T.C.

Marmara Üniverstiesi

Eğitim Bilimleri Enstitüsü

Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı

Müzik Öğretmenliği Bilim Dalı

MÜZİK YETENEĞİ ÖLÇME ARAÇLARI

Işıl HÜZMELİ

(Müzik Psikolojisi Dersi Ödevi)

İstanbul, 2018
 İÇİNDEKİLER

Müzik Eğitimi Ölçme Araçları ..........................................................................................1

1. Literatürdeki Müzik Yetenek Testleri..............................................................................2
1. 1. Seashore Müziksel Yetenek Testi..........................................................................2
1. 2. Kwalwasser- Dykema Müzik Testi ........................................................................4
1. 3. Drake Müziksel Başarı ve Müzik Hafızası Testleri.................................................5
1. 4. Oregon Müziksel Ayırt Etme Testi..........................................................................5
1. 5. Gaston Müzikalite Testi..........................................................................................5
1. 6. Bentley Müzikal Yetenek Testi ..............................................................................5
1. 7. Wing Standart Müziksel Zeka Testi ......................................................................6
1. 8. Gordon Müziksel Yetenek Profili...........................................................................6
1. 9. Gordon ilk Düzey Müzik Duyumlama Testi ...........................................................6
1. 10. Gordon Orta Düzey Müzik Duyumsama Testi .....................................................7
1. 11. Conrad Çalgı Yetenek Testi ................................................................................7
1. 12. Merkezi Özel Yetenek Sınavı ..............................................................................7
1. 13. Müziksel Algılama Ölçeği.....................................................................................7

2. İlgili Araştırmalar ...........................................................................................................

2. 1. Sınıf Öğretmenliği ve Müzik Öğretmenliği Öğrencilerinin Müzik Yeteneklerine İlişkin
Özgüvenlerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi.................................................8
2. 2. Müzik Öğretmeni Adaylarının Özel Yetenek Sınavındaki Müziksel İşitme Okuma
Yazma Başarıları ile Akademik Başarıları Arasındaki İlişki.................................................8
2. 3. Müzik Eğitimi Anabilim Dalı Özel Yetenek Sınavını Kazanan Öğrencilerin Ezgi İşitme
ve Ritim İşitme Boyutu Başarı Düzeylerinin İncelenmesi.............................................. 8
2. 4. An Evaluation of Tests of Musical Talent............................................................ 9
2. 5.Testing Musical Ability ...........................................................................................9
2. 6.Müzik Öğretmenliği Programları Kapsamında Özel Yetenek Sınavlarının
Karşılaştırılarak İncelenmesi. ..........................................................................................10

Kaynakça ............................................................................................................................
 MÜZİK YETENEĞİ ÖLÇME ARAÇLARI
Günümüzde yetenek kavramı çeşitli alanlara konu olmakla birlikte farklı tanımlamalarına
rastlanılmaktadır. Genel anlamı ile yetenek “bir işi yapmak ve tamamlamak, herhangi bir şeyi
öğrenmek, ya da bir duruma başarıyla uymak konusunda organizmada bulunan ve doğuştan gelen
güç” olarak tanımlanmaktadır (Oğuzkan, 1993). Yetenek kavramı, bireyin bilgisi ve becerileriyle
ilişkilidir. Her bireyin yeteneği ve düzeyi farklıdır. Yapılan çalışmalarda, yetenek konusunun müzik
alanında araştırılması gereken önemli bir konu olduğu üzerinde durulmaktadır (Sloboda vd., 1994a;
1994b). Çünkü yetenek kavramı, bazılarına göre doğuştan sahip olunan kalıtımsal bir özellik (Freeman
1998; Howe vd., 1998; Zohar, 1998);bazıları içinise, eğitim yolu ile geliştirileceğine inanılan bir
kavramdır (Evans vd., 2000).

Tarman‟a göre bireylerin müziksel işitme-ayrımsama, müziksel okuma-yazma ve müziksel söyleme-

çalma davranışlarının düzeyini saptamak amacıyla kullanılan ölçme aracına müzik yetenek testi denir
(Tarman, 2006, s. 91).

Müziksel yeteneğin farklı boyutlarını ölçen müziksel yetenek testleri, ses aralıklarını ayırt etme, tonal
bellek, ritmik bellek, akor analizi ve müziksel duyarlılık gibi özel becerilere odaklanarak öğrencinin
müzikteki başarı potansiyelini ölçmeyi ifade eder” (Richardson, 1990, s. 2; akt. Avşar, 2014).

Her bireyin bir müzik yeteneği olduğu, sadece yetenekli insan ve deha arasındaki farkı iyi ortaya
çıkarmamız gerektiği önemlidir (Weinberger, 2001; Tao, 2006). Sloboda (1993) için, müziğe anlam
verebilmek müzik yeteneği ile doğrudan ilişkilidir. Say (2002)’a göre müzik yeteneği; “müziğin
etkilerini yaşayarak, müzikal anlatımların fiziksel ve estetik yapı değerleri yönünden algılayıp
değerlendirme gücü ve onu kullanma yetileridir”. Bazı kişiler için ise, müzik yeteneğini belleğe alma,
ritim duygusu, duyarlılık, ses yüksekliklerini ayırt etme, yeniden tanıma ve müzikal işitme olarak;
bazıları ise ritim duygusu, bölgesel işitme, aynı anda tınlayan iki ve daha çok sesi algılayıp çözümleme,
duyduğunu söyleme-çalma ve yaratıcı tasarım olarak açıklamaktadır (Uçan, 1994: 16).

