Βιολογία Β’, Γ’ Γυμνασίου Διδάσκουσα: Α.

Γεροβασίλη

Σημειώσεις Οργάνωση της Ζωής

Οργανικές Ενώσεις: Ενώσεις του άνθρακα με το υδρογόνο, το οξυγόνο και το άζωτο

Βιομόρια Συστατικά Ρόλος

Υδατάνθρακες Μονοσακχαρίτες (γλυκόζη) Πηγή ενέργειας
Πολυσακχαρίτες (άμυλο, κυτταρίνη) Δομικά συστατικά
Πρωτεΐνες Αμινοξέα Δομικά ή λειτουργικά συστατικά
Λιπίδια Λιπαρά οξέα Δομικά συστατικά ή αποθήκες ενέργειας
Νουκλεϊκά Οξέα Νουκλεοτίδια Καθορισμός κληρονομικών γνωρισμάτων και
(DNA & RNA) έλεγχος λειτουργειών του οργανισμού
Κύρια Οργανίδια και μέρη ενός Ευκαρυωτικού κυττάρου

Οργανίδιο Μορφή/Δομή Ρόλος

Πλασματική Δομείται από λιπίδια και Διαχωρίζει και εξατομικεύει το κύτταρο από το
Μεμβράνη πρωτεΐνες περιβάλλον του. Ελέγχει ποιες ουσίες εισέρχονται/
εξέρχονται από το κύτταρο εξυπηρετώντας την
επικοινωνία με το περιβάλλον του
Κυτταρόπλασμα Ζελατινώδης μάζα Χώρος μεταξύ πυρήνα και πλασματικής μεμβράνης με
διάφορα οργανίδια
Πυρήνας Σφαιρικό σχήμα, διπλή πυρηνική Κέντρο ελέγχου του κυττάρου,
μεμβράνη με πυρηνικούς Αποθήκευση και προστασία γενετικού υλικού
πόρους
Ενδοπλασμα- Δίκτυο αγωγών και κύστεων Μεταφορά ουσιών Αδρό: ριβοσώματα
τικό Δίκτυο Λείο: σύνθεση λιπιδίων και αποθήκευση πρωτεϊνών
Ριβοσώματα Αποτελούνται από πρωτεΐνες Πρωτεϊνοσύνθεση
και RNA (αδρό ενδ. δίκτυο και
ελεύθερα στο κυτταρόπλασμα)
Σύμπλεγμα Golgi Παράλληλοι πεπλατυσμένοι Τροποποίηση πρωτεϊνών και τελική μορφή
σάκοι
Λυσοσώματα Σφαιρικό σχήμα με πολλά Διάσπαση ουσιών (πρωτεϊνών και μικροοργανισμών)
ένζυμα «Πεπτικό σύστημα»
Κενοτόπια Κυστίδια με υδατώδες υγρό Πεπτικά: Μεταφορά και καταστροφή σωματιδίων και
(πεπτικά: ζωικά, χυμοτόπια: μικροοργανισμών
φυτικά) Χυμοτόπια: αποθήκες θρεπτικών συστατικών
Μιτοχόνδρια Επιμήκη, σφαιρικά ή ωοειδή «Εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας»
(διπλή μεμβράνη) Ποικίλος αριθμός ανάλογα με ανάγκες κυττάρου πχ
μυϊκά κύτταρα (δικό τους DNA, ριβοσώματα, ένζυμα)
Χλωροπλάστες Φακοειδές σχήμα με ένζυμα & Φωτοσύνθεση (δικό τους DNA, ριβοσώματα, ένζυμα)
χλωροφύλλη (διπλή μεμβράνη)
Κυτταρικό Συμπαγές, ανθεκτικό. Περιβάλλει πλασματική μεμβράνη των φυτικών
τοίχωμα Αποτελείται από κυττάρων. Έχει στηρικτικό ρόλο.
πολυσακχαρίτες (πχ κυτταρίνη)
 Βιολογία Β’, Γ’ Γυμνασίου Διδάσκουσα: Α. Γεροβασίλη
Ομοιότητες- Διαφορές μεταξύ

Προκαρυωτικών και Ζωικών και Φυτικών Ευκαρυωτικών Κυττάρων

Χαρακτηριστικά ΠΡΟΚΑΡΥΩΤΙΚΟ ΕΥΚΑΡΥΩΤΙΚΟ ΕΥΚΑΡΥΩΤΙΚΟ

Ζωικό Φυτικό
Μέγεθος Μικρό Μεγάλο Μεγάλο
Πυρήνας Όχι Ναι Ναι
Μεμβρανικά Όχι Ναι Ναι
Οργανίδια (Ενδ. Δίκτυο, Golgi, (Ενδ. Δίκτυο, Golgi,
Μιτοχόνδρια Λυσοσώματα…) Μιτοχόνδρια Λυσοσώματα…)
Ριβοσώματα Ναι (μικρότερα) Ναι Ναι
Κενοτόπια Όχι Πεπτικά (Εισαγωγή Μέσα Στο Χυμοτόπια
Κύτταρο Σωματιδίων ή (Αποθήκες Θρεπτικών
Μικροοργανισμών) Συστατικών)
Κυτταρικό Ναι Όχι Ναι (Διαφορετική
Τοίχωμα Σύσταση πχ κυτταρίνη)
Κάψα (επιπλέον Ναι (Ορισμένα Όχι Όχι
περίβλημα) Βακτήρια)
Γενετικό Υλικό DNA (Κυκλικό) DΝΑ DΝΑ
(Χρωματίνη) (Χρωματίνη)
Μαστίγιο Ναι Ναι Ναι (Κύτταρα
(Σπέρματοζωάριο) Ορισμένων Φυτών)
Κυτ. Διαίρεση Διχοτόμηση Μίτωση/Μείωση Μίτωση/Μείωση

Ενδοσπόρια: Ανθεκτικές μορφές των βακτηρίων στις οποίες μετατρέπονται όταν βρεθούν σε
αντίξοες περιβαλλοντικές συνθήκες (πχ πολύ υψηλές ή χαμηλές θερμοκρασίες). Όταν οι συνθήκες
ξαναγίνουν ευνοϊκές από ένα ενδοσπόριο θα προκύψει ένα βακτήριο

Προκαρυωτικοί Οργανισμοί Ευκαρυωτικοί Οργανισμοί

Μονοκύτταροι Μονοκύτταροι Πολυκύτταροι

Βακτήρια Κυανοβακτήρια Πρωτόζωα Φύκη Μύκητες Φυτά Ζώα

(φωτοσυνθέτουν) • Αμοιβάδα (ψευδοπόδια)

• Παραμήκιο (βλεφαρίδες)
• Ευγλήνη (μαστίγιο)