10

Filipino
Ikalawang Markahan – Modyul 3:
Tula mula sa England,
United Kingdom
(Panitikang Kanluranin)
Filipino – Ikasampung Baitang
Alternative Delivery Mode
Ikalawang Markahan (Panitikang Kanluranin) – Modyul 3: Tula mula sa England, UK
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito
ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay
ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang makuha
ang pahintulot sa paggamit ng materyal. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-
akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay
kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyal na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa

anomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Josephine Halog

Editor: Luisito V. Libatique Alvin D. Mangaoang
Belen C. Aquino
Tagasuri: Arabella May Z. Soniega Virgilio C. Boado
Gina A. Amoyen Editha T. Giron
Tagaguhit: Ernesto F. Ramos Jr.
Tagalapat: Alvin D. Mangaoang
Tagapamahala: Tolentino G. Aquino Atty. Donato D. Balderas Jr.
Arlene A. Niro German E. Flora
Gina A. Amoyen Virgilio C. Boado
Editha T. Giron Alejo R. De Sesto

Inilimbag sa Pilipinas ng ________________________

Department of Education – Region I

Office Address: Flores St., Catbangen, San Fernando City, La Union
Telefax: (072) 682-2324; (072) 607-8137; 607-8143; 607-8136 (f); 607-8133
E-mail Address: region1@deped.gov.ph
 10

Filipino
Ikalawang Markahan – Modyul 3:
Tula mula sa England,
United Kingdom
(Panitikang Kanluranin)
Paunang Salita
Para sa Tagapagdaloy:

Malugod na pagtanggap sa asignaturang Filipino 10 ng Alternative Delivery

Mode (ADM) Modyul para sa araling Panitikang Kanluranin!

Ang modyul na ito ay pinagtulungang dinisenyo, nilinang at sinuri ng mga

edukador mula sa pampubliko at pampribadong institusyon upang gabayan ka,
gurong tagapagdaloy at upang matulungang makamit ng mag-aaral ang
pamantayang itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan
ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral.

Ang tulong-aral na ito ay inaasahang maiuugnay ang mag-aaral sa

mapatnubay at malayang pagkatuto ng mga gawain ayon sa kanilang kakayahan,
bilis at oras. Naglalayon din itong matulungan ang mag-aaral upang makamit ang
mga kasanayang hinihingi ng ika-21 siglo habang isinasaalang-alang ang kanilang
mga pangangailangan at kalagayan.

Bilang karagdagan sa materyal ng pangunahing teksto, makikita ninyo ang

kahong ito sa pinakakatawan ng modyul:

Mga Tala para sa Guro

Ito'y naglalaman ng mga paalala, panulong
o estratehiyang magagamit sa paggabay sa
mag-aaral.

Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang mga

mag-aaral kung paano gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayan
at itala ang pag-unlad nila habang hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang
sariling pagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at
gabayan ang mag-aaral habang isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa
modyul.

ii
Para sa mag-aaral:

Malugod na pagtanggap sa Filipino 10 ng Alternative Delivery Mode (ADM)

Modyul ukol sa Panitikang Kanluranin!

Ang kamay ay madalas gamiting simbolo ng kakayahan, aksiyon at layunin.

Sa pamamagitan ng ating mga kamay tayo ay maaaring matuto, lumikha at
magsakatuparan ng gawain. Ang kamay sa tulong-aral na ito ay sumisimbolo na
ikaw, bilang isang mag-aaral, ay may angking kakayahang matutuhan ang mga
kaugnay na kompetensi at kasanayan. Ang iyong pang-akademikong tagumpay ay
nakasalalay sa iyong sarili o sa iyong mga kamay.

Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan. Layunin

nitong matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan.
Hangad din nitong madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa pagkatuto.

Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.

Alamin Sa bahaging ito, malalaman mo ang mga

dapat mong matutuhan sa modyul.

Subukin Sa pagsusulit na ito, makikita natin kung

ano na ang kaalaman mo sa aralin ng
modyul. Kung nakuha mo ang lahat ng
tamang sagot (100%), maaari mong laktawan
ang bahaging ito ng modyul.

Balikan Ito ay maikling pagsasanay o balik-aral

upang matulungan kang maiugnay ang
kasalukuyang aralin sa naunang leksyon.

Tuklasin Sa bahaging ito, ang bagong aralin ay

ipakikilala sa iyo sa maraming paraan tulad
ng isang kuwento, awitin, tula, pambukas na
suliranin, gawain o isang sitwasyon.

Suriin Sa seksyong ito, bibigyan ka ng maikling

pagtalakay sa aralin. Layunin nitong
matulungan kang maunawaan ang bagong
konsepto at mga kasanayan.

Pagyamanin Binubuo ito ng mga gawaing para sa

malayang pagsasanay upang mapagtibay ang
iyong pang-unawa at mga kasanayan sa
paksa. Maaari mong iwasto ang mga sagot
mo sa pagsasanay gamit ang susi sa
pagwawasto sa huling bahagi ng modyul.

iii
 Isaisip Naglalaman ito ng mga katanungan o
pupunan ang patlang ng pangungusap o
talata upang maproseso kung anong
natutuhan mo mula sa aralin.

Isagawa Ito ay naglalaman ng gawaing makatutulong

sa iyo upang maisalin ang bagong kaalaman
o kasanayan sa tunay na sitwasyon o
realidad ng buhay.

