Haz.

/ Adı Soyadı Gülsüm DEMİRTAŞ

LADEP Dersin Adı Fıkıh-2 (Münakehat)
Seminer Müzakere Notu Dersin Hocası Eyyüb Said Kaya
Tarih 05.01.2023 No

İşlenen metin/sayfa ‫ كتاب النكاح‬/ Sayfa 8-9

İşlenen Konular ‫الفصل الثالث شروط اللزوم‬

Kavramlar-Istılahlar (Arapça-Türkçe ıstılahlar ve tanımları)

Rüşd: Kişinin mallarını din, akıl, mantık ve iktisat prensiplerine uygun biçimde koruyup harcamasını
sağlayan fikri olgunluğa sahip olması anlamına gelmektedir.
Kefaet: Sözlükte “eşitlik, denklik, benzerlik ve yeterlik” anlamlarına gelen kefaet, bir fıkıh terimi olarak
evlenecek eşler arasında belli hususlarda denkliğin bulunmasını, daha çok da evlenecek eşlerden erkeğin
kadına denkliğini ifade eder.
Müzakere Notları
Lüzum Şartları
1) Baliğ olmamış çocuğun hakkında evlendirme yetkisi aile büyüklerinden pek çok kişinin olabilir. Ama bu
aile büyükleri dede ve baba ise bunların yetkileri diğerlerinden daha fazladır. Baba ve dede dışında birileri
(kardeş, amca vs.) bu evlendirme yetkisini kullanırsa nikah lazım değildir. Kıza da erkeğe de baliğ olduğunda
seçme hakkı tanınmıştır. Yani taraflar talak olmadan nikahı feshedebilir. Taraflardan biri baliğ olduğu zaman
mahkemeye gidip ‘benim hakkımda bir nikah kararı var onu onaylıyorum/onaylamıyorum’ der. Eğer
onaylarsa evlilik başlar onaylamazsa evlilik feshedilir.
Fesih mahkeme huzurunda yapılır ve fesihte mazeret göstermek zorunlu değildir. Feshin sonucu boşanmayla
aynı değildir.
Hanefiler babayı ve dedeyi diğer velilerden ayırıyor. Yani baba ve dedenin evlendirmesinde çocuk baliğ
olduğu zaman nikahı feshetme hakkı yoktur. Çünkü veli ile velinin temsil ettiği kişinin hem iç- dış dünyaları
hem de maddi-hukuki dünyaları iç içe geçmiştir. Bunların menfaatleri aynıdır. Dolayısıyla baba ve dede bir
evlilik yaptırmışlarsa bu evlilik mutlaka baliğ olanın lehinedir. Baliğ boşanmak istiyorsa boşansın fakat rüşd
çağına ulaştığında boşanmasın.
Kuduri:
‘İster bakire olsun ister dul küçük erkek ve küçük kızın nikahını velileri kıyarsa caiz olur.
Veli: Asabe (vâris)dir. Öyle ise eğer baba ve dede evlendirirse baliğ olduktan sonra cayamazlar. Eğer baba ile
dedenin gayrısı evlendirmişse baliğ olduğu zaman her ikisine de hürriyet vardır. İsterseler nikahı devam
ettirir isterse bozarlar.
Köle, küçük ve deli bir kimse nikahta veli olamaz. Müslüman bir hanıma kafirler veli olamaz.
Ebu Hanife “Asabe olmayan akrabalar da evlendirebilirler” dedi. (Örnek: Anne.)
Velisi olmayan hanımı azat eden efendisi evlendirirse caizdir.

Sayfa 1 / 3
 Haz. / Adı Soyadı Gülsüm DEMİRTAŞ
LADEP Dersin Adı Fıkıh-2 (Münakehat)
Seminer Müzakere Notu Dersin Hocası Eyyüb Said Kaya
Tarih 05.01.2023 No

En yakın veli, daimî bir şekilde kaybolursa ondan daha uzak velisi evlendirebilir.
Daimî kaybolmak: Senede ancak bir defa kervan uğradığı bir beldede olmak demektir.
Kadın köleyi efendisi evlendirirse sonra onu azat ederse kadın baliğ olmuş bir çocuk gibi seçme hakkına
sahiptir. (kocasının hür yada köle olmasının bir önemi yok) Eğer bir köle efendisinin izni olmadan
evlenmişse ve sonra azat edilmişse nikah sahihtir fakat hür olduktan sonra seçme hakkı yoktur.’
2) Koca, velilerinin rızası olmadan evlenmiş hür, akil, baliğ eşine denk olmalıdır. Eğer denklerse ailenin
feshetme yetkisi yoktur. Fakat denklik konusunda bir sorun varsa o zaman ailenin (razı değillerse) bu nikahı
feshetme hakkı vardır. Mahkemeye başvurabilirler. Feshetme hakkının bir süresi vardır. Evlendikten üç veya
beş sene olmaz, vakit geçirmeden evliliğin hemen sonrasında olması gerekir.
Kadın ailesinin rızası olmadan kendisine denk olmayan bir erkekle evlendiğinde akit gayri lazımdır,
feshedilebilir. Aile onaylayana kadar, mahkemenin kararına kadar ya da her ikisi de yoksa otomatik nikah
lazım olur. Aile, itirazını yani kadının bu evliliği aldanışla yaptığını veya bu evlilikle kızın maddi, bedeni ve
ruhi olarak zarar göreceğini ve kızın bunun farkında olmadığını objektif bir şekilde mahkemede ispatlamak
zorundadır. Kefaette veli babadır sonra dededir sonra da ana-baba bir erkek kardeştir. Bunlar dışındaki aile
üyelerinin itirazları kabul edilmiyor. Ancak baba, dede veya kardeş olmazsa ya da bu yakınların ehliyet
sahibi olmaması gibi durumlarda başka bir veli kabul edilebilir.
İtiraz edildiğinde mahkeme 6 noktaya bakar:
1) Müslüman mı değil mi?
2) Soy, nesep
3) Hür mü değil mi?
4) İktisadi durum, zenginlik
5) Dini yaşam
6) Meslek
Akit sırasında denklik varsa akit lazımdır. Akit sırasında denklik olduktan sonra aradan zaman geçtikten
sonra kefaet bozulursa o zaman akit lazım olmaya devam eder, akdin durumunda bir değişme olmaz. Kefaet
konusu sadece akit sırasında olan bir durumdur.
Kuduri:
‘Nikahta kefaet (denklik) lazımdır. O halde hanım küfvü olmayan birisiyle evlendiği zaman velileri nikahı
feshedebilirler.’
Kadın dengi olmayan biriyle evlenirse ailenin hukuki temsilcisinin mahkemeye bu evliliğin feshiyle ilgili
dava açma hakkı vardır.

Sayfa 2 / 3
 Haz. / Adı Soyadı Gülsüm DEMİRTAŞ
LADEP Dersin Adı Fıkıh-2 (Münakehat)
Seminer Müzakere Notu Dersin Hocası Eyyüb Said Kaya
Tarih 05.01.2023 No

Derste Yapılan Sunumlar (sunum yapan kişi, sunulan kitap/makale/bildiri/vs. künyesi, konusu, önemi)

Sunum yapılmadı.

Derste tavsiye edilen kitap/ makale/

film/ aktivite:
Anlaşılmayan Hususlar/Tartışılacak
Meseleler

Sonraki Ders İçin Hazırlıklar

Sayfa 3 / 3