FILIPINO — REVIEWER (1ST QUARTER TEST)

BISYON  WIKA

"Mapabuti ang tao bilang ganap na tao sa
pamamagitan ng pagbibigay ng pinakamataas na
antas ng edukasyon at paghubog sa wastong
kababang-loob at pag-uugali."
- Bahagi ng ating kultura. Koliktibong kaban ng
karanasan ng tao sa tiyak na lugar at panahon na
kanayng kasaysayan.
- Makikilala ng bayan ang kanyang kultura at
matutuhan niya itong angkinin at ipagmalaki.

MISYON  - Kasangkapan ng komunikasyon o

pakikipagtalastasan.
Ang dakilang mithiin, "na mapabuti ang tao
bilang ganap na tao" ay nakasalalay sa - Tagapagdala ng ideya, naiimpluwensiyahan nito
pagkakatatag ng Fatima Medical Science ang ugali ng tao, isip, at damdamin.
Foundation an ng Our Lady of Fatima University,
- Nagbubuklod sa iisang lipunan na may iisang
bilang institusyong pang-edukasyunal na
kultura.
tutulong sa pangkalahatang pagbabago ng mga
kabataang lalake at babae na nararapat - Hindi matatawag ang isang lipunan/grupo ng
magtaglay ng mga tamang kakayahan, mga tao kung walang wikang komon.
kahandaan sa paggawa, mga angkop na
kaugalian at kagalingan pangkaisipan.
KOMUNIKASYON SA WIKA AT KULTURANG
PILIPINO: 
Core Values:
- Masistemang pamamaraan na binubuo ng mga
A: Aspires to do his best / naghahangad na tunog, pasalia man o pasulat.
gawin ang kanyang kakayahan
- Pangunahin at pinaka-elaboreyt na anyo ng
C: Credible and compassionate / simbolikong gawaing pantao.
mapagkakatiwalaan at mahabagin
- May masistemang balangkas (may sinusunod na
H: Hardworking and honorable / masipag at ayos) na sinasalitang tunog na pinipili at isinasa-
marangal ayos sa paraang arbitraryo upang magamit ng
mga taong kabilang sa isang kultura.
I: Inspiration to others / inspirasyon sa iba
E: Efficient, effective, and ethical / mabisa,
epektibo, at kabutihang-asal DALUYAN NG PAGKAKAHULUGAN O PAANO
PINAPADALA ANG WIKA/KOMUNIKASYON:
V: Visionary / may pangarap
1. Tunog: mula sa paligid, kalikasan, at bigkas ng
E: Entrepreneurial, employable, and excellent
tao. (PANOSENTRISMO)
work habits / negosyante, may trabaho, at
2. Simbolo: binubuo ng biswal na larawan, guhit,
mahusay na mga gawi sa trabaho
hugis, at iba pa.
R: Responsible / responsable
3. Kodipikadong pagsulat: Cuneiform-sumerian,
papyrus-egyptian, hieroglyphics-ehipto,
phoenician, griyego, at romano, at sa ating
bayan/bansa ang baybaying tagalog, at buhid ng
mga mangyan ng mindoro.
4. Galaw: ekspresyon ng mukha, kumpas ng
kamay at galaw ng katawan.
5. Kilos: tulad ng pag-awit, pagtulong, pagsayaw,
drama, at iba pa.
TEORYA / PINAGMULAN NG WIKA:   pagtutulungan nagsimula ang wika. Ang ingay na
5. Ding-dong: tunog muna sa bagay na gawa ng
tao (katok, pagdabog, pagpukol) Ang tunog na
ito ay mensaheng nais ipahatid sa tao. Tulad ng
tunog ng doorbell, telepono, serena ng bumbero,
wang wang ng ambulansyaat iba pa.
6. Bow-wow: sa mga huni ng mga hayop at mga
bagay na nagmula sa kapaligiran tulad ng mga
huni na gawa ng mga ibon aso pusa at iba.
Maging ang mga tunog na likha ng kalikasan
tulad ng mabilis na daloy ng tubig, langitngit ng
kawayan at iba pang punong kahoy. Ang mga
tunog na likha ng kalikasan ay ginagagad at
pinaniniwalan pinagmulan ng wika. Ang ilan sa
halimbawa nito ay lagaslas ng agos ng tubig,
ngiyaw ng pusa, aw-aw ng aso at marami pang-
iba. (tunog ng hayop at diyos)
7. Pooh-pooh, ayon sa teoryang ito ang tao ay
nakapagbibitiw ng mga tunog kapag
nakakadama ng matinding damdamin tulad ng
pagkagulat, takot, pagkatuwa, pagkabigla o
pagkagalit.
8. Yam-Yam, ang ating katawan ay
nangangailangan ng tubig, pagkain at ang mga
ito ang dahilan kung bakit may mga tunay na
nagmumula sa loob ng ating katawan hanggang
ito ay sa loob ng ating katawan hanggang ito ay
maging bahagi ng ating wika. Isa sa mga
halimbawa ay ang pagdigha at pagkalam ng
sikmura kapag siya ay nagugutom (Mag atos et al
2008) (dighay, pagkalam ng sikmura)
1. Tarara-boom-de-ay, Nakakabigkas ito ng
mga tunog habang sila ay nagsasagawa ngmga
seremonya o ritwal sa pamamagitan ng pagsigaw
sa mga panalangin, pagsasayaw tulad ng mga
pagsigaw nila habang isinasagawa ang “rain
dance” ng mga Igorot.
2. Sing-Song: tunog ng mga awit at pagsasayaw.
3. Tata: tunog mula sa galaw ng katawan.
(pagkumusta, kaway, iling)
4. Yo-he-ho, sa teoryang ito naniniwala ang mga
mananaliksik na ang sama-samang paggawa o
kanilang nabubuo ang pinagmulan ng wika. (hila
at tulak)
MGA PANGUNAHING BATAYAN SA
PINAGMULAN NG WIKA:
1. Biblikal: ang wika ay bigay ng Panginoon.
2. Natural na ebolusyong pinagmulan: ayon sa
antropologo ang tao ay nasa uri ng hayop,
subalit ang tao ay nilikhang may mataas na antas
ng talino at pag-iisip kaysa sa hayop.
WIKANG PAMBANSA:
Nakasaad sa Saligang Batas ng Biak na Bato
noong 1847 na wikang Tagalog ang gagamiting
opisyal na wika ng pamahalaan Rebulusyunaryo.
Dapat isaalang-alang na Malaki ang pagkakaiba
ng Opisyal na wika at wikang pambansa. Sa mga
transakyon na isinasagawa sa pamahalaan
Opisyal na wika ang ginagamit samantala ang
wikang ginagamit naman ng mga mamamayan
sa kanilang pakikipagugnayan sa kanilang
pamayanan ay tinatawag na wikang pambansa.
Sa Opisyal na wika, hindi lahat ay nakaiintindi
tulad ng paggamit ng wikang pambansa.
4. Arbitraryo: bawat indibidwal ay
nakadedebelop ng sariling katangian sa
pagsasalita. Ito ay depende sa taong magsasalita.
5. Ito ay ginagamit: kasangkapan sa
komunikasyon.
6. Nakabatay sa kultura: iba-iba ang wika sa
daigdig kaya iba-iba rin ang kultura, tradisyon,
paniniwala at pamumuhay.
7. Nagbabago: dinamiko ang wika bunga ng
pagiging malikhain ng mga tao.
ANTAS NG WIKA:
1. Pormal: salitang istandard dahil kinikilala,
tinatanggap, at ginagamit ng higit na karamihan
lalo na sa mga nakapag-aral ng wika.
A.) Pambansa: pangwika o pambarirala na
itinuturo sa mga paaralan. Ito ang mga salitang
ginagamit ng buong bansa. Nauunawaan ng
bawat Pilipino mula apari hanggang jolo.
Ginagamit din ito bilang pangkomunikasyon
pampamahalaan at sa mga paaralan.
B.) Pampanitikan: mga salitang malalalim
masisining na ginagamit sa panulaan ng
manunulat at mga bihasa sa wika.
2. Impormal / Di-pormal: salitang karaniwan,
palasak, pang araw-araw na ginagamit.
A.) Lalawiganin – ito ang mga salitang
ginagamit sa lalawigang sinasakop nito. Tanging
sila lamang ang gumagamit maliban na lamang
sila ay nakakatagpo sa labas ng kanilang
probinsya. Kapuna puna ang kakaibang bigkas at
tono sa bawat salitang kanilang ginagamit tulad
ng mga taga Morong ng Rizal, Batanggas at iba
pang lalawigan sa katagalugan.
B.) Kolokyal: wikang impormal, pang araw-araw
na salita. Pinaiikli. (hal. Nasan- na saan, pano-
paano)
 
