ΚΟΙΛΙΑ

Ροβίθης Μιχαήλ
Καθηγητής Εφαρμογών ΤΕΙ
2006

ΚΟΙΛΙΑ

Η κοιλιά είναι το τμήμα του κορμού που βρίσκεται μεταξύ του θώρακα &
της πυέλου & πιο συγκεκριμένα μεταξύ του διαφράγματος & του άνω
στομίου της πυέλου.
Όταν το άτομο βρίσκεται σε ύπτια θέση η κοιλιακή κοιλότητα εκτείνεται
προς τα πάνω μέσα στον θωρακικό κλωβό μέχρι περίπου το ύψος του 5ου
Πρόσθιου μεσοπλεύριου διαστήματος. Συνεπώς μέρος του ήπατος, του
σπλήνα & του στομάχου προστατεύονται από τον θωρακικό κλωβό.

1
 ΚΟΙΛΙΑ
Το περιεχόμενο της κοιλιάς:
Περιτοναική κοιλότητα

Όργανα γαστρεντερικού
συστήματος
οισοφάγο
στομάχι
έντερο

Ήπαρ & χοληφόρα αγγεία

Πάγκρεας

Επινεφρίδια

Νεφροί & ανώτερη μοίρα του

Ουρητήρα

Νεύρα – λεμφαγγεία – αιμοφόρα

αγγεία

Προβολή του πρόσθιου κοιλιακού τοιχώματος

στην επιφάνεια

ομφαλός

πλευρικό τόξο
Θέση ξιφοειδούς
απόφυσης
Μηνοειδής γραμμή

Θέση βουβωνικής
πτυχής

Πρόσθια άνω λαγόνια

ακρολοφία Θέση λευκής γραμμής

2
 Τα επίπεδα & οι χώρες της κοιλίας

Οβελιαία
Επίπεδα (μεσοκλειδικές γραμμές)

ΔΕ
Υποχόνδρια Επιγάστριο ΑΡ
Υποχόνδρια
ΥΠΕ
ΔΕ Ομφαλική ΑΡ
Οριζόντια Πλάγια χώρα Πλάγια
επίπεδα κοιλιακή κοιλιακή
ΔΦΕ
ΔΕ Υπογάστριο ΑΡ
Βουβωνική Βουβωνική

9 χώρες

Τα επίπεδα & οι χώρες της κοιλίας

ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΚΟΙΛΙΑΣ
ΑΝΑ 4 ΤΕΤΑΡΤΗΜΟΡΙΑ ΜΕΣΟΚΛΕΙΔΙΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ

ΜΕΣΟ ΕΠΙΠΕΔΟ

ΑΥ
ΔΥ ΕΠ
ΥΠΟΠΛΕΥΡΙΟ
ΕΠΙΠΕΔΟ

ΔΚ ΑΚ

ΔΙΑΦΥΜΑΤΙΟ
ΔΒ ΑΒ ΕΠΙΠΕΔΟ
ΔΙΟΜΦΑΛΙΚΟ ΥΠ
ΕΠΙΠΕΔΟ ΔΙΑΠΥΛΩΡΙΚΟ
ΕΠΙΠΕΔΟ

εφήβαιο

3
 ΤΟ ΠΕΡΙΤΟΝΑΙΟ & Η ΠΕΡΙΤΟΝΑΙΚΗ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑ
Το περιτόναιο είναι λεπτός, διαφανής, ορώδης υμένας ο οποίος
αποτελείται από δύο πέταλα:

το τοιχωματικό που επενδύει το κοιλιακό τοίχωμα

το σπλαχνικό που επενδύει τα σπλάγχνα

Το τοιχωματικό & το σπλαχνικό περιτόναιο

διαχωρίζονται μεταξύ τους από λεπτότατο
στρώμα περιτοναικού υγρού

ΤΟ ΠΕΡΙΤΟΝΑΙΟ & Η ΠΕΡΙΤΟΝΑΙΚΗ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑ

4
Κάποια όργανα όπως οι νεφροί προβάλουν
ελάχιστα στο περιτόναιο
& λέγονται Οπισθοπεριτοναικά όργανα ενώ
άλλα όπως το στομάχι προβάλλουν
ΜΕΣΕΝΤΕΡΙΟ
περισσότερο & καλύπτονται πλήρως από το
ΣΠΛΑΧΝΙΚΟ
σπλαχνικό περιτόναιο όπως είναι το στομάχι
ΠΕΡΙΤΟΝΑΙΟ
& η νήστιδα.
ΤΟΙΧΩΜΑΤΙΚΟ
Το μεσεντέριο είναι διπλό πέταλο του
ΠΕΡΙΤΟΝΑΙΟ
περιτόναιου που περικλείει ένα όργανο &
το συνδέει με το κοιλιακό τοίχωμα.
ΟΠΙΣΘΙΟ
Το εσωτερικό των μεσεντερίων αποτελείται
ΜΕΣΕΝΤΕΡΙΟ
από χαλαρό συνδετικό ιστό, ο οποίος
ΕΝΤΕΡΟ
περιέχει ποικίλο αριθμό λιποκυττάρων &
λεμφαδένων καθώς & διερχόμενα προς το ΗΠΑΡ
σπλάχνο αγγεία & νεύρα. ΚΟΙΛΙΑΚΟ
ΜΕΣΕΝΤΕΡΙΟ
Τα σπλάχνα που έχουν μεσεντέριο είναι
κινητά σε βαθμό που εξαρτάται από το ΝΕΦΡΟΙ
μήκος του μεσεντερίου. ΟΠΙΣΘΟΠΕ-
ΡΙΤΟΝΑΙΚΑ
ΟΡΓΑΝΑ

