.
mbeng ı⁄! [Bkt.] 1 d. cn baoh mbeng c%èa. — peh mbeng m%! c%èa; mbeng
sang muk c%èa phông trong. § mbeng ı⁄! [Bkt.] 2 d. l)an. — sa mbeng
164
www.atabook.com
hader tel taha m_çt l)an nhù! tù!i giâ; ndom sa mbeng blaoh kadaok nùoi
m_çt l)an r)oi thçi. § mbeng ı⁄! [Bkt.] 3 fg. &n. — o hu bu si mbeng
khçng cùo chùao mâ &n mbeng jien urang &n ti)en ngè^!i ta. § mbeng ı⁄!
[Bkt.] 4 fg. chùay. — apuei mbeng sang l%èa chùay nhâ; pandiak mbeng
mbaok nù&ng chùay (daà m_&t. § mbeng anguei ı⁄! afV‡ [Bkt.] 1 d. gia
th°at. — jieng mbeng anguei thânh gia th°at. § mbeng anguei ı⁄! afV‡
[Bkt.] 2 d. c%ua c%ai, tâi s%an. — ngap mbeng anguei lâm &n (lâm n"n gia
tâià; o thau khik mbeng anguei ch%&ng bi°et gi¨è gîn c%ua c%ai. § mbeng én
ı⁄! a¨˜ [Bkt.] fg. &n nhÈn; ti°et ki_"m. — mbeng ân pieh ngap mada &n
nhÈn f¬e lâm giâu. § mbeng aia mata ı⁄! aY_ mt_ [Bkt.] nu°ot nèù!c mù&t,
fau kh¬o. § mbeng auen ı⁄! aV⁄˜ [Bkt.] fg. &n m^èng. — nao ikak
jamaow mai mbeng auen fi buçn g_&p may v)e &n m^èng; mbeng auen
ka anak &n m^èng cho con. § mbeng aih tagei ı⁄! ØAH tg‡ [Bkt.] tng.
keo ki_"t. — manuis mbeng aih tagei k%e keo ki_"t. § mbeng kiem ı⁄! OkY°
[Bkt.] fg. &n dê, &n nhÈn. § mbeng klaik ı⁄! ØkL [Bkt.] fg. &n v_ung. §
mbeng klaik mbeng sawah ı⁄! ØkL ı⁄! svH [Bkt.] tng. &n v_ung &n
chûng. § mbeng glai matah ı⁄! ØgL mtH [Bkt.] tng. ngo_ai tînh. —
kamei mbeng glai matah fân bâ ngo_ai tînh. § mbeng ngaok daok
dahlau ı⁄! Of@ Od@ dhLU⁄ [Bkt.] tng. &n tr"n ng)oi tr°oc. § mbeng jang ı⁄!
j! [Bkt.] d. c%èa ngö. — mbeng jang tama sang c%èa ngö vâo nhâ; juak
mbeng jang bèù!c vâo (f_apà c%èa ngö. § mbeng daok ı⁄! Od@ [Bkt.] fg.
&n %!. — mbeng daok sang urang blaoh ndom bilei urang &n %! nhâ
ngè^!i ta l_ai nùoi x°au ngè^!i ta. § mbeng bu pandiak ı⁄! bU_ pÎY [Bkt.]
tng. &n v_çi, &n nùong (&n chùao nùongà; c! h_çi. § mbeng bet ı⁄! b⁄ˇ [Bkt.]
fg. &n v_&t. — rinaih mbeng bet tr%e &n v_&t. § mbeng baoh ı⁄! Ob@H
[Bkt.] fg. l"n f_éu. — anak kamar mbeng baoh h6ai nhi l"n f_éu. §
mbeng main ı⁄! mi^˜ [Bkt.] fg. &n ch!i. — trun ding mbeng main
xu°ong ph°o &n ch!i. § mbeng manyum ı⁄! mzU* [Bkt.] 1 fg. &n u°ong. §
mbeng manyum ı⁄! mzU* [Bkt.] 2 d. fùam cèù!i. — ngap mbeng
manyum ka anak kamei t¬o chùèc fùam cèù!i cho con gùai. § mbeng maok
ı⁄! Om@ [Bkt.] fg. &n ng)om ngoâm. § mbeng rilaow ı⁄! rÔl@◊ [Bkt.]
fg. &n thºt. — ban mbeng rilaow manuis th^&ng &n thºt ngè^!i (hung
b_aoà. § mbeng war ı⁄! v‰ [Bkt.] t. &n qua ngây. — ngap mbeng war
lâm &n qua ngây; nduec mbeng war ch_ay &n t^èng b¨èa. § mbeng sar
kik ı⁄! S‰ k^ [Bkt.] °om v_&t, fau v_&t. — kal daok asit anak mbeng sar
kik lùuc côn bùe con hay °om v_&t. § mbeng hawei ı⁄! hv‡ [Bkt.] fg. &n
fôn. — nao main mai mbeng hawei fi ch!i v)e bº &n fôn. § mbeng
huak ı⁄! hV [Bkt.] fg. &n u°ong (nùoi chungà. — mbeng huak blaoh nao
ngap &n u°ong xong r)oi fi lâm.
mbiah ıYH [Bkt.] t. v^èa, f%u. — mbiah si maong v^èa mù&t; tuh dom nan
mbiah je rùot bao nhi"u fùo f%u r)oi.
mbien ıY⁄˜ [Bkt.] fg. (Và ghi, bi"n.
mbit ı^ˇ [Bkt.] 1 fg. trùam. — mbit tagei trùam r&ng. § mbit ı^ˇ [Bkt.] 2
fg. trùang. — jaluk mbit bùat trùan (menà.
mblac ıLÇ [Bkt.] 1 fg. h%èng nù&ng. — lingik mblac mai tr^!i h%èng nù&ng. §
mblac ıLÇ [Bkt.] 2 t. sùang. — kalik mblac nèù!c da sùang.
165
www.atabook.com
mblah ıLH [Bkt.] fg. bù&t chèù!c. — mblah di urang bù&t chèù!c ngè^!i khùac;
ndom mblah nùoi theo (nùoi bù&t chèù!cà; kan si mblah hu khùo mâ bù&t
chèù!c fè_!c.
mblaih ØıLH [Bkt.] d. m_çt lo_ai déy leo cùo trùai &n fè_!c.
mblait ØıLˇ [Bkt.] fg. ho%ang. — kabaw juai mblait di dara (DN) tréu chù!
th°ay gùai mâ ho%ang. § mblait mblait ØıLˇ ØıLˇ [Bkt.] t. l°ap lùanh. —
riyak pandiak jalan raya trun mblait mblait (A) lân sùong ùanh nù&ng
chi°eu xu°ong fè^!ng thçn sùang l°ap lùanh.
mblaiy mblaow ØıLˇ Oı@L◊ [Bkt.] fg. th_ép thô. — mblaiy mblaow likuk
bambeng th_ép thô sau cùanh c%èa.
mblak ıL [Bkt.] fg. m%!. — mblak mata m%! mù&t; mata pik mata mblak
(tng) mù&t nhù&m mù&t m%!.
mblan ıL˜ [Bkt.] t. f&m, f&m f&m. — tmaong mblan ngùo f&m f&m. §
mblan mblan ıL˜ ıL˜ [Bkt.] t. f&m f&m. — maong gep mblan mblan
ngùo nhau f&m f&m.
Mblang Kacak ıL! kc [Bkt.] d. (lângà Phèù!c F)ong (Ninh Thu_énà. §
Mblang Kathaih ıL! kØTH [Bkt.] d. (lângà Ph°at Th°e (Ninh Thu_énà. §
Mblang Sar ıL! s‰ [Bkt.] d. m_çt fºa danh %! vûng Phan RÈ (SPKà. §
Mblang Haluh ıL! hlUH [Bkt.] d. m_çt fºa danh vûng Phan RÈ (SPKà.
mblang ıL! [Bkt.] 1 d. sén. — pambu padai di mblang ph!i lùua ngoâi sén;
mblang pajuak sén f_ap lùua. § mblang ıL! [Bkt.] 2 d. b"n ngoâi. — nao
main pak mblang fi ch!i b"n ngoâi; daok di mblang ng)oi b"n ngoâi. §
mblang katang ıL! kt! [Bkt.] d. sén bäi. — tabiak nao bitruh mblang
katang blaoh main fi ra ngoâi sén bäi mâ ch!i; bak mblamg bak
katang f)ay sén f)ay bäi. § mblang kala ıL! kl_ [Bkt.] d. lùang sùoi,
kho%ang f°at tr°ong gi¨èa r^èng, gi¨èa f)ong tr°ong. § mblang padang ıL! pd!
[Bkt.] d. lùang tr°ong (cùo câ giang, cùat l)oià. § mblang macuw ıL! mcU◊
[Bkt.] 1 t. phùat f_at. — ngap mbeng mblang macuw lâm &n phùat f_at. §
mblang macuw ıL! mcU◊ [Bkt.] 2 t. (cüà c! c_èc, thi°eu th°on. § mblang
masuh ıL! mSUH [Bkt.] d. chi°en fºa, chi°en trè^!ng. — ataong kalin di
mblang masuh fùanh gi_&c ngoâi chi°en trè^!ng. § mblang hamu ıL! hmU_
[Bkt.] d. f)ong ru_çng. — nao rah mblang hamu di d_ao ngoâi f)ong.
mblaoh OıL@H [Bkt.] d. ru)oi tréu.
mblaong OıL# [Bkt.] fg. tr)oi. — nyuk klau harei oh mblaong tagok (DN) l_&n
ba ngây r)oi mâ ch%&ng th°ay tr)oi l"n.
mblaow OıL@◊ [Bkt.] fg. nhùu, nhç; lôi, lùo, h%!. — mblaow tagok dalah aia
nhç l"n m_&t nèù!c; biruw mblaow mai mù!i nhùu l"n; padep akaok
mblaow iku (tng) gi°au f)au lôi fuçi. § mblaow nyup OıL@◊ zU∏ [Bkt.]
fg. nh°ap nhç, l°ap lùo. — gilai mblaow nyup di krâh tathik thuy)en nh°ap
nhç gi¨èa bi¬en; mblaow nyup di baoh mbeng l°ap lùo ngoâi c%èa. §
mblaow mbut OıL@◊ ıUˇ [Bkt.] fg. l°ap lùo.
mblat mblat ıLˇ ıLˇ [Bkt.] t. cv mblait mblait long lanh, lùong lùanh. —
pandiak klak trun aia mblat mblat ùanh nù&ng chi°eu l"n m_&t nèù!c l°ap
lùanh.
mblek mblek OıL⁄ OıL⁄ [Bkt.] t. l°ap lùanh. — mâh tanrak hadah mblek
mblek vâng sùang l°ap lùanh; bingu ula mblek mblek di tanrak pandiak da
rù&n l°ap lùanh dèù!i ùanh nù&ng.
166
www.atabook.com
mbleng OıL⁄Ï [Bkt.] t. nghi"ng. — gaok mbleng n)oi nghi"ng; ndih mbleng
n^&m nghi"ng. § mbleng mblang OıL⁄Ï ıL! [Bkt.] t. ng%a nghi"ng,
nghi"ng ng%a. — urang mabuk alak nao mbleng mblang ngè^!i say rè_!u
fi ng%a nghi"ng. § mbleng mbleng OıL⁄Ï OıL⁄Ï [Bkt.] t. nghi"ng
nghi"ng. — angin ba hajan lipih laik mbleng mbleng (A) mèa l°at ph°at,
giùo th¬oi r!i nghi"ng nghi"ng.
mblom OıL* [Bkt.] t. nüng. — ngap mblom saong amaik lâm nuung vù!i m_e.
mbluak ıLV [Bkt.] t. h!n, tr_çi. — mbeng mbluak di urang &n tr_çi h!n ngè^!i
khùac.
mblung ıLU! [Bkt.] 1 fg. ng_çp. — athak mblung ng_çp khùoi. § mblung ıLU!
[Bkt.] 2 fg. (ch°età fu°oi. — matai di aia mblung bº ch°et fu°oi; o thau
luai o maca mblung ye khçng bi°et b!i (mâ b!ià k%eo ch°et fu°oi fùo¡. §
mblung rakak ıLU! rk [Bkt.] 1 fg. ngh_en ngâo. — mblung rakak
dalam tian trong lông ngh_en ngâo. § mblung rakak ıLU! rk [Bkt.] 2
fg. ng_çt ng_at. — daok ralo drei dalam sang ganik mblung rakak %!
nhi)eu ngè^!i trong c&n nhâ h_ep lâm cho ng_çt ng_at.
mboh OıH [Bkt.] fg. th°ay. — maong mboh nhîn th°ay; dahlak maong mboh
saai tçi nhîn th°ay anh; duah o mboh tîm khçng th°ay. § mboh dreh OıH
Rd⁄H [Bkt.] d. hi_"n th_èc. — bruk mang liwik tel ni hu mboh dreh vi_"c t^è
xèa nay fä thânh hi_"n th_èc. § mboh maik OıH ØM [Bkt.] kng. cn
mboh amaik mboh ama th°ay bâ, h°et sùèc, r°at. § mboh amaik mboh
ama OıH aØm OıH am_ [Bkt.] tng. cv mboh amaik th°ay çng bâ çng
v%ai. — pandik mboh amaik mboh ama fau th°ay çng bâ v%ai.
mbom Oı* [Bkt.] d. (Và bom. — palaik mbom nùem bom.
mbon Oı˜ [Bkt.] d. f°ong. — sa mbon m_çt f°ong.
mbong OıÏ [Bkt.] 1 t. trù&ng. — bah daning haluk mang ber mbong quùet
tè^!ng b^&ng mâu trù&ng. § mbong OıÏ [Bkt.] 2 t. s_ach. — bah sang
mbong quùet nhâ s_ach; abih mbong h°et s_ach. § mbong kaok OıÏ Ok@
[Bkt.] t. trù&ng b_ach, h°et s_ach. § mbong mbac OıÏ ıÇ [Bkt.] t. s_ach
sânh sanh. — abih mbong mbac h°et s_ach sânh sanh.
mbrah RıH [Bkt.] fg. v¬ay, r¬ay (r%ayà. — mbrah latah taprah nao r¬ay con fÏa
v&ng fi.
mbrai ØRı [Bkt.] d. c%u fù&ng, c%u n)ang fù&ng. — khing ka diip mbeng brai,
khing ka matai mbeng bu yaman (tng) c)au s°ong th^!i u°ong c%u fù&ng.
mu°on ch°et th^!i häy &n chê. § Mbraik ØRı [Bkt.] 1 d. t_uc danh c%ua
vua Debita Suer.
mbraik ØRı [Bkt.] 2 t. bùet, kêm nhêm. — mata mbraik mù&t kêm nhêm.
mbrang Rı! [Bkt.] d. h^èng fçng. — lingik biruw mbrang tr^!i mù!i h^èng
fçng.
mbraow ORı@◊ [Bkt.] t. khùa, tr_çi h!n. — anit tacaow mbraow di anak (tng)
thè!ng chùau tr_çi h!n con; ban asit nan mbeng mbraow th^&ng nh%o &n
fè_!c khùa; ngap mbeng o mbraow lâm &n khçng khùa l"n.
mbré Rı¨_ [Bkt.] d. (céyà gi&ng.
mbrec Rı⁄Ç [Bkt.] t. r_ém. — glai mbrec r^èng d)ay (ch^&ng chºtà; mbul krâm
mbrec khùom tre r_ém (nhi)eu nhùanh nh%oà.
mbrek Rı⁄ [Bkt.] t. b¬an, nhù!p, rÈt. — mbuk mbrek tùoc b¬an vâ rÈt.
mbrem Rı° [Bkt.] d. t"n. — mbrem bilang t"n thè^!ng; mbrem akam t"n (cùo
t¬am thu°ocà f_çc.
167
www.atabook.com
mbréng Rı¨! [Bkt.] d. h°en. — aia mbrâng nèù!c canh h°en.
mbrok ORı [Bkt.] d. cn amu bùua.
mbruy mbruy RıUÁ RıUÁ [Bkt.] fg. (mèaà phûn, lém dém. — hajan mbruy
mbruy mèa lém dém.
mbuah ıVH [Bkt.] fg. trùach. — mbuah di ai juai f^èng trùach chº nhùe. §
mbuah kar ıVH k‰ [Bkt.] fg. trùach mùoc, than trùach. — mbuah kar
duis rup min likei (AGA) trùach mùoc (ngè^!ià thî t_çi cho thén ph_én mînh
thçi; mbuah kar di anak than trùach con. § mbuah galuah ıVH glVH
[Bkt.] fg. trùach cùè. — mboh gek o blaoh mbuah galuah gep ch%&ng cùo
gî mâ trùach cùè nhau.
mbuai ØıV [Bkt.] fg. f¨! f%e. — muk mbuai bâ m_u.
mbuak ıV [Bkt.] t. )am ï. — ngap mbuak dalam sang lâm )am ï trong nhâ.
mbuen ıV⁄˜ [Bkt.] 1 d. t_ép, quy¬en. — hadom mbuen tapuk m°ay t_ép sùach. §
mbuen ıV⁄˜ [Bkt.] 2 d. f)oi. — mbuen hala f)oi tr)au; deng ngaok mbuen
maong trun fùèng tr"n f)oi nhîn xu°ong. § mbuen palao ıV⁄˜ pOl@ [Bkt.]
d. hôn f%ao. — dom mbuen palao deng di krâh kulidong nh¨èng hôn
f%ao gi¨èa f_ai dè!ng. § mbuen ıV⁄˜ [Bkt.] 3 fg. kh°an. — mbuen yang
kh°an th)an, hùèa vù!i th)an; mbuen nde kabaw hùèa (tù!ià con tréu. §
mbuen ıV⁄˜ [Bkt.] 4 t. d¨". — bruk nan jang mbuen si ngap min vi_"c
fùo lâm cüng d¨" thçi; kadha katih mbuen bâi toùan d¨". § mbuen mbiah
ıV⁄˜ ıYH [Bkt.] t. gi%an dº. — manuh diip mbuen mbiah l°oi s°ong gi%an dº.
§ mbuen lagaih ıV⁄˜ lØgH [Bkt.] t. thu_én l_!i. — mbuen lagaih ka bruk
ngap mbeng thu_én l_!i cho vi_"c lâm &n. § mbuen hacih ıV⁄˜ hc^H
[Bkt.] t. thanh f_am. — sa rai diip mbuen hacih m_çt cu_çc s°ong thanh
f_am.
mbuk ıU [Bkt.] 1 d. f°ong. — mbuk padai f°ong lùua; tuh harek sa mbuk f¬o
rùac m_çt f°ong.
mbuk ıU [Bkt.] 2 d. tùoc. — leh mbuk xöa tùoc; taha klaok mbuk giâ b_ac
f)au (tùocà; o daok sa arak mbuk di akaok ch%&ng côn m_çt s_!i tùoc tr"n
f)au. § mbuk mbrec ıU Rı⁄Ç [Bkt.] d. f)au tùoc, tùoc tai.
mbul ıUÒ [Bkt.] d. lûm b_ui. — mbul kayau lûm céy; mbul harek b_ui c%o.
mbung ıU! [Bkt.] d. v_èa lùua.
mbut ıUˇ [Bkt.] d. céy vi°et, bùut. — mbut wak akhar bùut vi°et ch¨è; akaok
mbut halei, talei akhar nan (tng) ng_on bùut nâo dông ch¨è n°ay. § mbut
aia cawait ıUˇ [Bkt.] d. vi°et m_èc. § mbut tamrak ıUˇ tRm_ [Bkt.] d.
vi°et chî. § mbut mac ıUˇ MÇ [Bkt.] d. bùut mùay. § mbut biluw ıUˇ
b^lU◊ [Bkt.] d. vi°et lçng.
mbuw ıU◊ [Bkt.] fg. hçi. — mbuw cawah hçi ¬am; mbuw kil hçi nùach;
mbuw ap h¬am.
mei m‡ [Bkt.] d. cv adei em. — mei ley em !i; mei kau em tao.
mel m⁄Ò [Bkt.] fg. fûn phÈa trong. — ajah mel dçng fûn phÈa trong hang.
mem m° [Bkt.] fg. mum bùu. — klak mem b%o bùu; paac mem cai s¨èa.
men m⁄˜ [Bkt.] fg. f_oc l^!i th)an chùu.
meng m⁄Ï [Bkt.] d. lu. — meng padeng aia lu f_èng nèù!c.
mia mY_ [Bkt.] d. khÈa. — mia patak khÈa xa cùan bçng.
miek OmY⁄ [Bkt.] fg. tùem. — miek padai di pabah jak tùem lùua %! mùep gi_a. §
miek cambuai OmY⁄ cØıV [Bkt.] fg. chûi m%o. — mbeng blaoh miek
cambuai &n xong chûi m%o.
168
www.atabook.com
mieng OmY⁄! [Bkt.] 2 d. mùep. — mieng cambuai mùep mi_"ng. § mieng OmY⁄!
[Bkt.] 1 d. (jem-à tô vô.
miet OmY⁄ˇ [Bkt.] p. mäi. — nao miet fi mäi; daok miet côn mäi. § miet
miet OmY⁄ˇ OmY⁄ˇ [Bkt.] p. mäi mäi. — daok kandaong miet miet t)on t_ai
mäi mäi.
Mih Ai m^H ØA [Bkt.] d. M_y ”.
mih m^H [Bkt.] tr. mâ, chù!. — hu mih cùo mâ; thaoh mih khçng cùo gî féu;
dahlak thau mih tçi bi°et chù!.
mik m^ [Bkt.] 1 d. cç, dî. § mik m^ [Bkt.] 2 d. chùu (em trai c%ua chaà. §
mik m^ [Bkt.] 3 d. c_éu. § mik cei m^ c‡ [Bkt.] d. em trai c%ua cha. §
mik kamuen m^ kmV⁄˜ [Bkt.] d. chùu chùau. § mik nai m^ Øn [Bkt.] d.
em gùai c%ua cha. § mik wa m^ v_ [Bkt.] d. chùu bùac. — ndom puech
anaih saong mik wa nùoi n&ng khi"m nhè^!ng vù!i chùu bùac.
mil m^Ò [Bkt.] d. cv amil céy me.
mimai m^Øm [Bkt.] t. ChG. bâ gùoa, gùoa ph_u.
mimaong mÔm# [Bkt.] d. con mu¨çi mù&t.
min m^˜ [Bkt.] 1 t. chÈnh. — dahlak min ngap bruk nan chÈnh tçi lâm vi_"c
fùo. § min m^˜ [Bkt.] 2 k. tr. mâ, chù!, thçi, nhèng. — hu min cùo mâ;
thaoh min khçng cùo gî féu; hu duah min o mboh cùo tîm nhèng khçng
th°ay.
Mohamat Om_hMˇ [Bkt.] d. Mahomet.
mong OmÏ [Bkt.] 1 d. cv among chi h_o. — dalam gep dahlak hu klau mong
trong gia t_çc tçi cùo ba chi h_o. § mong OmÏ [Bkt.] 2 d. giông. — mong
paseh giông th°ay X°e.
Mosa Om_S_ [Bkt.] d. Maisen.
mrai ØRm [Bkt.] d. s_!i, chÏ. — mrai praong arak chÏ to s_!i; mrai anaih chÏ
the; mrai liman chÏ s°ong; mrai kabuak chÏ t!; traow mrai quay s_!i.
mrang Rm! [Bkt.] d. cv marang lèù!i, ren.
mu mU_ [Bkt.] 1 d. cùat l)oi. — mu karan cùat l)oi trù&ng; aia mu nèù!c cùat l)oi; mu
tapei xâ bçng. § mu mU_ [Bkt.] 2 d. con m°oi. — mu pandik m°oi &n. §
mu katuec mU_ ktV⁄Ç [Bkt.] d. (conà m°oi f°at. § mu haraik mU_ hØr
[Bkt.] d. (conà m°oi dè_!p.
muh mUH [Bkt.] d. r&ng nanh. — muh liman r&ng nanh voi.
muk mU_ [Bkt.] d. bâ. — muk daok jhik aw bâ côn may ùao; muk taha nan bâ
giâ fùo. § muk m_U [Bkt.] 2 fg. bâ. — muk seng thei? bâ lâ ai?; muk
juai nao atah juai nyâk bâ chù! fi xa nhùe. § muk ket m_U k⁄ˇ [Bkt.] d.
bâ s!. § muk kei m_U k‡ [Bkt.] d. çng bâ t¬o ti"n. — krung adat mang
muk kei, kuec nao palei lac o sanak (PC) f_ao lùy çng bâ ngân xèa, fem
(h°otà fi bùan b%ao r^&ng khçng thi"ng n¨èa. § muk kaok m_U Ok@ [Bkt.]
d. bâ c°o. § muk ndua alak m_U ÎV_ al [Bkt.] d. (idà bâ déng rè_!u (l¨"
h_a fi)enà. § muk pajuw m_U pjU◊ [Bkt.] d. bâ bùong. § muk buh m_U
bUH [Bkt.] d. bâ f!m. § muk mbuai m_U ØıV [Bkt.] d. bâ m_u. § muk
rija m_U r^j_ [Bkt.] tg. vü n¨è l¨" rija.
muk mU [Bkt.] t. kÈn. — daok dalam aduk muk %! trong bu)ong kÈn.
mul mUÒ [Bkt.] 1 chm. ch)au. — buh mun b%o ch)au (f¬e tÈnh f°em s°o lè_!ng gi_a
lùua khi fongà. § mul mUÒ [Bkt.] 2 fg. lùu, nhùu. — mata pajaih mul
tagok di tanah h_at gi°ong nhùu l"n kh%oi m_&t f°at.
169
www.atabook.com
mula mUl_ [Bkt.] d. ngây xèa, trèù!c féy. § mula phun mUl_ PU˜ [Bkt.] d.
kh%!i th%uy. — mang mula phun t^è kh%!i th%uy.
muleng mUl⁄! [Bkt.] fg. thè!ng h_ai. — o dak muleng khçng h)e thè!ng h_ai. §
muleng ka mUl⁄! k_ [Bkt.] p. (idà ngay tùèc thî.
multal mUÒtÒ [Bkt.] d. nguy"n th%uy.
mum mU* [Bkt.] fg. cv mem bùu. — pok nao yaong mum ¬am fi bùu nh^!; mum
aia tathau amaik bùu sùèa m_e.
mumin mUm^˜ [Bkt.] d. tÈn f)o H)oi giùao.
mun mU˜ [Bkt.] d. m_un. — caih mun n_&n m_un; mun phik m_un f_çc.
mur mU‰ [Bkt.] d. ph)an lù!n fuçi. — mur ajah ph)an lù!n fuçi giçng; tangin
mur f)au c°am (ngùon tayà ngôi vi°et.
muthrem mRT° [Bkt.] d. (céyà s)au ri"ng.
na N
na N [Bkt.] kùy hi_"u ghi ph_u ém thùè mè^!i chùin c%ua b_ç ch¨è akhar thrah.
na n [Bkt.] kùy hi_"u ghi ph_u ém thùè mè^!i tùam c%ua b_ç ch¨è akhar thrah; hînh
vº trung tùç cùo tùac d_ung biù"n m_çt f_çng t^è thânh m_çt danh t^è bek-
banek, dih danih.
nabi nbfl [Bkt.] d. ti"n tri, thùanh. — Nabi Nuh Nç".
nac NÇ [Bkt.] 2 t,V. nùai. — pabuei nac heo nùai. § Nac NÇ [Bkt.] 1 d.
(lângà Dè Khùanh (Ninh Thu_énà.
nagar ng‰ [Bkt.] 1 d. xùè, nèù!c, qu" hè!ng. — nao tel nagar Laow fi tù!i
nèù!c Trung Hoa; dalam nagar Sribanay ita karang (AGAà trong xùè
Sribanéy dén mînh (thèa thù!tà hao mùét. § nagar ng‰ [Bkt.] 2 d. t%inh,
vûng, khu v_èc. § nagar urang ng‰ ur! [Bkt.] d. qu" ngè^!i. — nao
matai pak nagar urang chù"t n!i qu" ngè^!i.
nah nH [Bkt.] fg. tùach, phén. — nah jieng dua phén lâm hai; nah tapuer
tùach b^éy. § nah rabha nH rB_ [Bkt.] fg. phén chia. — nah rabha
mbeng anguei phén chia tâi s%an.
nai Øn [Bkt.] d. cç, dî. § nai tapah Øn tpH [Bkt.] d. n¨è tu sï. § Nai Carao
Ciaow Bhaow Øn cOr@ OcY@◊ OB@◊ [Bkt.] Hôn v_ong phu.
naik Øn [Bkt.] fg thaik nùe, trùanh.
nailiti ØnlItfl [Bkt.] d,Skt. téy nam.
naing Øn! [Bkt.] t. c_çc, ngù&n. — aw naing ùao ngù&n.
nait Ønˇ [Bkt.] tht. nù&t.
nak N [Bkt.] t. sînh. — tanâh nak fùeet sînh.
nak n [Bkt.] d. cv anak con.
nakasuan nksV˜ [Bkt.] d. f^çng thau.
nal yuw NÒ yU◊ [Bkt.] d. nâi ùach.
nam n* [Bkt.] d. dùéu, mùèc, m_èc. — ngap nam lâm dùéu; nam aia m_èc nèù!c.
§ nam angan n* aF˜ [Bkt.] d. danh tiù"ng. — caik nam angan hadei
(ATPà f%" danh tiù"ng cho f^!i sau. § nam krung n* RkU! [Bkt.] d. kÿ
ni_"m. — nam krung kal nao bac kÿ ni_"m th^!i h_oc sinh. § nam takai
n*tØk [Bkt.] d. dùéu chén. — cuah ghur Katuh nam takai nai rayam
(ABCà cùat vâng Tuùén Tùu dùéu chén (emà nh_at m^!; thau krân nam takai
nh_én biù"t fè_!c dùéu chén. § nam mak n* m [Bkt.] d. di tùich, vù"t tùich.
— oh daok nam mak halei tra ch%&ng côn vù"t tùich nâo n¨èa. § nam mah
n* mH [Bkt.] d. cçng thùèc. § nam lika n* lIk_ [Bkt.] d. s_eo.
namak nm [Bkt.] 1 d. s_è t_è tin. § namak nm [Bkt.] 2 d. ùy chùi.
170
www.atabook.com
namwa N*v_ [Bkt.] d. m_çt lo_ai chuùçi.
nan N˜ [Bkt.] t. fùo, ùéy, thù". — pak nan n!i fùo; di reh nan thu%! ùéy; urang
nan ngè^!i fùo; ngap gait nan? lâm gî fùo?; nan ka mang thau thù" mù!i
biù"t.
nang n! [Bkt.] d. cv anang gùut. — ikak nâng thù&t gùut (lùçi tùinh ngây c%ua
ngè^!i Raglaià.
nangar nF‰ [Bkt.] d. th^èng. — talei nangar déy th^èng.
nao On@ [Bkt.] 1 fg. fi; fi (chù"tà. — nao tel cek wek tel sang (tngà fi fù"n nùui
v^" fù"n nhâ (fi fù"n n!i v^" fù"n chùçnà; nao darak fi ch_!; anâk thau nao
je con biù"t fi r^çi; taha nao qua f^!i. § nao On@ [Bkt.] 2 tr. fi, l"n. —
nao samar nao! fi nhanh l"n¡; ataong pandik nao fùanh cho th_ét fau
l"n¡. § nao ikak On@ ik [Bkt.] fg. fi buçn. — nao ikak hala fi buçn
tr^éu. § nao glai On@ ØgL [Bkt.] fg. fi r^èng (fùçn c%ui, g¨ç...à. — threp gep
kaya kar nao glai s%èa so_an hânh lùy fi r^èng. § nao juak glai On@ jV
ØgL [Bkt.] kng. fi ngoâi, fi f^çng. § nao njuh On@ ÔUH [Bkt.] kng. fi c%ui
(fùçn c%ui trong r^èngà. § nao takai On@ tØk [Bkt.] fg. fi b_ç. — nao
takai ngan nao rideh? fi b_ç hay fi xe?. § nao tapah On@ tpH [Bkt.]
fg. fi tu. — tian kau tadhiai, gilac caong nao tapah (ABCà ta phi^"n
lông, l_ai muùçn fi tu; nao tapah dalam cek fi vâo nùui tu. § nao main
On@ miI˜ [Bkt.] fg. fi ch!i. — nao main luic harei fi ch!i suùçt ngây.
§ nao makah On@ mkH [Bkt.] fi bi^"n bi_"t. § nao marup On@ mrU_∏
[Bkt.] fg. hùoa thén, hùoa th^én. — blaoh Po Klaong Giray nao marup
pak suer (DRà r^çi Pç Klaong Giray hùoa th^én v^" tr^!i. § nao mai On@ Øm
[Bkt.] fg. giao du, fi l_ai. — dua manga wom hu nao mai saong gep
hai gia fînh cùo fi l_ai vù!i nhau. § nao raglai On@ rØgL [Bkt.] kng. fi
buçn thè_!ng. — ngap hamu hu padai, nao raglai hu jien (tngà lâm
ru_çng fè_!c mûa, fi buçn thè_!ng cùo nhi^"u ti^"n. § nao rah On@ rH [Bkt.]
fg. fi d_ao. — nao rah pak mblang hamu fi d_ao ngoâi f^çng. § nao
rideh On@ rIOd⁄H [Bkt.] fg. c_&p xe (fi xe, dûng cho tréu bôà. — kabaw
thau nao rideh paje? tréu biù"t c_&p xe chèa?. § nao likuk On@ lIkU_
[Bkt.] fg. fi kh%oi, fi vù&ng. — amaik dahlak nao likuk je m_e tçi fi kh%oi
r^çi.
naok On@ [Bkt.] d. (anék-à nông n_oc.
naphuel N_PV⁄Ò [Bkt.] d. nghïa v_u. — naphuel anâk likei dem saong bengsa
nghïa v_u c%ua thanh ni"n fùçi vù!i t%ç quùçc.
narah nrH [Bkt.] 1 d ray tri^"u f_ai. — luic narah cuùçi tri^"u f_ai. § narah
nrH [Bkt.] 2 d. quan vö, länh chùua. — sujang narah vö tèù!ng. §
narah nrH [Bkt.] 3 d. trùai fùét, hânh tinh. — gram narah (AGAà cùac
nèù!c tr"n thù" giù!i (trùai fùétà. § narah nrH [Bkt.] 4 d. chùut.
narai nØr [Bkt.] d. con c%ua chùut.
naraik nØr [Bkt.] 1 d. chùit. § naraik nØr [Bkt.] 2 t. ch^&ng ch–ºt.
narak nr [Bkt.] d. f_ia ng_uc.
nasa ns_ [Bkt.] fg. khù&c h_oa.
nasak nS [Bkt.] d. tu%çi. — dahlak nasak kabaw tçi tu%çi con tréu (s%èuà. §
nasak lisi nS lISfl [Bkt.] d. tu%çi tùac. — nasak lisi dua urang oh
ligaih saong gep tu%çi tùac hai fùèa khçng h_ap vù!i nhau.
nasal nIsÒ [Bkt.] t. thi_"n chùi. — tapuer dam dara nisal nhùom thanh ni"n
thi_"n chùi.
171
www.atabook.com
nat cak Nˇ c [Bkt.] t. quang fäng. — harei ni lingik nat cak hçm nay
tr^!i quang fäng. § nat tathih Nˇ tTIH [Bkt.] t. tùçt f_ep.
nda Î [Bkt.] 1 tr. chù&c. — hu o nda khçng chù&c; thaoh min nda khçng
chù&c; hu min nda cùo lë chù&c; hâ thau krân nyu min nda mây quen nùo
chù&c. § nda ka Î k_ [Bkt.] fg. e r^&ng, tè%!ng lâ. — harei ni dahlak nda
ka hajan hçm nay tçi e r^&ng tr^!i mèa.
nda Î [Bkt.] kùy hi_"u ghi ph_u ém thùè hai mè!i c%ua b_ç ch¨è akhar thrah.
ndah ÎH [Bkt.] t. hùa lù!n. — praong pabah ndah tarakaong (tngà lù!n mi_"ng,
hùa to h_ong (&n to nùoi lù!nà. § ndah ndah ÎH ÎH [Bkt.] t. ha h%a. — klao
ndah ndah cè^!i ha h%a. § ndah ndai ÎH ØÎ [Bkt.] t. dôn tan. — klao
ndah ndai cè^!i dôn tan.
ndaih ØÎH [Bkt.] 1 fg. tr%ç. — kapah ndaih coh céy bçng tr%ç bçng. § ndaih
ØÎH [Bkt.] 2 fg. n%ç, n%éy. — klao yau kamang ndaih (tngà cè^!i nhè h_at
n%ç rang (cè^!i dôn tanà. § ndaih apuei ØÎH apVE [Bkt.] t. n%éy l%èa. —
sanak ndaih apuei hung h&ng (n%ç l%èaà.
ndaik ndaok ØÎ OÎ@ [Bkt.] d. dùang fi_"u. — ngap ndaik ndaok lâm dùang;
kumei ni hu ndaik ndaok siam cç gùai nây cùo dùang fi_"u tùçt.
ndail ØÎÒ [Bkt.] t. bê sê, tr_et. — lii ni pabah ndail mi_"ng thùung nây bê sê;
pabung sang ndail mùai nhâ tr_et.
ndait ØÎˇ [Bkt.] d. ng_oc, fùa thi"ng. — sa baoh ndait sak tajai (IPTà m_çt
vi"n ng_oc linh thi"ng. § ndait matei ØÎˇ mtE [Bkt.] d. fùa quùy. §
ndait liga ØÎˇ lIg_ [Bkt.] d. m_çt lo_ai ng_oc.
ndak Î [Bkt.] t. ¨"ng, cong. — pabuei ndak kaing heo ¨"ng lèng; gai naong
ndak céy fôn gùanh cong.
ndal ÎÒ [Bkt.] t. thç, xû xî.
ndam Î* [Bkt.] 1 (hala-à d. (céyà nha fam.
ndam Î* [Bkt.] 2 d. fùam. — ndam matai fùam chù"t; cruh ndam phùung fiù"u.
§ ndam kareh Î* kr⁄H [Bkt.] d. l¨" cù&t tùoc, l¨" phùat th_" (Bânià. — ngap
ndam kareh ka anâk lâm l¨" cù&t tùoc cho con. § ndam cuh Î* cUH [Bkt.]
fg. h%oa tùang. — ngap ndam cuh lâm fùam h%oa tùang. § ndam jap brah
Î* c∏ RbH [Bkt.] tg. fùam chçn (akaphirà. § ndam tadik Î* tdI [Bkt.]
tg. fùam phong chùèc th^éy Xù". § ndam dar Î* d‰ [Bkt.] tg. fùam chçn
(Bânià. § ndam likhah Î* lIKH [Bkt.] d. fùam cèù!i. — ngap ndam
likhah ka dua urang lâm fùam cèù!i cho hai ngè^!i.
ndang Î! [Bkt.] 1 fg. èù!c ch^èng, f_ç. — ndang dua pluh urang f_ç ch^èng 20
ngè^!i. § ndang Î! [Bkt.] 3 p. fù"n, tù!i, cho fù"n. — ndang sa pluh drei
ciim fù"n mè^!i con chim. § ndang Î! [Bkt.] 4 p. suùçt c%a, rông rä. —
ndang sa bilan suùçt c%a (m_çtà thùang. § ndang Î! [Bkt.] 2 t. ng%èa. —
ndih ndang n^&m ng%èa; luai aia ndang l_çi ng%èa. § ndang tada Î! td_
[Bkt.] kng. ng¨! ngâng, ng%a ng%èa. — sak hatai lo, tel thau mai gilac
ndang tada %y l_ai cho lù&m, khi fä hi%"u ra thî mù!i ng%a ng%èa. § ndang
rang ndang gruak Î! r! Î! RgV [Bkt.] tng. b^èa bäi, l_çn x_çn. — pangin
jaluk ndang rang ndang gruak chùen bùat (b%oà b^èa bäi. § ndang sang Î!
S! [Bkt.] d. fâ dèù!i (c%ua cùai nhâà.
ndaoh OÎ@H [Bkt.] 1 fg. fùanh bùong. — ndaoh baoh mbeng fùanh bùong c%èa. §
ndaoh OÎ@H [Bkt.] 2 fg. gi_èt, gi^&ng. — rak ndaoh gi_èt gén; apan
tangin ndaoh nù&m tay gi_èt; ndaoh mâk wek gi^&ng lùéy l_ai. § ndaoh OÎ@H
[Bkt.] 3 t. xa, cùach kho%ang. — daok ndaoh di gep ng^çi cùach kho%ang
172
www.atabook.com
vù!i nhau. § ndaoh kadun OÎ@H kdU˜ [Bkt.] fg. do d_è, chûn bèù!c. —
mboh kan blaoh ndaoh kadun thùéy khùo mâ chûn bèù!c. § ndaoh galing
OÎ@H glIÏ [Bkt.] fg. tr%! chùèng. — asaih ndaoh galing ng_èa (tr%!à
chùèng.
ndaok OÎ@ [Bkt.] t. m_uc. — kayau ndaok g¨ç m_uc.
ndaom OÎ [Bkt.] fg. thu_çc lông. — yut ndaom kadha bac paje? b_an fä
thu_çc bâi chèa?; bac drah ndaom h_oc mau thu_çc. § ndaom kanal OÎ
kNÒ [Bkt.] fg. thu_çc n^&m lông; ghi nhù!.
Ndaong Nai OÎ# Øn [Bkt.] d. F^çng Nai.
ndaong gaow OÎ# Og@◊ [Bkt.] fg. ch%ong g_ong, ch%ong vùo. — rideh ndaong
gaow xe ch%ong g_ong. § ndaong ndak OÎ# Î [Bkt.] fg. ngùuc ngù&c. —
nao ndaong ndak fi ngùuc ngù&c.
ndaow OÎ@◊ [Bkt.] d. trùai, bù&p. — sa ndaow tangey m_çt trùai bù&p.
ndap Î∏ [Bkt.] 1 t. b^&ng, ph%&ng. — tanah ndap fùét b^&ng; papan ndap vùan
ph%&ng. § ndap Î∏ [Bkt.] 2 t. thu^én, rânh. — pathrem ndap t_ép thu^én;
ndom ndap nùoi rânh. § ndap Î∏ [Bkt.] 3 t. sùat. — ndih ndap n^&m sùat
fùét. § ndap ndap Î∏ Î∏ [Bkt.] k. khçng thî.
ndaw Î◊ [Bkt.] 1 d. gè!m. — thuak ndaw tak tuùçt gè!m chùem. § ndaw
Î◊ [Bkt.] 2 d. (ritaong-à m_çt lo_ai cùa lông tong.
nde Î– [Bkt.] fg. b^&ng, c¨!. — nde gep b^&ng nhau tamakai nan nde halei?
trùai dèa ùéy c¨! nâo?; nde halei? c¨! nâo?; nde jaluk b^&ng cùai tç. § nde...
nde Î– Î– [Bkt.] bao nhi"u...bùéy nhi"u. — nde yak nde laik (tngà gi!
cao fùanh m_anh.
ndeh Î⁄H [Bkt.] t. nh¨!, lù!n v^èa. — ikan nan jang ndeh rei con cùa fùo cüng
khùa lù!n fùéy chùè.
ndei ÎE [Bkt.] tr. quùa, lù&m. — lo ndei nhi^"u lù&m; lingik pandiak ndei tr^!i
nùong lù&m.
ndel Î⁄Ò [Bkt.] fg. k", gùçi. — ndel akaok di pater gùçi f^éu l"n gùçi; ndel
takai daraong k" chén t%u.
ndem Î° [Bkt.] 1 fg. f_éu. — ciim ndem chim f_éu. § ndem Î° [Bkt.] 2 fg.
dùinh. — ndem katak amil dùinh m%u (nh_èaà me.
ndie OÎY– [Bkt.] fg. nghi"ng. — phun kayau ndie gah iw céy nghi"n v^" b"n
trùai. § ndie ndang OÎY– Î! [Bkt.] t. nghi"n ng%èa. — urang mabuk alak
nao ndie ndang k%e say rè_!u fi nghi"n ng%a.
ndien ÎY⁄˜ [Bkt.] t. dè d%a, th^èa thäi; quùa lùç.
ndiep OÎY⁄∏ [Bkt.] d. nù"p, xçi. — brah ndiep g_ao nù"p; tanâk ndiep nùéu xçi.
§ ndiep lak OÎY⁄∏ l [Bkt.] d. nù"p than.
ndih ÎIH [Bkt.] 1 fg. ng%u. — amaik ndih je? m_e ng%u chèa?; ndih wer ng%u
qu"n. § ndih ÎIH [Bkt.] 2 fg. n^&m. — ndih mbleng n^&m nghi"ng; ndih
padei glaih di papan n^&m ngh%i tr"n vùan. § ndih gandi ÎIH gÎfl [Bkt.]
fg. n^&m v_a. — gaok urang ataong nao ndih gandi bº fùanh r^çi fi n^&m
v_a. § ndih daok ÎIH Od@ [Bkt.] fg. &n %!. — ndih daok saong gep &n %!
vù!i nhau. § ndih mabait ÎIH mØbˇ [Bkt.] fg. n^&m li_"t, n^&m b_ep. —
ruak ndih mabait sa libik b_"nh n^&m li_"t m_çt ch¨ç. § ndih lipei ÎIH lIpE
[Bkt.] fg. n^&m m_çng. — ndih lipei mboh wa n^&m m_çng thùéy bùac.
ndik ÎI [Bkt.] 1 fg. l"n, déng, leo. — ndik rideh l"n xe; ndik kayau leo
céy; aia ndik nèù!c déng. § ndik ÎI [Bkt.] 2 fg. phûng. — ndik bih
phûng mang. § ndik ÎI [Bkt.] 3 fg. cè¨!i. — ndik asaih cè¨!i ng_èa. §
173
www.atabook.com
ndik asar ÎI aS‰ [Bkt.] t. cùo cè^!m. — mata ndik asar mù&t cùo
cè^!m. § ndik aih ÎI ØaH [Bkt.] fg. han r%i. — jaleng ndik aih cuùçc bº
r%i sù&t. § ndik aih pasei ÎI ØaH pSE [Bkt.] fg. r%i sùet. § ndik janang
ÎI jn! [Bkt.] fg. phùat tèù!ng. § ndik jié ÎI jY¨_ [Bkt.] fg. fi hânh
hè!ng. — ndik jiâ nao Makah fi hânh hè!ng La Mecque. § ndik tul
ÎI tUÒ [Bkt.] t. nùam. — mbaok ndik tul m_&t nùam. § ndik thraow ÎI
ORT@◊ [Bkt.] fg. l^!n m_&t. — lue nyu ka nyu ndik thraow gi¨!n nùo f%" nùo
l^!n m_&t.
nding ÎIÏ [Bkt.] f. ùçng. — nding njuk pakaw ùçng fiù"u; araok nding ùçng
th%çi l%èa.
ndip iku ÎI∏ ikU_ [Bkt.] kng. c_up fuçi, s_! khiù"p. — mboh dahlak blaoh ndip
iku thùéy tçi mâ s_! khiù"p.
ndit ÎIˇ [Bkt.] 1 fg. ùay nùay. — anâk nao liwik harei amaik amâ ndit di tian
con fi léu ngây cha m_e ùay nùay. § ndit ÎIˇ [Bkt.] 2 fg. linh c%am, nghi.
— dahlak ndit dalam tian lac bruk nanoh siam o tçi fä linh c%am lâ
vi_"c fùo khçng tùçt féu. § ndit ndit ÎIˇ ÎIˇ [Bkt.] fg. h^çi h_çp. —
mada cang dalam tian mada mboh ndit ndit câng f_!i thî lông câng
c%am thùéy h^çi h_çp.
ndok OÎ [Bkt.] d. khùuc g¨ç, sùuc (thén lù!n fua ch_&t vâ fëo thçà. — mak
kabaw pahua ndok trun cek bù&t tréu kùeo sùuc g¨ç xuùçng nùui. § ndok
OÎ [Bkt.] 2 fg. fôi, fôi h%oi. — ndok aia manyum fôi nèù!c uùçng;
ndok thraiy fôi n_!. § ndok OÎ [Bkt.] 3 fg. l"n tiù"ng, ra mi_"ng. —
ndok pabah l"n tiù"ng b"nh v_èc. § ndok OÎ [Bkt.] 4 t. ngang nhau. —
aia ndok m_èc nèù!c ngang nhau. § ndok tian OÎ tY˜ [Bkt.] tg. l¨"
cùung lùua ch%èa.
ndom OÎ* [Bkt.] fg. nùoi. — hu ndom ka hu klao, hu mathao ka hu ginaong
(tngà cùo nùoi mù!i cùo chuy_"n cè^!i, cùo cäi vä mù!i cùo h^!n d¨çi; thau ndom
biù"t nùoi; ndom bilei urang nùoi xùéu ngè^!i. § ndom atah nuec OÎ* atH
nV⁄Ç [Bkt.] fg. nùoi dçng dâi. § ndom atah ndom jaik OÎ* atH OÎ* Øj
[Bkt.] tng. nùoi g^én nùoi xa. § ndom ar OÎ* a‰ [Bkt.] fg. nùoi %én ùy. §
ndom ar ndom kate OÎ* a‰ OÎ* kOt– [Bkt.] tng. nùoi bùong nùoi giùo. §
ndom ar bingu OÎ* a‰ bIfU_ [Bkt.] fg. nùoi bùong. § ndom gat OÎ* gˇ
[Bkt.] fg. nùoi dùçi, fùanh l^èa, nùoi g_at. — ndom gat pieh ka nyu nao nùoi
fùanh l^èa cho hù&n fi; juai ndom gat anâk f^èng nùoi dùçi con. § ndom
glai OÎ* ØgL [Bkt.] fg. nùoi chuy_"n phiù"m. — nao taom gep ndom glai
ka samang sang t_u nhau nùoi chuy_"n phiù"m cho vui nhâ. § ndom gek
ndom OÎ* Og⁄ OÎ* [Bkt.] kng. nùoi gî thî nùoi, cùo nùoi gî fi n¨èa. — ndom
gek ndom nyu jang nao main nùoi gî thî nùoi nùo cüng fi ch!i. § ndom
cakeh OÎ* ck⁄H [Bkt.] fg. nùoi t_uc. § ndom cek OÎ* c– [Bkt.] fg. nùoi
phùet. — ndom cek min nùoi phùet thçi. § ndom taba OÎ* tb_ [Bkt.] fg.
nùoi mù!, nùoi m". — ndih ndom taba ng%u nùoi mù!. § ndom tabiak OÎ*
tbY [Bkt.] fg ndom ba tabiak nùoi ra. — bruk panaok dahlak thei
jang ndom tabiak chuy_"n chùung tçi ai cuung nùoi ra c%a. § ndom tama
OÎ tm_* [Bkt.] fg ndom ba tama nùoi vâo. — ndom tama ka manaok
nyu hai nùoi vâo cho chùung nùo vù!i. § ndom tama ndom tabiak OÎ* tm_
OÎ* tbY [Bkt.] tng. nùoi vâo nùoi ra. § ndom thu aia pabah OÎ* TU_ aY_
pbH [Bkt.] tng. nùoi rä h_ong. — ndom thu aia pabah blaoh o hu hagait
nùoi rä h_ong mâ ch%&ng fè_!c gî c%a. § ndom thaoh OÎ* OT@H [Bkt.] fg. nùoi
174
www.atabook.com
khùçng. — ndom thaoh ka urang nùoi khùçng cho ngè^!i. § ndom ndap
OÎ* Î∏ [Bkt.] fg. nùoi söi. — anâk dahlak ndom ndap je con tçi nùoi söi
r^çi. § ndom pakré OÎ* pRk¨_ [Bkt.] fg ndom pakré klao nùoi fûa. —
ndom pakrâ ba tama ndom tabiak (tngà nùoi fûa f%" fèa tù!i chuy_"n th_ét.
§ ndom pakré klao OÎ* pRk¨_ OkL@ [Bkt.] fg. nùoi fûa vui (f%" cè^!ià. —
ndom pakrâ klao blaoh nyu ginaong nùoi fûa thçi mâ hù&n gi_én. §
ndom puec OÎ* pV⁄Ç [Bkt.] fg. nùoi n&ng. — thei thau ndom puec baoh
kruec klau baoh (tngà ai biù"t nùoi n&ng qu%a cam ba trùai; bruk ndom
puec chuy_"n &n nùoi. § ndom pajhak OÎ* πJ [Bkt.] fg. nùoi xùéu. —
ndom pajhak urang dandep mbaok nùoi xùéu ngè^!i vù&ng m_&t. § ndom
balei OÎ* blE [Bkt.] fg. nùoi lùen. — ndom balei drah mbak (tngà (thùoià
nùoi lùen mau léy. § ndom main OÎ* miI˜ [Bkt.] fg. nùoi ch!i. § ndom
ndiek OÎ* OÎY– [Bkt.] fg. nùoi c_anh. § ndom mbar OÎ* µ‰ [Bkt.] fg.
nùoi vu. § ndom laor OÎ* Ol@‰ [Bkt.] fg. nùoi lùao. § ndom hueng OÎ* hV⁄!
[Bkt.] fg. nùoi to_ac. — ndom hueng nao baik, juai padep gait juai nùoi
to_ac ra fi, f^èng giùéu giù"m gî c%a.
ndon OÎ˜ [Bkt.] 1 d. nùon. — ma-aom ndon f_çi nùon. § ndon hala OÎ˜ hl_
[Bkt.] d. qu%a f_èng tr^éu cau. § ndon OÎ˜ [Bkt.] 2 d,V. f^çn. — masuh
ataong tama ndon tùén cçng f^çn.
ndong OÎÏ [Bkt.] fg. n%çi. — ndong di dalah aia n%çi tr"n m_&t nèù!c.
ndua ÎV_ [Bkt.] fg. f_çi. — ndua aia mâng buk f_çi nèù!c b^&ng cùai d_u; ndua
gaon patao th^èa (f_çià l_"nh vua. § ndua aen ÎV_ a⁄˜ [Bkt.] fg. f_çi !n. §
ndua karun ÎV_ krU˜ [Bkt.] fg. f_çi !n, mang !n. — ndua karun gru
pataow akhar mang !n th^éy fä d_ay ch¨è. § ndua maluw ÎV_ mlU◊
[Bkt.] fg. chºu nh_uc. — amaik ndua maluw bruk anâk ngap tachep m_e
chºu nh_uc b%!i chuy_"n xùéu xa con fä lâm.
nduan laik ÎV˜ Øl [Bkt.] fg. cam foan. — mâk o hu nduan laik
suanklaong matai kala (DVMà cam foan r^&ng nù"u bù&t khçng fè_!c,
thén con së chù"t thay.
nduec ÎV⁄Ç [Bkt.] 1 fg. ch_ay, lo. — rideh nduec xe ch_ay; nduec jru ch_ay
thuùçc; gem nao gem nduec v^èa fi v^èa ch_ay. § nduec ÎV⁄Ç [Bkt.] 2 fg.
ch%ay. — aia nduec nèù!c ch%ay; darah nduec jhaor jhaor mùau tuçn
ch%ay. § nduec ÎV⁄Ç [Bkt.] 3 t. ch_ay. — pablei di nduec o bùan khçng
ch_ay féu. § nduec aia ÎV⁄Ç aY_ [Bkt.] fg. nùong ch%ay. — riak pasei
nduec aia nung sù&t nùong ch%ay. § nduec bruk ÎV⁄Ç RbU [Bkt.] t. ch_ay
vi_"c. — ngap o nduec bruk lâm vi_"c khçng ch_ay. § nduec mbeng ÎV⁄Ç
µ⁄! [Bkt.] fg. ch_ay &n. — nduec mbeng yap war ch_ay &n t^èng b¨èa. §
nduec war ÎV⁄Ç v‰ [Bkt.] kng nduec mbeng war ch_ay b¨èa.
ndueng ÎV⁄Ï [Bkt.] d. con giôi.
nduk ÎU [Bkt.] d. con vùit. § nduk mah ÎU mH [Bkt.] d. f^çi m^çi.
ndung ÎU! [Bkt.] 1 fg. b_oc, f_èng. — ndung baoh kayau b_oc trùai céy; kalik
ndung talang (tngà da b_oc xè!ng. § ndung ÎU! [Bkt.] 2 fg. gùoi. —
ndung sa nung ahar gùoi m_çt gùoi bùanh. § ndung ran ÎU! r˜ [Bkt.] fg.
cèu mang. — amaik saong amâ ndung ran, pakreng nagar ka gaon
nabi (DNà m_e cha cèu mang, (sau khçn lù!nà trº nèù!c theo l_"nh Ngâi.
ne On– [Bkt.] t. n". — tanah ne aia fùét n" nèù!c.
nem n° [Bkt.] d. sùau (6à. — nem pluh sùau mè!i; nem rituh sùau tr&m. § nem
mata n° mt_ [Bkt.] t. l_uc l&ng.
175
www.atabook.com
neng n⁄Ï [Bkt.] t. l%ong. § neng nang n⁄Ï N! [Bkt.] 1 t. löng böng. — aia bai
neng nang canh löng böng. § neng nang n⁄Ï N! [Bkt.] 2 t. lùuc lù&c. —
jalan jhak rideh nduec neng nang fè^!ng xùéu xe ch_ay lùuc lù&c.
nga - F
nga F kùy hi_"u ghi ph_u ém thùè sùau trong b_ç ch¨è Akhar thrah.
nga f kùy hi_"u ghi ch¨è thùè n&m c%ua b_ç ch¨è Akhar thrah.
ngac fÇ [Bkt.] d. cùa c!m. — masin ngac mù&m cùa c!m (mù&m n"mà.
ngah FH [Bkt.] 1 d. c_uc than. — ngah apuei c_uc than l%èa.
ngah FH [Bkt.] 2 fg. ch"m, d_on th"m. — ngah rilaow wek ka tuai ch"m th_it
th"m cho th_èc khùach. § ngah phiak FH PY [Bkt.] d,id. thu nh_ép. —
ngah phiak dalam mânga wom thu nh_ép trong gia fînh.
ngaing ØF! [Bkt.] fg. chù"t.
ngait ØFˇ [Bkt.] fg. ngo_eo. — ngait takuai ngo_eo c%ç.
ngaiw ØF◊ [Bkt.] t. (chù"tà ng%om. — matai ngaiw je chù"t ng%om r^çi.
ngaiy ØfÁ [Bkt.] fg. nghi"ng. — ngaiy akaok nghi"ng f^éu.
ngak f_ [Bkt.] 1 fg. nùçc. — ngak sa suan nùçc m_çt h!i.
ngak f_ [Bkt.] 2 fg. ngèù!c. — ngak takuai maong ngèù!c c%ç nhîn; ngak
aiek ngèù!c nhîn th%è.
ngak f [Bkt.] t"n m_çt dùéu ém c%ua ch¨è Ch&m. — paoh ngak diip dùéu ém
f_&t tr"n ch¨è; paoh ngak matai dùéu ém f_&t sau ch¨è.
ngan F˜ [Bkt.] 1 d. mùon. — ngan mbeng mùon &n.
ngan F˜ [Bkt.] 2 d. cv angan t"n. — dahlak ngan Jaka Tçi t"n lâ Jaka.
ngan F˜ [Bkt.] 3 fg. ph%u, bao m_a. — ngan pariak m_a b_ac; ngan mâh m_a
vâng.
ngan F˜ [Bkt.] 4 k. hay, ho_&c, lâ. — jak ngan gila jang matai, mayah takrâ
aiek rai juai sak majây (tngà khçn hay d_ai cüng chù"t thçi, nù"u muùçn
sùçng f^!i thî chù! h¨çn lùao.
ngaok OF@ [Bkt.] k. tr"n. — deng glaong ngaok di abih fùèng cao h!n tùét
c%a; daok ngaok papan ng^çi tr"n vùan; per di ngaok lingik bay tr"n tr^!i;
diip ngaok dunya ni sùçng tr"n tr^én gian nây. § ngaok yok OF@ Oy
[Bkt.] d. tr"n dèù!i. — adei ai ngaok yok sa tung anh em tr"n dèù!i m_çt
lông. § Ngaok Aia OF@ aY_ [Bkt.] d. m_çt t"n khùac c%ua Pç Klaong
Kachat.
ngaow OF@◊ [Bkt.] d. cv hangaow thçng.
ngap F∏ [Bkt.] 1 fg. lâm. — ngap sang lâm nhâ; ngap bruk lâm vi_"c; ngap
haber? Lâm sao?; ngap yau nan lâm nhè v_éy. § ngap F∏ [Bkt.] 2 fg.
hânh. — ngap glac hânh t_çi; nyu caoh patuw kut, kut ngap di nyu hù&n
fùa bia kùut, cho n"n kùut hânh hù&n. § ngap apah F∏ apH [Bkt.] fg.
lâm thu". § ngap ar F∏ a_‰ [Bkt.] chm. lâm b^!. § ngap bruk F∏ RbU
[Bkt.] fg. lâm vi_"c. § ngap but F∏ bUˇ [Bkt.] kng. lùéy nhau (tiù"ng
lùong c%ua tr%e con ch%i fùam cèù!ià. § ngap dhar F∏ D‰ [Bkt.] fg. lâm
phèù!c. § ngap glac F∏ gLÇ [Bkt.] fg. hânh t_çi. — ngap glac di thei?
hânh t_çi ai?. § ngap gun F∏ gU˜ [Bkt.] fg. b%o bûa m", y%"m bûa m"
(cho con gùai m"à. § ngap hagait F∏ hØgˇ [Bkt.] p. lâm gî. — kadha
nan ndom ngap hagait? chuy_"n fùo nùoi lâm gî?. § ngap hamu F∏ hmU_
[Bkt.] fg. lâm ru_çng. — bruk ngap hamu cçng vi_"c lâm ru_çng. §
ngap harek F∏ hr⁄ [Bkt.] fg. lâm c%o. — ngap harek di tangey lâm
c%o (choà bù&p. § ngap hatai F∏ hØt [Bkt.] fg. lâm l%éy. — ngap hatai
176
www.atabook.com
di amaik lâm l%éy vù!i m_e. § ngap huak F∏ hV [Bkt.] fg. lâm bù"p,
lâm c!m. § ngap janyuk F∏ jzU [Bkt.] fg. mai mùçi. — ngap
janyuk ka dua urang lâm mai mùçi cho hai ngè^!i. § ngap jien F∏
OjY⁄˜ [Bkt.] fg. lâm ti^"n. — kamei ngap jien gùai lâm ti^"n. § ngap
kalin F∏ klI˜ [Bkt.] fg. lâm lo_an. — ai si ngap kalin? anh tùinh lâm
lo_an sao?. § ngap krén F∏ Rk¨˜ [Bkt.] fg. lâm quen. — ngap krân
saong urang blek mbak blek, ngap krân saong urang siam mbak siam
(tngà lâm quen vù!i ngè^!i gian së hùoa gian, lâm quen vù!i ngè^!i ngay së
hùoa ngay (g^én m_èc thî fen, g^én fên thî sùangà. § ngap langaoh F∏
lOf@H [Bkt.] fg. gi%a fiù"c, lâm ng!. — ndom saong nyu blaoh nyu daok
ngap langaoh nùoi vù!i nùo mâ nùo côn lâm ng!. § ngap langik F∏ lfI
[Bkt.] 1 fg. cùat cùè (t_ao l_ép c! f^ç t_ai m_çt vûng ri"ngà. — patao nan
nyu ngap lingik daok karei (DVMà çng vua fùo t_ao l_ép m_çt cöi ri"ng. §
ngap le F∏ l— [Bkt.] fg. t%ang l^!, lâm ng!. — gaok gep ngap le g_&p
nhau lâm ng!. § ngap lihik F∏ lIhI [Bkt.] fg. fùanh mùét, lâm mùét.
— ngap lihik kadung jien fùanh mùét tùui ti^"n. § ngap lingik F∏ lIfI
[Bkt.] 2 fg. lâm tâng, lâm tr^!i. — ngap lingik juai ah! f^èng lâm tâng
chù!¡. § ngap mada F∏ md_ [Bkt.] fg. lâm giâu. — nao ngap mada
pak nagar urang fi lâm giâu %! xùè ngè^!i. § ngap madah F∏ mdH
[Bkt.] fg. lâm cao, lâm tâng. — aek blaoh ngap madah fùoi mâ lâm
tâng. § ngap majak F∏ mj [Bkt.] fg. lâm tâi khçn. — kasaot
ngap mada, gila ngap majak (tngà nghêo lâm ra v%e giâu, d_ai mâ lâm
tâi khçn. § ngap mangap F∏ mF∏ [Bkt.] fg. gi%a fô, gi%a v^!. § ngap
manuh F∏ mnUH [Bkt.] fg. lâm b_ç, lâm t_ich. § ngap mapo F∏ mOπ!
[Bkt.] fg. lâm lùçi, lâm phùach, h_!m hïnh. — oh bak ber o blaoh ngap
mapo ch%&ng ra trô trùçng gî mâ lâm phùach. § ngap mathaik F∏ mØT
[Bkt.] 1 fg. lâm ki"u, lâm b_ç. — ngap mathaik klaik mbeng (tngà lâm
ki"u (mâ l_aià &n v_ung. § ngap mathaik F∏ mØT [Bkt.] 2 fg. lâm
dùang. — magait nan thau ngap mathaik je cç ùéy biù"t lâm dùang r^çi. §
ngap mbaok F∏ Oµ@ [Bkt.] 1 fg. lâm r_ang r¨!, lâm f_ep m_&t, lâm ra
v%e. — ngap mbaok taok daok di thaoh (tngà lâm ra v%e nhèng khçng cùo
mänh v%ai che thén; ngap mbaok ka amaik amâ lâm f_ep m_&t cha m_e. §
ngap mbaok F∏ Oµ@ [Bkt.] fg. ph_ung ph_iu. — luc harei ngap
mbaok di amaik suùçt ngây lâm ph_ung ph_iu vù!i m_e. § ngap mbeng F∏
µ⁄! [Bkt.] fg. lâm &n. — ngap mbeng oh thau kahria mada jieng
kasaot (tngà lâm &n khçng biù"t tùinh, giâu hùoa thânh nghêo. § ngap
mblom F∏ OµL* [Bkt.] fg. lâm nüng. — praong je daok ngap mblom
lù!n r^çi mâ côn lâm nüng. § ngap nagar F∏ ng‰ [Bkt.] fg. l_ép quùçc.
— mablah kathaom uranglac ngap nagar (PCà cèù!p v%o (nèù!cà ngè^!i
mâ b%ao r^&ng l_ép quùçc. § ngap nam F∏ n* [Bkt.] fg. fùanh dùéu. —
jaoh dhan kayau ngap nam fùanh dùéu b^&ng cùach b%e cânh céy. § ngap
paklaoh thraiy F∏ pOkL@H ØRTÁ [Bkt.] lâm dùçi, lâm cho lùéy cùo. —
ndom lo nyu ngap paklaoh thraiy nùoi quùa thî nùo lâm cho lùéy cùo. §
ngap paluc F∏ plUÇ [Bkt.] fg. lâm cho b%o ghùùet. — mâk o hu ye
ngap paluc khçng lùéy fè_!c lâm cho b%o ghùet. § ngap phuel FÒ PV⁄Ò
[Bkt.] fg. lâm phèù!c, lâm phùuc. — ngap phuel pieh ka anâk tacaow
lâm phèù!c cho con chùau fè_!c nh^!. § ngap pong F∏ OpÏ [Bkt.] chm.
lâm r!m (khi cho tréu bô f_ap lùua f%" tùach h_at ra kh%oi giùe lùuaà. § ngap
177
www.atabook.com
rilaow F∏ rIOl@◊ [Bkt.] fg. lâm th_it, giù"t th_it. § ngap siam F∏ SY*
[Bkt.] fg. lâm lânh. — ngap siam saong amaik lâm lânh vù!i m_e;
ginaong di gep blaoh gilac ngap siam wek h^!n gi_én nhau r^çi l_ai lâm
lânh. § ngap tabiak F∏ tbY [Bkt.] fg. s%an xuùét. — kacah ngap
tabiak paralo thi fua t&ng gia s%an xuùét. § ngap tuai F∏ ØtV [Bkt.] fg.
lâm khùach. — huak daok ngap tuai &n c!m mâ côn lâm khùach. § ngap
yang F∏ y! [Bkt.] fg. cùung, lâm l¨". — ngap yang biyar thraiy cùung
tr%a n_! th^én. § ngap yaom F∏ Oy [Bkt.] fg. lâm nüng, êo u_çt (bà.
ngar F‰ [Bkt.] d. cv a
s%ç.
ngia fY_ [Bkt.] d,cü. danh hi_"u, chùèc tèù!c.
ngik fI [Bkt.] 2 t. c_oc, côi. — ban ngik nan th^^&ng côi kia. § ngik fI
[Bkt.] 1 d. (chimà s%e. — ngik ndem di dhan kayau chim s%e f_éu tr"n
cânh céy. § ngik tangi fI tffl [Bkt.] fg. lù&ng tai, lù&ng (ngheà. — ngik
tangi peng bijip lù&ng tai nghe cho rö.
ngin fI˜ [Bkt.] d. cv angin giùo.
nguec fV⁄Ç [Bkt.] fg. g_çi, r%èa (b^&ng bûa phùepà.
nguei fVE [Bkt.] 1 fg. cv anguei m_&c. — aw nyim di urang mai nguei, yau
angah puei ghueh blaoh padam (cdà ùao mè_!n n!i ngè^!i v^" m_&c, chùay
l"n r^çi tù&t nhè c_uc than tân. § nguei fVE [Bkt.] 2 fg. dûng, s%è d_ung. —
nguei sep amaik manâk s%è d_ung tiù"ng m_e f%e; nguei akhar Pareng
dûng ch¨è Phùap. § nguei mbeng fVE µ⁄! [Bkt.] fg. &n m_&c.
nguh fUH [Bkt.] chm. cv anguh tr_uc cuùçn v%ai c%ua khung c%èi.
ngup fU∏ [Bkt.] fg. g_uc. — ngup akaok g_uc f^éu.
ngut fUˇ [Bkt.] fg. ng%u g_ét. — ngut akaok ng%u g_ét chùuc f^éu xuùçng. § ngut
ngut fUˇ fUˇ [Bkt.] fg. ng%u gâ ng%u g_ét.
ni nfl [Bkt.] t. nây, féy. — urang ni ngè^!i nây; ni dalikal féy lâ truy_"n c%ç;
mai ngap gait ni fù"n lâm gî féy?. § ni deh nfl Od!H [Bkt.] f. nây n_o. —
pajaoh pakhain ni deh c_ét vùén nây n_o. § ni nan deh paken nfl n˜ Od⁄H
pk⁄˜ [Bkt.] (tngà thù" nây thù" n_o.
niga nIg_ [Bkt.] fg. r^!i, t^è b%o. — niga palei pala nao lihik t^è b%o qu" hè!ng
fi bi_"t.
nik nI [Bkt.] d. cv anik thu%çng.
nila nIl_ [Bkt.] t. xanh f_ém.
nis tabha nIÍ tB_ [Bkt.] fg. chù"t.
nit nIˇ [Bkt.] fg. cv anit y"u. § Nit nIˇ [Bkt.] (Po-à t"n m_çt vº vua Champa
(1603-1613à.
nithing nITIÏ [Bkt.] d. phùao fâi.
niyal nIyÒ [Bkt.] t. du dè!ng, "m tai,nh–ºp nhâng. — ragem daoh niyal fi_"u
hùat du dè!ng.
nja Ô [Bkt.] kùy hi_"u ghi ph_u ém thùè mè^!i ba trong b_ç ch¨è akhar thrah.
njah ÔH [Bkt.] d. bä. — njah tabuw bä mùia; njah hala bä tr^éu.
njaik ØÔ [Bkt.] fg. uùçn. — tamia njaik rup mùua uùçn mînh.
njaiy ØÔÁ [Bkt.] 1 fg. chù"ch. — njaiy tapa sa gah chù"ch sang m_çt b"n.
njaiy ØÔÁ [Bkt.] 2 t. môn m%oi, ti^"u t_uy. — anit rup pacei, njaiy rup
dahlak (ABCà thè!ng nhù! châng môn m%oi thén em.
njak Ô [Bkt.] 1 t. t" (vî f%" léu khçng c%è f_çngà. — njak takai t" chén vî
bº d^çn mùau. § njak Ô [Bkt.] 2 fg. rùao. — aiak aia di aw ka njak
178
www.atabook.com
vù&t ùao cho rùao nèù!c; mblang njak sén rùao nèù!c. § njak njac Ô ÔÇ
[Bkt.] t. khç rùao. — cang mblang njak njac ka f_!i sén khç rùao fä. §
njak njaong Ô OÔ# [Bkt.] t. cn njak njac khç rùao. § njak nyum
Ô zU* [Bkt.] p. quùa xùa, c_èc k^y. — bingi njak nyum ngon quùa xùa.
njaoh OÔ@H [Bkt.] 1 fg. nh%o. — njaoh jru di mata nh%o thuùçc mù&t. § njaoh
OÔ@H [Bkt.] 2 t. dän. — cadan talei panjaoh kùeo déy cho dän ra. §
njaoh arak OÔ@H ar [Bkt.] nh^è t%è. — ataong njaoh arak fùanh nh^è
t%è.
njaok OÔ@ [Bkt.] t. süng, f¨ém. — aw pathah njaok ùao èù!t süng; njaok
darah f¨ém mùau.
njaow OÔ@◊ [Bkt.] 1 d. cv hanjaow (céyà déu. § njaow OÔ@◊ [Bkt.] 2 d.
ngô téy.
njéc Ô¨Ç [Bkt.] d. r"u, rong. — njâc ndem di patau r"u bùam vâo fùa; ikan
jiong di kraong kayua njâc (tngà cùa t_u %! sçng b%!i sçng nhi^"u rong
r"u.
njei ÔE [Bkt.] d. (g¨çà trù&c.
njek Ô⁄ [Bkt.] fg. chù&t. — njek aia bu chù&t nèù!c c!m.
njem Ô° [Bkt.] 1 d. rau. — njem di glai mbeng ka, njem di paga luai
mbeng liwik (tngà rau tr"n r^èng &n trèù!c, rau nhâ (hâng râoà dânh &n
léu. § njem galbo Ô° gÒOb_ [Bkt.] d. rau c^én nèù!c. § njem harém
mariah Ô° hr¨* mrYH [Bkt.] d. rau d^"n f%o. § njem harém tanaow Ô°
hr¨* tOn@◊ [Bkt.] d. rau d^"n gai. § njem kachua Ô° kCV_ [Bkt.] d. rau
tai tè_!ng. § njem krém Ô° Rk¨* [Bkt.] d. rau lùa tre. § njem leng Ô° l⁄!
