H 11: METALEN IN

ACTIE
5VWO
Vandaag

■ Eigenschappen van metalen op micro-meso-macro niveau

■ Oxidatiegetallen
■ Redoxreacties
Eigenschappen van metalen
 Micro-Macro niveau

■ Metalen bestaan uit positieve metaalionen en negatieve vrije elektronen

– Metaalbinding is een sterke binding → hoog smelt- en kookpunt
■ Metaalglans
– Vrije e- nemen energie op en staan het weer waarbij licht vrijkomt
■ Stroomgeleiding
– Vrije e- bewegen door metaal
■ Warmtegeleiding
– Verwarming → sneller bewegende e-
→ geven warmte door door botsingen
met andere e-
Micro-Macro vervormbaarheid

■ Bij vervormen van metaal schuiven de metaalionen langs elkaar heen

■ De vrije e- blijven de metaalionen bij elkaar houden als een soort lijm
■ Structuur metaalrooster blijft hetzelfde
 Roosterfouten en korrelgrenzen
■ Roosterfouten
– Kleine onzuiverheden
■ Korrelgrenzen
– Kleine kristalgebiedjes “korrels”
– Mesoniveau
Legeringen

■ Mengsel van metalen

– Verbetering van gewenste eigenschappen
– Brons – Koper en Tin
– Staal – Ijzer en koolstof
■ Verschil in grootte tussen metaalionen
– Veranderd oa hardheid en vervormbaarheid
■ Bekend:
– Wat een oxidatiegetal is en hoe je het kunt bepalen voor ieder
atoom
– Dat er elektronen overdracht plaatsvind bij en redox reactie
– Hoe je een redoxreactie kunt herkennen

■ Nu verder met:
– Opstellen van redoxreacties
Redoxreacties

Redox

Reductor Oxidator
e-

Deeltje dat een Deeltje dat een

e- afstaat e- opneemt
 Redoxreacties opstellen
■ Binas tabel 48
Redoxkoppels: geconjugeerde reductoren en oxidatoren

F 2 + 2 e- 2 F-
Sterkste oxidator Zwakste reductor

Zwakste oxidator Sterkste reductor

Li+ + e- Li
Redoxreacties opstellen

■ Voorbeeld: Blokje ijzer en Kopersulfaatoplossing-oplossing

■ Procedure:
1. schrijf de formules van alle deeltjes op
2. vind de sterkste ox en red in tabel 48
BINAS 48
3. schrijf beide halfreacties juist over
4. maak de elektronen links en rechts kloppend
5. tel beide halfreacties bij elkaar op
6. vereenvoudig indien nodig
Redoxreactie opstellen

Blokje ijzer en Kopersulfaatoplossing-oplossing

1. schrijf de formules van alle deeltjes op
Fe, Cu2+, SO42-, H2O

2. vind de sterkste ox (linker kolom hoogste) en red (rechter kolom

laagste) in tabel 48
Ox: Cu2+ Vox = + 0,34
Red: Fe Vred = - 0,45
Redoxreactie opstellen

3. schrijf beide halfreacties juist over

4. maak de elektronen links en rechts kloppend
5. tel beide halfreacties bij elkaar op
6. vereenvoudig indien nodig

Ox: Cu2+ (aq) + 2e- → Cu (s) 1 V = +0,34

Red: Fe(s) → Fe2+ (aq) + 2 e- 1 V = - 0,45
Totaal: Cu2+(aq) + Fe(s) → Cu(s) + Fe2+
Redoxreacties opstellen
■ Voorbeeld: ijzer(III)bromide-oplossing en Kaliumjodide-oplossing

■ Procedure:
1. schrijf de formules van alle deeltjes op
2. vind de sterkste ox en red in tabel 48
3. schrijf beide halfreacties juist over BINAS 48

4. maak de elektronen links en rechts kloppend

5. tel beide halfreacties bij elkaar op
6. vereenvoudig indien nodig
Redoxreactie opstellen

1. schrijf de formules van alle deeltjes op

Fe3+ (aq), Br- (aq), K+ (aq), I- (aq), H2O (l)