ΜΕΣΕΝΤΕΡΙΟ

Το μεσεντέριο είναι μία πτυχή του περιτόναιου που μοιάζει με ανοικτή βεντάλια. Το
στενώτερο μέρος λέγεται ρίζα & ακουμπάει στο πίσω κοιλιακό τοίχωμα. Η νήστιδα &
ο ειλεός κρέμονται από το μεσεντέριο

5
 Σωλήνας 22 – 25 εκ. & διάμετρο 1,25- 2,5εκ & εκτείνεται από το φάρυγγα έως
ΟΙΣΟΦΑΓΟΣ το στόμαχο.
Λειτουργία: λίπανση προώθηση τροφής
Εσωτερικά καλύπτεται από κολλαγόνο & ελαστικό δίκτυο με κύτταρα
που εκκρίνουν βλέννα. Όταν ο οισοφάγος είναι σε χαλάρωση παραμένει
κλειστός καθώς ο βλωμός τροφής φθάνει στον φάρυγγα το κέντρο κατάποσης
προκαλεί το άνοιγμα του υποφαρυγγικού σφιγκτήρα και την σύσπαση των
μυοσκελετικών μυών που οδηγούν τον βλωμό στον οισοφάγο

Προώθηση βλωμού με περισταλτικά

κύματα διάρκεια 9 sec

Γαστροοισοφαγικός σφιγκτήρας

Η διαφορά πίεσης (υψηλότερη στον οισοφάγο)

μεταξύ του οισοφάγου & του στόμαχου
εμποδίζει την τροφή
να παλινδρομήσει στον οισοφάγο

ΟΙΣΟΦΑΓΟΣΚΟΠΗΣΗ

6
 ΣΤΟΜΑΧΟΣ
Μοιάζει με μπαλόνι με χωρητικότητα όταν
είναι άδειο 50 ml ενώ γεμάτο μπορεί να
χωρέσει υλικό έως 2-3 λίτρα
Λειτουργία: επιτελείται η προκαταρκτική
διάσπαση των πρωτεϊνών της τροφής, με τις
περισταλτικές κινήσεις του τοιχώματος του
στομάχου, επιτυγχάνεται η πλήρης ανάμειξη
του περιεχομένου με το γαστρικό υγρό, που
εκκρίνεται από τους γαστρικούς αδένες, επίσης
αποθηκεύει την τροφή & καταστρέφει
βακτηρίδια

ΑΝΑΤΟΜΙΚΗ ΘΕΣΗ ΣΤΟΜΑΧΟΥ

Ο στόμαχος βρίσκεται στο άνω μέρος της
κοιλιακής κοιλότητας & επικοινωνεί με το
καρδιακό στόμιο προς τά άνω με τον
οισοφάγο & με το πυλωρικό στόμιο προς
τα κάτω με το δωδεκαδάκτυλο
φάρυγγας
Βρίσκεται σε θέση κάτω από τον αριστερό
οισοφάγος θόλο του διαφράγματος & τον αριστερό
λοβό του ήπατος, μπροστά από το πάγκρεας
& πίσω από το αριστερό πλευρικό τόξο &
το επιγάστριο. Πίσω από τον στόμαχο &
ήπαρ Προς τα αριστερά βρίσκεται ο σπλήνας, το
στόμαχος Αριστερό νεφρό και το αριστερό επινεφρίδιο.
Χοληδόχος κ.

7
 ΣΤΟΜΑΧΙ Η έκκριση πραγματοποιείται με την επίδραση στους γαστρικούς
αδένες νευρικών ερεθισμάτων που προέρχονται από τον
εγκέφαλο, αλλά και ορμονικών επιδράσεων, με αφετηρία, κατά
κύριο λόγο, το ίδιο το τοίχωμα του στομάχου, αλλά και άλλα
τμήματα του πεπτικού συστήματος. Αυτό το υγρό έχει το
χαρακτηριστικό ότι είναι εξαιρετικά όξινο, γιατί περιέχει ένα
ισχυρότατο οξύ, το υ δ ρ ο χ λ ω ρ ι κ ό οξύ. Επιπρόσθετα,
περιέχει και μια σειρά από ένζυμα που είναι σε θέση να διασπούν
ορισμένους δεσμούς στα μόρια των πρωτεϊνών, με αποτέλεσμα
αυτά να κομματιάζονται σε μικρότερα μόρια, όχι όμως ακόμα
κατάλληλα για να απορροφηθούν και να εισέλθουν στο αίμα.
ΚΑΡΔΙΑΚΟΣ ΣΦΙΓΚΤΗΡΑΣ
ΘΟΛΟΣ
ΟΙΣΟΦΑΓΟΣ

