Temat: Części zdania.

Podręcznik 103 i 104-wiadomości dotyczące części zdań.

Podmiot
Marek kupił nowy samochód.

Lubię lody waniliowe. ( ja PODMIOT DOMYŚLNY)

Kupili książki. oni

Róże i tulipany zakwitły w ogródku. Podmiot szeregowy

W rzece ubyło wody. Podmiot logiczny (wyrażony rzeczownikiem w dopełniaczu)

Brakuje mi pieniędzy.

Przybyło książek do biblioteki.

Zdania bezpodmiotowe.

Otwarto nową szkołę. Kupiono bilety. Zaczęto rozmowę.

Grzmi. Błyska się.

Mdli mnie.

Robi mi się słabo.

Orzeczenie
1.czasownikowe
Kupiłam nowy zeszyt.
Emilka zgłosiła się do odpowiedzi.
2. imienne
Filip jest dobrym piłkarzem.
Moja mama jest lekarzem.
W przyszłości zostanę piosenkarką.
 DRUGORZĘDNE CZĘCI ZDANIA

Dopełnienie-dopełnia treść zdania, odpowiada na pytania przypadków,

oprócz mianownika i wołacza. Wyrażone rzeczownikiem.

Nie mam (kogo?czego? dopełniacz) zeszytu.

Przyglądałam się (komu? czemu? celownik) uczniom.
Widzimy (kogo? co?biernik) kota.
Idę ( z kim?z czym?narzędnik) z bratem.
Mówię (o kim?o czym?miejscownik) o koledze

Okolicznik-wskazuje na okoliczności wykonywanej czynności.

Gdzie, kiedy, w jakim celu, dlaczego, jak

Idź szybko. ( jak?, w jaki sposób?) okolicznik sposobu

Wrócimy wieczorem. ( kiedy?) okolicznik czasu
Z powodu deszczu nie wyszedł na dwór. (dlaczego, z jakiego powodu?)
okolicznik przyczyny
Idź po brata.( po co, w jakim celu?) okolicznik celu
Wracam z Warszawy.( skąd? Dokąd, gdzie, którędy) okolicznik miejsca
W razie deszczu weź parasol. ( pod jakim warunkiem?) okolicznik warunku
Mimo złej pogody wyszłam na spacer.( mimo czego?) okolicznik przyzwolenia.

PRZYDAWKA-przyjaciółka rzeczownika
-określa każdy rzeczownik w zdaniu,
-wskazuje na cechy przedmiotu, osoby, rośliny, zwierzęcia
-odpowiada na pytania: jaki?, jaka? Jakie?, czyj?, czyja? Czyje?, który?
która?, które?, ile?, czego? z czego?
-Może być wyrażona przymiotnikiem, zaimkiem, liczebnikiem, imiesłowem
przymiotnikowym, wyrażeniem przyimkowym, rzeczownikiem

Moja starsza siostra Bronka zamieniła się w skowronka.

1.
a) Podkreśl przydawki w zdaniach.
Całkiem nieźle idą mi skoki przez płotki. (wyrażenie przyimkowe)
Mój pies nigdy nikogo nie ugryzł. ( zaimek)
Czeka ją wielka przygoda. (przymiotnik)
Zwycięzca zjadł dwadzieścia dwa pierogi. (liczebnik)

2.Przekształć podane związki wyrazowe, zastępując podkreślone wyrażenia

przyimkowe przymiotnikami. Zwróć uwagę na właściwą kolejność wyrazów.
stół z drewna – drewniany stół
sok z pomarańczy – sok pomarańczowy
woda do picia – woda pitna
język w Norwegii – język norweski
meble z drewna- drewniane meble
talerz z porcelany- porcelanowy talerz
rzeźba z wosku- woskowa rzeźba
skórzany pasek-pasek ze skóry
szklany wazon- wazon ze szkła
blaszana obudowa- obudowy z blachy

3. Dopisz przydawki
kwiat (jaki?) pachnący (imiesłów przymiotnikowy czynny)
uczeń (jaki?) pilny (przymiotnik)
pismo (jakie?) nieczytelne (imiesłów przymiotnikowy bierny)
szal (czyj?) mój (zaimek)
zeszyt (czyj?) Kasi (rzeczownik)
przykazanie (które?) pierwsze (liczebnik)
lekcji (ile?) trzy (liczebnik)
Podkreśl przydawki
Pod naszymi oknami rozciąga się duży ogródek szkolny.
Pierwsi zawodnicy otrzymali wysokie nagrody.
Kasia ma spódnicę z płótna.
Na naszej ławce leży dziesięć książek.
Słuchający i uważający uczniowie otrzymają dobre oceny.

Temat: Ćwiczenia utrwalające.

1.Podkreśl wyrazy, które są podmiotami w podanych zdaniach. Obok zdania z

podmiotem domyślnym zapisz odpowiedni zaimek.

Zabrakło mi masła. logiczny

Nie mam masła ani margaryny. (ja) domyślny
Skończyły się masło i margaryna. szeregowy
Masło może zostać zastąpione margaryną.

2.Zaznacz zdania bezpodmiotowe.

 A. Zaczyna padać deszcz.
 B. Zamknięto już sklepy.
 C. Dzisiaj zimy są łagodne.
 D. Na szczęście pociąg się spóźnił.
 E. Przebudowano niektóre drogi.

3.Zaznacz zdania, w których występuje orzeczenie imienne.

  A. Jeszcze nigdy nie byłam na ściance wspinaczkowej.
 B. Za chwilę idziemy na długą przerwę.
 C. Moja mama jest doświadczoną księgową.
 D. Damian jest jasnowłosym blondynem.
 E. Będę tam jutro z samego rana.
 F. Był zmęczony po biegu przełajowym.

4.Podkreśl w zdaniach okoliczniki i nazwij je.

Dzieciaki grały na podwórku w zbijaka. Ok. miejsca

Jutro wybierzemy się do moich przyjaciół. Ok. czasu
Przez roztargnienie zapomniałem telefonu. ok. przyczyny
Cicho zapytałem o to tatę. ok. sposobu
Przyszedłem do ciebie porozmawiać. Ok. Celu

Poszedłem ( GDZIE?) do domu. Ok. Miejsca

Poszedłem( do kogo?) do babci. Dopełnienie

Jestem w pokoju. Ok. miejsca

Jestem w szlafroku. dopełnienie

5.Ułóż trzy zdania ze słowem książka w podanych funkcjach.

książka jako podmiot: Książka spadła z półki.
książka jako przydawka: Jesteś autorem książki.
książka jako dopełnienie: Mówię o książce.