3.

INTERNATIONAL ANTALYA SCIENTIFIC RESEARCH AND INNOVATIVE STUDIES CONGRESS

TONAL ARMON DE KROMAT K MEDIANT VE SUBMEDIANT ÜZER NE

KURULAN ÜÇ SESL AKORLAR

CHROMATIC MEDIANT AND SUBMEDIANT TRIADS IN TONAL HARMONY

Dr. Ö r. Üyesi Okay Özda

skenderun Teknik Üniversitesi, Mustafa Yazıcı Devlet Konservatuvarı
ORCID: 0000-0002-7614-6562

ÖZET
Kelime anlamı ortanca olan mediant, müzikte de bir akoru olu turan üç sesin ortanca sesi
anlamına gelmektedir. Akorun da tonal armonide kullanılan; kök sesi 1. ses olarak kabul edip bu
kök ses üzerine 3. ve 5. seslerin eklenmesiyle olu turulan akorlar gibi üçlüsel bir akor oldu u
dü ünüldü ünde ise mediant kelimesi akorun kök sesinin üçlüsü anlamı ta ır. Bu anlam, 4 ve
daha çok sesli akorlar için de geçerlidir. Mediant bir dizinin çıkıcı 3. sesini ifade etmektedir.
Submediant ise inici olarak 3. ses anlamına gelerek, dolayısıyla dizinin 6. sesini ifade etmektedir.
Bu bakı açısıyla kar ımıza mediant için 4, submediant için 4 akor çıkmaktadır. Bu akorlar,
mediant ve submediant üzerine kök halinde kurulan majör ve minör ayrıca diyatonik ve kromatik
akorlardır. Bu akorların çevrimlerinin ve 4 sesli olarak 7’lilerinin kullanılması da mümkün olup
bu çalı mada bu konulara yer verilmemi tir. Kök halindeki 3 sesli mediant ve submediant
akorlarının kavranması, bu akorların çevrimleri ve 7’lilerinin de kavranmasına altyapı
olu turacaktır.
Bu çalı mada mediant için 4 akor ve submediant için 4 akor ele alınıp özellikle kromatik olan
akorların tonal yapı içerisindeki kullanımlarına de inilmi tir. Bu kromatik mediant ve
submediant akorların, tonaliteye ait olmayan sesler barındırması sebebi ile kazandı ı özellik ve
tonal renkler de bu çalı mada ele alınmı tır. Bu kromatik akorlar, tonaliteyi olu turan diyatonik
yapıdaki diziye yabancı olan sesleri barındırdı ı ölçüde tonaliteye uzakla tı ı varsayımı ile
de erlendirilerek sıralanmaya çalı ılmı tır. Armonide kullanılan her akor, bir ressamın renk
paletindeki bir renge benzetilirse; bu akorların kullanılmasının, temel seviyedeki armoni
akorlarının olu turdu u renk skalasına yeni renkler kataca ı söylenebilir.
Anahtar Kelimeler: Armoni, Mediant, Submediant, Kromatizm

February 13-14, 2023 496 Antalya, Turkiye

 3. INTERNATIONAL ANTALYA SCIENTIFIC RESEARCH AND INNOVATIVE STUDIES CONGRESS

ABSTRACT
Mediant means median as a word. It has similarity with middle and medium. Meanings of
mediant in music literature is the third note of triads. Mediant shows the middle note of the
triads. It has same meaning for seventh, ninth, eleventh and thirteenth chords. In this sense
mediant means in music literature is the third note of the ascending musical scale and
submediant means is the third note of the descending musical scale. Therefore submediant
indicates sixth degree of the scale at same time. In this perspective there are 4 triads of mediant
and 4 triads of submediant. This chords are major and minör besides diatonic and chromatic
triads with root positions. There are inversions and also seventh form of these triads but these
issues were not included in this study. Comprehension of mediant and submediant triad chords
will form the basis of understanding the inversions and seventh chords.
In this study, 4 chords of mediant and 4 chords for submediant are discussed. The use of
chromatic mediant and submediant chords in tonal music is mentioned. The sound colors and
properties of these choromatic mediant and submediant triads due to they contain notes out of the
tonality, are also discussed in this study. As much as the chromatic triads include the notes which
are not belong to the diatonic scale, the triads far away from the tonality. In this sense the
mediant and submediant triads tried to be ranked by order. If the chords which is used in musical
harmony is compared to a color in an artist's color palette; we can say that the use of these chords
add new colors to the color scale.
Keywords: Harmony, Mediant, Submediant, Chromatism