C. ) Balbal – ang mga balbal ay mga salitang di
ginagamit ng mga aral na tao. Ito ay tinatawag
na salitang kalye, hindi magandang pakinggan
kaya hindi rin tinatanggap ng mga nakatatanda.
(hal. Ermat, omsim, erpat)
REGISTER NG WIKA:
Ang register ng wika ay tumutukoy sa mga
salitang ginagamit sa iba’t ibang disiplina.
Karaniwan ito ay hindi nauunawaan ng mga
taong hindi kabilang sa lipunang kayang
ginagalawan. Sa register ang kahulugan ng mga
salita ay nagbabago kung hindi siya kabilang sa
lipunang kanyang ginagalawan. Nagkakaroon ng
pagbabago ang register kung naiiba na ang
kausap ng taong gumagamit ng register na nasa
iba’t ibang larangan. Tulad ng mga salitang
ginagamit sa pagbabangko, medisina, negosyo,
military at teknolohiya at iba pa.
BARAYTI NG WIKA:
Ang Barayti ng wika ay ang paggamit ng salita
ayon sa pangangailangan ng tao. Taglay nito ang
pagkakapareho ng kahulugan sa lahat ng
dayalekto ng Pilipino maging sa paraan ng
paggamit nito. Nagkaroon ng Barayti ng Wika
ayon sa pagkakaiba ng bawat indibidwal at ng
grupong kanilang kinabibilangan, interes, lugar
na kanilang kinalalagyan. Halimbawa nito ay
paggamit ng Tagalog sa Morong, Angono,
Marinduque, Batangas, Quezon, Kamaynilaan.
BARAYTI NG WIKA:
1. Dayalekto: wikang kinasanayan/ kinalakihan,
kung ano natutuhan o ginagamit mong wika.
2. Ekolek: wikang pansarili / imbento. (hal. Pag-
iimbento ng mga kabataan- repa;pare, omsim;
mismo) 

