Professional Documents
Culture Documents
Diva 5 PL
Diva 5 PL
POLSKI
/01234
Wywiad diagnostyczny ADHD u dorosłych
!"#$%&'% )*+,-'%.
) *+,-'%. /012345
/012345
J.J.S. Kooij, MD, PhD, M.H. Francken, MSc, T.I. Bron, MSc, PhD, & Dora Wynchank, MD, PhD,
DIVA Foundation,
Foundation, Haga, Holandia, marzec 2019
! !"#$%&
!"#$%& Wywiad diagnostyczny ADHD u dorosłych
W niniejszym wydaniu narzędzia DIVA uwzględniono wszystkie Jeśli to tylko możliwe, wywiad DIVA powinien być
wyżej wymienione zmiany. przeprowadzonyy z dorosłym pacjentem w obecności jego
przeprowadzon
partnera i/lub bliskiego członka rodziny. Daje to możliwość
Warto wspomnieć również o innych nowych aspektach de finicji jednoczesnej weryfikacji i porównania informacji
ADHD wg DSM-5, wykraczających poza ramy wywiadu retrospektywnych, uzyskanych zarówno
zarówno od pacjenta, jak i od
diagnostycznego DIVA-5: Przeprowadzenie oceny klinicznej przy użyciu
innych osób. Przeprowadzenie
1. Opis ADHD przedstawiono w rozdziale poświęconym narzędzia DIVA zajmuje około 1,5 godziny.
zaburzeniom neurorozwojowym (w klasy fikacji DSM-IV
ADHD wymieniano wśród zaburzeń rozpoznawany
rozpoznawanych
ch W trakcie badania z zastosowaniem DIVA ocenia się wyłącznie
zwykle po raz pierwszy w wieku niemowl ęcym, dziecięcym przesłanki kliniczne mogące wskazywać na występowanie
lub dorastania). osiowych objawów ADHD (co jest warunkiem rozpoznania tego
2. Dopuszczono możliwość współwystępowania ADHD oraz zaburzenia zgodnie z kryteriami DSM-5); nie zadaje się pytań na
zaburzeń ze spektrum autyzmu. temat ewentualnych innych objawów
o bjawów psychiatrycznych,
3. Poświęcono również więcej uwagi dodatkowym cechom zespołów chorobowych bądź innych zaburzeń. Trzeba jednak
klinicznym, często towarzyszącym ADHD, takim jak: pamiętać, że u osób z ADHD (zarówno u dzieci, jak i dorosłych)
łagodne opóźnienie procesu rozwoju kompetencji powszechnie współwystępują inne zaburzenia psychiczne.
językowych (a tak że rozwoju ruchowego i spo łecznego), Problem ten dotyczy ok. 75% pacjentów z omawianej populacji.
mała tolerancja frustracji, drażliwość i częste wahania Dlatego bardzo istotne jest przeprowadzenie ogólnego badania
nastroju, a tak że zaburzenia funkcjonowania poznawczego psychiatrycznego, pozwalającego ocenić, czy u chorego
(które można stwierdzić za pomocą testów oceny występują też inne symptomy psychopatologiczne, ich zespoły
koncentracji uwagi, czynności wykonawczych lub pamięci). lub inne problemy zdrowia psychicznego. U osób z ADHD
najczęściej rozpoznaje się współistniejące zaburzenia lękowe,
Wywiad diagnostyczny ADHD u dorosłych (DIVA) depresję, zaburzenia afektywne dwubiegunowe
dwubiegunowe,, zaburzenia
Wywiad diagnostyczny ADHD u doros ł ych (DIVA-5) opracowano związane z nadużywaniem i/lub uzależnieniem od substancji
na podstawie kryteriów DSM-5. Narzędzie DIVA było pierwszym psychoaktywnych, problemy ze snem oraz zaburzenia
holenderskim ustrukturyzowanym wywiadem służącym do osobowości. Dlatego też dokonując oceny stanu klinicznego
weryfikacji podejrzenia ADHD u osób dorosłych, zaś DIVA-5 jest chorych z ADHD, należy przeprowadzić diagnostyk ę różnicową
trzecim wydaniem tego testu diagnostycznego – b ędąc tym w kierunku problemów zdrowia psychicznego nale żących do
samym „następczynią” DIVA 2.0 (narzędzia stworzonego przez każdej z tych kategorii. Jest to konieczne w celu uzyskania
J.J.S. Kooij i M.H. Francken, w oparciu o kryteria 2
kr yteria wg DSM-IV-TR) . kompletnego obrazu klinicznego, uwzgl ędniającego liczbę
Trafność diagnostyczną wyników uzyskiwanych za pomocą DIVA i rodzaj objawów doświadczanych przez pacjenta. Jest to
2.0 potwierdzono w 2 badaniach . 3,4
również warunkiem przeprowadzenia poprawnej diagnostyki
różnicowej – trzeba bowiem ustalić, czy źródłem „objawów
W celu ułatwienia oceny występowania cech ADHD (należących ADHD” u osób dorosłych nie są inne poważne zaburzenia
do każdej z 18 kategorii objawowych) zarówno w dzieciństwie, psychiczne2.
