Professional Documents
Culture Documents
ly
On
m
Ikaapat na Markahan – Modyul 2:
ea
Angkop na mga Kataga o Ekspresyon sa
tT
en
Iba’t Ibang Anyo ng Pagpapahayag
m
l op
ve
De
he
yt
db
te
es
aT
ph
Al
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Strictly for students use only of the Division of Cebu Province. DO NOT share to other divisions and other teaching or non-teaching personnel. Any violation will be dealt with accordingly. Beta evaluation is still pending.
Filipino – Baitang 9
Alternative Delivery Mode
Ikaapat na Markahan – Modyul 2:
Noli Me Tangere: Angkop na mga Kataga o Ekspresyon sa Iba’t
Ibang Anyo ng Pagpapahayag
Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring
magkaroon ng karapatang-sipi sa anumang akda ang Pamahalaan ng
Pilipinas. Gayunpaman, kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o
tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan.
ly
Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang
On
pagtakda ng kaukulang bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng
m
produkto o brand name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula,
ea
atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga
iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang makuha ang
tT
pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga
tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anumang
en
gamit maliban sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa
mga orihinal na may-akda ng mga ito.
Walang anumang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin
m
op
o ilimbag sa anumang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.
Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon
l
ve
Tagapamahala
Schools Division Superintendent:
te
Marilyn S. Andales
es
Fay C. Luarez
Lorenzo M. Dizon
ph
Anelito A. Bongcawil
Mary Ann P. Flores
Al
Isaiash T. Wagas
Araceli A. Cabahug
Inilimbag sa Pilipinas ___________________
Department of Education – Region VII - Division of Cebu Province
Office Address: IPHO Bldg., Sudlon, Lahug, Cebu
Email Address: cebu.province@deped.gov.ph
i
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Strictly for students use only of the Division of Cebu Province. DO NOT share to other divisions and other teaching or non-teaching personnel. Any violation will be dealt with accordingly. Beta evaluation is still pending.
ly
On
Filipino
m
ea
Ikaapat na Markahan – Modyul 2:
tT
en
Angkop na mga Kataga o Ekspresyon sa
Iba’t Ibang Anyo ng Pagpapahayag m
l op
ve
De
he
yt
db
te
es
aT
ph
Al
ii
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Strictly for students use only of the Division of Cebu Province. DO NOT share to other divisions and other teaching or non-teaching personnel. Any violation will be dealt with accordingly. Beta evaluation is still pending.
Maligayang pagbabalik mga mag-aaral. Sa Modyul 1, napag-aralan
natin ang tungkol sa Kaligirang Pangkasaysayan ng Noli Me Tangere.
Malinaw na tinalakay at binahagi roon ang mga layunin ng may-akda sa
ly
pagsulat ng nobela, mga kondisyon ng lipunan sa panahong isinulat ito, at
On
pagpapatunay sa pag-iral pa ng mga kondisyong ito sa kasalukuyang
panahon sa lipunang Pilipino. Maayos na inilahad din ang mga epekto nito
m
matapos maisulat ang nobelang Noli Me Tangere hanggang sa
kasalukuyang panahon.
ea
Sa bahaging ito, pag-aralan natin ang iba’t ibang anyo ng
tT
pagpapahayag gamit ang mga angkop na salita o ekspresyon sa
paglalarawan, paglalahad ng sariling pananaw, pag-iisa-isa, at
en
pagpapatunay. Malaking tulong ito upang higit na papaniwalaan ang ating
tagapakinig sa mga sinasabi natin. Makatutulong din ito upang maging
epektibo at katanggap-tanggap ang ating paglalarawan, pagpapaliwanag, at m
op
pinatutunayan.
l
Sa pag-aaral ng modyul na ito, ang mga mag-aaral ay inaasahang:
ve
1
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Strictly for students use only of the Division of Cebu Province. DO NOT share to other divisions and other teaching or non-teaching personnel. Any violation will be dealt with accordingly. Beta evaluation is still pending.
Angkop na mga Kataga o Ekspresyon sa Iba’t
Ibang Anyo ng Pagpapahayag
ly
Tara! Sagutin natin ang mga
On
sumusunod na pagsasanay upang
subukin ang inyong kaalaman sa
m
paksang ating tatalakayin ngayon.
ea
Pagsasanay 1
tT
Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang bawat tanong sa bawat bilang.
en
Piliin at isulat sa iyong sagutang papel ang titik ng tamang sagot.