Tayahin Ito ay gawain na naglalayong matasa o

masukat ang antas ng pagkatuto sa
pagkamit ng natutuhang kompetensi.
Karagdagang Sa bahaging ito, may ibibigay sa iyong
Gawain panibagong gawain upang pagyamanin ang
iyong kaalaman o kasanayan sa natutuhang
aralin.

Susi sa Pagwawasto Naglalaman ito ng mga tamang sagot sa lahat

ng mga gawain sa modyul.

Sa katapusan ng modyul na ito, makikita mo rin ang:

Ito ang talaan ng lahat ng pinagkuhanan sa

Sanggunian
paglikha o paglinang ng modyul na ito.

Narito ang mga mahahalagang paalala sa paggamit ng modyul na ito:

1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan ng anomang
marka o sulat ang anomang bahagi ng modyul. Gumamit ng hiwalay na papel
sa pagsagot sa mga pagsasanay.
2. Huwag kalimutang sagutin ang Subukin bago lumipat sa iba pang gawaing
napapaloob sa modyul.
3. Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawat pagsasanay.
4. Obserbahan ang katapatan at integridad sa pagsasagawa ng mga gawain at
sa pagwawasto ng mga kasagutan.
5. Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa iba pang pagsasanay.
6. Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o tagapagdaloy kung tapos nang
sagutin lahat ng pagsasanay.
Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawain sa modyul na ito,
huwag mag-aalinlangang konsultahin ang iyong guro o tagapagdaloy. Maaari ka rin
humingi ng tulong sa iyong mga magulang, sa nakatatanda mong kapatid o sinoman
sa iyong mga kasama sa bahay na maaaring makatulong sa iyo. Laging itanim sa
iyong isipang hindi ka nag-iisa.

Umaasa kami, sa pamamagitan ng modyul na ito, makararanas ka ng

makahulugang pagkatuto at makakukuha ka ng malalim na pang-unawa sa
kaugnay na mga kompetensi. Kaya mo ito!

iv
 Alamin

Mapagpalang araw mahal kong mag-aaral! Ipagpapatuloy muli natin ang ating
pag-aaral. Nawa’y maging matiyaga ka sa mga kasunod na aralin dahil ito ay tiyak
na kasiya-siya para sa iyo.
Ang Modyul 3 ay tatalakay sa Tula mula sa England, United Kingdom. Ang
England ay isa sa mga kahariang bumubuo sa bansang United Kingdom kabilang
ang Scotland, Northern Ireland at Wales. Ilan sa mga naging kontribusyon ng
bansang ito sa buong daigdig ay ang wikang Ingles (English), Anglican Church at
English Law – ang basehan para sa common law legal systems ng maraming bansa
sa buong mundo.
Sa larangan ng panitikan, hitik din sila sa mga kilalang manunulat sa iba’t
ibang genre ng panitikang lumaganap sa Europe, America at maging sa buong
mundo.
Sa araling ito, inaasahang maipamamalas mo ang iyong pag-unawa at
pagpapahalaga sa tulang pinamagatang “Ang Aking Pag-ibig” na hango mula sa “How
Do I Love Thee – Sonnet XLIII ni Elizabeth Barret Browning na isinalin sa Filipino ni
Alfonso O. Santiago. Matutunghayan dito ang wagas at walang kamatayang pag-ibig
ng isang babae sa kaniyang sinisinta. Bahagi rin ng aralin ang pagtalakay sa iba’t
ibang uri ng tula, mga elemento nito at mga matatalinghagang pananalita sa
pagsulat nang makabuluhang tulang pandamdamin.
Sa pag-aaral sa modyul na ito, inaasahang matatamo mo ang mga
sumusunod:
Mga Pinakamahahalagang Kasanayang Pampagkatuto (MELC)
1. Naibibigay ang puna sa estilo ng nabasa o napakinggang tula. (F10PN-IIc-d-70)
2. Nasusuri ang iba’t ibang elemento ng tula. (F10PB-IIc-d-72)
3. Naibibigay ang kahulugan ng matatalinghagang pananalita na ginamit sa
tula. (F10PT-IIc-d-70)
4. Naisusulat ang sariling tula na may hawig sa paksa ng tulang tinalakay.
(F10PU-IIc-d-72)
5. Nagagamit ang matatalinghagang pananalita sa pagsulat ng tula. (F10WG-
IIc-d-65)

Nasasabik ka na ba? Tara na’t maglakbay na tayo sa Kultura ng England sa

tulong ng kanilang tula.

Subukin

Bago tunghayan ang kariktan ng tula mula sa England, United Kingdom,

magkakaroon muna tayo ng paunang pagtataya. Sikapin mong sagutin ang mga
kasunod na mga aralin para mataya kung ano ang mga dapat mo pang malaman sa
mga susunod na pag-aaral.

1
PAUNANG PAGTATAYA
A. Panuto: Isulat ang Tsek (√) sa sagutang papel kung ang ipinahahayag tungkol sa
tula ay Tama at Ekis (X) naman kung ito’y Mali.
_____ 1. salamin ng buhay
_____ 2. maaaring may sukat at tugma
_____ 3. nahahati sa iba’t ibang kabanata
_____ 4. binubuo ng mga taludtod at talata
_____ 5. piling-pili ang mga salitang ginagamit
_____ 6. naglalaman ng masisidhing damdamin
_____ 7. maikli lamang at nababasa ng isang upuan
_____ 8. karaniwang nagsasalaysay ng mga pangyayari
_____ 9. nagpapahayag ng katotohanan lamang
_____ 10. ginagamitan ng tayutay o matatalinghagang pahayag

B. Panuto: Basahin at unawain mo ang bahagi ng tula pagkatapos sagutin ang mga
sumusunod na katanungan. Isulat sa sagutang papel ang letra ng tamang sagot.