jak i w wieku dorosłym, w trakcie wywiadu będą przytaczane
przyk łady problemów mogących wynikać z objawów ADHD.
Przyk łady te odnoszą się do realiów życia osób dorosłych oraz
do trudności doświadczanych przez dzieci i s ą oparte na często
powtarzających się relacjach dorosłych pacjentów z ADHD. B ędą
też podawane konkretne przyk łady upośledzenia
czynnościowego wynikającego z objawów ADHD,
ujawniającego się w pięciu obszarach życia codziennego:
w pracy i w szkole, w relacjach z bliskimi i członkami rodziny,
w interakcjach społecznych, sposobach spędzania czasu
wolnego / praktykowanego hobby oraz samooceny / obrazu
własnej osoby.
!"#$%&
!"#$%& Wywiad diagnostyczny ADHD u dorosłych "
Instrukcja przeprowadzania DIVA Podczas omawiania kolejnych kryteriów, pytaj partnera b ądź
członka rodziny pacjenta, czy ich zdaniem podane przyk łady
Wywiad diagnostyczny DIVA sk łada się z trzech części (z których trafnie ilustrują charakter trudności związanych z ADHD oraz
każda odnosi się zarówno do
do okresu dzieciństwa, jak i poproś o podzielenie się innymi doświadczeniami, które mogą
dorosłości), obejmujących następujące zagadnienia: się odnosić do danego wyznacznika diagnostycznego. Co do
• kryteria objawowe dla zaburzeń koncentracji uwagi (A1) zasady partner pacjenta może udzielać informacji dotyczących
• kryteria objawowe dla nadpobudliwości psychoruchowej i wyłącznie wieku dorosłego; z kolei cz łonkowie rodziny
nadmiernej impulsywności (A2) generacyjnej (zazwyczaj rodzice lub inni starsi krewni)
• wiek, w którym po raz pierwszy wystąpiły objawy ADHD przekazują informacje o objawach występujących
następnie pytaj o te same objawy i ich obecność w dzieciństwie na temat trudności, z jakimi pacjent musia ł się mierzyć w okresie
(w wieku 5–12 lat)5-7. Czytaj pacjentowi pytania odnosz ące się do dzieciństwa, gdyż wiele osób ma problemy z przypomnieniem
poszczególnych kryteriów, a następnie ustal, czy chory sobie swoich zachowań z odległej przeszłości. Choć zwykle nie
doświadcza takich problemów. Jeśli tak, poproś pacjenta jest trudno przypomnieć sobie zdarzenia z okresu między 10. a
o podanie przyk ładów. Osoby badane z zastosowaniem 12. rokiem życia, to lata wcześniejsze często „nikną w mrokach
niniejszego narzędzia diagnostycznego często podają przyk łady niepamięci”.
podobne do tych, które uwzględniono w DIVA; wówczas
klinicysta może „po prostu” zaznaczyć stosowne odpowiedzi. Po uzyskaniu informacji od wszystkich osób, klinicysta powinien
Jeśli dane objawy nie wydają się pacjentowi „znajome” bądź rozstrzygnąć, czy poszczególne objawy wyst ępowały u pacjenta
powstają wątpliwości czy przyk łady podawane przez chorego zarówno w dzieciństwie, jak i w dorosłości. Jeśli nie jest możliwe
pasują do kryterium, przeczytaj podane w DIVA przyk łady – przeprowadzenie heteroanamnezy, należy postawić diagnozę
jeden po drugim. Warunkiem uznania określonego k łopotliwego tylko na podstawie danych uzyskanych od samego pacjenta.
