TANKA - isang uri ng tula ng mga Hapon na may
limang taludtod lamang. Ang limang taludtod na ito ay
may kabuuang 31 pantig.
Paksa (pagbabago, pag-ibig at pag-iisa)
HAIKU - isang uri ng tula ng mga Hapon na may
tatlong taludtod lamang. Ang tatlong taludtod na ito ay
may kabuuang 17 pantig.
Paksa (Kalikasan at pag-ibig)
PABULA - isang uri ng panitikang nagsasalaysay ng
mga simpleng kwentong karaniwang nagtatampok sa
mga hayop bilang mga tauhan.
Buod ng Pabulang “ANG HATOL NG KUNEHO”
Isang araw, noong mga panahong ang mga hayop ay
nagsasalita pa, may isang tigreng naghahanap ng
makakakain sa gubat. Ngunit sa kasawiang palad ay
nahulog ito sa isang malalim na hukay. Walang
nagawa ang tigre kaya't nagmamakaawa itong
sumigaw upang humingi ng tulong.
Hanggang kinabukasan ay may isang taong napadaan
at nakita ang kanyang kalagayan. Nakiusap ang tigre
sa tao ngunit ito ay nagdadalawang isip kung
tutulungan ang tigre sapagkat baka sya ay kainin nito.
Nangako naman ang tigre na hindi nito kakainin ang
tao, dahil na din sa awa ay tinulungan ng tao
makaahon ang tigre. Ngunit ang gutom na tigre ay
hindi tumupad sa pangako at akmang kakainin nya
ang tao.
Nakiusap muna ang tao sa tigre na baka kung sakali
ay humingi ng hatol sa puno kung sya ba ay dapat
kainin ng tigre. Ipinaliwanag ng tao ang nangyari
ngunit tila sang ayon ang puno na sya ay kainin ng
tigre sa kadahilanang ang mga tao ang may kasalanan
sa pag kaubos ng mga puno. Muling humingi ng hatol
ang tao sa napadaang Baka, ngunit katulad ng hatol
ng puno ay ganoon din ang hatol nito.
Hanggang sa may isang mapadaang kuneho na
lumulukso at ito naman ang hiningian ng hatol ng tao
at tigre. Ang suhestiyon ng kuneho ay muling nilang
isalaysay ang nangyari sa pamamagitan ng pagpunta
ng tigre sa hukay upang maibigay ang kanyang hatol.
Muli ngang nagpunta ang tigre sa hukay upang
maibigay na ng kuneho ang hatol. Ang hatol ng
kuneho ay, "Magpatuloy na lamang ang tao sa
paglalakbay at ang tigre ay dapat manatili na lamang
sa hukay ng hindi na sila namomoroblema".
Muli ay nagpatuloy na sa paglukso ang matalinong
kuneho.
TALUMPATI - sining ng pagpapahayag ng isang
kaisipan tungkol sa isang paksa na ipinababatid sa
pamamagitan ng pagsasalita sa entablado.
KATANGIAN SA ARGUMENTO, OPINYON, AT
PANANAW
1. Mahalaga at napapanahong paksa.
2. Malinaw at lohikal na transisyon sa mga
bahagi n g teksto.
3. Maikli ngunit malaman at malinaw.
Buod ng M.K “Niyebeng Itim”
Nabilanggo noon si Li Huiquan ngunit nakalaya na.
Gayunman, kahit wala na sa loob ng piitan ay tila
bilanggo pa rin siya ng mga bagay na tumatakbo sa
kaniyang isipan.
Isa na rito ay ang kalungkutang nadarama sa
pagkawal ng ina. Labis siyang nababalisa tuwing
maaalalang wala na siyang pamilya. Upang maibaling
ang atensiyon sa ibang bagay, ninais niyang magtinda
na lamang ng prutas. Ito na ang hudyat na nais na
niyang magbagong buhay. Ngunit hindi naaprubahan
si Huiquan bilang tagatinda ng prutas dahil puno na.