[Bkt.] d. m^çng t!i. § njem mbat Ô° µˇ [Bkt.] d. hoa bùat, rau bùat. §
njem naow Ô° On@◊ [Bkt.] d. rau c^én.
njem pagaok Ô° pOg@ [Bkt.] d. m_çt lo_ai rau r^èng.
njem par Ô° p‰ [Bkt.] d. bêo (m_çt lo_ai bêo m_oc %! ven suùçi cùo th%" &n
fè_!cà. — thei thau ka tian kau lipa, njem par di aia mâng thau ka
tian (cdà b_ung ta fùoi ai thùéu ch&ng, bêo tr"n sçng mù!i hi%"u tém tînh
nây. § njem patem Ô° pt° [Bkt.] d. rau rùan (nùoi chungà. — paik
njem patem mai bai hùai rau rùan v^" nùéu canh. § njem paya Ô° py_
[Bkt.] d. mèù!p fù&ng, kh%ç qua. § njem phik Ô° PI [Bkt.] d. kh%ç
th%ao, rau fù&ng. § njem ping Ô° pIÏ [Bkt.] d. rau sam. § njem rapuen
Ô° rpV⁄˜ [Bkt.] d. rau muùçng. § njem teng o Ô° t⁄! o_ [Bkt.] d. rau t^én
ç, rau c%ai cùuc. § njem thruec mrai Ô° ORTV⁄Ç ØRm [Bkt.] d. rau sam
nh%o. § njem Ô° [Bkt.] 2 fg. thùém, ch_&m. — njem aia mata ch_ém
nèù!c mù&t. § njem njom Ô° OÔ* [Bkt.] 3 d. (conà nùai.
njep Ô⁄∏ [Bkt.] t. trùung, fùung, ph%ai. — panâh njep ciim bù&n trùung chim;
ndom njep nùoi fùung; daok njep libik ng^çi fùung ch¨ç. § njep hagait
Ô⁄∏ hØgˇ [Bkt.] f. t_ai sao?. — njep hagait hâ ngap yau nan? t_ai sao
mây lâm nhè thù"?. § njep haraik Ô⁄∏ hØr [Bkt.] bº rù&n cù&n.
njer Ô⁄‰ [Bkt.] fg. rù!m, r!m rù!m. — njer aia mata r!m rù!m nèù!c mù&t; aia
njer nèù!c nh%i; aia njak aia njer (tngà nèù!c chù&t, nèù!c nh%i (nèù!c hiù"m
hoià.
njom OÔ* [Bkt.] fg. thùém; rºn. — aw njom aia hep ùao thùém m^ç hçi; mâk
mahlei njom darah lùéy bçng thùém mùau; njom aia hep rºn m^ç hçi;
patau njom aia fùa rºn nèù!c.
njraw RÔ◊ [Bkt.] d. m_çt lo_ai céy h_o tre.
179
www.atabook.com
njreh RÔ⁄H [Bkt.] t. %ém. — padai njreh lùua %ém.
njrem RÔ° [Bkt.] 1 fg. gi^ém. — njrem aia hajan gi^ém mèa. § njrem RÔ°
[Bkt.] 3 d. (qu^én ùaoà tù&m. — khen njrem kh&n tù&m.
njrem RÔ° [Bkt.] 2 fg. lèù!t qua. — njrem di cek lèù!t qua nùui.
njruah RÔVH [Bkt.] d. (conà mang f%o.
njruk RÔU [Bkt.] fg. cv njuk nhùung.
njrung RÔU! [Bkt.] 1 d. m_çi ng^ém, m_çi lù!n. § njrung RÔU! [Bkt.] 2 d. (conà
trûng (hay xoi l¨ç m_çià. § njrung RÔU! [Bkt.] 3 fg. t_um, xùum. — bilaok
liu iku bamong, njrung gep tapong lac ilimo (PCà s_o d^èa- cùai fuçi
c%ua ng_on thùap fçi, (thù" mâ h_oà xùum nhau b_! néng b%ao r^&ng fùéy lâ
v&n hùoa.
njuai ØÔV [Bkt.] d. cv hanjuai (céyà xay.
njueh ÔV⁄H [Bkt.] t. lùang. — o thei mbaw blaoh njueh (cfà khçng ai bâo
m6a lùang (thén céy chuùçià. § njueh njac ÔV⁄H ÔÇ [Bkt.] t. mèù!t,
mè_!t mâ. — mbuk njueh njac tùoc mè_!t mâ.
njuel ÔV⁄Ò [Bkt.] 1 fg,id. fi, r^!i. — dahlak si njuel tçi sù&p fi. § njuel ÔV⁄Ò
[Bkt.] 2 t. nh_e. — njuel yau hala padai (tngà nh_e nhè lùa lùua. § njuel
aia ÔV⁄Ò aY_ [Bkt.] t. (lùuaà sù!m. — padai njuel aia lùua ngù&n ngây. §
njuel drei ÔV⁄Ò RdE [Bkt.] fg. ti%"u ti_"n. § njuel njac ÔV⁄Ò ÔÇ [Bkt.] t.
nh_e nhâng, "m nh_e. — kei nao njuel njac yam takai rinaih (Aà em fi
"m nh_e bân chén tr%e. § njuel tait ÔV⁄Ò Øtˇ [Bkt.] t. nh_e t"nh, nh_e
b¨çng. — anâk birau tagok di ruak pok njuel tait con mù!i lânh b_"nh
b^çng thùéy nh_e b¨çng.
njuh ÔUH [Bkt.] d. c%ui. — njuh thet c%ui tè!i; njuh thu c%ui khç. § njuh aia
ÔUH aY_ [Bkt.] d. c%ui nèù!c, c%ui fuùçc.
njuk ÔU [Bkt.] 1 fg. hùut. — njuk pakaw hùut thuùçc; njuk tapaiy hùut (uùçngà
rè_!u c^én. § njuk ÔU [Bkt.] 2 fg. béu, bu. — ruai njuk ru^çi béu. §
njuk darah ÔU drH [Bkt.] fg. hùut mùau, &n bùam. — mbeng rilaow
njuk darah (tngà &n thºt hùut mùau (bùoc l_çtà. § njuk njak ÔU Ô
[Bkt.] fg. &n bùam. — diip njuk njak di amaik taha sùçng &n bùam vâo
m_e giâ. § njuk ÔU [Bkt.] 3 fg. cn njruk nhùung. — njuk pei cam
nhùung bùanh trùang (bùanh faà.
njun ÔU˜ [Bkt.] t. chéy lè^!i. — bac blaoh njun yau nan siber si rak rok
h_oc mâ chéy lè^!i nhè thù" lâm sao tiù"n b_ç fè_!c.
njuw ÔU◊ [Bkt.] cv hanjuw (céyà da fùa, déu da.
nok On [Bkt.] 1 d. ph^én. — nok dahlak ph^én tçi; nok thei thei tok ph^én ai
nùéy hè%!ng; nok pabak ph^én ph_u. § nok On [Bkt.] 2 d. fi^"u. — dom
nok cang laong aiek nh¨èng fi^"u ch^! xem xùet.
noraka On_rk_ [Bkt.] 1 d. f^çng h^ç. § noraka On_rk_ [Bkt.] 2 d. f_ia ng_uc.
norapa On_rπ_ [Bkt.] d norappa vua.
norapat On_rπˇ [Bkt.] d. cv norapa vua.
Nosiwan On_sIv˜ [Bkt.] Nosiwan Nouchirvan.
nreng Rn⁄! [Bkt.] d. cv anreng r_a. — cuh nreng blaoh liua pala ritak fùçt r_a
xong r^çi cây ru_çng tr^çng f_éu.
nruec Rn⁄VÇ [Bkt.] d. lùçi. — nruec gak lùçi tùém tranh.
nruw RnU◊ [Bkt.] d. (aia-à ph%!, nèù!c lêo.
nu nU_ [Bkt.] d. l" th%è. — Cham mbeng aih tapay, Raglai mbeng aih nu (tngà
ngè^!i Ch&m &n cùèt th%o, ngè^!i Raglai &n (dºch tùa trângà l" th%è.
180
www.atabook.com
nuec n⁄VÇ [Bkt.] d. kho%ang, quäng. — nuec jalan kho%ang fè^!ng; klak di krâh
nuec b%o n¨èa ch^èng.
nuen srei n⁄V˜ RsE [Bkt.] d. hoa lâi.
nuh nUH [Bkt.] 1 d. cv hanuh fuùçc. — cruc nuh duah jang o mboh (tngà fùçt
fuùçc tîm cüng khçng thùéy (quùa kiù"mà. § nuh nUH [Bkt.] 3 d. cûm,
gçng. — buh nuh mang cûm. § nuh papan nUH pp˜ [Bkt.] d. cu_çn s_!i
d_oc. § Nuh nUH [Bkt.] 2 d. Nç".
nuk nU [Bkt.] d. cv hanuk ph^én (&nà. — tanâk klau taok nuk Pakei (ASPà
nùéu ba gùao lâm ph^én &n Sah Pakei; mbeng truh nuk &n fè_!c th%oa (&n
hù"t kh%éu ph^énà.
nung nU! [Bkt.] d. b_oc. — ndung di nung mang trong b_oc.
nuw nU◊ [Bkt.] c. r^çi, mùét r^çi. — chaor nuw tr_ét r^çi¡. § nuw nuw nU◊ nU◊
[Bkt.] t. bi^"n bi_"t. — nao nuw nuw fi bi^"n bi_"t.
nya - Z
nya Z [Bkt.] kùy hi_"u ghi ph_u ém thùè mè^!i hai trong b_ç ch¨è akhar thrah.
nya z [Bkt.] nya kùy hi_"u ghi ph_u ém thùè mè^!i m_çt trong b_ç ch¨è akhar
thrah.
nya Z_ [Bkt.] d. nha. — ndom likuk nya ala mbang (tngà nùoi sau nha, dèù!i
céy bâng (khçng dùam nùoi th%&ng, nùoi th_étà.
nya z_ [Bkt.] tr. nhùe¡ nhùa¡. — hader panuec nan hai nya! nhù! l^!i nùoi fùo
nhùe¡; dahlak mâk nya! tçi lùéy nhùa¡.
nyac ZÇ [Bkt.] d. (conà nhùai.
nyah ZH [Bkt.] fg. fèa qua fèa l_ai. — nyah bilai fùanh fâng xa; nyah
tangin xua tay; nyah iku ngoù&t fuçi. § nyah akaok ZH aOk@ [Bkt.]
fg. lù&c f^éu.
nyaih ØZH [Bkt.] fg. thùuc, hùuc, fém. — ikan kan nyaih cùa tr" fém; kabaw
nyaih mâng take tréu hùuc b^&ng s^èng; nyaih kuk kieng thùuc cûi ch%o.
nyaik ØZ [Bkt.] fg. nghi"n. — aia harei nyaik m_&t tr^!i nghi"n bùong.
nyaik Øz [Bkt.] 1 fg. x", dºch ra. — nyaik nao handaoh di ni x" ra xa
ch¨ç nây. § nyaik Øz [Bkt.] 2 t. %eo l%a. — nao nyaik rup fi dùang %eo
l%a.
nyail ØZÒ [Bkt.] fg. l_eo. — asau nyail chùo l_eo.
nyaing nyaong Øz! Oz# [Bkt.] t. (dùang fià tha thèù!t, m^"m m_ai.
nyak z_ [Bkt.] tr. cn nya nhùe¡. — ân ka dhlak nyak! nhè^!ng cho tçi nhùe¡;
sak hatai juai nyak f^èng %y l_ai nhùe¡.
nyak Z [Bkt.] fg. rung. — thaow di dhan kayau nyak nù&m lùéy cânh céy
rung; thei nyak jang o magei ai rung ch%&ng chuy%"n. § nyak drei Z
RdE [Bkt.] vch. c_èa mînh. — ndih madeh ong wey nyak drei (DNà çng
c_èa mînh thùèc giùéc.
nyak z [Bkt.] 1 d. (céyà s^ém.
nyak z [Bkt.] 2 fg. cv nyek thun, chûng l_ai. § nyak nyuer z zV⁄‰
[Bkt.] t. cûn m^&n.
nyamul Z_mUÒ [Bkt.] t. thu_çc v^" phû th%uy. — panuec nyamul céu th^én chùu.
nyan Z˜ [Bkt.] 1 fg. kh%am, c%én. — nyan saralang c%én xâ c^è, kh%am xâ c^è.
§ nyan Z˜ [Bkt.] 2 fg. gùan, ch%i m_&t. — nyan urang klaik gùan cho
ngè^!i &n cù&p.
nyao Oz@ [Bkt.] d. (céyà nhâu.
181
www.atabook.com
nyaom OZ [Bkt.] fg. nhu_çm. — jru nyaom thuùçc nhu_çm; nyaom aban
nhu_çm ch&n.
nyaom Oz [Bkt.] 1 d. h_çi, nhùom. — nyaom panaok nyu h_çi chùung nùo;
pataom jieng klau nyaom t_ép h_!p thânh ba nhùom. § nyaom Oz
[Bkt.] 2 fg. t_u t_ép, t_ép h_!p. — nyaom gep biak bruk t_ép h_op nhau bân
vi_"c.
nyaong Oz# [Bkt.] fg. co l_ai, thun l_ai. — aw nyaong tagok ùao thun l_ai.
nyaot Oz@ˇ [Bkt.] t. nh_&t. — mahu nyaot khùat nh_&t; lipa nyaot fùoi nh_&t;
ndok nyaot fôi nh_&t.
nyar Z‰ [Bkt.] t. d%eo. — lisei nyar c!m d%eo. § nyar par Z‰ p‰ [Bkt.] t.
d%eo nh_eo, d%eo qu_eo.
nyatir ZtI‰ [Bkt.] t. sùang lôa, r_èc r¨!. — hadah nyatir t%oa hâo quang.
Nyaw Z◊ [Bkt.] d. xùom Nhau.
nye z– [Bkt.] fg,V. nh^!. — gep ngap kuan patian hu si nye (tngà bâ con
lâm quan h_o hâng fè_!c nh^!. § nye taka z– tk_ [Bkt.] fg. nh^! c_éy.
— anâk bik praong min oh nye taka hu con cùai lù!n r^çi mâ ch%&ng nh^!
c_éy fè_!c.
nyé - z
nyei zE [Bkt.] fg. chù"ch.
nyek z⁄ [Bkt.] fg. cn nyék co l_ai, r_ut l_ai. — nyek takuai r_ut c%ç l_ai.
nyien zY⁄˜ [Bkt.] fg. nghi_"n. — nyien alak nghi_"n rè_!u.
nyim z§ [Bkt.] fg. mè_!n. — brei nyim cho mè_!n; nyim jien di yut mè_!n
ti^"n b_an. § nyim angan z§ aF˜ [Bkt.] fg. mè_!n t"n. — nyim angan
mathraiy jien mè_!n t"n vay ti^"n.
nyu zU_ [Bkt.] f. nùo, hù&n. — mboh nyu lei? thùéy nùo khçng?; amaik nyu
ruak m_e hù&n b_"nh.
nyue zV– [Bkt.] chm. xéu. — nyue kabaw pajuak xéu tréu f_ap lùua.
nyuel zV⁄Ò [Bkt.] 1 d. lèù!i bùen. — laik nyuel gi&ng lèù!i; wak ikan di nyuel
g¨! cùa mù&c vâo lèù!i.
nyuel zV⁄Ò [Bkt.] 2 fg. treo, fu. — nyuel takuai treo c%ç; nyuel tagok fu l"n.
nyuew z⁄V◊ [Bkt.] fg. g_ép, uùçn cong. — nyuew takai g_ép chén.
nyuh zUH [Bkt.] fg. cv hanyuh h%i. — nyuh aia idung h%i müi.
nyuk zU_ [Bkt.] d. chu¨çi. — raoh nyuk xéu chu¨çi.
nyuk zU [Bkt.] 1 fg. l_&n. — nyuk aia hua pruec (cfà l_&n nèù!c kùeo l" b_ç
lông (céy kim mayà. § nyuk zU [Bkt.] 2 tht. cn nyaoh fùeo.
nyum zU* [Bkt.] fg. l_ui.
nyup zU∏ [Bkt.] 1 fg. l_&n. — aia harei nyup m&_t tr^!i l_&n. § nyup zU∏
[Bkt.] 2 fg. nùup, nùép. — nyup kawek bambeng nùup sau cùanh c%èa.
nyut zUˇ [Bkt.] fg. ru rùu, rùuc, l%ui vâo. — nyut dalam sang luc harei suùçt
ngây ru rùu trong nhâ; lanung nyut tama gluh con lè!n l%ui vâo bûn.
o o [Bkt.] kùy hi_"u ghi nguy"n ém thùè sùau trong b_ç ch¨è Akhar thrah.
o o_ [Bkt.] (pà ch%&ng, khçng, khçng féu. — o nao khçng fi; hu o khçng cùo;
duah di mboh o tîm khçng thùéy féu; bruk o hu ndom ka hu vi_"c khçng
(cùoà nùoi cùo; nyu nao tao o thei mboh nùo fi féu ch%&ng ai thùéy; o thei
daok ngaok lingik laik trun (tngà ch%&ng ai %! tr"n tr^!i r!i xuùçng.§ o
kan o_ k˜ [Bkt.] (kà khçng nh¨èng. — o kan nyu o nao blaoh daok
gang wek ch%&ng nh¨èng nùo khçng fi mâ côn cäi l_ai.§ o khin o_ KI˜
[Bkt.] (pà khçng fè_!c, khçng n"n. — Cham saong bini hu min, thei
182
www.atabook.com
lac o khin duis sak nyu ndua (cdà Ch&m vù!i Bâni fè_!c thçi, ai r^&ng
khçng fè_!c thî t_çi l¨çi h_o mang; o khin ngap yau nan khçng fè_!c lâm
nhè thù".§ o bik o_ bI [Bkt.] (pà khçng h^". — o bik ngap yau nan
khçng h^" lâm thù"; dahlak o bik thau tçi khçng h^" biù"t. § o yaom o_
Oy [Bkt.] fg. khçng bu^çn, ch%&ng bu^çn. — kabaw hua lingan gan ar,
o yaom di tian ahaow kabaw (DNà tréu kùeo cây qua b^!, lông ch%&ng
bu^çn hç tréu d^èng l_ai; o yaom si ndom khçng bu^çn nùoi; nyu o yaom si
mbeng si huak nùo ch%&ng bu^çn &n bu^çn uùçng.
oh oH [Bkt.] (pà khçng, ch%&ng. — nao oh thei thau thei hamit fi ch%&ng ai
hay ai biù"t; dahlak oh mâk o tçi khçng lùéy féu; masuh oh jai chiù"n
fùéu khçng thù&ng. § oh mada oH md_ [Bkt.] (pà khçng h^", khçng bao
gi^!. — oh mada huec khçng h^" s_!; nyu oh mada tok ndak di thei hù&n
khçng bao gi^! d_èa h!i vâo ai.
ok Oa [Bkt.] t. (cüà f_èc. — kabaw ok tréu f_èc; manuk ok gâ trùçng.
ong o! [Bkt.] d., f. çng (t^è dûng f%" xèng g_oi, ngçi thùè ba sùç Ètà. — ong anit
tacaow lo çng thè!ng chùau lù&m; ong takrâ hagait? çng muùçn gî?;
dahlak ndom saong ong pablaoh! tçi nùoi vù!i çng r^çi fùéy¡. § ong glai o!
ØgL [Bkt.] (kngà con c_op, çng ba mè!i. § ong kei o! kE [Bkt.] d. cùac çng
cùac chùu. — da-a ong kei dalam palei m^!i cùac çng cùac chùu trong lâng.
§ Ong Pasa Muk Cakling o! ps_ mU_ ckLIÏ [Bkt.] t"n çng bâ nuçi c%ua
vua Pç Klaong Girai (theo truy^"n thuyù"tà. § Ong Kalaong o! kOl#
[Bkt.] d. t"n m_çt nhén v_ét lº ch s%è Ch&m (cuùçi thù" k%y1 9à.
ot manot Oaˇ mOnˇ [Bkt.] t. hù!n h%!. — ot manot giem katap nao sang bac
hù!n h%! cù&p sùach fù"n trè^!ng.
pa p [Bkt.] kùy hi_"u ghi ph_u ém thùè hai mè!i mùçt c%ua b_ç ch¨è Akhar thrah.
pa π [Bkt.] kùy hi_"u ghi ph_u ém thùè hai mè!i hai c%ua b_ç ch¨è Akhar thrah kùy
hi_"u nây côn lâ m–çt hînh vº ti^"n tùç cùo nghïa lâ ''lâm cho''. pamatai lâm
cho chù"t (giù"tà; patuei lâm cho theo (chi^"uà.
pa π_ [Bkt.] 1 f. cn pak halei %! féu, féu?. — katap tapuk pa? cuùçn sùach
féu?. § pa π_ [Bkt.] 2 p. féu cùo¡. — dahlak pa mboh thei! tçi féu cùo
thùéy ai¡; dahlak pa mak tçi féu cùo lùéy¡.
pa-uk pu [Bkt.] fg. cv ka-uk ph_ép ph^çng. — pa-uk dalam tian trong
lông lo s_! ph_ép ph^çng.
paac πaÇ [Bkt.] fg. cai, lâm cho b%o d^én. — paac mum cai s¨èa, cai bùu.
paadac πadÇ [Bkt.] fg. lâm ngù&t kho%ang.
paaek πa⁄ [Bkt.] fg. b%o fùoi. — paaek ka raoh talang b%o fùoi cho r_uc
xè!ng.
paaep πa⁄∏ [Bkt.] fg. lâm l%éy. — paaep di pathang lâm l%éy vù!i ch^çng,
gi_én d¨çi ch^çng.
paak pa_ [Bkt.] d. nùach; nhùanh nùach. — bilau paak lçng nùach; laih paak
pakaw l%éy nhùanh nùach céy thuùçc lùa.
paalah πalH [Bkt.] fg. lâm cho thua, khuùét ph_uc. — paalah khameng
khuùét ph_uc k%e thû.
paan paˆ [Bkt.] fg,id. lâm hè, lâm h%ong, h%u hùoa.
paanaih πaØnH [Bkt.] fg. lâm cho nh%o, thu h_ep. — paanaih panuec fùéu
dºu. § paanaih drei πaØnH RdE [Bkt.] fg. khi"m nhè^!ng. — ndom
puec saong urang praong thau paanaih drei nùoi n&ng vù!i ngè^!i lù!n
biù"t khi"m nhè^!ng.
183
www.atabook.com
paangak πaf [Bkt.] fg. lâm cho ngèù!c.
paanguei πafEV [Bkt.] fg. li_"m.
paaok pOa@ [Bkt.] 2 d. (céyà xoâi. § paaok kalam pOa@ kl* [Bkt.] d.
xoâi câ l&m. § paaok kaok liman pOa@ Ok@ lImˆ [Bkt.] d. xoâi
tè_!ng. § paaok cai pOa@ Øc [Bkt.] d. xoâi hçi. § paaok bumsin
pOa@ bU*sIˆ [Bkt.] d. cn paaok seng ka xoâi thanh ca. § Paaok pOa@
[Bkt.] 1 d. (lângà Tè^!ng Loan (Bînh Thu_énà. — palei paaok khik
thaok Po Rome lâng Tè^!ng Loan gi¨è nhau c%ua vua Rçm" (n!i chçn
rau cù&t rùun vua Rçm"à.
paaon πOAˆ [Bkt.] fg. biù"u, t_&ng, m^èng. — paaon jien rideh biù"u (m^èngà
ti^"n xe. § paaon haniim πOAˆ hnY§ [Bkt.] fg. ban phèù!c. — drei
ginaong buah gep, urang paaon haniim ka drei (AGAà mînh h^!n trùach
nhau, ngè^!i ban phèù!c cho (s_è chia rë c%uaà mînh.
paaong pOa# [Bkt.] fg. xem thè^!ng, khinh thè^!ng. — anâk lihik phuel
paaong amaik ama con bùét hiù"u khinh thè^!ng cha m_e.
paaong πOa# [Bkt.] fg. s%i nh_uc, lâm nh_uc. — danuh glac nyu pak nagar
urang praong bengsa t_çi l¨çi hù&n %! nèù!c ngoâi fä lâm nh_uc quùçc th%".
paapah πapH [Bkt.] fg. cho thu". — sang paapah nhâ cho thu"; paapah
anâk cho con fi %! f_!.
paarep πar⁄∏ [Bkt.] fg. cho thu_çc.
paasit πasIÊ [Bkt.] fg. lâm cho nh%o.
paatah πatH [Bkt.] fg. lâm cho xa, cùach li.
paatak πat [Bkt.] fg. chuy%"n giao.
paathah πaTH [Bkt.] fg. cho th%oa. — paathah tian gep cho th%oa lông nhau.
paathur πaTUÂ [Bkt.] fg. lâm cho s_!, d_oa.
paauec πaV⁄Ç [Bkt.] fg. g^éy giùçng. — ruah liauai siam paauec ngap pajaih
ch_on con nghùe tùçt g^éy giùçng.
paawait πaØvÊ [Bkt.] fg. lâm fùèt t^èng khùuc. — paawait njuh ch_&t c%ui
t^èng khùuc.
paawan πavˆ [Bkt.] fg. phén t^èng fo_an.
paayeng πay⁄! [Bkt.] fg. cn payeng quay.
pabah pbH [Bkt.] 1 d. mi_"ng. — pabah praong mi_"ng lù!n; peh pabah ndom
m%! mi_"ng nùoi. § pabah pbH [Bkt.] 2 d. miù"ng. — huak sa pabah lisei
&n m_çt miù"ng c!m. § pabah pbH [Bkt.] 3 tg. (ngap-à l¨" t%éy uù" (Bânià.
§ pabah kap pbH k∏ [Bkt.] d,tg. mäo dûng trong l¨" phong chùèc th^éy
C%a f_ao Bâlamçn. § pabah car pbH cÂ [Bkt.] d. quan %ai, c%èa quan. —
khik pabah car trùén quan %ai. § pabah caraoh pbH cOr@H [Bkt.] d. l¨ç tr%ç
(n!i b^! ru_çngà. § pabah craok pbH ORc@ [Bkt.] d. cn pabah lamngé
c%èa bi%"n. § pabah dalah pbH dlH [Bkt.] d. mi_"ng lè¨!i. — pabah
dalah nyu ngap ka thei jang huec mi_"ng lè¨!i hù&n khiù"n ai cüng ngùan.
§ pabah dun-ya pbH dUˆy_ [Bkt.] mi_"ng thù" gian. — oh thei kapek
pabah dunya sanah ch^&ng ai bºt mi_"ng thù" gian fè_!c. § pabah mbak
pbH µ [Bkt.] d. c%èa r%éy. § pabah mbeng pbH µ⁄! [Bkt.] 1 d. c%èa. §
pabah mbeng pbH µ⁄! [Bkt.] 2 d. nhén kh%éu, mi_"ng &n. — manga
wom hu dom pabah mbeng? gia fînh cùo bao nhi"u nhén kh%éu?. §
pabah mbeng jang pbH µ⁄! j! [Bkt.] d. c%èa ngö. — raok nduen tuk
tuai trun pabah mbeng jang f¨! lùéy nùon khi khùach bèù!c vâo c%èa ngö;
ngap pabah mbeng jang (tgà lâm phùep ng&n ma qu%y vâo quùéy phùa gia
184
www.atabook.com
fînh (ngay c%èa ngöà. § pabah lamnga pbH l*f_ [Bkt.] d. c%èa bi%"n, h%ai
c%ang. — ahaok klak pabah lamnga (DTLà con tâu r^!i c%ang. § pabah
lika pbH lIk_ [Bkt.] d. mi_"ng vù"t thè!ng. — pajru dhit pabah lika
ch¨èa lânh mi_"ng vù"t thè!ng. § Pabah Tarum pbH trU* [Bkt.] d. (lângà
Phùu Th_o (bù"n çng Namà. § Pabah Ribaong pbH rIOb# [Bkt.] d. (lângà
Trî Thùai (Bînh Thu_énà.
pabai pØb [Bkt.] fg. r%ai ra.
pabai sa pØb s_ [Bkt.] fg. lâm gu^çng xa.
pabaiy pØbÁ [Bkt.] 1 d. (conà d". — pabaiy harek d" c%o; pabaiy baok d"
th%ao; pabaiy pachu d" x^çm; nasak pabaiy tu%çi mûi. § pabaiy pØbÁ
[Bkt.] 2 d. hü. — pabaiy masin hü mù&m.
pabak pb [Bkt.] fg. thù&t ch_&t, nºt, mang. — pabak talei kaing choâng déy
lèng; pabak ân asaih thù&ng y"n ng_èa.
pabak πb [Bkt.] 1 fg. khùanh thânh. — pabaksang biruw khùanh thânh nhâ
mù!i. § pabak πb [Bkt.] 2 fg. b%ç sung; lâm cho f^éy. — tal pabak
ilimo lù!p b%ç tùuc v&n hùoa.
paban pbˆ [Bkt.] 1 d. bân. — paban anâk seh bân h_oc sinh. § paban pbˆ
[Bkt.] 2 d. cv saban b_". — araok crah canar di ngaok paban (PCà cùoc
xù"p b^&ng tr"n b_" cao.
pabaoh pOb@H [Bkt.] fg. cv cabaoh v_ét. — pabaoh drei v_ét mînh; main
pabaoh gep ch!i v_ét l_çn; pabaoh takuh ka matai truh v_ét chu_çt cho
hù"t h%&n. § pabaoh mbaok pOb@H Oµ@ [Bkt.] fg. lâm m_&t ph_ung phºu.
— pabaoh mbaok di amaik ph_ung phºu vù!i m_e.
pabaoh πOb@H [Bkt.] fg. phùac h_oa, phùac th%ao . — tarah pabaoh fëo thç (t_ao
ra m_çt hînh d_ang ban f^éu f%" sau fùo gia cçng kÿ, bâo lùang l_aià.
pabaok πOb@ [Bkt.] fg. thùém (nèù!cà. — pabaok aia ka baok thùém nèù!c
cho bä ra.
pabaor pOb@Â [Bkt.] fg. bçi l"n, trùat l"n, trùet l"n. — pabaor mbaok bçi m_&t;
pabaor gluh di daning haluk trùet bûn l"n tè^!ng fùét.
paben pOb⁄ˆ [Bkt.] d. n^"n, c! s%!. — paben sang n^"n nhâ; paben pataow
pakai n^"n giùao d_uc.
pabeng pb⁄! [Bkt.] fg. bºt, trûm. — pabeng pabah gaok bºt mi_"ng n^çi;
pabeng akaok trûm f^éu.
Pabhan pBˆ [Bkt.] d. (lângà V_u B%çn (Ninh Thu_énà.
pabhuk pBU [Bkt.] fg,id. ch_am, khù&c.
pabia pbY_ [Bkt.] d. (cùaà %ao.
pabier πObY⁄Â [Bkt.] fg. h_a thùép.
pabilar πbIlÂ [Bkt.] fg. b%o r!i. — tuei likei pabilar anak theo trai l_ai b%o r!i
con (d_aià.
pabinah πbINH [Bkt.] fg. phén fçi.
pabindang πbIÎ! [Bkt.] 1 fg. l_ç, b_ai l_ç. — pabindang mbaok l_ç di_"n. §
pabindang πbIÎ! [Bkt.] 2 fg. phanh phui. — pabindang ndom bruk
tachep phanh phui nh¨èng fi^"u b" bùçi.
pabines πbIn⁄Í [Bkt.] fg. ti"u di_"t. § pabines drei π [Bkt.] fg. t_è t%è. —
nda ka patri pabines drei e r^&ng cçng chùua t_è t%è.
pabiuh pbYUH [Bkt.] t. vûng dèù!i, vûng h_a lèu. — dom palei gah pabiuh
nh¨èng lâng %! vûng h_a lèu.
185
www.atabook.com
pablaoh πObL@H [Bkt.] fg. fèa f%éy cho qua, cho xong. — ndom pablaoh nùoi
fèa f%éy cho qua; ngap pablaoh bruk lâm cho xong vi_"c.
pablaon πObL@ˆ [Bkt.] fg trùç, tr_!n (mù&tà. @ pablaon mata maong trùç mù&t
nhîn.
pablei πbLE [Bkt.] fg. bùan. — ba nao pablei fem fi bùan; pablei kabaw
paapah anak bùan tréu f_! con. § pablei aia πbLE aY_ [Bkt.] fg. bùan nèù!c.
— pablei aia tok ghueh bùan nèù!c c^éu vinh. § pablei klaoh πbLE OkL@H
[Bkt.] fg. bùan fùèt. — ba hamu pablei klaoh ka urang bùan fùèt ru_çng
cho ngè^!i ta. § pablei ciip πbLE cYI∏ [Bkt.] fg. bùan chºu. § pablei talei
πbLE tlE [Bkt.] fg. buçn bùan. — bruk pablei talei vi_"c buçn bùan; nao
duah pablei talei pak madin fi tîm buçn bùan %! thânh phùç. § pablei tuh
pablei thac πbLE tUH pbLE TÇ [Bkt.] tng. bùan f%ç bùan thùao. § pablei dreh
πbLE Rd⁄H [Bkt.] fg. bùan m_&t. § pablei rai πbLE Ør [Bkt.] fg. bùan l%e. §
pablei salih πbLE slIH [Bkt.] fg. f%çi chùac.
pablek πbL⁄ [Bkt.] 1 fg. tr%!. — pablek ikan dalam palah tr%! cùa trong ch%ao.
§ pablek πbL⁄ [Bkt.] 2 t. (b^"à trùai. — cuk aw pablek m_&c ùao trùai. §
pablek tian πbL⁄ tYˆ [Bkt.] fg. thay lông f%çi d_a. — jien saong
padai ngap blek, nyu jak drei pablek tian di gep (DTLà ti^"n b_ac d¨"
sinh tùinh gian dùçi. nùo lâm ngè^!i f^!i f%çi d_a thay lông. § pablek dunya
πbL⁄ dUˆy_ [Bkt.] f%ao fi"n. — mabuk pablek dunya say f%ao fi"n (say
lùuy tùuyà. § pablek panuec πbL⁄ pnV⁄Ç [Bkt.] fg. tr%! gi_ong. § pablek
biluw πbL⁄ bIlU◊ [Bkt.] chm. cây %ai. § pablek lok πbL⁄ Ol [Bkt.]
fg. vç tînh, tr%! m_&t, ph%an b_çi. — anak pablek lok fùèa con vç tînh (bùét
nghïaà. § pablek lok pablek dhar πbL⁄ Ol πbL⁄ DÂ [Bkt.] tng. vç
tînh vç nghïa. § pablek hatai πbL⁄ hØt [Bkt.] fg. thay lông.
pabol pObÒ [Bkt.] fg. thù&t, kù"t. — pabol bingu thù&t bçng.
pabrai πØRb [Bkt.] fg. rä, phén tùan. — pajaih tamuh macak gep, pabrai
tabiak (m_aà giùçng m_oc fùong chûm, lâm cho nùo rä (rä nùo raà¡. § pabrai
bruk πØRb RbU [Bkt.] fg. chia nh%o m_çt vi_"c ra nhi^"u ph^én, chia cçng
fo_an. § pabrai panuec πØRb pnV⁄Ç [Bkt.] fg. hôa gi%ai. § pabrai parai
πØRb pØr [Bkt.] fg. phùa h%uy. § pabrai mbeng anguei πØRb µ⁄! afVE
[Bkt.] fg. phùa s%an.
pabram pRb* [Bkt.] t. nèù!c ki_"u. — asaih nduec pabram ng_èa ch_ay nèù!c
ki_"u.
pabrei πRbE [Bkt.] fg. phùai. — patao nan daok pak thuer De pabrei, trun
marai pan palei (DVMà vua nây %! tr"n thi"n giù!i fè_!c Ngâi phùai
xuùçng ai trº fùét nèù!c.
pabrok πORb [Bkt.] fg. xùoc. — pabrok pong xùoc r!m.
pabruh pRbUH [Bkt.] fg. thùuc. — pabruh asaih thùuc ng_èa.
pabruh πRbUH [Bkt.] fg. gi_uc. — pabruh asaih gi_uc ng_èa.
pabu πbU_ [Bkt.] fg. nùéu (chùao, chê...à. — pabu ratak aih takuh nùéu chê f_éu
xanh; sa var tanak sa var pabu (AKOà m_çt b¨èa (nùéuà c!m, m_çt b¨èa
(nùéuà chùao.
pabuak akaok pbV aOk@ [Bkt.] fg. bºt f^éu (th^éy Xù" trong lùuc hânh l¨"à.
pabuak πbV [Bkt.] 1 fg. nù&n, fùuc (tè_!ngà. — dreh yau ra pabuak giùçng
nhè fùuc. § pabuak πbV [Bkt.] 2 fg. ti_"n.
pabuei pbVE [Bkt.] d. heo. — pabuei binai heo nùai; pabuei tanaow heo f_èc;
pabuei druh heo h_uc (heo khºt müi lùuc tùén cçngà. § pabuei glai pbVE ØgL
186
www.atabook.com
[Bkt.] d. heo r^èng. — pabuei glai anâk heo r^èng con. § pabuei rilaow
pbVE rIOl@◊ [Bkt.] d. heo thºt. — raong lima drei pabuei rilaow nuçi
n&m con heo thºt.
pabuh πbUH [Bkt.] fg. chu_çc. — pabuh kabaw mbeng padai urang chu_çc
tréu &n lùua ngè^!i; pabuh sep puec chu_çc l^!i nùoi.
pabuk pbU [Bkt.] 1 d. (conà bîm bºp. § pabuk pbU [Bkt.] 2 d. (céyà bîm
bîm gai (bû d_uà (g¨ç lâm tr_anh xe tréuà.
pabuk πbU [Bkt.] fg. vä nèù!c. — pabuk aia ka manuk vä nèù!c cho gâ.
pabung pbU! [Bkt.] d. nùoc, f%inh. — pabung sang nùoc nhâ; pabung cek f%inh
nùui; pabung rideh mui xe. § pabung sang pbU! S! [Bkt.] d. nùoc nhâ
(gia fînhà. — palei hu klau pluh pabung sang pléy cùo ba mè!i nùoc
nhâ.
pabut pbUÊ [Bkt.] fg. b_"n. — pabut talei b_"n déy.
pac pÇ [Bkt.] 1 fg. v_ach tîm. — pac katau bù&t chùi. § pac pÇ [Bkt.] 2 t.
chäng. — mbaok pac m_&t chäng; take pac s^èng chäng.
paca pc_ [Bkt.] d. y ph_uc.
pacadu πcdU_ [Bkt.] fg. nù!i ra, buçng chûng. — pacadu talei mai buçng
chûng déy l_ai.
pacah chaong πcH OC# [Bkt.] fg. thçng trè^!ng (thçng fè^!ng ti%"uà. § pacah
maw πcH M◊ [Bkt.] fg. khai vº.
pacah pcH [Bkt.] fg. b%", v¨!, f%ç b%". — pacah gaok brah b%" n^çi g_ao; pangin
pacah chùen v¨!; bruk pacah abih paje cçng vi_"c f%ç b%" hù"t r^çi. § pacah
ngan pcH Fˆ [Bkt.] &n quen. § pacah yawa pcH yv_ [Bkt.] fg. khai
tiù"ng (trèù!c l¨"à. § pacah sep pcH s⁄∏ [Bkt.] fg. v¨! tiù"ng. — pacah
sep tuk brok dem v¨! tiù"ng lùuc d_éy thî.
pacaih πØcH [Bkt.] fg. cho n%! trùèng.
pacaik bruk πØc RbU [Bkt.] fg. bùç trùi cçng vi_"c, phén cçng. — blaoh po
pacaik bruk ka halau bilang (DNà r^çi ngâi phén cçng cho cùac sï quan.
pacaik πØc [Bkt.] fg. f_&t trèù!c. — pablei pacaik bùan chºu.
pacaiy pØcÁ [Bkt.] fg. dôm, nhôm. — peh bambeng pacaiy tabiak hùe c%èa
dôm ra.
pacakap pck∏ [Bkt.] 1 d. nghi thùèc vùai. § pacakap pck∏ [Bkt.] 2 tg. l¨"
c^éu an. — ngap pacakap ka palei lâm l¨" c^éu an cho xùom lâng.
pacalah πclH [Bkt.] fg. ly giùan. — pacalah hadiip di pathang ly giùan v_!
ch^çng.
pacamaoh πcOm@H [Bkt.] t. cûng m_çt lùuc.
pacan pcˆ [Bkt.] fg. kùeo dâi. — ngap pacan harei lâm kùeo dâi th^!i gian.
pacaoh pOc@H [Bkt.] 1 fg. fùéu. — pacaoh prân fùéu l_èc; pacaoh panuec fùéu
lùy. § pacaoh pOc@H [Bkt.] 2 fg. fùçi chiù"u, so sùanh. — ba dua mbuen
nan mai pacaoh saong gep mang hai t_ép fùo l_ai fùçi chiù"u vù!i nhau. §
pacaoh sakarai pOc@H skØr [Bkt.] fg. triù"t lùy, lu_én gi%ai. — dua urang
taha daok pacaoh sakarai saong gep hai c_u giâ fang nùoi triù"t lùy vù!i
nhau; nyu tanyi blaoh pacaoh sakarai (APChà nùo h%oi r^çi lu_én gi%ai.
pacaoh πOc@H [Bkt.] fg. fùa. — pacaoh manuk fùa gâ.
pacap pc∏ [Bkt.] fg. gi_am (h%oià.
pacar pcÂ [Bkt.] fg,chm. phén s_!i (khi mù&c c%èià. — gai pacar céy dûng f%"
phén s_!i.
187
www.atabook.com
pacei pcE [Bkt.] vch. cçng t%è, châng. — dahlak klak sang kayua thei, kayua
mayut pacei saong dahlak (ASPà do féu em b%o c%èa nhâ, b%!i tînh cçng
t%è cûng lâ duy"n em.
pacek pc– [Bkt.] t. u l"n. — akaok baong pacek tagok f^éu sèng u l"n.
Pacem pc° [Bkt.] d. cv Bicam (lângà Tùanh Linh (Bînh Thu_énà.
pacen pc⁄ˆ [Bkt.] fg. cv bicen phùan. — patao pacen lac... nhâ vua phùan
r^&ng... § pacen ina pc⁄ˆ in_ [Bkt.] fg. suy lu_én. — duah thau tapa
pacen ina tîm hi%"u qua s_è suy lu_én; pacen ina biligaih suy lu_én cho
thùich h_!p.
paceng pc⁄! [Bkt.] fg. chïa. — pacheng phaw tagok chïa sùung l"n.
paceng pc⁄! [Bkt.] fg. chù&n, che. — sa tapei gak paceng hajan m_çt tùém
tranh che mèa; mak tangin paceng mbaok lùéy tay che m_&t. § paceng
khik pc⁄! KI [Bkt.] fg. b%ao v_". — paceng khik palei nagar b%ao v_"
xùom lâng.
paceng πc⁄! [Bkt.] fg. che. — paceng aduk mang kadrap che phông b^&ng lùa
buçng.
pacep pc⁄∏ [Bkt.] fg. t_ép trung, chùu tém. — pacep tama bruk ngap t_ép
trung vâo vi_"c lâm.
pacer pc⁄Â [Bkt.] 1 fg. fan, b_"n. — pacer talei b_"n déy. § pacer pc⁄Â
[Bkt.] 2 fg. kù" toùan.f
pachai pØC [Bkt.] fg. sai khiù"n, sai b%ao. — nyu pachai drei ngap yau
halun nùo sai khiù"n mînh nhè k%e %! (tçi tù!à.
pachait πØCÊ [Bkt.] fg. cho nh%ay qua. — pachait kabaw tapa ganiim
apuh cho tréu nh%ay qua ranh r¨éy.
pachang πC! [Bkt.] fg. soi. — pachang kreh soi gè!ng. § pachang aia πC!
aY_ [Bkt.] chm. trùang nèù!c (ru_çngà. — pachang aia di padai trùang
nèù!c ru_çng lùua. § pachang duah πC! dVH [Bkt.] fg. tîm kiù"m. §
pachang palih πC! plIH [Bkt.] fg. ki%"m duy_"t.
pachat πCÊ [Bkt.] fg,id. l^èa f%ao.
pacheh πC⁄H [Bkt.] fg. khuyù"n khùich, khùich l_". — thau pacheh anâk bac
biù"t khùich l_" con h_oc.
pachom pOC* [Bkt.] fg. hy v_ong. — halei dahlak oh pachom tra ka drei
(DVMà tçi ch%&ng côn hy v_ong gî n¨èa vâo ph_én mînh. § pachom pOC*
[Bkt.] 2 fg. tè%!ng nghï. — pachom lac siam tè%!ng r^&ng tùçt f_ep.
pachut pCUÊ [Bkt.] fg. kùich f_çng, kùich thùich. — pachut rinaih ataong gep
kùich tr%e fùanh nhau.
pacoh pOcH [Bkt.] t. nh^è. — riak bu ka pacoh nùéu chùao cho nh^è.
pacrah πRcH [Bkt.] fg. bù&t b^çi thè^!ng. — pacrah kamei bù&t b^çi thè^!ng
duy"n cho con gùai.
pacraok πORc@ [Bkt.] fg. uùçng, cho nuùçt, fùut, nhùet.
pacuang πcV! [Bkt.] fg. f_&t tr"n, f_&t chùeo.
pacuh pcUH [Bkt.] fg. xùui gi_uc. — pacuh nâk ranaih ataong gep xùui tr%e nùit
fùanh nhau.
pacuit πcVIÊ [Bkt.] fg. lâm cho nh_on. — pacuit cambuai chùum mçi, lâm
cho mi_"ng nh_on (chu m%oà.
pacuk πcU_ [Bkt.] fg. feo cho, m_&c cho.
pada pd_ [Bkt.] d. chuçng nh%o.
188
www.atabook.com
padah tok πdH Ot [Bkt.] fg. tè_!ng trèng. — bruk nan padah tok min, oh
njep biak yau nan vi_"c fùo ch%i lâ suy di¨"n (cùo tùinh tè_!ng trèngà thçi,
chùè th_èc ra khçng ph%ai nhè thù".
padai pØd [Bkt.] d. lùua. — hlaong padai gi" lùua; padai sa tong lùua m_çt
kho. § padao aia paoc pØd aY_ pOaÇ [Bkt.] d. lùua (thè^!ngà. § padai
aia patuw pØd aY_ ptU◊ [Bkt.] d. lùua bâ téu. § padai aia parak pØd
aY_ pr [Bkt.] d. lùua bâ r_ia. § padai auec po pØd aV⁄Ç Oπ_ [Bkt.] d. lùua
ùçi bç. § padai auec mah pØd aV⁄Ç mH [Bkt.] d. lùua ùçi mùé. § padai
kupraok pØd kUORp@ [Bkt.] d. lùua cu trùo, lùua c%ç chùo. § padai crih pØd
RcIH [Bkt.] d. lùua l_a. § padai craik pØd ØRc [Bkt.] d. lùua sù!m. § padai
takai lipan pØd tØk lIpˆ [Bkt.] d. lùua chén rù"t (chén rùità. § padai
takuai pØd tØkV [Bkt.] d. ph^én ng_on tr"n fùçng lùua fang gi". § padai
danrak pØd dRn_ [Bkt.] chm. lùua ru_çng v^èa gieo (chèa quùa 3 ngâyà.
§ padai bareng pØd bOr⁄Ï [Bkt.] d. lùua bâ r"n. § padai brah pØd RbH
[Bkt.] d. lùua g_ao (nùoi chungà. — o hu padai brah daok dalam sang
ch%&ng côn lùua g_ao trong nhâ. § padai bhong pØd OB! [Bkt.] d. lùua
h^çng ng_è. § padai rai pØd Ør [Bkt.] d. lùua râi. § padai halim pØd
hl§ [Bkt.] d. lùua mûa. § padai haluw mada pØd hlU◊ md_ [Bkt.] d.
lùua f^éu.
padak padeng πd pd⁄! [Bkt.] fg. xéy d_èng. — pan tangin gep padak
padeng tanah riya nù&m tay nhau xéy d_èng t%ç quùçc.
padak pd [Bkt.] 1 d. gè!m. — padak lak kuraba gè!m thi"ng.
padak pd [Bkt.] 2 d. bùo. — padak ralang bùo tranh.
padak pd [Bkt.] 3 t. li^"n, li"n t_uc. — klau malem padak o ndih ba f"m
li^"n khçng ng%u; nao dom harei padak fi mùéy ngây li"n t_uc.
padal pdÒ [Bkt.] d. l_o. — padal cur l_o vçi.
padandep πdÎ⁄∏ [Bkt.] fg. lâm cho kùin.
padang pd! [Bkt.] 1 d. câ dang. — padang sara câ dang muùçi; padang
manyak câ dang d^éu. § padang pd! [Bkt.] 2 t. trùçng tr%ai, c^&n c¨çi (vî cùo
fùét l^çià. — mblang padang bäi trùçng. § padang pd! [Bkt.] 3 kng.
è!ng gân. — ban nan padang biak th^&ng fùo è!ng gân th_ét. § Padang
Sara pd! sr_ [Bkt.] d. t"n m_çt lâng %! vûng Phan Rùi (SPKà.
padaok kaok πOd@ Ok@ [Bkt.] fg. f_&t n^"n. — padaok kaok ka bruk
praong f_&t n^"n mùong cho vi_"c lù!n.
padaok πOd@ [Bkt.] 1 fg. d_èng, f_&t, f%". — padaok danaok pieh bhuktik
d_èng miù"u th^!; anak padaok halei thau nan fùèa con f_&t féu biù"t fùéy.
padaok πOd@ [Bkt.] 2 fg. xù"p f_&t, bùç trùi. — padaok bruk ka adei xù"p f_&t
cçng vi_"c cho em.
padaong pOd# [Bkt.] 2 d. cén. — baoh padaong qu%a cén; tek padaong cén;
mata padaong mù&t cén. § padaong pOd# [Bkt.] d. t"n m_çt lo_ai hoa v&n
th%ç c%ém Ch&m. § padaong pOd# [Bkt.] 1 d. (chimà thèù!c.
padaong πOd# [Bkt.] fg. c^éu cùèu. — padaong di thei? c^éu cùèu ai?; ew
padaong k"u cùèu.
padaop pOd@∏ [Bkt.] fg. lâm oai, anh hûng r!m. — ngap padaop saong
kamei lâm oai vù!i fân bâ.
padap pd∏ [Bkt.] d. khu" phông. § padap padal pd∏ pdÒ [Bkt.] fg.
nè!ng t_èa. — diip padap padal di gep sùçng nè!ng t_èa vâo nhau.
189
www.atabook.com
padar glaih pdÂ ØgLH [Bkt.] fg. cv padei glaih ngh%i ng!i. — padar glaih
tak ala phun kayau ngh%i ng!i dèù!i bùong céy.
padeh pd⁄H [Bkt.] fg. ngèng, d^èng. — rideh padeh krâh jalan xe d^èng gi¨èa
fè^!ng; nao matâh nuec padeh cang ra nao hadei fi fè_!c n¨èa fo_an
fè^!ng, ngèng l_aif_!i ngè^!i fi sau. § padeh dueh pd⁄H dV⁄H [Bkt.] ng^èng
f%ua, ng^èng &n. § padeh masuh pd⁄H mSUH [Bkt.] fg. fînh chiù"n.
padeh πd⁄H [Bkt.] fg. cv padeh cho ng^èng. — padeh rideh wek tanan cho
xe ng^èng l_ai fùéy.
padei pdE [Bkt.] fg. ngh%i, cho ngh%i. — padei glaih ngh%i ng!i; padei kabaw
cho tréu ngh%i. § padei tangin pdE tfIˆ [Bkt.] fg. cn leh tangin ngh%i
tay, ng!i tay. — ngao bruk o padei tangin lâm vi_"c khçng ngh%i tay. §
padei tuan pdE tVˆ [Bkt.] d. nhâ t_am f%" ngh%i ng!i, chôi t_am ngh%i. §
padei masuh pdE mSUH [Bkt.] fg. hèu chiù"n. § padei lahey pdE lh⁄Á
[Bkt.] fg. ngh%i mùat.
padem pd° [Bkt.] fg. tù&t, t%éy, xoùa b%o. — padem apuei tù&t l%èa; padem
manyak tù&t fên; padem akhar t%éy ch¨è.
paden pOd⁄ˆ [Bkt.] t. kiù"t, hung. — harei paden ngây kº.
padeng pd⁄! [Bkt.] 1 fg. cùung. — padeng ahar ka urang matai cùung bùanh
cho ngè^!i chù"t; ahar padeng bùanh cùung. § padeng pd⁄! [Bkt.] 2 fg.
f_èng. — kalaok padeng alak chai f_èng rè_!u; padeng aia dalam lu
f_èng nèù!c trong lu. § padeng tuk pd⁄! tU_ [Bkt.] chm. lâm fông. —
padai padeng tuk lùua lâm fông.
padeng pd⁄! [Bkt.] 3 fg. cn pandao fùç. — padeng gep fùç nhau; padeng
akhar fùç ch¨è.
padeng πd⁄! [Bkt.] 1 fg. cv padeng thù" chùép. — padeng mah ka mang hu si
mathraiy ph%ai thù" chùép vâng mù!i vay fè_!c.
padeng πd⁄! [Bkt.] 2 fg. d_èng. — padeng sang d_èng nhâ. § padeng aia πd⁄!
aY_ [Bkt.] fg. d_èng nèù!c, hèng quùçc. § padeng khem πd⁄! K° [Bkt.]
fg. d_èng c_çt (d_èng tr_uà. — padeng khem cuh d_èng c_çt x%è bù&n. §
padeng jhe πd⁄! J– [Bkt.] fg. ng^çi x%çm. § padeng nam πd⁄! n* [Bkt.]
fg. ghi dùéu, lèu dùéu.
padep πd⁄∏ [Bkt.] fg. giùéu. — o padep di thei hu ch%&ng giùéu ai fè_!c;
padep yau mayaw padep anak (tngà giùéu nhè mêo giùéu con.
pader pd⁄Â [Bkt.] fg. tr%!, xoay. — pader akaok tr%! f^éu; pader tuk tr%! gi^!.
pader πd⁄Â [Bkt.] fg. quay tr%! l_ai. — pader akaok quay f^éu tr%! l_ai; pader
gaok xoay n^çi c!m qua b"n kia.
padhak πD [Bkt.] fg. chùçng l_ai, chùçng c_è.
padhen pOD⁄ˆ [Bkt.] fg. nghi ng^!, h^ç nghi.
padhi pDfl [Bkt.] tg. l¨" gi¨ç trong tu^én sau khi chù"t. § padhi padhak pDfl
pD [Bkt.] fg. ph%i bùang, nh_ao nhiù"c, m_at sùat. — padhi padhak urang
ph%i bùang ngè^!i.
padhih pDIH [Bkt.] d. th%" thao. — threm padhih t_ép th%" thao; mblang
pathrem padhih sén v_én f_çng.
padhuk pDU [Bkt.] 2 fg. c^ém (ru_çngà. — nyu padhuk hamu ka urang
paken nùo c^ém (th_ucà ru_çng cho ngè^!i khùac. § padhuk pDU [Bkt.] 1 d.
lè. § padhuk pDU [Bkt.] 3 d. céy tr%ong.
padien pOdY⁄ˆ [Bkt.] fg. b&ng bùo. — padien takai b&ng bùo (vù"t thè!ngà
chén.
190
www.atabook.com
padien πOdY⁄ˆ [Bkt.] fg. x%o müi (tréu, bôà. — padien kabaw x%o müi tréu.
pading pdIÏ [Bkt.] 1 d. (céyà fûng fînh.
pading pdIÏ [Bkt.] 2 d. mùay l%èa, b_ét l%èa. — taih pading fùanh b_ét l%èa.
padit paniai pdIÊ pØnY [Bkt.] fg. tçn vinh. — padit paniai bhopatih tçn
vinh hoâng thè_!ng.
padol pOdÒ [Bkt.] d. ch¨ç trùu, ch¨ç %én nùép.
padra pRd_ [Bkt.] 1 d. (céyà tùao. § Padra pRd_ [Bkt.] 2 d. (lângà Nhè Ng_oc
(Ninh Thu_énà.
Padrang pRd! [Bkt.] d. (lângà Dran.
padréh pRdËH [Bkt.] t. dai, nh%a. — lue padrâh fûa dai.
padruai pØRdV [Bkt.] t. bu^çn. — padruai mayut ribau thun o wer (Aà bu^çn
tînh ngân n&m khçn nguçi.
padrut pRdUÊ [Bkt.] fg. c%am f_çng, xùuc f_çng. — sep hia ngap ka dahlak
padrut tiù"ng khùoc lâm cho tçi c%am f_çng. § padrut padruai pRdUÊ pØRdV
[Bkt.] t. bûi ngûi. — padrut padruai sanâng hader dom thun diip
saong gep bûi ngûi nhù! nh¨èng n&m thùang sùçng chung nhau.
padua πdV_ [Bkt.] fg. cv cadua rë (phén haià. — ngap hamu padua lâm
ru_çng rë.
paduan pdVˆ [Bkt.] 2 fg,id. vuùçt ve. — amaik paduan anâk kamei taluic bâ
m_e vuùçt ve con gùai ùut. § paduan pdVˆ [Bkt.] 1 d. dù" nh%ui.
paduel πdV⁄Ò [Bkt.] fg. lâm cho khuéy. — paduel tian lipa lâm cho qu"n
c!n fùoi.
paduk pdU [Bkt.] 1 fg. mang, dù&t. — paduk gep nao sang mang dù&t nhau
v^". § paduk pdU [Bkt.] 2 fg. chuy"n, chuy%"n fi. — paduk pangin
jaluk nao ramik chuy%"n chùen bùat fi cùét. § paduk pdU [Bkt.] 4 k,id.
f%" cho, vù!i m_uc fùich lâ.
paduk pdU [Bkt.] 3 t. cv padut bu^çn, hùçi h_én. § padut paduei pdUÊ pdVE
[Bkt.] fg. tém s_è. — padut paduei saong gep luc malem tém s_è suùçt
f"m.
padul pdUÒ [Bkt.] fg. tin c_éy. — mada hu padul cùo th%" tin c_éy; dalam bruk
ngap mbeng thau padul gep tin c_éy l¨én nhau trong cçng vi_"c lâm &n.
paduman pdUmˆ [Bkt.] d. la bân.
padung πdUÏ [Bkt.] fg. trî xuùçng. — huak trei padung tian &n no n_&ng
b_ung (b_ung nhè bº kùeo trî xuùçngà.
paduw pdU◊ [Bkt.] fg. thùach fùç. — paduw gep cabaoh tangin thùach fùç
nhau v_ét tay.
pael peÒ [Bkt.] fg. cv paeng nh^!, nh^! c_éy. — danây grum klau yawa adih
pai, tel nan ramai ew drei pael (PCà vang ba tiù"ng sùém tr^!i téy, lùuc ùéy
ngè^!i v^" nh^! c_éy chùung ta.
paeng pOa⁄Ï [Bkt.] fg. cv pael nh^!. — paeng anâk nao aiek hamu nh^! con
fi th&m ru_çng.
paga pg_ [Bkt.] 1 d. hâng râo. — kaoh paga ch_&t râo. § paga pg_ [Bkt.] 2
fg. râo. — paga puh râo r¨éy.
pagah pgH [Bkt.] 1 fg. d_on, d_on d_ep. — pagah aduk ndih d_on phông ng%u.
§ pagah pgH [Bkt.] 2 fg. phùat quang. — pagah ka hueng jalan phùat
quang cho trùçng fè^!ng. § pagah pawah pgH pvH [Bkt.] t. xùo x%inh,
m_oi n!i, khù&p mi^"n. — patao paruah dom halau bilang mang pagah
191
www.atabook.com
pawah (DVMà nhâ vua tuy%"n ch_on nh¨èng sï quan t^è m_oi mi^"n fùét
nèù!c.
pagai pØg [Bkt.] d,id. lo_ai, giùçng. — sa pagai phun m_çt lo_ai céy.
pagak pagan pg pgˆ [Bkt.] t. ngang bèù!ng. — ndom puec pagak pagan
&n nùoi ngang bèù!ng.
pagalac πglÇ [Bkt.] fg. lâm cho quay l_ai, chi"u h^çi.
pagalaong pgOl@Ï [Bkt.] 1 fg. foùan. — pagalaong tuk foùan gi^!.
pagalaong pgOl@Ï [Bkt.] 2 fg. khai trùçng (b^&ng cùach fùanh li"n t_ucà. —
pagalaong gineng fùanh trùçng li"n t_uc.
pagalung πglU! [Bkt.] fg. fùanh hôa nhºp. — pagalung gai gineng fùanh
trùçng f^"u nhºp.
pagan gandi pgˆ gÎfl [Bkt.] fg. chùçng fùçi; ph%an khùang. — pagan gandi
saong Po Debita (DNà chùçng l_ai fùéng tùçi cao.
pagang pg! [Bkt.] fg. chù&n ngang. — mak gai pagang jalan nao lùéy céy
chù&n ngang fè^!ng. § pagang kaing pg! kiIÏ [Bkt.] fg. chùçng n_anh.
— deng pagang kaing fùèng chùçng n_anh.
pagaok πOg@ [Bkt.] fg. lâm cho f_ung nhau. — pagaok dua akaok amal
nan cho hai f^éu céy rui f_ung (giùapà nhau.
pagat pgÊ [Bkt.] fg. l^èa bºp, ph%inh g_at. — ndom pagat anâk nùoi g_at con; o
ciip ngap mbeng blaoh nao pagat urang khçng chºu lâm &n cùè fi l^èa
bºp ngè^!i.
pagateng pgt⁄! [Bkt.] fg. l_&n séu. — pagateng trun aia kraong l_&n séu
xuùçng sçng.
page pOg– [Bkt.] d. sùang. — page ni sùang nay; paguh page sùang mai. § page
klem pOg– kL° [Bkt.] d. sù!m tùçi. — page klem hu gep sù!m tùçi cùo nhau;
mai raweng page klem fù"n th&m sù!m tùçi. § page pe pOg– Op– [Bkt.] t.
sù!m s%ua. — nao page pe maik fi cho sù!m s%ua fi¡; page pe mai blaoh
hu mbaok nyu je mù!i sù!m tinh m! fä thùéy m_&t nùo r^çi.
pagek πg⁄ [Bkt.] fg. nh_én nèù!c. § pagek harek πg⁄ hr⁄ [Bkt.] chm.
theo nèù!c ng_ép ng_on c%o f%" c%o khçng m_oc fè_!c.
pagem πg° [Bkt.] fg. kù"t dùinh, g_çp chung. — ikak pagem dua urang blaoh
ataong trùoi chung hai fùèa l_ai mâ fùanh; mak blah ni pagem saong blah
deh lùéy t^! nây kù"t dùinh vù!i t^! kia.
pagen πg⁄ˆ [Bkt.] 1 fg. ngè_!c dông. — poh yuk pagen nhùa cùa (l_çià ngè_!c
dông; bilan ikan pagen mûa cùa l_çi ngè_!c dông (mûa fçngà. § pagen
πg⁄ˆ [Bkt.] 2 fg. chù&n ngang. — mak gai pagen jalan nao lùéy céy
chù&n ngang fè^!ng fi. § pagen kang πg⁄ˆ k! [Bkt.] fg. cäi bèù!ng. —
amaik pander o nao blaoh daok pagen kang m_e sai khçng chºu fi mâ
côn cäi bèù!ng. § pagen daluen πg⁄ˆ dlV⁄ˆ [Bkt.] t. ngang d_oc, l"n
xuùçng, fçn fùao. — gilai nfuec pagen daluen thuy^"n ch_ay ngang d_oc;
nduec pagen daluen duah jien ka anâk ch_ay fçn fùao lo ti^"n cho con.
pageng πg⁄! [Bkt.] fg. d_èng c_çt.
pagep πg⁄∏ [Bkt.] 1 fg. so, fo. — pagep saong thei? so vù!i ai?; praong o
hu hagait pagep lù!n ch%&ng cùo chi bî. § pagep πg⁄∏ [Bkt.] 2 fg. fi^"u
ch%inh. — pagep aia fi^"u ch%inh nèù!c. § pagep pakré πg⁄∏ πRkË_ [Bkt.]
fg. sù&p f_&t, fi^"u tiù"t. — pagep pakrâ ka anâk nao atah sù&p f_&t cho
con fi xa.
pager πg⁄Â [Bkt.] fg. tra cùan. — pager jaleng tra cùan cuùçc.
192
www.atabook.com
paghang πG! [Bkt.] fg. sè%!i, h!. — paghang apuei sè%!i nùong; paghang di
apuei h! l%èa.
pagi pagen πgfl πg⁄ˆ [Bkt.] t. ngang bèù!ng, ngè_!c ng_ao. — anâk pagi
pagen, ndom o thau peng con ngang bèù!ng, nùoi ch%&ng biù"t nghe.
pagila baol πgIl_ Ob@Ò [Bkt.] fg. ngu dén.
paglai paglong pØgL pOgLÏ [Bkt.] d. sùong l^èng, nèù!c xoùay (%! bi%"nà.
paglaih pØgLH [Bkt.] t. hoâi cçng, vç ùich. — liua paglaih min cây hoâi cçng
thçi.
paglang πgL! [Bkt.] fg. trông vâo. — paglang takuai trông vâo c%ç; pak mbuk
paglang kaing (tngà thù&t tùoc trông lèng.
paglaoh πOgL@H [Bkt.] fg. ch_oc tùèc.
pagleh πgL⁄H [Bkt.] 1fg. tr^è ti"u di_"t. — pagleh sunuw tri_"t céu th^én chùu. §
pagleh πgL⁄H [Bkt.] 2 fg. s_ép, c_up; cho s_ép, h_a xuùçng; h_a b_". — pagleh
akaok talaok gah deh trun h_a f^éu b"n kia c%ua céy g¨ç xuùçng. § pagleh
janang πgL⁄H jn! [Bkt.] fg. giùang chùèc.
pagleng kakur πgL⁄! kkUÂ [Bkt.] fg. trû %eo; nùoi g¨!. — pagleng kakur ka
urang trû %eo cho ngè^!i ta. § pagleng mata πgL⁄! mt_ [Bkt.] fg. thçi
mi"n. — nyu hu sunuw pagleng mata o thei ra nao truh di nyu (DVMà
nùo cùo bûa thçi mi"n, ch%&ng ai thoùat kh%oi tay nùo.
paglong pOgLÏ [Bkt.] fg. néng l"n, néng cao.
paglut πgLUÊ [Bkt.] fg. lâm cho lùut, lâm cho ng_ép.
pagra pRg_ [Bkt.] d. (conà tùep. — masin pagra mù&m tùep.
pagrap pagre pRg∏ pRg– [Bkt.] fg. véng l^!i. — anâk thau pagrap pagre ina
ama con biù"t véng l^!i cha m_e.
pagréng hatai pRgË! hØt [Bkt.] t. düng c%am. — pagrâng hatai padhak wek
ra khameng düng c%am chiù"n fùéu chùçng quén thû.
pagréng πRgË! [Bkt.] fg. gè_!ng. — Tuen Phaow pagrâng kakei wek saong
Cham birau (ATPà Tuen Phaow gè_!ng (fùèng d_éy vâà nhù&n l_ai vù!i
ngè^!i Ch&m mù!i.
pagruak πRgV [Bkt.] fg. f%" sùép, ùup. — pagruak gaok glah di tanrong ùup
n^çi ni"u tr"n sân.
pagu πgU_ [Bkt.] fg. c_up. — pagu mata trun c_up mù&t xuùçng.
paguang pgV! [Bkt.] d. fùçng. — sa paguang jien m_çt fùçng ti^"n.
paguec πg⁄VÇ [Bkt.] fg. mùoc. — paguec talei di gep mùoc déy l_ai vù!i nhau.
paguei pgVE [Bkt.] fg. rè_!t, fu%çi nhau. — paguei nduec cac rac bº rè_!t ch_ay
tùè tung; main paguei gep ch!i rè_!t fu%çi nhau.
paguen pgV⁄ˆ [Bkt.] fg. cv paguen hùèa, h_en, khùét. — khik panuec paguen
gi¨è l^!i hùèa; paguen gep nao glai h_en nhau fi r^èng; paguen thraiy khùét
n_!.
paguen πgV⁄ˆ [Bkt.] fg. cv paguen h_en. — ralao tuk paguen tr¨" gi^! h_en;
paguen harei gaok gep h_en ngây g_&p nhau.
paguh pgUH [Bkt.] d. mai. — paguh page sùang mai; dah page paguh sùang
sù!m mai; jala paguh trèa mai. § paguh kadeh pgUH kOd⁄H [Bkt.] d. mai
mùçt. — paguh padeh ni nyu mai tel mai mùçt nây nùo së tù!i n!i.
pagul πgUÒ [Bkt.] fg. vo trôn. — pagul gluh ngap baoh mbi vo trôn fùét sùet
lâm qu%a bi.
pagum pgU* [Bkt.] fg. cn ganum t_ép h_!p, gom l_ai. — adei ai pagum gep
wek anh em chùung ta t_ép h_!p l_ai.
193
www.atabook.com
pah pH [Bkt.] (hala-à 6 t. lùa khç. § pah pH [Bkt.] 1 (anék-à d. chùi mù!i n%!.
pah pH [Bkt.] 2 fg. v¨ç, f_ép. — ciim pah thiap per chim v¨ç cùanh bay; manuk
pah thiap kanjaok gâ f_ép cùanh gùay. § pah pH [Bkt.] 4 fg. ch_up, v^ç. —
mayaw pah takuh mêo ch_up (v^çà chu_çt; rimaong pah c_op v^ç. § pah pH
[Bkt.] 5 fg. v%a, tùat, b_at tai. — pah hawing tangi tùat n%ç fom fùom mù&t;
pah di mbaok v%a vâo m_&t. § pah kiep pH OkY⁄∏ [Bkt.] kng. tùe, ngä. §
pah klap pH kL∏ [Bkt.] fg. v¨ç tay (f^çng lo_atà. — gem daoh gem pah
klap v^èa hùat v^èa v¨ç tay. § pah tangin pH tfIˆ [Bkt.] fg. v¨ç tay. —
pah tangin ahei v¨ç tay hoan hç. § pah tada pH td_ [Bkt.] fg. fùém
ng_èc. — pah tada ruc mbuk (tngà fùém ng_èc bùèt tùoc (vî tùèc gi_énà. §
pah baip pH Øb∏ [Bkt.] t. (ng^çià b_ep. — daok pabaip di haluk ng^çi
b_ep xuùçng fùét.
pah pH [Bkt.] 3 fg. cv apah mèù!n. — daok apah %! f_!.
paha πh_ [Bkt.] fg. m%! r_çng, khuù"ch trè!ng. — paha bruk pablei talei m%!
r_çng vi_"c buçn bùan.
pahacih πhcIH [Bkt.] fg. lâm cho trong s_ach. — pahacih haluw aia lâm cho
s_ach ngu^çn nèù!c.
pahader πhd⁄Â [Bkt.] fg. nhù&c l_ai, g_!i l_ai çn t_ép. — pahader dom krung
krâc mang kal g_!i l_ai kÿ ni_"m xèa.
pahadiip πhdYI∏ [Bkt.] fg. lâm sùçng l_ai.
pahaiek πhaY⁄ [Bkt.] fg. thu^én hùoa.
pahaih pØhH [Bkt.] t. c%éu th%a.
pahal phÒ [Bkt.] d,id. cçng fùèc, cçng lao. — pahal inâ amâ cçng fùèc cha
m_e.
pahalar πhlÂ [Bkt.] fg. cè¨!ng ùep, bù&t khuùét ph_uc.
pahaluei πhlVE [Bkt.] fg. che r_!p (bùongà. — kachait mah pahaluei klau tel
(DVMà cùai l_ong vâng che r_!p ba lù!p.
pahaluh πhlUH [Bkt.] fg. ch_oc th%ung.
paham ph* [Bkt.] fg. gi%ang. — paham kadha bac gi%ang bâi.
pahamit πhmIÊ [Bkt.] fg. thçng tri, th%ç l_ç.
paheh πh⁄H [Bkt.] fg. ph%ç biù"n. — paheh ilimo Cham tabiak ph%ç biù"n v&n
hùoa Ch&m; dom siam paheh tabiak, dom jhak palem lihik nh¨èng fi^"u
tùçt lânh cho ph%ç biù"n, nh¨èng cùai xùéu xa thî lâm cho mùét fi.
pahén phËˆ [Bkt.] fg. bây ra, phç bây. — pahân di mata bây ra trèù!c mù&t.
pahil πhIÒ [Bkt.] fg. lâm môn.
pahin πhIˆ [Bkt.] fg. lâm gi%am giùa trº. — pahin urang paya h_a uy tùin ngè^!i
chùèc sù&c.
pahlap phL∏ [Bkt.] 1 fg. bùç thùi. — pahlap ka buel di grep nagar (DVMà bùç
thùi cho th^én dén %! khù&p xùè s%!. § pahlap phL∏ [Bkt.] 2 fg. ch_ay theo,
v^" hûa. — dom lac makrâ siam mbiak, mboh mah pariak ba gep
pahlap (PCà b%ao r^&ng ta féy chén chùét, mù!i thùéy vâng b_ac fä ch_ay
theo.
pahua πhV_ [Bkt.] fg. kùeo (sauà. — mak kabaw pahua kayau bù&t tréu kùeo g¨ç.
pahuai pØhV [Bkt.] t. bu^çn r^éu, %ao näo. § pahuai paha pØhV ph_ [Bkt.] t.
béng khuéng. — hamit yawa grum kakaok bier harei, pahuai paha lo
mei mbeng ndih jang o hu (Aà nghe tiù"ng sùém f^éu n&m r^"n vang vâo
bu%çi chi^"u tâ, béng khéng lù&m em !i, fùèng ng^ç nâo cùo y"n.
pahuak πhV [Bkt.] fg. cho &n.