zachowania lub objawu za istotną manifestację ADHD jest Przeprowadzający wywiad może wspomóc się przy stawianiu
zgromadzenie przesłanek sugerujących, że problem taki: diagnozy obszerniejszymi raportami szkolnymi, gdyż mogą one
1. występuje częściej lub jest powa żniejszy niż u większości dać obraz co do ewentualnej obecności symptomów (jeśli nie
osób w porównywalny
porównywalnym m wieku i cechujących się zbliżonym umknęły one uwadze nauczycieli). Objawy mo żna uznać za
ilorazem inteligencji LUB klinicznie istotne, jeśli były bardziej uciążliwe i/lub pojawiały się
2. wiąże się ze znamiennym ograniczeniem sprawności częściej niż u rówieśników pacjenta, bądź jeśli przyczyniały się
funkcjonalnej pacjenta. do upośledzenia jego funkcjonowania.
Jeżeli przyk łady podane przez autorów narzędzia DIVA zgadzają Czas ujawnienia się objawów i związane z nimi
się z doświadczeniami osoby badanej, wówczas należy upośledzenie czynnościowe
zaznaczyć odpowiednie „scenariusze”. Jeśli natomiast pacjent Trzecia część wywiadu (dotycząca wieku, w którym po raz
doznaje odmiennych problemów, wpisujących się jednak w pierwszy wystąpiły objawy ADHD oraz charakteru zaburzeń
kryteria diagnostyczne ADHD – nale ży opisać je w rubryce „Inne”
„Inne”.. funkcjonowania wynikających z tych symptomów) odnosi się do
Aby uznać, że u pacjenta występuje dany objaw, nie musi kluczowego elementu kryteriów diagnostycznych. Istotne jest
zgadzać się on ze wszystkimi stwierdzeniami zawartymi w stwierdzenie, czy pacjent mia ł objawy przez całe życie, a je
jeśli tak,
przyk ładach; celem badającego jest raczej dokonanie swoistej to czy już przed ukończeniem 12. roku życia występowało u
rekonstrukcji obrazu klinicznego, wskazującego na obecność, niego przynajmniej kilka objawów ADHD. Według definicji
bądź brak objawów, sk ładających się na kryteria diagnostyczne zawartej w DSM-5 uznaje si ę ≥3 objawów zaburzeń
DSM- 5 za „kilka” uznaje
ADHD. koncentracji uwagi i/lub nadpobudliwości psychoruchowej oraz
# !"#$%&
!"#$%& Wywiad diagnostyczny ADHD u dorosłych
nadmiernej impulsywności występujących u osoby w wieku <12 lat. Jeśli objawy Bibliografia
pojawiły się później, odnotuj w jakim wieku pacjent zaczął doświadczać
1. American Psychiatric Association (APA):
symptomów omawianego zaburzenia.
Diagnostic and Statistical Manual of
Mental Disorders, (5th ed.). Arlington,
Następnie zapytaj pacjenta o konkretne sytuacje (dotycz ące różnych aspektów VA: American Psychiatric Publishing,
życia), w których doświadczał problemów funkcjonalnych – najpierw nawiązując 2013.
do okresu dorosłości, później odnosząc się do problemów przeżywanych w 2. Diagnostic Interview for ADHD in Adults
dzieciństwie. Możesz posłużyć się przy tym podanymi ni żej przyk ładami. Zaznacz 2.0 (DIVA 2.0), in: Kooij, JJS. Adult ADHD.
każdy przyk ład zgodny z doświadczeniami pacjenta i określ, czy upośledzenie Diagnostic assessment and treatment.
Springer, 2012. Online available in
czynnościowe ujawnia się w co najmniej 2 obszarach życiowych. Warunkiem several languages at www.divacenter.
rozpoznania ADHD są istotne problemy związane z funkcjonowaniem w co
eu.
najmniej 2 sferach życia: w pracy lub szkole, w relacjach romantycznych i
3. Pettersson R, Söderström
Söderström S, Nilsson KW:
rodzinnych, w kontaktach społecznych, aktywnościach podejmowanych w czasie
Diagnosing ADHD in Adults: An
wolnym i praktykowanego hobby, pewno ści siebie i obrazu własnej osoby. Examination of the Discriminative
Validity of Neuropsychological Tests
Podsumowanie
Podsumowanie oceny klinicznej and Diagnostic Assessment
W ramach podsumowania objawów zaburzeń koncentracji uwagi (A) Instruments. J Atten Disord 2015; Dec
oraz nadpobudliwości psychoruchowej i nadmiernej impulsywności (HI) zaznacz, 17:1-13.