Iniibig kita nang buong taimtim,

Sa tayog at saklaw ay walang kahambing,
Lipad ng kaluluwang ibig na marating
Ang dulo ng hindi maubos-isipin.
Yaring pag-ibig ko’y katugon, kabagay
Ng kailangan mong kaliit-liitan,
Laging nakahandang pag-utus-utusan,
Maging sa liwanag, maging sa karimlan.
- Ang Aking Pag-ibig

_____ 1. Alin sa sumusunod ang HINDI katangiang taglay ng persona sa tula?

A. mapagtiis C. masayahin
B. mapagpakumbaba D. mapagmalasakit

_____ 2. Ipinahahayag ng persona sa tula ang kaniyang pagmamahal at

pagsinta sa taong kaniyang iniibig sa pamamagitan ng ______________.
A. pagsasalarawan ng tunay na pag-ibig
B. paglalahad ng mga pangyayari sa buhay nila
C. paghahambing nito sa iba’t ibang bagay
D. pagpapahiwatig ng nararamdaman

_____ 3. Anong uri ng pag-ibig ang nais ipahiwatig ng tulang “Ang Aking Pag-
ibig?”
A. pag-ibig sa ama/ina C. pag-ibig sa kapatid
B. pag-ibig sa kaibigan D. pag-ibig sa kasintahan/asawa

_____ 4. Ang uri o tawag sa tulang nagmula sa Italy na may labing-apat na

taludtod at sampung pantig sa bawat taludtod.
A. soneto B. tanaga C. oda D. haiku

_____ 5. Sa pagsulat ng tula, kailangang sundin ang katangian at paraan ng

pagsulat maliban sa _______.
A. magmasid sa paligid
B. siksik at umaapaw sa mensahe ang tula
C. pagiging orihinal ng akdang isusulat
D. iwasan ang paggamit ng mga tayutay

2
C. Panuto: Basahing mabuti ang mga bahagi ng tula pagkatapos tukuyin kung
anong elemento ang nangibabaw rito. Isulat ang sagot sa sagutang papel.

Ang tinig ng ligaw na gansa

Nahuli sa pain, umiyak
Ako’y hawak ng iyong pag-ibig,
Hindi ako makaalpas.

Lambat ko ay aking itatabi,

Subalit kay ina’y anong masasabi?
Sa araw-araw ako’y umuuwi,
karga ang aking mga huli
‘Di ko inilagay ang bitag
Sapagkat sa pag-ibig mo’y nabihag.
- Ang Tinig ng Ligaw na Gansa

_____ 1. Ano ang persona ng nagsasalita sa tula?

A. isang babaeng mangingibig C. isang gansang naligaw
B. isang gansang nabihag D. isang lalaking mangingibig

_____ 2. “Ang / Ti/nig / ng / Li/gaw / na / gan/sa” Anong elemento ang

nangibabaw sa taludtod na ito?
A. persona C. musikalidad
B. imahen D. wika

_____ 3. “Nahuli sa pain, umiyak

Ako’y hawak ng iyong pag-ibig,
Hindi ako makaalpas.”
Anong elemento ang kapansin-pansin sa bahaging ito ng tula?
A. persona C. musikalidad
B. imahen D. wika

_____ 4. Anong kaisipan o damdamin ang ipinahihiwatig ng tula?

A. pag-ibig C. panghihinayang
B. pagdurusa D. pag-asa

_____ 5. Batay sa mga pahiwatig, anong uri ito ng tula?

A. soneto B. pastoral C. elehiya D. dalit

D. Panuto: Suriin ang mga pahayag kung Simile, Metapora, Personipikasyon,

Hyperbole o Apostrophe ang tayutay na ginamit. Isulat ang sagot sa sagutang
papel.
_____ 1. “Si Goerge ay Adonis sa kakisigan.”
_____ 2. “Buhos na ulan, aking mundo’y lunuring tuluyan.”
_____ 3. “Bumaha ng dugo sa lansangan matapos ang demonstrasyon ng mga
aktibista.”
_____ 4. “Kasinlaya ito ng mga lalaking dahil sa katwira’y hindi paaapi,
kasingwagas ito ng mga bayaning marunong umingos sa mga papuri.”
_____ 5. “Binabati ako ng haring araw sa paggising ko sa umaga.”

Mahusay! Naisakatuparan mo ang paunang pagtataya. Kung mababa man ang

iyong iskor, huwag mabahala sapagkat paunang pagtataya lamang ito. Ipagpatuloy
lamang ang aralin at tiyak ang marka mo’y tataas din.

3
 Aralin
Tula mula sa England, UK
1.1 Panitikan: Ang Aking Pag-ibig

Balikan

Sa nakaraang modyul, nalaman mo ang katuturan ng dula maging ang mga

salitang nagpapahayag ng damdamin o emosyon. Nabatid nating ang dula ay may
layuning itanghal sa entablado. Ngayon, bilang pagbabalik-tanaw sa kasanayan sa
nakaraang modyul, inaasahang isasagawa mo ang gawain gamit ang konsepto ng
paggamit ng mga salitang nagpapahayag ng damdamin. Handa ka na ba? Kung
handa na, hali ka na’t magsimula na.

Gawain 1: Awitin Natin!

Panuto: Pakinggang mabuti ang awiting “Ang Awit ni Lira” ni Jennylyn Mercado /
Mikee Quintos sa https://www.youtube.com/watch?v=JNkaLW9M6Rw o kaya’y
basahin ang liriko nito sa kahon.