1. Ito’y isang uri ng pagpapahayag ng mga kaisipan o pala-palagay tungkol
sa isang tao, bagay, lugar, o pangyayari sa pamamagitan ng makukulay,
m
op
mahuhugis o maanyo at iba pang mapapandamang pagbibigay-katangian.
a. Pagpapahayag ng Pananaw c. Pagbibigay Patunay
l
ve
ginagamit sa ___________________.
he
2
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Strictly for students use only of the Division of Cebu Province. DO NOT share to other divisions and other teaching or non-teaching personnel. Any violation will be dealt with accordingly. Beta evaluation is still pending.
alin sa mga sumusunod na salita o lipon ng mga salita ang nagsasaad ng
pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari?
a. buong mag-anak c. pangarap
b. Bilang simula ng kuwento d. nasa sala ng bahay
Pagsasanay 2
Panuto: Punan ng angkop na salitang naglalarawan ang patlang upang
mabuo ang diwa ng pangungusap. Isulat ang titik lamang ng
ly
tamang
On
sagot sa inyong sagutang papel.
7. Ang mga puno ay ____________________ na tumubo.
m
a. matatangkad b. mayayabong c. matataas d. malilim
ea
8. Si Mattheus ay ___________________ sa probinsiya ng Oslob.
a. tumubo b. lumaki c. luminang d. lumawig
tT
9. Tulad ng isang ____________________ tupa si Pedro.
en
a. mabagsik b. maamong c. matayog d. mabait
naging kasagutan?
yt
3
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Strictly for students use only of the Division of Cebu Province. DO NOT share to other divisions and other teaching or non-teaching personnel. Any violation will be dealt with accordingly. Beta evaluation is still pending.
Panuto: Tukuyin kung ang sumusunod na pahayag ay layunin
o kondisyon ng lipunan sa panahong isinulat ang nobelang
Noli Me Tangere. Punan ang tsart sa ibaba.
ly
Mahigpit ang sensura kaya’t hindi pinapayagang mailathala ang mga
On
sulating tumutuligsa sa pamahalaang Espanyol.
Dahil sa pagmamalupit at pang-aabuso ng mga Espanyol,
m
nagsisimula nang mag-alsa at lumaban ang mga Pilipino.
ea
Itinambad niya ang mga pagpapaimbabaw ng balatkayong relihiyon
upang ipabatid na ito ang nagpapahirap at nagmamalupit sa mga
tT
Pilipino.
en
Inangat niya ang tabing upang maipakita kung ano ang nasa likod ng
mga madaya at nakasisilaw na pangako ng pamahalaan.
Layunin ng May-akda sa Pagsulat
m
Kondisyon sa Panahong Isinulat
l op
ve
De
he
yt
12 March 2020
Ang coronavirus disease (COVID-19) ay isang
nakahahawang sakit na dulot ng bagong coronavirus.
Karamihan sa mga taong magkakaroon ng impeksyon ay
makararanas ng hindi malalang sintomas at gagaling. Ngunit
ang iba ay makararanas ng malubhang sakit, lalo na sa mga
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Strictly for students use only of the Division of Cebu Province. DO NOT share to other divisions and other teaching or non-teaching personnel. Any violation will be dealt with accordingly. Beta evaluation is still pending.
matatanda at mga may dati ng karamdaman. Narito ang ilang
mga simpleng hakbang na maaari mong gawin upang
maprotektahan ang kalusugan mo at ng iba.
Ang mga payong ito ay maaaring sundin ng lahat,
ngunit napakahalaga ng mga ito kung ikaw ay nakatira sa
lugar na may COVID-19.
ly
Una, hugasan nang madalas ang iyong mga kamay.
On
Ugaliin ang puspusang paglinis ng mga kamay gamit
ang hand sanitizer na may alkohol o hugasan gamit ang sabon
m
at tubig.
Pangalawa, iwasan ang paghawak sa iyong mata, ilong
ea
at bibig.
tT
Madalas nating hinahawakan ang ating mukha nang
hindi namamalayan. Maging mapagmatyag tungkol dito, at
en
iwasan ang paghawak sa iyong mata, ilong at bibig.
Pangatlo, takpan ang iyong ubo at bahing.
Siguraduhing ikaw, at ang mga tao sa paligid mo ay m
op
sumusunod sa tamang respiratory hygiene. Ibig sabihin nito
ay ang pagtatakip ng bibig at ilong gamit ang panyo o tisyu
l
ve
5
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Strictly for students use only of the Division of Cebu Province. DO NOT share to other divisions and other teaching or non-teaching personnel. Any violation will be dealt with accordingly. Beta evaluation is still pending.