ΕΛΑΣΣΟΝ ΣΩΜΑ
ΤΟΞΟ ΕΠΙΜΗΚΕΙΣ ΙΝΕΣ
ΠΥΛΩΡΙΚΟΣ
ΣΦΙΓΚΤΗΡΑΣ ΚΥΚΛΟΤΕΡΕΙΣ ΙΝΕΣ
ΠΥΛΩΡΟΣ
ΛΟΞΟΣ ΜΥΣ
ΒΛΕΝΟΓΟΝΝΟΣ
ΥΠΟΒΛΕΝΝΟΓΟΝΙΟΣ

ΔΩΔΕΚΑΔΑΚΤΥΛΟ ΣΩΜΑ
ΕΠΙΘΗΛΙΟ
ΓΑΣΤΡΙΚΟΙ ΑΔΕΝΕΣ
ΜΕΙΖΟΝ ΤΟΞΟ

ΣΤΟΜΑΧΟΣ- ΑΙΜΑΤΩΣΗ
Ο στόμαχος έχει πλούσια αιμάτωση που προέρχεται από την ΔΕ
& ΑΡ γαστρική αρτηρία,τη ΔΕ & ΑΡ γαστροεπιπλοική αρτηρία
& τις βραχείες γαστρικές αρτηρίες.

Βραχεία Οι φλέβες του στομάχου καταλήγουν

γαστρική
ΑΡ γαστρική στην πυλαία φλέβα
αρτηρία

ΑΡ γαστροεπιπλοική
αρτηρία

ΔΕ γαστρική ΔΕ γαστροεπιπλοική
αρτηρία αρτηρία

8
 ΕΛΚΟΣ ΣΤΟΜΑΧΟΥ
Έλκος στομάχου

Διάβρωση
Συνοδεύεται από φυσιολογικά ή χαμηλά
επίπεδα παραγωγής υδροχλωρικού
οξέος. Παρουσιάζεται διάχυση οξέος
πίσω στον γαστρικό βλεννογόνο.
Εντοπίζεται στο πάνω ή κοντά στο
Οξύ έλκος έλασσον τόξο του στομάχου & πιο
συχνά στο οπίσθιο τοίχωμα.
2-3 φορές συχνότερο σε άνδρες ηλικίας
άνω των 40 ετών
H. pylori bacteria
Διάτρηση

ΣΤΑΔΙΑ ΠΕΨΗΣ
ΓΑΣΤΡΙΚΗ ΠΕΨΗ

πνευμονογαστρικό δωδεκαδάκτυλο

Ενεργοποιεί το πεψινογόνο
γαστρίνη Σε πεψίνη
Καθυστερεί την κένωση του
Στομάχου στο δωδεκαδάκτυλο
Γαστρικοί αδένες Μετατρέπει το λεύκωμα των
Τροφών σε οξεολεύκωμα

Υδροχλωρικό οξύ

πεψίνη Πρωτεολυτικό ένζυμο, μετατρέπει

Έκκριση γαστρικών Τα λευκώματα σε αμινοξέα &
Υγρών πολυπεπτίδια
2000-3000 ml/24ωρο
γαστρισίνη Πρωτεολυτικό ένζυμο

γελατινάση Υγροποιεί το κολλαγόνο

9
 ΛΕΠΤΟ ΕΝΤΕΡΟ

Το λεπτό έντερο αποτελεί τη συνέχεια του στομάχου και εκτείνεται από τον
πυλωρό μέχρι το παχύ έντερο. Διακρίνεται σε δωδεκαδάκτυλο, νήστιδα και
ειλεό. Το λεπτό έντερο έχει διάμετρο περίπου 2,5 εκατοστά και μήκος 6-7
μέτρα. Ο βλεννογόνος του λεπτού εντέρου παρουσιάζει πολυάριθμες πτυχές
οι οποίες εμφανίζουν προσεκβολές, τις εντερικές λάχνες. Στο λεπτό έντερο
ολοκληρώνεται η πέψη και γίνεται η απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών
της τροφής.

ΛΑΧΝΕΣ

ΒΛΕΝΝΟΓΟΝΟΣ

ΚΥΚΛΟΤΕΡΗΣ ΜΥΙΚΗ
ΥΠΟΒΛΕΝΝΟΓΟΝΙΑ ΣΤΙΒΑΔΑ
ΣΤΙΒΑΔΑ ΕΠΙΜΗΚΗΣ ΜΥΙΚΗ ΣΤΙΒΑΔΑ

ΠΕΡΙΤΟΝΑΙΟ

ΔΩΔΕΚΑΔΑΚΤΥΛΟ

Αποτελεί το πρώτο τμήμα του λεπτού εντέρου το οποίο βρίσκεται σε πολύ στενή σχέση
με το πάγκρεας. Το δωδεκαδάκτυλο ακολουθεί ημικυκλικού σχήματος πορεία,
αρχίζοντας στον πυλωρό, πορεύεται γύρω από την κεφαλή & τον αυχένα του παγκρέατος
& εκβάλλει στη νήστιδα (νηστιδοδωδεκαδακτυλική συμβολή).
Η ονομασία του οφείλεται στο γεγονός ότι συνήθως έχει μήκος όσο είναι το πλάτος
12 δακτύλων (περίπου 25 εκ.).