4. Ramos-Qui
R amos-Quiroga
roga JA, Nasillo V,
V, Richarte V,
które z 18 kryteriów zaklasyfikowano jako obecne w dzieci ństwie lub dorosłości
Corrales M, Palma F, Ibáñez P, Michelsen
(ocenę należy przeprowadzić osobno dla każdego z tych etapów życia).
M, Van de Glind G, Casas M, Kooij JJ:
Następnie policz, ile kryteriów ADHD (należących do kategorii A oraz HI) pacjent
Criteria and Concurrent Validity of DIVA
spełniał w dzieciństwie – a ile w dorosłości. 2.0: A Semi-Structured Diagnostic
Interview for Adult ADHD. J Atten
W „Formularzu
„Formularzu wyników” zaznacz,
zaznacz, czy przed ukończeniem 12 lat chory Disord 2016; Apr 28:1-10.
doświadczał szeregu (tzn. ≥3) objawów z grupy A i/lub HI. Okre śl również, czy w 5. Applegate B, Lahey BB, Hart EL,
życiu dorosłym (tj. w wieku >17 lat) u pacjenta występowało ≥5 symptomów z Biederman J, Hynd GW, Barkley RA,
Ollendick T, Frick PJ, Greenhill L,
kategorii A i/lub HI. Wskaż, czy na podstawie dostępnych przesłanek można
McBurnett K, Newcorn JH, Kerdyk L,
stwierdzić, że symptomy mają przewlek ły i uporczywy charakter („występowały
Garfinkel B, Waldman I, Sha ff er
er D:
przez całe życie”) lub skutkują upośledzeniem funkcjonowania w co najmniej 2
Validity of the age-of-onset criterion for
obszarach aktywności pacjenta. Odnieś się do problemu współwystępowania ADHD: a report from the DSM-IV field
innych zaburzeń psychicznych, mogących okazać się bardziej prawdopodobn
prawdopodobnym ym trials. J Am Acad Child Adolesc
„źródłem” objawów niż domniemane pierwotne ADHD. Określ, w jakim jakim stopniu Psychiatry 1997; 36(9):1211-21.
informacje uzyskane od innych osób lub pochodzące z raportów szkolnych (o ile 6. Barkley RA, Biederman
Bieder man J: Toward
Toward a
są one dostępne) potwierdzają rozpoznanie. Na koniec odpowiedz na pytanie, broader definition of the age-of-onset
criterion for attention-deficit
czy pacjent spełnia kryteria diagnostyczne ADHD – a jeśli tak, to który z typów
hyperactivity disorder. J Am Acad Child
obrazu klinicznego (oznaczonych odpowiednimi kodami wg DSM-5) najbardziej
Adolesc Psychiatry 1997; 36(9):1204-10.
trafnie odzwierciedla specyfik ę problemów doświadczanych przez chorego?
7. Faraone SV, Biederman J, Spencer T,
Mick E, Murray K, Petty C, Adamson JJ,
Informacja dla pacjenta Monuteaux MC: Diagnosing adult
Wywiad, który z Panią /Panem przeprowadz
przeprowadzę, służy badaniu obecności objawów attention deficit hyperactivity disorder:
ADHD i odnosi si ę zarówno do okresu
ok resu Pani/Pana dorosłości, jak i dzieciństwa. are late onset and subthreshold
Pytania, które będę zadawać, stworzono w oparciu o kryteria diagnostyczne diagnoses valid? Am J Psychiatry
2006;163(10):1720-9.
ADHD, zawarte w klasyfikacji DSM-5. Po ka żdym pytaniu, będę prosił /a /a o
8. Kooij
Kooi j JJS, Boonstra AM, Willemsen-
Willemsen-
zastanowienie się, czy rozpoznaje Pani/Pani u siebie opisane trudno ści. W celu
Swinkels SHN, Bekker EM, de Noord I,
ułatwienia odpowiedzi będę podawał /a /a przyk łady ilustrujące, w jaki sposób Buitelaar JL: Reliability, validity, and
konkretne objawy manifestują się u innych dzieci i dorosłych cierpiących na utility of instruments for self-report and
ADHD. Najpierw będę prosił /a
/a o odpowiedź Panią /Pana, a nastnastępnie Pani/Pana informant report regarding symptoms
partnera/partnerk ę i/lub obecnych tu członków rodziny. Z racji, że partner/ka zna of Attention-Deficit/Hyperactivity
Panią /Pana prawdopodobnie
prawdopodobnie od okresu dorosłości, jego/ją będę pytał /a /a właśnie o Disorder (ADHD) in adult patients. J
ten okres; osoby z Pani/Pana bliskiej rodziny prawdopodobnie będą mogły Atten Disorders 2008; 11(4):445-458.