Mesleki müzik öğretim kurumlarında öğrenim görecek olan öğrencilerin seçilebilmesi için, hazır
bulunuşluk düzeyinin ya da giriş davranışlarının/yeteneklerinin ölçülmesi, belirlenmesi
gerekmektedir. İşte bu notada “müzik yetenek testleri” bir ölçme aracı olarak büyük önem
kazanmaktadır (Tarman, 2006, s. 89).
1.LİTERATÜRDEKİ MÜZİK YETENEK TESTLERİ

1.1. Seashore Müziksel Yetenek Testi (Seashore Measures of Musical Talent)

Literatürde en çok bilinen basılı standart müzik yetenek testi, “Seashore Müziksel Yetenek Testi
(Seashore Measures of Musıcal Talent)”dir (Seashore ve Diğerleri,1960). Seashore testi standart
müzik testlerinin en eskisidir ve ilk olarak 1919‟da yayınlanmış, yoğun bir şekilde incelenmiş ve
kullanılmıştır. Amerikalı öncü bir müzik psikolog olan Carl Seashore’un temel çalışmasıdır ve geçerliği,
kullanıcının felsefesine bağlıdır. Set bugün 6 bölüm içermektedir ve bunlar; ses, gürlük, ritim, süre,
tını ve tonal hafızadır. orijinal 1919 versiyonunda yer almayan ritim bölümü 1925‟de eklenmiştir.
Orijinal versiyonda yer alan uyumluluk testi, 1939‟da yapılan kapsamlı bir revizyon çalışmasında

kaldırılmıştır. Her bölümde temel görev işitsel ayrımsamadır (Tarman, 2006, s. 91-92-93-94).
Zaman içinde geliştirilen bu yöntem, ses yüksekliği (sesin ince-kalın oluşunu sesin adıyla belirleme),
ses gürlüğü, ritim, süre, ses rengi ve tonal hafıza parametrelerini içermektedir (Efe, 2006: 18).

Carl Seashore tarafından 1919‟da geliştirilen 1939 ve 1960‟da tekrar incelenip gözden geçirilen
müziksel yetenek ölçüm testinde sadece müziksel algılama kapasitesinin ölçülmesi hedeflenmiştir.
Kimi müzik çevrelerince “müzik ilgisini, estetiği, kas eşgüdümünü ölçemediği için ve müziksel
algılamanın müzik yeteneğinin tamamını ifade edemeyeceği öne sürülerek eleştirilmiştir. Buna
rağmen dünyada en çok kabul gören müzik yetenek testleri arasında yer almıştır (Coşkun, 2008).

The Measurement of Musical Talent

(Müzikal Yeteneklerin Ölçülmesi)

LIST OF MEASUREMENTS ON A SINGER

(Şarkıcıda Ölçüm Listesi)

I. Sensory (ability to hear music). I. Duyusal (müzik dinleme yeteneği).

A. Pitch.

1. Discrimination ("musical ear;" tonal hearing). 1. Ayrımcılık ("müzikal kulak;" tonal işitme).

2. Survey of register. 2. Kayıt araştırması.

3. Tonal range: (a) upper limit, (b) lower limit. 3. Ton aralığı: (a) üst limit, (b) alt limit.

4. Timbre (tone color). 4. Tını (ton rengi).

5. Consonance and dissonance (harmony). 5. Uyum ve uyumsuzluk (armoni).

B. Intensity (loudness). B .Yoğunluk ( Ses Yüksekliği).

1. Sensibility (hearing-ability). 1. Duyarlılık (işitme yeteneği).

2. Discrimination (capacity for intellectual use). 2. Ayırımcılık (entelektüel kullanım kapasite)

C. Time. C. Zaman
 1. Sense of time. 1. Zaman duygusu

2. Sense of rhythm 2. Ritim duygusu

II. Motor (ability to sing). II. Motor (Şarkı Söyleme)

A. Pitch.

1. Striking a tone. 1. Çarpıcı bir ton.

2. Varying a tone. 2. Değiştirilmiş bir ton.

3. Singing intervals. 3. Şarkı aralıkları.

4. Sustaining a tone. 4. Bir tonu sürdürmek.

5. Registers. 5. Kayıtlar.

6. Timbre: (a) purity, (b) richness, 6. Tını: (a) Saflık, (b) Zenginlik

(c) mellowness, (d) clear ness, (e) flexibility. (c) yumuşaklık, (d) açıklık, (e) esneklik

7. Plasticity: curves of learning. 7. Plastisite: Öğrenme Eğrileri.

B. Intensity B. Yoğunluk

1. Natural strength and volume of voice. 1. Doğal güç ve ses hacmi.

2. Voluntary control. 2. Gönüllü kontrol.

C. Time.

1. Motor ability. 1. Motor kabiliyeti

2. Transition and attack. 2. Geçiş ve saldırı.

3. Singing in time. 3. Zamanında şarkı söylemek.

4. Singing in rhythm. 4. Ritimde şarkı söylemek.

III. Associational (ability to imagine, III. Dernek (hayal etme, hatırlama

remember and think in music). ve müzikte düşünme).