194
www.atabook.com
pahue pahuei πh–V πhEV [Bkt.] fg. d_oa d¨ém.
pahuec πhV⁄Ç [Bkt.] fg. lâm cho s_!, nhùat, d_oa. — pahuec rinaih nhùat tr%e s_!.
pahuei phVE [Bkt.] fg. xçng khùoi.
pahuel πhV⁄Ò [Bkt.] tg. fùa c%ua c%ai qua tr"n khùoi c%ua giân h%oa tùang c^éu mong
h^çn ngè^!i chù"t nh_én fè_!c chùung.
pahueng πhV⁄! [Bkt.] fg. khai thçng, m%! r_çng . — pahueng jalan nao khai
thçng fè^!ng fi.
pai Øp [Bkt.] d,Skt. (hèù!ngà Téy.
paicamak Øpcm [Bkt.] d,Skt. chùinh téy.
paik Øp [Bkt.] 1 fg. fùon bù&t. — paik baoh bilaong fùon bù&t qu%a bùong. §
paik Øp [Bkt.] 2 fg. hùai. — ndik phun paik baoh trêo céy hùai trùai. §
paik Øp [Bkt.] 3 fg. bùop, vùeo, kh%ay. — paik tathau bùop vùu; paik
mbaok vùeo mùa; paik champi kh%ay fân (kh%ay f^!nà. § paik Øp [Bkt.] 4
kng. cn paik kabaot chù"t. — ataong maca paik fùanh chù"t fùéy¡. §
paik kabaot Øp kOb@Ê [Bkt.] kng. cn paik chù"t.
paip Øp∏ [Bkt.] fg. k"u (h%ç, c_op hay naià. — rasa paip nai k"u; rimaong
paip c_op k"u, h%ç g^ém.
pait ØpÊ [Bkt.] fg. x_ep, b_ep. — baoh rideh pait bùanh xe x_ep; patuw tatek
pait akaok fùa fê b_ep f^éu. § pait paot ØpÊ Op@Ê [Bkt.] t. mùop mùep,
hùop. — urang taha jruh tagei mbaok pait paot ngè^!i giâ r&ng r_ung mùa
hùop; kasuer pait paot je anguei hagait hu wek thau mùop mùep r^çi dûng
chi fè_!c n¨èa. § pait lait ØpÊ ØlÊ [Bkt.] t. mùop x_op.
paiy ØpÁ [Bkt.] t. lùep, x_ep. — baoh paiy trùai lùep; tung paiy b_ung x_ep, b_ung
thùop vâo. § paiy tathap ØpÁ tT∏ [Bkt.] t. x_ep lùep, lùep k_ep. — tian
lipa paiy tathap b_ung fùoi x_ep lùep.
paja paong πj_ πo! [Bkt.] fg. g_oi t"n (mi_"t thºà.
Pajai pØj [Bkt.] 2 d. (lângà Phùu Hâi, vûng Ma Lém (Bînh Thu_énà. — palei
pajai duh Po Sah Ina xä Phùu Hâi th^! Pç Sah Iné.
pajai pØj [Bkt.] 1 d,cü. çng ch%u nh%o, ti%"u ch%u.
pajaih pØjH [Bkt.] 1 d. giùçng. — pajaih bareng mabaoh padai bareng
(tngà giùçng bâ r"n cho ra thùoc bâ r"n (h%ç ph_u sinh h%ç t%èà; apajaih siam
giùçng tùçt. § pajaih pØjH [Bkt.] 2 chm. gi_a giùçng (f!n vº fo lè^!ngà.
— ngap hamu lima pluh pajaih lâm ru_çng 50 gi_a giùçng. § pajaih
pajieng pØjH pjY⁄! [Bkt.] d. giùçng mùa (nùoi chungà.
pajaih πØjH [Bkt.] fg. chen, chen chùuc. — daok pajaih gep dalam sang
ginik sùçng chen chùuc trong nhâ ch_ét; pajaih tama chen vâo.
pajaleh πjl⁄H [Bkt.] fg. lâm cho ngä, h_a b_".
pajan pjˆ [Bkt.] fg. fi^"u khi%"n. — ra pajan ngè^!i fi^"u khi%"n (ngè^!i
khùac lâm fi^"u gîà.
pajang pj! [Bkt.] d. lùang gi^"ng. — gep atah o de pajang jaik bâ con %! xa
khçng b^&ng lùang gi^"ng g^én.
pajaoh pOj@H [Bkt.] fg. c_ét vùén. § pajaoh pakhain pOj@H pØKˆ [Bkt.] fg.
chùét vùén. — gru pajaoh pakhain anâk seh th^éy chùét vùén trô.
paje pj– [Bkt.] 1 p. cn je chèa?. — ngap blaoh paje? lâm xong chèa?. §
paje pj– [Bkt.] 2 p. cn je r^çi. — amaik nao truh paje m_e fi kh%oi r^çi.
pajel πj⁄Ò [Bkt.] fg. ch_én bù&t. — pajel mak kameng ch_én bù&t k%e thû.
pajen pOj⁄ˆ [Bkt.] d. ti^"n t_", f!n vº ti^"n t_". — pajen pariak f^çng ti^"n.
195
www.atabook.com
pajeng pj⁄! [Bkt.] fg. cho che ch%!, d_èa. — gleng anak linyaiy likuk jang o
hu thei pajeng (DNà ngùo trèù!c nhîn sau cüng khçng thùéy ai mâ d_èa. §
pajeng rup pj⁄! rU_∏ [Bkt.] fg. nè!ng thén. — pajeng rup di urang
janâng kar nè!ng thén vâo k%e cùo quy^"n chùèc.
pajeng πj⁄! [Bkt.] fg. nè!ng t_èa. — hu bruk mai oh nduec pajeng di thei hu
lùuc h¨èu s_è ch%&ng nè!ng t_èa vâo ai fè_!c.
pajhail πØJÒ [Bkt.] 1 fg. chen, lùén. — daok pajhail gep ng^çi chen (l¨énà
nhau; pajhail tama chen vâo.
pajhak πJ [Bkt.] fg. bçi nh_o. — pajhak urang bçi nh_o ngè^!i khùac;
pajhak dahlak di urang bçi nh_o tçi vù!i ngè^!i khùac.
pajhul paweh πjUÒ pv⁄H [Bkt.] fg. thùuc f%éy. — pajhul paweh gep ngap
bruk thùuc f%éy nhau lâm vi_"c.
pajhul pJUÒ [Bkt.] fg. thu_çc da.
pajhum pJU* [Bkt.] fg. fùçi m_&t, fùçi di_"n. — dua urang daok pajhum gep hai
ngè^!i ng^çi fùçi di_"n nhau.
pajiak pajieng πjY pjY⁄! [Bkt.] fg. cv pajiak pajieng che ch%!, phû h_ç.
pajiak pjY [Bkt.] fg. hùçi thùuc, gi_uc. — pajiak gep nao hamu gi_uc nhau
ra f^çng. § pajiak pajieng pjY pjY⁄! [Bkt.] fg. phû h_ç. — muk kei
pajiak pajieng anâk tacaow t%ç ti"n phû h_ç con chùau. § pajiak hatai
pjY hØt [Bkt.] fg. h^!n d¨çi, l%éy. — pander lo nyu ngap pajiak hatai
sai b%ao hù&n quùa hù&n lâm l%éy.
pajieng pjY⁄! [Bkt.] fg. ch%!. — sa rideh limaow pajieng (tngà ch%! f%u m_çt
xe bô (khçng hiù"m hoi gîà; pajieng cak ch%! lùua bùo.
pajieng πjY⁄! [Bkt.] fg. sinh, sùang t_ao. — urang pajieng akhar ka drei
(APAà ngè^!i sùang t_ao ch¨è cho mînh; amaik pajieng drei m_e sinh ta.
pajiong πOjYÏ [Bkt.] fg. an %ui. — thau pajiong amaik biù"t an %ui m_e; tel
taha mai duah pajiong di anak v^" giâ tîm an %ui n!i con.
pajip pjI∏ [Bkt.] t. rö râng. — ndom pajip ka ra peng chaor njep yau
habar nùoi cho rö râng f%" cho ngè^!i ta hi%"u xem th%è fùung sai thù" nâo.
pajru πRjU_ [Bkt.] fg. ch¨èa, xùèc thuùçc. — pajru dhit lika ch¨èa lânh vù"t
thè!ng.
pajruh πRjUH [Bkt.] fg. gi%am. — pajruh matah jien hajung gi%am bù!t n%èa
ti^"n läi.
pajuak πjV [Bkt.] 1 fg. f_ap, gi_&m. — mak kabaw pajuak bù&t tréu f_ap lùua;
pajuak ralaoh mak ikan gi_&m c%o lùac f%" bù&t cùa.
pajuak πjV [Bkt.] 2 fg. kh%è, lâm cho ùat mûi. — mak masem pajuak
bingar (tngà lùéy chua kh%è tanh.
pajuh pjUH [Bkt.] fg,id. cn patit xu_yt. — pajuh asau xu_yt chùo.
Pajum Gua pjU* gV_ [Bkt.] d. Bi"n Hôa.
pajum πjU* [Bkt.] 1 fg. gùop, t_ép h_!p. — pajum jien ngap yang gùop ti^"n (f%"à
cùung th^én. § pajum πjU* [Bkt.] 2 fg. giùup. § pajum ngap πjU* F∏
[Bkt.] fg. h_!p tùac.
pajung pjU! [Bkt.] t. (conà sinh fçi. — anâk pajung con sinh fçi.
pajup pjU∏ [Bkt.] fg. giùup. — pajup anak ngap sang giùup con cùét nhâ;
pajup gep giùup nhau.
pajuw pjU◊ [Bkt.] d. bâ Pa-dau, bâ déng rè_!u. — tapay ngap pajuw caok
ka nagar danuh (DTLà Th%o lâm pa-dau khùoc cho qu" hè!ng t_çi l¨çi.
196
www.atabook.com
pak p [Bkt.] 1 fg. thù&t, fan. — pak mbuk paglang kaing (tngà thù&t tùoc,
trông lèng; pak habai fan gi%o. § pak p [Bkt.] 2 d. %! féu, n!i. — ai
daok pak halei? anh %! féu; drei nao pak ni sa asit mînh fi féy m_çt
chùut; adei tapa pak nan mâk aia manyum em qua b"n fùo lùéy nèù!c
uùçng. § pak p [Bkt.] 3 k. do, tûy. — pak nyu nan ye tûy nùo thçi. §
pak p [Bkt.] 4 k. fù"n, tù!i. — dahlak nao pak parik tçi fi Phan Rùi. §
pak cata hua catei p ct_ hV_ ctE [Bkt.] (tngà. lung tung beng. § pak
pei wei na p pE vE N_ [Bkt.] tng. ch^&ng chºt, r_ém rºt. § pak mada p
md_ [Bkt.] p. khçng h^". — pak mada huec kanda khçng h^" s_!. § pak
rati p rtfl [Bkt.] t. rùçi ren, rùçi rù&m. — rakuh rakun pak rati tînh
hînh rùçi ren. § pak ralang p rl! [Bkt.] tg. thù&t hînh ngè^!i b^&ng
tranh s&n (fùam tangà. § pak halei p hlE [Bkt.] f. %! féu?. — ai daok
pak halei anh %! féu?; pak halei nyu jang nao tel %! féu nùo cüng fi tù!i.
pak π_ [Bkt.] d. bùçn. — pak pluh bùçn mè!i; pak rituh bùçn tr&m; ya pak thùè
tè. § pak akieng π_ aOkY⁄! [Bkt.] d. tùè giùac. § pak pakar π_ pkÂ
[Bkt.] d. tùè tr_u (thi"n th^én nhén f_iaà; tùè s_è, bùçn fi^"u. § pak mata π_
mt_ [Bkt.] d. tùè giùac, vuçng (bùçn gùocà.
paka pk_ [Bkt.] 1 d. lo_ai. § paka pk_ [Bkt.] 2 d. kho%an, m_uc. — paka ndom
ka dak ray m_uc nùoi v^" bi"n ni"n s%è.
pakacah πkcH [Bkt.] fg. thi fua. — pakacah gep nao main fua nhau fi
ch!i.
pakada pkd_ [Bkt.] d. (chimà fa fa.
pakah pkH [Bkt.] 2 fg. che ch%! (f%" trùanhà kh%oi. — pakah klah di khin pakel
che ch%! kh%oi nh¨èng fi^"m g%!. § pakah payua pkH pyV_ [Bkt.] fg. phû
h_ç. — likau po pakah payua c^éu tr^!i phû h_ç. § pakah pkH [Bkt.] 1 d.
bûa gi%ai.
pakai ina pØk in_ [Bkt.] fg. chè¨!i m_e.
pakaik pkØ [Bkt.] d. k_et fùa. — laik dalam pakaik patuw r!i vâo k_et fùa.
pakaik πØk [Bkt.] 1 fg. lù&p f_&t. — pakaik ganiep rideh lù&p sè^!n xe. §
pakaik πØk [Bkt.] 2 fg. fëo g_ot.
pakaiy pØkÁ [Bkt.] d. tù&t kê.
pakak pk_ [Bkt.] 2 d. khai, m%! f^éu. — panuec pakak dalam harei likhah
l^!i khai cu_çc trong ngây cèù!i. § pakak bac pk_ bÇ [Bkt.] fg. khai
gi%ang. — harei pakak bac ngây khai gi%ang. § Pakak pk_ [Bkt.] 1 d.
lâng C%anh Di¨"n (Phan Rùià.
pakak pk [Bkt.] fg. ch_&n l_ai, ch_&n. — pakak akaok ch_&n f^éu; pakak
jalan ch_&n fè^!ng.
pakakaow πkOk@◊ [Bkt.] chm. bù&t go (l"n hoa v&n trong ngânh d_"tà.
pakal dalam pk_Ò dl* [Bkt.] d. n_çi dung. — pakal dalam kadha bac n_çi
dung bâi h_oc.
pakan πkˆ [Bkt.] fg. cn pakan kana lâm khùo. § pakan kané πkˆ knË_
[Bkt.] fg. lâm khùo d¨". — ngap pakan kanâ urang lâm khùo d¨" ngè^!i
khùac.
pakandah πkÎH [Bkt.] fg. ngùang, khoêo; géy tr%! ng_ai. — pakandah laiy
ngùang chén; pakandah baoh mbeng mang gai ngùang c%èa b^&ng céy.
pakaow pOk@◊ [Bkt.] 1fg. chûm hum. co mînh. — ndih pakaow rup ng%u
chûm hum; daok pakaow takai ng^çi co chén. § pakaow pOk@◊ [Bkt.]
2 fg. bù&t b%e . — ndom puec jak gheh oh thei pakaow hu &n nùoi khçn
197
www.atabook.com
khùeo ch%&ng ai bù&t b%e fè_!c. § pakaow pOk@◊ [Bkt.] 3 t. cong. — gao
pakaow céy cong.
pakar pkÂ [Bkt.] d. v_ét, f^ç v__ét. — ba tuei dom pakar mang theo nh¨èng f^ç
v_ét. § pakar patuei pkÂ ptVE [Bkt.] d. f^ç ph_u tûng. — pakar patuei
rideh juak ph_u tûng xe f_ap.
pakat pkÊ [Bkt.] 1 d. t^éng. — ngap sang klau pakat xéy l^éu ba t^éng. §
pakat pkÊ [Bkt.] 2 d. gia cùép. — pakat teng ragei giai cùép cçng
nhén.
pakaw pk◊ [Bkt.] d. thuùçc. — pakaw njuk thuùçc hùut; njuk pakaw hùut
thuùçc; cih pakaw fùanh (x%iaà thuùçc.
pakel pk⁄Ò [Bkt.] d. fi^"m hung bùao ùèng xùè, fi^"m g%!. — katoc tamuh di
sang nan pakel gô mùçi fûn trong nhâ lâ m_çt fi^"m xùéu; pakel laik bº
fi^"m hung (qu%a bùaoà; paklah pakel gi%ai fi^"m hung.
pakem πk° [Bkt.] fg. ùup (m_&tà, çm ùép. — amaik pakem anâk m_e çm ùép
con; marai pakem ngaok pha (DVMà fù"n ùup m_&t tr"n fûi.
paken pk⁄ˆ [Bkt.] t. cv bikan khùac. — adei ngap bruk paken em lâm vi_"c
khùac; urang paken min oh njep adei sa tian saong po o (DRà k%e khùac
fùéy thçi chùè khçng ph%ai anh em ru_çt vù!i Ngâi.
pakep pk⁄∏ [Bkt.] fg. cùém. — hadom bruk pakep nh¨èng fi^"u cùém; pakep
anâk oh brei nao aiek phim cùém con khçng fè_!c fi xem phim.
pakhap πK∏ [Bkt.] fg. si tînh, lâm cho say m".
pakhel πK⁄Ò [Bkt.] fg. lâm cho khçng f_çng f_éy. — daok pakhel ng^çi
khçng f_çng f_éy; pakhel ndih lâm cho y"n giùéc.
pakheng πK⁄! [Bkt.] fg. lâm cho m_anh më, lâm cho cùèng rù&n.
pakhi πKfl [Bkt.] fg. hùip. — pakhi mata hùip mù&t. § pakhi pakhar πKfl
pKÂ [Bkt.] fg. ki"u k^y. — anâk kamei dara pakhi pakhar cç gùai ki"u
k^y.
pakhik πKI [Bkt.] fg. trùén gi¨è. — pakhik car aia trùén gi¨è bi"n thûy.
pakhing πKIÏ [Bkt.] fg. g%a. — nyu lac nyu puec dahlau blaoh pakhing ka
urang (DVMà nùo b%ao r^&ng nùo fi h%oi trèù!c mâ (nhâ vuaà l_ai g%a (cçng
chùuaà cho ngè^!i khùac.
pakhip πKI∏ [Bkt.] fg. bºt kùin, khùep, mùim. — pakhip baoh mbeng fùong
kùin cùanh c%èa; pakhip cambuai wek maik cém (bºtà mi_"ng l_ai fi.
paki pkfl [Bkt.] 2 d. ki%"u cùach. — ngap paki lâm ki%"u cùach. § paki pakeng
pkfl pk⁄! [Bkt.] t. lâm ra v%e. phùach lùçi. — ban nan paki pakeng biak
th^&ng fùo phùach lùçi th_ét¡. § paki wuw pkfl vU◊ [Bkt.] fg. ra oai. —
ngap paki wuw lâm ra oai. § paki pkfl [Bkt.] 1 d. b&ng ca.
pakir pkIÂ [Bkt.] d, Skt. ngè^!i cûng khùçn.
paklah πkLH [Bkt.] 1 fg. g¨!, chu_çc. — paklah tapay di pateng g¨! con th%o ra
kh%oi lèù!i; paklah mrai g¨! ch%i; paklah mbuk tarung g¨! tùoc rùçi; paklah
thraiy chu_çc n_!. § paklah πkLH [Bkt.] 2 fg. can ng&n. — mboh rinaih
mapaoh gep blaoh o paklah thùéy tr%e fùanh nhau mâ khçng can ng&n. §
paklah πkLH [Bkt.] 3 fg. cho thoùat, gi%ai thoùat. — paklah di pabah
dunya gi%ai thoùat kh%oi mi_"ng lè¨!i thù" gian. § paklah duis πkLH dVIÍ
[Bkt.] fg. chu_çc t_çi; gi%ai oan. — paklah duis ka nyu chu_çc t_çi cho
hù&n.
198
www.atabook.com
paklaih πØkLH [Bkt.] fg. dùèt tînh, cù&t fùèt. — panuec puec saong inâ juai
paklaih (APAà nùoi vù!i m_e giâ f^èng cùo nh¨èng l^!i lë dùèt tînh. § paklaih
hatai πØkLH hØt [Bkt.] fg. lâm mùét lông.
paklaoh πOkL@H [Bkt.] fg. ly dº. — hadiip pathang nyu paklaoh gep paje v_!
ch^çng nùo ly dº r^çi. § paklaoh panuec πOkL@H pnV⁄Ç [Bkt.] fg. giao èù!c
kù"t hçn. — harei paklaoh panuec ngây giao èù!c kù"t hçn.
paklup πkLU∏ [Bkt.] fg. khoùa l_ai, fùong. — paklup taik fùong chùçt; paklup
baoh mbeng khoùa c%èa.
pako pOk_ [Bkt.] fg. bu_çc thông l_ong. — pako manuk gâi b¨éy (thông l_ongà
gâ.
pakraing pØRk! [Bkt.] d. (lçngà mây.
Pakran pRkˆ [Bkt.] (yang-à. t"n Ba Thùap Hôa Lai (Phan Rangà.
pakrap πRk_∏ [Bkt.] fg. %çn fºnh, d_ep y"n, khùçng chù". — pakrap tal bac %çn
fºnh lù!p h_oc; pakrap buel an dén.
pakré pRkË_ [Bkt.] 1 fg. fûa, tr"u, ch_oc. — ndom pakrâ blaoh nyu ginaong
nùoi fûa mâ hù&n gi_én; pakrâ kamei ch_oc gùai, tr"u gùai. § pakré pRkË_
[Bkt.] 2 fg. t_&ng. — dahlak takrâ ai sa paok bingu tçi t_&ng anh m_çt bùo
hoa. § pakré klao pRkË_ OkL@ [Bkt.] fg. pha trô. — ndom pakrâ klao nùoi
pha trô.
pakrén πRkËˆ [Bkt.] fg. bù&t th^èa nh_én. — pakrân anâk bù&t th^èa nh_én fùèa
con.
pakreng pRk⁄! [Bkt.] fg. cai trº. — pakreng nagar lok ala (DVMà cai trº xùè
s%! %! tr^én gian.
pakuail πØkVÒ [Bkt.] fg. v_&n trùeo.
pakuang pkV! [Bkt.] d. cùai chum. — tuh aia tama pakuang f%ç nèù!c vâo
chum.
pakue pkV– [Bkt.] fg,id. di¨"u c_!t.
pakuel pkV⁄Ò [Bkt.] d. (b_"nhà cûi. § pakuel pake pkV⁄Ò pOk– [Bkt.] d. cûi,
h%ui (nùoi chungà.
pakuer pkV⁄Â [Bkt.] fg. lâm gùut, thù&t gùut. — pakuer talei thù&t gùut déy.
pakuh pkUH [Bkt.] t. thç. — mrai pakuh ch%i thç.
pakuk pkU_ [Bkt.] fg. vô. — pakuk aw vô ùao.
pakul pkUÒ [Bkt.] d. (céyà sù"n.
pakur pkUÂ [Bkt.] d. bînh b^&ng kim lo_ai.
pal pÒ [Bkt.] 1 d. cv hapal cùanh tay. — baoh pal bù&p tay.
pal pÒ [Bkt.] 2 d,tg. (ong-à ngè^!i gi¨è th%u cùép f%" cùung.
pala pl_ [Bkt.] fg. gieo, tr^çng. — pala kayau tr^çng céy; mbeng baoh hader
manuis pala (tngà &n trùai nhù! k%e tr^çng (céyà. § pala palew pl_ pOl⁄◊
[Bkt.] fg. tr^çng t%ia. § pala baoh pl_ Ob@H [Bkt.] fg. ch%ung f_éu. —
pala baoh ka rinaih ch%ung f_éu cho tr%e em. § pala li-u pl_ lIu_ [Bkt.]
fg. nhâo l_çn, l_çn nhâo. — caoh pala li-u fùa l_çn nhâo; main pala liu
trun aia kraong ch!i nhâo l_çn xuùçng sçng.
palaa πla_ [Bkt.] fg. phén li, cùach li, phén cùach. — palaa anak di amaik
phén li m_e vù!i con.
palabuh πlbUH [Bkt.] fg. v_ét ngä.
paladu pldU_ [Bkt.] d. voi.
palah plH [Bkt.] 2 d. ch%ao gang. — tanâk mang palah nùéu c!m b^&ng ch%ao
gang. § palah plH [Bkt.] 1 d. (céyà ngç f^çng
199
www.atabook.com
palai pØl [Bkt.] 1 fg. th"u, trang trùi. — kachait mah bingu palai (DVMà
l_ong vâng th"u hoa.
palai pØl [Bkt.] 2 fg. u%çng phùi. — palai bruk u%çng cçng; ndom ka palai
panuec min nùoi phùi l^!i thçi. § palai pajua pØl pjV_ [Bkt.] c. u%çng. —
ikan mak hu paje blaoh klah, palai pajua biak! con cùa bù&t fè_!c r^çi mâ
l_ai s%éy, u%çng th_ét. § palai prén pØl RpËˆ [Bkt.] t. tùçn sùèc, phùi cçng. —
ngap kanyu palai prân min lâm cho hù&n phùi cçng thçi.
palai πØl [Bkt.] fg. hùoa gi%ai. — palai sunau (DVMà gi%ai bûa. § palai tung
tian πØl tU! tYˆ [Bkt.] t. khoan dung. — anak ngap nde halei amaik
ma jang palai tung tian con cùo l¨çi fù"n féu cha m_e cüng t%o lông khoan
dung. § palai pajaih πØl πØjH [Bkt.] fg. di_"t ch%ung. — palai pajaih
aia urang (AGAà di_"t ch%ung dén t_çc khùac. § palai lihik πØl lIhI
[Bkt.] fg. mùét mùat. § palai suan πØl sVˆ [Bkt.] fg. sùat h_ai.
palaik πØl [Bkt.] 1 fg. fùong. — palaik kier fùong khùoa l_ai. § palaik πØl
[Bkt.] 2 fg. th%a xuùçng. — ahaok per palaik mbom mùay bay th%a bom;
palaik baoh mang ngaok trun th%a trùai céy tr"n cao xuùçng. § palaik
πØl [Bkt.] 3 fg. phùa (thaià. — palaik anak phùa thai. § palaik πØl
[Bkt.] 4 fg. dêm pha. — ndom palaik gep dêm pha nhau; ndom palaik
dahlak saong amaik dêm pha tçi vù!i m_e. § palaik klaon πØl OkL@ˆ
[Bkt.] fg. ng^çi xuùçng, f_&t fùit. — birau palaik klaon daok hu manuis
ew mù!i ng^çi xuùçng fä cùo ngè^!i rùeo g_oi. § palaik thiap πØl TY_∏
[Bkt.] fg. h_a cùanh. — ahaok per palaik thiap trun mùay bay h_a cùanh
xuùçng. § palaik palem πØl pl° [Bkt.] fg. tùç cùao. — palaik palem
gep di ra lingiw tùç cùao nhau vù!i ngè^!i ngoâi.
palak pl_ [Bkt.] d. bân. — palak takai bân chén; palak tangin bân tay. §
palak tangin thaoh pl tfIˆ OT@H [Bkt.] tng. bân tay trù&ng. — ngap
mbeng mang dua palak tangin thaoh lâm &n (bù&t f^éuà t^è hai bân tay
trù&ng.
palak pl [Bkt.] fg. l_&p. — palak dua mbeng l_&p l_ai hai l^én; kem palak
wek b^èa l_&p l_ai.
palao pOl@ [Bkt.] 1 d. cû lao, f%ao. — kabaw baong kau crac dien palao, nao
tel palao mai wek tel khem (cdà tréu hoang ta cù&t b%o th_eo, tréu fù"n h%ai
f%ao l_ai tr%! v^" chu^çng. § Palao pOl@ [Bkt.] 2 d. (lângà Hiù"u Thi_"n
(Ninh Thu_énà.
palao πOl@ [Bkt.] 1 fg. cn paralao ti¨"n, fèa fi. — ba tuai nao paralao fèa
ti¨"n khùach. § palao πOl@ [Bkt.] 2 fg. th%a, phùong thùich, phùong sinh. —
palao ciim phùong sinh chim. § palao gai πOl@ Øg [Bkt.] kng. qua quùit,
tù&t trùach. — ngap palao gai lâm qua quùit.
palaok pOl@ [Bkt.] t. tuçng. — phak palaok f_uc tuçng.
palaor πOl@Â [Bkt.] fg. fùinh chùinh l^!i nùoi dùçi, c%ai l^!i nùoi c%ua ngè^!i nùoi lùao.
palapei πlpE [Bkt.] fg. bùao m_çng. — palapei ka amaik thau bùao m_çng cho
m_e biù"t.
paleh πl⁄H [Bkt.] fg. b%o r!i. — paleh gep di krâh nuec b%o r!i nhau n%èa
fè^!ng.
palei plE [Bkt.] d. xùom, ùép, lâng, pléy. — tapuer anâk dem dalam palei
nhùom thanh ni"n trong lâng; palei Caklaing jih dalah th%ç c%ém lâng
Mÿ Nghi_"p; daong palei giùup lâng. § palei awal plE avÒ [Bkt.] d. cùç
qu_én, nguy"n quùan. § palei nagar plE ngÂ [Bkt.] d. qu" hè!ng. —
200
www.atabook.com
thau anit palei nagar khaol ita biù"t y"u qu" hè!ng chùung ta. § palei
pala plE pl_ [Bkt.] d. lâng xùom, qu" hè!ng. — palei pala o thei ra
anit lâng xùom ch%&ng ai y"u thè!ng; suon palei pala nhù! qu" hè!ng.
palem πl° [Bkt.] fg. %im. — nyim tapuk urang blaoh palem mè_!n sùach r^çi
%im fi.
palia πlY_ [Bkt.] fg. lâm cho o^&n.
paliak plY [Bkt.] t. tâm t_am, ùit ùit. — mbeng paliak &n lùéy vº, lùéy th%ao.
palidal plIdÒ [Bkt.] d. cn balidal gh%e lùac. — Po maong mboh di rup
pabhap sah abih palidal (DNà Ngâi nhîn thùéy khù&p mînh m%éy châng
fä hù"t gh%e lùac.
palieng plY⁄! [Bkt.] fg, cü. fâm tho_ai.
paligeh πlIg⁄H [Bkt.] fg. kùich thùich.
palih plIH [Bkt.] fg. l_èa, ch_on. — palih randaih klak l_èa s_an b%o ra; palih
dom parajak nao aia Laow (DNà ch_on nh¨èng nhâ thçng thùai fi sùè
Trung Hoa. § palih kabel plIH kb⁄Ò [Bkt.] t. tâi ba (cùo tùinh cùach m^éu
nhi_"mà. — likau limah sunuw binrik mbai ka Po, palih kabel biak lo
sunit ginreh o thei tapa (DVMà xin déng bûa quùi cho Ngâi, (Ngâi sëà
tâi ba vâ quy^"n phùep khçng ai sùanh kºp. § palih mbaok plIH Oµ@
[Bkt.] fg. ch_on m_&t. — palih mbaok payua mah ch_on m_&t g%èi vâng.
palihar πlIhÂ [Bkt.] 1 fg. trùanh nùe. § palihar πlIhÂ [Bkt.] 2 fg,cü. qu^y
téu.
palil plIÒ [Bkt.] fg. trùao, fùanh trùao. — palil drep urang fùanh trùao c%ua
ngè^!i khùac.
palin πlIˆ [Bkt.] fg. che, bºt. — palin mata dunya che mù&t ngè^!i f^!i.
paling plIÏ [Bkt.] d. y"n th^ç. — crong kaya kar tagok paling chùét f^ç f_ac
l"n y"n.
palingiw πlIfI◊ [Bkt.] fg. thiù"n. — manuk palingiw gâ thiù"n.
palir πlIÂ [Bkt.] 1 fg. râ, x%am. § palir πlIÂ [Bkt.] 2 fg. trùet, trùat, tç. —
palir daning trùat (trùetà tè^!ng.
paliw plI◊ [Bkt.] fg. fêo hai b"n. — paliw anâk nao tagok cek fêo con l"n
nùui.
paluai pØl [Bkt.] fg. buçng. — paluai sep ew buçng tiù"ng g_oi lù!n.
paluai πØlV [Bkt.] fg. buçng. — paluai sep ew buçng tiù"ng k"u.
paluak πlV [Bkt.] 1 fg. th&m dô, d_o. — paluak panuec h%oi hay nùoi f%"
th&m dô (d_o l^!ià. § paluak πlV [Bkt.] 2 fg. fùut lùot, hùçi l_ç. — drep
paluak c%ua fùut lùot. § paluak πlV [Bkt.] 3 fg. fùut vâo, chen vâo. —
manuis bunrabuw, paluak takai tama o hu ngè^!i fi vç sùç k%", chen
chén vâo khçng fè_!c.
paluc πlUÇ [Bkt.] (ngap-à lâm cho b%o ghùet. — mak o hu ye ngap paluc lùéy
khçng fè_!c thî lâm cho b%o ghùet.
palue πl–V [Bkt.] fg. cn palue d_u d¨ç. — palue kamei d_u gùai; palue mbeng
nºnh &n.
palueng πlV⁄! [Bkt.] fg. nºnh b_!. — palueng urang mada nºnh b_! k%e giâu cùo.
pam p* [Bkt.] 1 fg. n^&m, sùat xuùçng. — ndih pam di haluk n^&m sùat xuùçng
fùét. § pam p* [Bkt.] 2 t. m! h^ç.
pamaaom πmOa [Bkt.] fg. cho fù&p, cho f_çi.
pamadeh πmd⁄H [Bkt.] fg. fùanh thùèc, g_!i l_ai. — pamadeh adei tagok fùanh
thùèc em d_éy; pamadeh tian suon g_!i l"n n¨çi nhù!.
201
www.atabook.com
pamagei πmgE [Bkt.] fg. nhù&c nh%!.
pamail pØMÒ [Bkt.] t. nùan. — ndih pamail ng%u nùan.
pamain πmiIˆ [Bkt.] fg. gi%ai trùi.
pamajrem πmRj° [Bkt.] fg. trûng l_&p. — bruk ngap pamajrem gep cçng
vi_"c trûng l_&p nhau.
pamak πm [Bkt.] fg. s%èa. — mac chai gleh, ragei daok pamak wek mùay
xay hè, th_! côn fang s%èa l_ai.
pamakei πmkE [Bkt.] fg. cho cùo vî, ra v%e.
pamaluk πmlU [Bkt.] fg. tr_çn l¨én, pha l¨én, tr_çn l_çn.
pamaluw πmlU◊ [Bkt.] fg. lâm nh_uc. — yut chuai juai pamaluw gep b_an
bê f^èng lâm nh_uc nhau.
pamanei πmnE [Bkt.] 1 tg. ti%"u li_"m (tù&m r%èa trèù!c khi cho m_&c ùao f%" fem
fi chçn cùétà. § pamanei πmnE [Bkt.] 2 fg. cho tù&m. — pamanei ka
adei asit tù&m cho em nh%o.
pamaong πOm# [Bkt.] 1 fg. c^éu f^çng. § pamaong πOm# [Bkt.] 2 fg. thùi
nghi_"m, cho th%è. — ngap tapa sa mbeng pamaong aiek lâm qua m_çt
l^én thùi nghi_"m; pamaong pajaih cho th%è thùoc giùçng.
pamatai πmØt [Bkt.] fg. giù"t. — limuk khing pamatai ghùet muùçn giù"t chù"t.
pamatian πmtYˆ [Bkt.] fg. lâm cho th_u thai, th_u tinh.
pamayaih πmØyH [Bkt.] fg. qu%ang cùao.
pamayau πmyU⁄ [Bkt.] fg. so sùanh, phén bî, so fo, ghen.
pamayok πmOy [Bkt.] fg. cho cùo b_an. — nao daok pamayok gep fù"n %!
cho cùo b_an.
pambac πµÇ [Bkt.] fg. m%! r_çng. — pambac ganim apuh m%! r_çng hâng
ranh r¨éy.
pambaik pØµ [Bkt.] d. vù"t s_eo, vù"t th_eo. — pambaik tangin vù"t s_eo (th_eoà
tr"n tay.
pambaik πØµ [Bkt.] fg. ra dùéu, ra hi_"u.
pambak πµ_ [Bkt.] fg. cho léy.
pambeng πµ⁄! [Bkt.] 1 fg. nhùom, nhen. — pambeng apuei nhen (nhùomà l%èa.
§ pambeng πµ⁄! [Bkt.] 2 fg. cho &n. — pambeng kabaw cho tréu &n;
tiap kabaw pambeng padai fu%çi tréu cho &n lùua.
pamber πµ⁄Â [Bkt.] fg. quùén. — pamber akaok kabaw quùén déy l"n f^éu
tréu.
pambiaop πOµY@∏ [Bkt.] fg. khùum nùum.
pamblaong πOµL# [Bkt.] fg. géy ra. — pamblaong panuec géy s_è. §
pamblaong kalin πOµL# klIˆ [Bkt.] fg. géy chiù"n. — tama Bicam
pamblaong kalin (ATPà vâo lâng Bicam géy chiù"n.
pamblaow πOµL@◊ [Bkt.] fg. cho lùo ra. — pamblaow mbaok ka urang mboh
lùo m_&t cho ngè^!i thùéy.
Pamblap pµL∏ [Bkt.] d. (lângà An Nh!n (Ninh Thu_énà.
pambleng πOµL⁄Ï [Bkt.] fg. lâm cho nghi"ng. — ciim per pambleng thiap
chim bay nghi"n cùanh.
pamblom πOµL* [Bkt.] fg. n_èng, éu yù"m. — amaik pamblom anak m_e n_èng
éu yù"m con.
pambluak πµLV [Bkt.] 1 fg. th"m th^èa; gia t&ng. — ndom pambluak vu
cùao. § pambluak πµLV [Bkt.] 2 fg. khuùéy f_çng. § pambluak takai
202
www.atabook.com
πµLV tØk [Bkt.] quùa b_ç. — pambluak takai marai riweng palei awal
quùa b_ç ghùe th&m cùç qu_én. § pambluak tuei πµLV tVE [Bkt.] fg. kù" t_uc.
pamboh πOµH [Bkt.] fg. lâm cho thùéy, bùao m_çng.
pambuk πµU_ [Bkt.] 1 fg. t_u t_ép. — pambuk gep tanan t_u nhau %! fùo. §
pambuk πµU [Bkt.] 2 fg. vun fùçng, chùét fùçng. — pambuk padai
vun lùua.
pambuw πµU◊ [Bkt.] 1 fg. fèa h!i. § pambuw πµU◊ [Bkt.] 2 fg. fèa tin
tùçt.
pamre pRm– [Bkt.] fg. ngém, xèù!ng, f_"m (nh_acà. — pamre ariya ngém th!.
pamrem pRm° [Bkt.] fg. cùém c%èa.
pamrup pRmU∏ [Bkt.] fg,cü. lèu fây.
pamum πmU* [Bkt.] fg. cho bùu.
pan pˆ [Bkt.] 2 fg. nù&m, c^ém. — pan tangin gep nù&m tay nhau; pan di
tangan c^ém lùéy tay; pan oh kajap nù&m khçng v¨èng; trun marai pan
palei (DVMà xuùçng nù&m quy^"n xùè s%!. § pan pˆ [Bkt.] 3 b. cùo kh%a
n&ng, nù&m. — ai pan hu hagait? anh cùo kh%a n&ng gî?. § pan akaok
pˆ aOk@ [Bkt.] fg. c^ém f^éu. — pan akaok sa tapuer c^ém f^éu m_çt
nhùom. § Pan pˆ [Bkt.] 1 d. (Po-à t"n m_çt li_"t sï Ch&m (t%ç sè th^éy
Kadharà.
panah pNH [Bkt.] fg. cv paranah fong fèa. — panah nao panah mai fèa
qua fèa l_ai. § panah brak pNH Rb [Bkt.] kng. l%&ng l!. — kamei
panah brak gùai l%&ng l!.
panah pnH [Bkt.] 2 fg. sùang tùac, t_ao. — panah jieng ariya sùang tùa th!;
panah baoh bingu biruw t_ao hoa v&n mù!i. § panah tuei pnH tVE [Bkt.]
fg. phùong tùac, chuy%"n th%". — dulikal Dewa Mano panah tuei ariya
(DVMà céu chuy_"n D"wa Mano chuy%"n th%" thânh th!. § panah pnH
[Bkt.] 1 fg. bù&n (nùaà. — panah njep rimaong bù&n trùung c_op; panah
druh hala abih (DLà bù&n r_ung hù"t lùa tr"n céy.
panah πnH [Bkt.] fg. cv panah di¨"n t%a, sùang tùac. — panah jieng ariya di¨"n
t%a thânh th!.
panaih dem pØNH d° [Bkt.] d. thiù"u ni"n. — kanduai panaih dem nao
dahlau f_çi thiù"u ni"n ti^"n phong.
panak pN_ [Bkt.] t. cn panak ayuh y%"u. — kamar matai panak hâi nhi
y%"u m_"nh (chù"t lùuc s! sinhà. § panak ayuh pN_ ayUH [Bkt.] t. cn
panak y%"u m_"nh.
panak πn [Bkt.] fg. phén thânh l_on.
panal pNÒ [Bkt.] t. t_am. — ngap panan lâm t_am. § panal tian pNÒ tYˆ
[Bkt.] d. lùot lông, fi%"m tém. — kamuen panal tian paje? chùau fi%"m
tém chèa?; mbeng bu panal tian &n chùao fi%"m tém.
panan pNˆ [Bkt.] d. (céyà dùèa d_ai.
panang pn! [Bkt.] d. (céyà cau.
panao πOn@ [Bkt.] fg. cho fi, f%éy fi. — panao suan cho linh h^çn fi (giù"tà.
panaok pOn@ [Bkt.] d. cv manaok b_on, fân, nhùom. — panaok nyu b_on nùo;
ikan mbeng hu panaok cùa &n cùo fân.
pandaih πØÎH [Bkt.] fg. lâm cho n%ç. — pandaih kamang n%ç b%ong; pandaih
sara rang muùçi.
pandak pÎ_ [Bkt.] fg. v%a nh_e, v¨ç nh_e. — pandak di pha rinaih v¨ç nh_e vâo
fûi tr%e.
203
www.atabook.com
pandak pÎ [Bkt.] fg. è¨!n. — pandak tada è¨!n ng_èc. § pandak klai pÎ
ØkL [Bkt.] tht. v&ng t_uc.
pandang akhan pÎ! aKˆ [Bkt.] fg. tuy"n ngçn, tuy"n bùç. — harak
pandang akhan el drei b%an tuy"n ngçn f_çc l_ép.
pandang πÎ! [Bkt.] fg. l_ét ng%èa, ng%èa. — pandang tada nyu tanan l_ét ng%èa
nùo ra %! fùo; pandang tangin likau mbeng ng%èa tay xin &n.
pandaoh pandaong pOÎ@H pOÎ# [Bkt.] 1 fg,cü. h_çi th%ao. § pandaoh
pandaong pOÎ@H pOÎ# [Bkt.] 2 fg. fùçi tho_ai.
pandaok pOÎ@ [Bkt.] d. cùai thùop (tr"n f^éuà.
pandap pÎ∏ [Bkt.] 1 t. nghêo c_èc. § pandap pÎ∏ [Bkt.] 2 fg. chù" ng_è;
thu^én hùoa.
pandap πÎ∏ [Bkt.] 1 fg. san b^&ng. — pandap tanah dak batuw (AGAà san
b^&ng fùét f%" xù"p fùa (lâm f_épà. § pandap πÎ∏ [Bkt.] 2 fg. dân xù"p. —
bruk nde halei jang pandap hu s_è cùç lù!n fù"n féu cüng dân xù"p (lâm
cho thu_énà fè_!c. § pandap nagar πÎ∏ ngÂ [Bkt.] fg. trº an, an
bang. — sunit ginreh Um Marup, jieng marai pandap nagar (UMRà
Um Marup quy^"n phùep hùoa thén v^" trº an fùét nèù!c. § pandap baol
πÎ∏ Ob@Ò [Bkt.] fg. an dén.
pandar pÎÂ [Bkt.] fg. bùon. — pandar khak bùon phén.
pandaw pÎ◊ [Bkt.] 1 fg. lâm cho nùong, hém. — pandaw aia lâm cho nèù!c
nùong. § pandaw pÎ◊ [Bkt.] 2 t. ùém ùém, h%ém h%ém. — aia pandaw
nèù!c ùém.
pandaw pÎ◊ [Bkt.] 3 fg. cn padeng fùç. — panuec pandaw céu fùç; adaoh
pandaw hùat fùç.
pandem pÎ° [Bkt.] fg. èù!p muùçi. — pandem ikan ngap masin èù!p cùa lâm
mù&m.
pandem πÎ° [Bkt.] 1 fg. c_&p, cho dùinh. — pandem banah c_&p n_ep. §
pandem πÎ° [Bkt.] 2 fg. ngém. — bruk nan pathau tagok je blaoh
daok pandem tak nan vi_"c fùo trînh l"n r^çi mâ côn ngém fùo.
pander pÎ⁄Â [Bkt.] fg. sai b%ao. — amâ pander anâk nao li-ua sai con fi
cây.
pandiak pÎY [Bkt.] 1 fg. nùéu, hém. — pandiak aia nùéu nèù!c; pandiak
rilaow hém thºt. § pandiak pÎY [Bkt.] 2 t. nù&ng. — dan akaok di
pandiak däi d^éu (fi f^éu tr^én khçng f_çi nùonà ngoâi nù&ng; nao di
pandiak fi ngoâi nù&ng. § pandiak pÎY [Bkt.] 3 t. nùong. — mbeng bu
pandiak (tngà &n chùao nùong (nùong v_çià; aia pandiak nèù!c nùong. §
pandiak akaok pÎY aOk@ [Bkt.] t. c%am nùong. — kamar pandiak
akaok tr%e c%am nùong. § pandiak tangi pÎY tffl [Bkt.] t. nùong gùay. —
peng nyu ndom pandiak tangi biak nghe nùo nùoi nùong gùay th_ét. §
pandiak tung tian pÎY tU! tYˆ [Bkt.] t. cn pandiak tian nùong lông,
sùçt ru_çt. — pandiak tung tian maong mboh mbaok anâk nùong lông
muùçn thùéy m_&t con. § pandiak tian pÎY tYˆ [Bkt.] t. sùçt ru_çt. —
pandiak tian caong mboh gep sùçt ru_çt muùçn nhîn m_&t nhau. §
pandiak darah pÎY drH [Bkt.] t. h&ng mùau, nùong tiù"t. — dua urang
thei jang pandiak darah hai ngè^!i cûng h&ng (mùauà. § pandiak mata
pÎY mt_ [Bkt.] fg. ganh ghùet. — mboh urang ngap mbeng hu blaoh
pandiak mata thùéy ngè^!i ta lâm &n n"n mâ (fem lôngà ganh ghùet. §
pandiak manang pÎY mn! [Bkt.] t. nùong n%ay. — manuh manang
204
www.atabook.com
pandiak manang tùinh khùi nùong n%ay. § pandiak mbeng pÎY µ⁄! [Bkt.]
t. chùay nù&ng. — kalik pandiak mbeng da chùay nù&ng. § pandiak hatai
pÎY hØt [Bkt.] t. nùong lông. — pandiak hatai gilac wek palei nagar
nùong lông tr%! l_ai qu" hè!ng.
pandie πÎY– [Bkt.] fg. d_èa vâo, t_èa; t_èa lèng. — daok pandie rup di daning
haluk ng^çi d_èa (t_èaà ngè^!i vâo tè^!ng.
pandier pÎY⁄Â [Bkt.] t. ch"nh.
pandih πÎIH [Bkt.] 1 fg. lâm l¨" thânh hçn. — pandih anak matuw lâm l¨"
thânh hçn (cho cç déu chùu r%"à. § pandih πÎIH [Bkt.] 2 fg. f_&t n^&m. —
pandih anak di ayun f_&t con n^&m vöng. § pandih padaok πÎIH πOd@
[Bkt.] fg. f_&t f%", cèù!i g%a; lâm fùam cèù!i.
pandik pÎI [Bkt.] fg. fau, nhùèc. — pandik tian fau b_ung; pandik akaok
nhùèc f^éu; fau f^éu; ataong o thau pandik fùanh ch%&ng biù"t fau. §
pandik akaok pÎI aOk@ [Bkt.] fg. fau f^éu. — pandik akaok yua
anâk bik fau f^éu vî con cùai. § pandik tung tian pÎ [Bkt.] tng. fau
lông xùot d_a. § pandik pandua pÎI pÎV_ [Bkt.] fg. fau fù!n. —
panuec puec pandik pandua biak! l^!i mù&ng fau fù!n th_ét¡; ciip di
pandik pandua chºu fau fù!n. § pandik hatai pÎI hØt [Bkt.] fg. fau
lông. § pandik harao pÎI hOr@ [Bkt.] t. fau xùot. — nyu hia pandik
harao lo nùo khùoc fau xùot lù&m.
pandik πÎI [Bkt.] 1 fg. cho l"n, c&ng l"n. — pandik thruk l"n cung;
pandik talei kanyi l"n déy fân nhº. § pandik πÎI [Bkt.] 2 fg. nhén.
— pandik dua angka saong gep nhén hai sùç vù!i nhau. § pandik tho
πÎI OT_ [Bkt.] fg. l"n giùa, t&ng giùa. § pandik aia πÎI aY_ [Bkt.]
chm. theo nèù!c ru_çng, gâi nèù!c (cho nèù!c vâo ru_çngà.
pandit pÎIÊ [Bkt.] fg. d¨én, nùoi. — pandit baoh kadha d¨én chém ngçn.
pandok pOÎ [Bkt.] fg. f¨!, hùèng. — pandok mak baoh kayau mang ngaok
laik trun hùèng lùéy trùai céy t^è tr"n cao; pandok aia hùèng nèù!c.
pandong πOÎÏ [Bkt.] 1 fg. lâm cho n%çi l"n kh%oi m_&t nèù!c. — ba lii padai
tama aia pandong kam cho thüng thùoc vâo nèù!c f%" lùua lùep n%çi l"n. §
pandong πOÎÏ [Bkt.] 2 fg. lâm biù"ng, nùe trùang cçng vi_"c suùçt ngây.
pandua πÎV_ [Bkt.] fg. nùoi th"m, nùoi th^èa.
panduec πÎV⁄Ç [Bkt.] fg. ch_ay, cho truy^"n fi. — panduec harak ch_ay thè.
panduen pÎV⁄ˆ [Bkt.] d. d^!i, chuy%"n ch¨ç. — panduen asaih d^!i ng_èa (fi &n
n!i khùacà. § panduen tathan pÎV⁄ˆ tTˆ [Bkt.] fg. di cè, di trùu. §
panduen pakat pÎV⁄ˆ pkÊ [Bkt.] t. chuy%"n cùép. — kacah panduen
pakat bac thi chuy%"n cùép.
panet pn⁄Ê [Bkt.] 2 d. (céyà mùit. — baoh panet trùai mùit. § Panet pn⁄Ê
[Bkt.] 1 d. (lângà H_éu Quùach (Bînh Thu_énà.
pang p! [Bkt.] 1 d. cv hapang giôi l^&ng xanh.
pang p! [Bkt.] 2 d. (céyà fi_"p vâng. § pang kacat p! kcÊ [Bkt.] d. (céyà
long näo. § pang kachat p! kCÊ [Bkt.] d. d^éu ch%çi.
pangan πFˆ [Bkt.] fg. f_&t t"n. — hu anâk likei pangan Jaka cùo con trai
f_&t t"n lâ Jaka.
pangap πF∏ [Bkt.] fg. gi%a v^!. — pangap ruak v^! b_"nh.
Pangdarang π!dr! [Bkt.] Panduranga, Phan Rang.
205
www.atabook.com
pangdarang p!dr! [Bkt.] d. Panduranga, Phan Rang.
pangik pfI [Bkt.] 1 d. h^çi, thu%!. — hu sa pangik cùo m_çt thu%!. § pangik
pfI [Bkt.] 2 fg. lù&ng nghe. — pangik tangi peng lù&ng tai nghe.
pangin pfIˆ [Bkt.] d. chùen. — pangin mang thik chùen ki%"u; pangin bingu
rak chùen sânh. § pangin jaluk pfIˆ jlU [Bkt.] d. chùen bùat. — rami
ramik pangin jaluk d_on d_ep chùen bùat.
panik pnI [Bkt.] 1 d. giùéc. — panik ndih giùéc ng%u; ndih sa panik ng%u m_çt
giùéc. § panik lipei pnI lIpE [Bkt.] d. giùéc m_çng. — dalam panik lipei
dahlak mboh kumei siam binai trçng giùéc m_çng tçi thùéy fân bâ f_ep.
panik pnI [Bkt.] 2 fg. ngoan cùç. — panik ngap bruk tachep ngoan cùç lâm
chuy_"n b_éy.
paning pnIÏ [Bkt.] d. tùém trèù!ng. — paning Rija Harei tùém trèù!ng (cùo ho_a
hînhà fè_!c treo trong r_ap l¨" Rija Harei.
panjak πÔ [Bkt.] fg. chù&t. — panjak jhaok aia chù&t mùuc nèù!c. § panjak
panjar πÔ πÔÂ [Bkt.] fg. chù&t chiu. — amaik panjak panjar
mang asar padai caik raong anak m_e chù&t chiu t^èng h_at thùoc f%" nuçi
con.
panjap pÔ∏ [Bkt.] fg. ch_én fùèng. — ama panjap anak oh brei ngap bruk
tachep cha ng&n ch_&n khçng cho con lâm vi_"c xùéu.
panjer πÔ⁄Â [Bkt.] fg. lâm cho nh%i ra. — panjer aia mata khùoc rùang (cùç
lâm cho cùo nèù!c mù&tà.
pano ja pOn_ j_ [Bkt.] tg. l¨" v_ét. — marai tok pano ja fù"n nh_én l¨" v_ét.
Panrang pRn! [Bkt.] d. cv Pandurangga, Pandarang, Phun Darang,
Prang darang (xùèà Phan Rang.
panraong pORn# [Bkt.] d. tèù!ng. — panraong anaih thiù"u tèù!ng; panraong
tâh trung tèù!ng; panraong praong f_ai tèù!ng. § panraong iw pORn# i◊
[Bkt.] d. t%a tèù!ng quén. § panraong jabuel pORn# jbV⁄Ò [Bkt.] d. sï
quan trong tri^"u. § panraong hanuk pORn# hnU [Bkt.] d. h¨èu tèù!ng
quén.
pansa pˆS_ [Bkt.] d. (bingu-à bçng pan-tha (t"n m_çt lo_ai hoa v&n th%ç c%ém
Ch&mà.
panuec pnV⁄Ç [Bkt.] d. l^!i, chuy_"n. — panuec ndom bruk ngap l^!i nùoi vi_"c
lâm; abih panuec hù"t l^!i; payua panuec riweng g%!i l^!i th&m; ralo
panuec lù&m chuy_"n. § panuec kadha pnV⁄Ç kD_ [Bkt.] d. cçng vi_"c,
cçng chuy_"n. — chin biai panuec kadha (DVMà bân b_ac cçng chuy_"n.
§ panuec ndom pnV⁄Ç OÎ* [Bkt.] d. l^!i nùoi. — panuec ndom saong
bruk ngap l^!i nùoi vâ vi_"c lâm. § panuec pakré klao pnV⁄Ç pRk_Ë OkL@
[Bkt.] d. l^!i nùoi fûa. § panuec pandit pnV⁄Ç pÎIÊ [Bkt.] d. ca dao. —
rueh duah panuec pandit Cham sèu t^ém ca dao Ch&m. § panuec yaw
pnV⁄Ç y◊ [Bkt.] d. t_uc ng¨è. § panuec haniim pnV⁄Ç hnY§ [Bkt.] d.
phùuc ém. § panuec harung pnV⁄Ç hrU! [Bkt.] d. yù"u lè_!c.
panyut πzUÊ [Bkt.] fg. nâi ùep. — nyu o mak blaoh daok panyut lo ngap
hagait? nùo khçng nh_én mâ côn nâi ù&p lâm chi?.
paoh Op@H [Bkt.] 3 fg. kùeo. — paoh paca lemlir kùeo tr^én. § paoh Op@H [Bkt.]
1 d. tua, vi^"n. § paoh Op@H [Bkt.] 2 fg. t_ac. — paoh rup t_ac tè_!ng. §
paoh Op@H [Bkt.] 4 fg. f_ép, fê. — kayau paoh céy fê. § paoh Op@H
[Bkt.] 5 fg. fùanh. — paoh gep fùanh nhau; paoh tapung fùanh b_çt;
paoh ceng fùanh ch"ng. § paoh kaok kakua Op@H Ok@ kkV_ [Bkt.] chm.
206
www.atabook.com
lâm d^ém. § paoh catuai Op@H cØtV [Bkt.] 1 d. sùém kùy. — panuec paoh
catuai l^!i sùém. § paoh catuai Op@H cØtV [Bkt.] 2 d. t"n m_çt sùç tùac ph%ém
c%ç Ch&m. § paoh canuc Op@H cnUÇ [Bkt.] d. giao fi%"m. — jalan paoh
canuc fè^!ng giao nhau. § paoh pandih paoh padaok Op@H pÎIH Op@H
pOd@ [Bkt.] tng. n^&m li"n mi"n (do b_"nh hay lâm biù"ngà. § paoh blah
Op@H bLH [Bkt.] fg. &n cèù!p. — pakak jalan paoh blah ch_én fè^!ng &n
cèù!p. § paoh blah paoh mak Op@H bLH Op@H m [Bkt.] fg. häm hiù"p.
paok Op@ [Bkt.] 1 d. gùoi. — klau paok ahar ba gùoi k_eo.
paok Op@ [Bkt.] 2 fg. m%!. — paok kabaw di rideh m%! tréu ra kh%oi xe. §
paok Op@ [Bkt.] 3 fg. g¨!. — paok tuk dat g¨! thuùçc dùan. § paok Op@
[Bkt.] 4 fg. l_çt. — paok kalik l_çt da; paok sang hajan tan lu^çng méy.
§ paok bhong Op@ OBÏ [Bkt.] d. r_ang fçng. — lingik paok bhong
tr^!i r_ang fçng.
paong πo! [Bkt.] fg. g_oi t"n mi_"t thº.
pap bep p∏ b⁄∏ [Bkt.] 1 t. tînh c^!, ng%éu nhi"n, bùét ch_!t. — gaok pap bep
g_&p tînh c^!. § pap bep p∏ b⁄∏ [Bkt.] 2 t. chén èù!t chén rùao. — biruw
pap bep tama bruk ngap mù!i chén èù!t chén rùao vâo vi_"c.
pap p∏ [Bkt.] 1 t. kh%ç s%!. — duis pap t_çi l¨çi vâ kh%ç s%!. § pap p∏ [Bkt.] 2
t. m%éy, sèng sèng (vî ng%u nhi^"uà. — mbaok pap m_&t m%éy sèng hùup.
papah ppH [Bkt.] fg. gi&_t. — papah aw gi_&t ùao.
papah πpH [Bkt.] fg. cv paapah cho thu", f_!. — papah anak f_! con; rideh
papah xe cho thu".
papai pØp [Bkt.] fg. cv tapai r%èa. — papai mbaok gaok mata (tngà r%èa m_&t
thî ch_am mù&t.
papaih papuen pØpH ppV⁄ˆ [Bkt.] fg. néng niu, ùép %u. — amaik raong anâk
papaih papuen m_e néng niu ch&m nuçi con.
papaik pØp [Bkt.] fg. cù&n nh_e, nhùém nhùap. — papaik klaih ahar nhùém
nhùap miù"ng bùanh.
papan ppˆ [Bkt.] d. vùan. — papan njei vùan g¨ç trù&c. § papan asaih ppˆ
aØSH [Bkt.] d. vùan ng_èa, ph%an.
papan prén πpˆ RpËˆ [Bkt.] fg. c^ém h!i. — huak papan prân tapa harei
&n c^ém h!i qua ngây; mbeng njem papan prân &n rau c^ém h!i.
papaoh pOp@H [Bkt.] fg. cùo li"n quan ch_&t chë. — dua bruk nan papaoh
saong gep hai vi_"c fùo cùo li"n quan ch_&t chë vù!i nhau.
papaoh πOp@H [Bkt.] fg. f_ép. — papaoh ratak f_ép f_éu (lùéy h_atà. § papaoh
akhar πOp@H aKÂ [Bkt.] fg. fùanh v^én. — threm papaoh akhar t_ép
fùanh v^én. § papaoh nasak πOp@H nS [Bkt.] fg. fù"m tu%çi, tùinh tu%çi. §
papaoh payaom πOp@H pOy [Bkt.] fg. cô kê, m_&c c%a, tr%a giùa.
papaok πOp@ [Bkt.] fg. gùoi. — papaok kaya alin gùoi quâ t_&ng.
papeh πp⁄H [Bkt.] fg. vùet. — papeh brah di khang vùet g_ao trong khè!ng.
paper πp⁄Â [Bkt.] fg. th%a bay. — paper kalang th%a di^"u. § paper panuec
πp⁄Â pnV⁄Ç [Bkt.] fg. thçng tri; phùat thanh. — paper panuec nao grep
nagar thçng tin fi khù&p xùè.
paphan pPˆ [Bkt.] fg. lâm chùèng.
paphun pPUˆ [Bkt.] fg. bây vë. — paphun jalan ka risa nduec ch%i fè^!ng
cho hè!u ch_ay.
paphur pPUÂ [Bkt.] 1 fg. phî phâ, phâ. — paphur athak phâ khùoi. §
paphur pPUÂ [Bkt.] 2 fg. phi. — asaih paphur ng_èa phi.
207
www.atabook.com
paplah pablak ppLH pbL [Bkt.] fg. len löi. — paplah pablak duah bruk
ngap len löi tîm vi_"c lâm.
paplaih pØpLH [Bkt.] d. (chimà gö kiù"n.
paplaih πØpLH [Bkt.] 1 fg. rë hèù!ng. — ndom paplaih nùoi l_"ch; jalan
paplaih fè^!ng rë. § paplaih πØpLH [Bkt.] 2 fg. trùçn trùanh, lùanh. —
paplaih di bruk ngap trùçn trùanh nhi_"m v_u. § paplaih rup πØpLH rU_∏
[Bkt.] fg. nùe trùanh. — paplaih rup di bruk ngap mbeng trùanh nùe cçng
chuy_"n lâm &n.
paplaong πOpL# [Bkt.] fg. d^çi. — paplaong baoh bilaong d^çi qu%a bùong.
paplom pOpL* [Bkt.] d. (lângà Tuy Tºnh (Bînh Thu_énà.
papok πOπ [Bkt.] fg. tçn. — papok tagok ngap gru tçn l"n lâm th^éy. §
papok patao πOπ pOt@ [Bkt.] fg. phong vè!ng. § papok rup πOπ
rU_∏ [Bkt.] fg. t_è tçn.
papraong πORp# [Bkt.] fg. quan tr_ong hùoa. — papraong bruk quan tr_ong hùoa
vùén f^"; papraong drei t_è quan tr_ong hùoa mînh.
paprap πRp∏ [Bkt.] fg. cn pakrap lâm cho b^&ng, lâm cho "m, thu xù"p cho
y"n. — paprap panuec kadha lâm cho "m chuy_"n.
par pÂ [Bkt.] d. m_çt lo_ai bêo &n fè_!c. — thei thau ka tian kau lipa njem
bar di aia mang thau ka tian (cdà ai hi%"u cho b_ung ta fùoi, bêo dèù!i
sçng mù!i hi%"u fè_!c lông ta.
para pr_ [Bkt.] d. gùac xùep f%" f^ç f_ac. — crong ciew ngaok para f%" chiù"u l"n
gùac.
paraap pra∏ [Bkt.] t. h_!p, thùich h_!p. — dua urang nyu paraap saong gep
hai ngè^!i thùich h_!p vù!i nhau.
parabai prØb [Bkt.] d. céy b^ç kù"t.
parabai πrØb [Bkt.] fg. lâm cho ngè^!i ta ghùet.
parabaoh prOb@H [Bkt.] d. b_ot. — parabaoh aia tathik b_ot nèù!c bi%"n.
parabaoh πrOb@H [Bkt.] d. cv barabaoh b_ot. — parabaoh aia b_ot nèù!c.
parabha πrB_ [Bkt.] fg. phén chia, phén phùçi. — parabha mbeng anguei
phén chia gia s%an; parabha ka nde gep phén phùçi cho f^"u nhau. §
parabha car πrB_ cÂ [Bkt.] fg. phén giù!i. — parabha car dua aia
phén giù!i gi¨èa hai nèù!c. § parabha tanut πrB_ tnUÊ [Bkt.] d. phén
fi%"m. § parabha tung πrB_ tU! [Bkt.] fg. phén vén. — parabha tung
o thau ngap haber phén vén ch%&ng biù"t hânh f_çng ra sao. § parabha
bruk πrB_ RbU [Bkt.] fg. phén cçng.
parabun prbUˆ [Bkt.] fg. quùén vâo nhau (rù&n, giunà.
paradal prdÒ [Bkt.] d. cv baradal lùac, hù&c lâo. — jieng paradal bak rup
bº lùac f^éy mînh.
paradam πrd* [Bkt.] fg. g_ach, xùoa. — paradam klak talei akhar nan xùoa
b%o hâng ch¨è fùo.
paradao prOd@ [Bkt.] fg. chiù"n fùéu.
paradeng πrd⁄! [Bkt.] fg. d_èng chù&n ngang.
paraduh prdUH [Bkt.] fg. ph%an khùang. — paraduh wek bruk gem katek ph%an
khùang l_ai s_è ùap bùèc.
paragam πrg* [Bkt.] fg. hôa nh_ac.
parah prH [Bkt.] fg. qu&ng, nùem. — parah gai njep akaok qu&ng céy f_ung
vâo f^éu; parah biar tama habai harek nùem giùéy vâo s_ot rùac.
paraik pØr [Bkt.] d. châ r_et, khung gi¨è bùanh xe (tréuà.
208
www.atabook.com
paraing pØr! [Bkt.] chm. fan thèa.
parajak prj [Bkt.] d. h_oc gi%a, nhâ thçng thùai. — patao paruah dom
parajak (DRà nhâ vua ch_on l_èa nh¨èng nhâ thçng thùai.
parajia prjY_ [Bkt.] d. h_éu du_". — parajia Po Klaong h_éu du_" Pç Klaong.
parakham prK* [Bkt.] fg. cùç chùép, chùép n". — parakham hagait dom
rinaih nan cùç chùép lâm gî tu%çi tr%e con fùo.
paralao πrOl@ [Bkt.] fg. ti¨"n fèa. — paralao tuai ti¨"n fèa khùach; paralao
matâh jalan blaoh gilac mai ti¨"n fèa n%èa fè^!ng r^çi tr%! v^".
paramaih prØmH [Bkt.] d. b_"nh fè^!ng ni_"u f_ao. — jieng paramaih b_"nh
l_éu.
paramak prm [Bkt.] fg. cùéu xùe.
paramak πrm_ [Bkt.] fg. tr^èng ph_at (lâm cho ch^èaà.
paramak πrm [Bkt.] fg. s¨èa ch¨èa; g_ot giüa.
paramat πrMÊ [Bkt.] fg. xem thè^!ng, l&ng nh_uc.
parambah πrµH [Bkt.] fg. hânh h_a. — hadiip pathang parambah gep lo
ngap hagait v_! ch^çng hânh h_a nhau lù&m mâ chi¡.
parambaop prOµ@∏ [Bkt.] fg. phùong nhanh (ch%i dûng cho voià. —
parambaop liman cho voi phùong nhanh.
paramuk prmU_ [Bkt.] fg. ghùet. — mbaok mbon si paramuk cùai m_&t d¨"
ghùet; paramuk di thei ghùet ai.
paran prˆ [Bkt.] d. dông giùçng; dén. — paran Cham dông giùçng Ch&m;
manuis sa paran yau adei saai sa tian (tngà ngè^!i cûng dông giùçng
nhè anh em m_çt lông. § paran adaoh prˆ aOd@H [Bkt.] d. dén ca. —
panah jieng kadha paran adaoh sùang tùac thânh bâi dén ca. § paran
takik prˆ tkI [Bkt.] d. dén t_çc thi%"u sùç. — paran raglai nan sa
paran takik dalam aia Biet Nam dén t_çc Raglai lâ m_çt dén t_çc thi%"u sùç
trong nèù!c Vi_"t Nam.
paranah πrNH [Bkt.] 1 fg. qu! fi qu! l_ai, ngoe ngu%éy. — paranah iku
ngoe ngu%éy fuçi. § paranah πrNH [Bkt.] 2 t. thây lay. — kamei
paranah con gùai thây lay. § paranah brak πrNH Rb [Bkt.] t. cn
paranah thây lay.
parandep πrÎ⁄∏ [Bkt.] fg. lâm cho quen, thu^én hùoa. — parandep saong
yut biruw cho lâm quen vù!i b_an mù!i; parandep saong bruk ngap lâm
quen vù!i cçng vi_"c; parandep kabaw thu^én hùoa tréu.
parandet prÎ⁄Ê [Bkt.] t. c%éu th%a. — akhar wak parandet ch¨è viù"t c%éu th%a;
manuh parandet tùinh tînh c%éu th%a.
parandet πrÎ⁄Ê [Bkt.] t. c%éu th%a. — ngap bruk parandet lâm vi_"c c%éu th%a.
paranem πrn° [Bkt.] t. d¨" thè!ng. — ban asit maong paranem rinaih th^&ng
bùe th_ét d¨" thè!ng.
parang pr! [Bkt.] fg. ph!i bây, phç bây. — ngap yang parang bingu (tngà
cùung th^én thî häy phç bây cùai tùçt f_ep nhùét.
paraoh pOr@H [Bkt.] 1 fg. g_an. — paraoh raleng g_an lùua r^èng. § paraoh
pOr@H [Bkt.] 2 fg,cü. luy_"n binh. — paraoh baol caga brok masuh
luy_"n binh chu%én bº n%çi d_éy.
paraong πOr@Ï [Bkt.] fg. phùa. — paraong mbeng anguei phùa gia s%an. §
paraong paraih πOr@Ï πØrH [Bkt.] fg. phùa h_ai. — mbeng paraong
mbeng paraih &n phùa &n h_ai (&n tân phùa h_aià. § paraoh πOr@H [Bkt.] 1
fg. xùoi môn. — aia sua paraoh patuw (DNà nèù!c lü xùoi môn fùa. §
209
www.atabook.com
paraoh πOr@H [Bkt.] 2 fg. lâm cho s%ç ra, thùao tung ra. — paraoh cak
thùao bùo lùua cho s%ç ra.
paraot pOr@Ê [Bkt.] fg. chùan, n%an. — ka ngap blaoh mboh paraot chèa lâm
mâ fä thùéy chùan; paraot ka ray chùan f^!i. § paraot di hatai pOr@Ê dfl
hØt [Bkt.] t. n%an lông. — cang chuai, nyu paraot di hatai blaoh klak
nao f_!i léu nùo n%an lông b%o fi.
parat prÊ [Bkt.] t. ngè^!i ngo_ai t_çc (ngè^!i ch^çng trong gia fînh Ch&mà. —
klak gep patian tuei urang parat (cdà b%o h_o hâng ch_ay theo ngè^!i
ngo_ai t_çc.
parate prt– [Bkt.] fg. tè_!ng trèng. — arak drei parate yau jalan (ABà cùac
s_!i th^én kinh tè_!ng trèngcho con fè^!ng.
parateng πrt⁄! [Bkt.] fg. fùèng thânh hâng ngang, sù&p hâng ngang.
parathem purana πrT° pU_rn_ [Bkt.] t. t_én l_èc; tuy_"t mÿ, thi_"n t_én mï.
parawak prv [Bkt.] d. m_çt lo_ai rù&n trong th^én tho_ai, rù&n h%ç mang.
parayat pryÊ [Bkt.] fg. th_én tr_ong. — parayat dalam bruk ndom puec
th_én tr_ong trong vi_"c &n nùoi.
parem pr° [Bkt.] fg. ti"u di_"t. — parem pakel ti"u di_"t fi^"m hung; parem
pajaih di_"t ch%ung. § parem halak haling pr° hl hlIÏ [Bkt.] t. sùat
trûng. — jru parem halak haling thuùçc sùat trûng.
pareng pOr⁄Ï [Bkt.] d. dïa nh%o. — sa pareng masin m_çt dïa mù&m.
pari prfl [Bkt.] d. (gram-à xùè.
pariak prY [Bkt.] d. b_ac. — mah pariak vâng b_ac; jien canak pariak
ribuw (tngà ti^"n gùoi b_ac ngân (ti^"n muçn b_ac v_anà.
Parican prIcˆ [Bkt.] d. t"n m_çt vº vua Champa (1373-1397à.
paricaow πrIOc@◊ [Bkt.] tg. cho lâm phùep g_çi. — paricaow rup ka hacih
(ANIà g_çi (b^&ng phùepà cho s_ach.
