Η αλληλοπάθεια είναι η ταυτόχρονη ενέργεια από δύο τουλάχιστον υποκείμενα με το καθένα να

αποτελεί το αντικείμενο που δέχεται την ενέργεια του άλλου:

Ο Γιάννης κι η Μαρία (αλληλο)κοιτάχτηκαν και φιλήθηκαν

= Ο Γιάννης κοίταξε και φίλησε τη Μαρία κι η Μαρία κοίταξε και φίλησε το Γιάννη.

Η αλληλοπάθεια μπορεί να εκφράζεται είτε με το ρήμα στην ενεργητική φωνή (είτε στον ενικό είτε,
συνηθέστερα, στον πληθυντικό) «ο ένας τον άλλο» είτε με το ρήμα στη μεσοπαθητική φωνή
(πάντα στον πληθυντικό) και την προαιρετική παρουσία του προθήματος αλληλο- (βλ. σχετικό
δελτίο):

Ο Γιάννης κι η Μαρία αλληλοκοιτάχτηκαν.

Κοιτάχτηκαν.

Κοίταξαν ο ένας τον άλλο.

Στην έκφραση «ο ένας τον άλλο», «ο ένας» βρίσκεται πάντα στην ονομαστική, ενώ ο τύπος «του
άλλου» εξαρτάται από το σχετικό ρήμα (και τη θέση του στη δομή της πρότασης - αν είναι
αντικείμενο, άμεσο ή έμμεσο, ή άλλου τύπου προσδιορισμός.

Λυπήθηκαν ο ένας για τον άλλον.

Δεν αντέχουν ο ένας χωρίς τον άλλον.

Έκαναν ακριβά δώρα ο ένας στον άλλον.

Το γένος του ενός και του άλλου είναι πάντα ίδιο και γενικά συμφωνεί με το γένος των
ουσιαστικών στα οποία αναφέρονται - αλλά υπερισχύει το αρσενικό του θηλυκού και του
ουδετέρου, αλλά και το ουδέτερο του θηλυκού. Έτσι:

Ο Γιάννης και η Μαρία κοίταξαν ο ένας τον άλλο.

Ο Γιάννης και το μωρό κοίταξαν ο ένας τον άλλο.

Με άλλα λόγια, στο θηλυκό εμφανίζεται μόνο όταν όλα τα εμπλεκόμενα υποκείμενα είναι θηλυκού
γένους:

Η Μαρία και η Ελένη κοίταξαν η μία την άλλη.

Ο ένας κοίταξε τον άλλον.

Ο ένας κοίταξε την άλλη.

Η μία κοίταξε τον άλλον.

Χτυπούσαν ο ένας τον άλλον.

Χτυπούσε ο ένας τον άλλον.

Ο ένας χτυπούσε τον άλλον.

Ως αυτοπάθεια ορίζουμε την περίσταση κατά την οποία η ενέργεια ενός υποκειμένου
κατευθύνεται / επιστρέφει στο ίδιο το υποκείμενο. Υπάρχουν τουλάχιστον τρεις τρόποι με τους
οποίους η αυτοπάθεια εκφράζεται συντακτικά:

Α. Με τον κατάλληλο τύπο της αυτοπαθούς αντωνυμίας ο εαυτός μου:

Η Μαρία σταμάτησε να φροντίζει τον εαυτό της.

Γ. ακόμα λιγότερο προφανώς, με τη χρήση ρήματος μεσοπαθητικής μορφολογίας (κυρίως με

ρήματα που δηλώνουν σωματική φροντίδα ή πάθηση):

Ετοιμάστηκε να ξυριστεί και κόπηκε.

Για την ενεργητική σύνταξη της αυτοπάθειας παρατηρούμε τα εξής:

(α) κανονικά η αντωνυμία ο εαυτός μου αναφέρεται στο υποκείμενο μιας πρότασης, έχει θέση
άμεσου αντικειμένου και συμφωνεί μαζί του σε γένος και αριθμό:

Να προσέχεις τον εαυτό σου.

Αυτοί δεν ξέρουν καν τους εαυτούς τους.

Σπανιότερα είναι δυνατό να αναφέρεται σε κάποιον άλλο όρο της πρότασης:

Του δείξαμε τον εαυτό του.

Του μιλήσαμε για τον εαυτό του.

Οι αντίστοιχες προτάσεις με υποκείμενο σε γ΄ ενικό πρόσωπο είναι θεωρητικά αμφίσημες, όμως

προτιμάται η αναφορά στο υποκείμενο:

Ο Γιάννης του έδειξε τον εαυτό του (πιθανότερο σημείο αναφοράς: ο Γιάννης)

Ο Γιάννης του μίλησε για τον εαυτό του (πιθανότερο σημείο αναφοράς: ο Γιάννης)

(β) Εκτός από άμεσο αντικείμενο, η αυτοπαθής αντωνυμία ο εαυτός μου μπορεί να εμφανίζεται
και ως έμμεσο αντικείμενο:

Έκανε ένα δώρο στον εαυτό του.

(γ) Γενικά, μπορεί να εμφανίζεται και ως συμπλήρωμα προθέσεων (συνήθως με, σε, για, από) -
και πάλι όμως αναφέρεται κανονικά στο υποκείμενο της πρότασης:

Θύμωσε με τον εαυτό της.

Μην ανησυχείς για τον εαυτό σου.

Κλείστηκε στον εαυτό της.

Δεν μπορεί να ψηφίσει κατά του εαυτού του.