ΗΠΑΡ

ΧΟΛΗΔΟΧΟΣ ΚΥΣΤΗ

ΔΩΔΕΚΑΔΑΚΤΥΛΟ

ΠΑΓΚΡΕΑΣ

Το δωδεκαδάκτυλο έρχεται σε σχέση προς τα πάνω με

το ήπαρ & τη χοληδόχο κύστη, προς τα δεξιά με το νεφρό
& προς τα κάτω με το εγκάρσιον κόλον & τις εντερικές έλικες

10
 ΔΩΔΕΚΑΔΑΚΤΥΛΟ
Για περιγραφικούς λόγους το
δωδεκαδάκτυλο,διαιρείται σε 4 μοίρες
την άνω (D1) ,
την δεύτερη ή κατιούσα μοίρα (D2),
την τρίτη ή oριζόντια μοίρα (D3) &
την ανιούσα ή τέταρτη μοίρα (D4).

Βολβός
Δωδεκαδακτύλου
(περιοχή συχνής εμφάνισης έλκους)

Κορυφή μείζονος δωδεκαδακτυλικής

θηλής, σημείο εκβολής της ηπατο-
Παγκρεατικής ληκύθου που
σχηματίζεται από τον
Χοληδόχο & παγκρεατικό πόρο
ΝΗΣΤΙΔΟ-
ΔΩΔΕΚΑΔΑΚΤΥΛΙΚΗ
ΚΑΜΠΗ

Μεσεντέρια
Αγγεία

ΔΩΔΕΚΑΔΑΚΤΥΛΟ

Έχει εξαιρετική σημασία γιατί σε αυτό εκβάλλουν ο χοληδόχος & ο παγκρεατικός πόρος.

Μέσα από τους οποίους διοχετεύονται προς το έντερο

δύο απαραίτητα εκκρίματα για την πέψη: το π α γ κ ρ ε α τ
ι κ ό υ γ ρ ό και η χ ο λ ή. Με το πρώτο φέρονται προς το
έντερο πάρα πολλά ένζυμα, που παράγονται από το
π ά γ κ ρ ε α ς, με τα οποία γίνονται οι απαραίτητες
διασπάσεις για την ολοκλήρωση της πεπτικής
διεργασίας. Εκτός όμως από τα ένζυμα, μέσα στο
παγκρεατικό υγρό περιέχεται και σόδα (διττανθρακικό
νάτριο), για την εξουδετέρωση του υδροχλωρικού οξέος
που προέρχεται από το στομάχι, έτσι ώστε το
περιεχόμενο του εντέρου να γίνεται ελαφρά αλκαλικό. Με
νευρικά κυκλώματα, όσο και με ορμονικά μηνύματα,
καθορίζεται, ανάλογα με το είδος της τροφής, το είδος
των ενζύμων που εκκρίνονται, καθώς και το ποσό της
σόδας που χρειάζεται για την εξουδετέρωση του
υδροχλωρικού οξέος και την αλκαλοποίηση του
περιεχομένου.

Στο σημείο όμως αυτό, μαζί με το παγκρεατικό υγρό, εκχύνεται προς το έντερο και η
χολή, που προέρχεται από το συκώτι. Η χολή, αν και δεν περιέχει ένζυμα για την πέψη,
είναι εντελώς απαραίτητη γι' αυτή τη διεργασία, γιατί περιέχει τα χ ο λ ι κ ά άλατα, τα
οποία προκαλούν τη γ α λ α κ τ ω μ α τ ο π ο ί η σ η του λίπους της τροφής, δηλαδή
την κατάτμηση του λίπους σε πολύ μικρά, μικροσκοπικά σταγονίδια. Και χωρίς αυτή τη
διαδικασία, τα λίπη δεν πέπτονται

11
 ΕΛΚΟΣ ΔΩΔΕΚΑΔΑΚΤΥΛΟΥ

Έλκος Δωδεκαδακτύλου
Έχει σχέση με υπερπαραγωγή υδροχλωρικού
Οξέος & συμβαίνει συνήθως σε νεαρούς ή μεσήλικες
άνδρες. Εντοπίζεται στην πρώτη μοίρα του δωδεκαδακτυλικού βολβού
& συχνότερα στην πρόσθια επιφάνεια. Το άγχος αποτελεί κύριο επιβαρυντικό
παράγοντα εμφάνισης του

ΣΤΑΔΙΑ ΠΕΨΗΣ
ΕΝΤΕΡΙΚΗ ΠΕΨΗ
δωδεκαδάκτυλο
Τροφή Υδροχλωρικό οξύ
προεκρριματίνη

Εκκριματίνη
Έκκριση παγκρεατικού
Υγρού (700ml/24ωρο)

λιπάση υδατάνθρακες πρωτεάσες νουκλεάσες

Διασπά τα Αμυλάση, λακτάση Θρυψίνη

γαλακτοποιημένα Ριβονουκλεάσες
Παγκρεατική μαλτάση, Χυμοθρυψίνη δεσοξυριβονουκλεάσες
από τα χολικά άλατα, σουκράση Καρβοξυπεπτιδάσες
λίπη διπεπτιδάσες