!"#$%&
!"#$%& Wywiad diagnostyczny ADHD u dorosłych $
Nazwisko pacjenta
Data urodzenia
Nazwisko przeprowadzającego
Kod pacjenta
Instrukcja wprowadzająca: Objawy w wieku dorosłym muszą utrzymywać się przez co najmniej 6 miesięcy. Objawy w dzieciństwie
odnoszą się do wieku między 5. a 12. rokiem życia. Warunkiem uznania określonej cechy za symptom ADHD jest jej przewlek ły i
uporczywy charakter (nie mówimy zatem o epizodycznych problemach).
Czy ma Pani/Pan trudności ze skupieniem uwagi na szczegó łach lub popełnia wynikające z nieuwagi błędy podczas pracy
A1 zawodowej lub innych aktywności? A jak
jak to wygl ądał o w dzieci ństwie (w pracy szkolnej lub podczas innych aktywno ś ci)?
ci)?
❑ Często popełnia Pani/Pan błędy wynikające z nieuwagi. ❑ W pracy szkolnej często popełniał /a Pani/Pan błędy
/a Pani/Pan
❑ Musi Pani/Pan pracować powoli, aby unikać popełniania wynikające z nieuwagi.
błędów. ❑ Popełniał /a Pani/Pan błędy, gdyż niedok ładnie czytał /a
/a Pani/Pan /a
❑ Często zdarzają się Pani/Panu niedok ładności podczas Pani/Pan polecenia.
wykonywania pracy. ❑ Często przeoczał /a
/a lub pomijał /a
/a Pani/Pan
Pani/Pan detale
❑ Instrukcje czyta Pani/Pan pobieżnie. potrzebne do realizacji zadań.
❑ Często przeocza lub pomija Pani/P
Pani/Pan
an detale potrzebne ❑ Często zdarzały się Pani/Panu niedok ładności podczas
do realizacji zadania. wykonywania pracy.
❑ Zużywa Pani/Pan zbyt dużo czasu na dopracowa
dopracowanie
nie ❑ Podczas klasówek często zdarzało się Pani/Panu nie
szczegółów. odpowiada ć na pytania, gdyż pobieżnie czytał /a
/a Pani/
❑ Potrzeba skupienia się na szczegółach utrudnia Pani/ Pan polecenia.
Panu dokończenie pracy. ❑ Zdarzało się Pani/Panu opuszczać drugą stronę testu
❑ Pracuje Pani/Pan sz ybko i dlatego cz ęsto popełnia
Pani/Pan zbyt szybko podczas sprawdzianu
sprawdzianu..
Pani/Pan błędy. ❑ Inni komentowali nieuważny styl Pani/Pana pracy.
❑ Inne: ❑ Nie sprawdzał /a Pani/Pan poprawności swoich
/a Pani/Pan
odpowiedzi podczas rozwiązywania zadań domowych.
❑ Potrzebował /a Pani/Pan dużo czasu na zadania, które
/a Pani/Pan
wymagały dbałości o szczegóły.
❑ Inne:
% !"#$%&
!"#$%& Wywiad diagnostyczny ADHD u dorosłych
2= Czy konieczność dłuższego skupienia się na określonym zadaniu często sprawia Pani/Panu trudności? A jak
jak to
wygl ądał o w dzieci ństwie (podczas zabawy)?
❑ Nie potrafi Pani/Pan skupić się na danym zadaniu przez ❑ Miał /a Pani/Pan problemy ze skupieniem się na pracach
/a Pani/Pan
dłuższy czas. * szkolnych.
❑ Szybko staje się Pani/Pan rozkojarzona/y, bo zajmują ❑ Miał /a Pani/Pan problemy ze skupieniem się podczas
/a Pani/Pan
!"#$%&
!"#$%& Wywiad diagnostyczny ADHD u dorosłych &
2? Czy sprawia Pani/Pan często wrażenie, jakby nie słuchał /a Pani/Pan, co się do Pani/Pana mówi? A jak
/a Pani/Pan, jak to wygl ądał o
w dzieci ństwie?