A. Imagery A. Görüntü

1. Type. 1. Tür
 2. Role of auditory and motor images. 2. İşitsel ve motor görüntülerin rolü.

B. Memory B. Bellek

1. Memory span. 1. Bellek açıklığı

2. Retention. 2. Tutma

3. Redintegration. 3. Kırmızı entegrasyon

C. Ideation C. Fikir

1. Association type and musical content. 1. Birliktelik? Türü ve müzikal içerik

2. Musical grasp. 2. Müzikal kavrayış

3. Creative imagination. 3. Yaratıcı hayal gücü

4. Plasticity: curves of learning. 4. Plastisite: öğrenme eğrileri

The Musical Quarterly

IV. Affective (ability to feel music) IV. Duygusal (müzik hissetme yeteneği)

A. Likes and dislikes: character of musical appeal A. Beğenilen ve beğenilmeyen şeyler:

1. Pitch, timbre, melody and harmony 1. Uyum, tını, melodi ve armoni

2. Intensity and volume 2. Yoğunluk ve hacim

3. Time and rhythm 3. Zaman ve ritim

B. Emotional reaction to music B. Müziğe duygusal tepki

C. Power of aesthetic interpretation in singing C. Şarkıda estetik yorumlama gücü

(Seashore, 1915)

1. 2. Kwalwasser- Dykema Müzik Testi

19 Amerikalı Peter William Dykema ve Jacob Kwalwasser tarafından geliştirilen Kwalwasser – Dykema
Müzik Testi tek sesler, kısa piyano melodileri, ritmik kalıplardan oluşur ve 4-6. sınıflar için uygulanan
bir yetenek testidir.
 1. 3. Drake Müziksel Başarı ve Müzik Hafızası Testleri

Drake müziksel başarı ve müzik hafızası testleri, müzik dersleri ve müzik okullarında başarılı bir kariyer
için öğrencilerin müzik yeteneğini ölçmek üzere tasarlanmıştır.

Drake’nin oluturduğu bu testte müziksel hafıza ve ritim hakimdir. 8 yaş ve yetişkinlere uygulanır.
Uygulama süresi müzik eğitimi alan öğrencilere 30-40 dakika, müzik eğitimi almayan örencilere 70-80
dakikadır (Yayla,?)

1. 4. Oregon Müziksel Ayırt Etme Testi (Oregon Musical Discriminative Test)

Test 1935 yılında Henver tarafından geliştirilmiştir. Bu testte, bir ezgi iki kez çalınmaktadır. İkinci
çalınışında ritim, armoni veya ezgide değişiklik yapılarak uygulanmaktadır. Denekten orijinal ezginin
hangisi olduğunu ve nelerin değiştiğini bilmesi istenmektedir. (Yayla, 2003; Coşkun, 2008).

Oregon testii müzik takdirini değerlendirmek, ve müzikal pasajlardaki değişiklikleri tanımak amacıyla
geliştirilmiştir. Aynı klasik ezgi değiştirilerek deneklere sorulmuştur (Critchley; Henson, 1977).

1. 5. Gaston Müzikalite Testi (Gaston’s Musicalite Test)

Gaston’un Müzikalite Testi 4-12 ya gurubuna uygulanan E. T. Gaston’un testleri seslerle ilgili
ölçümlerin yanı sıra müzikle ilgilenme sorularını da içerir. Uygulama süresi 25-35 dakikadır. (Yayla

“Gaston’un Müzikalite Testi”, 4-12 yaş grubuna uygulanmaktadır. Müzikle ilgilenme sorularını ve
testlerle ilgili ölçümleri içermektedir. Uygulama süresi 25-35 dakikadır.(Coşkun,2008)

1. 6. Bentley Müzikal Yetenek Testi (Measures of Musical Abilities)

Bir İngil iz testi olan Müziksel Yetenek Testi Bentley tarafından 1966 yılında yazarın 4 varsayımı
üzerine kurulmuştur. Bentley‟in bu varsayımları aşağıdaki gibidir:

* Müzik temel olarak notalarla ifade edilir.

*Ses ve süre bilgisinin ayrıntılı anımsanabilmesi melodinin algılanması için gereklidir.

* İyi entonasyon (perdeli çalgılar dışında) yarımtondan az farkların ayrımsanmasını gerektirir.

*Kişinin orkestraya katkısını değerlendirmek için akorları bilmesi gereklidir. (Tarman, 2006, s. 95-96-
97; Akt: Avşar, 2014.).