DULANG PANRADYO, PAMPELIKULA, AT
TELEBISYON
Ang dula ay isang masining na paraan upang
maibahagi ang anumang papel na kanyang
gagampanan sa ibabaw ng tanghalan.
Naipapahayag din ng dulang panradyo ang tila
isang makatotohanang paksa na mula sa mga
karanasan at mga araw-araw na pangyayari sa
bawat isang mamamayan sa ating lipunan.
Ang dulang panradyo, pampelikula at telebisyon
ay mayroon ding pagkakaiba-iba sapagkat ito ay
ipinapalabas sa entablado upang maibahagi sa
mga manonood. Mayroon itong mga tauhan at
diyalogo na binibigkas at binibiyan ng wastong
salita at intonasyon upang maipabatid ang
mensahe ng may buhay at damdamin na
maiintindihan ng mga manonood.
ANG DULA AY TULAD DIN NG SABAYANG
PAGBIGKAS, MAY ISKRIP, MUSIKA O TUNOG,
AT MGA NAGSASALITA.
PANGALAWANG WIKA:
Pagkatuto gamit ang wikang kanyang natutuhan
na maaaring sa bahay o sa lipunang kanyang
ginagalawan. Ito ay nangangahulugan na ang
wikang ginagamit sa pagkatuto ng isang tao ay
base sa kung ano ang natutuhan niya sa
mundong kanyang ginagalawan na maaari
niyang magamit sa pang araw-araw na
pamumuhay.
TUNGKULIN NG WIKA:

ELEMENTO NG DULA:
1. Iskrip: mahalagang malaman na ang iskrip ang
pinakakaluluwa ng isang dula. Kapag walang
iskrip, hindi magiging maayosang presentasyon
at magiging magulo ang daloy ng kuwento. Sa
pagsulat ng isang iskrip, kailangang malinaw at
nauunawaan ang mensaheng nais iparating sa
mga mambabasa sa pamamagitan ng paggamit
ng simpleng mga pananalita na mabilis
maunawaan ng mga tagapakinig.

2. Musika at tunog: Nakakapagpadagdag din sa

lalong ikawiwili ng isang dulang panradyo ang
musika at tunog. Ang iniiwasan lamang sa
paglalapat nito ay mas mangibabaw ito sa
mismong dula. Ibagay rin sa mismong dayalogo
o damdaming nangingibabaw ang paglalapat ng
musika at tunog. Dapat may “timing” ang
paglalapat nito

3. Mga Magsasalita- Marapat na ang mga

nagsasalita ay mismong ramdam ang ekspresyon
o damdaming namamayani sa mismong dula
habang binabato niyaang bawat linya. Kung
sakaling kulang sa mga magsasalita ay maaari
namang magbago ng boses.Siguraduhin lamang
na hindi ito makakaapekto sa daloy ng kuwento.
GENESIS 11 : 7-9
- ang pinagbatayan gamit ang banal na wika mula sa tore na binanggit mula sa wika.
- inuulat ni Nimrod ang pagtayo ng tore
- pagans temple
- hagdan patungo sa langit
1595 BC mula sa
Bundo-Sagros, iniipon ang kasete (kardunyas) na tinaguriang pinagmulan ng maraming wika ayon sa
babaylon.
Nagmula sa Babel, pinagmulan ng wika ayon sa tore.
Ayon sa Bagong Tipan, kasama ang 12 apostles.
Bumaba ang bolang apoy, nang nandito si Hesus sa sangkalupaan.

AYON SA NEW (teoryang Biblikal) AT OLD TIPAN

labing siyam (19) na siglo
Bumubuo/binubuo ang wika ng 6,000

Bagdag Iraq, kung na saan ang tore ng babaylon

Babaylon, simbolo ng / sa panahon ng mga jewes sa panahong roma.
May dalawang panahon (ang pinagmulan ng wika) ayon sa kasaysayan.
Speaking in tounge: pagpupuri sa Diyos, mga taong nakakapagsalita ng wika na hindi maintindihan.