❑ Sprawia Pani/Pan wrażenie roztargnionej / ❑ Często nie wiedział /a Pani/Pan, co rodzice bądź
/a Pani/Pan,
roztargnionego i nieobecnej / nieobecnego. nauczyciele do Pani/P
Pani/Pana
ana mówili.
❑ Ma Pani/Pan problemy ze skoncentrowaniem si ę na ❑ Był /a Pani/Pan często „myślami gdzie indziej” lub
/a Pani/Pan
2> Czy często zdarza się Pani/Panu nie w pełni stosować się do podawanych instrukcji i czy ma Pani/Pan trudności
z kończeniem obowiązków zawodowych (pytanie to dotyczy tak że rutynowych czynności służbowych)? A jak
jak to
wygl ądał o w dzieci ństwie (w pracy szkolnej)?
❑ Robi Pani/Pan kilka rzeczy na raz, bez ukończenia żadnej ❑ Miał /a Pani/Pan k łopoty z wykonywaniem poleceń.
/a Pani/Pan
z nich. ❑ Miał /a Pani/Pan k łopoty ze stosowaniem się do instrukcji
/a Pani/Pan
❑ Entuzjastycznie„rzuca się Pani/Pan w wir” nowych zada ń, postępowania sk ładających się z „kilku kroków”.
szybko jednak tracąc nimi zainteresowanie i łatwo się ❑ Entuzjastycznie
Entuzjastycz nie „rzucał się Pani/Pan w wir” nowych
rozpraszając. zadań, szybko jednak tracąc nimi zainteresowanie i łatwo
❑ Aby wykonać pracę, musi Pani/Pan mieć jasny termin jej się rozpraszając.
ukończenia. ❑ Zostawia ł /a Pan/Pani niedokończone zadania.
/a Pan/Pani
❑ Ma Pani/Pan problemy z prowadzeniem domowych ❑ Nie kończył /a
/a Pani/Pan oddawał /a
Pani/Pan albo nie oddawa /a Pani/Pan
Pani/Pan
rachunków i korespondencji. pracy domowej do sprawdzenia
sprawdzenia..
❑ Ma Pani/Pan problemy z zadaniami wymagającymi ❑ Otoczenie i treść zadań musiały być dobrze
„trzymania się” określonej sekwencji działań. uporządkowane, żeby mogła/mógł Pani/Pan dokończyć
❑ Inne: swoją pracę.
❑ Inne:
' !"#$%&
!"#$%& Wywiad diagnostyczny ADHD u dorosłych
!"#$%&
!"#$%& Wywiad diagnostyczny ADHD u dorosłych (
2@ Czy często unika Pani/Pan (albo nie lubi, b ądź niechętnie angażuje się) w zajęcia wymagające długotrwałego
wysiłku umysłowego? A jak
jak to wygl ądał o w dzieci ństwie?
❑ Odk łada Pani/Pan rzeczy do zrobienia na pó źniej, przez lekturę, bo wymagało to dużego wysiłku umysłowego.
co nie dotrzymuje Pani/Pan ustalonych terminów. ❑ Unikał /a Pani/Pan zadań, które wymagały dużego
/a Pani/Pan
❑ Unika Pan/Pani zadań monotonnych, takich jak prace skupienia.
administracyjne. ❑ Nie lubił /a
/a Pani/Pan
Pani/Pan przedmiotów
przedmiotów szkolnych,
szkolnych, które
❑ Unika Pan/Pani zadań związanych z opracowywaniem wymagały od Pani/Pana dużej koncentracji.
raportów,, wypełnianiem formularzy lub analizowan
raportów analizowaniem
iem ❑ Nudne albo trudne zadania odk ładał /a
/a Pani/Pan
Pani/Pan na
treści długich artykułów. później.
❑ Nie lubi Pani/Pan czytać, bo wiąże się to z dużym ❑ Inne:
wysiłkiem umysłowym.
❑ Unika Pani/Pan prac, które wymagają dużego skupienia.
❑ Inne:
2A Czy często gubi Pani/Pan przedmioty niezbędne do realizacji określonych zadań lub działań? A jak to wygl ądał o
w dzieci ństwie?