“Bentley Testi”, 7 yaş altı çocuklar için tasarlanmıştır. Test tizlik-peslik ayrımı, ses hafızası, akor analizi,
ritmik hafıza adı altında dört bölümden oluşmaktadır. Ortalama uygulama süresi 21 dakikadır.
“Başlangıç / Orta / İleri Müzik düzeyi Müziksel İşitme Ölçümleri Testleri”nden, başlangıç Düzeyde test,
40” ar soruluk tonal ve ritim belirleme testini içerir. Testler elektronik seslerden oluşmuştur ancak
ritim testindeki seslerin frekansı aynıdır. Burada yapılması gereken işlem verilen iki sesin aynı ya da
farklı olduğunu söylemektir. Orta ve ileri düzey testleri, başlangıç düzeyinde yüksek ortalama alan
çocuklar arsında ayrım yapabilmek amacıyla tasarlanmıştır. Çalgı çalma yeteneğini ölçen testlerden
“Basit Ritim ve Ses yüksekliği Testi”, ritmi ve ses yüksekliklerini tanıma bölümlerinden oluşmuştur.
(Yüksel& Tufan, 2012).
 1. 7. Wing Standart Müziksel Zeka Testi (Standart Test of Musıcal İntelligence)

Wing tarafından 1961 yılında geliştirilen Standart Müziksel Zeka Testi, Seashore Seti ile koyu bir zıtlık
içindedir. Tanınan bir müzik psikoloğu olan İngiliz Wing, eski bir faktör analizi çalışmasında (1941),
müziksel öğrenmenin her alanında kullanabilecek genel müzik becerisi faktörünü bulmuş ve buna
inanmıştır. Wing testinde uyarıcılar (sesler) piyano tonu olduğu ve kısa ezgiler ile akorlar içerdiği için
Seashore‟dan daha “müziksel” olarak kabul edilir. Testin yedi tane alt testi vardır. Bu testler; akor
analizi, ses yüksekliği, ritmik vurgu, armonizasyon, gürlük ve cümlemeledir. Testin uygulama süresi
50-60 dakikadır. Ayrıca bu testin Alman ve Fransız basımlarında görme engelliler için olanları da
mevcuttur ( Kumova, 2011; Yüksel& Tufan, 2012; Avşar, 2014).

1. 8. Gordon Müziksel Yetenek Pofili (Musical Aptitude Profile “MAP”)

Çağdaş bir Amerikan müzik eğitimcisi olan Edwin Gordon (1965), en kapsamlı müziksel yetenek
ölçütlerinden oluşan Müziksel Yetenek Profili’ni (Müsical Aptitude Profile-MAP) yaratmıştır. Test el
kitabı hemen her şeyi kapsar, 4. sınıftan 12. Sınıfa kadar çocuklar için farklı birleşimleri ve tercihli
çocuklar için de standartları vardır. El kitabı güvenirlik ve geçerlik için geniş bilgiler ile MAP‟ın
gelişiminin detaylı bir tarihçesini içerir. 1960‟ların ortalarından 70‟lerin ortalarına kadar “Müzik
Eğitiminde Araştırma Dergisi (Journal of Reserch in Musical Education)” sayılarında da görülebileceği
gibi test hakkında geniş araştırmalar yapılmıştır. Setin altında, tercihler kadar müziksel değişimler ve
süslemelere duyarlılık kavramı da yatar. Denek pek çok “müziksel” karar almak zorundaysa da bunlar,
formal müzik eğitimi gerektirmeyecek kadar geneldir. Benzerliği saptamak, bir farkı ya da tercihi
detay vermeden bildirmek yeterli değildir. MAP üç ana bölüm içerir. “Tonal Canlandırma”, “Ritimsel
Canlandırma” ve “Müziksel Duyarlılık” (Tarman, 2006, Akt. Avşar, 2014).

Testin temelinde iki ezgi bulunmaktadır. Uygulama yapılan kişi yaylı çalgıyla çalınarak hazırlanan bu
ezgileri ritim betimleme, tonal betimleme, müziksel duyarlılık kısımlarında tartmaktadır. Test yaklaşık
iki saattir ve üç oturumda uygulanmaktadır (Kumova, 2011)

1. 9. Gordon İlk Düzey Müzik Duyumlama Testi (Primary Measures of Music Audation
“PMMA)

Seashore, Wing ve Gordon MAP testleri genellikle 4-12 sınıf arası için hazırlanmıştır ve yetişkinlere de
uygulanabilir. Bentley‟in seti ise 7 yaşına kadar olan çocuklar için standartlar sağlar. Gordon‟un
(1979) İlk Düzey-Müzik Duyumsama Testi (Primary Measures of Music Audation-PMMA) ise kreş
çağından (4-6) yaş 3. sınıfa kadar olan çocuklar içindir. Gordon müzik yeteneğin 4. sınıfa kadar
“denge”ye ulaşmayacağına inanır, bu nedenle “ilk izlenim” ve “içgüdüsel tepki” testleri gereklidir.