Dahil desidido, kahit ano na lamang ay ititinda niya.
Napagdesisyunan niyang damit na lamang ang ibenta.
Napahintulutan na si Huiquan. Naging abala siya sa
pagbili ng materyales para sa kaniyang karitong
gagamitin. Siya rin mismo ang gumawa nito na ginawa
niya hanggang Bagong Taon. Sa ikalimang araw ng
bagong taon, nag-umpisang lumakas ang benta ni
Huiquan. Marami siyang naipagbiling mga damit na
umabot sa dalawampung piraso.
Ngunit sa mga sumunod na araw ay lumamlam ang
benta ni Huiquan. Hindi siya nawalan ng pag-asa.
Isang araw ay nakapagbenta siya ng mga kasuotang
makakapal para sa apat na karpintero na nagbigay init
sa nilalamig na mga manggagawa. Dito namulat si
Huiquan na ang oportunidad ay kumakatok
kaninuman, kailanman.
Ano ang Maikling Kwento?
Ang maikling kwento ay isang masining na anyo ng
panitikan na naglalaman ng isang maiksing salaysay
tungkol sa isang mahalagang pangyayari na
kinabibilangan ng isa o ilang tauhan. Nag-iiwan ito ng
isang kakintalan sa isip ng mga mambabasa.
Mga Bahagi ng Maikling Kwento
1. Simula - Kabilang sa simula ang mga tauhan,
tagpuan, at suliranin.
2. Gitna - Ang gitna ay binubuo ng saglit na
kasiglahan, tunggalian, at kasukdulan. Ang
saglit na kasiglahan ang naglalahad ng
panandaliang pagtatagpo ng mga tauhang
masasangkot sa suliranin.
3. Wakas - Ang wakas ay binubuo ng kakalasan
at katapusan.
ELEMENTO NG MAIKLING KUWENTO
1. Tauhan – Ito ay tumutukoy sa mga panauhin sa
kwento.
2. Tagpuan - nakasaad ang lugar na pinangyayarihan
ng mga aksiyon o mga insidente, gayundin ang
panahon kung kailan naganap ang kuwento.
3. Paksang Diwa - pinaka kaluluwa ng maikling
kuwento.
4. Kaisipan - mensahe ng kuwento.
5. Banghay - pagkakasunod-sunod ng mga
pangyayari sa kwento
 Nilalaman ng Banghay
a. Panimula - Dito nakasalalay ang kawilihan ng mga
mambabasa. Dito rin kadalasang pinapakilala ang iba
sa mga tauhan ng kuwento.
b. Saglit na Kasiglahan - Naglalahad ng
panandaliang pagtatagpo ng mga tauhang
masasangkot sa suliranin.
c. Suliranin - Problemang haharapin ng tauhan.
d. Tunggalian - May apat na uri: tao laban sa tao, tao
laban sa sarili, tao laban sa lipunan, tao laban sa
kapaligiran o kalikasan.
e. Kasukdulan - Makakamtan ng pangunahing tauhan
ang katuparan o kasawian ng kanyang ipinaglalaban.
f. Kakalasan - Tulay sa wakas.
g. Wakas- Ito ang resolusyon o ang kahihinatnan ng
kuwento.
SALITANG DI-LANTAD
- nagbibigay buhay sa pamamagitan ng
pagkilos at pagpapakita ng iba’t ibang
damdamin.
DULA
Ang dula ay isang uri ng panitikan na nahahati sa ilang
yugto na may maraming tagpo. Pinakalayunin nitong
itanghal ang mga tagpo sa isang tanghalan o
entablado.
Elemento/Katangian ng Dula
1. Iskrip – ito ang pinakakaluluwa ng isang dula;
2. Tauhan o aktor – nagbibigay buhay sa
pamamagitan ng pagkilos at pagpapakita ng iba’t
ibang damdamin; sila ang nagbibigkas ng dayalogo;
3. Tanghalan – anumang pook na pinagpasyahang
pagtanghalan ng isang dula ay tinatawag na
tanghalan;
4. Tagadirehe o direktor – ang direktor ang
nagpapakahulugan sa isang iskrip; siya ang nag-i-
interpret sa iskrip mula sa pagpasya sa itsura ng
tagpuan, ng damit ng mga tauhan hanggang sa paraan
ng pagganap at pagbigkas ng mga tauhan ay
dumidipende sa interpretasyon ng direktor sa iskrip.