R
Mediant, medyant, medyan gibi farklı yazılı larla kar ımıza çıkan bu terim orta ve ortanca
anlamlarına gelmektedir. Müzikte ise 3 sesli bir akor için, bu akoru olu turan notaların ortancası
anlamında olup, aynı zamanda tüm akorlar için geçerli olmak üzere akorun kök sesinin üçlüsü
anlamına gelmektedir. Ayrıca bir dizinin üçüncü derecesini de ifade etmek için kullanılır. Burada
üçlü aralık çıkıcı olarak de erlendirilmektedir. nici olan üçlüyü ifade etmek için ise alt anlamına
gelen sub ön ekinin mediant kelimesinin önüne getirilmesiyle ifade edilmektedir. Bu durumda
submediant teriminin anlamı da kök sesinin inici yönde üçlüsü anlamına gelmektedir.

February 13-14, 2023 497 Antalya, Turkiye

 3. INTERNATIONAL ANTALYA SCIENTIFIC RESEARCH AND INNOVATIVE STUDIES CONGRESS

Görsel 1- Do majör tonalitesinde mediant ve submediant

Görsel 2- La Minör tonalitesinde mediant ve submediant

Görsel 3- Do majör tonalitesinde mediant ve submediant akorları

Görsel 4- La Minör tonalitesinde mediant ve submediant akorları

Görsel 5- Do majör dizisinde mediant ve submediant

Görsel 6- La minör dizisinde mediant ve submediant

Bir tonaliteyi olu turan dizinin inici yöndeki üçlüsünün aynı zamanda çıkıcı yönde altıncı derece
olması sebebiyle bir oktav içerisinde submediant altıncı dereceyi ifade etmektedir. Bu çalı manın
buradan sonraki kısmında, mediant; tonaliteyi olu turan dizinin çıkıcı 3. derecesi üzerine kurulan
3 sesli akor, submediant ise 6. derecesi üzerine kurulan 3 sesli akor anlamında kullanılmı tır.
Mediant kelimesinin müzik teorisi alanındaki anlamının 3’lü oldu unu belirtmi tik fakat bu
mediant terimi, 3’lünün büyük veya küçük olması hakkında herhangi bir bilgi ta ımamaktadır.
3’lünün büyük veya küçük olmasına ba lı olarak mediant akoru diyatonik veya kromatik özelli i
kazanmaktadır. Ayrıca mediant akorunun 3’lüsünün de büyük veya küçük 3’lü olması

February 13-14, 2023 498 Antalya, Turkiye

 3. INTERNATIONAL ANTALYA SCIENTIFIC RESEARCH AND INNOVATIVE STUDIES CONGRESS

mümkündür. Bu de i kenlerle çe itlilik kazanan mediant ve submediant akorları a a ıda ele

alınmı tır.
MEDIANT AKORLAR
Mediant akorlar dizinin 3. derecesi üzerine kurulan akorlardır. Bu akor kurulumunda akoru
olu turan notaların, tonaliteyi olu turan diziye ait sesler olabilmesinin yanı sıra akorun bir, iki ve
üç sesinin de i tirilmesiyle de bu akorlar kurulabilmektedir. Bu akorlar armonik olarak
bifonksiyoneldir. Mediant akorların, içinde bulunan ve tekrarlanan notalara ba lı olarak tonik
veya dominant fonksiyon grubuna dahil olabilmeleri mümkündür.
D YATON K MEDIANT AKORU
Akoru olu turan notaların, tonalitenin donanımı dı ında herhangi bir de i tirici almayarak
kurulmasıyla olu an 3. derece akorudur. Majör tonalitelerde büyük 3’lü üzerine kurulan minör,
minör tonalitelerde ise küçük 3’lü üzerine kurulan majör akorlardır.