ΕΝΤΕΡΙΚΟ ΥΓΡΟ χολή

12
 ΝΗΣΤΙΔΑ & ΕΙΛΕΟΣ
Η νήστιδα αρχίζει από την
ΟΙΣΟΦΑΓΟΣ νηστιδοδωδεκαδακτυλική καμπή & μαζί με τον
ειλεό έχουν μήκος 6 – 7 μέτρα.
Η νήστιδα είναι συχνά κενή, είναι παχύτερη &
ΣΤΟΜΑΧΟΣ με πάρα πολλά αγγεία. Εντοπίζεται συνήθως
ΔΩΔΕΚΑ- στην ομφαλική χώρα, ενώ ο ειλεός
ΔΑΚΤΥΛΟ καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της ηβικής
(υπογάστριας) & της βουβωνικής χώρας.

ΚΟΛΟΝ

ΚΟΛΟΝ
ΣΚΩΛΗΚΟΕΙΔΗΣ
ΑΠΟΦΥΣΗ
ΟΡΘΟ

ΝΗΣΤΙΔΑ Οι κυκλοτερείς πτυχές του βλεννογόνου είναι

ΕΙΛΕΟΣ
μεγάλες & καλά ανεπτυγμένες στο ανώτερο τμήμα
της νήστιδας, ενώ είναι μικρές στο ανώτερο τμήμα
του ειλεού & λείπουν στο τελικό τμήμα του

ΤΟ ΠΑΧΥ ΕΝΤΕΡΟ
Επιπλοικές Αρχίζει από το τέλος του ειλεού από τον
αποφύσεις ΑΡ κολική οποίο χωρίζεται με την ειλεοκολική βαλβίδα.
Εγκάρσιον
κόλον καμπή Έχει μήκος περίπου 1.50 μέτρο & σχηματίζει
μία στεφάνη γύρω από το λεπτό έντερο.

ΔΕ κολική Αποτελείται από το τυφλό, τη σκωληκοειδή

καμπή απόφυση, το κόλον (ανιόν,εγκάρσιο, κατιόν, &
σιγμοειδές) και από το ορθό.
κατιόν
κόλον
Το παχύ έντερο μπορεί να διακριθεί εύκολα
από το λεπτό έντερο χάρις:
Ανιόν
κόλον • στις τρείς παχιές επιμήκεις μυικές ταινίες
του που ονομάζονται κολικές ταινίες,

Κολικές • στις μεταξύ των ταινιών κυψέλες του

Κολική κυψέλες τοιχώματος &
ταινία Σιγμοειδές
τυφλό Σκωληκοειδής κόλον
απόφυση • Στις μικρές προσεκβολές του περιτόναιου
που
είναι γεμάτες λίπος & λέγονται επιπλοικές
αποφύσεις.

13
ΠΑΧΥ ΕΝΤΕΡΟ - ΤΥΦΛΟ
Το τυφλό, είναι το πρωτο τμήμα του παχέος εντέρου, έχει μήκος 8 περίπου εκατοστά
& συνέχεται με το ανιόν κόλον.
Ο ειλεός εκβάλλει στο ανώτερο τμήμα του ενώ η σκωληκοειδής απόφυση εκβάλλει
στο έσω τοίχωμά του περίπου 2,5 εκατοστά κάτω από την ειλεοτυφλική συμβολή.
ΤΥΦΛΟ

ΣΚΩΛΗΚΟΕΙΔΗΣ
ΑΠΟΦΥΣΗ

ΕΙΛΕΟ-ΚΟΛΙΚΗ ΒΑΛΒΙΔΑ

ΠΑΧΥ ΕΝΤΕΡΟ – ΤΥΦΛΟ – ΣΚΩΛΗΚΟΕΙΔΗΣ ΑΠΟΦΥΣΗ

Αποτελεί σωληνώδες όργανο ποικίλου μήκους το οποίο κατά μέσο όρο είναι περίπου
έως οκτώ εκατοστά.
Γενικά εκτός απο το μέγεθος και η θέση της σκωληκοειδούς απόφυσης ποικίλει.
Συνήθως το τυφλό με τη βάση της σκωληκοειδούς απόφυσης βρίσκονται στον ΔΕ
Λαγόνιο βόθρο κάτω από ένα ορισμένο σημείο του κοιλιακού τοιχώματος που περιέγραψε
ο Mac Burney & που βρίσκεται στο έξω τριτημόριο μίας γραμμής που ενώνει τον
ομφαλό με την πρόσθια άνω λαγόνια άκανθα. Τις περισσότερες φορές η σκωληκοειδής
απόφυση πίσω από το τυφλό (οπισθοτυφλική), αλλά μπορεί να βρίσκεται προς τα κάτω
(πυελική), ενώ πιο σπάνια κατευθύνεται προς τα πάνω, μπροστά από το τυφλό ή το
τελικό μέρος του ειλεού.