Ang Awit ni Lira

ni Jennylyn Mercado / Mikee Quintos

Nais kong liparin ang himpapawid Sa pangarap lang makakamtam

At maabot ang ulap sa langit ang inaasam
Nais kong marating ang asul na dagat Sa pangarap lang malalasap
At langoyin ang kanyang rikit ang saya nitong aking buhay

Nais kong mahiga sa kanlungan ni ina Sa pangarap lang naghihintay

At lasapin ang kaniyang mga haplos Sa pangarap aking mahal
Nais kong marating ang paraiso Doon akoy maghihintay
Upang doon ay mamahinga aking mahal
Itong pagod kong puso

Matapos mong mapakinggan o mabasa ang awitin, sagutin ang mga gabay na tanong
sa iyong sagutang papel.

1. Tungkol saan ang awit na iyong nabasa o napakinggan?

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

2. Makatotohanan ba o hindi ang nilalaman ng awit?

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

4
 3. Ilahad ang mga damdaming nangibabaw sa nasabing awitin gamit ang mga
salitang nagpapahayag ng damdamin. Gayahin ang pormat sa iyong sagutang
papel.

Damdamin

4. Anong kongklusiyon ang nabuo sa iyong imahinasyon matapos mong

napakinggan ang nasabing awit?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Mahusay! Matagumpay mong naisagawa ang unang gawain. Tiyak na naantig

ka sa mensaheng dala ng awit sapagkat punong-puno ito ng damdamin. Napatingkad
pa nito ang kariktan ng awitin nang ito’y lapatan ng himig at instrumento.
Alam mo bang may mga tulang sadyang nilalapatan din ng himig upang ito’y
awitin? Ito’y mga tulang punong-puno ng damdaming matutunghayan mo sa kasunod
na pahina. Magpatuloy ka lang para madagdagan ang iyong kaalaman.

Mga Tala para sa Guro

Ang karamihan sa mga gawain sa modyul na ito’y subhektibo na
kinakailangan ng malalimang paggalugad ng kaisipan, opinyon at
/ o pananaw ng mga mag-aaral. Inaasahang gagabayang mabuti
ng guro o tagapagdaloy ang mga mag-aaral sa yugto ng pagkatuto.
May ilang links din dito kung saan maaaring i-access ng mga mag-
aaral ang mga video materials para sa mas interaktibong
pagtuturo at pagkatututo. Gabayan sila sa kung paano i-access
ang mga nasabing links. Ipalabas sa mga mag-aaral ang kanilang
kakayahan sa pagbasa at pag-unawa ng teksto.

5
 Tuklasin

Narito ang isang tula mula sa England, United Kingdom. Basahin at unawain
mong mabuti upang matuklasan ang mensaheng nais nitong ipahatid.
Matutunghayan mo ang wagas na pag-ibig na gustong palabasin ng tula. Ang tulang
ito ay halaw sa tula ni Elizabeth Barret Browning na “How Do I Love Thee – Sonnet
43 na isinalin sa Filipino ni Alfonso O. Santiago.

Ang Aking Pag-ibig

(How Do I Love Thee – Sonnet XLIII)
ni Elizabeth Baret Browning
(Isinalin sa Filipino ni Alfonso O. Santiago)

Ibig mong mabatid, ibig mong malaman

Kung paano kita pinakamamahal?
Tuturan kong lahat ang mga paraan,
Iisa-isahin, ikaw ang bumilang.

Iniibig kita nang buong taimtim,

Sa tayog at saklaw ay walang kahambing,
Lipad ng kaluluwang ibig na marating
Ang dulo ng hindi maubos-isipin.

Yaring pag-ibig ko’y katugon, kabagay

ng kailangan mong kaliit-liitan,
Laging nakahandang pag-utos-utusan,
Maging sa liwanag, maging sa karimlan.

Kasinlaya ito ng mga lalaking

Dahil sa katwira’y hindi paaapi,
Kasingwagas ito ng mga bayaning
Marunong umingos sa mga papuri.

Pag-ibig ko’y isang matinding damdamin,

Tulad ng lumbay kong di makayang bathin
Noong ako’y isang musmos pa sa turing
na ang pananalig ay di masusupil.

Yaring pag-ibig ko, ang nakababagay

Ay ang pag-ibig ko sa maraming banal,
na nang mangawala ay parang nanamlay
Sa pagkabigo ko at panghihinayang.

Yaring pag-ibig ko ay siyang lahat na,

Ngiti, luha, buhay at aking hininga!
At kung sa Diyos naman na ipagtalaga
Malibing ma’y lalong iibigin kita

6
 Ang binasa mong tula ay isang halimbawa ng Tulang Soneto. Ito ay isang uri
ng tulang nagmula sa Italy na may labing-apat na taludtod at sampung pantig sa
bawat taludtod. May tiyak na sukat at tugma na kinakailangang isaalang-alang ng
mga manunulat. Sa madaling sabi, ito ay tula hinggil sa damdamin.

Mahusay, binabati kita! Upang lubos mo pang maintindihan ang akdang

binasa, makatutulong sa iyo ang pagsagot sa mga mahahalagang katanungan. Alam
kong kayang-kaya mong sagutin ang mga ito dahil may malalim pang-unawa sa
binasa.

Gawain 2: Paglinang ng Talasalitaan

Panuto: Piliin sa Kolum B ang kahulugan ng matatalinghagang pananalitang ginamit
ng tula sa kolum A. Isulat ang letra ng tamang sagot sa sagutang papel.

