ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ

Αξιοπιστία έρευνας είναι το κατά πόσο η έρευνα είναι σωστά σχεδιασμένη ώστε οι
μεταβολές που παρατηρούνται στην εξαρτημένη μεταβλητή να οφείλονται
αποκλειστικά στην ανεξάρτητη μεταβλητή.

ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

1. ΙΣΤΟΡΙΑ (ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ)

Ο κίνδυνος αυτός για την αξιοπιστία της έρευνας δημιουργείται όταν δεν
εκτίθενται στις ίδιες συνθήκες τα αντικείμενα της έρευνας. Αν για παράδειγμα
ερευνητικές διαδικασίες εφαρμόσθηκαν σε διαφορετικούς ανθρώπους ή σε
διαφορετικούς γεωγραφικούς χώρους ή γενικότερα σε διαφορετικές συνθήκες.
Π.χ. Όταν συγκρίνονται δυο καλλιέργειες ντομάτας για το ποια δίνει το
μεγαλύτερο μέγεθος και ο ένας τρόπος καλλιέργειας εφαρμόζεται στη Κρήτη ενώ ο
άλλος στην Ήπειρο, τότε η έρευνα ελέγχεται ως προς την αξιοπιστία της, αφού δεν
έγινε στον ίδιο γεωγραφικό χώρο με τις ίδιες συνθήκες.

2. ΩΡΙΜΟΤΗΤΑ

Ο κίνδυνος αυτός οφείλεται στη διαφοροποίηση που συμβαίνει όταν η έρευνα

πραγματοποιείται σε ανόμοιες χρονικές στιγμές.
Π.χ. Μελετάται η κίνηση των αυτοκινήτων στους κεντρικούς δρόμους δύο
επαρχιακών πόλεων. Εάν η ερευνητική διαδικασία δεν γίνει την ίδια ώρα και ημέρα
της εβδομάδος στις δυο πόλεις, μπορεί να αμφισβητηθούν τα αποτελέσματά της.

3. ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ

Ο κίνδυνος αυτός για την αξιοπιστία της έρευνας υπάρχει όταν έχει προηγηθεί
έρευνα για το ίδιο ή παραπλήσιο θέμα και μας επηρέασε.
Π.χ. Γίνεται έρευνα για κάποιο σαμπουάν και μετά από λίγο χρόνο ακολουθεί άλλη
έρευνα για άλλο σαμπουάν ή κρέμα μαλλιών. Η επιρροή των αποτελεσμάτων της
πρώτης έρευνας στη δεύτερη αποτελεί κίνδυνο για την αξιοπιστία της.
 4. ΧΡΗΣΗ ΟΡΓΑΝΩΝ ΜΕΤΡΗΣΗΣ

Ο κίνδυνος αυτός περιλαμβάνει :

● Λάθη στη χρήση οργάνων ή στις διαδικασίες μέτρησης.
● Ερωτηματολόγια ή όργανα ακατάλληλα.
● Απειρία ή κόπωση του ερευνητή (μπορεί να θεωρηθεί και αυτός
σαν όργανο μέτρησης)
● Χρήση διαφορετικών καταμετρητών ή ερωτηματολογίων (οπότε
προκύπτουν αποτελέσματα μη συγκρίσιμα μεταξύ τους)
● Έλλειψη αντικειμενικότητας ερευνητή

5. ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΗΣΗ

Είναι ο κίνδυνος για την αξιοπιστία μιας έρευνας που προκύπτει από την επιλογή
μιας ομάδος στοιχείων με βάσει ακραίες τιμές.
Π.χ. Ερευνάται αν είναι υψηλή ή όχι η τιμή ενός προϊόντος. Ο ερευνητής όμως
χρησιμοποιεί στην έρευνά του κατοίκους μιας εύπορης περιοχής και βγάζει το
συμπέρασμα ότι η τιμή του προϊόντος είναι χαμηλή. Στο αντίθετο συμπέρασμα
πιθανόν να κατέληγε αν χρησιμοποιούσε κατοίκους μιας υποβαθμισμένης περιοχής.
Για να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της Παλινδρόμησης έπρεπε να επιλέξει
κατοίκους μέσης οικονομικής κατάστασης.

6. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΤΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

Ο κίνδυνος αυτός που προσβάλει την αξιοπιστία μιας έρευνας είναι αποτέλεσμα της
μη τυχαίας επιλογής στοιχείων (ατόμων, αντικειμένων) που χρησιμοποιεί μια
έρευνα. Με άλλα λόγια για να είναι αξιόπιστη μια έρευνα θα πρέπει να χρησιμοποιεί
ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα, όπου κάθε στοιχείο του να έχει τις ίδιες
πιθανότητες να επιλεγεί σε σχέση με ένα οποιοδήποτε άλλο και να μην προϋπάρχει
κάτι που να το διαφοροποιεί.
Π.χ. Ο δάσκαλος ρωτά τους μαθητές αν κατάλαβαν το μάθημα και κάποιοι από
αυτούς σηκώνουν το χέρι τους. Ο δάσκαλος επιλέγει μερικούς από αυτούς που
σήκωσαν το χέρι τους για να διαπιστώσει αν η τάξη κατάλαβε το μάθημα. Η έρευνα
του δάσκαλου δεν είναι αξιόπιστη, γιατί δεν χρησιμοποίησε τυχαίο δείγμα, αφού
αυτοί που σήκωσαν το χέρι τους είχαν ένα χαρακτηριστικό που τους
διαφοροποιούσε από τους άλλους. Ο δάσκαλος θα έπρεπε να ρωτήσει αναλογικά
και μαθητές που δεν σήκωσαν το χέρι τους.