Części zdania - sprawdzian

1. Do poniższych pytań dopisz części zdania:

o jaki? który? czyj? – przydawka

o co robi? co się z nim dzieje? – orzeczenie

o komu? czemu? kogo? co? – dopełnienie

o jak? gdzie? kiedy? – okolicznik

o kto? co? – podmiot

2. Uzupełnij notatkę dotyczącą podmiotu:

o Istnieją cztery rodzaje podmiotów.

o Podmiot gramatyczny wyrażony jest rzeczownikiem lub zaimkiem w

mianowniku.
o Podmiot logiczny wyrażony jest rzeczownikiem lub zaimkiem w dopełniaczu.

o Podmiot domyślny nie jest wyrażony wprost, lecz domyślamy się go po

formie czasownika.
o „Ola, Ala i Ela” to przykład podmiotu szeregowego.

3. W poniższych zdaniach zaznacz podmioty:

o Mała dziewczynka powoli spaceruje po parku.

o Na kręte alejki spadają różnobarwne liście.

o Bohaterka ze smutkiem spojrzała w niebo.

o Chciałaby powrotu gorącego lata. (podmiot domyślny – ona)

o Dziecko uwielbia słoneczne i upalne dni.

o Kocha wakacje i przygody. (podmiot domyślny – on/ona/ono)

4. Uzupełnij notatkę o orzeczeniu:

o Rozróżniamy dwa rodzaje orzeczeń: czasownikowe i imienne.

o Kot śpi. – występuje tu orzeczenie czasownikowe.

o Obiad jest gotowany. – to przykład orzeczenia imiennego.

o Zdanie, w którym nie ma orzeczenia, nazywamy równoważnikiem zdania.

5. Zaznacz orzeczenia w poniższych zdaniach:

o Zwykle pracujemy do późna.
 o Pogoda zepsuła się już rankiem.

o Wczoraj spóźniłam się na pierwszą lekcję.

o Sąsiad zapytał o pożyczenie kosiarki.

o Dźwięk w telewizorze ustawiony był bardzo wysoko.

o Wczorajsza randka była perfekcyjna.

o Daj mi jeszcze jedną szansę!

o Proszę o ciszę.

6. Określ rodzaj orzeczeń z zadania nr 5:

o pracujemy – orzeczenie czasownikowe

o zepsuła się – orzeczenie czasownikowe

o spóźniłam się – orzeczenie czasownikowe

o zapytał – orzeczenie czasownikowe

o ustawiony był – orzeczenie imienne

o była perfekcyjna – orzeczenie imienne

o daj – orzeczenie czasownikowe

o proszę – orzeczenie czasownikowe

7. Zamień zdania ze strony czynnej na bierną:

o Mój brat poprosił o pomoc tatę.
Tata został poproszony o pomoc przez mojego brata.
o Oliwia myje okna.
Okna są myte przez Oliwię.
o Jutro listonosz dostarczy list polecony.
List polecony zostanie jutro dostarczony przez listonosza.
8. Zamień zdania z biernej na czynną:
o Mecz piłki nożnej jest rozgrywany przez dwie drużyny.
Dwie drużyny rozgrywają mecz piłki nożnej.
o Powieść została przeczytana przez ucznia.
Uczeń przeczytał powieść.
o W wakacje będą zorganizowane przez nas zawody pływackie.
W wakacje zorganizujemy zawody pływackie.
9. Napisz, na jakie pytania odpowiadają poniższe okoliczniki:
 o okolicznik czasu – np. kiedy? odkąd?

o okolicznik sposobu – jak? w jaki sposób?

o okolicznik miejsca – np. gdzie? skąd?

o okolicznik celu – po co? w jakim celu?

10. Dopełnienie odpowiada na pytania przypadków zależnych, czyli wszystkich oprócz

mianownika i wołacza.
11. Określeniami orzeczenia są dopełnienie i okolicznik.

12. W podanym zdaniu określ wszystkie części zdania.

Mały rycerz chętnie śpiewał ukochanej kobiecie zabawne piosenki.
o Mały – przydawka (przymiotna)

o rycerz – podmiot (gramatyczny)

o chętnie – okolicznik sposobu

o śpiewał – orzeczenie (czasownikowe)

o ukochanej – przydawka (przymiotna)

o kobiecie – dopełnienie (dalsze)

o zabawne – przydawka (przymiotna)

o piosenki – dopełnienie (bliższe)

13. W poniższym zdaniu określ wszystkie części zdania.

W auli studentom został wygłoszony bardzo ciekawy wykład.
o W auli – okolicznik miejsca

o studentom – dopełnienie (dalsze)

o został wygłoszony – orzeczenie imienne

o bardzo – okolicznik stopnia i miary

o ciekawy – przydawka (przymiotna)

o wykład – podmiot (gramatyczny)

14. Narysuj wykresy podanych zdań pojedynczych.

o Znajomi moich rodziców zostali wczoraj zaproszeni na obiad.

o Koledzy twojego brata są bardzo ciekawymi ludźmi.

o Rozmawiałam z przyjacielem o wczorajszej wyprawie w góry.