Panghuli, kumuha ng impormasyon sa mapagkakatiwa-
laang awtoridad.
Alamin ang pinakabagong impormasyon tungkol sa
COVID-19 mula sa mapagkakatiwalaang awtoridad.
Siguraduhing ang impormasyon ay mula sa maaasahang mga
tagapagsalita – ang Department of Health, World Health
Organization (WHO), o iyong local health worker. Dapat ay
alam ng lahat na sintomas–sa karamihan ay nagsisimula ang
ly
On
COVID-19 sa lagnat at tuyong ubo.
https://www.who.int/philippines/news/feature-
stories/detail/pitong-simpleng-hakbang-upang-
m
maprotektahan-ang-sarili-at-ang-iba-laban-sa-covid-19
ea
tT
1. Tungkol saan ang binasang teksto? _____________________________________
en
2. Ayon sa teksto, ano ang coronavirus disease o COVID-19? ______________
3. Paano inilahad ang pitong simpleng hakbang upang maprotektahan ang
m
op
sarili at ang iba laban sa COVID-19? ______________________________________
4. Ano kaya ang tawag sa mga salitang ito? _______________________________
l
ve
kapwa.
Ang paggamit ng angkop na mga kataga o ekspresyon sa
Al
6
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Strictly for students use only of the Division of Cebu Province. DO NOT share to other divisions and other teaching or non-teaching personnel. Any violation will be dealt with accordingly. Beta evaluation is still pending.
Paggamit ng mga Kataga/ Ekspresyon sa:
*Paglalarawan
Isang uri ng pagpapahayag ng mga kaisipan o pala-
palagay tungkol sa isang tao, bagay, lugar o pangyayari sa
pamamagitan ng makukulay, mahuhugis o maanyo at iba
pang pandama – naaamoy, nalalasa, naririnig.
Karaniwan, ang mga salitang naglalarawan ay ginagamit
ly
sa paglalarawan ng tao, hayop, bagay, pangyayari, kilos,
On
katangian, at kung paano isinagawa ang isang kilos.
Halimbawa, sa pangungusap na:
“Matangkad ang puno.”
m
Matangkad ang salitang naglalarawan ngunit hindi angkop ang
ea
salita para ilarawan ang isang puno. Ang matangkad ay para sa
tao.
tT
“Mataas ang puno.”
en
Mataas ang salitang naglalarawan sa puno na nagsasabing
angkop ang salitang mataas para sa paglalarawan ng puno.
*Pagpapahayag ng Pananaw
Isang personal na pagpapahayag ang pagbibigay ng kuro- m
op
kuro o opinyon. Ito’y ang sariling paniniwala tungkol sa
isang bagay. Maaari itong ibatay sa isang katotohanan o
l
ve
karanasan.
Walang maling opinyon o kuro-kuro.
De
7
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Strictly for students use only of the Division of Cebu Province. DO NOT share to other divisions and other teaching or non-teaching personnel. Any violation will be dealt with accordingly. Beta evaluation is still pending.
d. Sa ganang akin, Sa tingin ko, Akala, Palagay ko
Sa ganang akin, kailangang dagdagan pa ng mga
pamahalaang lokal ang pagbabantay sa kabataang nasa
lansangan tuwing hatinggabi dahil sa lumalalang krimen.
*Paggamit ng mga Kataga/ Pahayag na May Pagkakasunud-
sunod ng mga Pangyayari
Karaniwang ginagamitan ng mga kataga/ pahayag na una,
ly
pangalawa, pangatlong pangyayari, nagsimula ang
On
kuwento, sumunod, susunod, kasunod, bilang wakas ng
kuwento, at iba pa. Isang kasanayan sa pagbasa ang
m
pagsusunod-sunod ng mga pangyayari.
Nagiging gabay ang nasabing kataga/ pahayag kung
ea
anong bahagi ng kuwento ang isinasalaysay.
Halimbawa: Si Ethan ay taga-Cebu City na nais pumunta sa
tT
Oslob upang mag-whale watching. Ano-ano kaya ang dapat
en
niyang tandaan upang hindi siya maligaw?
Una, sasakay siya ng bus (Ceres bus o Sunrays bus) sa
South Terminal na may biyaheng Bato Oslob.
Pagkatapos, papara siya sa barangay Poblacion at m
op
hahanapin ang Malonzo Pension House upang doon tumuloy.
l
Nang sumunod na araw, maaga siyang gigising at aarkila
ve
*Pagbibigay Patunay
db
8
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Strictly for students use only of the Division of Cebu Province. DO NOT share to other divisions and other teaching or non-teaching personnel. Any violation will be dealt with accordingly. Beta evaluation is still pending.