5.Manonood – hindi maituturing na dula ang isang
binansagang pagtanghal kung hindi ito napanood ng
ibang tao; hindi ito maituturing na dula sapagkat ang
layunin ng dula’y maitanghal; at kapag sinasabing
maitanghal dapat mayroong makasaksi o makanood.
Si Cita na Hindi Sumusuko
Ni: Mercy T. Andujar
Isinilang si Cita sa gitna ng kadukhaan. Lumaki at
nagdalaga siya sa lalo pang mahirap na kalagayan. Sa
kabila nito ay hindi kakitaan ng panghihina at
kalungkutan si Cita. Palaban siya at positibo ang
pananaw sa buhay. Sa kanyang pagtatapos ng
hayskul kinausap siya ng kanyang ina, “anak hindi na
kita kayang pag-aralin pa, maghanap ka muna ng
mapapasukan anak, magtulungan tayong mapag-
ipunan ang iyong pag-aaral.’
Nalungkot si Cita sa kanyang narinig at naawa
sa ina. “Inang, kaya ko na po ang aking sarili, payagan
po ninyo akong maghanap ng mapagtrabahuan at
isasabay ko na rin ang aking pag-aaral.” Nag-
alinlangan man ang ina ay pumayag pa rin ito sa hiling
ng anak kahit masakit man sa kanya na mawalay dito.”
Ulila na sa ama si Cita kaya ang mag-ina ang
magkatuwang sa buhay. May tatlo pa siyang mga mas
batang kapatid na pawang nag-aaral din. Minsan lang
sa isang taon nakakauwi si Cita mula sa amo nitong
may-ari ng isang karenderya. Tiniis ni Cita ang
paggising ng madaling araw at pagtulog ng hating-gabi
para sa pagkamit ng kanyang pangarap na
matulungan at maiahon ang pamilya sa kahirapan.
Maraming pagkakataon na naiinggit siya sa
mga dalagang kaedad niya na masayang kumakain
kasama ang kanilang pamilya at nagagawa ang mga
gusto nila nang walang ibang iniisip. “Darating din ang
araw na maisasama ko angaking mga kapatid at si
Inay sa isang mamahaling restawran,” bulong ni Cita
sa sarili at ito na rin ang nagbibigay sa kanya ng
ibayong lakas upang ituloy ang pangarap at tiisin ang
hirap ng pagtatrabaho habang nag-aaral.
May mga pagkakataon na hindi na nakakaligo
si Cita sa dami ng mga gawaing iniatas sa kanya,
minsan ay napaglipasan na rin siya ng gutom para
lang matapos ang gawain at maiwasan ang tindi ng
galit ng amo kapag hindi niya nagagawa ang bagay na
iniuutos sa kanya. Lumipas ang maraming buwan at
mga taon nalalapit na ang pagtatapos ni Cita sa
kursong Computer Science at may ipinangako na ring
trabaho sa kanya ang kanyang propesor dahil sa
ipinakita nitong kasipagan at galing sa klase. Sa wakas
naabot din ni Cita ang inaasam na tagumpay.
“Ipinagmamalaki kita anak sa iyong lakas ng loob at
determinasyon, sa kabila ng ating kahirapan ay
nakapagtapos ka ng pag-aaral at hindi ka sumuko.’
Nagawa rin ni Cita na ilipat ng mas
komportableng tirahan ang ina at mga kapatid at siya
na rin ang nagpaaral sa mga ito. Patunay si Cita na
makakamit ng tao ang kanyang ninanais kung siya ay
may tiwala sa Diyos at pagpupursige sa buhay.