KOLUM A
_____ 1. Lipad ng kaluluwang ibig na marating
Ang dulo ng hindi maubos-isipin
_____ 2. Kasinlaya ito ng mga lalaking
Dahil sa katwira’y hindi paaapi
_____ 3. Kasingwagas ito ng mga bayaning
Marunong umingos sa mga papuri
_____ 4. Yaring pag-ibig ko ay siyang lahat na
Ngiti, luha buhay at aking hininga!
_____ 5. At kung sa Diyos naman na ipagtalaga
Malibing ma’y lalong iibigin kita
KOLUM B
A. handang mahalin anoman
ang mangyari
B. masidhing pagmamahal
C. tunay na pag-ibig
D. pag-ibig hanggang wakas
E. ang pag-ibig ay buhay

Gawain 3: Pag-unawa sa Akda

Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na katanungan. Isulat ang sagot sa hiwalay
na papel.
1. Ano ang pag-ibig na tinutukoy ng makata sa tula?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

2. Batay sa tula, ano ang magiging bunga ng pagkakaroon ng tunay na pag-ibig?

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

3. Sa iyong palagay, aling bahagi ng tula ang nagpalutang ng ganda at kariktan

nito?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

4. Paano naipamalas ng may-akda ang masidhing pagmamahal?

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

5. Paano nakatulong ang paggamit ng mga matatalinghagang salita upang

mapalutang ng may-akda sa mga mambabasa ang mensahe?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

7
Gawain 4: Opinyon Ko, Mahalaga!
Panuto: Suriin kung makatotohanan o hindi ang bawat pahayag na hinango mula
sa nabasang akda. Isulat ang iyong reaksiyon sa isang sagutang papel.
1. “Ang pag-ibig ay buhay, buhay ay pag-ibig. Nabubuhay ang tao upang umibig
at magmahal sapagkat sapol pa sa pagkasilang kakambal na ng tao ang tunay
na kahulugan ng pag-ibig”
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

2. “Kung minsan ang pag-ibig ay nagdudulot ng negatibong bunga. Ika nga bulag
ang pag-ibig. May mga nasasaktan, nangangamba, natatakot at
naghihimutok.”
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Suriin

Basahin at unawain mo ang kaalaman ukol sa Tula bilang isang akdang

pampanitikang nagpapagana sa ating malikhaing guniguni. Inaasahang kong
masasagot mo ang pokus na tanong na – mabisa bang paraan ang tula sa
paglalarawan ng karanasan at damdamin ng bansang kanluranin?

Alam mo bang…
Tula ang tawag sa isang akdang pampanitikang may matatalinghagang
pagpapahayag ng isipan at damdamin. Mababasa sa mga tula ang mga kaisipang
naglalarawan ng kagandahan, kariktan at kadakilaan.

 Maitutulad sa isang awit ang tula. Nagsisilbi rin itong pagpapagunita sa dapat
na kaasalan ng mga bata at kabataan at naglalayong maipahayag ang
karanasan, damdamin, pananaw, kabayanihan at ang maigting na
pagmamahal sa sariling bansa.
 Hanggang sa kasalukuyan, ang pagsulat at pagbigkas ng tula ay nananatiling
tulay ng kaalaman mula sa kasaysayan ng kahapon patungo sa kasalukuyan.
 May apat na pangkalahatang uri ng tula: Tulang Pandamdamin o Tulang
Liriko, Tulang Pasalaysay, Tulang Padula at Tulang Patnigan. Sa araling ito,
bibigyang-pansin natin ang Tulang Pandamdamin o Liriko

Tulang Liriko – Ito ay ang tula ng damdaming nagpapakita ng matinding

emosyon ng tao o puno ng masisidhing damdamin tulad ng pag-ibig,
kalungkutan, kaligayahan, tagumpayan at iba pa. Maikli at payak ang uring ito
ng tula.

Uri ng Tulang Liriko

1. Soneto – Ang tulang ito ay may labing-apat na taludtod hinggil sa damdamin,
kaisipan at pananaw sa buhay ng tao. Naghahatid ng aral sa mambabasa.
Mga Halimbawa: Soneto ng Buhay ni Fernando B. Monleon
Ang Aking Pag-ibig

8
2. Pastoral – Hindi lamang tungkol sa buhay ng isang pastol at pagpapastol.
Ang tulang ito ay pumapaksa at naglalarawan ito ng simpleng paraan ng
pamumuhay, pag-ibig, at iba pa.
Mga Halimbawa: Halika sa Bukirin ni Milagros B. Macaraig
Ang Tinig ng Ligaw na Gansa

3. Elehiya – Ito ay tula ng pamamanglaw dahil sa pumapaksa ito sa

kalungkutan, kamatayan at iba pa
Mga Halimbawa: Ang Pamana ni Jose Corazon de Jesus
Elehiya para kay Ram ni Patrocinio V. Villafuerte

4. Oda – Ang tulang ito ay nagpapahayag ng isang papuri, panaghoy o iba pang
uri ng damdamin. Karaniwang tungkol sa papuri tungkol sa mga nagawa ng
dakilang tao, bansa o anomang bagay na maaaring papurihan.
Mga Halimbawa: Tumangis si Raquel
Manggagawa ni Jose Corazon de Jesus