2. vind de sterkste ox (linker kolom hoogste) en red (rechter kolom

laagste) in tabel 48
Ox: Fe3+ Vox = +0,77
Red: I- Vred = +0,54
Redoxreactie opstellen

3. schrijf beide halfreacties juist over

4. maak de elektronen links en rechts kloppend
5. tel beide halfreacties bij elkaar op
6. vereenvoudig indien nodig

Ox: Fe3+ + e- → Fe2+ 2 V = +0,77

Red: 3 I- → I3- (s) + 2 e- 1 V = +0,54
Totaal: 2 Fe3+ + 3 I- → 2 Fe2+ + I3-
Redox +

■ Wanneer verloopt een redox reactie?

■ Bijzonderheden tabel 48
■ Zuur, basisch of neutraal
REDOX

■ Wanneer verloopt een redoxreactie?

■ De halfreactie van de oxidator moet boven de halfreactie van de
reductor staan

■ Bepaal het spanningsverschil van de reactie

ΔV = V0 oxidator – V0 reductor

– ΔV > 0,3 V → aflopende reactie

– - 0,3 V < ΔV < 0,3 V → evenwichtsreactie
– ΔV < - 0,3 V → reactie verloopt niet
 Redoxreactie opstellen
■ Broom met Zink
Ox: Br2 + 2 e- → 2 Br- 1 + 1,09 V
Red: Zn → Zn2+ + 2 e- 1 - 0,76 V
Totaal: Br2 + Zn → 2 Br- + Zn2+ ΔV = 1,85 V

■ Bromide met Zink(II)

Ox: 2 Br- → Br2 + 2 e- 1 - 0,76 V
Red: Zn2+ + 2 e- → Zn 1 + 1,09 V
Totaal: 2 Br- + Zn2+ → Br2 + Zn ΔV = - 1,85 V
 Redoxreactie opstellen
■ Broom met Zink
Ox: Br2 + 2 e- → 2 Br- 1 + 1,09 V
Red: Zn → Zn2+ + 2 e- 1 - 0,76 V
Totaal: Br2 + Zn → 2 Br- + Zn2+ ΔV = 1,85 V

■ Bromide met Zink(II)

Ox: 2 Br- → Br2 + 2 e- 1 - 0,76 V
Red: Zn2+ + 2 e- → Zn 1 + 1,09 V
Totaal: 2 Br- + Zn2+ → Br2 + Zn ΔV = - 1,85 V
Bijzonderheden Tabel 48
■ Standaardomstandigheden: p = p0 en T = 298 K

■ Oxidatoren SO42- : alleen bij geconcentreerd zwavelzuur (-0,09)

■ Verdund zwavelzuur: alleen H+ doet mee (0)

■ Oxidator NO3- : alleen bij salpeterzuur

– verdund HNO3: NO(g) vorming + 0,96
– geconc. HNO3: NO2 (g) vorming + 0,80

■ Let op de oplosbaarheid! Tabel 45

Zuur, basisch of neutraal…

■ Voor redox reacties is het milieu waarin de reactie plaatsvind

belangrijk
■ Zoek de 2 halfreacties van ozon als oxidator
– O3 + 2 H+ + 2 e-- → H2O + O2
– O3 + H2O + 2 e-- → 2 OH-- + O2

■ Zuur (aangezuurde oplossing): H+ voor de pijl, H2O na de pijl

■ Neutraal: Voor de pijl soms met H2O, dan na de pijl OH--
■ Basisch: OH-- voor de pijl, H2O of hydroxide zout na de pijl
Oefening

■ Een aangezuurde oplossing van waterstofperoxide wordt

gemengd met een oplossing van kaliumbromide

Ox: H2O2 + 2 H+ + 2 e-- → 2 H2O 1 +1,78

Red: 2 Br‒ → Br2 + 2 e-- 1 +1,07
Tot: H2O2 + 2 H+ + 2 Br‒→ 2 H2O + Br2 ΔV = 0,77