Parik prI [Bkt.] d. Phan Rùi.
parok πOr [Bkt.] fg. cho bùèng. — parok cek blaoh pala kurama (DVMà
cho bùèng nùui f%" tr^çng céy châ lâ th^én.
parosak pOr_s [Bkt.] trtr. c_éu.
paruah πrVH [Bkt.] fg. tuy%"n ch_on, b^éu c%è. — paruah manuis planla buel
tuy%"n ch_on ngè^!i f_ai di_"n dén; paruah gaon nao aia Laow tuy%"n ch_on
sùè gi%a fi nèù!c Trung Hoa.
paruak πrV [Bkt.] fg. géy b_"nh. — paruak mata géy b_"nh fau mù&t.
paruei prVE [Bkt.] 1 d. cv paruei para sui gia, déu gia. — muk paruei ley! bâ
sui !i¡. § paruei njem tanrah prVE Ô° tRnH [Bkt.] d. (céyà mân ri. §
paruei para prVE pr_ [Bkt.] d. cn paruei thçng gia, sui gia. — nao
raweng paruei para fi th&m sui gia. § paruei prVE [Bkt.] 2 fg. nhùat,
d_oa. — mak ula paruei nhùat b^&ng rù&n.
paruic parac prIVÇ prÇ [Bkt.] fg. kh%én trè!ng.
parum prU* [Bkt.] fg,id. nùen ch_&t, cç f_&c, cç fùuc, cç f_ong.
parup πrU_∏ [Bkt.] fg. cv nao marup hùoa thén.
paruy πrUÁ [Bkt.] d. f^çng minh.
pasaih pØsH [Bkt.] fg. cn palingiw thiù"n, ho_an. — pasaih asau thiù"n chùo.
pasaop pOS@∏ [Bkt.] fg. b^çi b%ç. — pasaop prân yawa b^çi b%ç sùèc kh%oe.
paseh pOs⁄H [Bkt.] d. th^éy Xù" (m_çt chùèc thu_çc hâng giùao ph%ém Ch&m
Bâlamçnà.
210
www.atabook.com
pasei pSE [Bkt.] d. sù&t. — pasei mada sù&t non; aih pasei r%i sù&t; kheng yau
pasei cùèng nhè sù&t. § pasei diip pSE dYI∏ [Bkt.] d. nam chém. § pasei
nieng pSE nY⁄! [Bkt.] d. thùep.
paseng ps⁄! [Bkt.] fg. s%èng sùçt, f_çng lông, ng%én ng!. — caok sep nyu yau
hari, grep nagar jang paseng (DVMà tiù"ng khùoc nhè ngém (l^!i n%i
nonà khiù"n c%a nèù!c f_çng lông.
pasiam πSY* [Bkt.] fg. lâm cho tùçt, s%èa, lâm lânh. — mayah hu hagait,
pasiam wek saong nyu nù"u cùo vùén f^" gî, nùoi l_ai cho tùçt vù!i nùo. §
pasiam pajhak πSY* πJ [Bkt.] fg. hôa gi%ai. — pasiam pajhak
saong gep hôa gi%ai vù!i nhau.
pasraow πORS@◊ [Bkt.] t,id. li"n tiù"p.
pasum pSU* [Bkt.] fg, cü. hôa nh_ép, hâi hôa.
pasumu πSUmU_ [Bkt.] fg. theo fôi, h_oc fôi. — pasumu palei nagar urang
anguei cuk theo fôi thi"n h_a &n m_&c.
pasun psUˆ [Bkt.] fg,id. chºu f_èng, nh¨én nh_uc. — hatai pasun tém nh¨én
nh_uc.
pasur πSUÂ [Bkt.] fg. lâm cho ti_"n l_!i.
pat pÊ [Bkt.] d,id. l^" lùçi, cùach thùèc. — pat ngap bruk l^" lùçi lâm vi_"c. § pat
pÊ [Bkt.] 2 p. rùçt cu_çc. — tel pat, drei gilac nao saong urang rùçt
cu_çc mînh l_ai fi theo ngè^!i.
pataba πtb_ [Bkt.] fg. xoa d_iu. — likei ndom kheng sep ye mei thau pataba
(APAà khi ch^çng to tiù"ng thî em biù"t xoa d_iu.
patabiak πtbY [Bkt.] fg. s%an xuùét. — paben patabiak c! s%! s%an xuùét.
patah padai ptH pØd [Bkt.] chm. nh%a lùua (lùua bùo chùét thânh vông trôn f%"
tréu, bô f_ap vô lùéy thùocà.
pataih pØtH [Bkt.] 1 d. l_ua. — aw pataih ùao l_ua. § pataih pØtH [Bkt.] 2 d.
qu^éng. — pataih aia bilan qu^éng m_&t tr&ng. § pataih liuw pØtH lIu◊
[Bkt.] d. t! l_ua.
pataik pØt [Bkt.] 1 fg. trùich. — kanain pataik mang akayet Deva Mano
céu th! fè_!c trùich t^è trùang ca D"va Manç. § pataik pØt [Bkt.] 2 t.
cuùçi cûng, chùém dùèt. — harei pataik ngây cuùçi, ngây män; dahlak
likau pataik panuec tçi xin hù"t l^!i. § pataik pØt [Bkt.] 3 t. chºu. —
blei pataik mua chºu.
pataing πØtÏ [Bkt.] fg. buçng thöng, dông xuùçng. — daok ngaok phun
pataing akaok trun %! tr"n céy buçng thöng f^éu xuùçng; pataing talei
maow trun bingun dông déy g^éu xuùçng giù"ng.
patak pt_ [Bkt.] 1 d. cùçt; b%an chùét; cùçt t%uy. — rup nyu jhak, patak nyu
siam (tngà hînh dùang nùo xùéu nhèng b%an chùét nùo tùçt. § patak pt_
[Bkt.] 2 d. xa cùan bçng. — anak patak bùanh xe r&ng cèa c%ua xe cùan
bçng. § patak pt_ [Bkt.] 3 d. khùuc (fo_anà f^éu xè!ng fûi. § patak
riya p [Bkt.] d. tr_uc quay chùinh c%ua xe tréu.
patak pt [Bkt.] fg. bù&t f^"n. — patak mang jien bù&t f^"n ti^"n; ngap pacah
ka urang patak lâm v¨! f%" cho ngè^!i ta bù&t f^"n. § patak patel pt
pt⁄Ò [Bkt.] fg. giùup f¨! (cho f%u f%" lâm vi_"c gîà. — patak patel pieh
nyu ngap jieng sa baoh sang giùup f¨! f%" nùo d_èng n"n m_çt cùai nhâ. §
patak pataom pt pOt [Bkt.] fg. dânh d_um. — ngap mbeng thau
patak pataom lâm &n biù"t dânh d_um (tiù"t ki_"mà; patak pataom jien
padai d^nh d_um ti^"n b_ac. § patak parai pt pØr [Bkt.] fg. oùan thùan,
211
www.atabook.com
ta thùan, than trùach. — nai patak parai di aih blaoh gilac nao (DLà
nâng than trùach Ph¨én r^çi quay fi. § patak hatai pt hØt [Bkt.] fg.
b%o l%éy. — ndom gaok nyu, nyu gilac patak hatai nùoi f_ung fù"n hù&n lâ
hù&n b%o l%éy.
patali ptlfl [Bkt.] d. hoa nhâi, hoa lâi.
patama πtm_ [Bkt.] fg. rùap, ghùep vâo; cho gia nh_ép. — patama baoh rideh
rùap bùanh xe (vâo xeà; patama tapuer cho gia nh_ép f%ang.
patang pt! [Bkt.] fg. h_ç tùçng, h_ç giùa.
patanjaoh πtOÔ@H [Bkt.] fg. lâm nh%o t^èng gi_ot.
patao pOt@ [Bkt.] d. vua. — Po Klaong Giray tagok ray jieng patao (DNà
Pç Klaong Giray l"n ngçi vua; ngap patao lâm vua. § patao ama pOt@
am_ [Bkt.] d. vua vha, thè_!ng hoâng. § patao aia pOt@ aY_ [Bkt.] d.
th%uy th^én. — patao aia khap th%uy th^én f%" ùy. § patao bia pOt@ bY_
[Bkt.] d. vua chùua (vua vâ hoâng h_éuà.
pataok pOt@ [Bkt.] 1 fg. ch_um vâo, gi_um; m^çi. — pataok pakaok di gep
ch_um (gi_umà f^éu vâo nhau; pataok pakaw m^çi thuùçc. § pataok pOt@
[Bkt.] 2 fg. chùçng f¨!. — mak gai pataok pataok rideh lùéy céy chùçng
chùçng xe. § pataok cambuai pOt@ cØµV [Bkt.] fg. ch_um m%o. —
pataok cambuai ndom kadha urang ch_um m%o nùoi chuy_"n ngè^!i khùac.
pataok pOt@ [Bkt.] 3 t. v_ung, v_ung v^". — ragei pataok th_! v_ung; pataok
danaok alah, krah danaok tareng (tngà v_ung d_ai do lè^!i biù"ng, khçn
khùeo nh^! si"ng n&ng. § pataok gila pOt@ gIl_ [Bkt.] t. kh^! d_ai. —
anak dahlak daok pataok gila lo con tçi côn kh^! d_ai lù&m. § pataok
patel pOt@ pt⁄Ò [Bkt.] t. v_ung v^". — daok deng pataok patel lo cè
x%è v_ung v^" lù&m.
pataom pOt [Bkt.] fg. d^çn l_ai, h_op l_ai. — pataom gep h_op nhau; rawak
njuh mai pataom sa mbuk çm c%ui gom v%" m_çt fùçng. § pataom dak
pOt d [Bkt.] fg. géy d_èng. — pataom dak tagok jieng baben g^éy
d_èng n"n c! s%!. § pataom patak pOt pt [Bkt.] fg. cn patak
pataom gom gùop. — pataom patak drep ar gom gùop c%ua c%ai; ngap
mbeng thau pataom patak lâm &n biù"t gom gùop (chù&t chiuà. § pataom
hatai pOt hØt [Bkt.] fg. bînh tém, bînh tïnh; t_ép trung tè tè%!ng. —
hadei di binyuer camakaoh, nyu pataom hatai wek sau c!n nùong gi_én,
hù&n bînh tém l_ai.
pataom πOt [Bkt.] fg. cv pataom gom l_ai, h_op l_ai, t_ép h_!p l_ai. — pataom
tapuer panaok nyu wek t_ép h_!p (gomà b_on hù&n l_ai.
pataow pOt@◊ [Bkt.] 1 fg. ch%i. — pataow jalan ch%i fè^!ng. § pataow pOt@◊
[Bkt.] 2 fg. d_ay. — pataow akhar d_ay ch¨è. § pataow pakai pOt@◊
pØk [Bkt.] fg. d_ay b%ao, giùao d_uc. — mik pataow pakai kamuen c_éu
d_ay b%ao chùau; paben pataow pakai Biet Nam n^"n giùao d_uc Vi_"t Nam.
patapak πtp [Bkt.] fg. fi^"u ch%inh. — patapak deng talei fi^"u ch%inh s_!i
déy.
patat ptÊ [Bkt.] fg. chî chiù"t. — urang gaok them graing je daok patat
urang ngap gait? ngè^!i ta fä g_&p tai n_an r^çi mâ côn chî chiù"t lâm
chi?.
patateng πtt⁄! [Bkt.] fg. lâm cho cùèng. — patateng rak lùéy gén.
patathak πtT [Bkt.] fg. lâm cho chùin. — ndom patathak nùoi cho kÿ.
patathrok πtORT [Bkt.] fg. lâm cho xùçp. — patathrok tanah lâm xùçp fùét.
212
www.atabook.com
patau ptU⁄ [Bkt.] d. cv patuw fùa.
patei ptE [Bkt.] d. (céyà chuùçi. — ban patei b_e chuùçi; bamaok patei bù&p
chuùçi; labaong hala patei fè^!ng sùçng lùa chuùçi. § patei kuh ptE kUH
[Bkt.] d. chuùçi lùa. § patei jawa ptE jv_ [Bkt.] d. chuùçi h_çt, chuùçi giâ.
§ patei tathuw bia ptE tTU◊ bY_ [Bkt.] d. chuùçi ng_è. § patei tabha
ptE tB_ [Bkt.] d. chuùçi bâ th!m. § patei tabha manyak ptE tB_ z_
[Bkt.] d. chuùçi lûn. § patei masar ptE mSÂ [Bkt.] d. chuùçi chùat, chuùçi
h_çt. § patei mah ptE mH [Bkt.] d. chuùçi bâ hè!ng. § patei lak ptE l
[Bkt.] d. chuùçi l%èa.
patel pt⁄Ò [Bkt.] d. c%ua h^çi mçn. — alin patel ka anâk ban c%ua h^çi mçn
cho con. § Patel Thuer pt⁄Ò TV⁄Â [Bkt.] t"n m_çt vº vua Champa
(1306-1328à.
patel πt⁄Ò [Bkt.] 1 fg. b%ç tùuc, b%ç sung, giùup. — patel jien ngap sang giùup
ti^"n lâm (f%uà cùai nhâ. § patel πt⁄Ò [Bkt.] 2 fg. xui khiù"n. § patel taba
πt⁄Ò tb_ [Bkt.] fg. cv patel xui khiù"n. — patel taba ula caoh (tngà
tr^!i xui fùét khiù"n (n"n bºà rù&n cù&n.
pateng pt⁄! [Bkt.] d. lèù!i (s&n thùuà. — buh pateng tapay f_&t lèù!i (bù&tà th%o. §
pateng gen pt⁄! g⁄ˆ [Bkt.] d. chèù!ng ng_ai v_ét. — padeng pateng gen
d_èng chèù!ng ng_ai v_ét.
patep pt⁄∏ [Bkt.] fg. chùui. — patep akaok chùui f^éu. § patep kaok pt⁄∏
Ok@ [Bkt.] fg. chùui müi. — patep kaok saong bruk ngap luic harei
chùui müi vù!i vi_"c lâm c%a ngây.
pater pt⁄Â [Bkt.] 1 d. xùac ngè^!i chù"t.
pater pt⁄Â [Bkt.] 2 d. cùai gùçi. — pater gaol gùçi b^&ng bçng gôn.
patha πT_ [Bkt.] fg. h_çi ùy. — patha panuec saong gep h_çi ùy vù!i nhau.
pathah pTH [Bkt.] 1 fg. ch¨èa (b^&ng bûaà. — adieng kaik ba nao ka gru
pathah bº bô c_ap chùich, ang fù"n nh^! th^éy ch¨èa.
pathah pTH [Bkt.] 2 t. èù!t. — hajan o pathah aw mèa khçng èù!t ùao; akaok
thu mbuk pathah (tngà f^éu khç tùoc èù!t (kh%ç c_ècà. § pathah njaok pTH
OÔ@ [Bkt.] t. èù!t süng, èù!t mêm. — khen aw pathah njaok qu^én ùao
èù!t mêm.
pathak pathuer pT pTV⁄Â [Bkt.] t. quùa quù&t. — ban nan bingal pathak
pathuer biak th^&ng fùo nghºch ng_!m th_ét quùa quù&t.
pathak pT [Bkt.] d. cv bathak rùçn. — cakak pathak cù&t rùçn; anak pabaiy
birau klaih pathak d" con mù!i r_ung (déyà rùçn.
pathan pTˆ [Bkt.] 1 d. cùai dû, cùai ç. — ma-aom pathan che dû, che ç. §
pathan pTˆ [Bkt.] 2 d. tr_ai chôi. — rep pathan d_èng tr_ai.
pathang pT! [Bkt.] d. ch^çng. — hadiip krah ngap hadah mbaok pathang
(tngà v_! sùang lâm sang m_&t ch^çng; kamei hu pathang fân bâ cùo ch^çng.
pathaoh πOT@H [Bkt.] fg. sang. — pathaoh brah dalam lii tapa pot sang g_ao
t^è thùung qua m%ung. § pathaoh aia πOT@H aY_ [Bkt.] chm. thùao nèù!c. —
pathaoh aia di alaok padai danrak thùao nèù!c fùam ru_çng mù!i gieo. §
pathaoh rup πOT@H rU_∏ [Bkt.] fg. thu xù"p cçng vi_"c. — kuhria
pathaoh rup lac nao raweng mik wa jang nao o hu tùinh thu xù"p cçng
vi_"c f%" fi th&m bâ con cüng fi khçng fè_!c.
pathau πTU⁄ [Bkt.] fg. thèa, trînh; cho biù"t. — pathau saong po dhia trînh
vù!i c%a sè.
213
www.atabook.com
pathek πT⁄ [Bkt.] fg. th%a trçi. — pathek kayau trun nao pak yok th%a g¨ç
trçi xuùçng vûng dèù!i. § pathek rup πT⁄ rU_∏ [Bkt.] t. mùanh, l"u l%çng.
— luc harei pathek rup sang ni tapa sang deh suùçt ngây l"u l%çng nhâ
nây qua nhâ khùac.
pathel pT⁄Ò [Bkt.] 1 fg. xù&n (cao l"nà. — pathel tangin aw xù&n tay ùao. §
pathel pT⁄Ò [Bkt.] 2 fg. f_çn vâo. — pathel kapah tama dalam pater
f_çn bçng vâo gùçi.
pather pOT⁄Â [Bkt.] fg. ch&m sùoc. — pather prân yawa ch&m sùoc sùèc kh%oe.
pather pT⁄Â [Bkt.] 1 d. di"m. — tamaw pather di"m sinh.
pather pT⁄Â [Bkt.] 2 fg. ngoùay (taià. — pather tangi ngoùay tai. § pather
pather pT⁄Â pT⁄Â [Bkt.] p. bùét cùè. — pather pather bruk hagait jang
ngap bùét cùè vi_"c gî cüng lâm. § pather pabah pT⁄Â pbH [Bkt.] fg.
trùang mi_"ng. — mbeng patei pather pabah &n chuùçi trùang mi_"ng. §
pather mang pT⁄Â m! [Bkt.] p. bùét cùè lùuc nâo, vi_"c gî, khi, phâm. —
pather puec sanang di tian drei pablaoh (PAà phâm nùoi (chuy_"n gîà
cüng ph%ai suy nghï cho chùin.
pathieng pOTY⁄! [Bkt.] fg. ng&n l%èa chùay lan. — prai aia pathieng apuei
mbeng tapa sang paken rèù!i nèù!c ng&n khçng cho l%èa chùay lan qua
nhâ khùac.
pathik pTI [Bkt.] fg. hoân tùét. — pathik aban hoân tùét m_çt khung d_"t
ch&n.
pathir πTIÂ [Bkt.] fg. lâm cho kùin.
pathit pTIÊ [Bkt.] fg. xùui d_uc f%" lâm h_ai. — pathit cambuai xùui d_uc th^én
f%" lâm h_ai ngè^!i ta.
patho pathai pOT_ pØT [Bkt.] fg. s%èa so_an, sù&p xù"p. — hadiip patho pathai
khen aw ka pathang nao atah v_! sù&p xù"p qu^én ùao cho ch^çng fi xa.
pathrem πRT° [Bkt.] fg. t_ép, luy_"n. — pathrem danaok t_ép ngh^"; pathrem
buel luy_"n binh.
pathroh πORTH [Bkt.] fg. lâm cho m_oc l"n.
pathruw πRTU◊ [Bkt.] fg. quùéy r^éy. — dahlak ngap bruk, juai pathruw juai
tçi lâm vi_"c, chù! cùo quùéy r^éy.
pathuel klao pTV⁄Ò OkL@ [Bkt.] t. n_èc cè^!i. — pathuel klao ka ndey aia tamuh
di thaoh (PCà n_èc cè^!i cho f^!i, nèù!c phun (m_çt cùachà vç cù!.
pathut pTUÊ [Bkt.] 1 vch,AKO. th^&ng nh%o. § pathut pTUÊ [Bkt.] 2 fg. sinh
h_a. — Runna Cahya pathut marai anâk likei (DVMà hoâng h_éu Runna
Cahya sinh h_a m_çt fùèa con trai.
pati ptfl [Bkt.] d. hôm, rè!ng. — pati buh khen aw rè!ng f_èng qu^én ùao.
patia πtY_ [Bkt.] fg. rên. — patia amra rên c_èa.
patiap πtY_∏ [Bkt.] fg. cho theo, fu%çi. — amal patiap s&n fu%çi.
patieng ptY⁄! [Bkt.] fg. vè!n l"n. — patyeng mang kho rambah vè!n l"n t^è
kh%ç c_èc.
patih ptIH [Bkt.] 1 d. (baoh-à bù&p chén.
patih ptIH [Bkt.] 2 fg. cn patel, pajup giùup f¨!. — likau Po Gru patih ka
dahlak hai! xin C%a sè giùup f¨! tçi vù!i¡.
patih ptIH [Bkt.] 3 t. trù&ng. — mbuk patih tùoc trù&ng; aw patih ùao trù&ng;
paran kalik patih dén da trù&ng. § patih kaok ptIH Ok@ [Bkt.] t. trù&ng
b_ach. — kalik gik patih kaok da d%e trù&ng b_ach. § patih pateng ptIH
214
www.atabook.com
ptY⁄! [Bkt.] t. trù&ng tr%eo. — kamei patih patieng con gùai m%anh mai (cùo
nèù!c da trù&ng tr%eoà.
Patik ptI [Bkt.] 1 d. t"n m_çt vº vua Champa (1076-1114à.
patik ptI [Bkt.] 2 d. bînh trâ. — patik aia caiy bînh nèù!c trâ. § patik ptI
[Bkt.] 3 d. phiù"u. — buh patik b%o phiù"u; patik bac h_oc b_a.
patil ptIÒ [Bkt.] d. bùat b^&ng kim khùi.
patit ptIÊ [Bkt.] fg. cn pajuh xuùyt. — patit asau xuùyt chùo.
patok pOt [Bkt.] fg. g%a. — patok anâk ka ra siam g%a con cho ngè^!i hi^"n.
patok πOt [Bkt.] 1 fg. cho vay. — patok pariak cho vay ti^"n. § patok
πOt [Bkt.] 2 fg. f%çi chùac. — ba khen bai nao tok tangey mang v%ai
fi f%çi ngç.
patra pRt_ [Bkt.] 1 d. hoâng t%è. § patra pRt_ [Bkt.] 2 d. c_éu (danh xèng
ngè^!i quùa cùçà. § patra patri pRt_ pRtfl [Bkt.] 1 d. hoâng t%è vâ cçng
chùua. § patra patri pRt_ pRtfl [Bkt.] 2 d. cç c_éu.
patrai pØRt [Bkt.] fg. thùai. — patrai rilaow thùai thºt.
patrak pRt [Bkt.] fg. bu^çn lông. — Dewa Mano nyu patrak, bindi bidha
oh bican (DVMà D"wa Manç bu^çn lông, l_&ng thinh khçng nùoi n&ng.
patraow pORt@◊ [Bkt.] fg. thô. — patraow tangin tabiak lingiw thô tay ra
ngoâi. § patraow cambuai pORt@◊ cØµV [Bkt.] kng. x%o lùa, ch%o müi
vâo. — kadha hagait nyu jang patraow cambuai hu vi_"c gî hù&n cüng
ch%o müi vâo vâo fè_!c.
patri pRtfl [Bkt.] 1 d. cçng chùua. — siam binai chai patri (tngà f_ep nhè cçng
chùua. § patri pRtfl [Bkt.] 2 d. cç (danh xèng ngè^!i quùa cùçà.
patrip pRtI∏ [Bkt.] tg. l¨" gi¨ç (f^éy thùang, f^éy n&mà. — patrip bak bilan l¨"
gi¨ç f^éy thùang (sau fùam thi"uà; patrip klaoh thun l¨" gi¨ç giùap n&m.
patruh πRtUH [Bkt.] 1 fg. giùup f¨!. § patruh πRtUH [Bkt.] 2 fg. cho kh%oi. —
patruh rija (tgà l¨" tùén phong bâ Rija.
patrun pRtUˆ [Bkt.] d. t"n m_çt lo_ai hoa v&n th%ç c%ém Ch&m.
patrun πRtUˆ [Bkt.] fg. cho xuùçng, h_a. — patrun kayau h_a céy. § patrun
gaon πRtUˆ Og@ˆ [Bkt.] fg. h_a l_"nh.
patuah πtVH [Bkt.] t. may mù&n. — caong patuah duah jamaow (tngà èù!c
may, tîm h"n. § patuah lep πtVH l⁄∏ [Bkt.] fg. cùo sùç fâo hoa.
patuei πtVE [Bkt.] 1 fg. chi^"u chu_çng. — patuei anak chi^"u con. § patuei
πtVE [Bkt.] 2 fg. tiù"p, tiù"p theo. — patuei bruk ni hu bruk paken tiù"p
theo cçng vi_"c nây cùo cçng vi_"c khùac.
patuh ptUH [Bkt.] fg. n%ç. — phaw patuh sùung n%ç; patuh asar mata n%ç trông
mù&t.
patuh πtUH [Bkt.] 1 fg. f%ç, vä. — aia hep patuh tabiak yau manei m^ç hçi
vä ra nhè tù&m. § patuh πtUH [Bkt.] 2 fg. f%ç l¨çï, f%ç th^èa. — ndom
patuh ka gep nùo f%ç l¨çi cho nhau. § patuh aia hep dep aia drei πtUH
aY_ h⁄∏ d⁄∏ aY_ RdE [Bkt.] tng. f%ç m^ç hçi sçi nèù!c mù&t.
patuk ptU [Bkt.] 1 d. ngçi sao, sao. — patuk guh sao mai; patuk dayep sao
Hçm; nao gilai gleng di patuk fi thuy^"n xe (%!à hèù!ng sao. § patuk
lingan ptU lIFˆ [Bkt.] d. sao cây.
patuk ptU [Bkt.] 2 fg. ho. — ong taha patuk luic malem çng giâ ho suùçt
f"m. § patuk angin ptU afIˆ [Bkt.] fg. ho giùo. § patuk garut ptU
grUÊ [Bkt.] d. t"n m_çt ngçi sao. § patuk thu ptU TU_ [Bkt.] fg. ho
khan. § patuk hanak ptU hn [Bkt.] fg. ho hen.
215
www.atabook.com
patuk πtU [Bkt.] 1 fg. nhùom. — patuk apuei nhùom l%èa. § patuk πtU
[Bkt.] 2 fg. c_ung. — patuk akaok c_ung f^éu; talang patuk khù!p xè!ng.
patum ptU* [Bkt.] t. côn trong m^ém, chù!m n%!, hâm tiù"u. — dak dreh bingu
patum, parang ka ciim, ciim jang o caoh (cdà nhè hoa côn trong m^ém,
bây ra trèù!c mù&t chim, chim cüng khçng m%ç.
patuw ptU◊ [Bkt.] d. cv batuw, patau fùa. — aia patuw nèù!c fùa; kheng yau
patuw (tngà rù&n nhè fùa. § patuw athah ptU◊ aTH [Bkt.] 1 d. fùa mâi.
§ patuw kading ptU◊ kdIÏ [Bkt.] d. fùa l%èa. § patuw kayau ptU◊
kyU⁄ [Bkt.] d. g¨ç fùa; céy trùai. — kau ni patuw kayau blaoh lac o thau
pandik ta féy g¨ç fùa hay sao mâ khçng biù"t fau fù!n; paik baoh patuw
baoh kayau hùai céy trùai. § patuw ging ptU◊ gIÏ [Bkt.] d. çng tùao. —
ew patuw ging cùung çng tùao. § patuw cadua ptU◊ cdV_ [Bkt.] d. m_çt
khùçi fùa %! vûng Tuy Phong (SPKà. § patuw tathat ptU◊ tTÊ [Bkt.]
d,tg. hôn fùa fè_!c d_èng f%" ghi cçng ngè^!i ngo_ai t_çc fä d_èng Kùut. §
patuw khak bah ptU◊ K bH [Bkt.] d. t"n m_çt hôn fùa thi"n %! La
Mecca. § patuw hayap ptU◊ hy∏ [Bkt.] d. fùa bia. § Patuw Athah
ptU◊ aTH [Bkt.] 2 d. (lângà C^éu Fùa.
paua paV_ [Bkt.] fg. câo, cây f%ao (f%ao b^&ng chénà. — paua padai cây f%ao
lùua.
pauel paV⁄Ò [Bkt.] fg. l^çng. — pauel tama cho l^çng vâo.
paw p◊ [Bkt.] t. hè, h%ong. — padai danrak paw matâh alaok lùua mù!i gieo
bº hè n¨èa fùam; ndam likhah paw matâh nuec fùam cèù!i n¨èa ch^èng bº
h%ong vi_"c.
pawah πvH [Bkt.] 1 fg. thay, sang. — pawah aia di kalaok thay nèù!c trong
chai; pawah panuec chuy%"n l^!i. § pawah πvH [Bkt.] 2 fg. chùep. —
pawah ariya chùep th!; pawah tapuk chùep sùach.
pawai pØv [Bkt.] fg,cü. t^è b%o. — pawai ray thoùai vº.
pawaing pØv! [Bkt.] fg. fùanh l_ac hèù!ng. — duah baoh pawaing khameng
tîm cùach fùanh l_ac hèù!ng k%e thû.
pawaiy πØvÁ [Bkt.] fg. lâm cho cong, lâm cho mùeo. — pawaiy cambuai
mùeo mi_"ng.
pawak pv_ [Bkt.] fg. nù!i ra, m%! r_çng. — pawak puh tabiak nù!i r_çng cùai
r¨éy ra.
pawak pv [Bkt.] fg. phùa phùach.
pawak πv_ [Bkt.] fg. m%! r_çng. — pawak apuh m%! r_çng r¨éy; pawak
thraing nù!i r_çng giâm (ng_èaà.
pawang πv! [Bkt.] fg. phong t%oa, b%ua véy, khu tr_uc. — di grep tapien ra
pawang, halei nagar drei khing nao (AGAà tùét c%a bù"n b^! bº b%ua véy,
côn féu xùè s%! f%" ta fù"n dung thén.
pawek πv⁄ [Bkt.] fg. fînh ch%i. — pawek bruk ngap fînh ch%i vi_"c lâm.
paya py_ [Bkt.] 2 d. chùèc vº. — urang paya ngè^!i cùo chùèc vº. § paya py_
[Bkt.] 3 fg. f_&t, fºnh, quy fºnh. — paya angan f_&t t"n; paya janang
quy fºnh fºa vº. § paya py_ [Bkt.] 1 d. (déyà kh%ç qua.
payak py [Bkt.] 1 fg. fäi. — payak tuai fäi khùach. § payak py [Bkt.]
2 tg. l¨" t_a çng bâ. — ngap payak lâm l¨" t_a çng bâ t%ç ti"n. § payak aia
py aY_ [Bkt.] fg. lâm ti_"c trâ. § payak pandem py pÎ° [Bkt.]
fg. fäi f^&ng. § payak haniim py hnY§ [Bkt.] fg. ban phèù!c.
payaok pOy@ [Bkt.] fg. t_ép h_!p.
216
www.atabook.com
payaom pOy [Bkt.] fg. tr%a giùa. — blei oh thau payaom mua ch%&ng biù"t tr%a
giùa; payaom yau payaom ikan di darak (tngà tr%a giùa nhè ngè^!i ta m_&c
c%a cùa ngoâi ch_!.
payar pyÂ [Bkt.] fg. gian dém.
payat pyÊ [Bkt.] fg. gi¨è. — payat drei hai! nhù! gi¨è mînh¡.
payeh py⁄H [Bkt.] fg. phç bây. — payeh tabiak ka urang mboh phç bây cho
ngè^!i ta thùéy.
payeng πy⁄Ï [Bkt.] fg. quay. — payeng baoh rideh quay bùanh xe. §
payeng drei πy⁄Ï RdE [Bkt.] fg. quanh qu%én. — anit lo ai nao o jieng,
dom daok payeng drei thuak yawa (cdà quùa y"u ch%&ng biù"t fi féu, bao
l^én quanh qu%én th%! dâi.
payer πOy⁄Â [Bkt.] fg. fèa. — payer mai ka dahlak fèa qua cho tçi.
payet pOy⁄Ê [Bkt.] fg. coi ch^èng. — payet di asau sanak coi ch^èng chùo d¨è.
payo pOy_ [Bkt.] d. ngè^!i tînh. — payo klak ngè^!i tînh cü.
payua pyV_ [Bkt.] fg. g%èi, g%!i. — payua harak g%èi thè; payua panuec
raweng g%!i l^!i th&m; jien payua ti^"n g%!i. trùai
payuh pyUH [Bkt.] fg. hû d_oa, d_oa (nhùat fu%çià. — payuh ciim per abih hû
d_oa (nhùatà fu%çi chim bay fi hù"t.
payun lang pyUˆ l! [Bkt.] d. l_ong.
payuw pyU◊ [Bkt.] t. f^çng h_ang. — khaol nyu payuw saong gep min chùung
nùo f^çng h_ang (cûng lo_aià vù!i nhau thçi.
peda Op–d_ [Bkt.] 1 t. xui x%eo, tai h_oa. § peda Op–d_ [Bkt.] 2 t. ùçm o g^éy môn.
— tel ruak peda ka nyu mang hader tel dahlak tù!i lùuc ùçm o g^éy môn
hù&n mù!i nhù! tù!i tçi.
peh p⁄H [Bkt.] 1 fg. m%!. — peh tapuk m%! sùach; peh baoh mbeng m%! c%èa. §
peh p⁄H [Bkt.] 2 fg. v_ach. — peh tada aw v_ach ng_èc. § peh jalan p⁄H
jlˆ [Bkt.] fg. m%! fè^!ng. — nao dahlau peh jalan fi f^éu m%! fè^!ng.
§ peh tapuk p⁄H tpU [Bkt.] fg. gi%! sùach, m%! sùach. — peh tapuk
gleng akhar (tngà gi%! sùach xem ch¨è (thùanh hi^"nà. § peh p⁄H pØC
[Bkt.] fg. phùat f_çng. — peh pachai rabuk bac akhar ka urang praong
phùat f_çng phong trâo h_oc ch¨è cho ngè^!i lù!n. § peh pabah p⁄H pbH
[Bkt.] fg. hùe mçi, nùoi. — peh pabah klao, urang caong kacaw brei,
peh pabah puec urang caong kuec brei (tngà v^èa hùe mçi cè^!i ngè^!i ta
fä muùçn déng t_&ng, v^èa m%! mi_"ng nùoi ngè^!i ta muùçn trao g%!i cho. §
peh bambeng jang p⁄H bµ⁄! j! [Bkt.] tg. m%! c%èa thùap (m_çt l¨" h_çi c%ua
ngè^!i Ch&mà.
pei pE [Bkt.] d. bùanh. — pei kamang bùanh cùçm; pei halek bùanh in. § pei
cadang pE cd! [Bkt.] d. bùanh xçi ng_ot. § pei cuk pE cU [Bkt.] d. bùun,
bùanh ph%!. § pei coh pE OcH [Bkt.] d. bùanh k_ep. § pei dalik pE dlI
[Bkt.] d. bùanh ùit. § pei nung pE nU! [Bkt.] d. bùanh tùet. § pei paoh pE Op@H
[Bkt.] d. bùanh fùuc. § pei marang pE mr! [Bkt.] d. bùanh ph^çng. § pei
racam pE rc* [Bkt.] d. bùanh trùang.
pek p– [Bkt.] d. cûi. — pek tangey cûi bù&p; pek baoh tanah cûi trùai th!m.
pek p⁄ [Bkt.] fg. vuùçt, lâm cho f^"u. — mbuk ai tarung yau harek, tangin
adei pek njueh yau tathi (cdà tùoc anh rùçi nhè r!m, tay em vuùçt ph%&ng
f^"u nhè lè_!c ch%ai.
pel nya p⁄Â Z_ [Bkt.] d. (lângà Fùét B^çi.
pem p° [Bkt.] d. lu^çng. — pem takuh nduec lu^çng chu_çt ch_ay.
217
www.atabook.com
pen gaok p⁄ˆ Og@ [Bkt.] d. con cuùçn chiù"u.
pen p⁄ˆ [Bkt.] t. khùeo tay. — pen lo! khùeo tay lù&m.
pen saih p⁄ˆ ØSH [Bkt.] d. rù&n ng_èa, rù&n läi.
peng p⁄! [Bkt.] 1 fg. fùong. — peng jamang fùong c_oc.
peng p⁄! [Bkt.] 2 fg. hi%"u. — ai ndom pareng dahlak o peng hu anh nùoi tiù"ng
Phùap em ch%&ng hi%"u fè_!c. § peng p⁄! [Bkt.] 3 fg. nghe, véng l^!i. —
thau peng amaik ama biù"t véng l^!i cha m_e; ndom dua mbeng paje oh
thau peng nùoi hai l^én r^çi mâ ch%&ng biù"t nghe. § peng akaok panuec p⁄!
aOk@ pnV⁄Ç [Bkt.] kng. fùon ùy. § peng kadha p⁄! kD_ [Bkt.] fg. nghe
l^!i. — peng kadha urang taha hu sara si lah (tngà nghe l^!i ngè^!i giâ
mù!i cùo h_at muùçi mâ &n (liù"mà.
peng p⁄Ï [Bkt.] tiù"ng fùanh tr"n f^éu.
pep π⁄∏ [Bkt.] 1 fg. cn gaok g_&p, g_&p g¨!. — nao pep di jalan fi g_&p tr"n
fè^!ng; duis sak hake pep di thei (AGAà bº t_çi l¨çi r^çi tîm fù"n g_&p g¨!
ai¡. § pep π⁄∏ [Bkt.] 2 fg. f_ung f_ç.
per p⁄Â [Bkt.] fg. bay. — ciim per tama glai chim bay vâo r^èng; ahaok per
glaong mùay bay cao. § per biyer p⁄Â bIy⁄Â [Bkt.] fg. thùét th%"u, lèu
l_ac, (bayà tùan lo_an. — per biyer mang ni tel deh lèu l_ac féy fùo; mang
kal calah per biyer mang Birung Leng Dara (DVMà ngây trèù!c l_ac
bèù!c fi thùét th%"u t^è xùè L&ng Dara. § per magru p⁄Â mRgU_ [Bkt.] d. f_ai
sè.
pet p⁄Ê [Bkt.] d. fo_an. — sa pet akayet m_çt fo_an trùang ca.
pha P [Bkt.] kùy hi_"u ghi ph_u ém thùè hai mè!i ba c%ua b_ç ch¨è akhar thrah.
pha P_ [Bkt.] 1 d. tùep. — klau pha talei ba tùep déy.
pha P_ [Bkt.] 2 d. fûi. § pha praong P_ ORp# [Bkt.] d. mçng fùit.
phai ØP [Bkt.] t. gù&t. — hanguw phai th!m gù&t.
phaik ØP [Bkt.] fg. ti"u hùoa. — kaya mbeng mbuen si phaik mùon &n d¨"
ti"u hùoa.
phaing ØP! [Bkt.] cn phaiw xo%ang.
phait ØPÊ [Bkt.] rù&c. — gao jaoh phait céy g¨éy nghe rù&c. § phait phaot
ØPÊ OP@Ê [Bkt.] t. x_op x_ep. — baoh bilaong phait phaot trùai bùong
x_op x_ep.
phaiw ØP◊ [Bkt.] cn phaing xo%ang (tiù"ng v¨! c%ua v_ét b^&ng sânh, sùè, th%uy
tinhà. — kreh pacah manyi phaiw kùinh v¨! nghe fùanh xo%ang.
phak P_ [Bkt.] 1 d. cùai f_uc. — mak phak mai phak kayau dûng cùai f_uc
f_uc g¨ç. § phak P_ [Bkt.] 2 fg. f_uc. § phak gul P_ gUÒ [Bkt.] d. cùai
f_uc tuçng. § phak cakuw P_ ckU◊ [Bkt.] d. cùai f_uc vüm.
phak P_ [Bkt.] 3 fg. phùa. — anak phak lo ngap mbeng o truh con phùa quùa
lâm &n khçng l"n n%çi. § phak palah P_ plH [Bkt.] fg. phung phùi.
— anak juai phak palah jien padai lo juai con f^èng phung phùi ti^"n
c%ua lù&m chùè¡. § phak pabrai P_ pØRb [Bkt.] fg. phùa tan, phùa ho_ai.
— phak pabrai madhir kalan phùa nùat f^"n fâi l&ng t%ém. § phak
paraong P_ πOr@Ï [Bkt.] fg. phùa h%uy, tân phùa. — ra khameng phak
raong palei nagar k%e thû tân phùa lâng xùom qu" hè!ng.
phak P [Bkt.] t. l_e, nhanh. — nao phak fi l_e. § phak phak P P
[Bkt.] t. thùém thoùat. — phak phak thun bilan tapa blaoh thùém thoùat
th^!i gian (n&m thùangà fä trçi qua.
218
www.atabook.com
phala Pl_ [Bkt.] d. ph^én thè%!ng. — phala alin ka ra bijak ph^én thè%!ng
dânh cho trùi thùèc.
phang P! [Bkt.] d. ph%ang. — klep kabaw mang phang fém tréu b^&ng ph%ang.
phaok OP@ [Bkt.] (APCh,V. phùo, ph_u tùa. — ong phaok kati çng phùo ti.
phat PÊ [Bkt.] d. vong, h^çn ma (oan h^çnà. — mak phat bù&t h^çn, g_oi h^çn.
phaw P◊ [Bkt.] d. sùung, phùao. — cuh phaw bù&n sùung. § phaw kato P◊
kOt_ [Bkt.] d. sùung côke, sùung b^&ng ùçng tre (tr%e em ch!ià. — main cuh
phaw kato ch!i bù&n sùung côke. § phaw caraong P◊ cOr# [Bkt.] d.
sùung ùçng. — ngap phaw caraong pieh khik nagar fùuc sùung ùçng f%"
b%ao v_" qu" hè!ng. § phaw bingu P◊ bIfU_ [Bkt.] d. phùao bçng.
phik PI [Bkt.] 4 t. fù&ng. — jru phik ndei! thuùçc fù&ng quùa; mbeng phik
mbeng plak (tngà &n fù&ng &n chùat. § phik PI [Bkt.] 3 d. (njem-à rau
fù&ng. — aia bai njem phik canh rau fù&ng. § phik plak PI pL [Bkt.]
t. cay fù&ng chua chùat (fù&ng chùatà. — mbeng lisei sang nyu phik plak
biak &n c!m nhâ hù&n fù&ng chùat th_ét. § phik lisei PI lISE [Bkt.] kng.
nuùçt khçng vç c!m. — puec phik lisei bº ch%èi nuùçt khçng trçi c!m. §
Phik Tirai PI tØr [Bkt.] d. t"n m_çt vº vua Champa (1654-1657à.
phik PI [Bkt.] d. m_ét. — manyum phik caguw uùçng m_ét gùéu. § phik PI
[Bkt.] 2 d. cn juk phik ngè^!i y"u. — thei mai mang deh thei o, dreh
phik kau lo yaom sa urang (cdà ai v^" t^è fâng xa, giùçng ngè^!i y"u ta
ch%i ri"ng m_çt ngè^!i. § phik PI [Bkt.] 5 t. thu_çc v^" ru_çt. — kamuen
phik chùau ru_çt.
phim P§ [Bkt.] d. phim. — nao aiek phim fi xem phim.
phing PIÏ [Bkt.] t. v_ut. — caoh phing baoh bilaong nao fùa v_ut trùai banh fi.
phit PIÊ [Bkt.] t. no f^éy, no c&ng. — baoh phit qu%a no c&ng. § phit phit
PIÊ PIÊ [Bkt.] t. choai choai, mù!i lù!n. — anak dara birau phit phit
blaoh hu ra mai rah con gùai mù!i lù!n l"n mâ fä cùo ngè^!i tù!i dôm ngùo.
phu PU_ [Bkt.] t. ng^! v_èc. — bruk nan daok phu min vi_"c fùo côn ng^! v_èc
thçi.
phuai ØPV [Bkt.] fg. v¨éy tay. — phuai tangin v¨éy tay.
phuei PVE [Bkt.] 1 d. bûi nhûi (f%" m^çi l%èaà. § phuei PVE [Bkt.] 2 t. m%un, xùçp.
— khen bai phuei v%ai m%un; kayau ndaok phuei tabiak g¨ç m_uc vâ m%un
ra.
phuel PV⁄Ò [Bkt.] 1 d. n&ng suùét. — padai hu phuel lùua cùo n&ng suùét. §
phuel PV⁄Ò [Bkt.] 3 d. phèù!c fùèc. — nyu daok hu phuel nùo &n %! cùo
fùèc. § phuel PV⁄Ò [Bkt.] 2 d. cv phuer hiù"u. — anak hu phuel con cùo
hiù"u. § phuel dhar PV⁄Ò DÂ [Bkt.] d. phèù!c fùèc. — panuec siam
mang hu phuel dhar (tngà l^!i tùçt mù!i cùo phèù!c fùèc. § phuel yaom PV⁄Ò
Oy [Bkt.] tng. lùéy th%ao. — mbeng sa asit phuel yaom &n m_çt chùut g_oi
lâ lùéy th%ao.
phuer PV⁄Â [Bkt.] d. cv phuel hiù"u, phèù!c, fùèc. § phuer luw PV⁄Â lU◊ [Bkt.]
fg. nhù&m tù!i, tiù"n tù!i, lao tù!i, lao vâo. — phuer luw harei hadei
tambang hadah tiù"n tù!i ngây mai xùan l_an.
phun PUˆ [Bkt.] 1 d. gùçc, f^éu, vùçn. — mak phun klak hajung lùéy vùçn (gùçcà
b%o läi (ng_onà; hadiip phun v_! chùinh (v_! f^éuà. § phun PUˆ [Bkt.] 2 d.
cn phun kadha bâi (h_ocà. § phun PUˆ [Bkt.] 3 d. céy. — pala phun
tr^çng céy; phun ngaok glai céy tr"n r^èng. § phun kacan PUˆ kcˆ
[Bkt.] d. f^éu ti"n. § phun kayau PUˆ kyU⁄ [Bkt.] d. céy g¨ç. — phun
219
www.atabook.com
kayau deng di krâh ralong céy (g¨çà fùèng gi¨èa r^èng. § phun ti PUˆ tfl
[Bkt.] cn phun kacan f^éu ti"n. — bruk phun ti vi_"c f^éu ti"n; war bac
phun ti bu%çi h_oc f^éu ti"n. § phun darang PUˆ dr! [Bkt.] d. cn
Pandarang Phanrang. § phun thraow PUˆ ORT@◊ [Bkt.] d. céy leo, déy
bô. § phun nagar PUˆ ngÂ [Bkt.] d. c_èc bù&c vè!ng quùçc. — Harek
Kah Harek Dhei nan phun nagar Champa Harek Kah Harek Dhei lâ
vûng c_èc bù&c c%ua vè!ng quùçc Champa cü. § phun pajaih PUˆ pØjH
[Bkt.] d. nôi giùçng, c_çi r¨". — kanda ka lihik raong raih, palai phun
pajaih phap ilimo (DTLà e r^&ng mùét mùat rä r^!i, t_én di_"t c_çi r¨" v&n hùoa
dén t_çc. § phun phik PUˆ PI [Bkt.] 1 d. lai lºch, lùy lºch. — oh thau
phun phik nyu yau halei khçng biù"t lai lºch nùo nhè thù" nâo¡. § phun
phik PUˆ PI [Bkt.] 2 vch. ngè^!i tînh f^éu. — liman tel kraong Parik,
kau tuei phun phik mai mboh sagleng (ASPà voi fù"n sçng Phan Rùi, em
theo ngè^!i tînh f^éu mong fè_!c nhîn t_én m_&t.
phur PUÂ [Bkt.] fg. phun. — aia phur di kaplah tali nèù!c phun t^è hùçc fùa.
phut PUÊ [Bkt.] 1 fg. (ch_ayà thoùat. — takuh phut tabiak labang binuh chu_çt
ch_ay thoùat ra l¨ç ngùach; phut klah paje ch_ay thoùat r^çi. § phut PUÊ
[Bkt.] 2. ph_ut (tiù"ng tè_!ng thanh ch%i s_è xuùét hi_"n f_çt ng_çtà.
pi pfl [Bkt.] d. sùao. — ayuk pi th%çi sùao.
piak pY [Bkt.] d. b_o chùo b_o chùet.
pieh pY⁄H [Bkt.] 1 fg. cn pieh dânh. — pieh lisei kathei? dânh c!m cho ai?;
pieh jien ngap ndam dânh ti^"n lâm fùam. § pieh pY⁄H [Bkt.] 2 fg. cùét. @
ba jien nao pieh fem ti^"n fi cùét. § pieh pY⁄H [Bkt.] k. f%", f%" cho. —
mbut pieh wak akhar bùut f%" viù"t ch¨è; mata pieh maong mù&t f%" nhîn;
nao bac pieh thau akhar h_oc f%" cho biù"t ch¨è. § pieh pY⁄H [Bkt.] fg. cn
pieh cùét, f%", dânh.
pik pI [Bkt.] 1 tr tr. qua f^!i. § pik pI [Bkt.] 2 fg. nhù&m, ng%u. — mata pik
mata mblak (tngà mù&t nhù&m mù&t m%!. § pik mata pI mt_ [Bkt.] 1 fg.
nhù&m mù&t, chù"t. — tel harei ama pik mata nao fù"n ngây cha nhù&m
mù&t (chù"tà fi. § pik mata pI mt_ [Bkt.] 2. khçng thè!ng xùot. — pik
mata di urang rimbah khçng thè!ng xùot k%e nghêo khùçn.
pin pIˆ [Bkt.] (njem-à d. (rauà f^éu rîu.
pinyaong pIOz# [Bkt.] d. (lângà Câ Nhon.
plah pLH [Bkt.] fg. g&m, dù&t. — plah taow g&m dao. § plah kadaop pLH
kOd@∏ [Bkt.] fg. fùong khùç. — raglai plah kadaop ngè^!i Raglai fùong
khùç. § plah katep pLH kOt⁄∏ [Bkt.] fg. cn plah pakiep %ém nùach.
plaih ØpLH [Bkt.] 1 fg. trùanh, nùe. — plaih di rideh trùanh xe; plaih sa gah ka
urang nao trùanh sang m_çt b"n cho ngè^!i ta fi. § plaih ØpLH [Bkt.] 2 fg.
trùanh, xa lùanh. — thau kadha hagait o blaoh ai plaih di dahlak ch%&ng
hi%"u cùo chuy_"n gî mâ anh l_ai trùanh tçi; plaih di janâk xa lùanh cùai xùéu,
cùai ùac.
plait ØpLÊ [Bkt.] t. d_ep. — jan ka plait f_ép cho d_ep. § plait lait ØpLÊ ØlÊ
[Bkt.] t. d_ep lùep.
plak pL [Bkt.] t. chùat. — baoh hara plak trùai sung chùat. § plak mata pL
mt_ [Bkt.] t. cay mù&t. — biruw ndih tagok, daok plak mata mù!i thùèc
d_éy, côn cay mù&t.
plak p_L [Bkt.] t. d_ep. — jan pasei ka plak pieh ngap dhaong f_ép thanh sù&t
cho d_ep f%" lâm dao.
220
www.atabook.com
plan pLˆ [Bkt.] fg. cn planla thay thù", f_ai di_"n. § plan kala pLˆ kl_ [Bkt.]
fg. can thi_"p giùup ai. § plan bhap pLˆ B∏ [Bkt.] d. dén bi%"u.
plang mata pL! mt_ [Bkt.] t. quùang mù&t.
planla pLˆl_ [Bkt.] fg. cn plan f_ai di_"n. — planla ka manga wom f_ai di_"n
cho gia fînh.
plaong OpL# [Bkt.] fg. nh%ay. — plaong tapa ar hamu nh%ay qua b^! ru_çng;
plaong tagok daok ngaok phun nh%ay l"n ng^çi tr"n céy. § plaong sot
OpL# OsÊ [Bkt.] fg. nh%ay nhùot. — main plaong sot luc harei ch!i nh%ay
nhùot suùçt ngây.
plat pLÊ [Bkt.] fg. n%éy l"n.
plek pL– [Bkt.] kng. quùét. — mak ndih trun blaoh plek bù&t n^&m xuùçng mâ
quùét; plek dom mblaik quùét cho mùéy roi.
plek pL⁄ [Bkt.] fg. xoay. — plek anak nao xoay m_&t fi; plek anak mai xoay
m_&t l_ai. § plek likuk pL⁄ lIk_U [Bkt.] 1 fg. quay lèng. — daok plek
likuk di gep ng^çi quay lèng l_ai vù!i nhau. § plek likuk pL⁄ lIkU_ [Bkt.]
2 t. cn taglaoh fui, mû. — mata plek likuk mù&t mû.
plem pL° [Bkt.] d. (conà vù&t.
pleng gadeng pL⁄Ï gd⁄Ï [Bkt.] t. ng_ac nhi"n, ng¨! ngâng. — ai ngap dahlak
pleng gadeng biak anh lâm tçi ng¨! ngâng th_ét.
pleng pL⁄! [Bkt.] d. (céyà s%a.
pliw pLI◊ [Bkt.] t. hùup. — birah pliw sèng hùup; lamak pliw mata bùeo hùup
mù&t.
plom OpL* [Bkt.] d. (céyà trçm.
pluai ØpLV [Bkt.] d. bùi r_!. — mayah aek cang thruai mbeng pluai saong dak
(AGAà nù"u (g_&p mûaà fùoi mâ ch^! léu thî häy &n bùi r_! vù!i bùi fao (qua
ngâyà.
pluh pLUH [Bkt.] d. mè^!i, ch_uc. — pluh sa mè^!i m_çt; pluh dua mè^!i hai; yap
bak pluh fù"m f%u ch_uc.
pluk pLU [Bkt.] 1 d. thuy^"n f_çc m_çc. § pluk pUL [Bkt.] 2 d. cùai %ang, ch_éu
lù!n.
plut pLUÊ [Bkt.] t. ngù&n. — mbut tamrak plut viù"t chî ngù&n.
po Oπ⁄ [Bkt.] 1 d. ngâi, tr^!i, fùéng. — klaon likau di po thraong daong con
xin Ngâi cùèu vù!t; po deng di dua guk bira (tngà tr^!i ng_è tr"n hai b^!
vai. § po Oπ⁄ [Bkt.] 2 d. ch%u. — ngap po lâm ch%u; daok saong po %! vù!i
ch%u. § po Oπ⁄ [Bkt.] 3 fg. d_a, véng. — po anak ngap paje d_a¡ con lâm
r^çi. § po jabol Oπ⁄ jObÒ [Bkt.] d. th%u quÿ. § po tathit Oπ⁄ tTIÊ [Bkt.]
d. th^én sùang t_ao. § po tirai Oπ⁄ tIØr [Bkt.] tr tr. téu b_" h_a. § po thraiy
Oπ⁄ ØRTÁ [Bkt.] d. ch%u n_!. — ngap po thraiy ndom haber ndom lâ ch%u
n_! muùçn nùoi sao thî nùoi. § po daman Oπ⁄ dmˆ [Bkt.] d. ch%u fùam (khi
cùo fùam tangà. § po dahlak Oπ⁄ dhL [Bkt.] fg. véng d_a, l¨" f_ç. — anak
urang thau po dahlak con ngè^!i ta biù"t véng d_a (l¨" f_çà. § po di Oπ⁄ dfl
[Bkt.] 1 d. ch%u t_oa. — ngap po di war nyaom lâm ch%u t_oa bu%çi h_op. §
po di Oπ⁄ dfl [Bkt.] 2 d. ch%u tºch. — po di aia Biet Nam ch%u tºch nèù!c
Vi_"t Nam. § po di Oπ⁄ dfl [Bkt.] 3 d. ngè^!i lâm ch%u cho cu_çc ch!i ùu
tim. § po di Oπ⁄ dfl [Bkt.] d. bia fùa fùèng hâng chùinh gi¨èa c%ua tè_!ng
Kùut. § po dok Oπ⁄ Od [Bkt.] d. tèù!ng c^ém c^!. § po patrai Oπ⁄ pØRt
[Bkt.] d. hoâng thè_!ng. — sinit ginreh po patrai dahlak likau tapah
sari (Aà çi¡ Hoâng thè_!ng nhi^"u phùep th^én thçng, con xin th^" t^è b%o. §
221
www.atabook.com
po palei Oπ⁄ plE [Bkt.] d. giâ lâng, ch%u lâng. — harek giruak juak po
palei (tngà c%o cùu ph%u ch%u lâng. § po palieng Oπ⁄ plY⁄! [Bkt.] d. chùèc vº
c%ua hai quan f^éu tri^"u. § po per Oπ⁄ p⁄Â [Bkt.] d. giùao sï. § po bia Oπ⁄
bY_ [Bkt.] d. hoâng h_éu. — pathau tagok po bia trînh l"n hoâng h_éu. §
po brei Oπ⁄ RbE [Bkt.] t. phùu b%ém, thi"n phùu. — jak po brei cùai khçn
thi"n phùu. § po yang Oπ⁄ y! [Bkt.] d. th^én, th^^én linh. — po yang pakah
payua th^én linh phô tr_!. § po labadhi Oπ⁄ l_bDfl [Bkt.] tg. t"n g_oi em
nh%o trong l¨" phùat th_" c%ua ngè^!i Ch&m Bâni. § po wal Oπ⁄ vÒ [Bkt.] t.
(conà ch%u chu^çng, f^éu fân. — kabaw po wal con tréu ch%u chu^çng,
tréu f^éu fân. § po sapajieng Oπ⁄ spjY⁄! [Bkt.] d. th^én sùang t_ao, hùoa
cçng. § po sapalai Oπ⁄ spØl [Bkt.] d. th^én h%uy di_"t. § po sang Oπ⁄ S!
[Bkt.] d. ch%u gia. — po sang daok di sang (tngà ngè^!i ch%u gia %! trong
nhâ. § po hamu Oπ⁄ hmU_ [Bkt.] d. ch%u ru_çng. § po haluw aia Oπ⁄ hlU◊
aY_ [Bkt.] d. th^én gi¨è ngu^çn nèù!c.
pok Oπ [Bkt.] fg. b^çng, bèng, néng. — pok ahar bèng bùanh; pok anak
b^çng con. § pok klaon Oπ OkL@ˆ [Bkt.] fg. cùét mînh. — cang hagait
wek blaoh o pok klaon côn f_!i chi mâ ch%&ng cùét mînh. § pok gleh Oπ
gL⁄H [Bkt.] fg. kh_ép kh%"nh, câ nhù&c. @ nao pok gleh fi kh_ép kh%"nh. §
pok chep Oπ C⁄∏ [Bkt.] fg. cùét tiù"ng, l"n tiù"ng. — pok chep daoh
cùét tiù"ng hùat; pok chep ew lac l"n tiù"ng k"u ca. § pok ja Oπ j_ [Bkt.]
fg. tçn tr_ong, tçn kùinh. — pok ja ra taha, rieng ba rinaih asit tçn kùinh
ngè^!i giâ, d¨én dù&t tr%e nh%o. § pok jaw Oπ j◊ [Bkt.] fg. giao tr%a. —
khing kamei o bak bar, gah kamei pok jaw cèù!i v_! khçng n"n thén, bº
nhâ f^&ng gùai (mang fià giao tr%a l_ai. § pok tangin Oπ tfIˆ [Bkt.] fg.
chù&p tay. — pok tangin kakuh chù&p tay l_ay. § pok naong Oπ On@Ï
[Bkt.] fg. qu%éy gùanh. § pok ndaw Oπ Î◊ [Bkt.] fg. rùut gè!m. § pok
patao Oπ pOt@ [Bkt.] fg. tçn vè!ng. — harei pok patao ngây tçn
vè!ng. § pok payua Oπ pyV_ [Bkt.] fg. kùy thùac. — pok payua anak
matuw kùy thùac con r%" (khi fä xong fùam cèù!ià. § pok paaon Oπ
pOAˆ [Bkt.] fg. kùinh biù"u. § pok bingu Oπ bIfU_ [Bkt.] fg, chm. cn
pok baoh bingu bù&t bçng (khi d_"tà. § pok baok Oπ Ob@ [Bkt.] t. bº
quai bº. — anak rinaih pok baok tr%e con bº quai bº. § pok baol Oπ
Ob@Ò [Bkt.] fg. (DVMà trèng binh. § pok baol tabiak Oπ Ob@Ò tbY
[Bkt.] fg. (DVMà xuùét quén. — pok baol tabiak masuh xuùét quén
chiù"n fùéu. § pok mata Oπ mt_ [Bkt.] fg. ngèù!c mù&t. — pok mata
maong ngèù!c mù&t nhîn. § pok mayaom Oπ mOy [Bkt.] fg. tuy"n
dè!ng. — pok mayaom dom anak seh bac krah tuy"n dè!ng cùac em
h_oc sinh gi%oi. § pok yam Oπ y* [Bkt.] fg. cùét bèù!c.
pol OpÒ [Bkt.] t. (mûià thum th%um, (mûià inh %inh.
pom Op* [Bkt.] d. châ, lûm. — pom daruai châ gai; tapay nduec luak tama
pom phun con th%o ch_ay chui vâo lûm céy.
pong OpÏ [Bkt.] d. r!m. — mbuk pong fùçng r!m; ba pong tabiak r_a r!m
(khi fä f_ap lùua xongà.
porami Oπ_rmI [Bkt.] d. r^&m. — malem porami f"m r^&m.
prah RpH [Bkt.] fg. bè!i. — manuk prah haluk gâ bè!i fùét. § prah duah RpH
dVH [Bkt.] fg. bè!i mùoc, bù!i tîm. — manuk prah duah mbeng con gâ
bè!i mùoc kiù"m &n.
222
www.atabook.com
prai ØRp [Bkt.] 2 fg. väi, r%ai. — prai cuah väi cùat; prai padai ka ada väi
thùoc cho vºt. § prai ØRp [Bkt.] 1 fg. fùa h_éu. — asaih prai ng_èa fùa h_éu.
praih ØRpH [Bkt.] fg. r%u th^ém, r%i tai. § praih praih ØRpH ØRpH [Bkt.] t. r%a rùich.
— hajan praih praih luc harei mèa r%a rùich suùçt ngây. § praih saih ØRpH
ØsH [Bkt.] d. (ula-à rù&n läi.
praik ØRp [Bkt.] 1 t. nhi^"u, quùa, v_&t. — ndom prait nùoi nhi^"u fi^"u v_un v_&t;
nagar nan mada kaya di riim prait (APPà xùè s%! fùo giâu c%ua c%ai, m_oi
thùè nhi^"u vç sùç k%". § praik kataik ØRp kØt [Bkt.] t. t%un m%un, lù&t
nhù&t.
praik ØRp [Bkt.] 2 t. gù&t. — amraik heng praik dù!t cay gù&t; pandiak prait
nù&ng gù&t.
praittarabi ØRpÊtrbfl [Bkt.] d. cv praittik qu%a fºa c^éu, m_&t fùét. — kaong
pamre trun marai tel ala praittarabi (DVMà hùat m^èng v^" ti¨"n fèa v^"
m_&t fùét.
praittik ØRpÊtI [Bkt.] d. cv praittarabi trùai fùét. — praittik jang magei,
tajot sala jang tatuen (AGAà trùai fùét cüng lung lay, ém ti cüng rung
f_çng.
prak Rp_ [Bkt.] t. tiù"ng l%èa n%ç, tiù"ng mèa r!i. § prak prak Rp_ Rp_ [Bkt.]
lùçp bùçp, l_çp b_çp (tiù"ng mèa r!ià. — hajan laik prak prak ngaok
pabung kiak mèa r!i l_çp b_çp tr"n mùai ngùoi.
prakap Rp_k∏ [Bkt.] d,cü. thu_ét fùéu gè!m.
prakar Rp_kÂ [Bkt.] 1 d. cung cùach. § prakar Rp_kÂ [Bkt.] 2 d. tiù"t m_uc.
pran Rpˆ [Bkt.] 1 d. b%an thén, cùa nhén. § pran Rpˆ [Bkt.] 2 t. t", cùum. —
ruak pran b_"nh t" li_"t.
Praoh ORp@H [Bkt.] d. (lângà Xùom Trùo.
praok ORp@ [Bkt.] 2 d. (conà sùoc. § praok ORp@ [Bkt.] 1 d. cn anék praok
tr%e con. — praok nan main bingal mùéy fùèa tr%e ch!i nghºch. § praok
patra ORp@ pRt_ [Bkt.] d. h^çn con nùit chù"t y%"u. § praok lingan ORp@
lIFˆ [Bkt.] d. nù&p cây.
praong ORp# [Bkt.] t. lù!n. — praong libaih lù!n h!n hù"t; sang praong c&n nhâ
lù!n; ngap mbeng praong lâm &n lù!n; urang praong ngè^!i lù!n; drah
praong mau lù!n. § praong akaok ORp# aOk@ [Bkt.] 1 t. to f^éu. —
praong akaok je daok gila to f^éu mâ d_ai. § praong akaok ORp# aOk@
[Bkt.] 2 kng. nhùat gan (to f^éuà. — ban praong akaok th^&ng nhùat gan. §
praong tathan ORp# [Bkt.] t. hûng vï, f^ç s_ç. — ginuh di nagar cek
praong tathan (PCà hâo quang tr"n vûng nùui f^çi hûng vï. § praong di
praong ORp# dfl ORp# [Bkt.] t. vï f_ai. — pakreng sa dit biya praong di
praong cai trº m_çt vè!ng quùçc vï f_ai. § praong thun ORp# TUˆ [Bkt.] t.
lù!n tu%çi. — ndom puec thau krân saong urang praong thun nùoi n&ng
ph%ai phùep vù!i ngè^!i lù!n tu%çi. § praong drei ORp# RdE [Bkt.] t. to xùac. §
praong dhar ORp# DÂ [Bkt.] d. cçng fùèc lù!n. § praong pabah ORp# pbH
[Bkt.] t. h¨çn hâo, h¨çn lùao. — praong pabah saong urang taha h¨çn lùao
vù!i ngè^!i giâ c%a. § praong pabha ORp# pB_ [Bkt.] t. lù!n lao. § praong
preng ORp# Rp⁄! [Bkt.] t. to tùat, lù!n lao. — oh hagait praong preng lo o!
ch%&ng cùo gî to tùat lù&m¡. § praong mbeng ORp# µ⁄! [Bkt.] t. tham &n. §
praong rup ORp# rU_∏ [Bkt.] t. to con. § praong sep ORp# s⁄∏ [Bkt.] fg. to
tiù"ng. — dua urang praong sep saong gep hai ngè^!i to tiù"ng vù!i nhau.
§ praong hatai ORp# hØt [Bkt.] t. to gan, c%a gan. — praong hatai nde
223
www.atabook.com
phik (tngà to gan lù!n m_ét; bruk nan nyu khin ngap, praong hatai biak
vi_"c fùo mâ hù&n dùam lâm, to gan th_ét¡.
prap Rp∏ [Bkt.] t. sùat c_anh. — prap jih hang sùat b^!. § prap parap Rp∏ pr∏
[Bkt.] t. g^én, b"n, sùat c_anh.
prek Rp⁄ [Bkt.] 1 d. thºt b^éy nh^éy. § prek Rp⁄ [Bkt.] 2 d. cn pek x!, cûi.
prék RpË [Bkt.] chm. dao d_"t. — prâk manyim aban dao d_"t dâi (khung
lù!nà; prâk manyim dalah dao d_"t ngù&n (khung nh%oà.
Prem Dit Rp° dIÊ [Bkt.] d. cv Pram Madit t"n, m_çt nhén v_ét trong v&n
chè!ng Ch&m ( bù&t ngu^çn t^è trè^!ng ca Ramayanaà.
pren Rp⁄ˆ [Bkt.] d. (céyà trâm.
prén RpËˆ [Bkt.] d. sùèc. — prân nde prân liman sùèc nhè sùèc voi; hu prân
thah pasei, hu harei jieng jarum (tngà cùo cçng mâi sù&t cùo ngây n"n
kim. § prén manuh crih RpËˆ mnUH RcIH [Bkt.] d. k^y cçng. — prân
manuh crih padeng jieng bimong kalan k^y cçng xéy d_èng ngçi thùap. §
prén yawa RpËˆ yv_ [Bkt.] d. sùèc l_èc. — hu prân yawa cùo sùèc l_èc;
limah prân yawa ka bengsa cçng hiù"n sùèc l_èc cho fùét nèù!c.
préng RpË! [Bkt.] d. ph"n.
prew ORp⁄◊ [Bkt.] fg. la. — prew tating tangi la inh tai. § prew aot ORp⁄◊
Oa@Ê [Bkt.] fg. hùet.
prik tangi RpI tffl [Bkt.] d. mâng nhï.
pruai ØRpV [Bkt.] fg. r%ai, rù&c. — pruai brah ka manuk r%ai g_ao cho gâ.
pruec RpV⁄Ç [Bkt.] d. ru_çt. — pruec libaih ru_çt th^èa; pruec luc kù"t trâng;
pruec mada ru_çt non; pruec taha ru_çt giâ.
pruh RpUH [Bkt.] fg. trâo, phun. — pruh aia phun nèù!c; aia pruh nèù!c trâo. §
pruh prah RpUH RpH [Bkt.] fg. tr^&n tr_oc. — pruh prah luc malem o ndih
hu tr^&n tr_oc suùçt f"m khçng ng%u fè_!c. § pruh pruh RpUH RpUH [Bkt.] fg.
trâo ra nhi^"u, giân gi_ua. — aia mata pruh pruh nèù!c mù&t giân gi_ua.
puah pVH [Bkt.] d. (khen-à kh&n (kh&n trù&ng th^éy Xù"à.
puak pV [Bkt.] fg. suùçt, tuùçt. — puak hala suùçt lùa; puak padai suùçt lùua
(b^&ng tayà.
pubha pUB_ [Bkt.] d,id. fi^"u, kho%an.
puc pUÇ [Bkt.] fg. cv puic dùèt, chùém dùèt.
puec pV⁄Ç [Bkt.] 1 fg. nùoi. — thei thau puec baoh kruec klau baoh (tngà ai
biù"t (&nà nùoi thî fè_!c ba trùai cam. § puec pV⁄Ç [Bkt.] 2 fg. h%oi. — puec
kamei h%oi v_!. § puec pV⁄Ç [Bkt.] 3 fg. h%oi (mè_!n, vayà. — puec rideh
di thei h%oi mè_!n xe c%ua ai. § puec pC⁄Ç [Bkt.] 4 fg. ch%èi, r^éy. —
puec ka nyu maluw mbaok ch%èi cho hù&n h%ç m_&t; juai puec ka urang
juai f^èng ch%èi ngè^!i ta. § puec anaih pV⁄Ç aØnH [Bkt.] fg. van nâi,
n&n n%i. — cang puec anaih ka mang haiy f_!i n&ng n%i mù!i èng thu_én. §
puec chaw pV⁄Ç C◊ [Bkt.] fg. r%i tai. — dua urang puec chaw saong
gep hai ngè^!i rî tai nhau. § puec chem pV⁄Ç C° [Bkt.] fg. ch¨èi bùong
giùo, x%ia xùoi. § puec truh pV⁄Ç RtUH [Bkt.] fg. t^è, t^è b%o. — puec truh di
anâk t^è con. § puec thait pV⁄Ç ØTÊ [Bkt.] fg. tînh t_è. — puec thait
saong dara tînh t_è vù!i gùai. § puec pajhing pV⁄Ç pJIÏ [Bkt.] fg. ùam
ch%i. § puec lac pV⁄Ç lÇ [Bkt.] fg. r^éy la, mù&ng m%o. — juai puec lac ka
anâk bik lo juai f^èng r^éy la cho con cùai nhi^"u.
224
www.atabook.com
puei pVE [Bkt.] 1 d. cv apuei l%èa. — apuei pong padam drah (tngà l%èa r!m
mau tù&t. § puei pVE [Bkt.] 3 d. (ula-à läi kim. § puei pVE [Bkt.] 2 fg. lùai
f%çi hèù!ng. — puei gaiy lùai thuy^"n f%çi hèù!ng.
puen pV⁄ˆ [Bkt.] fg. n^&m thu mînh. — asau puen chùo n^&m thu mînh. § puen
kandap pV⁄ˆ kÎ∏ [Bkt.] fg. khùum nùum. — tama sang urang mada
blaoh puen kandap yau takuh njep aia vâo nhâ k%e giâu mâ khùum nùum
nhè chu_çt ph%ai nèù!c.
puh pUH [Bkt.] 1 d. r¨éy. — jah glai ngap puh phùat r^èng lâm r¨éy; puh tangey
r¨éy (tr^çngà bù&p. § puh pUH [Bkt.] 2 d. (aia-à cv hapuh ch%çi. § Puh pUH
[Bkt.] 3 d. (lângà Thanh V_u.
puic pVIÇ [Bkt.] t. cv puc dùèt, chùém dùèt. — puic war bac phunti bu%çi h_oc
f^éu ti"n chùém dùèt. § puic pac pVIÇ pÇ [Bkt.] t. m_at f^!i, tân m_at. —
puic pac abih sa phun pajaih nyu tân m_at c%a dông h_o nùo. § puic po lisi
pVIÇ Oπ_ lISfl [Bkt.] t. t_én hù"t, hù"t sùç.
puis pVIÍ [Bkt.] d. (bilan-à thùang 11 Ch&m. § puis paréng pVIÇ prË! [Bkt.] d.
ng_on sùong, hoa sùong (bi%"nà. § Puis Saki pVIÇ skfl [Bkt.] d. t"n m_çt f_ép
g^én Ninh Hôa.
puk pU [Bkt.] 1 d. vânh xè!ng lçng mây. — ndih barah puk mata ng%u
(fù"nà sèng vânh xè!ng lçng mây (ng%u fù"n sèng hùup mù&tà. § puk pU
[Bkt.] 2 d. xùom. — puk urang xùom ngè^!i khùac. § puk pU [Bkt.] 3 d.
(manyak-à fên d^éu chai. § puk thaik pU ØT [Bkt.] d. f_çi hînh. —
tamia tuei puk thaik mùua theo f_çi hînh. § puk pak pU p [Bkt.] d.
thén quyù"n. — puk pak nyu blaoh nyu o thau pandik thén quyù"n hù&n
mâ hù&n ch%&ng c%am thùéy fau xùot.
pukar pUkÂ [Bkt.] d. giùçng, lo_ai.
pur pUÂ [Bkt.] d, Skt. fçng. — adih pur hèù!ng fçng.
purambak pUrµ [Bkt.] d. cn purawak (rù&nà h%ç mang.
purmata pUÂmt_ [Bkt.] t,cü. hoân thi_"n, hoân mÿ.