)* !"#$%&
!"#$%& Wywiad diagnostyczny ADHD u dorosłych
2B Czy łatwo rozprasza się Pani/Pan pod wpływem błahych bodźców zewnętrznych? A jak to wygl ądał o
w dzieci ństwie?
❑ Jest Pani/Panu trudno „odci ąć się” od bodźców ❑ W szkole, podczas lekcji, często patrzył /a
/a się Pani/Pan
zewnętrznych. w okno.
❑ Trudno jest się Pani/Panu ponownie skupi ć, jeśli coś ❑ Łatwo rozpraszał /a
/a się Pani/Pan pod wpływem dźwięków
Panią /Pana wcze
wcześniej rozproszy
rozproszy.. „tego, co się działo wokół”.
i „tego,
❑ Łatwo rozprasza się Pani/Pan pod wpływem dźwięków i ❑ Było Pani/Panu trudno ponownie się skupić, jeśli coś
„tego, co się dzieje wokół”. Panią /Pana wcze
wcześniej rozproszyło.
❑ Łatwo rozprasza się Pani/Pan wówczas, gdy inne osoby ❑ Inne:
rozmawiaj ą w Pani/Pana obecności.
❑ Trudno jest Pani/Pani
Pani/Pani „filtrować dane” i/lub oddziela ć
informacje potrzebne od niepotrzebnych.
❑ Inne:
!"#$%&
!"#$%& Wywiad diagnostyczny ADHD u dorosłych ))
2C Czy w życiu codziennym często doświadcza Pani/Pan problemów wynikających z roztargnienia? A jak to
wygl ądał o w dzieci ństwie?
)! !"#$%&
!"#$%& Wywiad diagnostyczny ADHD u dorosłych
Instrukcja wprowadzająca: Objawy w wieku dorosłym muszą utrzymywać się przez co najmniej 6 miesięcy. Objawy w dzieciństwie
odnoszą się do wieku między 5. a 12. rokiem życia. Warunkiem uznania określonej cechy za symptom ADHD jest jej przewlek ły i
uporczywy charakter (nie mówimy zatem o epizodycznych problemach).
H/I 1 Czy często wykonuje Pani/Pan niespokojne ruchy bądź „stuka” rękoma lub nogami albo wierci się siedząc?
jak to wygl ądał o w dzieci ństwie?
A jak
!"#$%&
!"#$%& Wywiad diagnostyczny ADHD u dorosłych )"
8D0 = Czy często wstaje Pani/Pan w sytuacjach wymagających „spokojnego siedzenia na swoim miejscu”? A jak
jak to
wygl ądał o w dzieci ństwie?
❑ Wykonując pracę siedzącą (np. w biurze lub warsztacie), ❑ Często wstawał /a Pani/Pan od stołu w trakcie posiłków
/a Pani/Pan
często musi Pani/Pan wstawa ć z miejsca. bądź opuszczał /a
/a ławk ę w trakcie lekcji.
❑ Unika Pani/Pan konferencji, wyk ładów, kazań itp. ❑ Bardzo trudno było Pani/P ani „usiedzieć w miejscu”
Pani/Pani
)# !"#$%&
!"#$%& Wywiad diagnostyczny ADHD u dorosłych
8D0 > Czy często doświadcza Pani/Pan problemów w sytuacjach nieformalnych, wymagających spokojnego
zachowywania się? A jak
jak to wygl ądał o w dzieci ństwie (podczas zabaw)?
8D0 4 Czy często jest Pani/Pan „w ruchu” lub działa „jakby miał /a
/a motorek”? A jak
jak to wygl ądał o w dzieci ństwie?
!"#$%&
!"#$%& Wywiad diagnostyczny ADHD u dorosłych )$
❑ Jest Pani/Panu trudno przestać mówić. ❑ Dostawa ł /a Pani/Pan uwagi w dzienniczku, że za dużo
/a Pani/Pan
❑ Ma Pani/Pan sk łonności do budowania zbyt z łożonych Pani/Pan rozmawia.
wypowiedzi. ❑ Karano Panią /Pana za „niewyparzony język”.
❑ Nie daje Pani/Pan innym doj ść do głosu.
Pani/Pan ❑ Przeszkadzał /a Pani/Pan innym w ich pracy szkolnej, bo
/a Pani/Pan
❑ Potrzebuje Pani/Pan zawsze wielu słów, żeby wyrazić to, ciągle coś Pani/Pan mówił /a.
