ΓΛΩΣΣΟΜΑΘΕΙΑ

Ορισμός

Γλωσσομάθεια είναι η γνώση μιας ή περισσότερων ξένων γλωσσών (λεξιλόγιο, μεγάλο ποσοστό των
γραμματικών και συντακτικών δομών).

Η σημασία της - Θετικά στοιχεία

⃝   Η γλωσσομάθεια συμβάλλει στην πνευματική καλλιέργεια του ατόμου:

 η μελέτη μιας ξένης γλώσσας δημιουργεί νέους ορίζοντες στον πνευματικό κόσμο. Τα
εκφραστικά μέσα, ο λεξιλογικός πλούτος διευρύνουν το γνωστικό πεδίο και εμπλουτίζουν
τη σκέψη
 παράλληλα, η εκμάθηση  της γραμματικό-συντακτικής δομής μιας άλλης γλώσσας και η
σχετικές ασκήσεις αναπτύσσουν την κριτική ικανότητα του μαθητή.

⃝  Η γνώση ξένων γλωσσών καθίσταται αναγκαία για την αναβάθμιση του μορφωτικού επιπέδου
ενός νέου, γιατί:

 η σύνθεση μιας επιστημονικής εργασίας (όπως η πτυχιακή, η μεταπτυχιακή, η διατριβή

κ.λ.π.) απαιτεί την αξιοποίηση της διεθνούς βιβλιογραφίας.
 η φοίτηση σε πανεπιστημιακά ιδρύματα του εξωτερικού προϋποθέτει την ουσιαστική
γνώση ξένης γλώσσας.
 παράλληλα, η γνώση μιας άλλης γλώσσας παρέχει στον άνθρωπο τη δυνατότητα να
γνωρίσει καλύτερα την εθνική του γλώσσα, με τη συγκριτική εξέταση και τη
συνειδητοποίηση της μοναδικότητας.

⃝  Η γνώση μιας ξένης γλώσσας διευρύνει τις επαγγελματικές δυνατότητες του ατόμου:

 παρέχει στον επαγγελματία τη δυνατότητα να παρακολουθεί σεμινάρια σε διεθνείς

συναντήσεις που αφορούν την πληρέστερη κατάρτιση του στο αντικείμενο της
απασχόλησης του. Ευνοεί την απρόσκοπτη επαγγελματική επαφή και διευρύνει το πλαίσιο
των συναλλαγών, ιδιαίτερα στη σύγχρονη εποχή της παγκοσμιοποίησης.

1
  η επαρκής γνώση μιας ξένης γλώσσας συνιστά αναγκαίο επαγγελματικό εφόδιο, για να
αναλάβει το άτομο μια εργασιακή θέση ή να ανελιχθεί στον τομέα της απασχόλησης του.
 προσφέρει νέες θέσεις εργασίας. Δημιουργεί μια σειρά επαγγελμάτων, όπως δασκάλους
ξένων γλωσσών.
 Αναζήτηση εργασία εκτός εθνικών ορίων.

⃝  Η γλωσσομάθεια ευνοεί τη βαθύτερη επικοινωνία μεταξύ των λαών και διαμορφώνει πνεύμα
οικουμενικής συνείδησης :

 με την άμεση πληροφόρηση αποτρέπεται οποιαδήποτε παραμόρφωση της

πραγματικότητας και διαμορφώνεται μια σφαιρική άποψη, που αντιστοιχεί περισσότερο
στην αλήθεια.
 ο άνθρωπος μπορεί να έχει μια ουσιαστική επαφή με τον τρόπο σκέψης, τη νοοτροπία, την
ευρύτερη κουλτούρα ενός λαού. Η επαφή αυτή τον βοηθά να απαλλαγεί από προκατα-
λήψεις και προϊδεασμούς.
 το άτομο μπορεί να εντρυφήσει στις πτυχές της ιστορίας, της λογοτεχνίας και, ευρύτερα,
του πολιτισμού των άλλων λαών .