Görsel 7- Do majör tonalitesinde diyatonik mediant akoru

Görsel 8- La minör tonalitesinde diyatonik mediant akoru

KROMAT K MEDIANT AKORU 1

Akoru olu turan notaların, tonalitenin donanımı dı ında bir de i tirici alarak kurulmasıyla olu an
3. derece akorudur. Majör tonalitelerde büyük 3’lü üzerine kurulan majör, minör tonalitelerde ise
küçük 3’lü üzerine kurulan minör akorlardır.
Görsel 9- Do majör tonalitesinde kromatik mediant akoru 1

Görsel 10- La minör tonalitesinde diyatonik mediant akoru 1

February 13-14, 2023 499 Antalya, Turkiye

 3. INTERNATIONAL ANTALYA SCIENTIFIC RESEARCH AND INNOVATIVE STUDIES CONGRESS

KROMAT K MEDIANT AKORU 2

Akoru olu turan notaların, tonalitenin donanımı dı ında iki de i tirici alarak kurulmasıyla olu an
3. derece akorudur. Majör tonalitelerde küçük 3’lü üzerine kurulan majör, minör tonalitelerde ise
büyük 3’lü üzerine kurulan minör akorlardır.

Görsel 11- Do majör tonalitesinde kromatik mediant akoru 2

Görsel 12- La minör tonalitesinde diyatonik mediant akoru 2

KROMAT K MEDIANT AKORU 3

Akoru olu turan notaların, tonalitenin donanımı dı ında üç de i tirici alarak kurulmasıyla olu an
3. derece akorudur. Majör tonalitelerde küçük 3’lü üzerine kurulan minör, minör tonalitelerde ise
büyük 3’lü üzerine kurulan majör akorlardır.

Görsel 13- Do majör tonalitesinde kromatik mediant akoru 3

Görsel 14- La minör tonalitesinde diyatonik mediant akoru 3

SUBMEDIANT AKORLAR
Submediant akorlar dizinin 6. derecesi üzerine kurulan akorlardır. Bu akor kurulumunda akoru
olu turan notaların, tonaliteyi olu turan diziye ait sesler olabilmesinin yanı sıra akorun bir, iki ve
üç sesinin de i tirilmesiyle de bu akorlar kurulabilmektedir. Bu akorlar armonik olarak
bifonksiyoneldir. Submediant akorların, içinde bulunan ve tekrarlanan notalara ba lı olarak tonik
veya subdominant fonksiyon grubuna dahil olabilmeleri mümkündür.

February 13-14, 2023 500 Antalya, Turkiye

 3. INTERNATIONAL ANTALYA SCIENTIFIC RESEARCH AND INNOVATIVE STUDIES CONGRESS

D YATON K SUBMEDIANT AKORU

Akoru olu turan notaların, tonalitenin donanımı dı ında herhangi bir de i tirici almayarak
kurulmasıyla olu an 6. derece akorudur. Majör tonalitelerde büyük 6’lı üzerine kurulan minör,
minör tonalitelerde ise küçük 6’lı üzerine kurulan majör akorlardır.

Görsel 15- Do majör tonalitesinde diyatonik submediant akoru

Görsel 16- La minör tonalitesinde diyatonik submediant akoru

KROMAT K SUBMEDIANT AKORU 1

Akoru olu turan notaların, tonalitenin donanımı dı ında bir de i tirici alarak kurulmasıyla olu an
6. derece akorudur. Majör tonalitelerde büyük 6’lı üzerine kurulan majör, minör tonalitelerde ise
küçük 6’lı üzerine kurulan minör akorlardır.

Görsel 17- Do majör tonalitesinde kromatik submediant akoru 1

Görsel 18- La minör tonalitesinde kromatik submediant akoru 1

KROMAT K SUBMEDIANT AKORU 2

Akoru olu turan notaların, tonalitenin donanımı dı ında iki de i tirici alarak kurulmasıyla olu an
6. derece akorudur. Majör tonalitelerde küçük 6’lı üzerine kurulan majör, minör tonalitelerde ise
büyük 6’lı üzerine kurulan minör akorlardır.

