Σχεδιασμός ∆ομικών Στοιχείων

Οπλισμένου Σκυροδέματος

ΠΠΜ-340

Τα Μεγέθη Σχεδιασμού

Σχεδιασμός
• Σχεδιασμός είναι η μελέτη μέσα από την οποία προσδιορίζονται
τα απαιτούμενα χαρακτηριστικά μιας κατασκευής, όπως
διαστάσεις, οπλισμοί), έτσι ώστε αυτή να είναι:
– λειτουργική,
– συμβατή με τον περιβάλλοντα χώρο
– ασφαλείς έναντι εξωγενών φορτίσεων/επιδράσεων
– και οικονομική (χαμηλό αρχικό κόστος και κόστος συντήρησης)
• Από το σύνολο των μελετών για τον σχεδιασμό ενός δομικού
έργου (αρχιτεκτονική, στατική, θερμομόνωσης,
πυροπροστασίας, οικονομοτεχνικής κ.α.), στατική μελέτη είναι η
διαδικασία ορισμού της γεωμετρίας και καθορισμού των
διαστάσεων των στοιχείων που αποτελούν το φέροντα
οργανισμό

2
 Σχεδιασμός
• Κατά την στατική μελέτη κατασκευής από Ο/Σ ακολουθώνται τα
εξής βήματα:
– Προσδιορισμός των φορτίων για τα οποία θα σχεδιαστεί η
κατασκευή
– Προσδιορισμός της επιδιωκόμενης συμπεριφοράς για την
δεδομένη φόρτιση
– Προσομοίωση της κατασκευής και επίλυση του μαθηματικού της
μοντέλου (εύρεση δράσεων καταπόνησης των στοιχείων της
κατασκευής κάτω από τα εν λόγω φορτία)
– Με δεδομένες τις δράσεις καταπόνησης διαστασιολογείται για
λειτουργικότητα και ασφάλεια
• Τα περισσότερα από τα παραπάνω στάδια περιέχουν ένα βαθμό
ασάφειας ή τυχηματικότητας αφού τα δεδομένα που εισάγονται στη
μελέτη είναι εκ φύσεως πιθανοτικά, προσεγγιστικά ή και ασαφείς
3

Οριακές Καταστάσεις
• Αν για κάποιο λόγο, μέρος ή
κομμάτι του φορέα καταστεί
ακατάλληλο για χρήση, τότε
θεωρείται ότι έχει φτάσει σε οριακή
κατάσταση
• Για τις κατασκευές Ο/Σ διακρίνουμε
2 οριακές καταστάσεις:
– αστοχίας (ultimate limit state):
αναφέρονται σε κάποια μορφή
θραύσης, κατάρρευσης ή απώλειας
μέρους της φέρουσας ικανότητας
– λειτουργικότητας (serviceability
limit state): αναφέρεται σε
υπέρβαση κάποιου δείκτη
φυσιολογικής λειτουργίας της
κατασκευής 4
 Οριακές Καταστάσεις

Σχεδίαση Έναντι Οριακών

Καταστάσεων
• Εντοπισμός και χαρακτηρισμός όλων των εν’ δυνάμει
μηχανισμών αστοχίας
• Συνέπειες δημιουργίας κάθε μηχανισμού αστοχίας και
προσδιορισμός αποδεκτών περιθωρίων ασφαλείας
• Στους υπολογισμούς πρέπει να ελέγχονται όλοι οι πιθανοί
μηχανισμοί αστοχίας
• Συνήθως στην πράξη:
– ελέγχεται εκτεταμένα ο μηχανισμός που είναι ο πιο καθοριστικός
και
– μέσω απλοποιημένων υπολογισμών εξασφαλίζεται ο φορέας
έναντι των υπολοίπων οριακών καταστάσεων (συνήθως με την
μορφή κατασκευαστικών υποδείξεων για τις λεπτομέρειες
όπλισης και τις ελάχιστες επιτρεπτές διαστάσεις)
6
 Σχεδίαση Έναντι Οριακών
Καταστάσεων
• Ο καθοριστικός μηχανισμός αστοχίας είναι διαφορετικός
ανάλογα με τις ανάγκες της σχεδίασης, π.χ.
– σε μιας κατοικίας η σχεδίαση καθορίζεται από τα φορτία αστοχίας
αφού πρέπει να αποφευχθεί πιθανή κατάρρευση της κατασκευής,
ενώ
– σε ένα πυρηνικό εργοστάσιο η σχεδίαση καθορίζεται από τα
φορτία λειτουργικότητας, διότι για την πρόληψη διαρροών η
εμφάνιση ρωγμών είναι απαγορευτική
• Οι έλεγχοι επάρκειας στηρίζονται στην βασική σχέση
SR 1