Putirai pUtIØr [Bkt.] d. t"n m_çt vº vua Champa.
putrai pUØRt [Bkt.] d. vua. — Po ganreh putrai hoâng thè_!ng.
ra - r
ra r {tra} kùy hi_"u ghi ph_u ém thùè ba mè!i c%ua b_ç ch¨è Akhar Thrah.
ra r_ {tra} d. ngè^!i. — ra kande ho_an quan; ra ginup ngè^!i quùy phùai; o
mboh manuis mboh ra mai ch%&ng th°ay ngè^!i nâo tù!i. § ra
kapaklima r_ kpl^M_ {tra} d. vö tèù!ng.
rabang rb! {tra} d. cv ribang c^éu. — ngap rabang tapa kraong lâm c^éu
qua sçng.
rabaong rOb# {tra} d. cv ribaong mè!ng. — rabaong ina mè!ng cùai;
rabaong anâk mè!ng con; rabaong lah mè!ng thùao; rabaong tanu
mè!ng gô; rabaong dhaong mè!ng séu; rabaong likei mè!ng nùui
(mè!ng f_ècà; rabaong kumei mè!ng fùét b^&ng (mè!ng cùaià.
rabep rb⁄∏ {tra} d. fân (f^!nà cô. — uak rabep kùeo f^!n cô. § rabep mari
rb⁄∏ mrfl {tra} d. fân fºch.
Rabha Ralaow rB_ rOl@◊ {tra} d. m_çt t"n lâng thu_çc vûng Tuy Phong
(ASPà. § rabha hatai rB_ hØt {tra} fg. tînh nghi. — rabha hatai ka
bruk nyu ngap tînh nghi v^" vi_"c lâm c%ua hù&n.
225
www.atabook.com
rabha rB_ {tra} 1 d. ph^én, kho%an, m_uc. — parabha chia ph^én. § rabha
rB_ {tra} 2 fg. chia. — rabha dua phén hai; rabha jieng klau jieng
pak chia ba chia bùçn.
rabiul awal rbflaUÒ avÒ {tra} d. thùang 3 H^çi giùao. § rabiul ahier
rbflaUÒ ahY⁄‰ {tra} d. thùang 4 H^çi giùao.
rabiyeng r_b^y⁄! {tra} 1 d (DWMà. cv radiyeng tûy tûng. — nao saong po
di hu sa tapuer rabiyeng thùap tûng ch%u tºch cùo m_çt foân tûy tûng. §
rabiyeng r_b^y⁄! {tra} 2 d. n¨è t^y, k%e h)au c_én.
rabuk rbU_ {tra} d. cv ribuk bäo. — hajan rabuk mèa bäo; rabuk pak
urang ikak sang palei drei (tng) bäo %! xùè ngè^!i, bu_çc nhâ lâng mînh.
§ rabuk tathaow rbU tOT@◊ {tra} d. giçng bäo. — rabuk tathaow
mai tel giçng bäo tù!i.
rabun rabuw rbU˜ rbU◊ {tra} t. vç sùç. — manuis nao rabun rabuw ngè^!i
fi vç sùç k%".
rabung rbU! {tra} d. cv ribung m&ng (treà. — sa akaok rabung m_çt f_ot
m&ng; rabung par m&ng cao; rabung thu m&ng khç; rabung mada
m&ng non.
rabuw rbU◊ {tra} cv ribuw ngân. — dua rabuw urang hai ngân ngè^!i.
racaol rOc@Ò {tra} t (idà. r°oi lo_an, l_çn x_çn. — rakuh rakuen racaol tînh
hînh l_çn x_çn.
racaow rOc@◊ {tra} fg. cv ricaow tù&m, g_çi, t¬ay u°e (cùo tÈnh th)an bÈà. —
racaow bihacih g_çi cho s_ach; racaow akaok g_çi f)au; panuec racaow
l^!i g_çi (tgà; racaow ka urang ruak g_çi cho ngè^!i b_"nh.
racem rc° {tra} t. giôn. — ahar racem bùanh giôn; ger weng racem buen si
jaoh cùan li)em giôn d¨" g¨éy.
raci rcfl {tra} 2 t. chÈnh xùac. — ndom baraci nùoi chÈnh xùac. § raci rcfl
{tra} 3 t. chu fùao. — manuh manang biak raci tÈnh n°et th_ét chu fùao. §
raci rcfl {tra} 1 d. t"n m_çt lo_ai hoa f_ep.
racih r_c^H {tra} d. h_oa sï.
rada rd_ {tra} d. cv rida gùac, sân cao. — rada ging giân bù"p; rada ciew
gùac chiù"u. § rada thin rd_ TI˜ {tra} d. tr^én (nhâà.
radabuak r_dbV {tra} d. th_! fi_"n.
radak rd {tra} 1 d. thùè t_è. — ramik pangin jaluk hu radak d_on chùen bùat
cùo thùè t_è. § radak rd {tra} 2 fg. bùç trùi, t%ç chùèc. — radak ka hu nok
bùç trùi cho cùo tr_ét t_è, lù!p lang; radak bruk ngap mbeng anguei t%ç chùèc
cçng vi_"c lâm &n.
radec rd⁄Ç {tra} t. t^è t^è, ch_ém. — ngap radec baik lâm ch_ém thçi. §
radec radec rd⁄Ç rd⁄Ç {tra} t. t^è t^è. — yam nao radec radec bèù!c
fi t^è t^è; brei ka aia tanjaoh radec radec cho nèù!c nh%o gi_ot t^è t^è.
radeh rOd⁄H {tra} d. cv rideh xe. — radeh nao aia Trang xe fi Nha Trang;
jien radeh ti^"n xe.
radem radem rd° rd° {tra} t. bùat ngùat, bao la. — tanran hamu radem
radem f^çng ru_çng bùat ngùat.
radhi radhuel rDfl rDV⁄Ò {tra} t. "m dºu, "m ùai. — asaih nduec radhi
radhuel ng_èa ch_ay "m.
radhuel rDV⁄Ò {tra} t. "m. — dai ayun ka radhuel fèa vöng cho "m.
radinan rdIN˜ {tra} f. chùung (lü gi_&cà. — radinan pabinis buel bhap lü
gi_&c tân sùat qu^én chùung.
226
www.atabook.com
radiyeng r_d^y⁄! {tra} d. cv rabiyeng tûy tûng, k%e h)au c_én, n¨è t^y.
raduh rdUH {tra} d. dén fen. — mak dom raduh nao bek jalan bù&t dén fen
fi fù&p fè^!ng.
ragan rg˜ {tra} d. s_è t¬on th°at, thi_"t h_ai. — ragan hadei di kalin s_è t¬on th°at
sau cu_çc chi°en.
Ragaok rOg@ {tra} d. (lângà Trî Fùèc (Phan RÈà.
rageh rg⁄H {tra} 1 t. x°on. — mata rageh mù&t x°on. § rageh rg⁄H {tra} 2 fg.
cv lageh ham mu°on, tham lam. — rageh di jien ham mu°on ti)en b_ac;
di thau jhak hatai rageh mata di urang khçng bi°et ganh ghùet vî tham
lam c%ua c%ai k%e khùac. § rageh tathrét rg⁄H tRT¨ˇ {tra} d. d_uc v_ong.
— ngap ka thah bilah rageh tathrât lâm th%oa män d_uc v_ong. § rageh
mata rg⁄H mt_ {tra} f. n¬oi mùau tham. — mboh urang mada blaoh
rageh mata th°ay ngè^!i ta lâm &n giâu cùo mâ n¬oi mùau tham.
ragei rg‡ {tra} d. th_!. — ragei phun th_! chùanh; ragei ndok th_! ph_u; ragei
patia th_! rên; ragei kayau th_! m_çc; ragei mah pariak th_! b_ac.
ragek rg⁄ {tra} p. vÈ nhè, vÈ ph%ong, gi%a s%è nhè. — ragek hu bruk nan gi%a
s%è chuy_"n fùo cùo th_ét.
ragem rg° {tra} d. fi_"u (nh_acà. — ragem ginang fi_"u tr°ong; ragem saranai
fi_"u kên; mak ragem l°ay fi_"u; laik ragem fùung fi_"u; hla ragem hôa
fi_"u.
Rager rg⁄‰ {tra} d. (lângà La Gân (Phan RÈà.
ragi ragan rgfl rg˜ {tra} t. trùai tÈnh, ngè_!c ng_ao, ng¨ç ngè_!c. — dom puec
ragi ragan nùoi n&ng ngè_!c ng_ao.
raglac rgLÇ {tra} d. ph_am nhén. — mak raglac ba tama sang danuh fèa
ph_am nhén vâo nhâ tû.
raglac r_gLÇ {tra} d. ph_am nhén. — mak raglac karek tama dalam sang
danuh bù&t ph_am nhén nh°ot vâo nhâ tû.
Raglai rØgL {tra} d. ngè^!i Raglai. — Cam saai Raglai adei (tng) ngè^!i
Ch&m anh, ngè^!i Raglai em.
ragleng rgL⁄! {tra} d. m_uc t%è.
ragleng r_gL⁄! {tra} d. m_uc t%è.
rah rH {tra} 1 d. fè^!ng h)am. § rah rH {tra} 2 fg. d_ao. — nao rah fi d_ao.
§ rah rH {tra} 4 t. d_oc. — rah jalan d_oc fè^!ng. § rah gleng rH gL⁄!
{tra} fg. du lºch. — pathak canar rah gleng trung tém du lºch. § rah
bah rH bH {tra} fg. quanh qu¬an, d_ao (nùoi chungà. — nao rah bah
yeng ni min fi quanh qu¬an quanh féy thçi. § rah mai rH Øm {tra} léu
nay. — mang rah mai t^è léu nay. § rah rah rH rH {tra} vén vén. §
rah rai rH Ør{tra} xèa nay. — rah rai ai jang yau nan xèa nay anh
cüng th°e.
rah rH {tra} 3 fg. ph%a. — rah padai ka ndap ph%a lùua cho b^&ng.
rahai rØh {tra} fg. phai l_at, phai nh_at. — rahai alak phai men rè_!u.
rahey rh⁄Á {tra} 1 fg. bù!t, thuy"n gi%am. — ruak rahey paje b_"nh thuy"n
gi%am r)oi. § rahey rh⁄Á {tra} 2 t. vç lo, vç tè l_è. — sa ray diip rahey
m_çt cu_çc s°ong vç tè l_è.
rahhim rHh& {tra} d. bu)ong trùèng.
rahi rahua rhfl rhV {tra} t. c_èc kh¬o. — rai diip rahi rahua cu_çc s°ong c_èc
kh¬o.
rahua rhV_ {tra} t. c_èc kh¬o.
227
www.atabook.com
rai Ør {tra} t. cv arai (h_at lùuaà r_ung, (lùuaà räi. § rai tok Ør Ot {tra} fg.
chi°em h¨èu. — rai tok mbeng anguei urang chi°em h¨èu c%ua c%ai ngè^!i
khùac. § rai pik Ør p^ {tra} fg. (cüà dân quén. — rai pik ataong trun
tanran dân quén fùanh xu°ong f)ong b^&ng. § rai brai Ør ØRb {tra} t. cv
brai rai rä r^!i, tan tânh. — calah rai brai tan tùac rä r^!i. § rai rak Ør
r {tra} d. th°e h_". — rai rak khaol ita th°e h_" chùung ta.
raih ØrH {tra} fg. m¬o, r_ach. — raih tung m¬o b_ung; raih hala kayau r_oc lùa
céy. § raih raih ØrH ØrH {tra} t. l_ép c_ép. — tatek drei raih raih run
l_ép c_ép.
raim Ør* {tra} fg. vi)en, k°et ren. — raim jih khen k°et ren vâo vùay.
raing Ør! {tra} 1 d. mê, trÏ (c°ot b^&ng g¨ç ho_&c tre %! vùach f°at f¬e l_!p tranh, f¬e
trùat f°atà. § raing Ør! {tra} 2 fg. l_&ng theo. — raing tuei kaong paga
l_&ng theo hânh râo.
raiy ØrÁ {tra} 1 t. °om nhùach, g)ay r_ac. — sa mbeng cei hakik ruak, raiy rup
dahlak yaom nde candieng (ACB) m_çt l)an anh fau °om, thén em g)ay
r_ac chÏ côn b^&ng ngùon tay ùut. § raiy ØrÁ {tra} 2 t. l_&ng l^!. — aia
nduec raiy nèù!c ch%ay l_&ng l^!. § raiy baiy ØrÁ ØbÁ {tra} t. g)ay gô,
êo u_çt. — ruak raiy baiy fau kinh ni"n. § raiy raiy ØrÁ ØrÁ {tra}
t. rÈu rÈu. — aia nduec raiy raiy nèù!c ch%ay rÈu rÈu. § raiy raow ØrÁ
Or@◊ {tra} 1 fg. rùon rùen. — takai raiy raow tuei Sah Sakei (ASP) chén
rùon rùen theo Sah Sakei. § raiy raow ØrÁ Or@◊ {tra} 2 fg. lén la, lô
mô. — raiy raow mai ngap krân lén la tù!i lâm quen; raiy raow tama
sang lô mô vâo nhâ.
raja rj_ {tra} d (idà. cv rija l¨" mùua. — ngap raja lâm l¨" mùua. § raja
thraiy rj_ ØRTÁ {tra} (tgà. l¨" mùua tr%a n_!. § raja dayep rj_ dy⁄∏
{tra} (tgà. l¨" mùua ban f"m. § raja nagar rj_ ng‰ {tra} (tgà. l¨" mùua
lù!n. § raja paaen rj_ πOA˜ {tra} (tgà. l¨" mùua m^èng sau khi th_u
chùèc. § raja patruh rj_ πRtUH {tra} (tgà. l¨" mùua tçn chùèc vü sè. §
raja harei rj_ hr‡ {tra} (tgà. l¨" mùua ngây. § raja hiai rj_ ØhY
{tra} (tgà. l¨" mùua tr%a n_! léu f^!i.
rajaais rj_a^Í {tra} d. tri)eu fînh. — dalam rajaais Campa trong tri)eu
fînh Champa.
rajabol r_jObÒ {tra} d. thè^!ng dén. — diip yau sa rajabol s°ong nhè m_çt
thè^!ng dén.
rajak rj {tra} d. hi)en nhén, ngè^!i hi)en tâi, nhén tâi. — patao paruah
dom rajak nhâ vua tuy¬en ch_on nh¨èng k%e hi)en tâi.
rajakar rj_k‰ {tra} 1 d (cüà. chi°eu chÏ, v&n thè. — puec rajakar f_oc chi°eu
chÏ. § rajakar rj_k‰ {tra} 2 d. tri)eu th)an.
rajaki rjkfl {tra} d (cüà. c%ua b°o thÈ.
rajakri rjRkfl {tra} d (cüà. thùèc &n, th_èc ph¬am.
rajam rj* {tra} d. giân. — rajam kadaoh giân b)au; an di janak tok siam,
an di rajam pluai thraow liwik trùanh (nhºnà fi)eu d¨è f¬e g_&p fè_!c fi)eu
lânh, nhè^!ng (khoan hùaià n!i giân f¬e déy bÈ leo dâi léu.
rajathep r_jT⁄∏ {tra} d. k%e hên h_a.
rajep rj⁄∏ {tra} d. thùang 7 H)oi giùao.
rajua rjV_ {tra} d. s_è thi°eu &n, thi°eu dinh dè¨!ng. — paplaih ka anak rinaih
gaok rajua trùanh cho tr%e con bº suy dinh dè¨!ng.
rak r_ {tra} 1 d. (b_"nhà hù&c lâo. — jieng rak bº hù&c lâo.
228
www.atabook.com
rak r_ {tra} 2 fg. fém ch)oi, ra (lùaà, n%!, n¬ay. — rak dhan wan fém cânh
nhùanh; rak mata n¬ay m)am; rak hala nùèt lùa; bingu rak coh hoa n%!. §
rak r_ {tra} 3 fg. cv arak ham m".
rak r {tra} 1 d. cv arak gén. — rak darah gén mùau; ralaow ralo rak thºt
nhi)eu gén. § rak r {tra} 2 d. cv arak s_!i. — rak mbuk s_!i tùoc; rak
mrai s_!i chÏ; rak kabuak s_!i t!; asit rak the s_!i. § rak r {tra} 4 t.
ch^&n. — mbaok rak m_&t ch^&n; ndaw mbaok rak lo_ai gè!m chïa hai. §
rak tangin r tf^˜ {tra} d. chÏ tay. — aiek rak tangin coi chÏ tay.
rak r {tra} 3 d (Sktà. qu%y rakasa. — pamatai buel rak (DWM) gi°et ch°et
quén rak.
rakak rk {tra} 1 t. ngh_en. — hader mang di hatai rakak (ABC) câng h)oi
tè%!ng lông câng ngh_en ngâo. § rakak rk {tra} 2 t. f)ay ùè. — mbeng
rakak tung je &n f)ay ùè b_ung r)oi; ranao rakak jalan ngè^!i fi f)ay
fè^!ng. § rakak angin rk af^˜ {tra} t. fùèng giùo, l_&ng giùo. —
chang lingik rakak angin f_!i tr^!i l_&ng giùo. § rakak yawa rk yv_
{tra} t. ng_at th%!. — biuh rakak yawa n_èc f°en ng_at th%!.
rakala r_kl_ {tra} d. f_ai bi¬eu. — paruah pok dom rakala b)au c%è cùac f_ai
bi¬eu.
rakam rk* {tra} t. ngùèa ngùay khùo chºu. — rup pabhap rakam thén mînh
ngùèa ngùay khùo chºu.
rakaok rOk@ {tra} d. fi°eu thu°oc. — lik sa rakaok pakaw v°an m_çt fi°eu
thu°oc lùa.
rakheng rK⁄! {tra} d. l_èc sï. — ruah dom rakheng nap pakacah tuy¬en l_èa
nh¨èng l_èc sï fi thi fua.
rakik rk^ {tra} d. bê g¨ç. — ngap sang di ngaok rakik lâm nhâ tr"n bê g¨ç;
wah rakik chêo bê.
raklaiy rØkLÁ {tra} 1 d. rakle (m_çt lo_ai khên trong b_ç nh_ac c_u Ch&m,
Raglai...à. § raklaiy rØkLÁ {tra} 2 fg. (ngap-à mùua tay (dânh cho
tr%e emà.
raklang rkL! {tra} d. (céyà vinh vinh.
rakrén r_Rk¨˜ {tra} d (DWMà. ngè^!i quen. — dom rakrân mai raweng
nh¨èng ngè^!i quen f°en th&m.
raksa rs_ {tra} 1 fg. chùu ùy f°en, quan tém f°en. — raksa krung krâc mik
kei quan tém f°en di s%an çng bâ t¬o ti"n. § raksa rs_ {tra} 2 fg.
ph_ung s_è, ph_uc v_u, ch&m sùoc. — raksa ka ray diip anak manuis ph_uc
v_u cho cu_çc s°ong con ngè^!i. § rak rok r Or {tra} fg. phùat f_at. —
ngap mbeng o mboh rak rak pak halei lâm &n ch%&ng th°ay phùat f_at féu
c%a. § rak rageh r_ rg⁄H {tra} d. lông tham. — rak rageh kaya urang
lông tham mu°on l°ay c%ua ngè^!i khùac, tham mu°on c%ua c%ai ngè^!i khùac.
rakuh rakuen rkUH rkV⁄˜ {tra} d. tînh hînh. — blaoh patao rakuh rakuen
ka Yuen (DR) r)oi nùoi h°et tînh hînh quén Champa cho vua F_ai Vi_"t.
ralah rlH {tra} fg. v¨!. — aia nduec ralah ar nèù!c ch%ay (lâmà v¨! b^!.
ralai rØl {tra} 1 d. (céyà ralai (m_çt lo_ai céy m_oc %! c^çn cùat gi¨èa sçng, cùo lùa
nhè lùa fu f%u nhèng dâi h!nà. — raglai deng di kraong hel wel (PC)
céy ralai fùèng gi¨èa sçng nèù!c ch%&ng an tém. § ralai rØl {tra} 2 t.
duy nhùét, m_çt mînh. — daok ralai sa drei di sang %! m_çt mînh m_çt
bùong trong nhâ.
229
www.atabook.com
ralaiy rØlÁ {tra} t. lù&m, nhi^"u. — lingik glaong ralaiy ikan, lingik hajan
ber mariah (tng) b^éu tr^!i cao lù&m cùa, rùang h^çng tùia thî mèa.
ralak rl {tra} d. vù"t b%ong, vù"t chùay. § ralak lai rl Øl {tra} d. trùai
tùao nh%o, tùao xe.
ralan rl˜ {tra} fg. trè^!n. — ralan mang tada, hua mang tauk (tng) trè^!n
b^&ng ng_èc, l" b^&ng gùçi (ch%i s_è chºu lu^çn cùui vù!i ngè^!i tr"nà; kamar
ralan tr%e em trè^!n; threm ralan t_ép trè^!n. § ralan kajan rl˜ kj˜
{tra} fg. phùén fùéu, cùç gù&ng, rùang. — ralan kajan pieh jieng seh krah
phùén fùéu f%" thânh trô gi%oi; ngap mbeng thau ralan kajan lâm &n biù"t
phùén fùéu.
ralang rl! {tra} d. tranh s&ng. — sang tak gak ralang nhâ l_!p tranh s&ng;
pak ralang kù"t tranh; yuak ralang cù&t tranh; ralang mu (tg) vông b^&ng
tranh thù&t dûng trong l¨" thi"u.
ralao rOl@ {tra} 1 t. mu_çn, tr%", quùa. — ralao tuk tr%" gi^!; mai ralao fù"n tr%";
ralao truh vè_!t quùa. § ralao rOl@ {tra} 2 t. ùçm nghùen (quùa tu^énà.
ralaoh rOl@H {tra} 1 d. (c%oà lùac. — palue cei yuak ralaoh, tak sang blaoh
caoh taok cei palao (tng) d_u chùu cù&t c%o gianh, l_!p nhâ xong fùa fÈt cho
chùu fi. § ralaoh rOl@H {tra} 2 d. (ula cal-à rù&n rùao.
ralaow rOl@◊ {tra} d. cv rilaow thºt. — ralaow that thºt tè!i. § ralaow
darah rOl@◊ drH {tra} d. ru_çt thºt, ru_çt râ; mùau thºt (kh%oe m_épà. —
ralaow darah nyu nyu pandik ru_çt thºt nùo thî nùo fau; hu ralaow darah
cùo mùau thºt.
ralap rl_∏ {tra} t. t^ém thè^!ng, b^&ng ph%&ng, nh_at nhëo. — ragem daok biak
daok biak ralap fi_"u nh_ac t^ém thè^!ng nh_at nhëo.
raleng rl⁄! {tra} d. lùua l^èng. — prai raleng ka ada väi lùua l^èng cho vºt. §
raleng kajaong rl⁄! kOj# {tra} d. lùua lùep (nùoi chungà. — duah
raleng kajaong raong anâk kiù"m lùua lùep nuçi con (ùy khi"m tùçn trong
vi_"c tiim kù" sinh nhaià.
raleng rl⁄Ï {tra} d. chuçng, k%eng. — paoh raleng fùanh k%eng.
ralin rlI˜ {tra} d. sùap. — ralin duk sùap ong dùu; ralin jalikaow sùap ong.
ralo rOl_ {tra} t. nhi^"u. — ralo lo nhi^"u lù&m; ralo drei nhi^"u ngè^!i; ralo
mbeng nhi^"u l^én; mbeng ralo &n nhi^"u; ralo ndom hay nùoi, nùoi nhi^"u;
ralo anâk sai con. § ralo kadha rOl_ kD_ {tra} t. lù&m chuy_"n. —
ndom puec ralo kadha nùoi n&ng lù&m chuy_"n. § ralo cambuai rOl_
cØµV {tra} t. lù&m m^çm. — kamei ralo cambuai fân bâ lù&m m^çm. §
ralo ndom ralo puec rOl_ OÎ* rOl_ pV⁄Ç {tra} tng. lù&m m^çm lù&m
mi_"ng. § ralo panuec rOl_ pnV⁄Ç {tra} t. fa ngçn, lù&m fi^"u. — kamei
ralo panuec ndom bruk urang (APA) fân bâ fa ngçn nùoi chuy_"n
ngè^!i.
ralong rOlÏ {tra} d. r^èng thèa, r^èng (nùoi chungà. — aia bhong ikan jang
bhong, hajan ngaok ralong o hu haluw (PC) nèù!c h^çng con cùa cüng
h^çng, mèa tr"n r^èng thèa chùè khçng ph%ai mèa ngu^çn (khçng cùo
ngu^çnà.
raluai rØlV {tra} 1 fg. gi%ai tùan. — abih drei raluai nao sang m_oi ngè^!i gi%ai
tùan v)e nhâ. § raluai rØlV {tra} 2 fg. phén h%uy, ch%ay tan.
ramada r_md_ {tra} d. b_éc kî tâi. — likau kamuen juai masuh, Dewa Mano
ramada (DWM) xin chùau f^èng fùanh, (vîà D"wa Mènç lâ m_çt b_éc kî
tâi.
230
www.atabook.com
ramajieng rmjY⁄! {tra} d. nhén t_ao. — patuk asit ramajieng v_" tinh nhén
t_ao.
ramak rm_ {tra} fg. cv rimak ch^èa. — ramak o khin ndom tra ch^èa
khçng dùam nùoi n¨èa; ngap ka nyu ramak lâm cho hù&n ch^èa.
ramak rm {tra} d. (céyà xè!ng cùa.
ramaong rOm# {tra} d. cv rimaong h%ç, c_op. — nasak ramaong tu%çi D^én;
ramaong di glai c_op trong r^èng.
ramawan rmv˜ {tra} d. thùang 9 H^çi giùao.
rambah rµH {tra} t. kh%ç, c_èc, gian nan. — ngap mbeng daok rambah lo
lâm &n côn gian nan lù&m; ngap ka rambah rup lâm cho kh%ç thén. §
rambah rambép rµH rµ¨∏ {tra} t. c_èc kh%ç, gian kh%ç. — anit dom
urang rambah rambâp thè!ng nh¨èng ngè^!i c_èc kh%ç; rambah rambâp
di grep jalan gian kh%ç m_oi n%eo fè^!ng.
rambai rØµ {tra} d. dung dºch, h_!p chùét.
rambaik rØµ {tra} fg. fân ra, dùat m%ong, f_ép ra. — amra biruw rambaik
r_èa v^èa mù!i bº fân ra.
rambaow rOµ@◊ {tra} d. ngh^" nghi_"p, ngânh ngh^". — peh tabiak ralo
rambaow phùat tri%"n nhi^"u ngânh ngh^". § rambaow jamraik rOµ@◊
jØRm {tra} d. cçng nghi_"p. — raben rambaow jamraik aia Biet Nam
n^"n cçng nghi_"p Vi_"t Nam.
rambap rµ_∏ {tra} t, id. thu_én hôa. — adei saai rambap anh em thu_én hôa.
rambi rµfl {tra} 1 vch. cn rambung ngè^!i tînh. — rambi ai ley ngè^1i tînh
c%ua anh !i. § rambi rµfl {tra} 2 t. truén chuy"n, gian nan. — pacei
saong dahlak biak rambi (ASP) (mùçi tînhà châng vù!i em th_ét lâ gian
nan. § rambi rambép rµfl rµ¨∏ {tra} t. khùçn kh%ç. — sa ray diip
rambi rambâp m_çt cu_çc f^!i khùçn kh%ç.
rambuic rµVIÇ {tra} d. vù"t thè!ng. — rambuic mayut vù"t thè!ng tînh y"u
(vù"t thè!ng lôngà.
rambung rµU! {tra} d. cn rambi ngè^!i tînh. — hajan mai kau mâk nduen
tah, nda ka taprah gaok cei rambung (cd) mèa xuùçng em lùéy nùon g_at,
e gi_ot mèa r!i xuùçng trùung ngè^!i tînh c%ua em.
Rame rOm– {tra} (Po-à. cv Po Rome t"n m_çt vº vua Champa (1627-1651à.
rameh ramai rm⁄H rØm {tra} t. thèa thù!t, t%an mùat. — phun kayau tamuh
rameh ramai céy m_oc thèa thù!t.
rameh rm⁄H {tra} d. (conà t" giùac.
rami ramik rmfl rmI {tra} fg. d_on d_ep. — rami ramik sang danaok d_on
d_ep nhâ c%èa; rami ramik pangin jaluk d_on d_ep chùen bùat.
ramik rmI {tra} fg. d_on, d_ep, sù&p xù"p, thu xù"p. — ramik sang d_on nhâ;
ramik katap nao sang thu xù"p sùach v%! v^" nhâ. § ramik rup rmI rU_∏
{tra} fg. d_on mînh. — ra jaguk ramik rup nao nagar quén xém lè_!c
d_on mînh (thu xù"p thén mînhà v^" nèù!c.
ramit rmIˇ {tra} d. fi^"m bùao. — hu ramit cùo fi^"m bùao.
ramuai rØmV {tra} fg. nh_çt. — galaik di paak ramuai cû vâo nùach thùéy
nh_çt.
ran r_˜ {tra} fg,V. cùç gù&ng, rùang. — ngap mbeng thau ran lâm &n biù"t cùç
gù&ng; ran bac gù&ng h_oc.
ranaih rØnH {tra} 1 d. tr%e nh%o. — daok jaik ranaih glaih urang taha (tng) %!
g^én tr%e nh%o lâm m_"t ngè^!i giâ. § ranaih rØnH {tra} 2 t. tr%e. — anak
231
www.atabook.com
ranaih tr%e con; ranaih kamei tr%e gùai; ranaih likei tr%e trai; daok rinaih
côn tr%e.
ranak rn {tra} fg. hùao, ham thùich. — juai mboh siam ahar ranak khing
mbeng (AGA) f^èng thùéy bùanh trùai ngon ng_ot mâ &n tham. § ranak
rak rn r {tra} t. phâm &n. — urang ranak rak k%e phâm &n.
ranaong rOn@Ï {tra} d. sân. — ranaong sang sân nhâ.
ranau rn⁄U {tra} d. (déyà méy trù&ng.
randaih rØÎH {tra} d. s_an, s%oi. — duen randaih maluk dalam brah nh_&t s_an
l¨én trong g_ao; mblang dom randaih sén toân s%oi.
rande rOÎ– {tra} d. ngè^!i ”-f". — thau ndom sep Rade biù"t nùoi tiù"ng ”-f".
randeng rÎ⁄! {tra} 1 fg. r_an. — cawan randeng chung r_an; randeng jaik si
pacah r_an sù&p v¨!. § randeng rÎ⁄! {tra} 2 fg,id. bù&n, phùong trùai phùao.
randep rÎ⁄∏ {tra} 1 fg. quen thùoi. — mbeng randep cambuai &n quen thùoi;
randep gek katek rarimbah quen thùoi hâ hiù"p k%e cûng khùçn. § randep
rÎ⁄∏ {tra} 2 fg,t. quen. — urang randep ngè^!i quen; dua urang
randep saong gep hai ngè^!i quen biù"t nhau. § randep bhian rÎ⁄∏
BY˜ {tra} t. thén quen, quen thu_çc. — mang Yuen tel Laow tama
tabiak randep bhian (AKO) t^è ngè^!i Kinh fù"n ngè^!i Trung Hoa ra
vâo (nhâ th_étà thén quen. tînh
randung randeng rÎU! rÎ⁄! {tra} fûng fûng (tiù"ng sùung n%çà. — hamit phaw
randung randeng (ATP) nghe tiù"ng sùung n%ç fûng fûng (%! b"n ùéyà.
ranem rn° {tra} fg. thè!ng. — anit ranem y"u thè!ng. § ranem patuei
rn° ptVE {tra} fg. cèng chi^"u. — amaik ranem patuei tian anak ngè^!i
m_e cèng chi^"u con.
raneng rn⁄! {tra} d. (aia-à canh gâ, nèù!c lêo gâ.
rangai rØf {tra} fg. cn lahai gi%am bù!t, thuy"n gi%am. — rangai di ruak
b_"nh fä thuy"n gi%am; rangai di alak phai rè_!u, giä rè_!u.
rangam rf* {tra} t. bùeo ngon. — ritak laow mbeng rangam f_éu ph_ung &n
ngon bùeo.
rangey rf⁄Á {tra} 1 fg. thÈch h_!p. — bruk ni rangey saong dahlak cçng
vi_"c nây thÈch h_!p vù!i tçi. § rangey rf⁄Á {tra} 2 t. chùan n%an, m_"t
m%oi. — oh rangey khçng chùan, khçng ng^èng.
ranja rÔ_ {tra} d. (céyà chûm g%!i, châ. — kaoh ranja jem apuh ch_&t châ
rù&p ranh r¨éy.
ranna rÑ_ {tra} t. f_ep, xinh. — patri ranna cçng chùua f_ep xinh.
Ranuai rØnV {tra} d. Hâ N_çi.
ranyah rZH {tra} fg. cv nyah v¬ay, phe ph¬ay, vung v¬ay. — liman ranyah
traom voi vung v¬ay cùai vôi; ranyah iku phe ph¬ay fuçi.
rao Or@ {tra} fg. r%èa. — rao tangin r%èa tay; rao takai r%èa chén; rao ikan r%èa
cùa.
raoh Or@H {tra} 1 d. xéu. — raoh nyuk xéu chu¨çi.
raoh Or@H {tra} 3 fg. g_ot. — raoh kalik kayau g_ot v%o céy. § raoh Or@H {tra}
2 fg. xoi. — aia raoh hang jaleh nèù!c xoi lâm l%! b^!. § raoh Or@H
{tra} 4 d. lôi, l_ç ra. — aek raoh talang (tng) fùoi lôi xè!ng.
raok Or@ {tra} 1 d. °ong. — raok krâm °ong tre.
raok Or@ {tra} 2 fg. fùon. — raok tuai fùon khùach; raok khan aw Po Ina
Nagar thÏnh qu)an ùao Bâ Chùua Xùè (f¬e lâm l¨"à. § raok aion Or@ OA˜
{tra} fg. fùon m^èng. — raok oain tuai danguai fùon m^èng quùy khùach.
232
www.atabook.com
§ raok daa Or@ da_ {tra} fg. fùon m^!i. — raok daa rapaya tama
sang fùon m^!i cùc giùao sï vâo nhâ. § raok kaong Or@ Ok# {tra} fg.
fùon rèù!c. § raok masuh Or@ mSUH {tra} fg. fùon fùanh. — ba baol
nao raok masuh mang quén fi fùon fùanh.
raong Or# {tra} 1 d. cv araong lèng. — bak ngaok raong mang tr"n lèng;
daok ngaok raong asaih ng)oi tr"n lèng ng_èa.
raong Or# {tra} 3 fg. nùat. — garik mraik kalu ka raong klik nghi)en ti"u b_çt
nùat (thânh b_çtà. § raong raih Or# ØrH {tra} t. tan nùat, t%a t!i. — mbeng
anguei raong raih c%ua c%ai tan nùat; matai raong raih ch°et t%a t!i. §
raong Or# {tra} 2 fg. nuçi. — raong anak nuçi con; anak raong con
nuçi; ama raong cha nuçi. § raong ba Or# b_ {tra} fg. nuçi d_ay. —
raong ba tel praong nuçi d_ay f°en khçn lù!n.
raow Or@◊ {tra} 1 d. lu°ong. — pok raow fù&p lu°ong; hua raow kùeo lu°ong. §
raow Or@◊ {tra} 3 fg. th%! khô khê (ngè^!i sù&p ch°età. § raow Or@◊
{tra} 4 t. thçng thoùang; lanh l_e (khçng vèù!ngà. — gaiy raow thuy)en fi
mau. § raow raiy Or@◊ ØrÁ {tra} fg. cv raiy raow rùon rùen. §
raow Or@◊ {tra} 2 d. chu)ong (gâà. — raow manuk chu)ong gâ; tuk
manuk trun di raow gi^! gâ xu°ong chu)ong (4-5 gi^! sùangà.
rap r∏ {tra} 1 d,V. r_ap. — ngap rap ndam likhah lâm r_ap fùam cèù!i. § rap
r∏ {tra} 2 fg. lùot. — rap papan lùot vùan. § rap r∏ {tra} 3 fg. hùut. —
kamalai rap suan qu%i hùut h^çn.
rap r∏ {tra} 4 t. khç. — rap aia di kraong nèù!c sçng khç.
rapajan rpj˜ {tra} d. chùèc v_u. — khik sa rapajan dalam tapuer gi¨è m_çt
chùèc v_u trong F%ang.
rapao rOp@ {tra} fg. cv ripao g_çi; châ, vô. — rapao akaok g_çi f^éu; rapao
aw châ (vôà ùao.
rapaya r_py_ {tra} d. t)ang lù!p giùao sï. — dom rapaya dalam nagar cùac
t)ang lù!p giùao sï trong xùè s%!.
rapek rp⁄ {tra} fg. mô, s^! so_ang. — rapek duah mô tîm; rapek ikan mô
cùa; ndom yau rapek nùoi nhè mô; rapek duah dalam sup s^! so_ang tîm
trong bùong tùçi.
rapuen rpV⁄˜ {tra} d. (njem-à rau muùçng.
rapuk rapao rpU rOp@ {tra} t. l_çn x_çn, ^çn âo. — ndom rapuk rapao nùoi
l_çn x_çn.
raruak r_rV {tra} d (APChà. b_"nh nhén. — ba raruak nao sang jru fèa
b_"nh nhén fi b_"nh vi_"n.
rasa rS_ {tra} d. cv risa (conà nai.
rasa rs_ {tra} 1 d. mûi vº. § rasa rs_ {tra} 2 fg. fùanh giùa, èù!c lè_!ng. —
rasa bruk ngap fùanh giùa cçng vi_"c lâm.
rasa rs_ {tra} 3 t. vç s°o. § rasa rasa rs_ rs_ {tra} h^&ng hâ sa s°o. —
manuis nao rasa rasa ngè^!i fi h^&ng hâ sa s°o.
rasi rSfl {tra} d. s°o m_"nh. — abih po rasi h°et s°o (ch°età. § rasi atah rSfl
atH {tra} d. s°o s°ong léu. § rasi pajan rSfl pj˜ {tra} d. s°o m_"nh,
f_"nh m_"nh. — oh thei thah saong rasi pajan drei khçng ai b^&ng lông
vù!i f_"nh m_"nh mînh.
rasuk rSU {tra} d. cv rathuk xè!ng sè^!n. — pablung rasuk phînh xè!ng
sè^!n (n¬oi nùongà.
rat rˇ {tra} d. n¨è trang; fùa quùy.
233
www.atabook.com
rata rt_ {tra} d. c¬am bâo. — aw rata ùao c¬am bâo.
ratak rt {tra} fg. khù&c, ch_am, tr¬o. — ratak baoh bingu ch_am tr¬o hoa
v&n. § ratak rt_ {tra} d. cv ritak f_éu. — liaua tanah pala ratak
cây f°at tr)ong f_éu. § ratak aih takuh rt_ ØaH tkUH {tra} d. f_éu
xanh. § ratak gai dueh rt_ Øg dV⁄H {tra} d. f_éu füa. § ratak juk
rt_ jU_ {tra} d. f_éu fen. § ratak jaong rt_ Oj# {tra} d. f_éu
huy°et. § ratak takù e rt_ tOk. — {tra} d. f_éu s^èng. § vratak
bhong rt_ OBÏ {tra} d. f_éu f%o. § ratak laow rt_ Ol@◊ {tra} d.
f_éu ph_ong.
ratam rt* {tra} d. gè!ng soi. — ratam mata mù&t ki°eng.
rataong rOt# {tra} d. cùa lông tong. — masin rataong mù&m cùa lông tong.
ratel rt⁄Ò {tra} t. sùanh b^&ng, bî kºp. — sunit ginreh o thei ratel (DVM)
th^én thçng khçng ai bî kºp.
rateng rt⁄! {tra} 1 d. v_èa lùua. — tanran nagar Maraong seng sa rateng aia
Biet Nam f^çng b^&ng mi^"n Nam lâ m_çt v_èa lùua c%ua nèù!c Vi_"t Nam. §
rateng rt⁄! {tra} 2 d. câ t&ng. — padai sa rateng lùua m_çt câ t&ng.
rateng r_t⁄! {tra} d. th_! fùuc (kim lo_aià.
rathak rT {tra} t. séu th%&m, tùçi t&m. — nyjrung dalam rathak l¨ç m_çi
ng^ém séu hun hùut.
rathieng rTY⁄! {tra} t. d_on s_ach, quùet s_ach, c_ao s_ach. — glai rathieng r^èng
f%ç, r^èng bº d_on s_ach.
rathuk rTU {tra} 1 d. cuùçng (tr^éuà. § rathuk rTU {tra} 2 d. cv rasuk
sùçng (lùaà, gén (lùaà. — talang rathuk xè!ng sè^!n.
rati rataih rtfl rØtH {tra} t. y¬eu fi_"u, thèù!t tha. — ciim ley hâ mboh nai
kau, pok takai yam nao, bilai nai rati rataih (ABC) chim !i cùo thùéy
ngè^!i mâ ta y"u, dùang fi_"u ngè^!i ùéy thèù!t tha m¨çi khi cùét bèù!c.
rati rtfl {tra} d. bùanh mî.
ratna rˇN_ {tra} d. cçng chùua, mÿ nhén.
ratoh rOtH {tra} t. bùéy, nùat bùet. — ratoh rilaow bùéy thºt.
ratuh rtUH {tra} d. cv rituh tr&m. — sa ratuh m_çt tr&m; sa ratuh rabau
m_çt tr&m ngân.
rawai rØv {tra} fg. qu!, qu°ay. — rawai dalam aia qu! trong nèù!c; rawai
duah qu! tîm; rawai aia saradang khu°ay nèù!c fè^!ng.
rawak rv_ {tra} 1 fg, d. çm. — rawak njuh çm c%ui; rawak pong çm r!m;
sa rawak njuh m_çt çm c%ui. § rawak rv_ {tra} 2 fg. lan truy)en, ph¬o
bi°en. — ndom rawak ka gep peng nùoi lan truy)en cho nhau nghe.
rawam rv* {tra} t. cn rawam pam m! h)o, khçng rö râng. § rawam pam
rv* p* {tra} t. m! h)o, khçng rö râng. — ndom puec rawam pam &n nùoi
khçng rö râng.
rawang rv! {tra} 1 d. c&n, gian, khoang. — rawang sang gian nhâ; sang
klau rawang nhâ ba gian; rawang gilai khoang thuy)en. § rawang rv!
{tra} 2 t. (idà khùuc khu%yu.
rawek rv⁄ {tra} fg. r^! mùo, s^!. — rawek mbaok s^! m_&t; rawek gaok apuei
mùo ph%ai l%èa. § rawek rawac rv⁄ rvÇ {tra} fg. r^! r¨ém, mén mùo.
raweng rv⁄! {tra} fg. th&m. — nao raweng fi th&m; raweng hamu th&m
ru_çng; raweng gep th&m vi°eng nhau.
ray rÁ {tra} d. f^!i. — ray ni f^!i nay; ray dahlau f^!i trèù!c; ray hadei f^!i
sau; ray patao f^!i vua; diip tel luic ray sùçng fù"n män f^!i.
234
www.atabook.com
raya ry_ {tra} t. cv riya lù!n, r_çng. — kraong raya sçng lù!n; jalan raya
fè^!ng lù!n, fè^!ng r_çng lù!n; patau raya fùa lù!n; banak raya f_ép lù!n.
Rayak ry_ {tra} 2 (Po-à. Nam çng (th^én sùongà.
rayak ry_ {tra} 1 d. cv riyak sùong. — rayak balik sùong cu_çn; rayak
paoh sùong v¨ç. § rayak mak ry m {tra} t. say sùong. — nao gilai
gaok riyak mak fi tâu bº say sùong.
rayar ry‰ {tra} d. cv layar bu^çm (tâuà. — gilai layar thuy^"n bu^çm.
rayem ry° {tra} 1 t. x¨ém. — lingik rayem tr^!i nhùa nhem. § rayem ry°
{tra} 2 t. nh_at m^!. — cuah gahur Katuh nâm takai kanai rayem
(ABCà fè^!ng (f_unà cùat vâng Tuùén Tùu, dùéu chén em nh_at m^!. §
rayem rayem ry° ry° {tra} t. xém x¨ém. — lingik rayem rayem tr^!i
xém x¨ém tùçi.
rayuak ryV {tra} d. lèù!i. — duei rayuak kùeo lèù!i; asau gaok rayuak chùo
dùinh lèù!i.
rayuw rrU◊ {tra} t. bu^çn phi^"n, phi^"n mu_çn. — hatai rayuw trùai tim phi^"n
mu_çn.
reh r⁄H {tra} d. thu%!. — di reh nan vâo thu%! °ay; mang reh dalau t^è thu%!
trèù!c.
rei r‡ {tra} 1 fg. réy. — rei tapung réy b_çt. § rei r‡ {tra} tr. v_éy. — mayah
yau nan jang hu rei n°eu nhè v_éy cüng fè_!c; dahlak jang hu rei tçi
cüng cùo v_éy.
rek r⁄ {tra} d. cv harek c%o.
Rem r° {tra} 1 d. (lângà V&n lém (Ninh Thu_énà.
rem r° {tra} 2 d. cv aram r^èng r_ém. — liman nduec tama rem voi ch_ay vâo
r^èng r_ém. § rem glai r° ØgL {tra} d. r^èng rùu. § rem binan r° b^n˜
{tra} d. r^èng r_ém. — rimaong gamrem dalam rem binan c_op g)am
trong r^èng r_ém. § rem mbrec r° Rı⁄Ç {tra} d. r^èng giâ, r^èng lù!n.
rep r⁄∏ {tra} 1 fg. kh%!i s_è. — rep ngap kh%!i s_è lâm.
rep r⁄∏ {tra} 2 fg. lâm, xéy, d_èng. — rep thruh lâm t¬o; rep bimong xéy
thùap.
ret r⁄ˇ {tra} fg. môn. — baoh rideh ret bùanh xe môn.
riah rYH {tra} fg. phùac (h_oaà. — riah tapa bruk ngap mang anak phùac h_oa
qua vi_"c lâm trèù!c mù&t.
riak rY {tra} 1 fg. h)am, n°au, sù&c, thù&ng. — riak rilaow h)am thºt; riak lilin
n°au sùap; riak jru sù&c thu°oc; riak limak thù&ng m¨!. § riak rY {tra} 2 t.
(gi^!à hung. — nao pai riak (A) fi v)e hèù!ng téy khçng lânh (d¨èà. §
riak riak rY rY {tra} t. quùa hung, quùa x°au (gi^!à.
riba r^b_ {tra} d. g%oi. — riba ikan g%oi cùa; riba rilaow g%oi thºt.
ribang r^b! {tra} d. cv rabang c)au.
ribaong rÔb# {tra} d. cv rabaong mè!ng. § ribaong kraong rÔb# ORk#
{tra} d. sçng ngôi.
ribuk r^bU_ {tra} d. cv rabuk bäo.
ribuw r^bU◊ {tra} cv rabuw ngân. § ribuw rasa r^bU◊ rs_ {tra} ngân
muçn, vç s°o.
ricaow rÔc@◊ {tra} fg. cv racaow t¬ay u°e (vù!i nèù!c thùanhà. § ricaow
taleh rÔc@◊ tl⁄H {tra} fg. (tgà t¬ay u°e (nùoi chungà.
rida r^d_ {tra} d. cv rada gùac.
235
www.atabook.com
rideh rÔd⁄H {tra} d. cv radeh xe. § rideh apuei rÔd⁄H apV‡ {tra} d. xe l%èa.
§ rideh asaih rÔd⁄H aØSH {tra} d. xe ng_èa. § rideh kabaw rÔd⁄H
kb◊ {tra} d. xe tréu. § rideh juak rÔd⁄H jV {tra} d. xe f_ap. §
rideh rimaow rÔd⁄H rÔm@◊ {tra} d. xe c_ç. — jalan rideh rimaow nao
mai fè^!ng xe c_ç qua l_ai. § rideh lam rÔd⁄H l* {tra} d. xe lam. §
rideh limaow rÔd⁄H lÔm@◊ {tra} d. xe bô.
rieng rY⁄! {tra} 1 d. cv arieng (conà cua. § rieng rY⁄! {tra} 2 fg. thoa (xoa,
d°apà nèù!c vâo chén chÏ f¬e d_"t cho dây v%ai.
rih r^H {tra} 1 d. nang, u nang. § rih r^H {tra} 2 d. b_o xÈt. — mbuw rih hçi
b_o xÈt.
rihi riha r^hfl r^h_ {tra} t. cv rahi raha c! c_èc. — masin masam tahu
tahang rihi riha (AGA) chua chùat fau xùot c! c_èc.
rija r^j_ {tra} d. cv raja l¨" mùua.
rijam r^j* {tra} d. giân.
rijan r^j˜ {tra} fg. (idà hoân thânh. — rijan sa bruk praong hoân thânh
m_çt cçng vi_"c lù!n.
rijuak r^jV {tra} d. b¨éy, c_am. — pandik rijuak mâk rimaong gi&ng b¨éy
bù&t c_op.
rik r^ {tra} 1 d. chôm sao th_ép t_è. § rik r^ {tra} 2 d. cùa khç. — rik gang
cùa li_"t khç; rik aw mi°eng v%ai nh%o hînh thoi may dèù!i nùach ùao. § rik
r^ {tra} 3 d. l¨ç thçng h!i %! phÈa tr"n tè^!ng nhâ. § rik r^ {tra} 4 fg.
thu, gom. — rik jien ngap ndam thu ti)en lâm fùam. § rik r^ {tra} 5
fg. xÈt, kùeo cho khÈt. — takik rik ka ralo (tng) Èt xÈt ra nhi)eu. § rik r^
{tra} 6 t. thèa, h%!, khçng dây, khçng kÈn. — ralo ngap takik, rik ngap
mâsir (tng) nhi)eu lâm ra v%e Èt, thèa h%! lâm ra v%e kÈn (nùoi v)e tém lÈ
ngè^!i f^!ià. § rik r^ {tra} 7 t. c¬o, xèa. — akhar rik c¬o t_è. § rik rik
r^ r^ {tra} t. li ti. — wak akhar rik rik vi°et ch¨è nh%o li ti.
ril r^Ò {tra} d. (cùaà linh.
rim r& {tra} t. m_oi. — rim harei m_oi ngây; rim mata ahar m_oi thùè bùanh; di
rim lok ni jang thau t°at c%a m_oi ngè^!i f)eu hi¬eu. § rim mata r& mt_
{tra} d. f%u thùè, f%u lo_ai. § rim manak r& mn {tra} d. mçn v_ét, v_an
s_è, m_oi s_è. — panuec dalam ar bingu rim manak abih tak nan (APA)
l^!i lë trong s°am kÈ, m_oi s_è n^&m trong fùo. § rim lia r& lâ_ {tra} d.
r_çng khù&p, f)eu khù&p, toân th¬e. — pandik patek di rim lia (DWM) fau
fù!n khù&p thén th¬e.
rimak r^m_ {tra} d. cv ramak ch^èa.
rimaong rÔm# {tra} d. cv ramaong c_op. § rimaong takhin rÔm# tK^˜
{tra} d. (conà bùao. § rimaong piak rÔm# pY {tra} d. (Sktà cn sing
sè t%è.
rimbiak r^ıY {tra} t. (idà nh_oc nh^&n.
rinaih r^ØnH {tra} d. cv ranaih nh%o, tr%e nh%o. § rinaih kataih r^ØnH kØtH
{tra} 1 d. tr%e nh%o. — rinaih kataih thau gait o tr%e nh%o ch%&ng hi¬eu gî. §
rinaih kataih r^ØnH kØtH {tra} 2 t. tr%e con, nh%o d_ai. — anak daok
rinaih kataih lo ka hu thau hagait o con côn nh%o d_ai lù&m chèa hi¬eu gî
nhi)eu.
rindi r^Îfl {tra} d. ti¬eu thi°ep.
ring r^Ï {tra} 2 fg. sâng. — ring brah sâng g_ao. § ring r^Ï {tra} 1 d. (bu-
à chê bùanh canh.
236
www.atabook.com
ripaong rÔp@Ï {tra} d. ch¨ç nhç cao. — caoh haluk ngaok ripaong parah
trun daong fâo f°at ch¨ç cao nùem xu°ong ch¨ç lüng; ripaong raong vûng
hai b"n sùong lèng.
risa r^S_ {tra} d. cv rasa nai.
risih r^s^H {tra} t. (cüà thçng thùai.
rit r^ˇ {tra} fg. thù&t ch_&t. — rit talei ka cateng thù&t déy cho ch_&t.
ritak r^t {tra} d. cv ratak f_éu.
ritang rÔt# {tra} d. cv rataong cùa lông tong.
ritdhi r^Dfl {tra} 1 d. (cüà sùèc m_anh. § ritdhi r^Dfl {tra} 2 t. hûng cè^!ng. —
sa bengsa ritdhi m_çt f°at nèù!c hûng cè^!ng.
rituh r^tUH {tra} cv ratuh tr&m. § rituh thun taha r^tUH TU˜ th_ {tra} tr&m
n&m, tr&m tu¬oi. — rituh thun taha daok saong gep tr&m n&m s°ong vù!i
nhau.
riù e ng OrY⁄! {tra} fg. cv ariù e ng dîu. — riéng adei nao main dîu em fi ch!i.
riya r^y_ {tra} t. cv raya lù!n, f_ai.
riyak r^y_ {tra} d. cv rayak sùong. — darak dih pur rayak bilik (ABC)
bi¬en tr^!i fçng sùong g_!n.
ro Or_ {tra} 1 d. cv aro c_&n. — aia kateng ro nèù!c lù&ng c_&n. § ro Or_ {tra} 2
d.t f)o th^èa, ph)an th^èa, th^èa. — lisei ro c!m th^èa; mbeng ro urang &n
ph)an th^èa c%ua ngè^!i.
rok Or {tra} 1 fg. v¨!. — rok hamu v¨! ru_çng; rok tanah v¨! f°at. § rok Or
{tra} 2 fg. bùèng. — rok anak patei bùèng chu°oi con. § rok Or {tra}
5 d. ch%èi bù!i. — ca-ua muk rok kei (tng) ch%èi cha, mù&ng m_e. § rok
Or {tra} 4 fg. n%!. — lisei rok c!m n%!.
rok Or {tra} 3 fg. ph_u f¨!. — rok buk aia ragok ngaok akaok ph_u f¨! hü
nèù!c l"n f)au.
rom Or* {tra} d. khùom, b_ui. — rom krâm b_ui tre; takuh nduec tama rom
chu_çt ch_ay vâo b_ui céy.
Rome (Po-à Or_Om. — {tra} cv Po Rame t"n m_çt vº vua Champa.
ron Or˜ {tra} d. )on. — ngap ron lâm )on. § ron thring Or˜ RT^Ï {tra} t. )on
ä, )am ï. — ngap ron thring dalam tel bac lâm )am ï trong lù!p h_oc. §
ron ron Or˜ Or˜ {tra} t. )on ä, )am l"n. — juai cang ra ew ron ron
(APA) f^èng f_!i ngè^!i ta rùeo )am l"n. § ron suon Or˜ SUo˜ {tra} t. )on
âo.
rop Or∏ {tra} d. (cüà s_è c_èc hînh, dây vô thén xùac.
ru r_U {tra} 1 fg. thùac. — ia ru thùac nèù!c. § ru r_U {tra} 2 d. (conà y°en. § ru
r_U {tra} 4 fg. fèa, ru. — ru anak ru con.
ruah rVH {tra} fg. l_èa, ch_on. tuy¬en. — ruah yut blaoh main ch_on b_an mâ
ch!i; ruah pajiah siam drak ch_on gi°ong gieo t°ot; ruah manuis jak
tuy¬en ngè^!i tâi. § ruah palih rVH pl^H {tra} fg. l_èa ch_on. — ruah
palih bruk ngap l_èa ch_on vi_"c lâm. § ruah pok rVH Oπ {tra} fg.
tuy¬en c%è.
ruai ØrV {tra} 1 d. ru)oi. — ruai njuk ru)oi bu. § ruai ØrV {tra} 2 fg. bô. —
tel harei anak thau ruai (cd) f°en ngây con bi°et bô.
ruak rV {tra} fg. fau, b_"nh. — ruak mata fau mù&t; ruak katel b_"nh gh%e;
laow lo jieng ruak lo quùa sinh b_"nh. § ruak takuai rV tØkV {tra}
fg. thù&t c¬o. § ruak tian rV tY˜ {tra} fg. fi c)au. § ruak hakik rV
hk^ {tra} fg. cn hakik ruak fau b_"nh. — tel ruak hakik mai f°en
237
www.atabook.com
khi fau b_"nh. § ruak hatai rV hØt {tra} fg. phi)en lông, bu)on lông.
— ruak hatai kayua anak bu)on lông vî con.
ruc rUÇ {tra} fg. bùèt. — ruc haraik magei rom (tng) bùèt déy f_çng r^èng.
rudai rUØd {tra} 2 fg. fu fèa. — dhan krâm rudai nao mai cânh tre fu fèa
qua l_ai. § rudai rUØd {tra} 3 t. f)eu f)eu. — adaoh pamre rudai
(gi_ongà ngén nga f)eu f)eu. § rudai rUØd {tra} 1 d. nç tî. — ba nao
pablei ngap rudai bº fem bùan lâm nç tî.
rueh rV⁄H {tra} fg. l_uc l_oi, mùoc ra. — bruk klak je daok rueh tabiak ndom
vi_"c léu r)oi côn mùoc ra mâ nùoi; rueh khen aw tabiak paanguei ka atuw
so_an qu)an ùao m_&c cho thi th¬e. § rueh duah rV⁄H dVH {tra} fg. sèu t)am.
— rueh duah akhar tapuk Cham sèu t)am sùach Ch&m.
ruei rV‡ {tra} fg. li"n minh, t_ép h_!p.
rugi rUgfl {tra} fg (idà. thua l¨ç, thi_"t h_ai. — rugi dalam bruk ngap mbeng
thua l¨ç trong vi_"c lâm &n.
ruh rUH {tra} fg. giü. — ruh ciew giü chi°eu. § ruh aia rUH aY_ {tra} fg. l%!
f°at.
ruic rV^Ç {tra} fg. cv ruc bùèt. § ruic drei rV^Ç Rd‡ {tra} fg. gi¨éy n¬ay. —
ruic drei di amaik gi¨éy n¬ay ph%an ùèng vù!i m_e.
rul rUÒ {tra} fg. f°ong d°au (b^&ng sù&t nungà. — rul pha kabaw fùong d°au vâo
fûi con tréu.
ruma rUm_ {tra} 1 d. tînh b_an, tînh y"u. § ruma rUm_ {tra} 2 t. fùang y"u.
rup rU_∏ {tra} d. thén hînh. — rup aw thén ùao; sa rup m_çt thén; dua urang
yau sa rup hai ngè^!i nhè m_çt (thénà. § rup pabhap rU_∏ pB∏ {tra}
d. thén th¬e, thén xùac. — pahacih rup pabhap lâm s_ach thén th¬e; ngap
mbeng oh thau tel rup pabhap lâm &n khçng k¬e chi f°en thén xùac.
rupak rUp {tra} t. lºch s_è. — daok deng tuei rupak &n %! theo phùep lºch s_è;
urang rupak con ngè^!i lºch s_è.
rus rUÍ {tra} d. hù&c lâo, lùac. — jieng rus bº lùac, bº hù&c lâo.
rusak rUs {tra} fg. phùa tan, bº ti"u di_"t. — rusak ahaok phùa tan thuy)en
bê.
rut rUˇ {tra} d. (bingu-à t"n m_çt lo_ai hoa v&n th¬o c¬am Ch&m.
ruy rUÁ {tra} fg. thu h)oi, thu l_ai. — ruy ralang thu déy di)eu.
sa - s
sa S [Bkt.] kùy hi_"u ghi ph_u ém thùè ba mè!i b°on trong b_ç ch¨è akhar thrah,
côn g_oi lâ ''thak lù!n'', vâ f_oc lâ ''thak''.
sa s [Bkt.] kùy hi_"u ghi ph_u ém thùè ba mè!i ba c%ua b_ç ch¨è Akhar thrah.
sa S_ [Bkt.] 1 d. m_çt. — sa baoh m_çt trùai; sa mbaik taow m_çt con dao; sa
rituh m_çt tr&m. § sa S_ [Bkt.] 2 t. chung, f)ong, cûng. — nao sa jalan
fi chung fè^!ng; sa tung sa hatai (tng) f)ong lông f)ong d_a; adei saai sa
tian anh em ru_çt (cûng m_eà. § sa akaok S_ aOk@ [Bkt.] t. m_çt mînh,
f!n f_çc. — hec aong sa akaok merai tani (IPT) h¨!i çng m_çt mînh f!n
f_çc tù!i féy. § sa kacaow maok S_ kc◊ Om@ (tng) [Bkt.] m_çt nhùum.
— gep patian sa kacaow maok blaoh o thau jum pataom bâ con h_o
hâng cùo m_çt nhùum mâ khçng bi°et foân k°et. § sa kasan S_ ks˜ [Bkt.]
t. trong nhùay mù&t. — nyu pamatai rak blaoh oh bak yaom sa kasan
(IPT) nùo di_"t qu%y d¨è chÏ trong nhùay mù&t. § sa canuk cuk S_ cn_U c_U
(tng) [Bkt.] cûng m_çt giu_çc. § sa jalan S_ jl˜ [Bkt.] t. cn sa rajeng
kh&ng kh&ng, m_çt m_èc. — nyu sa jalan o ciip hù&n kh&ng kh&ng khçng
238
www.atabook.com
chºu. § sa tung sa hatai S_ tU! S_ hØt (tng) [Bkt.] m_çt lông m_çt d_a. —
ngap bruk sa tung sa hatai biblaoh m_çt lông m_çt d_a lâm vi_"c cho
xong. § sa tian S_ tY˜ [Bkt.] t. ru_çt. — adei saai sa tian anh em ru_çt.
§ sa drei S_ Rd‡ [Bkt.] t. m_çt mînh. — daok jua sa drei ng)oi m_çt mînh
l_&ng lë. § sa drei sa jan S_ Rd‡ S_ j˜ (tng) [Bkt.] m_çt mînh m_çt bùong.
— ndom puec sa drei sa jan nùoi chuy_"n m_çt mînh. § sa prén S_ Rp¨˜
[Bkt.] t. chung sùèc. § sa prén sa hatai S_ Rp¨˜ S_ hØt (tng) [Bkt.]
chung sùèc chung lông. § sa binis sa jahaon S_ b^n^Í S_ jOh@˜ (DWM)
[Bkt.] m_çt s°ong m_çt ch°et. — sa binis sa jahaon saong gep m_çt s°ong
m_çt ch°et vù!i nhau. § sa bla S_ bL_ [Bkt.] t. m_çt lè_!t, f)ong lo_at. — trun
mbeng sa bla deh sa danaok (PC) xu°ong &n m_çt lè_!t ng)oi cûng m_çt
ch¨ç; ngap sa bla lâm f)ong lo_at. § sa muk S_ m_U [Bkt.] t. cûng m_çt bâ.
— adei saai sa muk anh em h_o (cûng m_çt bâà. § sa macai S_ mØc
(kng) [Bkt.] c%a f°ong. — jien sang ka sa macai ti)en nhâ tao c%a f°ong. §
sa matéh S_ mt¨H [Bkt.] d. cn météh m_çt n%èa. — sa matâh jak padai
m_çt n%èa gi_a lùua. § sa mbeng laih S_ ı⁄! ØlH [Bkt.] hâng lo_at. — pakrap
sa mbeng laih gi%ai quy°et hâng lo_at. § sa rajeng S_ rj⁄! [Bkt.] t. kh&ng
kh&ng. — sa rajeng pacei oh peng (ASP) châng kh&ng kh&ng khçng
chºu nghe.
saai sØA [Bkt.] d. anh, chº; fân anh. — saai nao pak halei? anh fi féu?
sabah S*bH [Bkt.] fg (idà. th^! phè_!ng.
sadah sdH [Bkt.] k. vî, b%!i vî. — sadah halun patao Cam vî lâ k%e ph_uc dºch
vua Champa; nyu ngap yau nan sadah hù&n lâm th°e, b%!i vî...
sadak sadar SdÒ Sd‰ [Bkt.] t (cüà. l! l%èng, d%! dang. — ngap sadak sadar
lâm d%! dang.
sagai SØg [Bkt.] d. (cüà b%an v&n, l^!i nùoi.
sah SH [Bkt.] t. trong s_ach, tinh khi°et.
sah sH [Bkt.] d. hoâng t%è. — sah Laow hoâng t%è xùè Trung Hoa. § Sah
Pakei sH pk‡ [Bkt.] (Ariya-à t"n m_çt tùac ph¬am tr¨è tînh Ch&m. § Sah
Bir sH b^‰ [Bkt.] d. t"n m_çt vº tèù!ng th^!i Pç Rçm". § sah bah sh bH
[Bkt.] t. qua quÈt, qua loa, qua fè^!ng — ngap sah bah l6am qua loa;
nyu mai sah bah min, hu mai biak o nùo tù!i qua fè^!ng thçi chùè khçng
th_ét tînh féu. § sah wah sH vH [Bkt.] d. chuy_"n ngu ng°oc, t)am phâo.
— ndo dom kadha sah wah nùoi nh¨èng chuy_"n t)am phâo.
sahadah ShdH [Bkt.] d. s_è bây t%o. § sahabah ShbH [Bkt.] d. trung thânh,
ngoan f_ao (H)oi giùaoà.
sahadah shdH [Bkt.] d. lùy tè%!ng, ùanh sùang. — sahadah po Nabi patao bia
o thau lùy tè%!ng (ùanh sùang chén lùyà c%ua F°ang Nèbi, vua vâ hoâng h_éu
khçng th¬e hi¬eu.
sai Øs [Bkt.] k. nhè (nghïa nh°an m_anh, phùong f_aià. — siam binai sai patri
f_ep nhè cçng chùua.
saidah ØsdH [Bkt.] d. ki¬eu m¨éu.
saih ØsH [Bkt.] fg. x" xÈch, fi)eu chÏnh. — saih tabiak nù!i th"m; saih tama
rùut bù!t.
saiw Øs◊ [Bkt.] fg. n¬oi dùoa.
sak S [Bkt.] 1 d. cv asak khùoi. — ahaok per caglaoh sak mùay bay phun
khùoi; sak manyâk khùoi fên.
sak S [Bkt.] 2 fg. x&m. — sak rup x&m mînh.
239
www.atabook.com
sak s [Bkt.] 1 d (idà. thén th¬e, v_ét th¬e. — Yang sak vº th)an cùo th¬e xùac. §
sak s [Bkt.] 2 d (Và. sù&c. — patao Yuen brei sak (DR) vua Vi_"t
Nam phong sù&c. § sak s [Bkt.] 3 t. h¨çn. — ndom sak nùoi h¨çn; ban
nan sak biak! th^&ng fùo h¨çn th_ét¡. § sak s [Bkt.] 4 p. b¨çng chùçc,
ch_!t. — sak nyu mboh... b¨çng nùo th°ay... § sak tajai s tØj [Bkt.] t.
si"u phâm, si"u qu)an, tâi ba. — sunuw sak tajai bûa thi"ng; sa urang
sak tajai m_çt con ngè^!i si"u phâm. § sak phuel s PV⁄Ò [Bkt.] d.
thùang hai H)oi giùao. § sak ban sk b˜ [Bkt.] d. thùang tùam H)oi giùao. §
sak majéy s mj¨Á [Bkt.] t. x°ac xè_!c, hung d¨è. — jak ngan gila
jang matai, meyah kieng aiek ray juai sak majây (tng) khçn hay d_ai
cüng ch°et thçi, n°eu mu°on s°ong f^!i f^èng h¨çn lùao. § sak ... sak...
s...s [Bkt.] ch_!t... ch_!t. — sak mboh... sak lihik ch_!t th°ay... ch_!t
m°at. § sak sak s s [Bkt.] t. th°am thoùat. — sak sak patao ama trun
di ray (DN) thù&m thoùat vua cha xu°ong ngçi. § sak hatai s hØt
[Bkt.] 1 fg. hy v_ong. — dahlak oh sak hatai di nyu tçi ch%&ng hy v_ong
%! nùo; thun ni ngap mbeng sak hatai lei lâm &n n&m nay cùo hy v_ong gî
khçng?. § sak hatai s hØt [Bkt.] 2 fg. %y l_ai. — juai magru sak
hatai ndom paphuer (AGA) chù! h_oc fôi %y l_ai nùoi n&ng th°at fùèc. § sak
hatai s hØt [Bkt.] 3 fg. tin tè%!ng. — saai sak hatai tama dalam hâ
anh tin tè%!ng vâo mây.
saka Sk_ [Bkt.] k. mi¨"n, mi¨"n lâ. — nao tao jang hu, saka mai sang huak
hai fi féu cüng fè_!c mi¨"n lâ v)e nhâ &n c!m.
sakalat Sklˇ [Bkt.] d. t°am th%am.
sakalat sklˇ [Bkt.] t. nÏ. — tanrak sakalat kh&n nÏ.
sakarai skØr [Bkt.] 1 d. tri°et lùy. — pacaoh sakarai bân tr°et lùy, nùoi tri°et lùy.
§ sakarai skØr [Bkt.] 2 d. cv sakkarai c¬o thè. — panuec ni hu sarak
dalam sakarai l^!i nùoi nây cùo ghi trong c¬o thè.
sakawi skvfl [Bkt.] d. lºch. — sakawi Cam lºch Ch&m; sakawi baoh ridaih
m_çt lo_ai lºch Ch&m cùo c°au trùuc hînh bùanh xe.
sakaya sky_ [Bkt.] d. bùanh ka da (lo_ai bùanh lâm b^&ng h_çt gâ fè_!c chèng
cùach th%uyà.
sakcaba scb_ [Bkt.] d. f_çc dè_!c. — gaok jru sakcaba bº thu°oc f_çc.
sakjaba sjb_ [Bkt.] d. t"n m_çt lo_ai cùa.
sakkaray skrÁ [Bkt.] d. lºch s%è. — sakkaray dak ray bi"n ni"n s%è.
sakrén sRk¨˜ [Bkt.] fg. nh_én thùèc. — thei sakrân ka tanah saong pasei
(APA) ai phén bi_"t (nh_én thùècà fè_!c f°at vù!i sù&t.
saksi ssfl [Bkt.] fg. lâm chùèng. — saksi ka urang lâm chùèng cho ngè^!i.
sakta st_ [Bkt.] 1 d. quy)en l_èc. — sakta po Sapajieng quy)en l_èc F°ang
T_ao hùoa. § sakta st_ [Bkt.] 2 d. kh%a n&ng. — oh hu sakta khçng cùo
kh%a n&ng. § sakta huer st_ h⁄V‰ [Bkt.] d. thu_ét sï.
sala sl_ [Bkt.] d. länh chùua.
salak sl [Bkt.] fg xèù!c. — salak kalik tangin xèù!c da tay. § salak tian
sl tY˜ [Bkt.] t. ph_ét lông. — ndom trak panuec ngap salak tian
nyu nùoi n_&ng l^!i lâm ph_ét lông nùo. § salak lùe sl Ol— [Bkt.] t . l°eu
lùao. — ngap salak lé lâm l°eu lùao.
salam sl* [Bkt.] fg. châo; châo bînh an. — likuw salam tuai danguai xin
châo quùy khùach.
salamak Slm [Bkt.] d. l^!i châo sùèc kh%oe, l^!i châo biinh an.
240
www.atabook.com
salao sOl@ [Bkt.] d. ném. — salao takai mém c¨ç b)ong; salao bal mém
thè^!ng.
salapak Slp [Bkt.] fg (cüà. pha, tr_çn. — salapak dua kaya saong gep
tr_çn hai thùè vù!i nhau.
salatan slt˜ [Bkt.] d. nam. — angin salatan giùo nam.
salawat Slvˇ [Bkt.] fg (cüà. tuy"n b°o khai m_ac l¨".
salep sl⁄∏ [Bkt.] fg. cv kalep chùui. — libuh salep akaok trun ngä chùui f)au
xu°ong.
salih sl^H [Bkt.] 1 fg. thay vâo, th°e, thay th°e. — mak ni salih nan l°ay cùai
nây th°e cùai kia. § salih sl^H [Bkt.] 2 fg. trao f¬oi. — jaok brah nao
salih ikan xùuc g_ao fi f¬oi l°ay cùa. § salih cadua sl^H cdV_ [Bkt.] fg. giao
dºch, f¬oi chùac.
salik sl^ [Bkt.] t. (mâuà f%o vâng, f%o néu. — salik ber mâu f%o néu.
salipan Sl^p˜ [Bkt.] d. chÈn. — salipan pluh chÈn mè!i; salipan rituh chÈn
tr&m.
saluah slVH [Bkt.] 1 t. tr)ay. — saluah kalik tr)ay da. § saluah slVH [Bkt.] 2 t.
s! sâi, qua loa. — ngap biak saluah lâm qua quÈt cho xong. § saluah
saluah slVH slVH [Bkt.] t. s! s!.
saluei SlV‡ [Bkt.] t. h%ong. — saluei bruk h%ong vi_"c.
samang Sm! [Bkt.] t. vui. — daok ralo drei ka samang sang samang danaok
%! nhi)eu ngè^!i chi vui c%èa vui nhâ.
samang sm! [Bkt.] fg. (choà vui. — daok ka samang sang %! l_ai cho vui nhâ.
samar sM‰ [Bkt.] t. lanh, nhanh. — nao samar fi nhanh; ngap bisamar
nao lâm cho nhanh l"n. § samar cambuei dalah sM‰ cØıV dlH (tng)
[Bkt.] nhanh m)om, nhanh mi_"ng. — samar cambuai dalah ndom
dahlau di urang nhanh m)om nùoi trèù!c ngè^!i ta. § samar takai sM‰
tØk (tng) [Bkt.] nhanh chén. § samar tangin sM‰ tf^˜ [Bkt.] t. l_e
tay, nhanh tay. — samar tangin samar takai (tng) nhanh tay l_e chén.
samatak smt [Bkt.] tr. may ra. — samatak urang anit (AGA) may ra
fè_!c ngè^!i thè!ng; duah samatak jamaow tîm may ra fè_!c h"n.
sambit Sı^ˇ [Bkt.] 1 d. fi)eu f_ç. — mbeng huak seng hu sambit &n u°ong
ph%ai fi)eu f_ç. § sambit Sı^ˇ [Bkt.] 2 fg. kh%ao sùat, dô xùet. — gru
pataow seh sambit phiap th)ay d_ay trô kh%ao sùat t_è nhi"n. § sambit
Sı^ˇ [Bkt.] 3 t. trung bînh. — anak seh sambit h_oc sinh trung bînh.
sami samar smfl sM‰ [Bkt.] t. lanh l_e, nhanh nh_en. — tangin takai sami
samar tay chén nhanh nh_en.
samil Sm^Ò [Bkt.] d. ùanh sùang l^! m^!.
sampurana S*pUrn_ [Bkt.] t. hoân h%ao, toân v_en.
samri s*rfl [Bkt.] d. dä nhén.
samyeng s*y⁄! [Bkt.] fg (tgà. l_ay, l¨" bùai. — nao sang magik samyeng fi
thùanh fè^!ng l¨" bùai.
san s˜ [Bkt.] d. (cüà tr_am nghÏ. — pok san di grep adhua, kuec tabeng di
grep jalan d_èng tr_am nghÏ vâ fâo gi°eng %! khù&p n%eo fè^!ng.
sanacar Snc‰ [Bkt.] d. thùè b%ay (ngâyà.
sanah snH [Bkt.] t. kham, n¬oi. — bruk nan dahlak ngap oh sanah tra vi_"c
°ay tçi lâm khçng kham n¨èa.