February 13-14, 2023 501 Antalya, Turkiye

 3. INTERNATIONAL ANTALYA SCIENTIFIC RESEARCH AND INNOVATIVE STUDIES CONGRESS

Görsel 19- Do majör tonalitesinde kromatik submediant akoru 2

Görsel 20- La minör tonalitesinde kromatik submediant akoru 2

KROMAT K SUBMEDIANT AKORU 3

Akoru olu turan notaların, tonalitenin donanımı dı ında üç de i tirici alarak kurulmasıyla olu an
6. derece akorudur. Majör tonalitelerde küçük 6’lı üzerine kurulan minör, minör tonalitelerde ise
büyük 6’lı üzerine kurulan majör akorlardır.

Görsel 21- Do majör tonalitesinde kromatik submediant akoru 3

Görsel 22- La minör tonalitesinde kromatik submediant akoru 3

ARA TIRMA VE BULGULAR

Diyatonik mediant ve submediant akorları tonal müzik içerisinde sıklıkla kullanılmaktadır.

Kromatik mediant ve submediant akorları ise tonaliteyi olu turan diziye ait sesler dı ında sesler
barındırdıkları için daha özel müzikal anlatımlar için kullanılmaktadır. Bu akorların, tonal
yapının kulakta yer eden duyu una, görece uzak renkler barındırması sebebi ile özellikle
romantik dönemin müzikal anlatımında kullanılması daha sık görülmektedir. Kromatik mediant
ve submediant akorları tonalite içerisinde tek ba larına ayrı bir tonal merkez olu turabilen
akorlardır. (Somer, 1995:217-218). Bunun yanı sıra ani sahne ve duygu durum de i imlerinin
oldu u film veya tiyatrolarda kromatik mediant ve submediant akorlarına sıkça rastlanmaktadır.
Bu akorlar, bazı film müziklerinde; huzursuzluk, korku, umutsuzluk, öfke, üzüntü, gerginlik,
umut, yücelik gibi duyguların müzikal bir anlatım biçimiyle ifade edilmesinde kullanılmı tır.
(Lee ve Lee, 2022:458) Film müzi i bestecileri eserlerinde bu akorlara yer vererek sıradan
olmayan fantastik etkiler yaratmaya çalı mı lardır. (Rone, 2018:37)

February 13-14, 2023 502 Antalya, Turkiye

 3. INTERNATIONAL ANTALYA SCIENTIFIC RESEARCH AND INNOVATIVE STUDIES CONGRESS

Armoni ve müzik teorisi kitaplarında kromatik mediant konusu genellikle direkt olarak
verilmemi olup modülasyon konusu içerisinde yer almı tır. (Bussler 1894, Grimm 1906,
Levarie 1954, Lyon 1920). Kromatik mediant ve submediant akorları uzak tonalitelerle ortak
sesler barındırabildi i için modülasyon yaparken kullanılabilen akorlardır. Kromatik mediant
veya submediant ilgisiyle iki tonalite arasında bir köprü kurulabilir. (Kostka, 1994:324).
Armonide kromatik modülasyon yaparken ortak nota barındıran bu akorlar kullanılabilir.
(Aldwell ve Schachter, 2002:597,598). Kromatik tüm akorlar gibi bu mediant akorlar da
modülasyon yaparken sıkça kullanılan akorlardır. (Macpherson, 1920:247). Tonaliteyi olu turan
dizi ile hiçbir ortak nota barındırmayan mediant veya submediant akorlar, double kromatik akor
olarak da ifade edilmektedir. (Gotham, 2021)
SONUÇ
Her tanolitenin 1 diyatonik mediantı ve 3 kromatik mediantı ayrıca 1 diyatonik submediantı ve 3
kromatik submediantı bulunmaktadır. (Tischler, 1958: 94-97). Kromatik seslerin oranına göre
tonaliteden uzakla ması söz konusudur. Aldı ı de i tireçlerin her biri ilgili akoru tonalitenin
duyu undan ve ekseninden duyum olarak yabancıla tırmaktadır. Ani bir tonal renk de i imi
yaratmak maksadıyla kullanılabilecekleri ve kullanıldıkları söylenebilir. Diyatonik akorların
duyumundan farklı renklerde akorlar olmaları bakımından kromatik mediant ve submediant
akorlar müzikal anlatım açısından güçlü ve etkili yönleri olan akorlardır. Kromatik mediant ve
submediantın tonal açıdan ortaya koydu u imkanları idrak etmek, tonal müzik edebiyatındaki
büyük eserleri daha derin anlamamızı sa layacaktır. (Willner 1998:114).
Diyatonik ve kromatik olmak üzere tüm tonalitelerde mediant ve submediant akorlarının,
dereceler ve almı oldu u de i tireçler üzerinden ifade edili leri a a ıda gösterilmi tir.