Tartışmalı bir terim olan “duyumsama” fiziksel varlığı olmaksızın müziksel sesleri yaratma ve
anımsama anlamında kullanılmaktadır. Gerçekten müziğe kulak verildiği zaman, kişi daha önce
duymuş olduğu müzikleri “duyumsayarak” karşılaştırma yapar. PMMA çocuktan iç kapasitesi ile
erken ve formal olmayan müziksel deneyimlerinin birleşimine bağlı olduğu düşünülen “duyumsama
becerileri” doğrultusunda, ilk duyumsal izlenimleriyle tepki göstermesini ya da yanıtlamasını
istenmesi üzerine yapılandırılmıştır. Bir çocuk müzik ile bebeklik aşamasında tanıştığından,
“duyumsama” nın bir temeli vardır ve yeni bir müziksel deneyim eskilere ya benzer ya da benzemez.
PMMA, her birinde 40 soru olan bir tonal bir de ritim testi içerir. Tonal test eş süreli elektronik
seslerden oluşan motifler içerir. Ritim testinin elektronik sesleri aynı frekansta kalır (Tarman, 2006).

1. 10. Gordon Orta Düzey-Müzik Duyumsama Testi (İntermadiate Measures of Music

Audation “IMMA”)

PMMA‟nın geliştirilmiş bir versiyonudur ve birleşik PMMA ve alt testlerinden yüksek ortalamaya
(%80 ve üzeri) ulaşabilen çocuklar arasında ayrım yapabilmek için geliştirilmiştir. IMMA kreş-üçüncü
sınıflardan çok 1-4 sınıfları hedeflemiştir. IMMA, PMMA‟dan daha gelişmiş; ama MAP‟den daha az
gelişmiş olarak yapılandırılmıştır. IMMA her biri 40 çift içeren Tonal ve Ritim testlerinden oluşur
(Tarman, 2006; Akt: Avşar, 2014).

1. 11. Conrad Çalgı Yetenek Testi (Conrad Instrument Ability Test)

Conrad Çalgı Yetenek Testi, ses yüksekliği, tempo, ritim, armoni, ton tanıma bölümlerinden
oluşmakta ve öğrencilerin enstrüman kullanımını etkileyecek çene, el, kol şekillerinin göz önünde
bulundurulmasını içermektedir. (Atak Yayla, 2003).

1. 12. Merkezi Özel Yetenek Sınavı (MÖZYES)

Türkiye’de gerek yüksek öğretim ve gerekse orta öğretim düzeyinde mesleki müzik eğitimi veren
birçok kurum bulunmaktadır. Bu kurumların başlıcaları; eğitim fakültelerinin müzik öğretmenliği ana
bilim dalları, konservatuarlar, müzik ve sahne sanatları fakülteleri ile Anadolu güzel sanatlar
liseleridir. Mesleki müzik eğitimi veren bu kurumların tümünün ortak özelliği ise, girişte yapılan bir
müzik yetenek testi (MYT) ile öğrenci alıyor olmalarıdır. MYT, uygulama bakımından ele alındığında
geçmişten günümüze bir tek farklılık vardır ki o da 1994-1995 ve 1995-1996 öğretim yıllarında sadece
iki kez uygulanan ve bir daha uygulanmayan Merkezi Özel Yetenek Sınavıdır (MÖZYES). Bu sınav,
geleneksel yöntemden çok farklı biçimde hazırlanmış, uygulanmış ve sonuçlandırılmıştır. Öğrenci
Seçme Yerleştirme Merkezi ile Gazi Üniversite Müzik Bölümü‟nün iş birliğiyle tasarlanan ve yine iki
kurumun eş güdümüyle yürütülen bu sınavın, uygulama bakımından yabancı literatürde söz edilen
müzik yetenek testlerine benzer yönleri olduğu bilinmektedir. MYT, yoklanan temel boyutlar
bakımından ele alındığında ise çoğu testin “müziksel işitme-algılama”, “müziksel okuma-yazma”,
“müziksel söyleme” ve “müziksel çalma” alt testlerinden oluştuğu görülmektedir. Her kurum, bu
temel boyutları saptamak bakımından kendine özgü bir test uygulamaktadır (Tarman, 2006, s.101-
102).

1. 13. Müziksel Algılama Ölçeği

Müziksel algılama ölçeği, 2003 yılında Gazi Üniversitesi’nde doktora tezi olarak Ayşegül Atak Yayla
tarafından geliştirilmiştir. Bu ölçekte müziksel işitme 4, gürlük, ritim tempo 1, ezgisel bellek 3
kısımdan ibarettir. Öğrenciler sorulara sabit ses kaynağından verilen hazırlanmış test sorularına cevap
anahtarlarına doğru cevabı işaretlemek suretiyle cevap vermektedirler. Puanlama sisteminde her
soru bir puan olarak düşünülmüştür. Bilgi içermeyip müziksel algılamayı ölçmeyi amaçlayan testin
uygulama süresi açıklamalarla beraber 45 dakikadır
Müziksel İşitme

Müziksel algılama testinin müziksel işitme alanına ait sorular öğrencilerin akor, aralık ve ritimleri
başarma derecelerine göre hazırlanmıştır.

Müziksel işitme 40 sorudan ve A-B-C-D olmak üzere dört bölümden oluşmaktadır. Adaydan, “A” da
aynı anda çalınan iki sesten hangisinin ikinci çalınışında değiştirildiği, “B” de aynı anda çalınan üç
sesten hangisinin ikinci çalındığında değiştirildiği, “C” de aynı anda çalınan dört sesten hangisinin
ikinci çalınışında eksiltildiği, “D” de ise çalınan ses kümesinin kaç sesten oluştuğunu işaretlemesi
istenmiştir. A, B ve C bölümünde sesler pestten tize doğru 1,2,3 olarak isimlendirilmiştir.

