Patryk Walczak/Nr albumu: 21911

Straż Ochrony Kolei (SOK) – Formacja umundurowana i uzbrojona znajdująca swoją

podstawę w Ustawie z dnia 28 marca 2003 roku o transporcie kolejowym, z siedzibą w
Warszawie przy ulicy Chmielnej 73A. Daje zatrudnienie około 3000 tyś. osób. Od roku 2007
Komendantem Głównym Straży Ochrony Kolei jest dr inż. Józef Hałyk.

Zadaniami Straży Ochrony Kolei w okresie pokoju są:

 Kontrola przestrzegania przepisów porządkowych w pociągach, obszarze kolejowym i

przejazdach kolejowych
 Ochrona życia, zdrowia i mienia ludzi na terenach kolejowych i pociągach
 Tworzenie programów i ich realizacja w celu ochrony życia i zdrowia ludzi oraz ich
mienia
 Ochrona obszaru kolejowego przed wstępem osób nieupoważnionych,
nieuprawnionych od przebywania w danym miejscu
 Kontrola wstępu do budynków, budowli i urządzeń kolejowych
 Prowadzenie działalności profilaktycznej mającej za zadanie ochronę zdrowia i życia
 Analizowania i gromadzenie danych o sytuacjach zagrażających życiu i zdrowiu oraz
dające możliwość przeciwdziałanie tym zjawiskom
 Szkolenie zawodowe funkcjonariuszy oraz hodowla i tresura psów służbowych
 Patrolowanie obszaru kolejowego i pociągów
 Wystawianie posterunków ochronnych
 Kontrolowanie stanu zabezpieczeń na obszarze kolejowym
 Zabezpieczanie miejsca wypadku, jeżeli do takiego dochodzi do czasu przybycia
odpowiednich służb

Zadania Straży Ochrony Kolei w okresie kryzysu:

W okresie kryzysu Straż Ochrony Kolei współpracuje z Agencją Bezpieczeństwa

Wewnętrznego (ABW), Państwową Strażą Pożarną i Policją. Jedną z najważniejszych
czynności jest ochrona fizyczna to znaczy działania które mają zapewnić bezpieczeństwo
życia i zdrowia oraz ochronę mienia, są to zadania przeciwstawiające się przestępstwom i
wykroczeniom oraz innym sytuacją kryzysowym takimi jak katastrofy żywiołowe, zagrożenia
niemilitarne, katastrofy komunikacyjne, awarie techniczne czy ataki terrorystyczne. Każde
zjawisko wymaga innych kroków do podjęcia więc nie da się dokładnie wymienić
konkretnych zadań, ale jak wyżej jest wspomniane na pierwszym miejscu zawsze jest ochrona
zdrowia i życia oraz ochrona mienia. Aby uniknąć jakichkolwiek takich sytuacji Straż
Ochrony Kolei przeprowadza kontrole osób, pojazdów oraz przewożonych ładunków.

Występujące stopnie alarmowe w przypadku ataku terrorystycznego:

ALFA:

 Poinformować personel oraz osoby odpowiedzialne za ochronę o konieczności

zachowania wzmożonej czujności
 Zapewnić dostępność w trybie alarmowym sił i
środków do wzmocnienia ochrony obiektów
 wyznaczyć strefy dostępu (tablice, znaki,
odgrodzenia itp.) oraz kontrolować podejrzane
pojazdy i osoby na terenie obiektów;
 sprawdzać obiekty pod względem obecności
podejrzanych przedmiotów oraz podejrzanego
zachowania osób
 sprawdzić działanie środków łączności na
potrzeby systemu kierowania
 sprawdzić działanie instalacji alarmowych oraz
przepustowość dróg dojazdowych i dróg
ewakuacji.

BRAVO:

 zwiększyć częstotliwość patroli i przygotować

się do rozwinięcia ochrony, tzn. wyznaczyć
funkcjonariuszy do ochrony
 dokonać korekty w harmonogramach pracy, sporządzić zapotrzebowanie na siły z
sąsiednich jednostek SOK, sprawdzić sprawność pojazdów, środków przymusu
bezpośredniego, broni, uzgadniać z Policją i innymi służbami siły do wsparcia
 uzgadniać z Zakładami Linii Kolejowych miejsca stref ochrony oraz ilość
piktogramów i tablic ostrzegawczych
 ostrzec personel o zagrożeniu i możliwych formach ataku
  wezwać w trybie alarmowym personel wyznaczony do ochrony
 wzmocnić ochronę ważnych obiektów oraz sprawdzić systemy ochrony obiektów
 dokonać przeglądu stanu posiadanych zapasów materiałowych i sprzętu
 zamknąć i zabezpieczyć budynki i pomieszczenia, które nie są używane regularnie
 poddać kontroli podejrzane osoby, wchodzące/wjeżdżające na teren obiektu oraz ich
bagaże, paczki i inne pojemniki
 zapewnić ochronę pojazdów służbowych, sprawdzać pojazdy przed wejściem i
uruchomieniem silnika
 ograniczyć w obrębie obiektu ruch pojazdów i osób do niezbędnego minimum