241
www.atabook.com
sanai sØn [Bkt.] 1 d. l¨" v_ét, bân t¬o. — dak sanai f_&t bân t¬o; sanai yor bân
t¬o f!n; sanai klem bân t¬o lù!n. § sanai sØn [Bkt.] 2 d. ph)an thè%!ng,
thû lao.
sanaiy sØnÁ [Bkt.] t. oai. — ngap sanaiy lâm oai.
sanak SN [Bkt.] t (idà. v¨èng chù&c, ki"n c°o. — dhan biuh sanak th6anh lüy
ki"n c°o.
sanak sN [Bkt.] 1 t. h¨çn, hùau, lùau (&nà. — mbeng sanak hùau &n; ndom
puec sanak &n nùoi h¨çn. § sanak sN [Bkt.] 2 t. d¨è, hung. — sanak
chai yang sak hung nhè ùac th)an. § sanak ganreh sN gRn⁄H [Bkt.] t.
th)an thçng. — sanak ganreh dreh po Bin Suer (tng) th)an thçng nhè po
Bin Suer. § sanak sak sN s [Bkt.] t. ùac bùa, cè¨!ng quy)en. —
mârat maradhak saong manaok sanak sak c°o ch°ong l_ai vù!i b_on cè^!ng
quy)en ùac bùa. § sanak hareh sN hr⁄H [Bkt.] t. x°ac xè_!c, f_çc ùac. —
ndom puec sanak hareh nùoi n&ng x°at xè_!c.
sanang sn! [Bkt.] 2 fg. nghï. — ndom oh sanang nùoi mâ ch^&ng nghï;
sanang grep gilaong nghï m_oi b)e. § Sanang sn! [Bkt.] 1 d. (lângà T^è
Tém (Ninh Thu_énà.
sanat SNˇ [Bkt.] t. d¨" thè!ng, d¨" chºu. — hu manuh manâng sanat cùo tÈnh
n°et d¨" chºu.
sang S! [Bkt.] 1 d. cn aia sang xoùay nèù!c. — laik tama dalam sang rù!t vâo
xoùay nèù!c. § sang S! [Bkt.] 2 d. nhâ (ch)ongà. — sang dahlak nao atah
ka o mai nhâ tçi fi xa chèa v)e. § sang S! [Bkt.] 3 d. nhâ (%!à. —
padeng sang d_èng nhâ; sang dahlak nhâ c%ua tçi; nao tel glai mai tel
sang (tng) fi f°en r^èng, v)e f°en nhâ; pathah sang chùay nhâ¡. § sang
anak S! an [Bkt.] d. d_a con, t%è cung. — pandik sang anak fau d_a
con. § sang gan S! g˜ [Bkt.] d. nhâ ngang. § sang ging S! g^Ï [Bkt.]
d. nhâ b°ep. — amaik daok dalam sang ging m_e %! trong nhâ b°ep. §
sang truai S! ØRtV [Bkt.] d. chén fên chai. § sang danuh S! dnUH [Bkt.]
d. nhâ giam, nhâ tû. — ba gep tama sang danuh fèa nhau vâo nhâ tû.
§ sang danaok S! dOn@ [Bkt.] d. nhâ c%èa. § sang bac S! bÇ [Bkt.] d.
nhâ trè^!ng. — nao sang bac f°en trè^!ng. § sang bac téh S! bÇ t¨H
[Bkt.] d. trè^!ng trung h_oc. § sang bac praong S! bÇ ORp# [Bkt.] d.
trè^!ng f_ai h_oc. § sang bac sit S! bÇ s^ˇ [Bkt.] d. trè^!ng ti¬eu h_oc. §
sang ma-ik S! mi^ [Bkt.] d. b_ong fùai. § sang magik S! mg^ [Bkt.]
d. nhâ chûa Bâni. — harei acar tama sang magik ngây cùac th)ay Chan
vâo chûa. § sang majru S! mRjU_ [Bkt.] d. nhâ thè!ng. § sang manyak
S! mz [Bkt.] d. c_oc fên. § sang mayuw S! myU⁄ [Bkt.] d. nhâ song.
§ sang ye S! y— [Bkt.] d. nhâ ''d!'' (nhâ chÈnh trong h_" th°ong xéy d_èng
c%ua ngè^!i Ch&mà. § sang suer S! SU⁄‰ [Bkt.] tg. nhâ h%oa tùang. § sang
hajan S! hj˜ [Bkt.] d. méy fen, méy mang mèa. — angin yuk
pabrai sang hajan giùo th¬oi tan fùam méy fen. § sang haluh S! hlUH
[Bkt.] d. nhâ khçng cùo mùai hi"n. § sang halem S! hl° [Bkt.] d. nhâ
''lém'' (nhâ khùach cùo c°au trùuc m_&t ti)en b^&ng danh m_çc vâ fè_!c ch_am
nhi)eu hoa v&n quùyà.
sangar SF‰ [Bkt.] d. (idà. h_anh phùuc.
sangka S!k_ [Bkt.] d. ùy tè%!ng, tè tè%!ng. — dom sangka dalam Ariya Gleng
Anak nh¨èng tè tè%!ng trong thi ph¬am AGA.
242
www.atabook.com
sanraoh sORn@H [Bkt.] d. l)an (giäà. — brah thraoh sanraoh g_ao giä m_çt l)an;
brah thraoh dua sanraoh g_ao giä hai l)an.
sanring sRn^Ï [Bkt.] d. déy xéu. — sring ikan di sanring xéu cùa trong xéu.
santik S˜t^ [Bkt.] d (idà. s_è phùa h%uy, s_è f%ao l_çn.
sanuai sØnV [Bkt.] d. mu¨çng. — sanuai praong mu¨çng lù!n; sanuai asit
mu¨çng nh%o.
sanuk SnU [Bkt.] t. th_u hè%!ng, an nhân. — sa ray diip sanuk m_çt cu_çc
s°ong an nhân.
saoh sar OS@H S‰ [Bkt.] t. cv thaoh thar vu kh°ong, kh°ong — ndom saoh sar
ka urang nùoi vu kh°ong cho ngè^!i.
saom brah OS RbH [Bkt.] d. thùoc côn sùot l_ai sau khi xay.
saong OS# [Bkt.] 1 d. fçi, c_&p. — saong ciew fçi chi°eu; saong dueh fçi f%ua.
§ saong OS# [Bkt.] 2 p. cûng, vù!i. — nao saong gep fi cûng nhau; nao
saong thei fi vù!i ai?.
saop OS@∏ [Bkt.] 1 t. fi"u luy_"n. — thaik tamia biak saop fi_"u mùua th_ét fi"u
luy_"n. § saop OS@∏ [Bkt.] 2 t. cùo n&ng l_èc.
saor OS@‰ [Bkt.] fg. thÈch h_!p. — bruk nan saor saong dahlak vi_"c fùo thÈch
h_!p vù!i tçi.
saow Os@◊ [Bkt.] d. (g¨çà sao.
sapajieng spjY⁄! [Bkt.] d. (Po-à f°ang t_ao hùoa.
sapalai spØl [Bkt.] d. (Po-à f°ang h%uy di_"t.
sar s‰ [Bkt.] d. hînh dùang. — paoh sar t_ac tè_!ng.
sara sr_ [Bkt.] d. mu°oi. — sa karan sara m_çt h_at mu°oi; lipa sara yaman,
trei patei phik (tng) fùoi mu°oi ng_ot, no chu°oi fù&ng.
saradang srd! [Bkt.] d. fè^!ng. — saradang cuah fè^!ng cùat; saradang
patau fè^!ng phên; saradang tapei fè^!ng tùan.
saragrac srRgÇ [Bkt.] t. m°at v_" sinh. — mbeng daok saragrac &n %! m°at v_"
sinh.
sarai SØr [Bkt.] d. m_çt lo_ai rong bi¬en.
Saraik sØr [Bkt.] d. (lângà Chéu Vè_!ng.
sarak sr [Bkt.] 1 fg. ch_am, khù&c. — sarak tama glaow kaok khù&c séu
vâo trÈ ùoc. § sarak sr [Bkt.] 2 fg. vë, vi°et. — sarak angan kùy t"n;
ngap sarak nâm (tg) l°ay t"n ngè^!i ch°et m°at tÈch f¬e lâm fùam. § sarak
paguen sr πgV⁄˜ [Bkt.] fg. kùy k°et. — dua aia sarak paguen saong
gep hai nèù!c kùy k°et vù!i nhau. § sarak brei sr Rb‡ [Bkt.] fg. ph"
chu¬an. — sarak brei ka seh nan tagok tel bac ph" chu¬an cho h_oc sinh
fùo fè_!c l"n lù!p.
saralang srl! [Bkt.] 2 d. xâ c^è. — abaw saralang °oc xâ c^è. § Saralang
srl! [Bkt.] 1 d. (lângà B°o Lang.
sarana srn_ [Bkt.] d. bâi th!. — sarana pok meyaom bâi th! ca ng_!i.
saranai srØn [Bkt.] d. kên saranai. — ayuk saranai th¬oi kên saranai.
sarawa srv_ [Bkt.] t^è nay.
Sarawan Srv˜ [Bkt.] d. Lâo.
sari srfl [Bkt.] 1 d. n¨è th)an nçng nghi_"p. § sari srfl [Bkt.] 2 d. dè!ng v_ét. §
sari srfl [Bkt.] 3 t. cç f_çc. — daok jua sari ng)oi cç f_çc m_çt mînh. §
sari sarak srfl sr [Bkt.] fg. chùèng nh_én chu¬an y.
sarirak sr^r [Bkt.] d. cn sari dè!ng v_ét.
sasur SSU‰ [Bkt.] t. do d_è. — sasur hatai do d_è.
243
www.atabook.com
satar St‰ [Bkt.] d. quy tù&c, th¬e thùèc. — ngap tuei satar lâm theo quy tù&c;
satar pakacah tama sang bac th¬e thùèc thi vâo trè^!ng.
satel st⁄Ò [Bkt.] k. cho tù!i, tù!i. — mang asit tel praong t^è tr%e tù!i lù!n.
satiak StY [Bkt.] fg. f)ong tînh, vui lông, f)ong ùy. — satiak saong gep
f)ong tînh vù!i nhau; satiak lei? f)ong ùy khçng? satiak nyâk! vui lông
nhùe¡.
sau SU⁄ [Bkt.] d. cv asau chùo.
sawa Sv_ [Bkt.] fg. trao f¬oi. — sawa kaya paplei trao f¬oi hâng hùoa.
sawah svH [Bkt.] 1 d. (chimà b)o cù&t. § sawah svH [Bkt.] 2 fg. gi_èt. —
sawah tabik jien gi_èt tùui ti)en.
sawel sv⁄Ò [Bkt.] d. thùang 10 H)oi giùao.
sayaok SOy@ [Bkt.] fg. cv yaok qui trùach, khi¬en trùach. — juai sayaok ka
gep f^èng qui trùach cho nhau.
sayaom SOy [Bkt.] fg cn o yaom khçng mâng, khçng thi°et. — nyu
sayaom nao tao nùo khçng mâng fi féu.
sayuak SyV [Bkt.] fg. fùanh, qu°at. — sayuak mang hawei qu°at b^&ng roi.
seh Os⁄H [Bkt.] d. h_oc sinh. — seh krah h_oc sinh gi%oi; gru pataow seh kanal
(tng) th)ay d_ay trô nhù!. § seh meleng Os⁄H ml⁄! [Bkt.] 1 t. xinh f_ep,
phè!ng phi. — anak kamei dara seh meleng ngè^!i con gùai xinh f_ep. §
seh meleng Os⁄H ml⁄! [Bkt.] 2 t. hi¬en vinh.
séh méh s¨H m¨H [Bkt.] t. ch_çn r_çn. — sâh mâh oh daok sa libik ch_çn r_çn
ch%&ng chºu ng)oi y"n m_çt ch¨ç.
sem greh S° Rg⁄H [Bkt.] d. cn sem greh mak aia bilan nguy_"t th_èc.
sem kran S° Rk˜ [Bkt.] d. cn sem kram mak aia harei nh_ét th_èc.
semmieng s°OmY⁄! [Bkt.] d. déy mù&t mêo.
seng s⁄! [Bkt.] 3 fg. lâ, fùung lâ, qu%a th_ét. — nan seng biak fùung th_ét nhè
v_éy; nyu seng sa urang rinaih tapak hatai nùo lâ m_çt fùèa tr%e chén th_ét.
§ seng s⁄! [Bkt.] 4 t. paseng s¨èng, s¨èng s^!. — deng seng fùèng s¨èng. §
seng s⁄! [Bkt.] 1 d. °oc tû vâ, nh_ac c_u b^&ng v%o °oc (dûng f¬e th¬oi trong
fùam thi"u ho_&c fùam t¬ay u°e nhâ c%èa, lâng xùomà. § seng s⁄! [Bkt.] 2 d
(tgà. (talei-à déy choâng cho ngè^!i ch°et.
sengka s⁄!k_ [Bkt.] fg. quan tém, ch&m sùoc. — sengka tel pabeng ilimo Cam
quan tém f°en n)en v&n hùoa Ch&m.
sep s⁄∏ [Bkt.] d. ti°eng. — ngap sep l"n ti°eng; sep Yuen ti°eng Vi_"t; sep
adaoh gheh ti°eng hùat hay; hu hamit sep cùo nghe ti°eng; sep puec
panuec ndom (tng) l^!i &n ti°eng nùoi. § sep ew s⁄∏ e◊ [Bkt.] d. ti°eng
g_oi. — sep ew bhum pachai ti°eng g_oi non sçng. § sep ndom s⁄∏ OÎ*
[Bkt.] d. ti°eng nùoi. — sep ndom akhar wak ti°eng nùoi ch¨è vi°et. § sep
ndom panuec puec s⁄∏ OÎ* pnV⁄Ç pV⁄Ç [Bkt.] (tngà l^!i &n ti°eng nùoi. §
sep kalep s⁄∏ kl⁄∏ [Bkt.] d. to ti°eng. — ngap sep kalep lâm to ti°eng.
§ sep prew s⁄∏ ORp⁄◊ [Bkt.] d. ti°eng la. § sep puec s⁄∏ pV⁄Ç [Bkt.] d.
ti°eng nùoi. § sep hari s⁄∏ hari [Bkt.] d. gi_ong ngém. — sep hari
katheng glaong ley gi_ong ngém ''ngè^!i tînh !i''.
si Sfl [Bkt.] p. sù&p, së. — dahlak si nao tçi së fi; lingik si hajan tr^!i sù&p mèa.
si sfl [Bkt.] t. cv si (Sflà sù&p. — si ndom sù&p nùoi; si nao sù&p fi.
sia SY_ [Bkt.] 1 d. giù!i h_an. § sia SY_ [Bkt.] 2 d. chèù!ng ng_ai v_ét. — padeng
sia d_èng chèù!ng ng_ai v_ét. § sia SY_ [Bkt.] 3 d. sa (bù&t cùaà.
sia sY_ [Bkt.] d. xa. — sia wic mrai xa kùeo chÏ; sia traow xa fùanh °ong.
244
www.atabook.com
siaip ØsY∏ [Bkt.] d. kh&n. — siaip auak tangin kh&n lau tay.
siak SY [Bkt.] d. xanh da tr^!i. siak aw ùao mâu xanh da tr^!i.
siam SY* [Bkt.] t. t°ot, f_ep. — aw siam ùao f_ep; siam manuh t°ot n°et. § siam
tung SY* tU! [Bkt.] t. t°ot b_ung. — nyu jhak cambuei dalah min siam
tung hù&n x°au mi_"ng lè¨!i nhèng t°ot b_ung. § siam tian SY* tY˜ [Bkt.] t.
cm siam tung t°ot b_ung. § siam binai SY* b^Øn [Bkt.] t. f_ep gùai. — ra
kamei siam binai fân bâ f_ep. § siam makré SY* mRk¨_ [Bkt.] t. t°ot, f_ep.
— siam makrâ hagait dom hatai rageh t°ot f_ep gî thùè lông d_a tham
lam¡. § siam mbeng SY* ı⁄! [Bkt.] fg. phâm &n. — pabuei siam mbeng
hajieng mang drah praong con heo phâm &n n"n chùong lù!n. § siam
likei SY* l^k‡ [Bkt.] t. f_ep trai. § siam wak SY* v [Bkt.] t. t°ot s°o. —
nyu siam wak khing hu sa urang kamei gheh nùo t°ot s°o l°ay fè_!c ngè^!i
v_! f%am fang. § siam hatai SY* hØt [Bkt.] t. lông t°ot.
siber S^b⁄‰ [Bkt.] f. th°e nâo?. — ong ndom siber çng nùoi th°e nâo?; ong ngap
siber çng lâm th°e nâo?.
sibil S^bIÒ [Bkt.] t. x°ac xè_!c. — ban nan sibil biak th^&ng fùo x°ac xè_!c th_ét;
ndom sibil nùoi h¨çn.
sidah S^dH [Bkt.] nhè lâ, nghïa lâ. — ndom yau nan sidah nyu takrâ je nùoi
th°e nghïa lâ nùo èng thu_én r)oi.
sidhik S^D^ [Bkt.] c. hoân thi_"n thay¡, phùuc thay¡.
siel OSY⁄Ò [Bkt.] fg. l_ang. — siel ralaow l_ang thºt.
siem OSY° [Bkt.] d. (nèù!cà Thùai Lan.
siem OsY° [Bkt.] d. gi%e. — siem auak papan gi%e lau vùan.
sien sY⁄˜ [Bkt.] d. bînh b^&ng kim lo_ai.
sieng sY⁄! [Bkt.] t. nghi"ng, ch°ech. — sieng tapa sa gah ch°ech qua m_çt b"n.
siet OsY⁄ˇ [Bkt.] 1 t. nh%ay. — siet glaong nh%ay cao; siet atah nh%ay dâi.
siet OsY⁄ˇ [Bkt.] 2 t. cv chiet fù&t. — blei siet mua fù&t; siet yau jru (tng) fù&t
nhè thu°oc.
sih s^H [Bkt.] d. râo gi_éu.
sin biai s^˜ ØbY [Bkt.] fg. cv chin biai h_çi fâm, bân lu_én. — sin biai
panuec kadha bân lu_én cçng chuy_"n.
sing S^Ï [Bkt.] d. sè t%è.
sir S^‰ [Bkt.] t. kÈn. — mbeng trei cuk sir (tng) &n no m__&c kÈn.
sit s^ˇ [Bkt.] 1 t. cv asit tùy, chùut. — sa sit tra m_çt tÈ n¨èa. § sit s^ˇ [Bkt.] 2 t.
cv asit nh%o. — daok sit côn nh%o; ranaih sit fùèa nh%o. § sit tra s^ˇ Rt_
[Bkt.] p. suùyt n¨èa, lùat n¨èa, tÈ n¨èa. — patuah biak, sit tra dahlak nao
truh may th_ét¡ suùyt n¨èa tçi fi kh%oi r)oi. § sit thun s^ˇ TU˜ [Bkt.] t. nh%o
tu¬oi. — ai nan daok sit thun min anh fùo côn nh%o tu¬oi thçi. § sit
praong s^ˇ ORp# [Bkt.] t. lù!n bùe, giâ tr%e (nh%o lù!nà. — sit praong thei
jang nao abih lù!n bùe cüng fi h°et. § sit saot s^ˇ Os@ˇ [Bkt.] t. nh%o
nhù&n. — palak tangin sit saot bân tay nh%o nhù&n; thaik rup sit saot thén
hînh nh%o nhù&n.
siyeng S^y⁄! [Bkt.] t (idà. tr°ong tr%ai, sùang s%ua. — jah glai siyeng phùat r^èng
tr°ong tr%ai.
so rasi OS_ rSfl [Bkt.] d. cu_çc f^!i, hi_"n sinh. — so rasi manuis ngaok dunya
cu_çc f^!i con ngè^!i tr"n tr)an gian.
som OS* [Bkt.] d. thùè hai (ngâyà. — harei som ngây thùè hai.
245
www.atabook.com
srah RsH [Bkt.] fg. vù&t qua. — srah tanyrak di bara vù&t kh&n qua vai. § srah
yeng RsH y⁄! [Bkt.] fg. ngo%anh m_&t, quay lèng. — ndom salak tian
nyu, nyu srah yeng nao nùoi m°ech lông nùo, nùo ngo%anh m_&t fi; daok
srah yeng di gep ng)oi quay lèng l_ai vù!i nhau.
sreh Rs⁄H [Bkt.] fg. cv threh bi°en hùoa, hùoa phùep. — sreh jieng limam kaok
bi°en thânh voi trù&ng.
srem Rs° [Bkt.] fg. t_ép. — srem padhih t_ép th¬e thao; srem akhar t_ép ch¨è.
sreng RS⁄! [Bkt.] fg. b&ng qua. — sreng gluh l_çi bûn.
sri yapalieng Rsfl ypOlY⁄! [Bkt.] d. ch%u l¨", th)ay l¨". § sri palieng sujang
narah Rsfl plY⁄! SUj! nrH [Bkt.] d. thè_!ng thè. § sri bano Rsfl bOn_ [Bkt.]
d. t^! y°et thº. § Sri Binay Rsfl b^nÁ [Bkt.] d. (bal-à th%u fç Champa cü %!
Bînh Fºnh.
sring Rs^Ï [Bkt.] fg. xéu, x%o. — sring ikan em xéu cùa nèù!ng; sring idung
kabaw x%o müi tréu.
sruh RsUH [Bkt.] t. fçn fùao, ch_çn r_çn — sruh tagok sruh trun (tng) ch_ay fçn
ch_ay fùao (nh°ap nha nh°ap nh¬omà.
sua sV_ [Bkt.] fg. l_ut. — aia sua nèù!c l_ut.
suail ØsVÒ [Bkt.] t. sai. — ndom suail nùoi sai; ngap katih suail lâm toùan sai.
suan sV˜ [Bkt.] d. h)on. — luai suan th%! h!i; suan thei thei khik h)on ai n°ay
gi¨è. § suan thep sV˜ T⁄∏ [Bkt.] d. h)on, linh h)on.
suang sV! [Bkt.] fg. s_!t. — glem pataw suang tapa akaok nùem fùa s_!t qua
f)au.
suaon SUOA˜ [Bkt.] fg. nhù!. — suaon sang nhù! nhâ; suaon anak nhù! con.
suarda SV‰d_ [Bkt.] d (Sktà. h_anh phùuc, an vui n!i mi)en c_èc l_ac.
suattik SVˇt^ [Bkt.] c (cüà. phùuc thay¡ vui thay¡. — ni suattik sidhik
kariya... (DRP) Phùuc thay cho... (l^!i m%! f)au c%ua m_çt s°o tùac ph¬am c¬o
Ch&mà.
subai lidu SUØb l^dU_ [Bkt.] d. mân treo.
suben SOb⁄˜ [Bkt.] fg. mùua. — amrak suben cçng mùua.
subeng SUb⁄! [Bkt.] t. h%uy di_"t, bº thi"u h%uy. — sa but pajiah subeng m_çt
gi°ong nôi bº h%uy di_"t.
subik SUb^ [Bkt.] p. cûng. — tuei subik theo cûng; subik saong cûng vù!i.
suer SV⁄‰ [Bkt.] d. cn suer liga thi"n fâng. — blaoh po wek nao suer r)oi ngâi
tr%! l_ai thi"n fè^!ng. § suer dhar SV‰ D‰ [Bkt.] d. thi"n giù!i. § suer
riga SV‰ r^g_ [Bkt.] d. cn suer thi"n fè^!ng. — tadhau ka suan muk kei
truh suer riga c)au cho linh h)on çng bâ l"n t_én thi"n fâng.
sùesai Os—Øs [Bkt.] t. ph%u ph". — mbeng huak sésai &n u°ong ph%u ph".
sugai libi SUØg l^bfl [Bkt.] d. gè!m th)an (dûng f¬e mùua trong cùac l¨" rijaà.
sujang narah SUj! nrH [Bkt.] 1 d. tri)eu th)an, vö tèù!ng. § sujang narah SUj!
nrH [Bkt.] 2 d. länh chùua.
suk man SU M˜ [Bkt.] t (cüà. h°et b_"nh, lânh b_"nh.
suk sU [Bkt.] 1 d. thùè sùau. — harei suk ngây thùè sùau.
suk sU [Bkt.] 2 t. sai. — ngap suk lâm sai; ndom suk nùoi sai. § suk sak sU
s [Bkt.] t. l¨én l_çn, l_çn l_ao — suk sak bruk ni tapa bruk deh abih je
l¨én l_çn chuy_"n nây qua chuy_"n n_o h°et r)oi.
sukak SUk [Bkt.] fg. fo, fºnh ph_am vi. — sukak tanah ngap sang fo f°at
lâm nhâ.
246
www.atabook.com
sulaong SUOl@Ï [Bkt.] t. cao xa, tuy_"t v^!i. — amat sanâng sulaong ùy nghï
cao xa.
Suliga s_Ul^g_ [Bkt.] d. t"n m_çt vº vua Champa.
sulih SUl^H [Bkt.] fg. tùai l_ép, ph_uc h)oi. — sulih paben pataow pakai ph_uc h)i
n)en giùao d_uc.
Suliman SUl^M˜ [Bkt.] d. Sulomon.
sulu SUlU_ [Bkt.] 1. d. k%e &n bùam. § sulu SUl_U [Bkt.] 2. d. t"n m_ét thùam.
suma SUM_ [Bkt.] d. çng (bâà nh_ac. § suma yua SUM_ yV_ [Bkt.] d. chùu, thÈm,
dî, dè_!ng b"n v_! hay b"n ch)ong. § suma la SUm_ l_ [Bkt.] d. çng (bâà
nh_ac (nùoi chungà. — adat anak metuw daok deng saong suma la f_ao
con r¬e (déuà &n %! vù!i cha m_e v_! (hay ch)ongà. § suma likei SUM_ l^k‡
[Bkt.] d. çng nh_ac.
sumac SUMÇ [Bkt.] f. xèù!ng ti¨"n linh h)on ngè^!i ch°et trong fùam tang Ch&m
Bâlamçn.
sumah SUmH [Bkt.] fg. c%ai trang, bi°en d_ang. — sumah jieng sa urang likau
mbeng c%ai trang thânh k%e &n xin.
suman dalùe sUM˜ dOl— [Bkt.] d. b_éc ti)en b°oi.
sumar SM‰ [Bkt.] fg. qu°an. — sumar khan tagok qu°an vùay l"n.
sumbit SUı^ˇ [Bkt.] fg. cn kandip nhùay. — sumbit mata nhùay mù&t.
sumbon SUOı˜ [Bkt.] d. th%u quÿ. — sumbon buk kram th%u quÿ cçng ty.
sumek SUm⁄ [Bkt.] d. lu)ong. — jem sumek tapay r°ap lu)ong th%o.
sumu SUmU_ [Bkt.] t. kºp. — nao sumu gep fi kºp nhau; oh tuei sumu tra
ch%&ng theo kºp n¨èa.
sumut drak SUmUˇ Rd [Bkt.] d. f_ai dè!ng. — thei thau aia dalam sumut
drak, balan halim o thau bak, bilan bhang oh thau ka thu (AGA) ai
hi¬eu nèù!c trong f_ai dè!ng, mûa mèa khçng f)ay, mûa h_an khçng h)e
khç.
sun sU˜ [Bkt.] fg. vë. — sun tathuik mblang hamu vë quang c%anh f)ong
ru_çng.
sung sU! [Bkt.] d. sai. — ndom sung nùoi sai.
sunit SUn^ˇ [Bkt.] t. hi_"u nghi_"m. — jru sunit thu°oc hi_"u nghi_"m. § sunit
ginreh SUn^ˇ g^Rn⁄H [Bkt.] t. th)an thçng. — Dewa Mano sunit ginreh
(DWM) D"va Mènç th)an thçng. § sunit dhit SUn^ˇ D^ˇ [Bkt.] t. linh
nghi_"m. — sunit dhit nai thraong daong, buel sa nagar merai khuai
limah (DN) nâng cùèu vù!t m_çt cùach linh nghi_"m, n"n, dén c%a xùè s%! f°en
th)an ph_uc.
sunuw SUnU◊ [Bkt.] d. bûa phùep. — sunuw nde baoh habei, gru si brei nda
ka abih (tng) bûa phùep chÏ lù!n b^&ng c%u khoai, th)ay mu°on cho ai e r^&ng
m°at h°et. § sunuw gai SUnU◊ Øg [Bkt.] d. bûa phùep (nùoi chungà. —
mathrem sunuw gai luy_"n bûa phùep. § sunuw banrik SUnU◊ bRn^
[Bkt.] d. bûa thi"ng. — pataow sunuw banrik ka seh d_ay phùep thu_ét
cho f)o f_".
sup sU∏ [Bkt.] t. t°oi. — sang luai sup f¬e nhâ t°oi; sup yau urang taglaoh
(tng) t°oi fen nhè ngè^!i mû. § sup kanem sU∏ kn° [Bkt.] d. f"m t°oi.
— sup kanam ké huec di rimaong (cd) f"m t°oi (emà nâo s_! c_op. § sup
dhit sU∏ D^ˇ [Bkt.] t. t°oi om. — dalam sang sup dhit trong nhâ t°oi om.
§ sup palup sU∏ plU∏ [Bkt.] t. t°oi t&m. — lingik sup palup tr^!i t°oi
247
www.atabook.com
t&m; nao dalam sup palup fi trong (f"mà t°oi t&m. § sup maklem s
[Bkt.] d. t°oi tr^!i.
suphi SUPfl [Bkt.] d. (céyà mai vâng.
suphiep SUPY⁄∏ [Bkt.] d. thi°eu, khuy°et fi¬em. — hu ralo suphiep cùo nhi)eu
khuy°et fi¬em; suphiep jien padai thi°eu ti)en c%ua.
susah SUsH [Bkt.] t (idà. s)au näo.
susaw s_Us◊ [Bkt.] fg. thî th)am. — ndom susaw saong gep nùoi thî th)am vù!i
nhau.
susit surak SUs^ˇ SUr [Bkt.] t . chùut fÏnh. — susit surak nan brei tapa
maik! cùo chùut fÏnh fùo, cho qua fi¡.
sutruh SURtUH [Bkt.] fg (cüà. thû nghºch.
sutul SUtUÒ [Bkt.] d. cv tul n_"m.
suuh suaon SUuH SUOA˜ [Bkt.] fg. nhù! nhung. — nao tao jang suuk, suaon
hanuk yawa (AP) fi féu cüng thèa (n°eu khçng ngè^!ià nhù! nhung th%!
than.
suuk SUu [Bkt.] 1 fg. hùu. — nao dalam glai suuk ka gep hamit fi trong
r^èng hùu cho nhau nghe. § suuk SUu [Bkt.] 2 fg. thèa, trînh. — nao
tao suuk saong amaik fi féu thèa trînh vù!i m_e. § suuk SUu [Bkt.] 3
fg. tr%a l^!i. — gru tanyi anak seh suuk th)ay h%oi h_oc sinh tr%a l^!i. § suuk
po SUu Oπ⁄ [Bkt.] fg. nùoi véng, d_a. — amaik ew anak thau suuk po m_e
g_oi con bi°et nùoi véng.
suwer SUv⁄‰ [Bkt.] 1 fg (idà. lâm phi)en. — sawer urang daok wak kaong
lâm phi)en ngè^!i lùang gi)eng. § suwer SUv⁄‰ [Bkt.] 2 t. b_én. — sawer lo
oh nao tao hu b_én quùa ch%&ng fi féu fè_!c.
suwi suwer SUvfl SUv⁄‰ [Bkt.] t. b_én bºu. — suwi suwer ka anak bik b_én bºu
vù!i con cùai.
ta t [Bkt.]kùy hi_"u ghi ph_u ém thùè mè^!i bùçn c%ua b_ç ch¨è Akhar thrah; m_çt
hînh v_i ti^"n tùç c%ua tiù"ng Ch&m cùo tùac d_ung biù"n m_çt ngo_ai f_çng t^è
thânh n_çi f_çng t^è Tagalung l&n.
ta-iak taY [Bkt.] fg. bùop, vù&t. — ta-iak aw ka njak aia vù&t ùao cho rùao
nèù!c.
ta-it taIˇ [Bkt.] t. y"n, y"n %çn. — daok ta-it ng^çi y"n.
ta-uk tu [Bkt.] d. f^éu gùçi. — liman ta-uk m^"m gùçi; ta-uk klaong khuai
gùçi con qu^y.
taamak taM_ [Bkt.] d. con fom fùom.
taamau tamU⁄ [Bkt.] 1 d. khùoi b_ui, sè!ng mû. — per dhul taamau khùoi b_ui
bay mû m_it. § taamau tamU⁄ [Bkt.] 2 fg,cü. rung chuy%"n, lay f_çng.
taayuh tayUH [Bkt.] d. k"n k"n chùua.
taba tb_ [Bkt.] t. l_at, nh_at, ng_ot. — taba yau aia pabah (tngà l_at nhè nèù!c
miù"ng; aia taba nèù!c ng_ot; aia masem daok taba canh côn nh_at. §
taba tabac tb_ tbÇ [Bkt.] t. cn taba tabaot l^èng kh^èng, nh_!t nh_at. §
taba tabaot tb_ tOb@ˇ [Bkt.] t. cv taba tabac l^èng kh^èng, nh_!t nh_at.
§ taba suait tb_ Øsˇ [Bkt.] t. nh_at thù"ch. § taba auer tbaV⁄‰ [Bkt.] d.
sa mû. § taba-uh tbuH [Bkt.] cn ba-uh. n_èc.
tabaik tØb [Bkt.] t. hùoi. — tabaik akaok hùoi f^éu.
tabak tb [Bkt.] fg. n_it. — tabak talei ka-ing n_it déy lèng; tabak ân asaih
thù&ng y"n ng_èa.
248
www.atabook.com
tabaong tOb@Ï [Bkt.] fg. cv tabeng dô. — tabaong tian dô lông, dô ùy. §
tabaong rideh tOb@Ï rIOd⁄H [Bkt.] d. mînh thûng xe (xe tréu, xe bôà.
tabaow tOb@◊ [Bkt.] d. (céyà s_éy.
tabarih tbrIH [Bkt.] d. th%ç th^én.
tabel mbaok tOb⁄Ò Oµ@ [Bkt.] t. lî l_!m.
tabem tb° [Bkt.] fg. è!ng, è!m. — tabem phun pieh pala bilan hajan è!ng
céy f%" tr^çng vâo mûa mèa.
tabeng tb⁄! [Bkt.] 1 chm. fâ ngang chùinh (c%ua nhâ 'd!' Châmà. § tabeng tb⁄!
[Bkt.] 2 fg. cn tabaong dô. § tabeng tb⁄! [Bkt.] 3 d. giù"ng; h^ç nèù!c
thi"n nhi"n. — bingun tabeng giù"ng xéy; siam binai di lok ni chai
tabeng (DVMà xinh f_ep nhè (m_&t nèù!cà h^ç. § Tabeng tb⁄! [Bkt.] 4 d.
(lângà Thânh ùy (Ninh Thu_énà.
tabha tB_ [Bkt.] 1 (chuùçià bâ hè!ng. § tabha tB_ [Bkt.] 2 d. gi%a thuyù"t, gi%a
s%è. § tabha tB_ [Bkt.] 3 t. thùè hai. — anâk tabha con thùè hai.
tabhabhak tB_B [Bkt.] d. v_an v_ét. — tabhabhak ngaok baoh tanâh ni
v_an v_ét tr"n trùai fùét nây.
tabiak tbY [Bkt.] fg. ra. — tabiak mbeng karei ra %! ri"ng; tabiak di sang
ra kh%oi nhâ; phun kayau tabiak baoh céy ra qu%a; ndom o tabiak
panuec nùoi ch%&ng ra l^!i; maong tabiak mblang hamu nhîn ra f^çng
ru_çng.
tabik tbI [Bkt.] d. cùai bº, tùui. — tabik jih dalah tùui th%ç c%ém; buh dalam
tabik b%o trong bº.
tablah tbLH [Bkt.] 1 t. n%e. — patau tablah fùa n%e. § tablah tbLH [Bkt.] 2 t.
méu thu¨én. — panuec tablah l^!i méu thu¨én.
tablait tØbLˇ [Bkt.] fg. tr_&c, s%éy. — tablait takai tr_&c chén; tablait tangin
ngap laik pareng s%éy tay lâm r!i dïa. § tablait tablaiw tØbLˇ tØbL◊
[Bkt.] t. lùong cùong. — tangin takai tablait tablaiw tay chén lùong cùong.
§ tablait tablaong tØbLˇ tObL# [Bkt.] t. tr^éy tr_ét. — tablait tablaong
duah mbeng kiù"m &n tr^éy tr_ét; ngap tablait tablaong yau nan blaoh
jieng bruk lâm tr^éy tr_ét nhè thù" mâ fè_!c vi_"c. § tablait panuec tØbLˇ
pnV⁄Ç [Bkt.] t. l¨! l^!i. — ndom tablait panuec nùoi l¨! l^!i.
tablaiw tØbL◊ [Bkt.] t. l_"ch. — mâaom talimo tablaiw f_çi muu l_"ch.
tablak tbL [Bkt.] fg. xen, kë. — daok tablak gep ng^çi xen kë nhau. §
tablak takai tbL tØk [Bkt.] fg. chen chén. — tablak takai tamâ o
hu chen chén vâo khçng fè_!c.
tablek tb⁄L [Bkt.] fg. l_ét. — rideh tablek xe l_ét. § tablek pandang tbL⁄
pÎ! [Bkt.] t. trùao tr%!. — urang tablek pandang ngè^!i trùao tr%!; ndom
puec tablek pandang &n nùoi trùao tr%!. § tablek lok tbL⁄ Ol [Bkt.] t.
bùét nhén. — ban tablek lok biak th^&ng bùét nhén th_ét¡.
tablung tbLU! [Bkt.] fg. ph^"nh. — tablung rathuk ph^"nh gan (n%çi nùongà.
tabrem tRb° [Bkt.] t. tâ, tû, gi_ép. — mbut ta brem akaok bùut bº tâ f^éu.
tabuc tbUÇ [Bkt.] fg. sùut, trùoc. — tabuc agha trùoc gùçc; tabuc tagei r_ung
r&ng.
tabuh tbUH [Bkt.] fg. chu_çc. — ba jien nao tabuh anâk mang ti^"n fi chu_çc
con; tabuh hamu wek chu_çc ru_çng l_ai. § tabuh rup tbUH rU_∏ [Bkt.] fg.
chu_çc t_çi t%è hînh.
249
www.atabook.com
tabung tbUÏ [Bkt.] d. s_è cùém kº, tai h_ai. — hamu tabung ru_çng kº. §
tabung puei tbUÏ pVE [Bkt.] d. ma tr!i. § tabung tbUÏ [Bkt.] 1 d. h^çn
ma. § Tabung tbUÏ [Bkt.] 2 d. lâng Châ Dung.
tabur tbU‰ [Bkt.] 1 d. f^çng chùi, b_an fè^!ng. § tabur tbU‰ [Bkt.] 3 fg. théu
thùai, théu nh_én. — tabur mai wek théu nh_én l_ai fè_!c. § tabur tbU‰
[Bkt.] 4 fg. sù&p xù"p. — tabur aw sù&p xù"p ùao. § tabur tbU‰ [Bkt.] 2
fg. f!m. — tabur lisei f!m c!m. § tabur riya tbU‰ rIy_ [Bkt.] d. t_çi
l¨çi n_&ng (do fân bâ khçng trong s_ach vâo thùanh fè^!ng H^çi giùaoà. §
tabur sanang tbU‰ sn! [Bkt.] fg. nh_én fºnh. — tabur sanâng tuei
ndey (PCà nh_én fºnh chuy_"n thù" s_è.
tabuw tbU◊ [Bkt.] d. mùia. — sa tuk tabuw m_çt fùçt mùia; tabuw saradang
mùia fè^!ng. § tabuw tabaow tbU◊ tOb@◊ [Bkt.] d. mùia lau. § tabuw
trang tbU◊ Rt! [Bkt.] d. mùia lau. § tabuw bhong tbU◊ OBÏ [Bkt.] d.
mùia f%o.
tacaba tcb_ [Bkt.] fg. vè!ng (do linh h^çn ngè^!i chù"tà.
tacaik tØc [Bkt.] d. chù&t. — tacaow tacaik chùau chù&t.
tacak tc [Bkt.] d. (céyà cùçc chùat.
tacaoh tOc@H [Bkt.] fg. b^&m, b&m; ch_&t, chùem. — tacaoh rilaow b&m th_it;
tacaoh takuai chùem f^éu.
tacaow tOc@◊ [Bkt.] d. chùau. — tacaow jieng chùau n_çi; tacaow raong chùau
nuçi; tacaow atah con c%ua chùau ngo_ai; tacaow jaik chùau ngo_ai;
tacaow phik chùau ru_çt.
tacei tcE [Bkt.] 1 d. ngùon tr%o. — tacei iw ngùon tr%o tay trùai; tacei hanuk
ngùon tr%o tay ph%ai. § tacei tcE [Bkt.] 2 fg. ch%i, tr%o. — gru tacei thei
thei tagok deng th^éy ch%i ai nùéy fùèng d_éy. § tacei mbaok tcE Oµ@
[Bkt.] fg. v_ach m_&t. — tacei mbaok tapuer asau amal v_ach m_&t b_on
chùo s&n.
tachaok tOC@ [Bkt.] t. h%em, hùoc, xùo. — tachaok cek hùoc nùui; tachaok
baoh mbeng xùo c%èa.
tachaor tOC@‰ [Bkt.] fg. s%éy, h_ut. — tablait tangin tachaor takai (tngà tr_ét
tay, s%éy chén; mâk tachaor bùét h_ut.
tachep tC⁄∏ [Bkt.] t. nh_uc. — ngap tachep amaik amâ lâm nh_uc cha m_e.
tachua tCV_ [Bkt.] d. tai tè_!ng.
tacik tcI [Bkt.] d. (céyà cam xe, câ chùi.
tacok tOc [Bkt.] fg. chui nh%ui. — tacok grep pabung sang chui nh%ui
vâom_oi nhâ.
tada td_ [Bkt.] 1 d. ng_èc. — cah hal tada b_ç ng_èc n%!; pandik tada tùèc
ng_èc. § tada td_ [Bkt.] 2 d. ph^én sçng tr"n (c%ua f_ép nèù!cà. — tada
banek vûng tr"n c%ua f_ép nèù!c. § tada td_ [Bkt.] 3 d. sè^!n. — tada
cek sè^!n nùui.
tadak td [Bkt.] d. cuùçng. — tadak baoh paaok cuùçng trùai xoâi.
tader td⁄‰ [Bkt.] fg. bùit, ngh_et. — tader idung ngh_et müi; tader labang bùit
l¨ç. § tader pruec td⁄‰ RpV⁄Ç [Bkt.] t. m_u, m_u m¨ém. § tader hatai td⁄‰
hØt [Bkt.] t. tùçi d_a.
tadhiai tØDY [Bkt.] fg. mè^!ng tè_!ng.
tadhuw tDU◊ [Bkt.] fg. chùuc. — tadhuw ka urang ngap mbeng jieng chùuc
ngè^!i ta lâm &n fè_!c. § tadhuw ayuh tDU◊ ayUH [Bkt.] fg. chùuc th_o.
— tadhuw ayuh rituh thun taha chùuc sùçng tr&m n&m. § tadhuw phuel
250
www.atabook.com
tDU◊ PV⁄Ò [Bkt.] fg. chùuc phùuc. — pieh ka mik wa urang tadhuw
phuel drei hadei (APA) cho chùu bùac chùuc phùuc mînh ngây sau.
tadiak tdY [Bkt.] d. t"n m_çt lo_ai hoa.
tadik tdI [Bkt.] 1 d. cùai qu_at. — tamia tadik mùua qu_at. § tadik tdI
[Bkt.] 2 fg. qu_at. — tadik apuei ka ghueh qu_at (th%çià l%èa cho chùay l"n.
tadim td§ [Bkt.] d. h^çng ng_oc.
tadin tdI˜ [Bkt.] t. hung. — tuk tadin gi^! hung.
tadrok tORd [Bkt.] t. hù!. — ndom tadrok nùoi hù!.
tadu tdU_ [Bkt.] 1 fg. cv cadu nù!i. — tadu talei mai nù!i s_!i déy l_ai. § tadu
tdU_ [Bkt.] 2 t. d_iu nh_e. — tadu di hatai tém h^çn d_iu nh_e (khçng côn
c&ng th%&ngà. § tadu tadu tdU_ tdU_ [Bkt.] t. nh_e nh_e. — ataong tadu
tadu fùanh nh_e nh_e.
taduel tdV⁄Ò [Bkt.] fg. chùép nh_én, ch_iu f_èng. — taduel kam chùép nh_én sùç
ph_én.
taduk tdU [Bkt.] 1 d. f_ot rau. — paik taduk njem kiem hùai f_ot rau &n. §
taduk tdU [Bkt.] 2 d,chm. (nhu_çmà l_on. — nyaom taduk nhu_çm l_on
ch%i.
tagaha tgh_ [Bkt.] d. ch^çn mèù!p.
tagak tg_ [Bkt.] fg. gi_ang. — nao takai tagak fi chén ch¨è bùat; tagak takai
gi_ang chén.
tagalang tgl! [Bkt.] d. mùai sau (c%ua nhâ ''d!'' Ch&mà.
tagalao tgOl@ [Bkt.] d. (céyà b^&ng l&ng. — bingu tagalao hoa b^&ng l&ng.
tagalung tglU! [Bkt.] fg. l&n cû. — tagalung trun ribaong l&n cû xuùçng
mè!ng.
taganum tgnU* [Bkt.] 2 fg. qu^én t_u, h_!p qu^én. — taganum jieng sa tapuer
qu^én t_u thânh m_çt fùam. § taganum tgnU* [Bkt.] 1 d. cn aih taganum
méy (tr^!ià.
tagap tg_∏ [Bkt.] d. fâ dèù!i.
tagara tgr_ [Bkt.] 1 fg. gi_ét mînh. § tagara tgr_ [Bkt.] 2 fg. mù!, nùoi m".
— ndih tagara ng%u mù!, ng%u nùoi m".
tagarah tian tgrH tY˜ [Bkt.] fg. no h!i.
tagei tgE [Bkt.] d. r&ng. — rinaih tamuh tagei tr%e m_oc r&ng; braoh tagei
fùanh r&ng. § tagei anak tgE aN [Bkt.] d. r&ng c%èa. § tagei graing
tgE ØRg! [Bkt.] d. r&ng nanh. § tagei ghum tgE GU* [Bkt.] d. r&ng cùém.
§ tagei takuh tgE tkUH [Bkt.] d. r&ng chu_çt. § tagei thaok tgE OT@
[Bkt.] d. r&ng s¨èa. § tagei luc tgE lUÇ [Bkt.] d. r&ng cûng.
tagen tg⁄˜ [Bkt.] fg. ngè_!c. — tagen aia ngè_!c dông; ikan tagen cùa l_çi
ngè_!c dông; manâk tagen f%e ngè_!c.
taghueh tG⁄H [Bkt.] fg. khoan.
tagieng tOgY⁄! [Bkt.] t. lùac, lùe. — mata tagieng mù&t lùac.
tagilaow tgIOl@◊ [Bkt.] d. rù&n mùçi.
taginum tgInU* [Bkt.] d. cv taganum méy. — taganum wang tel méy ph%u
bùçn b^"; taganum hatem méy fen.
tagirat tgIrˇ [Bkt.] t. khçng fùung nh_ip, sai nh_ip. — ragem tagirat je nh_ac
fä sai nh_ip r^çi.
taglak tgL [Bkt.] fg. s_&c. — huak samer lo blaoh taglak &n v_çi quùa b_i s_&c.
§ taglak darah tgL drH [Bkt.] kng. s_&c mùau, h_çc mùau. — taglak
darah blaoh matai s_&c mùau r^çi chù"t.
251
www.atabook.com
taglaoh tOgL@H [Bkt.] 2 fg. mû, fui. — mata taglaoh mù&t mû; ndom puec
yau urang taglaoh &n nùoi nhè k%e mû. § taglaoh taglit tOgL@H tgLIˇ
[Bkt.] t. fui mû. § taglaoh tOgL@H [Bkt.] 1 fg. _oc, väi. — taglaoh aia
tathau _oc s¨èa; taglaoh aih tùe cùèt, väi cùèt.
taglong tOgLÏ [Bkt.] fg. bu^çn nçn. — ndik rideh blaoh taglong fi xe b_i
bu^çn nçn.
tagok tOg [Bkt.] fg. d_éy, l"n. — tagok ngaok ar l"n b^!; tagok rai l"n
ngçi; nao tagok cek fi l"n nùui; tagok janâng l"n chùèc; apuei blew
tagok l%èa bùçc l"n; tagok baik hadah je d_éy fi, sùang r^çi¡. § tagok aia
tOg aY_ [Bkt.] chm. th&m mè!ng (f%" xem nèù!cà. § tagok jalan
tOg jl˜ [Bkt.] fg. l"n fè^!ng. — tagok jalan naao taong kalin l"n
fè^!ng fi chiù"n fùéu. § tagok di ruak tOg dfl rV [Bkt.] lânh b_"nh. —
birau tagok di ruak mù!i lânh b_"nh. § tagok deng tOg d⁄! [Bkt.] fg.
fùèng d_éy. — ew seh tagok deng g_oi h_oc sinh fùèng d_éy. § tagok trun
tOg RtU˜ [Bkt.] fg. l"n xuùçng. — tagok trun duah bruk ka anâk l"n
xuùçng tîm vi_"c cho con. § tagok ray tOg rÁ [Bkt.] fg. l"n ngçi. —
Po Binsuer tagok ray jieng patao di bal Sribanây (DRPà Chù" B^çng
Nga l"n ngçi %! th%u fç Sribanéy. § tagok lan tOg l˜ [Bkt.] d,tg.
cùung sén (sau khi dûng sén f%" f_ap lùuaà.
tagrang tRg! [Bkt.] 1 fg. ch_&n fè^!ng, ùan ng¨è. — likau drei di cei nao sang,
rimaong daok tagrang di krâh jalan (ABCà t^è t_a ngè^!i y"u ra v^", con
c_op ng^çi ch_&n ngang lùçi fi. § tagrang tRg! [Bkt.] 2 fg. vè!ng, vèù!ng.
§ tagrang kandaong tRg! kOÎ@Ï [Bkt.] fg. vèù!ng mù&c, vè!ng f_ong.
— daok tagrang kandaong pak halei côn vèù!ng mù&t %! n!i nâo.
tagrek tRg⁄ [Bkt.] fg. ng_ai, n%". — ngap o tagrek di thei lâm ch%&ng ng_ai ai.
taguh tgUH [Bkt.] d. phao.
tah tH [Bkt.] 1 fg. hùét xa. — tah katih fùanh bân tùinh; mâk tangi tah taprah
nao lùéy tay hùét v&ng xa.
tah tH [Bkt.] 2 d. cv atah xa, dâi. — jalan daok tah fè^!ng côn xa; deng
talei tah s_!i déy dâi.
taha th_ [Bkt.] t. giâ. — urang taha ngè^!i giâ; tangey taha bù&p giâ; ruak
taha b_"nh giâ. § taha kék th_ k¨ [Bkt.] t. giâ kh_u. § taha geng th_
g⁄Ï [Bkt.] t. giâ kh^&n. § taha mada th_ md_ [Bkt.] t. giâ tr%e, lù!n nh%o.
— abih drei adei saai taha mada on tabuen (Aà tùét c%a anh em lù!n nh%o
f^"u vui m^èng. § taha rama th_rm_ [Bkt.] t. giâ c%a. — taha rama je
daok ngap anâk rinaih giâ c%a r^çi mâ côn nhè tr%e con.
tahak th [Bkt.] fg. rùach, lo_ac cho_ac. — aw tahak ùao rùach; bruk tahak
abih je cçng vi_"c lo_ac cho_ac hù"t r^çi.
tahe tOh– [Bkt.] d,cü. con r^çng.
tahi tahak thfl th [Bkt.] t. c_èc nh_oc. — ngap mbeng tahi tahak lâm &n
c_èc nh_oc.
tahla thL_ [Bkt.] d. v%o g¨ç, d&m. — duen tahla buh apuei lè_!m v%o g¨ç ch_um
l%èa.
tahloc tOhLÇ [Bkt.] t. s%ç lçng. — tahloc jih khan vi^"n ch&n bº s%ç lçng.
tahu thU_ [Bkt.] t. rùat. — pandiak tahu mbaok nù&ng rùat m_&t. § tahu tahang
thU_ th! [Bkt.] t. ran rùat.
tai Øt [Bkt.] t. thèa. — atem padai tai baik cùéy lùua thèa thçi.
252
www.atabook.com
tai taih Øt ØtH [Bkt.] fg. t_ép t%"nh. — tai taih rinaih thau nao t_ép t%"nh cho
(tr%eà biù"t fi.
taibi Øtbfl [Bkt.] d. kh&n vùi tua dâi.
taih ØtH [Bkt.] 1 fg. gö, fùanh. — taih akaok gö f^éu; taih pading fùanh b_ét
l%èa; taih baoh manuk f_ép nh_e trùèng gâ. § taih ØtH [Bkt.] 2 fg. g%ay,
kh%ay. — taih champi g%ay (kh%ayà fân ch&mpi.
taihaow ØtOh@◊ [Bkt.] d. b¨éy fém ngang, b¨éy phùong.
taik Øt [Bkt.] 2 fg,t. rùach. — sa blah biar taik m–çt t^! giùéy rùach; cuk taik
cuk bal (tngà m_&c rùach m_&c rèù!i; aw taik di drei (DNà tùém ùao tr"n thén
bº rùach. § taik khen Øt K⁄˜ [Bkt.] cùo kinh. § taik braik Øt ØRb
[Bkt.] t. rùach rèù!i. — khen aw taik braik ùao qu^én rùach rèù!i. § taik
tahak Øt th [Bkt.] t. fùoi rùach, khùçn kh%ç. — anit dom urang taik
tahak thè!ng nh¨èng k%e fùoi rùach. § taik Øt [Bkt.] 1 d. chùçt, then. —
cuk taik baoh mbeng fùong chùçt c%èa.
taing ØtÏ [Bkt.] fg. thông, l%ung l%&ng, tôn ten. — baoh amil daok taing di
ngaok dhan trùai me côn treo tông teng tr"n cânh. § taing laing ØtÏ
ØlÏ [Bkt.] t. tôn ten, l%ung l%&ng. — baoh kayau taing laing trùai céy
l%ung l%&ng (tr"n cânhà. § taing blaing ØtÏ ØbLÏ [Bkt.] t. x_çc x_"ch. —
khen aw taing blaing qu^én ùao x_çc x_"ch. § taing laing taing gaok ØtÏ
ØlÏ ØtÏ Og@ [Bkt.] tng. lông thông, fûm f^", l%ung la l%ung l%&ng.
tait Øtˇ [Bkt.] t (bier-à. lûn ch%un, thùép lê tê.
tait tait Øtˇ Øtˇ [Bkt.] t. lëo fëo. — tuei tait tait mâng likuk bèù!c lëo fëo
theo sau.
taiy blaiy ØtÁ ØbLÁ [Bkt.] t. r_"u rä.
tajai tØj [Bkt.] fg. t_y n_anh, fûn f%éy. — tajai gep ka manyum aia (DNà
fûn f%éy nhau v^" chuy_"n uùçng nèù!c.
tajhaiy tØJÁ [Bkt.] 2 t. dâi. — aw tajhaiy lo ùao dâi quùa.
tajot tOjˇ [Bkt.] fg. nùao f_çng. — ngap tajot palei lâm nùao f_çng hâng
xùom. § tajot sala tOjˇ sl_ [Bkt.] d. ém ph%u, ém cung (?à. — prattik
jang magei tajot sala jang tatuen (AGAà trùai fùét cüng b_i lung lay, ém
ph%u cüng b_i chùén f_çng.
tajraow tORj@◊ [Bkt.] fg. tr_ut, t_ut. — tajraow mang ngaok phun trun t_ut t^è
tr"n céy xuùçng.
tajuh tjUH [Bkt.] d. b%ay. — hu tajuh urang cùo b%ay ngè^!i; tajuh pluh phun
b%ay mè!i céy. § tajuh tathuat tjUH tTVˇ [Bkt.] d. b%ay khiù"u (%! f^éuà.
tak t [Bkt.] 1 d. lùuc, thu%!. — tak di kal thu%! xa xèa; tak nan thu%! ùéy. §
tak t [Bkt.] 2 d. n!i. — tak ni n!i nây. § tak kal t kÒ [Bkt.] fg.
cn lang kar nguy_"n c^éu, c^éu kh%én. — tak kal likau Po lingik mbai
prân yawa nguy_"n c^éu tr^!i fùét ban sùèc kh%oe. § tak bikal t bIkÒ
[Bkt.] p. ngoâi ra, v%a l_ai, %! ch¨ç khùac. — tak bikal nyu daok mboh... v%a
l_ai hù&n côn thùéy... § Tak Aia Ranar t aY_ rN‰ [Bkt.] d. lâng Fùa
Cao.
tak t [Bkt.] 3 fg. cv hatak chùem. — mâk tak takuai bù&t chùem f^éu. § tak
kabaw t kb◊ [Bkt.] d,tg. l¨" chùem tréu (m_çt l¨" h_çi dén gian Ch&mà.
§ tak kayau t kyU! [Bkt.] d,tg l¨" chùem céy (trong fùam thi"u c%ua
Ch&m Bâlamçnà.
taka tk_ [Bkt.] 2 fg. tuy%"n. — taka urang jak gheh tuy%"n ngè^!i khçn khùeo.
§ taka tk_ [Bkt.] 3 fg. bùç trùi. — taka bruk ngap bùç trùi vi_"c lâm. §
253
www.atabook.com
taka tk_ [Bkt.] 4 fg. trèng d_ung. — taka rideh trèng d_ung xe. § taka
tk_ [Bkt.] 5 fg. nh^! c_éy. — oh taka di gait hu ch%&ng nh^! c_éy gî fè_!c.
§ taka tk_ [Bkt.] 6 t. n%" vî, ki"ng n%". — ngap ka urang taka lâm cho
ngè^!i ta n%" vî. § taka tk_ [Bkt.] 1 d. (aia-à giùém.
takadha tkD_ [Bkt.] d,cü. ngçn ng¨è, di¨"n v&n. l^!i nùoi.
takah tkH [Bkt.] fg. tiù"p c_én.
takai tØk [Bkt.] d. chén, ch!n. — nao takai fi b_ç; raw takai r%èa chén. §
takai karai tØk kØr [Bkt.] d. fè^!ng fi nèù!c bèù!c. — thau takai
karai nyu hi%"u fè_!c fè^!ng fi nèù!c bèù!c c%ua nùo. § takai klau takai
pak tØk kLU! tØk π_ [Bkt.] tng. ba chén bùçn c%&ng. — nduec takai
klau takai pak ch_ay ba bùçn c%&ng. § takai khik tØk KI [Bkt.] d. hiù"n
binh. § takai gai tØk Øg [Bkt.] d. vö thu_ét. — mathrem takai gai
luy_"n vö thu_ét; thau takai gai biù"t vö. § takai gleng tØk gL⁄! [Bkt.] d.
c%anh sùat. § takai tathik tØk tTI [Bkt.] d. gùoc bi%"n, b^! bi%"n. — nao
tel takai tathik fi tù!i b^! bi%"n. § takai tanrah tØk tRnH [Bkt.] d. chén
mùai hi"n (ch¨ç b"n dèù!i mùai hi"n cùo nèù!c mèa nh%o gi_ot xuùçngà. —
kandap ala takai tanrah nùup dèù!i chén mùai hi"n. § takai darak tØk
dr_ [Bkt.] d. b^! bi%"n, bäi bi%"n. — liman tel takai darak, riyak paoh
klak gem ngaok Pakei (ASPà voi fù"n bäi bi%"n, sùong v¨ç cu_çn mùét thén
châng. § takai palei tØk plE [Bkt.] d. ven lâng. — ribaong takai
palei con mè!ng ven lâng. § takai paoh yam tØk Op@H y* [Bkt.] chén
r%ao bèù!c. — takai paoh yam dreh mei kau chén r%ao bèù!c giùçng ngè^!i
y"u ta fi. § takai buel tØ bV⁄Ò [Bkt.] d. méy fùam. § takai masuh
tØk mSUH [Bkt.] d. lùinh chiù"n. § takai lingik tØk lIfI [Bkt.] d. chén
tr^!i. § takai linyan tØk lIZ˜ [Bkt.] t. b_éc thang. — hamu takai
linyan ru_çng b_éc thang.
takait tØkˇ [Bkt.] fg. gö, kh%o. — takait akaok gö f^éu.
takak tk [Bkt.] d. vè^!n rau. — amâ daok dalam takak cha %! trong vè^!n.
takalit tklIˇ [Bkt.] t. xui x%eo. — harei ni nao gaok takalit hçm nay fi b_i
xui x%eo.
takandah tkÎH [Bkt.] t. hi%"m tr%!. — jalan takandah con fè^!ng hi%"m tr%!.
takaplung tkpLU! [Bkt.] 1 fg. tung l"n. — dhul takaplung b_ui tung l"n. §
takaplung tkpLU! [Bkt.] 2 t. rùçi ren. — tak di kal nan dalam nagar Kur
takaplung thu%! ùéy trong xùè Campuchia b_i rùçi ren.
takapung tkpU! [Bkt.] 1 d. ùçng khùoi. § vtakapung tkpU! [Bkt.] 2 d. tiù"ng
v_ong. § takapung tkpU! [Bkt.] 3 fg. gi¨è l_ai. c^ém l_ai.
takaran tkr˜ [Bkt.] d. bân n_ao.
takatuak tktV [Bkt.] 1 fg. gi_ét mînh, ho%ang, ho%ang hùçt. § takatuak
tktV [Bkt.] 2 t. bùét ng^!, thînh lînh. — ngap takatuak palei nagar
lâm cho hâng xùom bùét ng^!.
takawi tkvfl [Bkt.] d. cv sakawi l_ich (Ch&mà.
take tOk– [Bkt.] 2 fg. kh%!i hânh, l"n fè^!ng. — si take sù&p l"n fè^!ng. §
take tOk– [Bkt.] 1 d. s^èng. — take lisa g_ac nai; take lisa mada nhung.
taken tk⁄˜ [Bkt.] fg. khùia, khùèa. — taken ikan khùèa cùa. § taken
tarakaong tk⁄˜ trOk@Ï [Bkt.] d. yù"t h^éu.
takeng tk⁄! [Bkt.] fg. mua chu_çc. — urang bihuh bihah biha bihi ra takeng
hu abih (AGAà phè^!ng giùa ùao tùui c!m f^"u b_i mua chu_çc hù"t.
takhao kak tOK@ k [Bkt.] d. ch%u hi_"u.
254
www.atabook.com
takhaok tOK@ [Bkt.] 2 d. gi^éy. — juak takhaok mang gi^éy. § takhaok
tOK@ [Bkt.] 1 d. (c%oà chén v_it.
takhei tKE [Bkt.] d. nùut, nù&p. — takhei kiep nù&p hang ù"ch.
takhim gapha tK§ gP_ [Bkt.] d. tùep bi%"n.
taki tkfl [Bkt.] d. c_anh. — taki papan c_anh bân.
takik tkI [Bkt.] t. ùit. — takik manuis thau kadha nan ùit ngè^!i biù"t chuy_"n
ùéy; daok takik min côn ùit thçi; ka mbeng o lac takik (tngà chèa &n fä
ch" lâ ùit; takik ndom ùit nùoi. § takik takem tkI tk° [Bkt.] t. ùit l^!i. —
rinaih takik takem tr%e ùit l^!i. § takik ralo tkI rOl_ [Bkt.] t. ùit nhi^"u.
— dahlak jang thau takik ralo tçi cüng biù"t ùit nhi^"u; brei takik ralo
jang hu min cho ùit nhi^"u gî cüng fè_!c thçi. § takik hu tkI hU_ [Bkt.]
t. hiù"m, hiù"m cùo, ùit cùo. — bruk nan takik hu lo chuy_"n fùo hiù"m lù&m.
taklaon tOkL@˜ [Bkt.] fg. theo. — taklaon pak likuk urang theo sau ngè^!i ta.
§ taklaon khik tOkL@˜ KI [Bkt.] fg. h_ç v_".
taklaong tOk#L [Bkt.] fg. d_çi. — baoh bilaong laik trun blaoh taklaong
tagok qu%a bùong r!i xuùçng r^çi d_çi l"n.
taklaot tOkL@ˇ [Bkt.] fg. trùoc, bong ra. — taklaot aia marat trùoc nèù!c s!n;
taklaot kalik akaok trùoc da f^éu.
taklap tkL_∏ [Bkt.] chm. tùçp (tréu bô f_ap tr"n m_çt nh%a lùuaà. — pajuak sa
taklap f_ap vù!i m_çt tùçp (tréu ho_&c bôà.
taklap tkL∏ [Bkt.] t. f%o tè!i, mâu f%o hoa phè_!ng.
taklem tkL° [Bkt.] t. b^"n, c^én cû, b^"n b%i. — ngap bruk taklem lâm vi_"c b^"n
b%i. § taklem harei tkL° hrE [Bkt.] t. suùçt ngây. — ngap bruk taklem
harei lâm vi_"c suùçt ngây.
taklen tkL–˜ [Bkt.] t. tr! tr_ui. — hala kayau druh abih, phun daok taklen
dom dhan lùa r_ung hù"t côn tr! l_ai cânh.
tako tOk_ [Bkt.] 2 fg. b¨éy (b^&ng nùut thông l_ongà. — nao tako ajah fi b¨éy
dçng. § tako tOk_ [Bkt.] 1 d. nùut thông l_ong.
takraiw tØRk◊ [Bkt.] 1 t. co quù&p. — tangi takai takraiw chén tay co quù&p.
§ takraiw tØRk◊ [Bkt.] 2 t. ùua hùeo. — hala kayau thu takraiw lùa céy
khç hùeo.
takram tRk* [Bkt.] t. tùét b_ét. — takram saong bruk ngap tùét b_ét vù!i cçng
vi_"c.
takré tRk¨_ [Bkt.] fg. thùich. — ai takrâ hagait? anh thùich gî?; takrâ nao aiek
phim thùich fi xem phim.
takreng tRk⁄! [Bkt.] d. cn ragei th_!. — takreng gru th_! c%a.
takréng tRk¨! [Bkt.] d. tr_ang sè.
takrung tRkU! [Bkt.] t. côn nguy"n v_en, côn nhè xèa. — tian anit daok
takrung lông thè!ng y"u côn nguy"n v_en nhè xèa.
takuai tØkV [Bkt.] d. c%ç. — takuai aw c%ç ùao; takuai hapel c%ç tay.
takuh tkUH [Bkt.] d. chu_çt, tùi. — dahlak nasak takuh tçi tu%çi tùy; labang
takuh hang chu_çt; pem takuh lu^çng chu_çt ch_ay. § takuh hamu tkUH
hmU_ [Bkt.] d. cn takuh glai chu_çt f^çng. § takuh glai tkUH ØgL [Bkt.] d.
cn takuh hamu chu_çt f^çng. § takuh tuai tkUH ØtV [Bkt.] d. chu_çt
nhù&t. § takuh sang tkUH S! [Bkt.] d. chu_çt nhâ.
takum tkU* [Bkt.] fg. ùèc hiù"p.
takung tkUÏ [Bkt.] d. cung f_éy tr"n ngè^!i chù"t (fùam maà. § takung tkU!
[Bkt.] t. luçn, dai hoâi. — ndom takung nùoi luçn mi_"ng.
255
www.atabook.com
tal tÒ [Bkt.] 1 d. lù!p (h_ocà. — bac tal limâ h_oc lù!p n&m; tamâ tal bac vâo
lù!p h_oc. § tal tÒ [Bkt.] 2 d. sùach, quy%"n. — ndom hu tapuk, duk hu
tal (tngà nùoi cùo sùach, mùach cùo chùèng. § tal tÒ [Bkt.] 3 fg. v_ac. — tal
kalik kayau v_ac v%o céy. § tal agal tÒ agÒ [Bkt.] d. kinh sùach. —
ndom dalam tal agal nùoi theo kinh sùach (rùut l^!i hay ùy trong kinh sùachà.
§ tal tÒ [Bkt.] 4 t. cv utal löi. — liua tal cây löi. § tal bom tÒ Ob*
[Bkt.] d. rù&n l_uc. § tal bom puei tÒ Ob* pVE [Bkt.] d. rù&n l_uc l%èa. § tal
lal tÒ lÒ [Bkt.] t. lan mal. — ndom tal lal nùoi lan man. § tal hala
tÒ hl_ [Bkt.] d. ç tr^éu.
tala talah tl_ tlH [Bkt.] t. th%am thiù"t. — caok hia tala talah (tngà khùoc lùoc
th%am thiù"t.
talabat tlbˇ [Bkt.] fg. l_ay. — anâk matau talabat amaik amâ cç déu chùu
r%" l_ay cha m_e.
talabuh tlbUH [Bkt.] fg. s%éy thai. — talabuh dalam t%è thai (thai bº chù"t
trong b_ungà.
talah tlH [Bkt.] 1 fg. v¨!, nùèt toùac, tùet. — baoh krâm talah thén tre bº tùet;
aia banek talah f_ép bº v¨! nèù!c. § talah anih tlH anIH [Bkt.] qu_y,
ki_"t qu_". — kabaw talah anih tréu bº quº. § talah tlH [Bkt.] 2 t. rông,
rông rä. — pakei ngap di kau rambah, dua thun talah wer sang ina
(ASPà châng géy cho em fau kh%ç, hai n&m rông rä qu"n nhâ m_e cha.
talai tØl [Bkt.] tg. mém f^ç m_&n f%" cùung (mùon chùinhà. — hu talai hu patuei
(tngà cùo mùon chùinh mùon ph_u. § talaih tØlH [Bkt.] 2 fg. män. —
talaih kayem män tang; talaih Ramawan muan chay Ramadan.
talak tl_ [Bkt.] 1 t. ngèù!c nhîn. — talak maong urang nao ngèù!c nhîn
ngè^!i fi. § talak tl_ [Bkt.] 2 t. xùeo, l_"ch. — sang talak nhâ xùeo;
tanâh talak fùét l_"ch.
talak tl [Bkt.] 1 fg. l_ai ch%u. § talak tl [Bkt.] 2 fg. tri%"n h_an. — talak
thraiy tri%"n h_an n_!. § talak tl [Bkt.] 3 fg. ban. — talak ayuh ban
cho tu%çi th_o; likau po talak phuel xin ngâi ban phùuc. § talak bila tl
bIl_ [Bkt.] fg. tùçng çn.
talang tl! [Bkt.] 1 d. xè!ng. — kalik ndung talang da b_oc xè!ng. § talang
ghang tl! G! [Bkt.] d. xè!ng x%éu, xè!ng cùçt. — praong talang
ghang xè!ng cùçt lù!n. § talang cham tl! c* [Bkt.] d. xè!ng b%a vai. §
talang biraong tl! bIOr# [Bkt.] d. xè!ng sùçng. § talang mada tl! md_
[Bkt.] d. xè!ng s_un. § talang yon tl! Oy˜ [Bkt.] d. xè!ng ùçng
quy%"n. § talang rathuk tl! rTU [Bkt.] d. xè!ng sè^!n.
talang tl! [Bkt.] 2 fg. s%ç. — talang nung gùoi bº s%ç; talang canak mbuk f^éu
tùoc bº s%ç. §
talaok tOl@ [Bkt.] fg. vu_çt. — talaok kalik vu_çt da.
taleh tl⁄H [Bkt.] fg. s%ç, sùut. — taleh mbuk s%ç tùoc; taleh khan sùut ch&n; taleh
kadaop sùut khùç. § taleh than on tl⁄H T˜ o˜ [Bkt.] vch. cho ngè^!i
thè!ng nhù!, gi%ai s^éu. — taleh than on wek wey pacei (ASPà cho fè_!c
nguçi n¨çi nhù! nhùe châng !i.
talei tlE [Bkt.] 1 d. déy. — talei kanyi déy f^!n nhº; talei kaing déy lèng;
dua deng talei hai s_!i déy. § talei kaing tlE kiIÏ [Bkt.] d. déy lèng. §
talei carah tlE crH [Bkt.] d. déy nùeo. § talei dayau tlE dyU! [Bkt.] d.
déy ùach. § talei srak tlE Rs [Bkt.] chm. déy quâng lèng (m_çt b_ç
ph_én trong d_ung c–u d_"tà.