Gürlük

Testin diğer bölümlerinden olan “gürlük”, 10 sorudan oluşmaktadır. Burada adaydan istenen aynı
frekansta çalınan dört sesin kuvvetliden hafife doğru sıralanmış şeklini cevap kağıdına
işaretlemeleridir.

Ritim

Cevap kağıdının diğer yüzünde ritim, tempo ve ezgisel bellek bölümleri bulunmaktadır. Ritim
bölümünde 10 soru vardır. Adaydan beklenen kısa aralıklarla çalınan iki ritmin birbiriyle aynı yada
farklı olup olmadığını algıamasıdır.

Tempo

Tempo testi de 10 sorudur. Adayın birbirini kısa aralıklarla izleyen iki ritim kümesinden birinci çalınan
ritmin temposu ikinci çalınan ritme göre hızlı, yavaş ya da aynı olup olmadığını işaretlemesi
gerekmektedir.

Ezgisel Bellek

Ezgisel bellek 30 soru ve üç bölümden oluşmuştur. “A”da beş sesten oluşan ezgi kümesinin ikinci
çalınışında hangi sırada çalınan sesinin değiştiğini bulması, “B”de çalınan ses kümesinin pesten tize
doğru sıralanmış şeklini işaretlemesi, “C”de birbirini kısa aralıklarla izleyen ezgi kümeleri aynı ya da
farklı olup olmadığını, farklıysa ne yönden farklı olduğunu işaretlemesi istenmiştir.

Testin Uygulanması

2003 yılında geliştirilen müziksel algılama testi, İstanbul Teknik Üniversitesi Türk Musikisi Devlet
Konservatuvarı Yönetim Kurulu tarafından 2009-2010 öğretim yılı giriş yetenek sınavlarında merkezi
eleme sınavı olarak kullanılmasına karar verilmiştir. Deneme sınavı temmuz 2009’da, eleme sınavı da
19 Ağustos 2009’ da gerçekleştirilmiştir.
2.İLGİLİ ARAŞTIRMALAR

2 .1. Sınıf Öğretmenliği ve Müzik Öğretmenliği Öğrencilerinin Müzik Yeteneklerine İlişkin

Özgüvenlerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

E- Journal of New World Sciences ( E- Yeni DünyaBilimleri Akademisi Dergisi) 2015 yılı Temmuz
sayısında yayımlanan bu çalışmada, öğretmen adaylarının müzik yeteneklerine ilişkin özgüven
inançları çeşitli değişkenler açısından araştırılmıştır. Araştırmanın örneklemini, bir üniversitenin Sınıf
Öğretmenliği Anabilim Dalı’nda öğrenim gören 164 öğretmen adayı ile müzik öğretmenliği Anabilim
Dalında öğrenim gören 72 öğretmen adayı olmak üzere toplam 236 öğretmen adayı oluşturmaktadır.
Çalışmada, veriler Özmenteş (2005) tarafından geliştirilen “Müzik Yeteneğine İlişkin Özgüven Ölçeği”
ile toplanmış veriler SPSS paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda, öğretmen
adaylarının müzik yeteneklerine ilişkin özgüven düzeyleri cinsiyetlerine göre anlamlı farklılık
göstermediği; sınıflarına, öğrenim gördükleri bölümlere, yaşlarına ve akademik başarılarına göre ise
anlamlı farklılıklar gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır.

2. 2. Müzik Öğretmenliği Adaylarının Özel Yetenek Sınavındaki Müziksel İşitme Okuma Yazma
Başarıları ile Akademik Başarıları Arasındaki İlişki

2014 yılında Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü’nde yüksek lisans tezi olarak geliştirilen
b u araştırma, Müzik Öğretmenliği Ana Bilim Dalı‟nda öğrenim gören öğrencilerin MİOY dersindeki
dikte-deşifre başarıları ile MÖYS‟ndaki dikte-deşifre başarıları arasındaki ilişki ve cinsiyet, sınıf
değişkenleri arasındaki farkı ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2013-
2014 öğretim yılında M. Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik
Öğretmenliği Ana Bilim Dalı„nda öğrenim gören toplam 57 öğrenci oluşturmuştur. Cinsiyet dağılımına
göre 18‟i erkek, 39‟u kız; sınıf dağılımına göre 31‟i 2. sınıf öğrencisi, 26‟sı 3. sınıf öğrencisidir. Tarama
modelinde yapılan bu araştırmada istenen bilgilere ait veriler, MÖYS ile MİOY sınavındaki melodik
dikte-çok sesli-melodik deşifre dikte kısımlarından alınmıştır. Verilerin çözümlenmesinde ilişkiyi
sınamak için Pearson Korelasyon Analizi; farklılığı sınamak için Mann Whitney-U Testi kullanılmıştır.
Araştırma sonucunda öğrencilerin MÖYS çok sesli dikte ve melodik deşifre başarı puanları ile MÖYS
çok sesli dikte ve melodik deşifre başarı puanları arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki gözlenmiş
olup, MÖYS melodik dikte başarı puanları ile MİOY melodik dikte başarı puanları arasında anlamlı bir
ilişkinin olmadığı görülmüştür. MİOY melodik dikte-çok sesli dikte-deşifre başarılarında sınıf
değişkenine göre 2. sınıfın lehine anlamlı bir farklılık gözlenmiş olup, cinsiyet değişkenine göre anlamlı
bir farklılık görülmemiştir.