/a.
co chce Pani/Pan powiedzieć. ❑ Nie dawał /a Pani/Pan innym dojść do głosu.
/a Pani/Pan
❑ Inne: ❑ Inne:
8D0 A Czy często zdarza się Pani/Panu impulsywnie udzielać odpowiedzi, zanim rozmówca dokończy pytanie?
jak to wygl ądał o w dzieci ństwie?
A jak
)% !"#$%&
!"#$%& Wywiad diagnostyczny ADHD u dorosłych
❑ Jest Pani/P
Pani/Pan
an niecierpliwa/y. podczas pracy szkolnej.
❑ Często zmienia Pani/Pan partnerów albo pracę, bo Panią / ❑ Chciał /a Pani/Pan „grać pierwsze skrzypce”.
/a Pani/Pan
Pana niecierpliwią. ❑ Szybko tracił /a Pani/Pan cierpliwość.
/a Pani/Pan
❑ Inne: ❑ Przechodzi ł /a Pani/Pan przez ulicę, nie rozglądając się
/a Pani/Pan
wcześniej w obie strony.
❑ Inne:
!"#$%&
!"#$%& Wywiad diagnostyczny ADHD u dorosłych )&
Kryterium B
Czy doświadczał /a
/a Pani/Pan wyżej wymienionych objawów zaburzeń koncentracji uwagi oraz nadpobudliwości psychoruchowej i
nadmiernej impulsywności przez całe życie?
Kryterium C
)' !"#$%&
!"#$%& Wywiad diagnostyczny ADHD u dorosłych
!"#$%&
!"#$%& Wywiad diagnostyczny ADHD u dorosłych )(
!* !"#$%&
!"#$%& Wywiad diagnostyczny ADHD u dorosłych
!"#$%&
!"#$%& Wywiad diagnostyczny ADHD u dorosłych !)
Podsumowanie objawów A i HI
A1a A1. Pacjent/ka często nie jest w stanie adekwatnie skupić się na szczegółach lub
z braku ostrożności popełnia błędy podczas zajęć szkolnych, pracy zawodowej
lub innych aktywności.
A1d A4. Często nie w pełni stosuje się do instrukcji i ma trudności z dokończeniem
zadań szkolnych, obowiązków domowych lub służbowych.
A2c H/I 3. Często niespokojnie porusza się po pomieszczeniu w sytuacjach, gdy jest
to zachowanie niewłaściwe (u nastolatków i dorosłych poczucie takie może
ograniczać się do subiektywnego poczucia napięcia wewnętrznego).
A2g H/I 7. Często udziela odpowiedzi pod wpływem impulsu – zanim rozmówca
dokończy pytanie.
!! !"#$%&
!"#$%& Wywiad diagnostyczny ADHD u dorosłych
Formularz wyników
kryterium A dzieciństwo
wg DSM-5 Czy u pacjentki/pacjenta występowały ≥3 objawy ADHD należące do
kategorii A lub H/I? ❑ Tak / ❑Nie
wiek dorosły
Czy liczba objawów A ≥5? ❑ Tak / ❑Nie
Czy liczba objawów H/I ≥5? ❑ Tak / ❑Nie
kryterium B Czy można założyć, że objawy ADHD występowały przez całe życie ❑ Tak / ❑Nie
wg DSM-5 pacjentki/pacjenta, a pierwsze symptomy stały się dostrzegalne w
wieku <12 lat?
kryteria C i D Objawy i związane z nimi problemy funkcjonalne dotycz ą ≥2
wg DSM-5 obszarów życia pacjentki/pacjenta.
Wiek dorosły ❑ Tak / ❑Nie
Dzieciństwo ❑ Tak / ❑Nie
kryterium E Objawów nie da się bardziej adekwatnie zinterpretować, odwołując ❑Nie
wg DSM-5 się do kryteriów
kr yteriów rozpoznawczych innych zaburzeń psychicznych. ❑ Tak, przez:
przez:
* Proszę podać, od kogo uzyskano takie informacje. ** Jeśli prezentacja kliniczna ADHD w dzieciństwie różni się od charakterystyki tego
problemu medycznego w wieku dorosłym – wówczas rozpoznaje się rodzaj zaburzenia aktualnie stwierdzany u dorosłego pacjenta.
!"#$%&
!"#$%& Wywiad diagnostyczny ADHD u dorosłych !"
POLSKI
/01234