14
 ΣΚΩΛΗΚΟΕΙΔΕΚΤΟΜΗ

ΠΑΧΥ ΕΝΤΕΡΟ
Το τυφλό προς τα κάτω σχηματίζει μία καμπή προς τα αριστερά, την ηπατική ή δεξιά
Κολική καμπή από την οποία αρχίζει το εγκάρσιο κόλον.
Το εγκάρσιον κόλον έχει περίπου μήκος 50 εκ. & φθάνει αριστερά μέχρι την σπληνική ή
Αριστερή κολική καμπή. Από το σημείο αυτό συνεχίζει προς τα κάτω το κατιόν κόλον
Που έχει μήκος περίπου 25 εκ. Συνέχεια προς τα κάτω είναι το σιγμοειδές που έχει μήκος
40-50 εκ. & σχηματίζει δύο καμπές, πριν μεταπέσει στο τελευταίο μέρος του παχέος
Εντέρου που λέγεται ορθό ή απευθυσμένο.

ΕΓΚΑΡΣΙΟ
ΚΟΛΟΝ
ΚΟΛΙΚΗ
ΗΠΑΤΙΚΗ ΚΑΜΠΗ
ΚΑΜΠΗ

ΚΑΤΙΟΝ
ΑΝΙΟΝ ΚΟΛΟΝ ΚΟΛΟΝ

ΤΥΦΛΟ ΣΙΓΜΟΕΙΔΕΣ
ΚΟΛΟΝ
ΣΚΩΛΗΚΟΕΙΔΗΣ
ΑΠΟΦΥΣΗ ΟΡΘΟ

15
ΠΑΧΥ ΕΝΤΕΡΟ
Γενικά το παχύ έντερο καλύπτεται από περιτόναιο. Σε μερικά όμως μέρη
όπως το ανιόν, το κατιόν, & το απευθυσμένο, η κάλυψη είναι ατελής για
αυτό και στα σημεία αυτά το Έντερο είναι ακίνητο.
Το τυφλό με τη σκωληκοειδή απόφυση, το εγκάρσιο και το σιγμοειδές
καλύπτονται τελείως από περιτόναιο που σχηματίζει μία πτυχή με την
οποία τα μέρη αυτά του παχέος εντέρου κρέμονται από το πίσω τοίχωμα
της κοιλιάς και είναι κινητά.
Το τοίχωμα του παχέος εντέρου από έξω προς τα μέσα αποτελείται από
τον ορογόνο, τον μυικό που αποτελείται από δύο στιβάδες (έξω επιμήκης
που είναι ατελής & αντιπροσωπεύεται από τις τρεις κολικές ταινίες και την
έσω κυκλοτερή), τον υποβλεννογόνιο, τον βλεννογόνο & το επιθήλιο.
ΤΟΙΧΩΜΑ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ

ΕΠΙΘΗΛΙΟ
ΒΛΕΝΝΟΓΟΝΟΣ
ΥΠΟΒΛΕΝΝΟΓΟΝΙΟΣ
ΜΥΙΚΟΣ

ΟΡΟΓΟΝΟΣ

ΟΡΘΟ

Το ορθό έχει μήκος 12-16 εκ. & καταλήγει στον πρωκτό ή πρωκτικό
δακτύλιο που αποτελεί το κάτω στόμιο του εντερικού σωλήνα & βρίσκεται
στο βάθος της μεσο γλουτιαίας σχισμής.
Ο πρωκτικός δακτύλιος περιβάλλεται από δύο σφιγκτήρες τον έσω και τον
έξω.
Ο έσω σφιγκτήρας αποτελείται από λείες μυικές ίνες, ενώ ο έξω
σφιγκτήρας αποτελείται από γραμμωτές ίνες & εξαρτάται από τη βούληση

ΟΡΘΟ

ΕΣΩ ΠΡΩΚΤΙΚΟΣ
ΣΦΙΓΚΤΗΡΑΣ

ΕΞΩ ΠΡΩΚΤΙΚΟΣ
ΣΦΙΓΚΤΗΡΑΣ
ΠΡΩΚΤΟΣ

16
ΤΟ ΠΑΓΚΡΕΑΣ
Το πάγκρεας, είναι επιμήκης 12-15 εκ.,
πεπτικός αδένας. Είναι εξωκρινής &
ΠΑΓΚΡΕΑΣ
ενδοκρινής αδένας. Παράγει το
ΗΠΑΡ παγκρεατικό υγρό (εξωκρινές έκκριμα),
το οποίο διοχετεύει στο δωδεκαδάκτυλο
ΧΟΛΗΔΟΧΟΣ
ΚΥΣΤΗ μέσω του παγκρεατικού πόρου. Επίσης,
παράγει ενδοκρινώς, γλουκαγόνο &
Ινσουλίνη που διοχετεύονται στο αίμα.
ΣΤΟΜΑΧΟΣ

Εντοπίζεται στην επιγάστρια & στην ΑΡ

υποχόνδρια χώρα ενώ το δεξιό τμήμα του
βρίσκεται στο ύψος των Ο1 – Ο3 σπονδύλων.
Ενώ μόνο η μπροστινή πλευρά του
ΚΕΦΑΛΗ ΣΩΜΑ ΟΥΡΑπαγκρέατος καλύπτεται από το περιτόναιο

ΔΩΔΕΚΑ-
ΔΑΚΤΥΛΟ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΚΟΣ ΠΟΡΟΣ

ΑΥΧΕΝΑΣ
ΣΦΙΓΚΤΗΡΑΣ ΤΟΥ
ODDI

ΤΟ ΗΠΑΡ
Αποτελεί τον μεγαλύτερο αδένα του
γαστρεντερικού συστήματος με βάρος περίπου
1,5 κιλό. Επίσης είναι το μεγαλύτερο κοιλιακό
όργανο. Οι λείες επιφάνειές του, βρίσκονται σε
επαφή με το διάφραγμα & με το πρόσθιο
κοιλιακό τοίχωμα.