2. 3. Müzik Eğitimi Anabilim Dalı Özel Yetenek Sınavını Kazanan Öğrencilerin Ezgi İşitme ve
Ritim İşitme Boyutu Başarı Düzeylerinin İncelenmesi

Gözde Coşkun Yüksel ve Prof. Selmin Tufan tarafından hazırlanarak 2012 yılında İdil Dergisinde
yayımlanan bu araştırma Araştırmada, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Müzik Eğitimi Anabilim
Dalı 2007–2008 Eğitim-Öğretim Yılı Özel Yetenek Sınavını kazanan öğrencilerin ezgi işitme ve ritim
işitme boyutu başarı düzeyleri incelenmiştir. Araştırmanın evrenini, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim
Fakültesi Müzik Eğitimi Anabilim Dalı 2007-2008 eğitim-öğretim yılı özel yetenek sınavının ilk
aşamasını geçen 259 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise Gazi Üniversitesi Müzik
Öğretmenliği Anabilim dalı özel yetenek sınavını kazanan 47 öğrenci ve özel yetenek sınavının çok
sesli işitme, ezgi ve ritim işitme boyutunda görev alan 3 öğretim üyesi oluşturmaktadır. Bu araştırma
kapsamında, özel yetenek sınavını kazanan öğrencilerin başarı puanları, frekans ve yüzde kullanılarak
tablolaştırılmış, ezgi işitme ve ritim işitme becerisinin geliştirilebilirliği ile ilgili olarak uzman görüşleri
alınmış ve görüşlere içerik analizi uygulanmıştır. Araştırma sonucunda, elde edilen bulgulara dayalı
olarak, öğrencilerin, sınavın 8 ölçülük ezgi işitme boyutunda, , en az 1 ölçü, en fazla 5 ölçüyü
tekrarlayabildikleri, 8 ölçülük ritim işitme boyutunda en az 2 en fazla 6 ölçüyü tekrarlayabildikleri
görülmüştür. Her iki boyutta da 8 ölçünün tamamını veren öğrenciye rastlanmamıştır. Araştırmada
uygulanan görüşme yöntemine dayalı bulgulardan elde edilen sonuç ezgi ve ritimsel belleğin küçük
yaşlardan başlanarak geliştirilebileceği yönündedir.

2.4. An Evaluation of Tests of Musical Talent (Müzik Yetenek Testlerinin Değerlendirilmesi)

1937 yılında Kansas Öğretmen Okulu’nda Yüksek Lisans Tezi olarak kabul edilen bu çalışmada,
problem, hangi testlerin ilkokul Amaçları için en güvenilir ve yararlı olduğunu keşfetme ve müzik
yeteneğinin test edilmesinden oluşmaktadır.
Soruna ilişkin literatürün gözden geçirilmesinde, farklı bakış açılarının adil bir şekilde sunulması,
seçkin testlerin kanıtlarının özetlenmesi, ilgili soruların olası çözümü için çelişkili kanıtların analiz
edilmesi ve en iyi seçim için kriterler oluşturulması amaçlanmıştır. Daha fazla kanıt için, Parsons,
Kansas okullarında ikiden altıya kadar binden fazla çocuğa dört yeni seçilmiş testi uyguladı. Testlerin
üçünden elde edilen sonuçların sadece kısa bir özeti verilmiştir, ancak diğer testin istatistiksel
saptamalarından (Kwalwasser-Dykema Müzik Testleri) bazı önemli sonuçları özetlemek için daha fazla
alan verilmiştir.

Kwalwasser-Dykema testlerinden en güvenilir testlerin hangileri olduğunu görmek için üç yeni

yaklaşım kullanıldı. İlk yaklaşım, pildeki on testin her biri için farklı araştırmacılar tarafından bildirilen
tüm güvenilirlik katsayılarının analizidir. İkinci yaklaşım, farklı yaşlar, sınıflar, milletler ve ırklar için on
dört takımın bir araya getirilmesini içeriyordu. * Bu ortalamalar analiz edildi ve on beş farklı Parsons
okulundan elde edilen sonuçlarla karşılaştırıldı.Üçüncü yaklaşım, pilin her bir testi üzerinde yapılan
ham puanların ve diğer testlerin veya test bölümlerinin KwaIwasser-Dykema Müzik Testlerinin tüm
testleri üzerinde yapılan toplam puanların tahmini olduğunu doğrulayan bir çalışmadır.