5. Awit – Karaniwang pinapaksa ng tulang ito ay pag-ibig, kabiguan,

kalungkutan, pag-asa, pangamba, poot at kaligayahan. Tinatawag din itong
kundiman na ayon kay Jose Villa Panganiban ito ay awit tungkol sa pag-ibig.
Mga Halimbawa: May isang pangarap ni Teodoro Gener
Sa Dalampasigan ni Teodoro Agoncillo

6. Dalit – Ito ay katutubong tula na may apat na taludtod sa bawat saknong at

may sakut na wawaluhin. Ito’y awiting patungkol sa paglilingkod sa Diyos at
pananampalataya na may layuning dumakila at magparangal. sa
kasalukuyang kahulugan, masasabi na ring dalit ang isang tula kung ito’y
may pagdarakila sa bayan.
Dalitsamba: patungkol sa Diyos
Dalitbayan: pagdakila sa bayan
Halimbawa: Dalit kay Maria

Mga Elemento ng Tula

1. Persona – Tumutukoy ito sa nagsasalita sa tula na nililikha ng makata.

2. Imahen – Tumutukoy ito sa larawang nabubuo sa diwa ng mambabasa.

Pinagagalaw nito ang guniguni ng mambabasa. Nabubuo sa pamamagitan
pag-uugnay ng mga bagay sa paligid o konsepto sa nais ipakahulugan.

3. Musikalidad – Nakapokus ito sa porma at paraan ng pagkakasulat ng tula.

Nagtataglay ito ng angking melodiya o tonong nararamdaman sa indayog o
ritmo.

a. Sukat – Saklaw nito ang sa bilang ng pantig sa bawat linya o taludtod ng

tula. Ang pangkaraniwang tula ay may walo hanggang labindalawang
pantig sa bawat taludtod.
Halimbawa: Lalabindalawahing Pantig

Ako’y magsasakang bayani ng bukid

Sandata’y araro matapang sa init
Hindi natatakot kahit na sa lamig
Sa buong maghapon gumagawang lamig

9
 b. Tugma – Ito ang pagkakasintunugan ng mga salita o pagkakapareho ng
tunog ng mga huling pantig sa bawat taludtod ng tula. Ito ay isang
elemento ng tula na nagbibigay dito ng himig at indayog
Halimbawa: Sukat: a-a-a-a (magkakatugma lahat ng linya)

Sa aking lupain doon nagmumula

Lahat ng pagkain nitong ating bansa
Ang lahat ng tao, mayaman o dukha
Sila’y umaasa sa pawis ko’t gawa

c. Tono o Indayog – Ipinababatid nito paraan ng pagbigkas ng bawat

taludtod ng tula. Ito ay karaniwang pataas o pababa.

4. Wika – Tumutukoy ito sa paggamit ng salita – maaaring lantad o di-lantad

ang mga salita.

5. Kaisipan o Bagong Pagtingin sa/ng Tula – tumutukoy ito sa kung paano

nagkaroon ng bagong pagtingin sa isang bagay na palasak.

a. Talinghaga – tumutukoy ito sa matayog na diwang ipinahihiwatig ng

makata. Dito kinakailangang gumamit ng tayutay at matalinghagang mga
pahayag o salita upang pukawin ang damdamin ng mga mambabasa.
Halimbawa:
Nahuli sa pain, umiyak
Ako’y hawak ng iyong pag-ibig
Hindi ako makaalpas

b. Kariktan – Tumutukoy ito sa malinaw at di-malilimutang impresyong

nakikintal sa isipan ng mambabasa. Ito ang pagtataglay ng mga salitang
umaakit o pumupukaw sa damdamin ng mga bumabasa.

Mga Paraan sa Pagsulat ng Tula

1. Magmasid sa paligid, paglakbayin ang imahinasyon at magbasa ng mga
halimbawa ng tula. Sa ganitong paraan, detalyado at malinaw na
mailalarawan ng makata ang kaisipang nais niyang palutangin sa tula.
2. Lahat na ng paksa ay naitampok na sa tula subalit nakasalalay pa rin sa
makata ang pagiging orihinal ng akdang kaniyang isinusulat. Nagiging bago
ang lumang paksa sa pagbibigay ng makata ng bagong pananaw tungkol dito.
Ang pananaw na ito ay maaaring batay sa sarili niyang karanasan, mga
namasid o bunga lamang ng kanyang makulay na imahinasyon.
3. Ang tula ay siksik at nag-uumapaw sa mensahe na ipinahahayag sa
kakaunting salita lamang. Magiging busog sa kahulugan at malikhain ang
pagpapahayag ng kaisipan kung gagamitan ng tayutay (sinadyang paglayo sa
karaniawang paraan ng pagpapahayag ng kaisipan) at matatalinghagang
pananalita.
4. Kailangang maging mapagparanas ang isang tula upang mag-iwan ng
kakintalan sa mambabasa. Mapagparanas ang isang tula kung ipinakikita at
ipinadarama (nalalasahan, naaamoy, naririnig) ng makata ang mensahe ng
kanyang akda hindi lamang niya ito sinasabi.

Batid kong marami kang nalaman tungkol sa tula. Upang mailapat ang napag-
aralan mo, isagawa mo na ang kasunod na gawain.