Το ήπαρ δέχεται φλεβικό αίμα, το οποίο

επιστρέφει από τη γαστρεντερική οδό μέσω της
πυλαίας φλέβας & περιέχει προιόντα της
πέψεως. Εκτός από τις πολλές μεταβολικές του
λειτουργίες, το ήπαρ αποθηκεύει γλυκογόνο &
εκκρίνει χολή. Η χολή αποτελεί σημαντικό
παράγοντα πέψης για τη διάσπαση των λιπών.
Η χολή του ήπατος διοχετεύεται μέσω των
ηπατικών πόρων & του κυστικού πόρου στη
χοληδόχο κύστη όπου & υφίσταται συμπύκνωση
με απορρόφηση του ύδατος.

Όταν ο λιπαρός χυμός διέλθει από τον στόμαχο στο δωδεκαδάκτυλο, παρουσιάζεται έκκριση μίας
ορμόνης της χολοκυστοκινίνης από το ανώτερο τμήμα της γαστρεντερικής οδού. Η ορμόνη
αυτή, προκαλεί συστολή της χοληδόχου κύστης με αποτέλεσμα τη διοχέτευση της συμπυκνωμένης
χολής της χοληδόχου κύστης, στο δωδεκαδάκτυλο, μαζί με τη χολή του ήπατος, η οποία
βρίσκεται ήδη στο χοληδόχο πόρο.

17
ΤΟ ΗΠΑΡ
Το ήπαρ βρίσκεται κυρίως στο δεξιό θόλο του διαφράγματος, αλλά εκτείνεται επίσης
& πέρα από το μέσο επίπεδο & καταλαμβάνει μέρος του αριστερού θόλου του
διαφράγματος. Το υψηλότερο του σημείο βρίσκεται πίσω από τη δεξιά πέμπτη
πλευρά, αμέσως κάτω από τη θηλή. Δηλαδή εντοπίζεται κυρίως στο δεξιό άνω
τεταρτημόριο της κοιλίας όπου καταλαμβάνει ολόκληρο σχεδόν το δεξιό υποχόνδριο,
μέρος του επιγαστρίου & εκτείνεται στο αριστερό υποχόνδριο.

Έχει σχήμα πυραμίδας με τη βάση προς τα δεξιά & την κορυφή αριστερά.
ΔΙΑΦΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ

ΑΡ
ΔΕ ΛΟΒΟΣ
ΛΟΒΟΣ

ΔΡΕΠΑΝΟΕΙΔΗΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ

ΣΠΛΑΧΝΙΚΗ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ

ΤΟ ΗΠΑΡ

ΑΥΛΑΚΑ
ΦΛΕΒΩΔΗΣ ΚΑΤΩ ΚΟΙΛΗΣ ΚΟΙΝΟΣ ΧΟΛΗΦΟΡΟΣ
ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΦΛΕΒΑΣ ΠΟΡΟΣ

ΚΕΡΚΟΦΟΡΟΣ ΛΟΒΟΣ

ΔΕ ΛΟΒΟΣ
ΑΡ ΛΟΒΟΣ

ΚΥΣΤΙΚΗ
ΑΥΛΑΚΑ

ΠΥΛΗ
ΗΠΑΤΟΣ
ΠΥΘΜΕΝΑΣ
ΗΠΑΤΙΚΗ ΠΥΛΑΙΑ ΦΛΕΒΑ
ΧΟΛΗΔΟΧΟΥ
ΑΡΤΗΡΙΑ ΚΥΣΤΗΣ
ΣΤΡΟΓΓΥΛΟΣ
ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ
ΤΕΤΡΑΠΛΕΥΡΟΣ ΛΟΒΟΣ
ΚΥΣΤΙΚΟΣ ΠΟΡΟΣ

18
 ΗΠΑΡ

Το ήπαρ διακρίνεται σε δύο λοβούς, τον δεξιό, που αποτελεί πάνω από το 75% και
τον αριστερό, που αποτελεί το 25% της επιφάνειας του ήπατος. Όλα τα ηπατικά
κύτταρα παράγουν συνεχώς μικρές ποσότητες χολής, η οποία ρέει προς το
δωδεκαδάκτυλο ή προς τη χοληδόχο κύστη, όπου και αποθηκεύεται. Στο ήπαρ
προσέρχεται αίμα από την ηπατική αρτηρία, η οποία επιτελεί τη θρέψη του, και από
την πυλαία φλέβα, η οποία μεταφέρει στο ήπαρ χρήσιμα συστατικά, από τα οποία
το ήπαρ παρασκευάζει τα προϊόντα τα οποία εκκρίνει, όπως η ουρία, το ινωδογόνο,
η προθρομβίνη και άλλες ουσίες. Στο ήπαρ επίσης γίνεται η αποδόμηση του
γλυκογόνου.