Halimbawa:
ly
On
Ang Pasko ay taunang
m
ipinagdiriwang ng halos lahat ng
ea
taong naniniwala sa
kapanganakan ng batang Hesus.
tT
Pinatutunayan lamang ng
en
larawang ito, na naging masaya
ang bawat isa at sama-samang
mipinagdiwang ang Pasko.
l op
ve
De
sumusunod na pagsasanay.
db
Pagsasanay 1
Panuto: Punan ang patlang ng angkop na ekspresyong nagpapahayag ng
es
9
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Strictly for students use only of the Division of Cebu Province. DO NOT share to other divisions and other teaching or non-teaching personnel. Any violation will be dealt with accordingly. Beta evaluation is still pending.
3. ______________, kailangan ang malawig na programa ng DSWD para sa
mga batang lansangan na karaniwang sangkot sa maraming krimen sa
kalsada.
4. ________________ ng iba na hindi mahigpit sa pagpapataw ng
kaparusahan ang DENR kaya patuloy silang lumalabag sa batas
pangkalikasan.
5. ______________________, ang pag-aaral ngayon ay nangangailangan ng
sipag, tiyaga, at pagtutulungan ng bawat isa upang tiyak ang pagkatuto.
ly
Pagsasanay 2
On
Panuto: Batay sa larawang makikita sa ibaba, bumuo ng sariling
m
pangungusap na naglalarawan. Salungguhitan ang ginamit na
salitang naglalarawan. (2 puntos)
ea
tT
__________________________________________________________
en
__________________________________________________________
__________________________________________________________
m
op
Pagsasanay 3
l
ve
Panuto: Pagsunod-sunurin ang mga pangyayari. Isulat ang bilang 1-5 ayon
sa pagkakasunud-sunod ng mga ito.
De
malapit ito sa ilog at baka pag malakas ang ulan, bahain sila.
db
problema.
aT
10
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Strictly for students use only of the Division of Cebu Province. DO NOT share to other divisions and other teaching or non-teaching personnel. Any violation will be dealt with accordingly. Beta evaluation is still pending.
Gawain 1
Panuto: Punan ng wastong impormasyon ang sumusunod na
Talahanayan. Gawin sa iyong sagutang papel.
Mga Salita/ Ekspresyon sa… Halimbawa ng mga ito …
ly
On
Gawain 2: Kumpletuhin ang pahayag sa ibaba.
m
Bilang mag-aaral, dapat kong pahalagahan ang aking mga
ea
natutunan sa mga ekspresyong ginagamit sa pagpapahayag sapagkat
_______________________________________________________________________
tT
en
Ngayong alam na natin ang kahalagahan ng bawat m
op
ekspresyon sa pagpapahayag at naisagawa na rin ang bawat
gawaing ipinapagawa sa atin, pagkakataon mo naman na
l
ve
__________________________________________________________________
_________________________________________________________________
aT
ph
Al
11
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Strictly for students use only of the Division of Cebu Province. DO NOT share to other divisions and other teaching or non-teaching personnel. Any violation will be dealt with accordingly. Beta evaluation is still pending.
Ngayong natapos mo na ang aralin,
subukin mong sagutan ang mga sumusunod
na katanungan at gawain upang matiyak ang
iyong mga natutunan sa bahagi ng modyul na
ly
ito.
On
Panuto: Basahin ang bawat pangungusap at punan ang patlang ng pinaka-
m
angkop na salita o ekspresyong naglalarawan, naglalahad ng sariling
ea
opinyon, at nagpapatunay na dapat gamitin sa pangungusap. Piliin
ang titik lamang ng tamang sagot at isulat sa iyong sagutang papel.
tT
en
1. ___________________ ng “I-Witness” na sadyang maraming kabataan ang
nagsusumikap sa buhay makatapos lang ng pag-aaral. Sa pangungusap na
ito, anong angkop na salita sa pagbibigay patunay ang gagamitin?
m
op
a. Kapani-paniwala b. Pinatunayan c. Nagpapakita d. Nagpapahiwatig
2. Napakagandang tingnan ng mga bulaklak na __________ sa hardin ni Ana.
l
ve
12
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Strictly for students use only of the Division of Cebu Province. DO NOT share to other divisions and other teaching or non-teaching personnel. Any violation will be dealt with accordingly. Beta evaluation is still pending.