⃝  Εμπλουτίζει την αισθητική του με στοιχεία από την καλλιτεχνική δημιουργία των άλλων λαών
και διευρύνει τις ψυχαγωγικές επιλογές, γιατί με την εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας ο άνθρωπος
μπορεί να :

 απολαμβάνει με άμεσο τρόπο -χωρίς την, ενδεχομένως, παραμορφωτική διαμεσολάβηση

του μεταφραστή- την καλλιτεχνική δημιουργία αλλόγλωσσων χωρών (τραγούδι,
κινηματογράφος, λογοτεχνική παραγωγή κ.λ.π.)
 κατανοεί την αισθητική ιδιαιτερότητα του εθνικού πολιτισμού και τα στοιχεία που τον
διαφοροποιούν

⃝  Η γλωσσομάθεια επιδρά ευεργετικά στην ψυχολογία του ανθρώπου:

 τονώνει την αυτοπεποίθηση του η συναίσθηση πως μπορεί, χωρίς συμπλέγματα

κατωτερότητας, να επικοινωνεί και να συναλλάσσεται απρόσκοπτα και ισότιμα με τους
πολίτες άλλων χωρών.

2
  αντιμετωπίζει με μεγαλύτερη αισιοδοξία το επαγγελματικό του μέλλον, γιατί διαθέτει το
εφόδιο μιας ξένης γλώσσας, που θεωρείται απαραίτητο προσόν στο ιδιαίτερα
ανταγωνιστικό εργασιακό περιβάλλον της εποχής μας.

⃝  Η ανάπτυξη του τουρισμού και η καθιέρωση των ταξιδιών ως μέσου ψυχαγωγίας επιβάλλουν τη
γνώση των ξένων γλωσσών, για να είναι δυνατή η επικοινωνία με τους άλλους λαούς.

⃝  Συμβάλλει στην ανάπτυξη της οικονομίας. Επιτρέπει το άνοιγμα των αγορών, τη μεγιστοποίηση
της παραγωγής, τη βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων, λόγω του οικονομικού ανταγωνισμού.
Δημιουργείται μια παγκόσμια αγορά.

⃝  Το άτομο εμπλουτίζει τις αξίες του, προωθεί την ειρήνη και τη δημοκρατία

⃝  Η παγκοσμιοποίηση της ζωής, απαιτεί επιστημονική, επαγγελματική και οικονομική διεθνή

ενημέρωση.

Αρνητικά της γλωσσομάθειας

⃝  Η ανάλωση μεγάλου χρόνου για την εκμάθηση ξένων γλωσσών σε βάρος της καλλιέργειας της
εθνικής γλώσσας.

⃝  Η συμπλεγματική διάθεση που μπορεί να δημιουργηθεί από τις κυριαρχούσες γλώσσες, όπως
είναι σήμερα η αγγλική. Μια τέτοια διάθεση προκαλεί την ξενομανία και το μιμητισμό.

⃝  Ο κίνδυνος αλλοτρίωσης της εγχώριας γλώσσας, όταν σε ορισμένες εκφράσεις υποκαθίσταται

από ξενικούς όρους, ενώ υπάρχουν αντίστοιχοι στη γλώσσα μας.

⃝  Η γλώσσα κάθε λαού είναι φορέας του πολιτισμού του. Επομένως, υπάρχει ο κίνδυνος έμμεσης
και άκριτης/ υποσυνείδητης υιοθέτησης των αξιών, των αντιλήψεων, της νοοτροπίας κ.λ.π. ενός
άλλου πολιτισμού, που μπορεί να οδηγήσει όχι μόνο στη γλωσσική αλλά και στην πολιτιστική
παραμόρφωση μιας χώρας.

3
Η γλωσσομάθεια είναι πιο αναγκαία σε έναν Έλληνα, γιατί :

⃝  Η χώρα μας είναι πληθυσμιακά μικρή.

⃝  Οι Έλληνες ταξιδεύουν συχνά σε ξένες χώρες.

⃝  Η βιβλιογραφία μας δεν είναι αρκετά αναπτυγμένη και, επομένως, ο μελετητής είναι ανάγκη να
χρησιμοποιεί ξένη βιβλιογραφία για την επιστημονική του κατάρτιση.

Για τους ανθρώπους που ζουν και εργάζονται σε ξένη χώρα, η εκμάθηση της γλώσσας της είναι
ιδιαίτερα αναγκαία, γιατί :

ü  Διευκολύνει την εύρεση ή την επιλογή μιας καλύτερης εργασίας.