10
Gawain 5: Tukuyin Mo!
Panuto: Tukuyin kung Soneto, Pastoral, Elehiya, Oda, Awit o Dalit ang mga
sumusunod na bahagi ng tula. Isulat ang sagot sa sagutang papel
__________ 1. “Kaya ikaw ay marapat na dakilain at itanghal
pagkat ikaw ang yumari nitong buong kabihasnan…”
__________ 2. “Ang tinig ng ligaw na gansa
Nahuli sa pain, umiyak…”
__________ 3. “Bago ka humalik sa dalampasigan
Sinayaw-sayaw, sa tinakbo-takbo ikaw ay kundiman…”
__________ 4. “Kung ang kamatayan ay isang mahabang paglalakbay
‘Di mo na kailangang humakbang pa…”
__________ 5. “Oh Mariang sakdal dilag
Dalagang lubhang mapalad…”

Magaling! Binabati kita sa matagumpay mong pagsusuri sa tulang “Ang Aking

Pag-ibig”. Ngayon, sa bahaging ito ay babasahin at susuriin mo pa ang isang tulang
may pamagat na “Ang Tinig ng Ligaw na Gansa” ayon sa pagkabuo nito. Aasahan mo
ring ihahambing mo ito sa tulang “Ang Aking Pag-ibig”.

Pagyamanin

Ang tulang iyong babasahin ay isang halimbawa naman ng Tulang Pastoral.

Tuklasin mo kung bakit mahalagang maunawaan ang pagnanais ng sumulat nito ng
simpleng pamumuhay sa gitna ng konplikadong sitwasyon.

Ang Tinig ng Ligaw na Gansa

Ang tinig ng ligaw na gansa
Nahuli sa pain, umiyak
Ako’y hawak ng iyong pag-ibig,
Hindi ako makaalpas.

Lambat ko ay aking itatabi,

Subalit kay ina’y anong masasabi?
Sa araw-araw ako’y umuuwi,
karga ang aking mga huli
‘Di ko inilagay ang bitag
Sapagkat sa pag-ibig mo’y nabihag.

Gawain 6: Kaisipan Mo’y Mahalaga

Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na katanungan. Isulat ang sagot sa hiwalay
na papel.
1. Ano ang persona ng nagsasalita sa tula? Ilarawan ang kaniyang katangian at
damdamin batay sa sa kaniyang karanasan.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

11
 2. Ano ang pang-araw-araw na gawain ng nagsasalita sa tula?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

3. Anong imahen ang nabuo sa iyong isipan pagkatapos basahin ang tula?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

4. Anong masasalaming kaisipan o kultura na makikita sa tula? Paano ito

maiuugnay sa kuturang Pilipino?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

5. Sa iyong palagay, ano-ano ang mga positibo at negatibong nagagawa ng tao

nang dahil sa pag-ibig? Magbigay ng tigdalawang halimbawa at ipaliwanag
ang bawat isa.

Positibo:
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Negatibo:
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Gawain 7: Paghambingin Mo!

Panuto: Suriin ang mga binasang tula batay sa elemento nito. Gayahin ang pormat
sa sagutang papel.

Elemento Ang Aking Pag-ibig Ang Tinig ng Ligaw na Gansa

Persona

Imahen
Musikalidad
Sukat
Tugma
Wika

Kaisipan

Binabati kitang muli mahal kong mag-aaral. Lalong lumalawak ang iyong
kaalaman at pag-unawa sa ating aralin! Magpatuloy ka lang dahil mas marami pang
impormasyon ang iyong malalaman.

12
 Isaisip

Gawain 8: Dugtungan Mo!

Panuto: Dugtungan ang sugnay batay sa iyong natutuhan sa modyul na ito. Isulat
ang sagot sa sagutang papel.

Natutuhan kong ang Tula ay… Ang mga elemento ng Tula ay…
__________________________________ __________________________________
__________________________________ __________________________________
__________________________________ __________________________________

Ang mga uri ng Tulang TULA Ang mga paraan sa

Liriko ay… pagsulat ng tula ay…
_________________________ _________________________
_________________________ _________________________
_________________________ _________________________
_________________________ _________________________
__ __

Isagawa

Gawain 9: Subukin Mo!

Panuto: Ipaliwanag ang kahulugan ng bawat saknong ng tula. Isulat sa sagutang
papel ang iyong mga kasagutan.
1. Isinabog ng araw ang kaniyang sinag
Ngunit ang buko’t ito’y namumukadkad
Bango’y ikinalat ng amihang giliw
Ikaw ‘yon anak, minahal, walang maliw
2. O maliwanag na buwan sa kalangitan
Landas ko’y iyong tanglawan
Nang di-malihis sa liko-likong daan
O mawala sa karimlan
3. Ang pag-ibig ay may mata, ang pag-ibig ay di-bulag
Ang marunong na umibig,
Bawat sugat ay bulaklak.
Ang pag-ibig ay masakim at aayaw ng kabiyak
O wala na kahit ano, o ibig mo ang lahat

13
 Aralin Wika at Gramatika:
Mabisang Paggamit ng
1.2 Tayutay bilang
Matalinghagang Salita

Balikan

Sa bahaging ito ng modyul, mababatid mo ang tungkol sa mga

matatalinghagang pananalita o pahayag at kung gaano kabisa ang paggamit nito sa
pagpapalutang ng kariktan ng tula.

Gawain 1: Hapanin Mo!

Panuto: Mula sa dalawang nabasa at nasuring tula, hanapin mo ang mga salitang
may malalim na pagpapakahulugan. Isulat ang sagot sa sagutang papel.

Ang Aking Pag-ibig Ang Tinig ng Ligaw na Gansa

Tuklasin

Narito naman ang isang tulang Pilipino. Basahin at unawain mong mabuti
upang matuklasan ang mga mensaheng nais nitong ipahatid sa tulong ng mga
matatalinghagang salitang taglay nito.