256
www.atabook.com
talei tlE [Bkt.] 2 d. dông h_o. — talei likei h_o fâng trai; talei kamei h_o fâng
gùai. § talei paran tlE pr˜ [Bkt.] d. thº t_çc.
talek tl⁄ [Bkt.] fg. xç. — talek labuh xç ngä.
talep tl⁄∏ [Bkt.] fg. xù"p. — talep aw xù"p ùao.
tali tlfl [Bkt.] d. fùa bân. — kheng yau tali (tngà cùèng nhè fùa bân.
talok tOl [Bkt.] fg. nhîn ch&m ch&m. — blaoh nyu talok tama dalam
sang sup r^çi hù&n nhîn f&m f&m vâo c&n nhâ tùçi.
taluak tlV [Bkt.] d. (céyà lùçt.
taluic apuei tlIVÇ apVE [Bkt.] d. khùuc c%ui chùay.
taluic tlIVÇ [Bkt.] t. ùut. — nai taluic anâk patao dî ‰Ut con vua.
talut tlUˇ [Bkt.] t. lûn. — urang talut ngè^!i lûn. § talut put tlUˇ pUˇ
[Bkt.] t. lûn ch%un.
tam tra t* Rt_ [Bkt.] fg. fùong dùéu.
tama tm_ [Bkt.] 1 fg. l_&n. — aia harei tama cek m_&t tr^!i l_&n sau nùui. §
tama tm_ [Bkt.] 2 fg. vâo. — tama sang vâo nhâ; tama Baigaor vâo
Sâigôn; tama sang danuh vâo tû; tama bruk ka mâng thau vâo vi_"c r^çi
mù!i biù"t. § tama tm_ [Bkt.] 3 k. vâo. — maong tama dalam duk nhîn
vâo trong phông. § tama kuk tabiak luak tm_ kU tbY lV [Bkt.]
tng. vâo lu^çn ra cùui. § tama dap buel tm_ d∏ bV⁄Ò [Bkt.] fg. nh_ép
ngü. — anâk likei dem tama dap buel thanh ni"n nh_ép ngü. § tama
labang tm_ lb! [Bkt.] fg. xuùçng l¨ç. — tel harei tama labang je daok
gila fù"n ngây xuùçng l¨ç r^çi mâ côn d_ai.
tamagraing tmØRg! [Bkt.] d. tai n_an. — matai di tamagraing chù"t vî tai n_an.
tamaih tØmH [Bkt.] d. c_çt h_ang nhî. § tamaih laya tØmH ly_ [Bkt.] d.
dè!ng v_ét.
tamam tM* [Bkt.] d. f^çn fi^"n.
taman tm˜ [Bkt.] d. v_an. — sa taman m–çt v_an.
tamaong tOm# [Bkt.] d. tâu. — tamaong patei tâu chuùçi. § tamaong pathar
tOm# pT‰ [Bkt.] d. lèu hu^ynh.
tamaow tOm@◊ [Bkt.] t. nguy"n, tr_on v_en. — kamei tamaow gùai f^çng trinh;
ahar daok tamaow bùanh côn nguy"n. § tamaow tangin tOm@◊ tfI˜
[Bkt.] t. f^éu tay. — tamaow tangin tamaow takai (tngà f^éu tay f^éu
chén. § tamaow tame tOm@◊ tOm– [Bkt.] t. nguy"n v_en; mù!i m%e.
tamar tM‰ [Bkt.] 1 fg. s%èa. — tamar barih akhar ka aseh s%èa nùet ch¨è cho
h_oc sinh. § tamar tM‰ [Bkt.] 2 fg. ph_at. — tamar sa ban sanak
hareh ph_at m_çt fùèa h¨çn lùao.
tamarep tmr⁄∏ [Bkt.] t. ban s!. — tamarep ai ngap hagait kal ai nao
pareng f^éu ti"n anh lân gî khi anh fi Phùap.
tamasang tms! [Bkt.] d. bùong tùçi.
tamat tMˇ [Bkt.] fg. cv tamac kù"t thùuc, hoân thânh. — bac tamat kù"t thùuc
m_çt bâi di¨"n v&n.
tamathuk tmTU [Bkt.] t. tè l_è.
tambak tµ_ [Bkt.] t. lan. — apuei mbeng tambak l%èa chùay lan.
tambang tµ! [Bkt.] 2 t. phùat f_at. — ngap mbeng tambang lei? lâm &n cùo
phùat f_at khçng?. § tambang hadah tµ! hdH [Bkt.] t. v&n minh. —
manuh diip tambang hadah nù"p sùçng v&n minh. § tambang tµ! [Bkt.]
1 d. möm r_çng (c%ua lo_ai quù%ià.
tambiem tOµY° [Bkt.] fg. mùut. — kamar tambiem tathau em bùe mùut vùu.
257
www.atabook.com
tamblak tµL [Bkt.] fg. sùong sùanh. — aia matâh aia mblak tngà nèù!c lèng
thûng thè^!ng hay sùong sùanh (thûng r¨çng k"u toà.
tambo tOµ_ [Bkt.] t. (r&ngà hç. — tagei tambo r&ng hç.
tambok tOµ [Bkt.] d. gô. — cambak harei tagok, tambok harei tama
(tngà c%çng hèù!ng fçng, gô hèù!ng téy (theo quan ni_"m dén gian Ch&m,
féy lâ vº trùi tùçt nhùét c%ua m_çt cùai r¨éyà. § Tambok Randaih tOµ rØÎH
[Bkt.] d. (lângà Gô S_an (Ninh Thu_énà. § Tambok Ralang tOµ rl!
[Bkt.] d. (lângà Gô F^"n (Ninh Thu_énà.
tambuak tµV [Bkt.] fg. chù&p, nùçi. — tambuak talei nùçi déy; tambuak gai
chù&p céy.
tambuc tµUÇ [Bkt.] 1 d. nhùum. — sa tambuc padai m_çt nhùum thùoc. §
tambuc tµUÇ [Bkt.] 2 fg. nhùum. — tambuc brah buh tama pangin
nhùum g_ao b%o vâo chùen.
tamia tmY_ [Bkt.] fg. mùua. — tamia tadik mùua qu_at; tamia ndua buk mùua
f_çi d_u. § tamia juak apuei tmY_ jV apVE [Bkt.] d. mùua f_ap l%èa. §
tamia plaong tmY_ OpL# [Bkt.] d. mùua nh%ay.
tampaik t*Øp [Bkt.] fg. m_oc l"n, rèù!n l"n, v_ot l"n.
tampaok t*Op@ [Bkt.] t. trùung giùo. — ban asit nan gaok tampaok th^&ng bùe
fùo bº trùung giùo.
tamraih t*ØrH [Bkt.] t. thçng minh, minh m¨én.
tamrak tRm_ [Bkt.] d. cv temmrak chî.
tamrut tRmUˇ [Bkt.] fg. chùét ch^çng. — tamrut ngaok gep ch^çng l"n nhau.
tamuh tmUH [Bkt.] 1 fg. trâo. — aia tamuh nèù!c trâo. § tamuh tmUH [Bkt.]
2 fg. m_oc. — tamuh tagei m_oc r&ng; phun amil tamuh paje céy me fä
m_oc r^çi. § tamuh panuec tmUH pnV⁄Ç [Bkt.] fg. f_&t fi^"u. — tamuh
panuec ndom pajhak urang f_&t fi^"u nùoi xùéu ngè^!i khùac. § tamuh mat
tmUH Mˇ [Bkt.] fg. n%ay ùy. — tamuh mat laong gleng akal ndom
ganuer janâng (DLà n%ay ùy fºnh th%è tâi cùac quan lù!n.
tamul tmUÒ [Bkt.] chm. (bingu-à bçng m_&t vöng (t"n m_çt lo_ai hoa v&n th%ç
c%ém Ch&mà.
tamun tmU˜ [Bkt.] d. dèa leo. § tamun aia tmU˜ aY_ [Bkt.] d. dèa gang. §
tamun klan tmU˜ kL˜ [Bkt.] d. dèa chu_çt.
tan t˜ [Bkt.] t. cv hatan thu_çc v^" r^èng. — manuk tan gâ r^èng.
tana tN_ [Bkt.] 1 d. thânh tùich. — dom tana siam nh¨èng thânh tùich tùçt. §
tana tN_ [Bkt.] 2 d. tî vù"t. § tana tN_ [Bkt.] 3 d. thùoi. — tana jhak
thùoi xùéu; ndih harei hu tana ng%u ngây quen thùoi. § tana rakun tN_
rkU˜ [Bkt.] d. t_ép quùan. — tana rakun paran Cham t_ép quùan dén t_çc
Ch&m.
tana tn_ [Bkt.] 1 d. rù&n tru cè^!m. § tana tn_ [Bkt.] 2 d. cùai chùçng f¨!. §
tana tn_ [Bkt.] 3 d. s_è b%ao länh. — brei tana ka anâk nao pareng b%ao
länh cho con fi Phùap.
tanah tNH [Bkt.] fg. lù&c lè. — nao rideh juak tanah akaok fi xe f_ap bº lù&c
lè f^éu (xeà.
tanah tnH [Bkt.] 1 d. déy rùçn.
tanah tnH [Bkt.] 2 d. fùét. — tanah siam fùét tùçt; tanah hamu fùét ru_çng;
ngap tanah bitathak ka blaoh drak lâm fùét cho kï r^çi mù!i gieo. §
tanah aia dar tnH aY_ d‰ [Bkt.] d. fùét phû sa. § tanah talah tnH
tlH [Bkt.] d. fùét n%e. § tanah pacah tnH pcH [Bkt.] d. fùét nùèt, kë
258
www.atabook.com
fùét. — luak tama tanah pacah (tng) chui vâo k%e fùét (vî quùa xùéu h%çà. §
tanah bila tnH bIl_ [Bkt.] d. fùét c%o khçng m_oc fè_!c. § tanah riya
tnH rIy_ [Bkt.] d. fùét fai, xùè s%!. — tanah riya drei lawang lawaih
(ABC) xùè s%! mînh khç c^&n, nh%o h_ep. § tani tanat tnfl tNˇ [Bkt.] t.
c%én th_én, chu fùao. — ngap bruk tani tanat lâm vi_"c chu fùao. § Tanah
Aia Puei tnH aY_ pVE [Bkt.] d. (lângà Gia Pui. § Tanah Aia Saow tnH
aY_ Os@◊ [Bkt.] d. (lângà Gia So.
tanak tN_ [Bkt.] d. tùep tre.
tanak tn [Bkt.] fg. nùéu c!m. — buh apuei tanak fun l%èa nùéu c!m. §
tanak huak tn hV [Bkt.] fg. nùéu &n.
tanam tn* [Bkt.] fg. chçn vûi, mai tùang. — krung krâc tanam abih vù"t tùich
b_i vûi chçn hù"t.
tanang tN! [Bkt.] d. mùang xùçi. — tanang aia mùang nèù!c.
tanang tn! [Bkt.] d. ngè^!i y"u, hçn th", hçn phu. — marak tanang klaong
ka nyu, dalam hatai klaong malau (DVM) hù&n giânh v_i hçn th" c%ua
con n"n con thùéy xùéu h%ç.
tanaok mata tOn@ mt_ [Bkt.] fg. ngùap.
tanaow tOn@◊ [Bkt.] t. f_èc. — kabaw tanaow tréu f_èc; limaow tanaow bô
f_èc.
tanap tN∏ [Bkt.] 1 d. m_uc fùich. — tanap bruk ngap m_uc fùich c%ua vi_"c
lâm. § tanap tN∏ [Bkt.] 2 fg. quy fºnh.
tanapleh tnpL⁄H [Bkt.] fg. quùéy rùçi.
tanat tNˇ [Bkt.] t. c%én th_én, chu fùao. — ngap bitanat lâm cho c%én th_én;
ngap bruk tanat lâm vi_"c ch&m chùu.
tanatap tNt∏ [Bkt.] fg. nh^&m. — tanatap tama dahlak nh^&m vâo tçi.
tanatuw tNtU◊ [Bkt.] t. ph_am thè_!ng, ph_am thùanh.
taneh tn⁄H [Bkt.] d. cùai b_ét l%èa.
tang t! [Bkt.] d. (céyà cùçc hânh.
tangaiy tØfÁ [Bkt.] fg. ngo_eo. — tangaiy takuai ngo_eo c%ç.
tangan tF˜ [Bkt.] fg. chù"t giùéc. — ataong tangan fùanh chù"t giùéc.
tangaok tOf@ [Bkt.] d. b"n tr"n. — per tangaok bay b"n tr"n.
tangey brai tf⁄Á ØRb [Bkt.] d. (céyà k".
tangey tf⁄Á [Bkt.] d. bù&p. — tangey sa ndaow bù&p m_çt trùai; jaoh tangey b%e
bù&p.
tangi tffl [Bkt.] 1 d. giùe (lùuaà. — tangi padai giùe lùua. § tangi tffl [Bkt.] 2 d.
tai. — teng tangi vânh tai; klep tangi x%o tai; bruei tangi tua bçng tai;
tangi gaok tai n^çi. § tangi kabaw tffl kb◊ [Bkt.] d. g¨ç tai nghùe. §
tangi pakaw tffl pk◊ [Bkt.] d. ''tai thuùçc'' (chûm trùai thuùçc lùa f%" %u
lâm giùçngà.
tangin tfI˜ [Bkt.] d. tay. — palak tangin bân tay; takuai tangi c%ç tay; arak
tangin ch%i tay; among tangin mu bân tay; baraong tangin lèng tay; tuk
tangin lùong tay; pok tangin kakuh chùép tay l_ay; randap tangin quen
tay; tangin aw tay ùao; tangin manyim tay d_"t. § tangi takai tfI˜ tØk
[Bkt.] d. tay chén. — tangin takai kadi kadai (tngà tay chén b_ç h_a.
tanguei tfVE [Bkt.] t. x%iu, ngùét fi. — mboh darah blaoh tanguei thùéy mùau
n"n ngùét x%iu fi.
tangul tfUÒ [Bkt.] t. n_&ng tai.
taniak tnY [Bkt.] d. mùui. — tiak sa taniak tamakai xù&t m_çt mùui dèa.
259
www.atabook.com
tanien tOnY⁄˜ [Bkt.] d. chêo, d^ém.
taniep tnY⁄∏ [Bkt.] d. mùai chêo, céy chêo.
tanjak tÔ_ [Bkt.] fg. c^ém, c^ém tay. — tanjak mai ka kau (c^ém tayà mang
fù"n cho tçi; tanjak anâk nao yaong dù&t con fi &n ch_èc; tanjak gai
majrâ c^ém g_éy chùçng.
tanjaoh tOÔ@H [Bkt.] 1 d. gi_ot. — sa tanjaoh aia m_çt gi_ot nèù!c. § tanjaoh
tOÔ@H [Bkt.] 2 fg. nh%o gi_ot, nh%o. — tanjaoh jru di mata nh%o thuùçc vâo
mù&t; aia hajan tanjaoh mèa nh%o gi_ot.
tanngan t˜F˜ [Bkt.] d. lè!ng th_èc, f^ç d_è phông.
tanong tOnÏ [Bkt.] d. cùai bê kù"t b^&ng thén chuùçi fè_!c th%a tr"n m_&t nèù!c
trong m_çt sùç l¨" Ch&m.
tanra aia tRn_ aY_ [Bkt.] fg. k" nèù!c, ly nèù!c (f%" fi%"u ch%inh m_èc nèù!c trong
ru_çngà. § tanra kabal tRn_ kbÒ [Bkt.] d. phùep ù"m, trû.
tanrah tRnH [Bkt.] fg. d_çt. — tanrah mâng pabung tanrah trun (tngà d_çt t^è
tr"n nùoc d_çt xuùçng.
tanrak tRn_ [Bkt.] fg. chùoi. — aia harei tanrak m_&t tr^!i chùoi (nù&ngà. §
tanrak gom tRn_ Og* [Bkt.] d. fi_"n. § tanrak hadah tRn_ hdH
[Bkt.] t. sùang ng^!i.
tanran tRn˜ [Bkt.] 1 d. f^çng b^&ng. — hajan tanran mèa dèù!i f^çng b^&ng;
aia sua dep tanran nèù!c l_ut ng_ép c%a f^çng b^&ng. § Tanran tRn˜ [Bkt.]
2 d. cn Hamu Tanran (lângà H¨èu Fùèc.
tanrao tORn@ [Bkt.] t. lùang gi^"ng. — urang tanrao ngè^!i lùang gi^"ng.
tanraow tORn@◊ [Bkt.] d. suùçt ch%i.
tanrem tRn° [Bkt.] t. b^"n b%i, c^én cû. — ngao bruk tanrem lâm vi_"c b^"n b%i.
tanrong tORnÏ [Bkt.] d. sân lu nèù!c. — crong lu di ngaok tanrong f_&t lu
tr"n sân.
tanuai tØnV [Bkt.] d. gùoc chùeo ùao.
tanuak lingik tnV lIfI [Bkt.] d. b^éu tr^!i.
tanuak tnV [Bkt.] d. nù&p, nùut. — tanuak kalaok nùut chai.
tanuec tnV⁄Ç [Bkt.] d. déy thông l_ong, gùut b¨éy. — mata tanuec nùut thông
l_ong.
tanuen tnV⁄˜ [Bkt.] 1 d. l_at tre. — talak tanuen ch%e l_at; lima arak tanuen
n&m s_!i l_at. § tanuen tnV⁄˜ [Bkt.] 2 d. nùut déy, mùçi râng bu_çc.
tanuk tnU_ [Bkt.] d,chm. que l&n con cùui.
tanul tnUÒ [Bkt.] d. céy sâo.
tanum tnU* [Bkt.] d. m_ç. — dar dalam tanum chçn dèù!i m_√ç.
tanung tnUÏ [Bkt.] d. (céyà v^èng.
tanut tnUˇ [Bkt.] 1 d. (aia-à nèù!c sùup th_it tréu, d". § tanut tnUˇ [Bkt.] 2 d.
thùçt nùçt. § tanut tnUˇ [Bkt.] 3 d. ém f_ao. § tanut tnUˇ [Bkt.] 4 d.
fi%"m. — ayut hu hadom tanut? b_an fè_!c mùéy fi%"m?; sa pluh tanut
mè^!i fi%"m.
tanuw tnU◊ [Bkt.] 1 d. sùach bûa chùu. § tanuw tnU◊ [Bkt.] 2 d. cv canuw
ngùon tay feo nh¨én. — ina kandieng ina tanuw (tngà ngùn tay ùu, ngùon
tay feo nh¨én (bân tay cùo ngùon ngù&n ngùon dâià.
tanyait tØzˇ [Bkt.] t. nhäo. — lisei tanyait c!m nhäo. § tanyait pait
tØzˇ Øpˇ [Bkt.] t. nhäo nh_et. — lisei tanyait pait c!m nhäo nh_et.
tanyak tZ [Bkt.] fg. lùém len, dùinh f^éy. — gluh bak tanyak palak tangin
b6an tay lùém len bûn.
260
www.atabook.com
tanyi tzfl [Bkt.] fg. h%oi. — o thau o ye blaoh tanyi khçng biù"t thî h%oi; tanyi
jalan h%oi fè^!ng. § tanyi raweng tzfl rv⁄! [Bkt.] fg. h%oi th&m. —
tanyi raweng abih grep drei h%oi th&m tùét c%a m_oi ngè^!i.
tanyrak tRz [Bkt.] d. kh&n. — wak tanyrak di bira vù&t kh&n l"n vai.
tanyraow tORz@◊ [Bkt.] t. l_". — hamu tanyraow ru_çng l_". § tanyraow
lingik tORz@◊ lIfI [Bkt.] d. c^éu v^çng.
tanyraw tRz◊ [Bkt.] t. thén thiù"t. — yut tanyraw b_an thén thiù"t.
tanyruah tRzVH [Bkt.] t. tùçt, lânh; f_ai kiù"t. — harei siam tuk tanyruah (tngà
ngây lânh giùéc tùçt.
tao Ot@ [Bkt.] f. féu, féu?. — ai nao tao? anh fi féu?; nao tao jang gaok
nyu fi féu cuung g_&p hù&n.
taoh Ot@H [Bkt.] 1 fg. thùao, phù". — taoh baoh rideh thùao bùanh xe; taoh
janâng phù" chùèc. § taoh Ot@H [Bkt.] 2 fg. bù!i (bù!i c!m t^è n^çi nùéu vâo
rùa ho_&c li¨"nà. § taoh glac Ot@H gLÇ [Bkt.] fg. tha t_çi. — taoh glac ka
urang danuh tha t_çi cho ph_am nhén. § taoh janéng Ot@H jn! [Bkt.] fg.
cùach chùèc. — mbeng paluak gaok urang taoh janâng &n hùçi l_ç bº cùach
chùèc. § taoh mak Ot@H m [Bkt.] fg. tºch thu. — taoh mak drep ar
tºch thu tâi s%an.
taok Ot@ [Bkt.] 1 d. fùit, fùay. — gilaong taok l¨ç fùit; taok gaok fùay n^çi. §
taok Ot@ [Bkt.] 2 d. gùao f%" fong g_ao, ùçng tre f%" g_at lùua. — tanâk
klau taok hanuk Pakei (ASPà nùéu ba gùao lâm kh%éu ph^én cho Sah
Pakei. § taok Ot@ [Bkt.] 3 d. nông. — taok phaw nông sùung. § taok
kiep Ot@ OkY⁄∏ [Bkt.] d. xè!ng c_ut.
taok Ot@ [Bkt.] 4 kng. m_&t, ngè^!i, con. — ai hu dom taok anâk chº cùo mùéy
m_&t con?.
taom Ot [Bkt.] fg. cv hataom giùap. — taom gep fi giùap (g_&pà nhau; taom
thun giùap n&m. § taom guen Ot gV⁄˜ [Bkt.] t. fùao h_an. — pajaih taom
guen giùçng fùao h_an. § taom der Ot d⁄‰ [Bkt.] d. xung quanh. — nao
yeng taom der fi vông xung quanh; taom der palei xung quanh lâng. §
taom mbaok Ot Oµ@ [Bkt.] t. giùap m_&t. — harei taom mbaok ngây
g_&p m_&t; anâk amaik hu si taom mbaok gep m_e con fè_!c g_&p m_&t
nhau.
taong Ot# [Bkt.] 1 d. nùum. — taong tathau nùum vùu. § taong cambuai Ot#
cØµV [Bkt.] d. mçi. — lipih taong cambuai m%ong mçi.
taong Ot# [Bkt.] 2 d. ung thè. — jieng taong bº ung thè.
taong Ot# [Bkt.] 3 fg. cv ataong fùanh. — taong gineng fùanh trùçng; taong
anâk fùanh con. § taong angin Ot# afI˜ [Bkt.] fg. fùanh giùo. § taong
ikan Ot# ik˜ [Bkt.] fg. fùanh cùa. — gilai taong ikan tâu fùanh cùa. §
taong kalin Ot# klI˜ [Bkt.] fg. chiù"n fùéu, fùanh gi_&c. — amâ nao
taong kalin atah, anâk bik amaik rieng ba (Aà cha fi fùanh gi_&c xa, m_e
%! nhâ nuçi con. § taong jré Ot# jY¨_ [Bkt.] fg. fùanh thuù". — taong jrâ
hamu tanâh fùanh thuù" ru_çng fùét. § taong paoh Ot# Op@H [Bkt.] fg.
fùanh f_ép. — taong paoh anâk bik fùanh f_ép con cùai. § taong sep Ot#
s⁄∏ [Bkt.] kng. fùanh tiù"ng. — taong sep nao ka urang thau fùanh tiù"ng
qua cho ngè^!i ta biù"t.
taongndo Ot#OÎ_ [Bkt.] d. lai lºch. — jaoh taongndo k%" lai lºch.
taow Ot@◊ [Bkt.] 1 d. dao. — klep mâng taow fém b^&ng dao; sa mbaik taow
m_çt con dao. § taow kandip Ot@◊ kÎI∏ [Bkt.] d. dao nhùip.
261
www.atabook.com
taow Ot@◊ [Bkt.] 2 fg. nùçi th"m. — taow talei nùçi th"m déy.
taoy Ot@Á [Bkt.] 1 d. dºch h_ach. — taoy mâk bº dºch h–ach. § taoy Ot@Á
[Bkt.] 2 d. t%oi. — sa akaok taoy m–çt c%u t%oi.
tap t∏ [Bkt.] 1 fg. c_&p. — gilai tap tamâ tapien thuy^"n c_&p bù"n. § tap t∏
[Bkt.] 2 fg. fù&p. — tap darah tù&p l"n vù"t thè!ng f%" c^ém mùau. § tap
t∏ [Bkt.] 3 fg. dùan. — tap biar di daning sang dùan giùéy l"n tè^!ng. §
tap pabur t∏ pbU‰ [Bkt.] fg. vun fù&p. — tap pabur ka bengsa mada
harei mada hadah dai vun fù&p cho qu" hè!ng ngây câng tè!i sùang.
tapa tp_ [Bkt.] 1 d. s%ai (foà. — tapa akal s%ai tay f%" fo nhâ; tapa tanâh riya
bèù!c chén f%" fo fùét lâm nhâ. § tapa tp_ [Bkt.] 2 d. con ba ba.
tapa tπ_ [Bkt.] 1 fg. fi qua, qua. — bruk tapa luai ka tapa (tngà vi_"c fä
qua cho nùo trçi qua; tapa tangin urang pakan giùan tiù"p qua tay ngè^!i
khùac. § tapa klau tπ_ kLU! [Bkt.] 2 d. ngä ba sçng. § tapa prén tπ_ Rp¨˜
[Bkt.] t. quùa sùèc. — ngap bruk tapa prân lâm vi_"c quùa sùèc. § tapa
ralao tπ_ rOl@ [Bkt.] t. qua m_&t. — ndom puec tapa ralao &n nùoi qua
m_&t. § tapa harei tπ_ hrE [Bkt.] kng. qua ngây. — duah mbeng tapa
harei kiù"m sùçng qua ngây. § Tapa Klau tπ_ kL!U [Bkt.] 1 d. (lângà Tén
Mÿ (Ninh Thu_énà.
tapah tpH [Bkt.] fg. tu, tu hânh. — nao tapah fi tu; nai tapah n¨è tu sï. §
tapah sari tpH srfl [Bkt.] fg. ch^èa, t^è b%o. — ngap kanyu tapah sari
klahdi gilac kalin wek lâm cho chùung t^è b%o f%" chùung kh%oi kh%!i lo_an
n¨èa. § tapi tapak tpfl tp [Bkt.] 1 t. ch&m ch%i. — ngap mbeng tapi
tapak lâm &n ch&m ch%i. § tapi tapak tpfl tp [Bkt.] 2 t. ngay ngù&n.
— daok ka tapi tapak nao nyâk ng^çi cho ngay ngù&n nhùe.
tapai tØp [Bkt.] 1 d. rè_!u c^én. — manyum tapai uùçng rè_!u c^én. § tapai
asar tØp aS‰ [Bkt.] d. cn tapaiy rè_!u nù"p.
tapai tØp [Bkt.] 2 fg. cv papai r%èa. — tapai mbaok r%èa m_&t.
tapai tØπ [Bkt.] d. th%o. — nasak tapai tu%çi th%o (tè!ng fè!ng tu%çi mäo
trong tiù"ng Vi_"tà; ganuer tapai n!i th%o %!.
tapaiy tØpÁ [Bkt.] d. rè_!u nù"p.
tapak tp [Bkt.] 1 t. th%&ng. — ndom tapak nùoi th%&ng; nao tapak jalan fi
th%&ng fè^!ng. § tapak tp [Bkt.] 2 t. chén th_ét. — urang nan tapak
lo ngè^!i ùéy chén th_ét lù&m. § tapak takuai tp tØkV [Bkt.] kng. th%&ng
th^èng. — ngap tapak takuai lâm th%&ng th^èng. § tapak tangin tp
tfI˜ [Bkt.] kng. th%&ng tay, th%&ng th^èng, khçng thè!ng tiù"c. — jraih
tapak tangin g_ach th%&ng tay. § tapak ndak raong tp Î Or# [Bkt.]
tng. th_ét thâ hùoa ra ngu d_ai. § tapak mbaok t [Bkt.] t. th%&ng hâng. —
tapak mbaok tapak mata (tngà ngay hâng th%&ng lùçi. § tapak mbaok
mata tp Om@ mt_ [Bkt.] t. th%&ng gùoc. — paga tapak mbaok mata
râo th%&ng gùoc. § tapak lueng tp lV⁄! [Bkt.] t. th%&ng b&ng. — jalan
tapak lueng fè^!ng th%&ng b&ng; atem padai tapak lueng lùua céy th%&ng
b&ng.
tapaok tOp@ [Bkt.] fg. trùoc, bº bong ra. — biar tap di daning kiak tapaok
per abih je giùéy dùan tr"n tè^!ng bº trùoc bay hù"t r^çi.
tapeh tp⁄H [Bkt.] fg. ph%ui. — tapeh dhul ph%ui b_ui. § tapeh tapur tp⁄H tpU‰
[Bkt.] fg. hù"t s_ach. — tapeh tapur jien padai dalam sang ti^"n c%ua
trong nhâ hù"t s_ach. § tapeh bih tp⁄H bIH [Bkt.] fg. ki_"t qu_", vù&t ki_"t.
— tapeh bih prân yawa sùèc l_èc ki_"t qu_" (c_an ki_"tà.
262
www.atabook.com
tapei tpE [Bkt.] 1 d. bùanh. — tuh tapei trùang bùanh. § tapei tpE [Bkt.] 2 fg.
s%ay. — tapei brah s%ay g_ao.
tapeng tp⁄! [Bkt.] 1 d. gùçc. — tapeng paga ala sang (tngà khuçn vi"n nhâ
c%èa (gia fînhà. § tapeng tp⁄! [Bkt.] 2 d. gùçc céy. — glai daok dom
tapeng r^èng (bº fùçnà ch%i côn tr! l_ai gùçc céy. § tapeng dien tp⁄! OdY⁄˜
[Bkt.] d. nù"n. — cruc tapeng dien ngaok thong hala thù&p nù"n tr"n c%ç
b^çng tr^éu; lik tapeng dien l&n sùap lâm nù"n.
taphia tPY_ [Bkt.] t. g^én, k^" c_én. — sang daok taphia gep nhâ %! c_anh nhau;
alih taphia mai xùich l_ai g^én.
tapien tOpY⁄˜ [Bkt.] d. bù"n. — deh dalam tapien f_éu trong bù"n; tapien haok
bù"n tâu.
tapik tpI [Bkt.] 1 fg. vôi vïnh. — tapik jien di amaik vôi ti^"n m_e. § tapik
tpI [Bkt.] 2 fg. k_ep. — gai tapik tangin bº céy k_ep tay.
tapit tpIˇ [Bkt.] fg. v%"nh. — asaih talit tangi ng_èa v%"nh tai.
taplung tpLU! [Bkt.] fg. cn takaplung n%çi l"n. — takaplung dhul n%çi b_ui l"n.
tapong tOpÏ [Bkt.] 1 d. nù&m. — sa tapong brah m_çt nù&m g_ao. § tapong
tOpÏ [Bkt.] 2 fg. b_!, néng. — tapong yau tapong baoh manuk kacua
(tngà néng nhè néng trùèng gâ so. § tapong akaok tOpÏ aOk@ [Bkt.]
fg. çm f^éu. — tapong akaok hia çm f^éu khùoc. § tapong kang tOpÏ
k! [Bkt.] fg. chùçng c^&m. — daok tapong kang peng min? ng^çi chùçng
c^&m nghe thçi è ?. § tapong halong tOpÏ hOlÏ [Bkt.] fg. néng niu.
taprac rac tRpÇ rÇ [Bkt.] t. qu^"u quâo. — tangin takai taprac rac tay
chén qu^"u quâo.
taprah tRpH [Bkt.] fg. cv takaprah v&ng, bù&n ra. — asar aia hajan taprah
gaok gi_ot mèa v&ng trùung.
tapuc tpUÇ [Bkt.] t. chùot, t_én cûng.
tapuer tpV⁄‰ [Bkt.] d. b_on, b^éy, f%ang. — tapuer kabaw b^éy tréu; jak gep mai
sa tapuer r%u nhau tù!i c%a fùam.
tapuk tpU [Bkt.] d. sùach. — nyim tapuk di yut mè_!n b_an cuùçn sùach; thau
akhar thau tapuk saong urang biù"t ch¨è biù"t nghïa (sùachà vù!i f^!i.
tapul tpUÒ [Bkt.] t. ch_ém hi%"u, f^én. — magait ni tapul biak con bùe nây
ch_ém hi%"u th_ét.
tapung tpUÏ [Bkt.] d. b_çt. — jek tapung nh^çi b_çt. § tapung karang tpU! kr!
[Bkt.] d. phùén. § tapung batuw tpU! btU◊ [Bkt.] d. th_ach cao.
tapur tpU‰ [Bkt.] fg. ti"u di_"t hoân toân, s_up f¨ç, phùa s%an. — phak palah
mbeng anguei tapur abih phung phùi tâi s%an hù"t s_ach.
tara tr_ [Bkt.] d. b^éu tr^!i, khçng trung. — gleng di ngaok tara nhîn l"n b^éu
tr^!i f%" foùan thi"n v&n.
tarac trÇ [Bkt.] t. nùèt. — cawan tarac chùen (chungà bº nùèt; baoh pluai
tarac trùai bùi bº nùèt.
tarah trH [Bkt.] fg. fëo, lâm cho ph%&ng. — tarah kayau fëo céy; tarah
padai kh%oa (ph%aà fùçng lùua cho f^"u (lùuc ph!i nù&ngà. § tarah cambaon
trH cOµ@˜ [Bkt.] t. qu_au qu_o. § tarah pabaoh trH pOb@H [Bkt.] fg.
phùat th%ao.
taraju trjU_ [Bkt.] d. f!n vº f%" fo vü tr_u.
tarakaong trOk@Ï [Bkt.] d. h_ong. — pandik tarakaong fao h_ong; anâk
tarakaong lè¨!i gâ.
tarapha trP_ [Bkt.] d. qu^én. — mbaik tarapha m_&c qu^én.
263
www.atabook.com
tarayuak tryV [Bkt.] fg. xoù&n, v_&n. — tarayuak drei v_&n mînh.
tarayuek tryV⁄ [Bkt.] t. dai. — rilaow tarayuek thºt dai.
tarayueng try⁄!V [Bkt.] d. con l^&ng (stomoxysà.
tari trfl [Bkt.] 1 d. (chimà nhºp nèù!c. § tari tarieng trfl tOrY⁄! [Bkt.] t. si"ng
n&ng. — seh nan bac tari tarieng lo trô fùo h_oc si"ng n&ng lù&m. § tari
trfl [Bkt.] 2 d. th^éy bùoi.
tarisik trIsI [Bkt.] d. mâng ph%çi.
tariyueng trIyV⁄! [Bkt.] t. (mâuà néu.
taruai tØrV [Bkt.] 1 d. con quay. § taruai tØrV [Bkt.] 2 d. (r¨"à fuçi chu_çt. —
agha taruai r¨" fuçi chu_çt. § taruai tØrV [Bkt.] 3 fg. lâm phùep tr^è dôi.
— kadha taruai kabaw bâi th^én chùu tr^è dôi tréu.
tarung trU! [Bkt.] t. rùçi. — mrai tarung ch%i rùçi; mbuk tarung tùoc rùçi. §
tarung tareng trU! tr⁄! [Bkt.] t. rùçi tinh. — akaok iku tarung tareng
abih oh sanâng gait hu f^éu ùoc rùçi tinh khçng suy nghï gî fè_!c; bruk
ngap tarung tareng abih je vi_"c lâm rùçi tinh hù"t r^çi. § tarung hatai
trU! hØt [Bkt.] t. rùçi lông.
tasah tsH [Bkt.] d. m_uc f^çng.
tasar tS‰ [Bkt.] d. fùay, n^"n mùong c! s%!. — padaok pasar birau ka ilimo
Cham f_&t c! s%! mù!i cho n^"n v&n hùoa Ch&m.
tasat tSˇ [Bkt.] t. tùach bi_"t, phén cùach.
tasep ts⁄∏ [Bkt.] t. b%én, d!, nh! nhù!p. — bruk nan tasep lo vi_"c fùo nh!
nhù!p lù&m. § tasep marak ts⁄∏ mr [Bkt.] t. cn marak tasep nhù!p
nhùua.
tasit carai tSIˇ cØr [Bkt.] d. truy^"n thùçng. — tasit carai ilimo Cham
truy^"n thùçng v&n hùoa Ch&m.
tasram tRS* [Bkt.] d. vù"t tr^éy, vù"t thè!ng.
tasuait tØsVˇ [Bkt.] t. d!, vùéy b%én. — idung tasuait müi vùéy b%én. § tasuait
pait tØsˇ Øpˇ [Bkt.] t. d! dùay. — mbaok mata daok tasuait pait m_&t
müi côn d! dùay.
tasuh tSUH [Bkt.] fg. kùeo (s_!ià. — tasuh mrai kùeo s_!i.
tat tey tˇ t⁄Á [Bkt.] t. t%a t!i. — kau nao mboh kanai daok caok, di ala
phun hara tat tey rimbah (ABCà tçi fù"n thùéy em fang khùoc, dèù!i
bùong céy sung t%a t!i kh%ç s%!.
tatah ttH [Bkt.] fg. phén tùan. — tatah nao sa urang sa gilaong phén tùan
nhau fi m¨çi ngè^!i m_çt ng%a.
tataih tØtH [Bkt.] 1 fg. v¨ç b^!. — riyak coh tataih sùong v¨ç b^!. § tataih
tØtH [Bkt.] 2 fg. s%ay nh_e. — tataih tapung s%ay b_çt; tataih tangin gö
nh_e ngùon tay.
tataoh tOt@H [Bkt.] fg. f_ép. — tataoh wak di patau ka jruh abih haluk f_ép
cùai x%eng l"n t%ang fùa cho r_ung hù"t fùét (dùinhà; tataoh canaih di akaok
f_ép m%ung l"n f^éu.
tataot tOt@ˇ [Bkt.] d. fùçng, bäi. — kabaw aih sa tataot tréu %ia m_çt bäi;
daok sa tataot ng^çi thu lu m_çt fùçng.
tatek tt⁄ [Bkt.] fg. fê, dîm. — tatek patau ngaok habai manuk fê fùa tr"n
gi%o gâ; nfih tatek ngaok gep n^&m fê l"n nhau. § tatek drei tt⁄ RdE
[Bkt.] fg. run. — huec tatek drei s_! run.
tateng tt⁄! [Bkt.] t. cv cateng c&ng cùèng. — duei talei patateng kùeo déy
cho c&ng; tateng tung c&ng b_ung.
264
www.atabook.com
tatew tOt⁄◊ [Bkt.] fg. mù!, fùai mù", fùai d^ém. — ndih tatew ng%u mù!.
tathai tØT [Bkt.] d. fùét th^èa, mâ. — tathai lan fùét sén th^èa; tathai takuh
mâ chu_çt (dùéu vù"t %! c%èa hang chu_çtà.
tathaih tØTH [Bkt.] 1 d. (céyà mâng ri (chenopodium hybridumà. § tathaih
tØTH [Bkt.] 2 fg. fi^"u khi%"n. — tathaih asaih fi^"u khi%"n ng_èa. §
tathaih tØTH [Bkt.] 3 d. chuçi. — tathaih amra chuçi r_èa.
tathaiy tØTÁ [Bkt.] d. (mèaà d^ém. — tathaiy o bak, pandiak o thu (cfà
mèa d^ém khçng f^éy, nù&ng h_an khçng khç (bi%"nà.
tathak tT_ [Bkt.] fg. r%èa. — tathak pangin r%èa chùen.
tathak tT [Bkt.] t. chùin; xong, hoân tùét. — baoh tathak trùai chùin; lisei
tathak je c!m chùin r^çi; chin biai tathak paje bân b_ac chùin r^çi.
tathan tT˜ [Bkt.] 1 d. ch¨ç %!. — pandon tathan d^!i ch¨ç %!; daok sa tathan
%! cûng m_çt ch¨ç. § tathan tT˜ [Bkt.] 2 fg. c_a vâo, câ. — kabaw
tathan di geng tréu c_a mînh vâo c_çt.
tathaoh tOT@H [Bkt.] d. mèù!p r^èng.
tathaok tOT@ [Bkt.] d. m%ung nh%o.
tathaow tOT@◊ [Bkt.] d. dçng tùç. — lingik ngap ribuk ngap tathaow tr^!i
lâm b%ao dçng.
tathar tT‰ [Bkt.] d. (céyà kùe.
tathaw tT◊ [Bkt.] d. ph^én xùçp, giùac. — tathaw kayau ph^én xùçp c%ua g¨ç.
tathi tTfl [Bkt.] 1 d. n%ai. — tathi patei n%ai chuùçi. § tathi tTfl [Bkt.] 2 d.
lè_!c. — tathi kua akaok lè_!c ch%ai f^éu; tathi kier lè_!c d^éy r&ng; tathi
huai lè_!c thèa r&ng. § tathi tathak tTfl tT [Bkt.] t. chu fùao, chùin
chù&n. — ngap pak halei tathi tathak pak nan lâm féu chu fùao fùéy.
tathieng tOTY⁄Ï [Bkt.] d. déy cung.

tathih tTIH [Bkt.] d. quang c%anh. — tathih mblang sang bac quang c%anh
sén trè^!ng.
tathik tTI [Bkt.] d. bi%"n. — tathik dih pur riyak coh (ABCà bi%"n f_çng
sùong v¨ç; aia tathik nèù!c bi%"n; ndik gilai tapa tathik fi tâu qua bi%"n. §
tathik anaih tTI aØnH [Bkt.] d. bi%"n h^ç.
tathit tTIˇ [Bkt.] 1 fg. suy tè, suy g¨ém. — thei tathit blaoh bican (APAà ai
suy g¨ém r^çi nùoi ra (di¨"n t%aà. § tathit tTIˇ [Bkt.] 2 fg. truy^"n. —
panuec po mâng suer tathit marai (HPà l^!i Ngâi t^è tr"n thi"n giù!i
truy^"n v^". § tathit tTIˇ [Bkt.] 3 fg. f_&t. — tathit nâm mâk f_&t dùéu
vù"t. § tathit cambuai tTIˇ cØµV [Bkt.] fg. truy^"n kh%éu. — po Aluah
tathit cambuai ka anâk Bini min fùéng Allah truy^"n kh%éu cho ngè^!i
Bâni thçi. § tathit siam tTIˇ SY* [Bkt.] fg. phùat huy. — tathit siam
tatua danak ilimo phùat huy truy^"n thùçng v&n hùoa.
tathrak tRt_ [Bkt.] 1 fg. trè_!t. — tathrak takai trè_!t chén. § tathrak tRt_
[Bkt.] 2 t. hù!. — ndom tathrak nùoi hù!.
tathram tRT* [Bkt.] fg. ù!n, ù!n l_anh. — tathram dalam rup trong mînh nghe
ù!n l_anh.
tathrék tRT¨ [Bkt.] fg. ham, m". — tathrâk di mbeng di manyum ham &n
ham uùçng; tathâk di kamei m" gùai. § tathrék mahu tRt¨ mhU_ [Bkt.]
fg. khao khùat. — mbuah kar lo kathei, tathâk mahu lo mâng kal
(AGAà oùan ai géy nçng n%çi nây, ta khao khùat th^!i xa xèa lù&m. §
tathrék lageh tRt¨ lg⁄H [Bkt.] fg. ham m", tham lam.
265
www.atabook.com
tathrok klao tORT OkL@ [Bkt.] fg. bu^çn cè^!i. — ngap dom baoh tathrok
klao lâm nh¨èng chuy_"n bu^çn cè^!i.
tathrok tORT [Bkt.] t. l¨!. — tathrok panuec l¨! l^!i.
tathrot tORTˇ [Bkt.] fg. f_çng, ch_çt. — grum manyi klau yawa tathrot di
drei (AGAà sùém vang l"n ba tiù"ng lâm f_çng lông.
tathuak tTV [Bkt.] fg. sùut. — amra tathuak ger r_èa sùut cùan.
tathuat tTVˇ [Bkt.] d. giùac quan.
tathuic tTIVÇ [Bkt.] d. bùèc tranh.
tathul tTUÒ [Bkt.] fg. thùuc f%éy; lâm cho ch_ay. — tathun mac mùay ch_ay.
tathun tTU˜ [Bkt.] fg. l^çng vâo, ch^çng l"n. — tathun klau blah aw l^çng ba
cùai ùao vâo nhau; tathun tapuk ngaok gep ch^çng sùach l"n nhau. §
Tathun Girai Tal Paran tTU˜ gIØr tÒ pr˜ [Bkt.] d. t"n m_çt
chè%!ng lùy ngè^!i Ch&m.
tathuw tTU◊ [Bkt.] d. vùu. — mum tathuw amaik bùu vùu m_e; cang tathuw
c&ng s¨èa. § tathuw batuw tTU◊ btU◊ [Bkt.] d. th_ach nhü.
tati tateng ttfl tt⁄! [Bkt.] 1 t. cùèng cùap. — tangi takai tati tateng chén tay
cùèng cùap. § tati tateng ttfl tt⁄! [Bkt.] 2 t. h&ng hùai. — ngap bruk tati
tateng lâm vi_"c h&ng hùai.
tatiel tOtY⁄Ò [Bkt.] 1 fg. r&n, d_ay. — tatiel anâk r&n con cùai. § tatiel tOtY⁄Ò
[Bkt.] 2 t. gië. — tanâh tatiel fùét gië.
tatiep tOtY⁄∏ [Bkt.] fg. nhùém. — ikan tatiep wah cùa nhùém m^çi.
tatin ttI˜ [Bkt.] t. finh (taià, nhùèc (ùocà. — tatin tagei " r&ng; tatin akaok
nhùèc ùoc.
tating ttIÏ [Bkt.] fg. s%ay. — tating tapung s%ay b_çt.
tatrem tRt° [Bkt.] fg. d_ém (chénà. — tatrem takai deng mathao d_ém chén
fùèng cäi.
tatua ttV_ [Bkt.] 1 d. c^éu. — rep tatua tapa kraong bù&t c^éu qua sçng. §
tatua ttV_ [Bkt.] 2 fg. fi tr"n, fi d_oc theo. § tatua kra ttV_ Rk_ [Bkt.] d.
xâ ngang ph_u c%ua nhâ ''d!''. § tatua danak ttV_ dN [Bkt.] d. truy^"n
thùçng. — khik kajap tatua danak ilimo gi¨è v¨èng truy^"n thùçng v&n hùoa.
§ tatua rah ttV_ rH [Bkt.] tg. fôn khi"ng nhâ h%oa tùang. § tatua ttV_
[Bkt.] 3 t. (nùoià h¨çn. — ndom tatua nùoi h¨çn.
tatuen tt⁄V˜ [Bkt.] fg. nùao f_çng. — ngap ka tatuen sa nagar lâm nùao f_çng
c%a m_çt vûng. § tatuen tanah riya ttV⁄˜ tnH rIy_ [Bkt.] d. f_çng fùét.
taw t◊ [Bkt.] 2 fg. g_oi, k"u, ch%i fºnh. — hajieng ew Cham tanran hajieng
taw Cham cek (ABCà n"n mù!i g_oi lâ Ch&m f^çng b^&ng, Ch&m mi^"n
nùui; ong taw thei thei nao çng ch%i fºnh ai thî nùéy fi. § taw t◊ [Bkt.]
1 d. (cùaà hùç.
tawak tv_ [Bkt.] fg. phînh ra. — mbeng trei tawak tian &n no phînh b_ung.
tawak tv [Bkt.] fg. mù&c. — tawak thraiy mù&c n_!; tawak panuec mù&c l^!i
hùèa. § tawak tawaiy tv tØvÁ [Bkt.] t. vèù!ng vùiu. — tavak tavaiy
di anâk bik vèù!ng vùiu con cùai. § tawak tian tv tY˜ [Bkt.] t. b_én
tém. — kadha nan, ai juai tawak tian ngap hagait chuy_"n ùéy, anh
f^èng b_én tém lâm gî.
tawar tv‰ [Bkt.] fg. nù"m. — tawar aia masem nù"m canh chua.
tawaw tv◊ [Bkt.] d. chim tu hùu.
tawet tv⁄ˇ [Bkt.] d. chim tr%au, chim trau tr%au.
266
www.atabook.com
tawi tawak tvfl tv [Bkt.] fg. vè!ng vùén. — tian daok tawi tawak kadha
hagait o thau lông côn vè!ng vùén chuy_"n gî khçng hi%"u.
tayah tyH [Bkt.] t. nùat, hè nùat. — rideh tayah xe hè nùat; tayah sang
pandang gaok (tngà nhâ nùat bùat f%ç. § tayah tayac tyH tyÇ [Bkt.]
fg. tan nùat. — nagar tayah tayac per biyer o hu ka ndaong hagait tra
(APPà (xùè s%!à tan nùat t!i b^!i ch%&ng côn lèu t^çn m_çt cùai gî c%a.
tayet ty⁄ˇ [Bkt.] fg. c%anh giùac. — tayet khameng c%anh giùac k%e fºch.
tayuar tyV‰ [Bkt.] d. (céyà câ fuùçc.
tayun tyU˜ [Bkt.] fg. rung. — mbom patuh ngap payun sang bom n%ç lâm
rung c&n nhâ. § tayun magei tyU˜ mgE [Bkt.] fg. rung chuy%"n. —
dangih makaik tatrem takai tayun magei tanâh riya (DVMà n%çi nùong
d_ém chén lâm rung chuy%"n m_&t fùét.
tec t⁄Ç [Bkt.] fg. ngh"nh, kînh. — kabaw tec gep tréu ngh"nh nhau.
téh t¨H [Bkt.] t. trung, thùè. — bia tâh thùè phi. § téh urang t¨H ur! [Bkt.] t.
trung ni"n. § téh tabha t¨H tB_ [Bkt.] d. con thùè.
Tei tE [Bkt.] d. Téy (ngè^!i phè!ng téy nùoi chungà.
tek t⁄ [Bkt.] 1 fg. xùach. — tek aia tuh di njem xùach nèù!c tèù!i rau. § tek
t⁄ [Bkt.] 2 fg. ngèù!c. — tek akaok maong tagok ngèù!c mù&t nhîn l"n.
§ tek akaok t⁄ aOk@ [Bkt.] kng. ngùoc f^éu. — ngap mbeng o tek
akaok truh lâm &n khçng ngùoc f^éu l"n n¨çi. § tek mbaok t⁄ Oµ@
[Bkt.] kng. vùac m_&t, ngh"nh ngh"nh. — ndom blaok tek mbaok tagok
lingik nùoi mâ vùac m_&t l"n tr^!i. § tek wah t⁄ vH [Bkt.] fg. bu^çn ng%u.
— tek wah je nao ndih baik bu^çn ng%u r^çi fi ng%u fi.
tel t⁄Ò [Bkt.] 1 fg. fù"n, tù!i. — nao tel Parik fi tù!i Phan Rùi; mâng nan tel ni
t^è fùo fù"n féy. § tel t⁄Ò [Bkt.] 2 t. f%u. — mai tel gep je? fù"n f%u chèa?;
o thei hu tel ch%&ng ai cùo f%u c%a. § tel aok t⁄Ò Oa@ [Bkt.] d. chùét nçn
m%èa ra. — caglaoh tel aok m%èa. § tel kaya t⁄Ò ky_ [Bkt.] t. (AGAà
giâu cùo. — urang tel kaya ngè^!i giâu cùo.
tem t° [Bkt.] 1 d. sém. § tem khaik t° ØK [Bkt.] d. con kh&ng. § Tem
Ngar t° F‰ [Bkt.] d. lâng T^ém Ngén.
tem t° [Bkt.] fg. cv atem cùéy. — tem padai cùéy lùua.
tember t°b⁄‰ [Bkt.] t. da ng&m ng&m fen. — kalik tember da ng&m ng&m
fen; patih ndih di takai, tember binai ndih sa pater (tngà trù&ng (xinh
f_epà n^&m dèù!i chén, ng&m ng&m fen l_ai fè_!c n^&m chung gùçi.
temdha t°D_ [Bkt.] fg. lo éu. — temdha ka dha gait lo éu v^" chuy_"n gî.
temmakai t°mØk [Bkt.] d. cv tamakai dèa. — sa baoh temmakai m_çt trùai
dèa.
temmrak t°Rm [Bkt.] d. cv tamrak chî. — temmrak patih chî trù&ng;
temmrak hatem chî fen.
tempah t°pH [Bkt.] d. khùi sù&c. — gleh tempah mùét khùi sù&c.
tempaok t°Op@ [Bkt.] d. b_"nh say x¨ém (tr%e emà.
ten t⁄˜ [Bkt.] d. (céyà m^&ng t&ng.
teng t⁄! [Bkt.] 1 d. v_èc. — teng jalam v_èc séu; ikan praong nyu daok yua
teng (APAà cùa lù!n t_u (v^" lâà b%!i v_èc séu. § Teng Ahaok t⁄! aOh@
[Bkt.] d. cn Po Teng Ahaok ong wer palei t"n m_çt li_"t sï Ch&m.
teng t⁄! [Bkt.] 2 fg. cén, fong. — kapah pieh paik di bhang, teng ka urang
manyim liwei (APAà bçng f%" hùai vâo mûa khç, fong cho ngè^!i quay
ch%i d_"t v%ai; teng mâh brei dan (AGAà cén vâng bùç thùi. § teng gru t⁄! RgU_
267
www.atabook.com
[Bkt.] d. kÿ sè. § teng tabeng t⁄! tb⁄! [Bkt.] fg. cén nhù&c, fù&n fo. —
juai puec tuei hatai, pagep pakrâ teng tabeng (AGAà chù! nùoi theo
lông mînh thùich, cén nhù&c sao cho v^èa ph%ai. § teng ragei t⁄! rgE [Bkt.]
d. th_!, cçng nhén. § teng o t⁄! o_ [Bkt.] d. rau c%ai cùuc, t^én ç.
tenparen t⁄˜pr⁄˜ [Bkt.] d. bùon, kiù"t.
tentu t⁄˜tU_ [Bkt.] d. chén lùy. — tentu oh mada salih chén lùy khçng thay
f%çi; nao duah tentu fi tîm chén lùy.
tep t⁄∏ [Bkt.] 1 fg. giä b^&ng tay.
tep t⁄∏ [Bkt.] 2 t. cv hatep chùui. — tep akaok chùui f^éu xuùçng.
tey t⁄Á [Bkt.] t. l! f¨"nh. — mbeng blaoh daok tey fang &n mâ côn l! f¨"nh.
§ tey rahey t⁄Á rh⁄Á [Bkt.] t. h^! h¨èng. — da-a raok maong ka tey
rahey m^!i fùon m_çt cùach h^! h¨èng. § tey ley t⁄Á l⁄Á [Bkt.] (daoh-à d.
m_çt fi_"u hùat c%ç c%ua ngè^!i Ch&m.
tha T [Bkt.] tha kùy hi_"u ghi ph_u ém thùè mè^!i l&m c%ua b_ç ch¨è akhar thrah.
thac TÇ [Bkt.] 1 fg. t_at. — hajan thac mèa t_at. § thac TÇ [Bkt.] 2 fg. f%ç.
— ba harek nao thac mang rùac fi f%ç. § thac TÇ [Bkt.] 3 fg. tùat. —
thac aia tama hamu tùat nèù!c vâo ru_çng.
thah TH [Bkt.] 1 fg. mâi. — thah dhaong mâi dao. § thah TH [Bkt.] 2 fg.
cv athah kî. — thah grik kî ghùet.
thah TH [Bkt.] 3 t. cv athah th%oa. — thah tung hatai th%oa lông. § thah
balah TH blH [Bkt.] t. th%oa män. — thah balah yau hatai takrâ th%oa
män nhè ùy muùçn.
thai ØT [Bkt.] 1 fg,V. thay, f%çi. — ngap thai gep lâm thay nhau. § thai ØT
[Bkt.] 2 fg. d_on. — thai ahar d_on bùanh.
thaih ØTH [Bkt.] fg. fëo. — thaih kayau fëo céy.
thaik ØT [Bkt.] 1 d. hînh, dùang. — cih thaik vë hînh; hu thaik cùo thén hînh
(dùang ngè^!ià f_ep. § thaik ØT [Bkt.] 2 d. (-kalangà nan chùinh c%ua
sè^!n di^"u. § thaik thaok ØT OT@ [Bkt.] d. dùang dùép. — nyu hu thaik
thaok maong maranem biak nùo cùo dùang dùép coi d¨" thè!ng th_ét. §
thaik binguk ØT bIfU [Bkt.] d. hînh bùong. — matai di thaik binguk
sa urang kamei chù"t vî hînh bùong m_çt ngè^!i fân bâ. § thaik ØT lIfI◊
[Bkt.] d. hînh thùèc. — thaik lingiw saong pakal dalam hînh thùèc vâ
n_çi dung. § thaik ØT [Bkt.] 3 fg. cv naik nùe, trùanh. — sa urang
glem, sa urang thaik m_çt ngè^!i nùem, m_çt ngè^!i nùe trùanh.
thait ØTˇ [Bkt.] fg. fùanh nh_e (b^&ng roià. — thait ka kabaw nao fùanh nh_e
cho tréu fi. tè!i
thak T [Bkt.] 1 d. lo_ai, m¨éu. — sa thak m_çt lo_ai, m¨éu. § thak T [Bkt.] 2
fg. thù&t. — thak talei thù&t déy. § Thak Wa T v_ [Bkt.] d. t"n m_çt
nhâ cùach m_ang Ch&m (thù" k%y19à.
thala Tl_ [Bkt.] d. cv tahla d&m bâo. — thala kayau d&m bâo g¨ç.
than T˜ [Bkt.] 1 d. thén ph_én. — than thei thei thau thén ph_én ai nùéy hi%"u.
than T˜ [Bkt.] 2 fg. ghî, cùç gù&ng. — than masuh gù&ng sùèc chiù"n fùéu. §
than kajap T˜ kj∏ [Bkt.] fg. bùam sùat. — than kajap hamu tanâh
bùam sùat ru_çng fùét. § than T˜ [Bkt.] 3 t. mºn, d_ang b_çt. — pathan
nghi^"n thânh b_çt. § than dhia T˜ DY_ [Bkt.] d. thùang f^éu c%ua lºch
Ch&m.
thaoh OT@H [Bkt.] t. trùçng, r¨çng, khçng. — sang praong daraong daok thaoh
(tngà nhâ lù!n nhèng rè!ng t%u trùçng; nao thaoh fi khçng; kalaok thaoh
268
www.atabook.com
chai khçng. § thaoh ther OT@H T⁄‰ [Bkt.] t. khùçng. — ndom thaoh
ndom ther (tngà nùoi vu nùoi khùçng. § thaoh laoh OT@H Ol@H [Bkt.] t. r¨çng
tuù"ch. — akaok nyu thaoh laoh min f^éu ùoc hù&n r¨çng tuù"ch thçi.
thaok OT@ [Bkt.] 1 d. nhau. — thaok kalaik nhau sùot. § thaok Ot@ [Bkt.] 2
fg. f_ung. — rideh thaok gep xe f_ung nhau. § thaok OT@ [Bkt.] 3 fg.
fém, giä, fay (bà. — gai thaok chây nh%o; thaok sara miang gai thaok
fém muùçi b^&ng chây. § thaok drak OT@ Rd [Bkt.] fg. rîa rùoi, c^&n
nh^&n, fay nghiù"n. — thaok drak pathang c^&n nh^&n ch^çng.
thaom OT [Bkt.] d. v%o ngoâi, bao. — thaom dhaong v%o dao.
thaop bak OT@∏ b [Bkt.] d. sinh khùi.
thaor OT@‰ [Bkt.] fg. phû h_!p, h_!p. — patak nyu thaor saong thaik nyu tém
h^çn hù&n h_!p vù!i hînh dùang c%ua hù&n. § thaor ligaih OT@‰ lIØgH [Bkt.] t.
thu_én l_!i. — bruk ngap thaor ligaih cçng vi_"c thu_én l_!i; rakuh rakuer
thaor ligaih tînh hînh thu_én l_!i.
thaow OT@◊ [Bkt.] fg. nù&m. — thaow di takuai aw nù&m lùéy c%ç ùao; thaow
bikajap nù&m cho chù&c.
thap T∏ [Bkt.] 1 d. linh h^çn; tinh th^én; sinh khùi. § thap suan T∏ sV˜
[Bkt.] d. linh h^çn.
thap T∏ [Bkt.] 2 fg. lùot. — thap mâng ala lùot %! dèù!i. § thap kal T∏ kÒ
[Bkt.] t. thè^!ng xuy"n. — rak mai thap kal (DVMà quén rak fù"n
thè^!ng xuy"n.
Thar Pak Weh T‰ p v⁄H [Bkt.] d. t"n m_çt vº chè%!ng lùy ngè^!i Ch&m.
tharak Tr [Bkt.] d. chè!ng sùach. — tapuk nan hu ralo tharak t_ép sùach fùo
cùo nhi^"u chè!ng.
that Tˇ [Bkt.] 1 d. ng&n kùeo, h_çc (t%u, bânà. § that Tˇ [Bkt.] 3 fg. kùeo ra,
cho ra.
that Tˇ [Bkt.] 2 fg. nguy_"n, nguy_"n èù!c. — that tel taha nguy_"n tù!i giâ;
that saong gep nguy_"n èù!c vù!i nhau. § that klaoh Tˇ OkL@H [Bkt.] 1 t.
chung th%uy. — that klaoh saong gep tel taha chung th%uy vù!i nhau suùçt
f^!i (tù!i giâà. § that kheng Tˇ K⁄! [Bkt.] t. ki"n cè^!ng. § that tiak Tˇ
tY [Bkt.] t. chén tînh, chén th_ét, trung thânh. — that tiak saong
pathang chén tînh vù!i ch^çng. § that halar Tˇ hl‰ [Bkt.] fg. nguy^"n
èù!c. — marat hatai khik panuec that halar quyù"t tém gi¨è l^!i nguy^"n
èù!c.
thau TU! [Bkt.] fg. biù"t, hi%"u. — mbeng oh thau ka bingi &n ch%&ng biù"t ngon;
hu magru ka mâng thau (tngà cùo h_oc mù!i hi%"u; thau akhar Pareng biù"t
tiù"ng Phùap. § thau krén TU! Rk¨˜ [Bkt.] fg. biù"t fi^"u, quen biù"t. — daok
deng oh thau krân ka thei &n %! ch%&ng biù"t (fi^"uà tù!i ai; hâ thau krân
nyu lei? mây quen nùo khçng?. § thau gah TU! gH [Bkt.] kng. sânh s%oi,
thânh th_ao. — thau gah thau kieng (tngà biù"t gùoc, biù"t c_anh (biù"t rö
ngùoc ngùachà.
thaw T◊ [Bkt.] 1 d. dùac. — thaw kayau dùac g¨ç.
thaw T◊ [Bkt.] 2 d. t!, t! thç.
thawbah T◊bH [Bkt.] d,tg. l¨" t%éy uù" (Ch&m Bânià.
thei TE [Bkt.] f. ai? ai. — nao saong thei? fi vù!i ai?; thei jang hu sa baoh ai
cuung fè_!c m_çt trùai. § thei thei TE TE [Bkt.] f. ai ai. — thei thei jang
thau bruk nyu ngap ai ai cuung biù"t vi_"c hù&n lâm.
269
www.atabook.com
thek T⁄ [Bkt.] fg. trçi. — njuh thek di kraong khùuc c%ui trçi sçng; pathek
cho trçi; thek trun tathik trçi xuùçng bi%"n. § thek ndong T⁄ OÎÏ
[Bkt.] fg. trçi n%çi, phi"u b_at, l"u l%ong. — thek ndong yau tanong thek
rah (tngà phi"u b_at nhè cùai bê chuùçi trçi l"nh f"nh. § thek bek T⁄
b⁄ [Bkt.] t. quùa nhi^"u. § thek bek T⁄ b⁄ [Bkt.] fg. lang thang. —
nao thek bek luic harei fi lang thang suùçt ngây; thek bek yau ra likau
mbeng lang thang nhè k%e &n mây.
themgraing T° ØRg! [Bkt.] d. tai n_an. — matai di themgraing chù"t vî tai n_an;
gaok themgraing g_&p tai n_an.
thempurana T°p_Urn_ [Bkt.] 1 t. th%oa män. § thempurana T°pU_rn_ [Bkt.] 2 t.
én c^én.
thempurrana T°pU‰rn_ [Bkt.] 3 t. f^éy, tr_on v_en, hoân tùét, vi"n tºch (chù"tà.
themthe T°T– [Bkt.] fg,V. sù&m s%èa. — then the ka anâk nao bac sù&m s%èa cho
con fi h_oc.
themthit T°TIˇ [Bkt.] fg. chùuc lânh, chùuc phùuc. — tama thun birau them
thit ka gep vâo n&m mù!i chùuc nhau an lânh.
then T⁄˜ [Bkt.] d. (céyà giùang hè!ng. § then on T⁄˜ o˜ [Bkt.] 1 vch. n¨çi
nhù! thè!ng. § then on T⁄˜ o˜ [Bkt.] 2 d. sùém f^éu n&m. — bilan then
uh then on thùang f^éu n&m nghe tiù"ng sùém. § then pajen T⁄˜ pj⁄˜
[Bkt.] d. b%çn ph_én. — then pajen sa rajabaol saong bengsa b%çn ph_én
c%ua m_çt ngè^!i chiù"n sï fùçi vù!i t%ç quùçc; thau then pajen drei biù"t b%çn
ph_én. § Then Cih T⁄˜ cIH [Bkt.] d. t"n m_çt ngè^!i v_! vua Pç Ram". §
Then Cen T⁄˜ c⁄˜ [Bkt.] d. t"n m_çt ngè^!i v_! vua Pç Ram".
thep T⁄∏ [Bkt.] fg. bao ph%u. § thep maklem T⁄∏ mkL° [Bkt.] t. u ùam, ph%u
kùin. — taginum hatem thep maklem lingik b^éu tr^!i u ùam méy fen.
thet biyak T⁄ˇ bIy [Bkt.] fg. kho%an fäi.
thet T⁄ˇ [Bkt.] t. tè!i. — hala kayau thet lùa céy tè!i; thet aia mbaok tè!i nùet
m_&t.
thew OT⁄◊ [Bkt.] 2 d. ti"u th_ach, h%oa ti"u. — thew phaw thuùçc sùung. § Thew
OT⁄◊ [Bkt.] 1 d. (lângà Phùu Nhi"u.
thiak TY [Bkt.] fg. trùich, chi. — thiak jien blei trùich ti^"n mua. § thiak
tabiak TY tbY [Bkt.] fg. chi, chi phùi. — thiak tabiak ka jien rideh
chi cho ti^"n xe. § thiak lai TY Øl [Bkt.] t. tùçn kùem. — ngap yang
libang biak thiak lai cùung tù" th_ét tùçn kùem.
thiap TY∏ [Bkt.] d. cùanh. — cik thiap xôe cùanh; palaik thiap h_a cùanh.
thik TI [Bkt.] fg. cù&t, x%e. — thik ralaow x%e thºt; thik takuai cù&t c%ç; thik
mata kagaik düa r&ng cèa. § thik der TI d⁄‰ [Bkt.] t. trân lan, lai
lùang. — darah nduec thik der mùau ch%ay lai lùang.
thing TIÏ [Bkt.] 2 d. phùao fâi. — thing po Sah Ina phùao fâi c%ua Po Sah Ina.
§ thing manga TIÏ mF_ [Bkt.] d. ngai (vuaà. § thing mah TIÏ mH
[Bkt.] d. ngai vâng (DVMà. § thing TIÏ [Bkt.] 1 d. (céyà phùach. §
thing TIÏ [Bkt.] 3 d. (asau-à chùo sùoi.
thit TIˇ [Bkt.] t. hi_"u nghi_"m. — jru thit biak! thuùçc hi_"u nghi_"m th_ét¡.
tho OT_ [Bkt.] 2 d. s%ç. § tho ngar OT_ F‰ [Bkt.] d. s%ç sùach. — craih tho craih
ngar (tngà xùoa s%ç, xùoa n_!. § tho OT_ [Bkt.] 1 d. sùç, sùç m_ang. — tho
wak sùç ph_én. § tho rathak OT_ rT [Bkt.] t. séu th%ém, tùçi t&m.
thok OT [Bkt.] d. v%o. — thok ritak v%o f_éu.
270
www.atabook.com
thon OT˜ [Bkt.] 1 d. cv ben vè^!n. — ngap ben lâm vè^!n. § Thon OT˜
[Bkt.] 2 d. (lângà H_éu Sanh (Ninh Thu_énà.
thon OT˜ [Bkt.] t. (fià nhanh. — nao thon fi nhanh.
thong hala OTÏ hl_ [Bkt.] d. c%ç b^çng (tr^éuà.
thrah RTH [Bkt.] 1 fg. vung, qu&ng. — thrah jal qu&ng châi. § thrah RTH
[Bkt.] 2 fg. rèù!i. — thrah aia rèù!i nèù!c. § thrah RTH [Bkt.] 3 t. th%&ng,
tr_èc tiù"p, thçng d_ung. — akhar thrah ch¨è thçng d_ung. § thrah RTH
[Bkt.] 4 t. thùau. — akhar wak thrah ch¨è viù"t thùau. § thrah akaok RTH
aOk@ [Bkt.] chm. th%a déy qua f^éu tréu (bôà lùuc fi xe. § thrah yeng
RTH y⁄! [Bkt.] fg. xoay lèng. — daok thrah yeng di gep ng^çi xoay lèng
l_ai vù!i nhau.
thrai ØRT [Bkt.] d. (aia-à nèù!c bâo thai m_ac.
thraing ØRT! [Bkt.] d. hâm thiù"c. — thraing asaih hâm thiù"c ng_èa; buh
thraing di asaih khù!p hâm thiù"c vâo ng_èa. § thraing pasei ØRT! pSE
[Bkt.] d. déy xùich.
thraiy ØRTÁ [Bkt.] 2 fg. trân. — aia thraiy tapa banâk nèù!c trân qua f_ép. §
thraiy baoh ØRTÁ Ob@H [Bkt.] t. sai qu%a. § thraiy mbaiy ØRTÁ ØµÁ
[Bkt.] t. f^éy trân. — tuh aia thraiy mbaiy di lu f%ç nèù!c f^éy trân lu. §
thraiy ØRTÁ [Bkt.] 1 d. n_!. — tawak thraiy thiù"u n_!; jieng thraiy
mang n_!; laik di thraiy f%ç n_!; thraiy yang n_! th^én. § thraiy dangaiy
ØRTÁ dØfÁ [Bkt.] d. n_! n^én. — thraiy dangaiy yeng rup n_! n^én
ch^çng chùét. § thraiy lihik pabah ØRTÁ lIhI pbH [Bkt.] tg. n_! fè_!c
khùén hùèa cùung th^én nhèng khi ngè^!i khùén hùèa qua f^!i chèa kºp lâm,
con chùau khçng biù"t féu mâ l^én.
thrak RT [Bkt.] 1 fg. phùong, lu^çn. — thrak hanrak phùong giùao; thrak mrai
lu^çn ch%i; thrak kalang phùong di^"u; patuk thrak sao b&ng. § thrak RT
[Bkt.] 2 fg. thay. — thrak tangin aw thay tay ùao. § thrak liman RT
lIm˜ [Bkt.] d. rù&n voi.
thraoh ORT@H [Bkt.] fg. tr%ç. — padai thraoh lùua tr%ç bçng. § thraoh anreng
ORT@H aRn⁄! [Bkt.] fg. tr%ç c^!. — tangey thraoh anreng ngç tr%ç c^!. §
thraoh brah ORT@H RbH [Bkt.] fg. chù!i vù!i. — thraoh brah di krâh
kraong chù!i vù!i gi¨èa dông.
thraok ORT@ [Bkt.] 1 d. ru_çt tè_!ng.
thraok ORT@ [Bkt.] 2 fg. v!i, rùut, rông. — mbeng o thraok, jhaok o karang
(tngà &n khçng v!i, mùuc khçng c_an (quùa giâu cùoà; thraok tian lèng
b_ung; aia thraok nèù!c rùut, nèù!c rông.
thraong ORT# [Bkt.] 1 t. vuçng trôn, v_en toân. — thraong anâk con cùai fè_!c
v_en toân (khçng fè_!c mùét ngè^!i nâoà. § thraong ORT# [Bkt.] 2 t. an
toân, %çn, léu b^"n. — bhian drep ngap ralo pieh hapak khing ka
thraong (AGAà c%ua c%ai lâm ra nhi^"u cùét n!i féu cho fè_!c an toân.
thraong ORT# [Bkt.] 3 fg. vù!t. — thraong urang aia mblung vù!t ngè^!i chù"t
fuùçi. § thraong kandaong ORT# kOÎ# [Bkt.] t. tr_on v_en, vuçng trôn. —
thraong kandaong halei thau? biù"t cùo tr_on v_en khçng?. § thraong
daong ORT# Od# [Bkt.] fg. cùèu vù!t. — likau po thraong daong klaong
hai xin ngâi cùèu vù!t con vù!i.
thraow ORT@◊ [Bkt.] fg. bô, leo. — ula thraow rù&n bô; haraik thraow tagok
phun déy leo bô leo l"n céy.
thré RT¨_ [Bkt.] d. lè¨!i (câyà. — thrâ lingan lè¨!i cây.