February 13-14, 2023 503 Antalya, Turkiye

 3. INTERNATIONAL ANTALYA SCIENTIFIC RESEARCH AND INNOVATIVE STUDIES CONGRESS

Görsel 23- Diyezli majör tonalitelerde diyatonik ve kromatik mediant, submediant akorları

February 13-14, 2023 504 Antalya, Turkiye

 3. INTERNATIONAL ANTALYA SCIENTIFIC RESEARCH AND INNOVATIVE STUDIES CONGRESS

Görsel 24- Diyezli minör tonalitelerde diyatonik ve kromatik mediant, submediant akorları

February 13-14, 2023 505 Antalya, Turkiye

 3. INTERNATIONAL ANTALYA SCIENTIFIC RESEARCH AND INNOVATIVE STUDIES CONGRESS

Görsel 25 - Bemollü majör tonalitelerde diyatonik ve kromatik mediant, submediant akorları

February 13-14, 2023 506 Antalya, Turkiye

 3. INTERNATIONAL ANTALYA SCIENTIFIC RESEARCH AND INNOVATIVE STUDIES CONGRESS

Görsel 26 - Bemollü majör tonalitelerde diyatonik ve kromatik mediant, submediant akorları

February 13-14, 2023 507 Antalya, Turkiye

 3. INTERNATIONAL ANTALYA SCIENTIFIC RESEARCH AND INNOVATIVE STUDIES CONGRESS

KAYNAKÇA

Aldwell, E. ve Schachter, C. (2002). Harmony and Voice Leading. New York: Thomson
Schirmer.
Bussler, L. (1894). Practical Harmony. Berlin: Charles Habel.
Gotham, M. (2021). Open Music Theory Mediants/Medianten. (Eri im tarihi: 01.02.2023)
https://open.library.okstate.edu/musictheory/chapter/mediants/
Grimm, C. W. (1906). A Simple Method of Modern Harmony. Ohio: The Willis Music Co.
Kostka, S.- Payne, D. (1994). Tonal Harmony, with an Introduction to Twentieth-Century Music.
USA: McGraw Hill.
Lee, I.- Lee, J. (2022). Analysis of chromatic mediant relationship in film music score with Neo
Riemannian theory. Rast Musicology Journal 10/4. 449-461.
Levarie, S. (1954). Fundamentals of Harmony Siegmund New York: Institute Of Mediaeval
Music.
Lyon, J. (1920). The Elements of Harmony. Canada: The Frederick Harris Music Co.
Macpherson, S. (1920). Melody and Harmony. London: Joseph Williams Limited.
Rone, V. (2018). Scoring the Familiar and Unfamiliar in Howard Shore's The Lord of the Rings.
University of Illinois Press Music and the Moving Image 11/2. 37-66.
https://www.jstor.org/stable/10.5406/musimoviimag.11.2.0037?seq=1&cid=pdf-
reference#references_tab_contents
Somer, A. (1995). Chromatic Third-Relations and Tonal Structure in the Songs of Debussy.
Oxford Journals Music Theory Spectrum 17/2. 215-241.
http://www.jstor.com/stable/745872?seq=1&cid=pdf- reference#references_tab_contents
Tischler, H. (1958). Chromatic Mediants: A Facet of Musical Romanticism. Journal of Music
Theory 2/1. 94-97
https://www.jstor.org/stable/842933
Willner, C. (1988). Chromaticism and the Mediant in Four Late Haydn Works. Music Theory
Society of New York State 13. 79-114.
https://www.jstor.org/stable/41054215

February 13-14, 2023 508 Antalya, Turkiye