CHARLIE:

 zadbać o umieszczenie przez Zakład Linii Kolejowych w wyznaczonych miejscach

piktogramów i znaków informujących o zakazie wstępu, zakazujących
fotografowania, filmowania, itp.
 wprowadzić dyżury dla osób funkcyjnych odpowiedzialnych za ochronę
 ograniczyć do minimum liczbę miejsc ogólnodostępnych w obiektach/rejonach
obiektów
 w uzasadnionych wypadkach wprowadzić ścisłą kontrolę osób i pojazdów przy
wejściu/wjeździe na teren obiektów
 ograniczyć parkowanie pojazdów przy obiektach chronionych (parkowanie w
bezpiecznej odległości)
 wydać broń i amunicję oraz środki ochrony osobistej uprawnionym osobom
wyznaczonym do wykonywania zadań ochronnych
 wzmocnić służbę ochronną (zaostrzyć procedury kontroli dostępu do obiektów)
 wprowadzić całodobowy nadzór nad ochroną obiektów.

DELTA:

 wprowadzić ścisłą kontrolę pociągów wjeżdżających w strefę obiektu infrastruktury

krytycznej
 zapewnić ciągłość pracy zespołów zarządzania kryzysowego
 przeprowadzić identyfikację wszystkich pojazdów znajdujących się już w rejonie
obiektu
 kontrolować wszystkie pojazdy wjeżdżające na teren obiektu oraz ich ładunek
  wprowadzić pełną kontrolę dostępu do obiektu
 kontrolować wszystkie wnoszone na teren obiektu przedmioty
 przeprowadzać częste kontrole na zewnątrz obiektu i w wyznaczonych strefach
dostępu
 ograniczyć do minimum liczbę wizyt osób niezatrudnionych w obiekcie
 dokonać przeglądu możliwości i przygotować się do zapewnienia ciągłości ruchu,
przez zastosowanie objazdów w razie uszkodzenia (zniszczenia) obiektu.

Wykorzystanie transportu w sytuacjach kryzysowych :

 zdolność do przewozów masowych

 niskie stawki przewozowe przy dostawach na średnie i duże dystanse
 rozległa sieć połączeń krajowych
 specjalistyczny tabor przystosowany do przewozów ładunków o zróżnicowanej
podatności transportowej
 możliwość dowozu przewoźników do innych środków transportów

Zadania i obowiązki Służby Ochrony Kolei w okresie zagrożenia wojennego i wojny:

Podczas podwyższenia gotowości obronnej państwa jak i w przypadku wojny, tak jak
inne formacje mundurowe podlega militaryzacji i częściowej lub pełnej mobilizacji rezerw.

Przejście na dwuzmianowy tryb pracy i objęcie jej funkcjonariusz jurysdykcją Sił Zbrojnych
RP. Podczas militaryzacji i w czasie wojny SOK podlega służbowo Ministrowi właściwemu
ds. transport oraz terenowo właściwym władzą wojskowym. Podjęte kroki będą zmuszały do
konieczności realizacji zadań takich jak:

 nadzorze nad wzmożonymi przewozami kolejowymi na potrzeby Sił Zbrojnych RP

 Utworzenie punktów informacyjnych dla rezerwistów na dworcach kolejowych
 Wystawienia całodobowych posterunków ochronnych przy infrastrukturze kolejowej
 Organizacji jednostek mobilnych w postaci Grup Interwencyjno-Szturmowych
 Kontrolowanie oraz ochrona szlaków kolejowych o znaczeniu obronnym

W przypadku wyższych stanów gotowości SOK może zostać podporządkowany pod

Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych wtedy do ich zadań należy również:

 Nadzór i ewakuacja ludzi, zwierząt i mienia z terenów zagrożonych

 Konwojowaniem i nadzorem specjalnych transportów kolejowych
  Nadzorem i ochroną ewakuacji zabytków dziedzictwa narodowego oraz mienia
zakładów przemysłowych o specjalnym znaczeniu

Źródła:

http://www.kgsok.pl

https://pl.wikipedia.org/wiki/Straż_Ochrony_Kolei

Rola Straży Ochrony Kolei w zarządzaniu kryzysowym – A. Cichy, D. Zagórny, Luis Ochoa
Siguencia

Ochrona obszaru kolejowego RP w czasie pokoju, kryzysu i wojny – Piotr Goruk-Górski