S: δράσεις, R: αντοχή κατασκευής

• Οι ακριβές τιμές των S και R δεν είναι γνωστές ακόμα και αν

πρόκειται για την απλούστερη δυνατή κατασκευή
7

Αξιοπιστία ∆ράσεων και Αντοχών

Οι τιμές των S είναι συνάρτηση:
– Της διασποράς των φορτίων περί την μέση τιμή τους
– Της μειωμένης πιθανότητας συνδυασμού όλων των δυσμενών
φορτίων
– Της πιθανότητας ανακριβούς υπολογισμού των εσωτερικών
δυνάμεων λόγω προσεγγίσεων
– Του τρόπου κατασκευής που μπορεί να αλλοιώσει την εντατική
κατάσταση
Οι τιμές των R είναι συνάρτηση:
– Της διασποράς της αντοχής σκυροδέματος και χάλυβα περί την
μέση τιμή τους
– Των πιθανών αποκλίσεων των αντοχών των υλικών της
κατασκευής από αυτό των πρότυπων δοκιμιών
– Των τοπικών αδυναμιών των υλικών
– Του ανακριβούς υπολογισμού της φέρουσας ικανότητας R λόγω
διαφόρων προσεγγιστικών παραδοχών 8
 Πιθανοτικό Πρόβλημα
• Επειδή οι τιμές δεν είναι απολύτως
γνωστές το πρόβλημα είναι
πιθανοτικό
• Η λύση εξαρτάται από:
– την αξιοπιστία των τιμών των
δράσεων S
– Από την αξιοπιστία της αντοχής
R
– Και από την απόσταση που
χωρίζει τις μέσες τιμές των (S, R)
• Απόλυτη ασφάλεια δεν υπάρχει αλλά ορισμένη πιθανότητα ότι
οι εσωτερικές δυνάμεις S δεν θα ξεπεράσουν την οριακή
κατάσταση αστοχίας ή λειτουργικότητας της R
• Για τις κατασκευές του πολιτικού μηχανικού η αποδεκτή
πιθανότητα για υπέρβαση της οριακής κατάστασης αστοχίας
είναι πάντα μικρότερη από 10-6 - 10-7
9

Λύση μέσω Κανονισμών

• Οι κανονισμοί έχουν ακολουθήσει μία ημιπιθανολογική
προσέγγιση του προβλήματος
• Συγκεκριμένη πιθανότητα ασφαλείας επιτυγχάνεται όταν
εκλεγμένες χαρακτηριστικές τιμές τόσο για την αντίσταση
υλικών Rk όσο και για τις δρώσες εξωτερικές δυνάμεις Sk
κρατηθούν σε συγκεκριμένη απόσταση μεταξύ τους
• Εκλεγμένοι συντελεστές ασφαλείας
γ, φροντίζουν να διατηρεί την
συγκεκριμένη απόσταση
Rk
 2
Sk
• Χαρακτηριστική τιμή:
– για την αντοχή το κάτω όριο 5%,
Rk
– για τα μεγέθη φορτίσεως το
πάνω όριο 95%, Sk 10
 Συντελεστές ασφαλείας
• Για δύο αιώνες ο συντελεστής ασφαλείας διατηρήθηκε ενιαίος
με τιμές γ~2,5-3,0 για λίθινα υλικά σε θλίψη και γ~1,7-1,8 για
χάλυβα σε εφελκυσμό
• Μετά το 1950 στους ευρωπαϊκούς κανονισμούς υιοθετήθηκε η
ιδέα να διαιρεθεί σε δύο μερικούς συντελεστές ασφαλείας γf, γm