Üçüncü yaklaşımda amaç, sadece testlerin güvenilirliği ile ilgili kanıtları bulmak değil, aynı zamanda
ilkokul çocuklarının müzik yetenekleri hakkında en çok bilgiyi hangi kısa testlerin verdiğini bulmaktı.
Bu çalışmada kullanılan müzik yeteneğinin ölçütü, bir bireyin müzik yeteneğinin kendi mevcut indeksi
olduğu varsayılan toplam puanlar veya en azından bir kişinin müzikal olarak sınıflandırılması gereken
çeyreğin tespit edilmesinde en pratik yöntemdi.

2.5. Testing Musical Abilty (Müziksel Yetenek Testi)

2012 yılında yayımlanan bu makalede bu makalede, kendi aralarında yetenekli müzisyen olan kişiler
tarafından geliştirilmiş çeşitli müzikal yetenekleri yorumlanmaktadır. Avrupa'da doktorasını elde eden
Amerikalı bir Amerikalı olan Raleigh M. Drake'in yaklaşımına özel bir vurgu yapıldı, ancak 20. yüzyılın
başlarında en çok kullanılan Amerikan müzikal ustalık anlayışına karşı çıktı. Drake ayrıca, “özel
yetenekler” in altında yatan sorunu göz önünde bulundurarak birkaç erken ve seçkin Amerikan
psikologu ile etkileşime girmiştir. Drake'in bilimsel katkıları, hem 20. yüzyılın başlarında bazı müzik
yetenekleri kavramları ile hem de bu yeteneğin diğer araştırmaları üzerinde ileriye dönük bir etki ile
ilişkili olarak değerlendirilmektedir.

2.6. Müzik Öğretmenliği Programları Kapsamında Özel Yetenek Sınavlarının Karşılaştırılarak

İncelenmesi

Bu çalışma 2012 yılında Gazi Üniversitesi Eğitim dergisinde yayımlanmıştır. Ülkemizde yükseköğrenim
kurumlarına öğrenci seçimi Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından,
Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS) ve Lisans Yerleştirme Sınavı (LYS) olmak üzere iki aşamalı merkezi
bir sınavla yapılmaktadır. Bunun yanı sıra müzik öğretmenliği lisans programlarına öğrenci seçimi,
diğer programlardan farklı olarak, YGS ile birlikte “Özel Yetenek Sınavı” (ÖYS) adıyla, ilgili
üniversitelerin merkezi olmayan yetenek sınavları ile gerçekleştirilmektedir. Müzik öğretmenliği lisans
programı özel yetenek sınavları üniversiteler arasında farklı uygulamaları içermektedir. Bu
araştırmada, üniversitelerin özel yetenek sınavlarının karşılaştırılarak incelenmesi esas alınmıştır.
Veriler, özel yetenek sınavı kılavuzları ve internet siteleri incelenerek elde edilmiş, ilgililerle
görüşmeler yapılmıştır. Elde edilen veriler temel istatistiksel yöntemlerle tablolaştırılarak
değerlendirilmiştir. Yapılan analiz sonucunda, özel yetenek sınavlarında uygulama biçimi bakımından
önemli farklılıklar olduğu ve sınavı oluşturan boyutların değerlendirilmesinde benimsenen yöntemin
özel yetenek sınavı başarı puanlarını önemli ölçüde etkileyebileceği belirlenmiştir.
Kaynakça

AVŞAR, Mustafa (2014). Müzik Öğretmenliği Adaylarının Özel Yetenek Sınavındaki Müziksel İşitme
Okuma Yazma Başarıları ile Akademik Başarıları Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi, Marmara
Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Müzik Öğretmenliği Bilim Dalı, İstanbul.

MCLEICH, John (1950). The Validation of Seashore’s Measures of Musical Talent By Factorial
Methods.British Journal of Mathematical and Staticical Psychology, Volume 3.

SEASHORE, Carl E.(1915). The Measurement of Musical Talent.The Musical Quarterly, Vol. 1, No. 1 ,
pp. 129-148 Published by: Oxford University Press.

DRAKE, R.,M. (1930). AN EXPERIMENTAL TEST OF THE SEASHOR"measures of musical talen. Master
Thesis, Boston University.

COŞKUN, Gözde (2008). Müzik Eğitimi Anabilim Dalı Özel Yetenek Sınavını Kazanan Öğrencilerin Ezgi
İşitme ve Ritim İşitme Boyutu Başarı Düzeylerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi
Eğitim Bilimleri Enstitsü Müzik Öğretmenliği Bilim Dalı , Ankara.

YÜKSEL COŞKUN, Gözde& TUFAN, Selmin (2012) Müzik Eğitimi Anabilim Dalı Özel Yetenek Sınavını
Kazanan Öğrencilerin Ezgi İşitme ve Ritim İşitme Boyutu Başarı Düzeylerinin İncelenmesi. İdil Dergisi,
Cilt 1, Sayı 5.

Manzer, C. W., & Marowitz, S. (1935). The performance of a group of college students on the
Kwalwasser-Dykema music test. Journal of Applied Psychology, 19(3), 331-346.

LEVAN, Herbert Clark (1937). An Evaluation of Tests of Musical Talent. Master Thesis, Kansas State
Teacher College.

Treichler, F. Robert (2013). Testing Musical Ability, An American dissenter and some related historical
comparisons. Sage Journals.