271
www.atabook.com
threh RT⁄H [Bkt.] fg. biù"n. — threh jieng kacak biù"n thânh th^&n l^&n. § threh
kadha RT⁄H kD_ [Bkt.] p. cù! chi, can chi. — threh kadha hagait blaoh o
ndom cù! chi mâ khçng nùoi?.
threk mek RT⁄ m⁄ [Bkt.] t. ng! ngùac. — ngap mata threk mek mù&t nhîn
ng! ngùac.
threm RT° [Bkt.] fg. t_ép, rên luy_"n. — threm padhih t_ép th%" thao; magru
akhar threm patih (tngà h_oc ch¨è, luy_"n toùan.
threp gep RT⁄∏ g⁄∏ [Bkt.] fg. chu%én bº, s%èa so_an. — threp gep kaya kal nao
glai s%èa so_an f^ç f_ac fi l"n r^èng.
thrik RTI [Bkt.] 2 fg. h_a, kùeo f%éy t^è t^è. — thrik jrai kùeo mân. § thrik RTI
[Bkt.] 1 d. (mbeng-à c%èa f%éy.
thring RTIÏ [Bkt.] 1 fg. ngùay. — ndih thring ng%u ngùay. § thring RTIÏ [Bkt.] 2
t. ^çn. — thring tangi chùi tai, finh tai.
throh ORTH [Bkt.] fg. n%!. — bingu throh hoa n%!. § throh hanguw ORTH hfU◊
[Bkt.] fg. s_èc nùèc mûi th!m.
thruai ØRTV [Bkt.] t. cv chuai ch_ém, léu. — nao thruai fi ch_ém; dahlak cang
ai thruai je tçi ch^! anh léu r^çi. § thruai damuai ØRTV dØmV[Bkt.] t. ch_ém
ch_ap, léu lù&c. — nao hagait blaoh thruai damuai yau kara fi gî mâ
ch_ém ch_ap nhè rûa. § thruai drah ØRTV RdH [Bkt.] t. sù!m mu_çn, chùong
chây. — thruai drah jang nyu mai sang min sù!m mu_çn gî nùo cüng v^"
thçi.
thruec RTV⁄Ç [Bkt.] 1 fg. vùen. — thruec mrai kùeo ch%i. § thruec mrai RTV⁄Ç ØRm
[Bkt.] d. rau sam nh%o.
thruh RTUH [Bkt.] 1 d. %ç, t%ç. — thruh ciim t%ç chim; thruh manuk %ç gâ; pajuak
thruh l%én qu%én. § thruh RTUH [Bkt.] 2 d. c¨ç, b_ç. — sa thruh rideh m_çt
c¨ç xe; sa thruh gineng m_çt b_ç trùçng. § Thruh Bia RTUH bY_ [Bkt.] d. t"n
m_çt lâng %! vûng Tuy Phong (SPKà.
thruk RTU_ [Bkt.] d. nùa. — hapal thruk cùanh nùa; kathieng thruk déy cung nùa;
pandik thruk l"n nùa; truk Raglai lo_ai n%o c%ua ngè^!i Raglai.
thruk RTU [Bkt.] fg. fä. — thruk mahu fua thêm; mbeng khing ka thruk &n
cho fä thêm.
thrung dung RTUÏ dU! [Bkt.] t. l^" m^". — manuh manâng thrung dung oh jieng
bruk hagait thùai f_ç l^" m^", ch%&ng vi_"c nâo ra vi_"c nâo.
thruw RTU◊ [Bkt.] fg. tr_çn. — mâk dua mata thruw saong gep lùéy hai thùè
tr_çn l¨én vù!i nhau. § thruw duw RTU◊ dU◊ [Bkt.] t. l_çn x_çn, h^ç f^ç h¨çn
f_çn. — caik thruw duw oh hu nok dak f%" l_çn x_çn ch%&ng cùo ng&n nù&p
gî c%a; ndom puec thuw duw nùoi n&ng h^ç f^ç. § thruw laba hadang RTU◊
lb_ hd! [Bkt.] h¨çn f_çn.
thu TU_ [Bkt.] t. khç. — aw pambu thu paje ùao ph!i fä khç r^çi. § thu aia
pabah TU_ aY_ pbH [Bkt.] tng. rä h_ong. — ndom thu aia pabah nùoi rä
h_ong (nùoi khç nèù!c miù"ngà. § thu khék TU_ K¨ [Bkt.] t. khç queo. —
alaok hamu thu khâk ru_çng lùua khç queo. § thu rup TU_ rU∏ [Bkt.] kng.
hùeo ru_çt, khç xùac. — rau si thu rup bu^çn muùçn hùeo ru_çt. § thu laku TU_
lkU_ [Bkt.] t. khç khan. § thu layuw TU_ lyU◊ [Bkt.] t. khç hùeo. —
bilan bhang blau pandiak phun glai thu layuw (Aà mûa hê nùong n_èc
céy r^èng khç hùeo.
thua TV_ [Bkt.] tg (ndih-à. n^&m f^çng thiù"p.
272
www.atabook.com
thuai ØTV [Bkt.] 1 fg. dô. — thuai jalan klak dô fè^!ng cü. § thuai ØTV [Bkt.]
2 t. quanh, quanh qu%én. — manuk duah mbeng thuai ging gâ tîm &n
quanh bù"p. § thuai mbuai ØTV ØµV [Bkt.] fg. tîm tôi. — o hu tanyi
thuai mbuai, o thau jalan dhar phuel (UMRà khçng cùo h%oi han tîm tôi,
khçng biù"t fù"n phùuc fùèc.
thuak TV [Bkt.] 1 fg. c%!i. — thuak aw c%!i ùao. § thuak TV [Bkt.] 2 fg. rùut.
— thuak phaw cuh rùut sùung bù&n; thuak tangin tabiak rùut tay ra. §
thuak yawa TV yv_ [Bkt.] fg. th%! dâi. — klak palei calah subhar, sa
baoh nagar thuak yawa (DVMà b%o xùè s%! l_ac v_! con, c%a m_çt nèù!c f^"u
th%! dâi (xùot thè!ngà; daok tapong kang blaoh thuak yawa ng^çi chùçng
c^&m th%! dâi.
thuan TV˜ [Bkt.] fg. f^çng ùy m_çt cùach mi¨"n cè¨!ng, fânh chºu.
thuel muel TV⁄Ò mV⁄Ò [Bkt.] fg. l_uc l_oi, s_uc s_ao. — thuel muel grep libik jang
o mboh l_uc l_oi khù&p n!i cüng khçng thùéy.
thuen TV⁄˜ [Bkt.] fg. xù!i, tr_çn. — thuen lisei xù!i c!m; thuen brah tr_çn g_ao.
thuk TU [Bkt.] t. y"n. — ndih o wer, daok o thuk (tngà ng%u ch%&ng fè_!c,
ng^çi cüng khçng y"n. § thuk khak TU K [Bkt.] t. th%oa män, sung
sèù!ng. § thuk siam TU SY* [Bkt.] t. y"n lânh, bînh an. — kajap caro
thuk siam m_anh gi%oi, biinh an (l^!i chùucà. § thuk hatai TU hØt [Bkt.]
fg. y"n lông, an tém. — baol paran thuk hatai (DVMà qu^én chùung an
tém.
thulu TU_lU_ [Bkt.] fg. thén c_én, hay lui tù!i. — thulu urang ranem, ngap bruk
tanrem urang limuk (tngà c^én cû ngè^!i khçng èa, khùeo fäi fèa ngè^!i
l_ai thùich.
thun TU˜ [Bkt.] 1 d. tu%çi. — dahlak bak sa pluh thun je tçi fè_!c mè^!i tu%çi
r^çi; thun dem dara tu%çi thanh ni"n. § thun TU˜ [Bkt.] 2 d. n&m. —
thun nasak asaih n&m ng_o; raok on thun birau fùon m^èng n&m mù!i. §
thun jieng TU˜ jY⁄! [Bkt.] d. tu%çi. — birau klau thun jieng mù!i ba tu%çi.
§ thun bilan TU˜ bIl˜ [Bkt.] d. n&m thùang. — thun bilan adei saai
drei maong akaok (Aà n&m thùang anh em mînh ch^! mong. § Thun
Daray Del Paghueh TU˜ drÁ d⁄Ò pG⁄VH [Bkt.] t"n m_çt vº vua
Champa.
thur TU‰ [Bkt.] 1 fg. s_!. — mboh rimaong thur halei? g_&p c_op anh cùo s_!
khçng?. § thur TU‰ [Bkt.] 2 fg. hâ khù&c, khù&c khe. § thur tian TU‰ tY˜
[Bkt.] fg. n¨! lông. — dahlak oh thur tian halei pacalahmayut manaok
nyu tçi ch%&ng n%! lông nâo mâ chia rë mùçi tînh chùung nùo. § thur thur
TU‰ TU‰ [Bkt.] fg. r^!n r_!n. — nao dalam malem sup mboh thur thur fi
trong f"m tùçi c%am thùéy r^!n r_!n. § thur mak TU‰ m [Bkt.] t. ho%ang
s_!. — thur mak klak nduec abih ho%ang s_! b%o ch_ay hù"t; ngap ka rinaih
thur mak lâm cho tr%e ho%ang s_!.
tia tY_ [Bkt.] t. rên, tçi, trui. — amra tia r_èa fä tçi; patia trui, rên, tçi luy_"n.
tiah tYH [Bkt.] fg. vô. — apuei tiah l%èa vô; wak tiah vô l%èa.
tiak tY [Bkt.] 1 d. tînh c%am, s_è thén ùai. — that tiak trung thânh. § tiak tY
[Bkt.] 2 t. f%o tùia.
tian tY˜ [Bkt.] d. b_ung, ru_çt. — adei ai sa tian anh em ru_çt; tian anaih
b_ung dèù!i; tian nyu sanâng hù&n nghï b_ung. § tian marat tY˜ mrˇ
[Bkt.] d. quyù"t tém. — hu tian marat mâng ka jieng bruk cùo quyù"t tém
mù!i n"n vi_"c. § tian baok tY˜ Ob@ [Bkt.] d. b_ung %ong.
273
www.atabook.com
tiaong OtY# [Bkt.] d. cn ciim tiaong con nh^çng.
tiap tY_∏ [Bkt.] fg. fu%çi, lûa. — tiap kabaw tama wal lûa tréu vâo chu^çng;
tiap tabiak di sang fu%çi ra kh%oi nhâ. § tiap ak tY_∏ a_ [Bkt.] d. lûa
qu_a (m_çt trô ch!i c%ua tr%e em Ch&mà. § tiap gleng tY_∏ gL⁄! [Bkt.] fg.
ch&n dù&t. — tiap gleng tapuer ada ch&n dù&t bây vºt. § tiap taprah
akaok tY_∏ tRpH aOk@ [Bkt.] fu%çi fi, tùçng c%ç. — tiap taprah akaok
nyu nao nagar tùçng c%ç chùung v^" nèù!c. § tiap wac tY_∏ vÇ [Bkt.]
chm. lâm luùçng, ra v_at. — abih wac tiap wac (tngà (câyà hù"t v_at nây
sang v_at khùat (tu^én t_è cùai nây fù"n cùai kiaà.
tieng OtY⁄Ï [Bkt.] d. tiù"ng t&m. — tieng grep nagar palei urang (APAà tiù"ng
t&m vang khù&p lâng xùom khùac.
tihao tIOh@ [Bkt.] t. bº ùam %anh. — tihao yua panik lipei jhak bº ùam %anh b%!i ùac
m_çng.
tik tI [Bkt.] d. t%i. — rabuw rasa kot tik (tngà ngân muçn tri_"u t%i (h^&ng hâ
sa sùçà.
tika tk_ [Bkt.] t. d¨" chºu — oh tika o ch%&ng d¨" chºu.
tikan tIk˜ [Bkt.] fg. kinh lùy. — tel harei Bhopatih tikan jreng mboh...
(DNà fù"n ngây vua fi kinh lùy, nhîn thùéy...
ting tIÏ [Bkt.] tht. ém h_ç.
tipa tπ_ [Bkt.] fg. suy tè. — tipa ka rai diip anâk manuis suy tè v^" cu_çc
sùçng con ngè^!i.
tiriya tIrIy_ [Bkt.] fg. chinh ph_uc, xém lè_!c. — tiriya hatang riya bikan
chinh ph_uc vè!ng quùçc khùac.
tisik tISI [Bkt.] fg. sùang chù".
tiyuang tIyV! [Bkt.] t. (mâuà trùai xoâi.
to Ot_ [Bkt.] d. chè!ng m_uc (sùachà. — ni, sa to tra féy m_çt chè!ng n¨èa.
tok Ot [Bkt.] 1 fg. chºu nh_én. — tok ngap apah chºu %! f_!; tok mâh nh_én
vâng; marai tok fù"n nh_én. § tok Ot [Bkt.] 2 p. ch%i, f%" fè_!c, sao cho.
— tok dua baoh min ch%i hai trùai thçi; tok siam sao cho f_ep. § tok khik
Ot KI [Bkt.] fg. b%ao f%am, f%am b%ao. — tok khik ka anâk bik trei
thir b%ao f%am ùém no cho con cùai. § tok tak Ot t [Bkt.] p. ch%i. —
tok tak sa drei nyu mboh ch%i m_çt mînh nùo thùéy. § tok tep Ot t⁄∏
[Bkt.] fg. l&n x%a. — tok tep ka mâng hu si mbeng (tngà (lâm &nà ph%ai
l&n x%a mù!i cùo &n. § tok thit di Ot TIˇ dfl [Bkt.] fg. nh^! %anh hè%!ng.
— tok thit di ilimo Pareng nh^! %anh hè%!ng c%ua v&n hùoa Phùap. § tok
ndak Ot Î [Bkt.] fg. d_èa h!i. — tok ndak di urang glaong janâng
d_èa h!i vâo mùéy çng chùèc tèù!c cao. § tok buh Ot bUH [Bkt.] fg.
chùép n". — ban asit nan ndom daok tok buh ngap gait th^&ng nh%o fùo
nùoi mâ chùép n" lâm gî; tok buh di anâk bik chùép n" con cùai. § tok mak
Ot m [Bkt.] fg. tiù"p thu. — tok mâk kadha bac tiù"p thu bâi h_oc;
tok mâk samar tiù"p thu nhanh. § tok yawa Ot yv_ [Bkt.] fg. hoi
hùop, thoi thùop. § tok yawa praong Ot yv_ ORp# [Bkt.] fg. hùép hùçi. —
tok yawa praong si nao hùép hùçi sù&p mùét. § tok yaom Ot Oy [Bkt.]
lùéy th%ao. — mbeng tok yaom &n lùéy th%ao. § tok suan Ot sV˜ [Bkt.]
fg. lùéy h!i th%!. § tok hatai Ot hØt [Bkt.] kng. m_&c k_". — nyu ngap
gait tok hatai nyu nùo lâm gî m_&c k_" nùo¡.
ton Ot˜ [Bkt.] d,V. tùén. — padai sa ton lùua m_çt tùén.
274
www.atabook.com
tong OtÏ [Bkt.] 1 d. chôi cao. — huak blaoh ndik tong (cfà &n xong l"n
chôi (céy füaà. § tong OtÏ [Bkt.] 2 (ong-à. t"n m_çt chùèc vº trong tçn
giùao Ch&m (Bâlamçn vâ Bânià. § tong OtÏ [Bkt.] 3 d. l¨ém. — tong
padai l¨ém lùua.
toy tak OtÁ t [Bkt.] p. theo, theo nhè. — toy tak dahlak dahlak sanâng
yau ni theo tçi, tçi nghï thù" nây.
tra Rt_ [Bkt.] 2 p. n¨èa. — sa sit tra m_çt tùi n¨èa; di hu tra o khçng côn n¨èa. §
tra deh Rt_ Od⁄H [Bkt.] d. ngây kia. — nyu nao mâng tra deh hù&n fi vâo
ngây kia. § tra Rt_ [Bkt.] 1 d. con dùéu, cùai ùén. — peng tra fùong dùéu.
trac RtÇ [Bkt.] 1 d. (céyà d^éu rùai.
trac RtÇ [Bkt.] 2 fg. xºt. — aia trac tabiak nèù!c xºt ra.
trac RtÇ [Bkt.] 3 fg. cv traik cù&t (b^&ng daoà. — trac hala kayau cù&t lùa
chuùçi; trac jieng dua binah cù&t thânh hai miù"ng.
trah canar RtH cN‰ [Bkt.] t. ng^çi xù"p b^&ng. — araok trah canar di ngaok
sabar (PCà cùoc xù"p b^&ng tr"n b_" cao. § trah be RtH b– [Bkt.] fg. chùit
kh&n b^&ng cùach vù&t chùeo kh&n tr"n f^éu theo ki%"u ngè^!i Ch&m.
trah RtH [Bkt.] 1 fg. câo vù&t (cho bay bui buià. — trah padai câo vù&t lùua.
trah RtH [Bkt.] 2 fg. cv crah b^çi thè^!ng.
traik ØRt [Bkt.] fg. cù&t (b^&ng daoà. — hu thei traik tathau drei klak (tngà
cùo ai l_ai cù&t vùu mînh b%o fi (nghïa: d¨éu sao thî cüng khçng lîa b%o ngè^!i
ru_çt thºt fè_!cà; traik jieng dua binah cù&t lâm hai.
traim ØRt* [Bkt.] 1 fg. t%ia (hoaà. — traim bingu t%ia hoa. § traim ØRt* [Bkt.] 2
fg. kù"t. — traim jih kù"t tua.
trait ØRtˇ [Bkt.] fg. cho thoùat ra t^èng iù t m_çt. — trait aia rùot nèù!c.
trak Rt [Bkt.] t. n_&ng. — naong trak gùanh n_&ng; ruak trak b_"nh n_&ng;
ngap bruk trak lâm vi_"c n_&ng; ndom trak panuec nùoi n_&ng l^!i. § trak
uk Rt u [Bkt.] t. cn trak duk n_&ng trºch. § trak tangin Rt tfI˜
[Bkt.] n_&ng tay. — ngap trak tangin lâm n_&ng tay. § trak tangi Rt
tffl [Bkt.] kng. n_&ng tai. — muk taha trak tangi peng chaor chaor
njep njep bâ c_u n_&ng tai nghe céu fè_!c céu khçng. § trak duk Rt dU
[Bkt.] t. n_&ng trºch. — ndok kayau trak duk sùuc g¨ç n_&ng trºch. § trak
tian Rt tY˜ [Bkt.] 1 fg. n_&ng lông. — trak tian ka bengsa n_&ng lông
vù!i T%ç quùçc. § trak tian Rt tY˜ [Bkt.] 2 fg. nh_oc lông. — panuec
tapak trak tian (tngà l^!i th_ét mù"ch lông (nh_oc lôngà. § trak damak
Rt dM [Bkt.] t. n_&ng n^". — yam nao trak damak bèù!c fi n_&ng n^". §
trak panuec Rt pnV⁄Ç [Bkt.] t. n_&ng l^!i. — ndom trak panuec saong
amaik nùoi n_&ng l^!i vù!i m_e.
trang Rt! [Bkt.] d. (céyà lau.
traoh ORt@H [Bkt.] d. b_"nh t%a. § traoh jalok ORt@H jOl [Bkt.] d. th%ç t%a.
traom ORt [Bkt.] d. vôi. — traom liman vôi voi. § traom kajang ORt kj!
[Bkt.] d. hâng ba c%ua r_ap fùam ma.
traong ORt# [Bkt.] d. (céyà câ. § traong klu pabaiy ORt# kLU_ pØbÁ [Bkt.] d. câ
dùai d". § traong khaik ORt# ØK [Bkt.] d. câ dôn. § traong gaang ORt#
ga! [Bkt.] d. câ d_ai. § traong ndaiy ORt# ØÎÁ [Bkt.] f. câ chua, câ
ung. § traong padai ORt# pØd [Bkt.] d. câ phùao. § traong pareng ORt#
pOr⁄Ï [Bkt.] d. câ dïa.
traow ORt!◊ [Bkt.] fg. quay (s_!ià. — sa traow mrai sa quay s_!i.
tré Rt¨_ [Bkt.] d. v_at. — trâ janâng v_at giè^!ng.
275
www.atabook.com
trei RtE [Bkt.] t. no. — mbeng trei karei kadha (tngà &n no khùac chuy_"n; trei
tian no b_ung. § trei sir RtE SI˜ [Bkt.] t. no ùém. — siber ka anâk bik
trei sir lâm thù" nâo cho con cùai fè_!c no ùém.
trem Rt° [Bkt.] fg. f_ap. — mâk takai trem lùéy chén f_ap; trem tama tada f_ap
vâo ng_èc.
treng Rt⁄! [Bkt.] d. (céyà s&ng fùa.
treng Rt⁄Ï [Bkt.] d. d" r^èng.
trih RtIH [Bkt.] t. mûi x_a. — mbuw trih hçi x_a.
tring RtIÏ [Bkt.] fg. rùot vâo. — tring aia tama kalaok rùot nèù!c vâo l_o.
truai ØRtV [Bkt.] d. fuùçc. — truc truai fùçt fuùçc.
truc RtUÇ [Bkt.] fg. thù&p. — truc manyâk thù&p fên.
truh RtUH [Bkt.] 2 fg. giùup (v_ét chùétà. — truh urang giùup ti^"n hay c%ua (cho
ngè^!ià; truh ndam fi phùung fiù"u (fùam tangà. § truh RtUH [Bkt.] 4 t. qua
kh%oi, kh%oi. — nao truh fi kh%oi, fi vù&ng; tapa truh tathik jel di danaw
(DTLà qua kh%oi bi%"n séu vèù!ng ao nèù!c c_an. § truh RtUH [Bkt.] 5 t.
thçng. — jalan truh con fè^!ng thçng; truh yawa angin thçng thoùang
khçng khùi. § truh RtUH [Bkt.] 6 t. n%çi. — ngap sa drei o truh lâm m_çt
mînh khçng n%çi; nao o truh fi khçng n%çi; ndom di truh tra o nùoi
khçng n%çi n¨èa. § truh guh RtUh gUH [Bkt.] t. thçng th_ao. — thau ye
thau ka truh guh biù"t thî biù"t cho thçng th_ao. § truh bruk RtUh RbU
[Bkt.] t. lânh ngh^". — ragei truh bruk th_! lânh ngh^". § truh haluh RtUH
hlUH [Bkt.] t. lèu loùat. — suuk truh haluh tr%a l^!i lèu loùat. § truh RtUH
[Bkt.] 3 fg. trui, tçi. — truh pasei trui sù&t. § truh RtUH [Bkt.] 1 d. b_o
rûa.
truk Rt_U [Bkt.] 1 d. (cùaià trang. § truk RtU_ [Bkt.] 2 fg. trang. — kua
pambuk truk pataom (tngà câo d^çn vun fùçng.
trun RtU˜ [Bkt.] 1 fg. xuùçng. — trun kraong xuùçng sçng; akaok tagok takai
trun (tngà f^éu l"n chén xuùçng (f^éu tù&t m_&t tùçià; nao trun palei fi
xuùçng lâng. § trun RtU˜ [Bkt.] 2 fg. kh%!i cçng, kh%!i f^éu. — trun liua
kh%!i cçng cây; trun yuak kk%!i f^éu mûa g_&t. § trun RtU˜ [Bkt.] 3 t.
gi%am sùut; sa sùut. — prân yawa trun sùèc kh%oe gi%am sùut; ngap mbeng
tuk ni trun lâm &n lùuc nây sa sùut. § trun puec RtU˜ pV⁄Ç [Bkt.] fg. l"n
f^çng. § trun ray RtU˜ rÁ [Bkt.] fg. thoùai vº. — patao trun ray vua
thoùai vº.
tua tV_ [Bkt.] d. h_an. — thun tua aia thu (tngà n&m h_an nèù!c khç (ùy nùoi: n&m
h_an ph%ai chºu kh%çà. § tua riya tV_ rIy_ [Bkt.] d. h_an hùan, f_ai h_an. — tua
riya dom thun mani h_an hùan mùéy n&m nay.
tuah tVH [Bkt.] 1 fg. ki%"u. — tuah bingun ki%"u giù"ng.
tuah tVH [Bkt.] 2 t. cùo duy"n. — tuah urang ngè^!i cùo duy"n. § tuah danak
tVH dN [Bkt.] p. may mâ. — tuah danak ai mai sumu... may mâ anh
tù!i kºp...; tuah danak dahlak mboh, deh o lihik paje nan may m6a tçi
thùéy, khçng thî mùét r^çi. § tuah maleng tVH ml⁄! [Bkt.] t. th! m_çng. —
tathih tuah maleng c%anh th! m_çng. § tuah lep tVH l⁄∏ [Bkt.] t. may
mù&n, duy"n may.
tuai ØtV [Bkt.] d. khùach. — tuai crih khùach quùy; nao raok tuai fi fùon khùach.
§ tuai janguai ØtV jØfV [Bkt.] d. khùach khùèa. — tuai janguai mai
raweng bak sang khùach khùèa viù"ng f^éy nhâ.
276
www.atabook.com
tuak tV [Bkt.] 1 fg. ghùep vâo, khùep. — mâk kabaw tuak tama rideh bù&t
tréu khùep vâo xe. § tuak tV [Bkt.] 2 fg. ch_up, f_çi, ùup. — tuak grum
ch_up n!m; tuak talimo f_çi nùon.
tubha tUB_ [Bkt.] d. gi%a thuyù"t.
tubhang tUB! [Bkt.] t. r_ang r¨!. — tubhang mbaok m_&t r_ang r¨!.
tuei tVE [Bkt.] 1 fg. giao cùéu, ph%u. — kabaw tuei binai tréu (f_ècà theo cùai. §
tuei tVE [Bkt.] 2 fg. ru^çng. — ndik pabuei, tuei ratha, juak brah... (cfà
cè¨!i heo, ru^çng nai, giä g_ao... § tuei tVE [Bkt.] 3 fg. theo. — tuei amaik
nao darak theo m_e fi ch_!; nao tuei fi theo. § tuei tVE [Bkt.] 4 fg. theo.
— tuei ai, ai sanâng haber? theo anh, anh nghï sao; tuei urang lac
theo ngè^!i ta nùoi. § tuei aia tVE aY_ [Bkt.] chm. theo nèù!c. — tuei aia
tama hamu theo nèù!c vâo ru_çng (khai lu^çng cho nèù!c ch%ay vâo
ru_çngà. § tuei klaon tVE OkL@˜ [Bkt.] fg. theo fu%çi. § tuei danap tVE
dN∏ [Bkt.] t. cùo lù!p lang, m_ach l_ac. — ndom puec tuei danap &n nùoi
m_ach l_ac. § tuei hatai tVE hØt [Bkt.] fg. t_è do; tûy ùy. — El drei - tuei
hatai - haniim phuel f_çc l_ép - t_èdo - h_anh phùuc.
tuek tV⁄ [Bkt.] fg. ghi chùep. — tuek tamâ biar ghi chùep trong giùéy. § tuek
tuah tV⁄ tVH [Bkt.] fg. bi"n so_an. — kawommtuek tuah akhar Cham
ban bi"n so_an sùach ch¨è Cham. § tuek tuei tV⁄ tVE [Bkt.] fg. phùong tùac,
c%ai bi"n. — dulikal Dewa Mano tuek tuei ariya (DVMà céu chuy_"n
D"va Mano fè_!c c%ai bi"n thânh th!.
tuen tV⁄˜ [Bkt.] d. th^éy d_ay giùao lùi f_ao Islam. § tuen tV⁄˜ pRtfl [Bkt.] d. cçng
chùua. — siam binai chai tuen patri f_ep nhè cçng chùua. § Tuen
Phaow tV⁄˜ OP@◊ [Bkt.] d. t"n m_çt nhâ cùach m_ang Ch&m (thù" k%y 19à,
cüng lâ m_çt t"n tùac ph%ém c%ç Ch&m.
tuer tV⁄‰ [Bkt.] fg. treo. — ala o thei pataok, ngaok o thei tuer dèù!i ch%&ng ai
chùçng, tr"n ch%&ng ai treo (tr"n khçng ch^&ng, dèù!i khçng r%"à; tuer
tagok treo l"n. § tuer tabiak tV⁄‰ tbY [Bkt.] fg. ph%ç biù"n. — akayet
si panah tuer tabiak (DVMà trùang ca sù&p fè_!c sùang tùac f%" ph%ç biù"n.
tugai rabi tØg rbfl [Bkt.] d. cùai chûy.
tuh tUH [Bkt.] 1 fg. rùot, f%ç, tèù!i. — tuh aia rùot nèù!c; tuh ralin f%ç sùap; tuh
aia di njem tèù!i rau. § tuh tUH [Bkt.] 2 fg. trùang. — tuh pei cam trùang
bùanh fa (bùanh trùangà. § tuh tUH [Bkt.] 3 fg. f%ç th^èa. — ngap chaor
gilac tuh ka urang lâm sai l_ai f%ç th^èa cho k%e khùac. § tuh aia tUH aY_
[Bkt.] tg. lâm phùep g_çi. — tuh aia ka urang ruak lâm phùep g_çi cho
ngè^!i b_"nh. § tuh aia akaok ada tUh aY_ aOk@ ad_ [Bkt.] tng. f%ç
nèù!c f^éu vºt. § tuh aia hala njem bua tUH aY_ hl_ Ô° bV_ [Bkt.] tng.
nèù!c f%ç lùa mçn. § tuh thac tUH TÇ [Bkt.] fg. f%ç. — pablei tuh pablei
thac (tngà bùan f%ç bùan thùao. § tuh paong tUH Op@Ï [Bkt.] kng. f%e. § tuh
prén tUH Rp¨˜ [Bkt.] fg. n%ç l_èc, ra sùèc. — tuh prân biak ralo min o nao
tel halei ra sùèc th_ét nhi^"u nhèng ch%&ng fi tù!i féu. § tuh sua tUH sV_
[Bkt.] kng. l_çt xùac. — kau halei tuh sua wek pieh daok rai saong
manaok hâ tao féu l_çt xùac fè_!c f%" sùçng f^!i vù!i t_ui bay; arieng tuh
sua cua l_çt xùac.
tuk dat tU d_ˇ [Bkt.] d. thuùçc dùan. — tap tuk dat ka thu linâh dùan thuùçc
dùan cho khç m%u (vù"t thè!ngà.
tuk kacak tU kc [Bkt.] d. (bingu-à bçng ca-pit (t"n m_çt lo_ai hoa v&n th%ç
c%ém Chamà. § tuk pataih tU pØtH [Bkt.] d. (bingu-à bçng ba-mùè
277
www.atabook.com
(t"n m_çt lo_ai hoa v&n th%ç c%ém Ch&mà. § tuk hop tU Oh∏ [Bkt.] d.
(bingu-à bçng hùçp (t"n m_çt lo_ai hoa v&n th%ç c%ém Ch&mà. — tuk hop
tama yau bçng hùçp n&m fçi; tuk hop tajuh yau bçng hùçp b%ay fçi.
tuk tU_ [Bkt.] d. lùong, fùçt (tayà. — tabuw bruk hu tuk (tngà mùia séu cùo fùçt;
tuk tangin lùong tay.
tuk tU [Bkt.] 1 d. cv hatuk vung. — tuk halei gaok nan (tngà vung nâo n^çi
nùéy.
tuk tU [Bkt.] 2 d. gi^!, lùuc. — dom tuk je? mùéy gi^! r^çi?; tuk halei? khi
nâo?; tuk siam gi^! tùçt. § tuk anguei tU afVE [Bkt.] d. th^!i khùoa bi%"u. §
tuk manuk trun raow tU mnU RtU˜ Or@◊ [Bkt.] lùuc gâ xuùçng chu^çng
(kho%ang 4-5 gi^! sùangà. § tuk rinaih ndih jua tU rIØnH ÎIH jV_ [Bkt.]
gi^! tr%e ng%u say (kho%ang 20 gi^!à. § tuk wak tU v [Bkt.] d. gi^! giùéc.
tuk tU [Bkt.] 3 fg. cv hatuk lu_çc. — tuk habei lu_çc khoai.
tuk tU [Bkt.] 4 fg. giùap. — nao tuk gep fi giùap nhau.
tukun tUkU˜ [Bkt.] d. (lângà Suùçi giù"ng.
tul tUÒ [Bkt.] d. n_"m. — lang tul tr%ai n_"m. § tul lang tUÒ l! [Bkt.] d. th%am.
tulem tUl° [Bkt.] t. méy ph%u.
tum tU* [Bkt.] 1 d. tum. — tum rideh tum xe. § tum tU* [Bkt.] 2 d. vºnh. —
ahaok daning dalam tum tâu f_éu trong vºnh.
tumbeng tUµ⁄! [Bkt.] d. phi"n dºch vi"n.
tung tUÏ [Bkt.] d. b_ung, lông. — tung thei thei thau b_ung ai nùéy hi%"u; caik
dalam tung f%" (trongà b_ung. § tung tian tUÏ tY˜ [Bkt.] d. lông d_a. —
o daok tung tian halei pieh sanâng tel tra khçng côn lông d_a nâo f%"
mâ nghï fù"n n¨èa.
tup tU∏ [Bkt.] fg. cv tuk giùap. — nao tup gep fi giùap nhau.
tut tUˇ [Bkt.] fg. chùém. — tut tanut chùém dùéu; tut aia masin chùém nèù!c
mù&m; aia tut nèù!c chùém.
u u [Bkt.] kùy hi_"u ghi nguy"n ém thùè ba trong b_ç ch¨è Akhar thrah.
u u_ [Bkt.] 1 dt. ch!i du, u m_oi (phà. — main u ch!i u m_oi.
u u_ [Bkt.] 2 t. thiù"u. — bilan u thùang thiù"u; kahria u kran tùinh (thùangà thiù"u
(thùangà nhu^én.
uac aVÇ [Bkt.] fg. nghùe ng_o (tréu g_oi b^éyà. — kabaw uac tréu nghùe ng_o.
uak aV [Bkt.] 1 fg. lau, chûi. — uak mbaok lau m_&t; uak papan lau vùan;
uak gaok chûi n^çi. § uak aV [Bkt.] 2 fg. kùeo. — uak kanyi kùeo fân
nh_i. § uak tiah aV tYH [Bkt.] fg. vô l%èa. § uak drei aV RdE [Bkt.] fg.
c_a mînh. — malak yau takuh uak drei (tngà b%én nhè chu_çt c_a mînh
vâo.
uan aV˜ [Bkt.] t. oan. — caik tian mang sit ndih ndang. @ praong mai hu
ka urang uan lo lingik (cdà y"u em t^è thu%! n^&m nçi, lù!n l"n v^" tay
ngè^!i, oan lù&m tr^!i !i¡; matai uan chù"t oan.
ugha uG_ [Bkt.] d. cv agha r¨". — ugha amil r¨" me; caoh tambok rok agha
(tngà b_at gô, bùèng r¨", (khai hoangà.
uh uH [Bkt.] 1 fg. lûi. — uh habei lûi khoai; uh di habuw lûi vâo tro (nùongà.
§ uh uH [Bkt.] 2 fg. h!. — uh ka ranaih h! (l%èaà cho tr%e; uh tada h!
ng_èc. § uh tarak uH tr [Bkt.] fg. lo lù&ng. — uh tarak ka nâk nao
atah lo lù&ng vî con fi xa.
278
www.atabook.com
uk damuk u dmU [Bkt.] t. h&m h%!, hùao hùèc. — uk damuk nao aiek phim
hùao hùèc fi xem phim.
uk u [Bkt.] 1 d. cuùçng h_ong.
uk u [Bkt.] 2 d. vô. — uk mathin vô mù&m.
ukem ukat uk° ukˇ [Bkt.] fg. cùép cùèu, ch_ay ch¨èa. — pandik tatek di rim li-
a, ukem ukat dak sumu (DVMà fau lan khù&p mînh cùép cùèu khçng k_ip.
ukhin uKI˜ [Bkt.] (cà khçng n"n¡. — ukhin ngap yau nan! khçng n"n lâm
nhè thù"¡
ul ul uÒ uÒ [Bkt.] ô ùo o (tiù"ng gâ gùayà.
ul uÒ [Bkt.] fg. cv auel ngh_en. — huak lisei ul di tada &n c!m b_i ngh_en.
ula ul_ [Bkt.] d. cv ala rù&n.
ulik ulI [Bkt.] d. F_ai Vi_"t. — bia Ulik ndik daok ngaok raong liman,
rabiyeng kaong dua gah mai tel bal (DRà Cçng chùua F_ai Vi_"t l"n voi
cûng nh¨èng ngè^!i h^éu c_én hai b"n, v^" fù"n kinh fç.
Um Marup aU* mrU_∏ [Bkt.] t"n m_çt nhén v_ét trong trùang ca Ch&m, cüng lâ
t"n c%ua m_çt tùac ph%ém c%ç fi%"n Ch&m.
um aU* [Bkt.] fg. cv um vù!i, vùoi. — um nao paik baoh vù!i l"n hùai trùai.
umar uM‰ [Bkt.] d. Omar.
umat uMˇ [Bkt.] 1 d. (idà chùung sinh. — umat dalam manal kho rambah
chùung sinh trong vông kh%ç l_uy. § umat uMˇ [Bkt.] 2 d. thi"n th^én,
thi"n sùè. — tiap umat trun peh danum Deva Samalaik (DVMà sai
thi"n sùè xuùçng m%! nùém m^ç cho D"va Samèlaik.
umel um⁄Ò [Bkt.] fg. cv amal tu, %én d_ét. — likau kayem ka pathang taom
thun daok amel (DVMà xin f%" tang th^! ch^çng tr_on m_çt n&m %én d_ét.
un u˜ [Bkt.] d. (idà cn pabuei (conà heo, l_!n.
uni unfl [Bkt.] f. béy gi^!. — dahlak nao uni tçi fi béy gi^!; lingik hajan uni
ni tr^!i mèa béy gi^! féy. § uni uni unfl unfl [Bkt.] nây féy.
unta u˜t_ [Bkt.] d. l_ac fâ.
upak up [Bkt.] f. cn hapak féu, %! féu. — sang saai upak nhâ anh %!
féu?; kayua upak? vî féu?; dom saai daok upak mai ni? cùac anh %! féu
fù"n?; ai nao upak mâng page sani? anh fi féu t^è sùang fù"n gi^!?. §
upak mada up md_ [Bkt.] (pà khçng h^". — upak mada huec kanda
khçng h^" s_! häi; upak hagait o khçng h^" gî féu.
ur dhul u‰ DUÒ [Bkt.] d. fùam b_ui, mû b_ui (tr"n caoà. — ur dhul takaplung
b_ui mû bay tung.
urai uØr [Bkt.] d. cv rai tri^"u f_ai, f^!i. — urai patao Po Klaong Girai tri^"u
f_ai Pç Klaong Garai. § urai ni uØr nfl [Bkt.] d. th^!i nay, th^!i hi_"n f_ai.
— rai diip anâk manuis urai ni cu_çc sùçng con ngè^!i th^!i nay; urai ni
amaok mbeng pasei (PCà f^!i nây m_ot &n sù&t (ùy nùoi nhi^"u chuy_"n f%ao
l_çnà.
urak ur [Bkt.] d. (kù"t h_!p h_an chù"à lùuc. — urak ni béy gi^!.
uramem urn° [Bkt.] fg. cn ranem y"u thè!ng. — bia Ulik mboh Debita
Suer siam likei ginuh hadah, ba tian uranem, daok saong gep hu klau
thun (DRà Cçng chùua F_ai Vi_"t thùéy vua Chù" Mén hâo hoa phè!ng phi
mù!i fem lông y"u thè!ng, sùçng vù!i nhau tr_on ba n&m.
urang ur! [Bkt.] d. (Mà ngè^!i, ngè^!i ta; fùèa. — oh mboh sa urang halei
ch%&ng thùéy ngè^!i nâo; ndom bilei urang nùoi xùéu ngè^!i; dua urang anit
gep hai ngè^!i y"u nhau; kathaot oh thei ramai. @ ralo jién padai
279
www.atabook.com
urang mai juak gep (tngà nghêo cûng ch%&ng thùéy bùong ai; khi lù&m ti^"n
ngè^!i ta th&m nè^!m nè_!p. § urang kaya ur! ky_ [Bkt.] d. ngè^!i giâu
sang. — hadom urang kaya dalam palei nh¨èng ngè^!i giâu sang trong
lâng. § urang je praong ur! Oj_ ORp# [Bkt.] d. vö quan. — urang je
praong dalam karja vö quan trong tri^"u. § urang taha ur! th_ [Bkt.]
d. ngè^!i xèa, ngè^!i giâ. — peng kadha urang taha hu sara si liah
(tngà nghe l^!i ngè^!i giâ thî cùo h_at muùçi mâ liù"m; panuec mâng urang
taha l^!i c%ç nhén (ngè^!i xèaà. § urang ndom ur! OÎ* [Bkt.] dè lu_én. —
juai peng urang ndom f^èng nghe dè lu_én. § urang parat ur! prˇ
[Bkt.] d. ngè^!i ngoâi t_çc h_", k%e xa l_a. — klak phun gimbak di dhan. @
klak gep patian tuei urang parat (cdà b%o gùçc mâ nè!ng vâo ng_on
(nhèà b%o h_o hâng mâ theo ngè^!i l_a. § urang siam ur! SY* [Bkt.] d. quùy
nhén. — ba ahar bingi payak urang siam (ASPà mang quâ bùanh ngon
fäi quùy nhén.
usuman uSUM˜ [Bkt.] d. thù" k%y. — dalam usuman ni vâo thù" k%y nây; akaok
usuman f^éu thù" k%y.
Ut uˇ [Bkt.] 2 d. (Bia-à Ut (m_çt ngè^!i v_! c%ua Pçram"à. — hayep bia Ut bia
hoâng h_éu Ut (cçng chùua Ng_oc Khoaà.
ut uˇ [Bkt.] 1 d. (Sktà (hèù!ngà bù&c. — nao gah ut fi v^" hèù!ng bù&c.
utal ut_Ò [Bkt.] t. cv tal (câyà löi. — liua utal cây löi; ndom utal nùoi ngoâi
f^", nùoi l_ac f^"; mak utal cây l_ao ch¨ç löi.
utar ut‰ [Bkt.] t. cùo h_ai, khçng tùçt. — sa manuh manâng utar m_çt tùinh nù"t
khçng tùçt; dom angak utar nh¨èng hânh vi cùo h_ai. § utar bilan ut‰
bIl˜ [Bkt.] d. ngây xùéu trong thùang.
utsul uˇsUÒ [Bkt.] d. (s_èà hi_"n h¨èu. — usul anak adam ngaok dunya ni s_è
hi_"n h¨èu c%ua con ngè^!i tr"n m_&t fùét nây.
uttarak uˇtr [Bkt.] d. (Sktà chùinh Bù&c.
uw dhuw u◊ DU◊ [Bkt.] t. th%am thiù"t. — ridéh caok kabaw uw dhuw (PCà
xe khùoc cho tréu th%am thiù"t.
wa - v
wa v {tra} kùy hi_"u ghi ph_u ém thùè ba mè!i ba c%ua b_ç ch¨è Akhar thrah.
wa v_ {tra} d. bùac. — wa likei bùac trai, c_éu (anh m_eà; wa kamei bùac gùai, dî
(chº m_eà. § wa nai v_ Øn {tra} d. bùac, cç (chº gùai chaà.
wac vÇ {tra} 1 chm. v_at. — liua abih wac cây h°et v_at. § wac vÇ {tra} 2
fg. mùoc. — daruai wac gai mùoc. § wac vÇ {tra} 3 fg. gi&ng. —
galimeng wac nh_"n gi&ng.
wah vH {tra} 1 fg. céu. — wah ikan céu cùa; athar wah lè¨!i céu. § wah
klep vH kL⁄∏ {tra} d. céu cù&m. § wah jiang vH jY! {tra} d. céu
gi&ng. § wah ndaoh vH OÎ@H {tra} d. céu gi_èt.
wah vH {tra} 2 fg. t_am ùèng. — wah padai mbeng t_am ùèng lùua &n. § wah
vH {tra} 3 fg. chêo. — wah gilai chêo thuy)en. § wah vH {tra} 4 fg.
v_!i. — wah aia di lu v_!i nèù!c trong lu. § wah vH {tra} 5 fg. chuy¬en
f¬oi.
wahi vhfl {tra} d. chém ngçn, l^!i r&ng.
wai Øv {tra} fg. cv wac gi&ng. — galimang wai nh_"n gi&ng.
wai wai Øv Øv {tra} p. cv we we thùém thoùat. — wai wai tel harei paguen
tel thùém thoùat ngây h_en l_ai tù!i.
280
www.atabook.com
waih ØvH {tra} fg. ghùe, t_at, ngo_&t, rë, ngo%anh. — waih tama padei ghùe vâo
ngh%i.
wait Øvˇ {tra} 1 t. l_e. — nao wait nao! fi l_e l"n¡. § wait Øvˇ {tra} 2 p.
mù!i, tùèc thî. — amaik birau nao wait m_e mù!i fi tùèc thî; birau blaoh
wait mù!i xong tùèc thî. § wait dait Øvˇ Ødˇ {tra} p. mù!i féy. —
birau mboh wait dait gilac lihik mù!i thùéy féy mâ l_ai mùét. § wait
wait Øvˇ Øvˇ {tra} t. tho&n thoù&t. — takai yam wait wait chén bèù!c
tho&n thoù&t.
waiy ØvÁ {tra} t. cong, mùeo. — jalan waiy con fè^!ng cong; waiy
cambuai mùeo mi_"ng. § waiy weng ØvÁ v⁄! {tra} t. ngo^&n ngoêo,
cong queo. — hawei waiy weng roi cong queo; wak akhar waiy weng
viù"t ch¨è ngo^&n ngoêo. § wail wail ØvÒ ØvÒ {tra} tt. tiù"ng ve s^éu.
wak tu v tU_ {tra} 1 tg. cn kréh malam n%èa f"m (gi^! Jùesusà. § wak tu
v tU_ {tra} 2 d. th^!i gian. — oh hu wak tu si sanâng khçng c uo
th^!i gian f¬e suy nghï. § wak tu v tU_ {tra} 3 d. th^!i k^y, th^!i f_ai.
wak v_ {tra} 1 d. cùai th"u, x%eng. — wak jhaok haluk th"eu xùuc f°at. §
wak v_ {tra} 2 d. xa qu°an chÏ. — traow mrai tama wak quay s_!i vâo
xa. § wak v_ {tra} 3 fg. g¨!. — wak pateng g¨! lèù!i; wak ikan di
nyuel g¨! cùa trong lèù!i.
wak v {tra} 1 d. (conà cùut. — wak anak con cùut con. § wak v {tra} 2
d. chim di_"c sao.
wak v {tra} 4 d. s°o. — mbuah kar ka wak than thén trùach ph_én; jhak wak
x°au s°o. § wak rasi v rSfl {tra} d. s°o m_"nh. — sa urang hu sa wak
rasi karei di gep m¨çi ngè^!i cùo m_çt s°o m_"nh khùac nhau. § wak v
{tra} 3 d. gi^! hânh l¨". § wak agigrip v ag^r^∏ {tra} tg. cn brok
dayep f)au hçm (gi^! Maisenà. § wak ais sarik v a^Í sr^ {tra}
tg. cn bier harei x°e (gi^! Janasà. § wak edak jamaat v ed
jmaˇ {tra} tg. cn bak jala trèa (gi^! Mahometà. § wak wah rih
v vH r^H {tra} tg. cn kréh pandaik fùung ng_o (gi^! Abrahamà. §
wak sapuhik v spUh^ {tra} tg. brem guh h^èng fçng (gi^! Po
Adamà.
wak v {tra} 5 fg. vi°et. — wak akhar vi°et ch¨è; wak harak vi°et thè. §
wak v {tra} 6 fg. khu°ay. — wak lawaiy khu°ay h)o.
wak v {tra} 7 fg. treo. — wak ayun treo vöng; wak ngaok linya treo l"n
giùong. § wak kaong v Ok@Ï {tra} t. lùang gi)eng. — manuis daok
wak kaong ngè^!i lùang gi)eng. § wak cakaow v cOk@◊ {tra} t. tông
ph_am. — manuis wak cakaow k%e tông ph_am. § wak jaong v Oj@Ï
{tra} fg. trùeo ngoe. — ndih wak jaong n^&m trùeo ngoe. § wak wal
v vÒ {tra} t. kî khçi, kî c_uc. — kamei wak wal mblait huec di sang
(DN) fân bâ kî khçi lâ lo_ai fân bâ s_! nhâ (t°oià.
wakak vk {tra} 1 d. l)an, kho%anh khù&c. — lima wakak n&m l)an (l_&p l_aià.
§ wakak vk {tra} 2 d. m_uc, ti¬eu m_uc. § wakak vk {tra} 3 d.
nhùom toùan.
wal vÒ {tra} 1 d. chu)ong. — ngap wal wang limaow lâm chu)ong bô; juai
pablei kabaw po wal (tng) f^èng bùan tréu ch%u chu)ong (tréu f)au fânà. §
wal vÒ {tra} 2 t. khùo chºu, khçng tho%ai mùai.
281
www.atabook.com
wan v˜ {tra} 1 d. fo_an. — parabha tapuk hu nok hu wan phén quy¬en sùach
ra thânh t^èng m_uc, t^èng fo_an. § wan v˜ {tra} 2 d. nhùanh. — rak
dhan lah wan fém c6anh t%e nhùanh.
wan v˜ {tra} 3 t. cv wen v_"n. — asau wan chùo v_"n.
wang v! {tra} 1 d. hoa v&n ''vang'' (t"n m_çt lo_ai hoa v&n th¬o c¬am Ch&mà. §
wang v! {tra} 2 fg. bao véy. — wang mâk véy bù&t; wang di grep
gilaong bao véy khù&p ng%a fè^!ng. § wang v! {tra} 3 fg. ch_én. —
wang kabaw ch_én tréu. § wang gruk v! RgU {tra} fg. ng)oi ch)om
h¬om. — wang gruk ngap mbaok banjuai ng)oi ch)om h¬om m_&t bu)on. §
wang bilei v! b^l‡ {tra} d. gia t_çc. — ngap jhak sa wang bilei lâm
nh_uc c%a m_çt gia t_çc. § wang manal v! mNÒ {tra} fg. châo trén
tr_ong (fi quanh ba vôngà. § wang rateng v! rt⁄! {tra} fg. vi câ t&ng.
— padai hu sa wang rateng cùo m_çt câ t&ng thùoc.
wanna vÑ_ {tra} d. cung cùach, sù&c thùai.
waok Ov@ {tra} t. thùai quùa.
waong Ov# {tra} d. bânh. — waong liman bânh voi.
waor Ov@‰ {tra} t. s%èng sùçt, s¨èng s^!. — mboh ai mai dahlak biak waor thùéy
anh fù"n tçi rùét s%èng sùçt.
war v‰ {tra} d. bu¬oi, b¨èa. — war huak b¨èa c!m; nduec mbeng war ch_ay
&n t^èng b¨èa; liua hu klau war cây fè_!c ba bu¬oi.
warana vrN_ {tra} d. chu vi, vông. — warana baoh tanah chu vi trùai f°at.
warec vr⁄Ç {tra} d. s_è khùeo lùeo, ùoc khçn khùeo, mèu x%ao, x%ao thu_ét.
warih vr^H {tra} d. gia tâi, s_è nghi_"p. — sa ires warih m_çt s_è nghi_"p l¨éy
l^èng.
waw v◊ {tra} 1 d. m_çt trong 8 cung lºch Ch&m. — thun rimaong waw
n&m D)an. § waw v◊ {tra} 2 d. sùao. — waw kalang sùao di)eu.
we we v– v– {tra} p. cv vai vai thùém thoùat. — we we Kate mai thùém thoùat
mûa Kat" l_ai fù"n.
weh v⁄H {tra} fg. f¨!. — weh tagok f¨! d_éy; dai weh ph_u f¨!.
wei v‡ {tra} fg. bù&t cùa b^&ng r¬o. — amaik nao wei ikan m_e fi bù&t cùa. § wei
ak v‡ {tra} d. (chimà khùach. § wei wei v‡ v‡ {tra} t. xanh mèù!t. —
taduk wei wei f_ot xanh mèù!t; ritak cei wei wei (cd) f_éu c%ua chùu xanh
mèù!t.
wek ahar v⁄ ah‰ {tra} khuùéy b_çt lâm bùanh.
wek v⁄ {tra} fg. l_ai, tr%! l_ai. — matai nao diip wek (tngà chù"t fi sùçng l_ai;
nao tel cek wek tel sang fi tù!i nùui tr%! l_ai tù!i nhâ.
wen Ov⁄˜ {tra} d. cv wan phi"n. — tel wan ai gleng fù"n phi"n anh ch&n
(dù&tà.
wen v⁄˜ {tra} t. cv wan mùçc. — asau wen chùo mùçc.
weng v⁄! {tra} d. cùai hùai, li^"m. — weng likei lè¨!i hùai nam; weng kamei lè¨!i
hùai n¨è.
wenni v⁄ñfl {tra} d. t"n m–çt lo_ai v%ai quùy.
wer v⁄‰ {tra} fg. qu"n. — wer huak qu"n &n; ndih o wer ng%u khçng fè_!c;
baoh manuk wer trùèng gâ l_çn; aia wer nèù!c fùèng. § wer guh v⁄‰ gUH
{tra} t. (d_éyà mu_çn. — ndih wer guh d_éy mu_çn. § wer drei v⁄‰ RdE
{tra} t. fäng trùi. — daok rnaih lo blaoh wer drei côn tr%e mâ fä fäng
trùi. § wer dhit v⁄‰ DIˇ {tra} fg. läng qu"n. — kakei saong dahlak
282
www.atabook.com
blaoh dahlak wer dhit nao nhù&n vù!i tçi mâ tçi qu"n b¨&ng fi. § Wer
Palei v⁄‰ plE {tra} d. m_çt t"n khùac c%ua Po Tang Ahaok.
wet v–ˇ {tra} fg. lù&c lè. — wet akaok lù&c lè f^éu. § wet wet v–ˇ v–ˇ {tra}
t. lù&c lè. — tong glaong angin yuk magei wet wet chôi cao giùo th%çi lù&c
lè.
wic v^Ç {tra} fg. th"u, fan. — jhik wic may vùa; gai wic céy mù&c chÏ.
wih v^H {tra} d. gi¨èa. — wih harei gi¨èa trèa.
wik v^ {tra} t. f_uc — aia wik nèù!c f_uc.
wil v^Ò {tra} t. trôn. — mbaok wil m_&t trôn; wil yau baoh bilaong trôn nhè
qu%a bùong.
wis v^Í {tra} fg. vu°ot nh_e, s%èa nh_e. — wis tian s%èa cùai thai.
wit v^ˇ {tra} t. chùot vùot. — cek glaong wit nùui cao chùot vùot.
ya y {tra} kùy hi_"u ghi ph_u ém thùè hai mè!i chÈn trong b_ç ch¨è Akhar
Thrah.
ya y_ {tra} t. thùè. — akan ya klau thè_!ng t)ang thùè ba; phun ya lima céy thùè
n&m.
yah yH {tra} 1 fg. d¨!, phùa. — yah sang d¨! nhâ; ngap blaoh gilac yah lâm
xong l_ai phùa. § yah pabrai yH πØRb {tra} fg. phùa h%uy, phùa v¨!. —
yah pabrai sang klak phùa h%uy nhâ cü. § yah yac yH yÇ {tra} 1 fg.
phén tr)an. — yah yac ka urang thau phén tr)an cho ngè^!i ta hi¬eu. §
yah yac yH yÇ {tra} 2 fg. xÈ xùoa. — panuec kadha nan yah yac
baik v°an f)e fùo cho xÈ xùoa fi. § yah yH {tra} 2 k. cv mayah n°eu. —
yah ai lac yau nan n°eu anh nùoi nhè th°e; yah nyu takrâ n°eu nùo thÈch. §
yah lac yH lÇ {tra} k. vÈ mâ, n°eu mâ. — yah lac dahlak mai sumu
vÈ mâ tçi f°en kºp.
yaih ØyH {tra} fg. khoe. — yaih drei t_è cao, t_è khoe khoang.
yak y_ {tra} fg. gi!, fèa ra. — yak tangin pah gi! tay ra tùat; yak tagok
gi! l"n.
yak y {tra} 1 fg. thèa, ki_"n. — ngap hamu biai saong khak, nao yak biai
saong jien (tng) lâm ru_çng bân vù!i phén, fi ki_"n bân vù!i ti)en. § yak
y {tra} 2 fg. trînh. — yak yang triinh th)an. § yak bak y b
{tra} fg. ki_"n cùao, ki_"n t_ung. — mik kamuen min blaoh nao yak bak
gep lâ chùu vù!i bùac (thçià mâ l_ai ki_"n cùao nhau. § yak yum y yU*
{tra} t. kho%e m_anh. — yak yum jum pataom (tng) kh%oe m_anh hôa
thu_én. § yak limah y l^MH {tra} fg. nguy)en r%ua. — yak limah
grep bimong yang nguy)en r%ua khù&p th)an thùap.
yakhak yK {tra} t. (cüà b)an cûng. — uarng yakhak k%e b)an cûng.
yal yÒ {tra} d. khùuc hùat.
yalangai ylØf {tra} t. (idà thç l¨ç, v_ung v)e.
yam y* {tra} 1 d. cv hajam bèù!c. — nao klau yam fi ba bèù!c. § yam y*
{tra} 2 fg. bèù!c. — yam njuel njac bèù!c nh_e nhâng. § yam y* {tra}
3 d. canh. — yam sa canh m_çt.
Yamamah ymmH {tra} d. t"n m_çt vº th)an.
yaman ym˜ {tra} t. ng_ot. — takrâ ngan yaman thÈch mùon ng_ot; yaman
yau saradang ng_ot nhè fè^!ng. § yaman ndait ym˜ ØÎˇ {tra} t.
ng_ot lºm.
yamaora yOm@r_ {tra} d. (cùaà ch°ot.
283
www.atabook.com
yang y! {tra} d. th)an. — ngap yang cùung th)an; hu anak hu yang, hu
pasang hu thraiy (tng) cùo con cùo (nhu c)au f°en vù!ià th)an, cùo ch)ong cùo
n_!. § yang aditiak y! ad^tY {tra} d. th)an dè!ng h_", th)an m_&t tr^!i.
§ yang apuei y! apV‡ {tra} d. th)an l%èa. § yang cannak y! cñ
{tra} d. th)an ém h_", th)an m_&t tr&ng. § yang chak y! C {tra} d.
hung th)an. — sanak chai yang chak (tng) d¨è nhè hung th)an. § yang
tanah y! tnH {tra} d. th)an th¬o fºa, th¬o th)an. § yang dher y! D⁄‰
{tra} d. f°ang t_ao hùoa (theo mçn phùai Kadharà. § yang po yang ama
y! Oπ⁄ y! am_ {tra} d. Fùèc Chùua Cha. § yang bimong y! bÔmÏ
{tra} d. th)an thùap. § yang rup y! rU_∏ {tra} d. tè_!ng th)an. — yang
rup saong akhar jang o hu (APP) tè_!ng th)an vù!i ch¨è khù&c cüng khçng
côn. § yang labang y! lb! {tra} kng. th)an thùanh. — likau yang
labang pakah payua xin thùanh th)an phû h_ç; ngap yang ngap labang
cùung t°e th)an thùanh (nùoi chungà. § yang sak y! s {tra} d. cv yang
chak ùac th)an. § yang suer y! SV⁄‰ {tra} d. f°ang t_ao hùoa (theo mçn
phùai th)ay X°eà. § Yang Muw y! mU◊ {tra} d. m_çt t"n lâng %! Ma Lém
(SPKà.
yani ynfl {tra} tr. nhè v_éy, nhè th°e.

yaok Oy@ {tra} fg. cv sayaok trùach, bù!i mùoc. — brei ka urang mbeng
gilac yaok cho ngè^!i &n r)oi l_ai trùach. § yaok yer Oy@ Oy⁄‰ {tra} fg.
bù!i mùoc. — yaok yer yut cuai bù!i mùoc b_an bê.
yaom Oy {tra} 1 d. giùa. — kalik juak ni yaom hadom? dùep nây giùa bao
nhi"u?; payaom fg. tr%a giùa. § yaom Oy {tra} 2 d. (phuel-à cçng
lao. — phuel yaom amaik ama cçng lao cha m_e. § yaom Oy {tra} 3
fg. (ngap-à lâm nüng. — ngap yaom saong amaik lâm nüng vù!i m_e.
§ yaom Oy {tra} 4 d. f_ç ch^èng. — ngap yaom lima harei blaoh lâm
f_ç ch^èng n&m ngây r)oi. § yaom Oy {tra} 5 t. (tok-à l°ay l_". — brei
tok yaom cho l°ay l_"; mbeng tok yaom &n l°ay l_". § yaom kal Oy kÒ
{tra} (idà. hi°em, l_a. § yaom khing Oy K^Ï {tra} fg. thÈch, mu°on.
— oh yaom khing mbeng khçng thÈch &n. § yaom yau Oy yU⁄ {tra}
nhè lâ, nhè th¬e. — klak yam tabiak yam yau limam (PC) bèù!c chén fi
ra nhè th¬e loâi voi. § yaom sa Oy S_ {tra} m¨çi m_çt. — thei mai
mang deh thei o, dreh phik kau lo yaom sa urang (cd) ai f°en t^è f^&ng
xa kia, gi°ong ngè^!i ta y"u, ri"ng m¨çi m_çt ngè^!i.
yaong Oy# {tra} 1 d. céy mu)ong, nhçng. — hawei yaong roi nhçng.
yaong Oy# {tra} 2 fg. &n ch_èc, &n nh^!. — nao yaong fi &n nh^!; yaong huak
&n ch_èc; yaong ndih ng%u nh^!. § yaong mbeng Oy# ı⁄! {tra} &n ch_èc.
— yaong mbeng sang ni tapa sang deh &n ch_èc t^è nhâ nây sang nhâ
khùac.
yap y∏ {tra} 1 fg. f°em, k¬e. — yap jien f°em ti)en; manuis o thei yap tel k%e
khçng ai k¬e tù!i. § yap y∏ {tra} 2 t. m¨çi. — yap urang m¨çi ngè^!i;
nao yao harei fi m¨çi ngây. § yap...yap y∏...y∏ {tra} m¨çi...m¨çi.
— yap harei yap manei m¨çi ngây m¨çi tù&m.
yar y‰ {tra} fg. r_&n. — yar manak r_&n f%e.
yasa yS_ {tra} 1 t. th°ong nh°at. — tanah aia yasa nèù!c nhâ th°ong nh°at. §
yasa yS_ {tra} 2 t. sùanh ngang, ngang b^&ng. — siam likei sumu
284
www.atabook.com
saong dem, yasa anâk Debita (DWM) f_ep trai nhè thanh ni"n, sùanh
ngang vù!i con nhâ tr^!i.
yattrak yˇRt {tra} fg. ti°en hânh.
yau yU⁄ {tra} k. nhè. — gila yau kabaw (tng) ngu nhè tréu; dua urang jang
yau gep min hai fùèa cüng nhè nhau thçi. § yau urang yU⁄ ur! {tra}
nhè ai. — jang hu sang yau urang cüng cùo nhâ nhè ai. § yau krung
yU⁄ RkU! {tra} y nguy"n, nhè xèa. — daok yau krung cô y nguy"n; siam
binai yau krung xinh f_ep nhè xèa. § yau thaoh yU⁄ OT@H {tra} cv yau
saoh nhè khçng. — ndom saong nyu yau thaoh nùoi vù!i hù&n cüng nhè
khçng. § yau nan yU⁄ n˜ {tra} p. nhè v_éy, nhè th°e. — kayua yau
nan b%!i nhè th°e; kayua yau nan ye b%!i th°e cho n"n. § yau ni yU⁄ nfl
{tra} p. nhè th°e nây, nhè v)ay. — ngap yau ni lâm nhè v)ay. § yau
bhian yU⁄ BY˜{tra} p. nhè thè^!ng. — ndom hagait ndom nyu jang
nao yau bhian nùoi gî thî nùoi nùo cüng fi nhè thè^!ng. § yau hatai
takré yU⁄ hØt tRk¨_ {tra} nhè ùy. — caong mboh yau hatai takrâ èù!c
fè_!c nhè ùy. § yau halei yU⁄ hl‡ {tra} f. nhè th°e nâo?. — bruk ni
ngap yau halei? vi_"c nây lâm nhè th°e nâo?; thau ndom yau halei ni?
bi°et nùoi nhè th°e nâo féy?.
yaw y◊ {tra} d. xèa. — panuec yaw l^!i xèa, t_uc ng¨è; mang yaw mang tik
t^è h)oi x%èa h)oi xèa.
yawa yv_ {tra} d. ti°eng, h!i. — yawa phaw ti°eng sùung; danây grum klau
yawa vang ba ti°eng s°am; ân yawa nÈn h!i th%!; sa yawa atah m_çt h!i
dâi. § yawa angin yv_ af^˜ {tra} d. lu)ong giùo. — yawa angin
hamac tapa lu)ong giùo tho%ang qua. § yawa suan yv_ sV˜ {tra} d. sùèc
s°ong, h!i th%!. — hu yawa suan cùo sùèc s°ong.
ye y— {tra} 1 d. (sang-à nhâ ''d!'' (nhâ chÈnh trong h_" th°ong nhâ truy)en
th°ong Ch&mà. § ye y— {tra} 2 d. chùai nhâ, mùai che.
ye y— {tra} 3 p. thî. — mak hu ye klak, mak o hu ye ba mai sang l°ay fè_!c
thî b%o, l°ay khçng fè_!c thî mang v)e nhâ (gai trong chénà; thei takrâ
nao ye blaoh nao ai mu°on fi thî fi. § ye y— {tra} 4 tr. thçi. — birok
tra nyu mai tel ye lùat n¨èa nùo tù!i n!i thçi; brei nde ni ye cho b°ay nhi"u
thçi â?
yec y⁄Ç {tra} c. h¨!i. — yec po! h¨!i ngâi¡; yec lingik! h¨!i tr^!i¡.
yeng y⁄! {tra} 1 d. hü. — yeng masin hü mù&m.
yeng y⁄! {tra} 2 fg. vông. — ridaih nao yeng di jalan likuk palei xe fi
vông ra con fè^!ng sau lâng. § yeng y⁄! {tra} 3 fg. quay. — yeng
klau mbeng quay ba vông; baoh ridaih yeng bùanh xe quay.
yep y⁄∏ {tra} 1 d. hâng. — dak sa yep x°ep m_çt hâng; sa yep phun m_çt
hâng céy. § yep y⁄∏ {tra} 2 fg. x°ep hâng.
yer y⁄‰ {tra} 1 d. s%ai tay. — luic sa yer lùut m_çt s%ai tay. § yer y⁄‰ {tra} 2
fg. fèa. — yer tangin fèa tay; yer tagok fèa l"n. § yer laiy y⁄‰
ØlÁ {tra} kng. h%ong chén, th°at b_ai. — sak hatai hareh blaoh yer laiy
quùa %y l_ai f¬e r)oi th°at b_ai.
yet y⁄ˇ {tra} d. cha m_e c%ua çng S! bâ S!.
yey y⁄Á {tra} c. cv ley h¨!i¡. — lingik yey! h¨!i tr^!i¡
yok Oy {tra} t,d. dèù!i, b"n dèù!i, vûng dèù!i. — ndih yok n^&m dèù!i; daok
pak yok tagok mai %! vûng dèù!i l"n. § Yok Yang Oy y! {tra} d.
(lângà Thanh Hi°eu (Bînh Thu_énà.
285
www.atabook.com
yom Oy* {tra} fg. ch)om. — asaih yom ng_èa ch)om.
yong Oy! {tra} fg. xua vâo, lûa vâo. — yaong ada tama wal lûa vºt vâo
chu)ong.
yoraka Oy_rk_ {tra} d. t"n m_çt loâi hoa. — bingu yoraka (ITP) hoa yoraka.
yua yV_ {tra} 1 fg. lùanh. — yua nao atah lùanh fi xa.
yua yV_ {tra} 2 t. t_am, t_am b_!, l_a, qua fè^!ng. — daok yua %! t_am; suma yua
anh (chº emà c%ua cha m_e v_! (ho_&c ch)ongà; ai ndik cek adei mbeng
harek yua anh trêo non, em &n c%o c)am h!i (t_amà. § yua yV_ {tra} 3 k.
cv kayua do, b%!i, t_ai. — yua thei? b%!i ai? yua drei t_ai mînh. § yua
siber yV_ S^b⁄‰ {tra} f. vî féu? b%!i sao?. — yua siber ai ndom ka
dahlak? vî féu anh nùoi cho tçi?. § yua hagait yV_ hØgˇ {tra} f. t_ai
sao?. — kayua hagait hu kadha nan t_ai sao cùo chuy_"n fùo? § yua
halei yV_ hl‡ {tra} f. b%!i féu? do féu?. — bruk nan jieng yau halei
mai? vi_"c fùo thânh lâ b%!i féu?.
yuak yV {tra} fg. g_&t. — ragei yuak th_! g_&t; yuak haok g_&t sùot. § yuak
puak yV pV {tra} d. g_&t hùai. — tel bilan yuak puak mai f°en mûa
g_&t hùai. § yuak mbuk halar yV ıU hl‰ {tra} cù&t tùoc lâm lânh. —
ginaong di gep blaoh yuak mbuk halar gi_én nhau r)oi l_ai cù&t tùoc lâm
lânh.
yue yV— {tra} fg. bi°en hînh. — yue drei jieng kacak bi°en thânh con th^&ng
l^&n.
yuek yV⁄ {tra} fg. v_&n. — yuek talei v_&n déy; pandik yuek fau qu_&n; yuek
anak kier v_&n khùoa; yuek kanduel v_&n gùot chén.
Yuen yV⁄˜ {tra} d. Kinh. — urang Yuen ngè^!i Kinh.
Yuennak yV⁄ñ {tra} d. Jonas.
yuer yV⁄‰ {tra} t. f!n s!; nh_at. — aw yuer ùao trù&ng (khçng mâuà; kaya yuer
f)o cùung l_at (khùac vù!i f)o cùung m_&nà; paseh yuer th)ay Xù" ch%u t°e fùam
tang ngè^!i Ch&m chçn (Cham darà. § yuer yang yV⁄‰ y! {tra} tg. c)au
f%ao (m_çt trong nh¨èng nghi l¨" tÈn ngè¨!ng Ch&mà. — ngap yuer yang
lâm l¨" c)au f%ao.
yuh yUH {tra} 1 d. cv ayuh th_o. — diip yuh s°ong th_o; tadhau yuh chùuc th_o.
yuh yUH {tra} 2 fg. rung. — yuh dhan kayuw rung cânh céy. § yuh yUH
{tra} 3 fg. run. — lian yuh rùet run. § yuh akaok yUH aOk@ {tra} fg.
g_ét f)au, èng thu_én. — wa yuh akaok paje bùac g_ét f)au r)oi. § yuh rup
yuh pabhap yUH rU_∏ yUH pB∏ {tra} gi%ay näy. — ndom gaok nyu nyu
yuh rup yuh pabhap nùoi f_ung f°en hù&n lâ hù&n gi%ay näy l"n. § yuh sak
yUH s {tra} t (Sktà. trè^!ng th_o. — daok yuh sak saong anak tacaow
trè^!ng th_o vù!i con chùau.
yuis sana yV^Í sn_ {tra} d. (cüà v_an v_ét.
yuk yU {tra} 1 d. cùai nhùa (d_ung c_u fùanh cùaà. — mak yuk nao po yuk l°ay
cùai nhùa fi nhùa. § yuk yU {tra} 2 fg. th¬oi. — yuk taliak th¬oi sùao; yuk
apuei th¬oi l%èa.
yun yU˜ {tra} 1 d. vöng. — dai yun fèa vöng. § yun yU˜ {tra} 2 fg. lù&c.
— tuh padai tama lii blaoh yun f¬o thùoc vâo thùung r)oi lù&c.
yur yU‰ {tra} fg. rÏ. — aia yur nèù!c rÏ ra.
yut yUˇ {tra} 1 d. cv ayut b_an. — yut dahlak b_an tçi; yut caong hagait b_an
èù!c gî?; nyu hu ralo yut hù&n cùo nhi)eu b_an. § yut yUˇ {tra} 2 d. (idà
s_è li"n k°et, s_è quan h_". — yut saong urang li"n quan vù!i ngè^!i khùac. §
286
www.atabook.com
yut klaoh hatai yUˇ OkL@H hØt {tra} d. b_an lông. — that tiak saong
yut klaoh hatai trung thânh vù!i ngè^!i b_an lông. § yut cuai yUˇ ØcV
{tra} d. b_an bê. — yut cuai ngap bruk saong gep b_an bê lâm vi_"c vù!i
nhau. § yut that yUˇ Tˇ {tra} d. f)ong chÈ, ngè^!i cûng chÈ hèù!ng.
— seng ranam yut that ph%ai thè!ng f)ong chÈ.
yuw yU◊ {tra} 1 d. ùach. — tuak yuw thù&ng ùach. § yuw yU◊ {tra} 2 fg. bù&t
cùa b^&ng r¬o. — yuw ikan dûng r¬o f¬e hù!t cùa; yau pong giü r!m. § yuw
yU◊ {tra} 3 d. ch¨&n. — harei yuw ngây ch¨&n.
287
www.atabook.com

Từ điển Chăm-Việt

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Từ điển Chăm-Việt

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Viện Viễn Đông Pháp

Chương Trình Tự Điển Phổ Thông Chăm-Pháp

bahuw bhU◊ [Bkt.] d. cv bhuw gùay.

krap Rk∏ [Bkt.] t,fg. im. — krap sep im tiù"ng.

kuai ØkV [Bkt.] 2 fg. (conà kî nhçng.

madrum mRdU* [Bkt.] d. cn uiss ¬oi.

pandua πÎV_ [Bkt.] fg. nùoi th"m, nùoi th^èa.

tathieng tOTY⁄Ï [Bkt.] d. déy cung.

yani ynfl {tra} tr. nhè v_éy, nhè th°e.

You might also like