Rk R
    f   m  k  Sk   f 3
Sk m

Βασική ανίσωση σχεδιασμού

• Τα μεγέθη Rk/γm=Rd και Sk·γf =Sd ονομάζονται τιμές σχεδιασμού,

όπου γm, γf συντελεστές ασφαλείας φορτίου και υλικού
αντίστοιχα.
11

Συντελεστές Φορτίσεως, γf
• Οι δράσεις διακρίνονται με την:
– κατανομή (συγκεντρωμένες ή κατανεμημένες)
– και την διάρκεια επιβολής (μόνιμες, μεταβλητές ή τυχηματικές)
• Μόνιμες δράσεις Gk:
– Ίδιο βάρος φέροντος οργανισμού
– Βάρος οργανισμού πληρώσεως
– Βάρος πρόσθετων μόνιμων φορτίων (μάρμαρα, πατάρια)
– Βάρος υγρών περιεχομένων σε σταθερή στάθμη
• Όταν η επιρροή των μόνιμων δράσεων είναι,
– ευμενής τότε ο αντίστοιχος συντελεστής είναι γf=1,00
– δυσμενής:
• γf=1,35 για βασικούς συνδυασμούς φορτίσεων που
αναφέρονται στην οριακή κατάσταση αστοχίας
• ενώ γf=1,00 για τυχηματικούς συνδυασμούς φορτίσεων, ή για
ελέγχους στην οριακή κατάσταση λειτουργικότητας 12
 Συντελεστές Φορτίσεως, γf
• Μεταβλητές δράσεις Qk:
– ωφέλιμα φορτία
– άνεμος
– χιόνι
– θερμοκρασιακές μεταβολές
– υποχωρήσεις στηρίξεων
– συστολή ξήρανσης
• Η τιμή σχεδιασμού της μεταβλητής δράσης με την μεγαλύτερη
επιρροή στην οριακή κατάσταση που εξετάζεται ισχύει:
Qd = f  Q k 4

• Ενώ για όλες τις υπόλοιπες:

Qd   f  i  Q k 5

Qd : μεταβλητή δράση σχεδιασμού και , Qk: χαρακτηριστική μεταβλητή δράση

ψi: συντελεστής συνδυασμού 13

Συντελεστές Φορτίσεως, γf
• Όταν η επιρροή των μεταβλητών δράσεων είναι:
– ευμενής στο τελικό μέγεθος σχεδιασμού τότε γf=0,00
– δυσμενής επιρροή
• γf=1,50 για βασικούς συνδυασμούς δράσεων που αναφέρονται
στην οριακή κατάσταση αστοχίας
• γf=1,00 συνδυασμούς δράσεων που αναφέρονται στην οριακή
κατάσταση λειτουργικότητας και για τυχηματικούς
συνδυασμούς
• Οι συντελεστές
συνδυασμού Ψi
διαφοροποιούνται
από τη διάρκεια
δράσης: 0 για
βραχυχρόνια προς 2
πιο μακροχρόνια
14
 Συντελεστές Φορτίσεως, γf
• Στις τυχηματικές δράσεις
εντάσσονται φαινόμενα με
καταστροφικές επιπτώσεις
όπως:
– σεισμός
– κρούσεις
– εκρήξεις
– κατολισθήσεις
– ανεμοστρόβιλοι
• Οι τυχηματικές δράσεις
λαμβάνονται υπόψη μόνο
όταν θεωρείται πιθανή η
εμφάνισή τους και οι
συντελεστές ασφαλείας
δράσεων γf και αντοχών γm
είναι =1, άρα Fd=Fk 15

Συντελεστές Φορτίσεως, γf
• Η προένταση
συνυπολογίζεται ως δράση
επί της διατομής του
προεντεταμένου στοιχείου
• Έτσι για οριακές καταστάσεις
– αστοχίας:
• ευμενής: γf=0,90
• δυσμενής: γf =1,20
– Λειτουργικότητας γf =1,00

16
 Συντελεστές Φορτίσεως, γf
• Οι δευτερογενής δράσεις που προκύπτουν από επιβαλλόμενες
παραμορφώσεις (π.χ. υποχωρήσεις στηρίξεων,
θερμοκρασιακές μεταβολές) αγνοούνται εφόσον η κατασκευή
διαθέτει επαρκή πλαστιμότητα για την ανακατανομή των
τάσεων
• Για την οριακή κατάσταση λειτουργικότητας γίνεται έλεγχος αν
μία από τις κύριες διαστάσεις υπερβαίνει τα 40m
• Λογικά πρέπει να προβλέπονται αρμοί ανά 30-40m κάτοψης

17

Φορτία Σχεδιασμού, Sd
• Τα φορτία σχεδιασμού Sd, προκύπτουν από τον δυσμενέστερο
συνδυασμό διάφορων επιμέρους δράσεων που δρουν
ταυτόχρονα, αφού προηγουμένως αυτές έχουν
παραγοντοποιηθεί μέσω των συντελεστών ασφαλείας γf