ΟΙ ΧΟΛΗΦΟΡΟΙ ΠΟΡΟΙ
Το χοληφόρο σύστημα συνδέεται με το ήπαρ, γιατί η χολή, εκκρίνεται από τα
ηπατικά κύτταρα.
Τα χοληφόρα διακρίνονται σε: ενδο-ηπατικά & εξω-ηπατικά

ΕΝΔΟ-ΗΠΑΤΙΚΑ ΕΞΩ-ΗΠΑΤΙΚΑ
ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΥΝ:
Αρχίζουν από τα χοληφόρα τους ηπατικούς πόρους
τριχοειδή, τα οποία (δεξιό & αριστερό, που σχηματίζονται από την
ενώνονται για να σχηματίσουν ένωση των ενδοηπατικών χοληφόρων)
τους μεσολόβιους χοληφόρους
πόρους. τον κοινό ηπατικό πόρο
(που σχηματίζεται από την ένωση των δύο
ΧΟΛΗΔΟΧΟΣ ΚΥΣΤΗ ΚΟΙΝΟΣ ηπατικών πόρων)
ΗΠΑΤΙΚΟΣ ΠΟΡΟΣ

τη χοληδόχο κύστη
(σάκος στον οποίο αποθηκεύεται &
συμπυκνώνεται η χολή. Την ώρα της πέψης η
χοληδόχος κύστη συσπάται & η χολή από :

τον κυστικό πόρο φθάνει στον

ΧΟΛΗΔ
ΚΥΣΤΙΚΟΣ ΟΧΟΣ χοληδόχο πόρο που καταλήγει στην
ΠΟΡΟΣ ΠΟΡΟΣ δεύτερη δωδεκαδακτυλική μοίρα στο σημείο
εκβολής της ηπατο- παγκρεατικής ληκύθου
αφού ενωθεί με τον παγκρεατικό πόρο.

19
 ΧΟΛΗΔΟΧΟΣ ΚΥΣΤΗΣ
Η χοληδόχος κύστη αποτελεί
σακοειδές όργανο & εντοπίζεται
κατά μήκος του δεξιού χείλους του
ΚΥΣΤΙΚΟΣ ΠΟΡΟΣ
τετράπλευρου λοβού του ήπατος
σε αβαθές εντύπωμα της
ΚΟΙΝΟΣ σπλαχνικής επιφάνειας του το
ΧΟΛΗΔΟΧΟΣ ΗΠΑΤΙΚΟΣ οποίο ονομάζεται κυστικός βόθρος.
ΚΥΣΤΗ ΠΟΡΟΣ Για περιγραφικούε λόγους
ΧΟΛΗΔΟΧΟΣ
διαιρείται σε πυθμένα, σώμα &
ΠΟΡΟΣ αυχένα.

Φυσιολογικά καλύπτεται
ΑΥΧΕΝΑΣ από περιτόναιο η οπίσθια
& η κάτω επιφάνειά της.
ΠΥΘΜΕΝΑΣ Η χοληδόχος κύστη
Περιέχει περίπου 30-60 κ.ε.
χολή
ΣΩΜΑ

ΧΟΛΟΛΙΘΙΑΣΗ

ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΗΜΑ

20
ΛΑΠΑΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΧΟΛΟΚΥΣΤΕΚΤΟΜΗ – ΑΝΟΙΚΤΗ ΧΟΛΟΚΥΣΤΕΚΤΟΜΗ

ΛΑΠΑΡΟΣΚΟΠΙΚΑ
ΕΡΓΑΛΕΙΑ

ΧΟΛΗΔΟΧΟΣ ΚΥΣΤΗ

ΚΑΜΕΡΑ

ΛΑΠΑΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΑΝΟΙΚΤΗ ΧΟΛΟΚΥΣΤΕΚΤΟΜΗ

ΧΟΛΟΚΥΣΤΕΚΤΟΜΗ

ΣΠΛΗΝΑΣ
9η – 11η πλευρά

Ο σπλήνας είναι ένα ευμεγέθες μαλακό

& αγγειοβριθές λεμφικό όργανο το οποίο
βρίσκεται στο αριστερό άνω τεταρτημόριο
της κοιλιακής χώρας.
Ο σπλήνας αντιπροσωπεύει τη μεγαλύτερη
μάζα λεμφικού ιστού.
Βρίσκεται σε επαφή με το οπίσθιο τοίχωμα
του στομάχου & συνδέεται με αυτό
με το μείζον τόξο του μέσω του γαστρο-
σπληνικού συνδέσμου καθώς και με το
αριστερό νεφρό μέσω του σπληνονεφρικού
συνδέσμου,περιβάλλεται πλήρως από το
περιτόναιο. Ο σπλήνας έχει αιμοποιητικές
ικανότητες σε ορισμένες περιστάσεις ενώ
Εντοπίζεται στο αριστερό υποχόνδριο & συμβάλλει στην καταστροφή των γερασμένων
πίσω από το στόμαχο & μπροστά από το Αιμοσφαιρίων και στην άμυνα του οργανισμού.
ανώτερο τμήμα του ΑΡ νεφρού ακόμη χρησιμεύει ως «αποθήκ稻 αίματος.

21