ü  Βοηθά την ενσωμάτωση τους στη νέα κοινωνική πραγματικότητα.

ü  Ευνοεί την επαφή τους με τον πνευματικό πολιτισμό της ξένης χώρας.

Γλώσσα και Έθνος

«…Γλώσσα και πατρίδα είναι το ίδιο. Να πολεμά κανείς για την πατρίδα του ή για την εθνική του
γλώσσα, ένας είναι ο αγώνας. Πάντα αμύνεται περί πάτρης».

Γ. Ψυχάρη «Το ταξίδι μου»

Κάθε έθνος έχει τα δικά του ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που το διαφοροποιούν από τα άλλα.
Αυτά αποτελούν την εθνική του ταυτότητα. Αν ένα έθνος θέλει να διατηρεί την εθνική του
ανεξαρτησία και την ιδιαίτερη υπόσταση του, πρέπει να διατηρεί τα στοιχεία της εθνικής του
ταυτότητας. Διαφορετικά, η απώλεια των στοιχείων αυτών θα οδηγήσει νομοτελειακά στην
υποτέλεια. Πρωταρχικό στοιχείο εθνικής ταυτότητας είναι, φυσικά, η γλώσσα. Ειδικά για τη χώρα
μας, η διατήρηση και καλλιέργεια της, έχει ιδιαίτερη σημασία, αφού:

 ομιλείται μόνο στην Ελλάδα,

 έχει το δικό της αλφάβητο,
 έχει ιδιαιτερότητα και δε μοιάζει με άλλη.

4
Η γλώσσα, άλλωστε, είναι έκφραση του πολιτισμού μιας χώρας. Όταν λοιπόν αυτή χάνεται ή
αλλοιώνεται, τότε αποκόπτεται κάθε δυνατότητα πρόσβασης στο παρελθόν και στον πολιτισμό μας.
Αυτή εκφράζει τα ήθη, τα έθιμα, η νοοτροπία και η παράδοση ενός τόπου. Είναι εύλογο λοιπόν πως
σε μια εποχή «έμμεσης αποικιοκρατίας», όπου τα οικονομικά εύρωστα κράτη συρρικνώνουν τον
πολιτισμό μιας χώρας με ασθενέστερη οικονομία, η μόνη ίσως δικλείδα ασφαλείας, είναι η
διατήρηση της πολιτιστικής μας ιδιαιτερότητας.

«Όταν αρνείσαι τη γλώσσα σου, αρνείσαι την ψυχή σου και την πατρίδα σου».

Πατρίδα ενός λαού είναι όχι μόνο η επικράτεια του έθνους, ο γεωγραφικός χώρος αλλά
κυρίως ο πολιτισμός του. Σ` αυτόν πρωτεύουσα θέση κατέχει η εθνική γλώσσα. Η γλώσσα εκφράζει
το χαρακτήρα και την πνευματική φυσιογνωμία κάθε λαού. Κάθε λαός αποτυπώνει στη γλώσσα του
τη σκέψη και τη νοοτροπία, τις πνευματικές του κατακτήσεις, δημιουργώντας έτσι Παράδοση και
ιστορική συνέχεια. Γι’ αυτό, εξάλλου, και η γλώσσα ενός λαού δε μένει στάσι μη, αλλά εξελίσσεται,
ανάλογα με τις πολιτιστικές ή άλλες μεταβολές που υφίσταται ο λαός αυτός. Η γλώσσα αποτελεί τον
κύριο παράγοντα συνειδητοποίησης της εθνικής του ταυτότητας. Σε περιόδους κρίσης, η διατήρηση
και καλλιέργεια της γλώσσας αποτελεί παράγοντα επιβίωσης του. Αποτελώντας στοιχείο του εθνικού
πολιτισμού, που διαφοροποιεί ένα έθνος από τα άλλα, και εκφράζοντας την πολιτιστική ιδιαιτερότη-
τα του, ομοψυχοποιεί τα μέλη της κοινότητας. Μέσω της γλώσσας συνειδητοποιούν την καταγωγή,
την κοινή ιστορική πορεία και ιδιοπροσωπία τους ως λαού.