Sd    gi  G ki    qi  λ,i  Q ki   p  Pk  A k  E k 6
i 1 i 1

Gk, Qk: χαρακτηριστικές τιμές μονίμων και μεταβλητών δράσεων

Pk, Αk , Εk : χαρακτηριστικές τιμές προέντασης, τυχηματικών και σεισμικών
δράσεων
γq, γqi, γp: συντελεστές ασφαλείας μόνιμων δράσεων, μεταβλητών δράσεων και
προέντασης αντίστοιχα
ψλ,ι: συντελεστής συμμετοχής της δράσης i - όπου λ=0 για σπάνια, λ=1 συχνή
και λ=2 ημιμόνιμη
18
 Συνδυασμοί για την Οριακή
Κατάσταση Αστοχίας
• Για την οριακή κατάσταση αστοχίας εξετάζονται τρεις
κατηγορίες συνδυασμών: οι καταστάσεων διαρκείας ή
παροδικών, οι τυχηματικοί και οι σεισμικοί
• Για τους συνδυασμούς καταστάσεων διαρκείας και παροδικών
στη βασική μεταβλητή δράση Qmk δεν εφαρμόζεται μείωση
• Για τις άλλες μεταβλητές δράσεις ο ψλ,i λαμβάνεται θεωρώντας
σπάνια δράση φορτίων (λ=0→ψ0,i)
• Τιμές στους συντελεστές ασφαλείας γq τοποθετούνται ανάλογα
με το αν είναι ευμενής ή δυσμενής φόρτιση
• Άρα η (3) γίνεται:
Sd    gj  G kj   q1  Q k1    qi  0,i  Q ki   p  Pk 7
j1 i 1
19

Συνδυασμοί για την Οριακή

Κατάσταση Αστοχίας
• Για θραύσεις λόγω αστοχίας υλικού του φορέα (STR) και λόγω
αστοχίας εδάφους (GEO) ελέγχεται επίσης η δυσμενέστερη
των:   gj  G kj   q1  0,1  Q k1    qi  0,i  Q ki   p  Pk
 j1 i 1
Sd   8
  j gj kj q1 k1  qi 0,i ki
    G    Q     Q   p  Pk
 j1 i 1
ξj: μειωτικός συντελεστής των δυσμενών μόνιμων φορτίων
• Παράδειγμα:
– Για την περίπτωση συμβατικού δομικού συστήματος χωρίς
προένταση, με δύο μεταβλητές δράσεις Q1k, Q2k οι βασικοί
συνδυασμοί αναλύονται ως εξής:
Sd  1.35  G k  1.50  Q k1  1.50  0  Q k2 9

Sd  1.35  G k  1.50  Q k2  1.50  0  Q k1 10

20
 Συνδυασμοί Αστοχίας
• Στους τυχηματικούς συνδυασμούς οι μόνιμες δράσεις Gk δεν
περιέχουν ασφάλεια
• Η βασική μεταβλητή δράση θεωρείται ως συχνή (λ=1→ψ1,i) και
οι υπόλοιπες ημιμόνιμες (λ=2→ψ2,i) - άρα η (3) γίνεται:

Sd   G kj  1,i  Q k1   2,i  Q ki   pA  Pk  A k 11
j>1 i 1

• Στους σεισμικούς συνδυασμούς, ο σεισμός δεν συνδυάζεται

με άλλες τυχηματικές δράσεις
• Οι μόνιμες δράσεις δεν περιέχουν ασφάλεια
• Οι μεταβλητές δράσεις θεωρούνται ημιμόνιμες (λ=2→ψ2,i)
• Επιτρέπεται επιπλέον να μην εξετάζονται δυσμενείς φορτίσεις
- άρα η (3) γίνεται:
Sd   G kj   2,i  Q ki  Pk  E k 12
j1 i 1 21

Συνδυασμοί για την Οριακή

Κατάσταση Λειτουργικότητας
• Οι συνδυασμοί λειτουργικότητας είναι οι ακόλουθοι:
Χαρακτηριστικός (σπάνιος) συνδυασμός:
Sd   G kj  Q k1   0,i  Q ki  Pk 13
j1 i 1

Συχνός συνδυασμός:
Sd   G kj  1,i  Q k1   2,i  Q ki  Pk 14
j1 i 1

Ημιμόνιμος συνδυασμός:
Sd   G kj   2,i  Q ki  Pk 15
j1 i 1

• Από τα παραπάνω είναι προφανές ότι όλοι οι συντελεστές

ασφάλειας φορτίων είναι όλοι γ=1.0
22
 Απλούστευση για Συνήθη
Οικοδομικά Έργα
• Για συνήθη οικοδομικά έργα επιτρέπεται να εξετάζονται μόνον
μερικοί από τους παραπάνω συνδυασμούς
• Για την οριακή κατάσταση αστοχίας

Sd    gj  G kj  1.50  Q k1
j1
16
Sd    gj  G kj  1.35   Q ki
j1 i 1

• Για την οριακή κατάσταση λειτουργικότητας

Sd   G kj  Q k1
j1
17
Sd   G kj  0.90   Q ki
j1 i 1

• Όπου Qk1 είναι η επικρατέστερη μεταβλητή δράση

23