9. Ang pagtulong ng ilang kilalang personalidad sa mga mamamayang
nangangailangan ngayon ay ______________ ng pagiging mabuti nila.
a. nagpapahiwatig b. naglalarawan c. nagpapaubaya d. nagsasabi
10. Alin sa mga sumusunod na larawan ang nagpapakita ng tamang dapat
gawin kapag may lindol?
a. c.
ly
On
b. d.
m
ea
Upang lalong madagdagan ang iyong kaalaman batay sa
tT
paksang natalakay sa araling ito, sumulat ng isang sanaysay na
en
nagpapahayag ng iyong sariling saloobin bilang isang mag-aaral
ngayong nasa gitna ng pandemya. Maaaring magsaliksik o magsagawa
ng isang panayam sa iba pang mag-aaral na nasa kahit na anong lebel.
m
op
Kinakailangan lang umabot ng 7-10 pangungusap at salungguhitan
ang ginamit na mga kataga o ekspresyon sa paglalarawan,
l
pagpapahayag ng pananaw, o pagbibigay patunay. (F9PU-IVa-b-58)
ve
De
Puntos Puntos
Nilalaman
yt
Mekaniks
(Pagpili at Wastong gamit ng salita, Bantas, Baybay
es
5 – Napakahusay 2 – Di Mahusay
aT
13
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Strictly for students use only of the Division of Cebu Province. DO NOT share to other divisions and other teaching or non-teaching personnel. Any violation will be dealt with accordingly. Beta evaluation is still pending.
Strictly for students use only of the Division of Cebu Province. DO NOT share to other divisions and other teaching or non-teaching personnel. Any violation will be dealt with accordingly. Beta evaluation is still pending.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
14
Subukin Tayahin
Pagsasanay 1 Pagsasanay 2 1. b 6. a
1. d 7. c 2. c 7. a
2. a 8. b 3. a 8. c
3. a 9. b 4. a 9. a
4. c 10. b 5. b 10. b
Al
5. b Karagdagang Gawain
6. b Iba-iba ang sagot
ph
Balikan
Layunin Kondisyon
aT
pagpapaimbabaw ng balatkayong…
*Inangat niya ang tabing upang…
db
Tuklasin
1. Ang teksto ay tungkol sa pitong simpleng hakbang upang maprotektahan
yt
gamit ang mga salitang una, ikalawa, pangatlo, pang-apat, panlima, pang-
anim at panghuli.
ve
en
2. Sa tingin ng _3_ 2.
3. Sa palagay ko _1_ 3.
tT
4. Iniisip _2_ 4.
5. Sa ganang akin _5_ 5. Isaisip
ea
Pagsasanay 2 Gawain 2
m
Iba-iba ang sagot. Iba-iba ang sagot.
Isaisip
On
Gawain 1
ly
Mga Salita/ Ekspresyon … Halimbawa …
Gawing batayan ang nasa Suriin.
Most Essential Learning Competencies (MELCS)
Dayag, Alma M. et al. (2017). Pinagyamang Pluma 9 (Aklat 2).
Phoenix Publishing House, Inc., Quezon City, pp. 435-436; 439.
Malirong, Mary Arr D. et al. (2014). Hiyas ng Lahi 9. Vibal Group, Inc.,
ly
Quezon City, pp. 36; 97; 111.
On
https://www.slideshare.net/akivakirin/anyo-ng-pagpapahayag
http://siningngfilipino.blogspot.com/2015/08/ang-paglalarawan-na-
m
pagpapahayag.html
ea
https://www.who.int/philippines/news/feature-
stories/detail/pitong-simpleng-hakbang-upang-maprotektahan-ang-
tT
sarili-at-ang-iba-laban-sa-covid-19
https://www.slideshare.net/RoelDancel/4-na-makrong-kasanayan-
en
65959478
https://www.jing.fm/iclip/xTimoJ_stencil-certificate-border-
certificate-design-borders-frames-and/ m
op
https://www.vectorstock.com/royalty-free-vector/paper-scroll-
l
feather-and-inkwell-vector-1565609
ve
https://web.facebook.com/CivilDefenseRegionXII/posts/alamin-ang-
De
mga-dapat-gawin-kapag-may-lindol-at-pagkatapos-ng-lindol-maging-
handa/2906537162741951/?_rdc=1&_rdr
he
www.bitmoji.com
yt
db
te
es
aT
ph
15
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Strictly for students use only of the Division of Cebu Province. DO NOT share to other divisions and other teaching or non-teaching personnel. Any violation will be dealt with accordingly. Beta evaluation is still pending.