14
 Ang Pamana
ni Jose Corazon de Jesus

Isang araw ang ina ko’y nakita kong namamanglaw

Naglilinis ng marumi’t mga lumang kasangkapan.
Sa pilak ng kaniyang buhok na hibla na katandaan
Nabakas ko ang maraming taon niyang kahirapan;
Nakita ko ang ina ko’y tila baga nalulumbay
At ang sabi “itong piyano sa iyo ko ibibigay,
Ang kubyertos nating pilak ay kay Itang maiiwan,
Mga silya’t aparador ay kay Tikong nababagay
Sa ganyan ko hinahati itong ating munting yaman.”

Pinilit kong pasayahin ang lungkot ng aking mukha

Tinangka kong magpatawa upang siya ay matuwa,
Subalit sa aking mata’y may namuong mga luha
Naisip ko ang ina ko, ang ina ko na kawawa;
Tila kami iiwan na’t may yari nang huling nasa at
sa halip na magalak sa pamanang mapapala,
Sa puso ko ay dumalaw ang malungkot na gunita
Napaiyak akong tila isang kaawaawang bata
Niyakap ko ang ina ko at sa kaniya ay winika.

“Ang ibig ko sana, Ina’y ikaw aking pasiyahin

at huwag nang makita pang ika’y nalulungkot mandin,
O, Ina ko, ano po ba at naisipang hatiin
Ang lahat ng munting yamang maiiwan sa amin?”
“Wala naman,” yaong sagot “baka ako ay tawagin ni Bathala
Mabuti nang malaman mo ang habilin?
Iyang piyano, itong silya’t aparador ay alaming
Pamana ko na sa iyo, bunsong ginigiliw.”

“Ngunit Inang,” ang sagot ko, “ang lahat ng kasangkapan

Ang lahat ng yaman dito ay hindi ko kailangan
Ang ibig ko’y ikaw ina, ang ibig ko’y ikaw inang
Hinihiling ko sa Diyos na ang pamana ko’y ikaw
Aanhin ko iyong piyano kapag ikaw ay mamatay
At hindi ko matutugtog sa tabi ng iyong hukay?
Ililimos ko sa iba ang lahat ng ating yaman
Pagkat di ka maaaring pantayan ng daigdigan
Pagkat, ikaw O Ina ko, ika’y wala pang kapantay.”

Gawain 2: Kaisipan Mo’y Ilahad

Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na katanungan. Isulat ang sagot sa hiwalay
na papel.
1. Ano ang kahulugan ng pag-ibig batay sa mensahe ng tula?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

2. Bakit gumamit ng mga materyal na bagay upang maiugnay sa pag-ibig?

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

15
 3. Saan mauugat ang pagkakamali ng tao sa materyal na bagay o pagiging
materyalistiko? Ano ang posisyon ng makata hinggil dito?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
4. Isa-isahin at ipaliwanag ang mga matatalinghagang pananalita na ginamit sa
tula.
a. ________________________________________________________________________
b. ________________________________________________________________________
c. ________________________________________________________________________
d. ________________________________________________________________________
e. ________________________________________________________________________
Mahusay! Ngayon ay ating tatalakayin ang tungkol sa mga matatalinghagang
pananalita at kung paano nito nabibigyang-kulay ang tula. Sikapin mo ring isagawa
ang mga gawaing kasunod.

Suriin

Alam mo bang…
Matatalinghagang Pananalita ang tawag sa mga salita o pahayag na hindi
tuwirang inihahayag ang literal na kahulugan ng isang salita. Sa madaling sabi,
ito ay mga salita o pahayag na nagtataglay ng malalim na kahulugan.
 Karaniwan itong ginagamitan ng paghahambing ng mga bagay na
nagpapataas ng pandama ng mga mambabasa.
 Nag-uugnay sa mga karanasan, pangyayari at bagay-bagay na alam ng
taumbayan.
 Nagsisilbing larawan ng kamalayan ng manunulat. Isa sa madalas na
gamiting talinghaga ang pagpapahayag na patayutay o tayutay.

Tayutay – Ito ay tumutukoy sa mga salita o pahayag na ginagamit upang maging

maganda at kaakit-akit ang isang pahayag. Tumutukoy din ito sa sadyang
paglayo sa karaniwang paggamit ng mga salita, kung kaya’t magiging malalim at
piling-pili ang mga salita rito. Tinatawag ding palamuti ng tula ang tayutay dahil
ito ang nagpapaganda sa isang tula.

Mga Uri ng Tayutay

1. Pagtutulad (Simile) – Isang paghahambing ng dalawang bagay na magkaiba
sa pangkalahatang anyo subalit may mga magkatulad na katangian. Ito’y
ginagamitan ng mga salita’t pariralang tulad ng, katulad ng, parang, kawangis
ng, anaki’y, animo’y, tila, kasing-, magkasing- at iba pa.
Halimbawa:
Kasingkintab ng diyamante ang iyong mga luha.
Ang iyong labi ay tila rosas sa pula.

2. Pagwawangis (Metapora) – Tiyakang naghahambing ng dalawang bagay

ngunit tuwiran ang ginagawang paghahambing. Hindi na ito ginagamitan ng
mga salitang tulad ng ginagamit sa Simile.
Halimbawa:
Leon sa bagsik ang ama ni David
Ang mga nangangalaga ng kalikasan ay mga anghel ng kagubatan.

16
 3. Pagmamalabis (Hyperbole) – Pilit na pinalalabis sa normal na katangian,
kalagayan o katayuan ng isang tao, bagay, pook o pangyayari upang bigyang
kaigtingan ang nais ipahayag. Tinatawag din itong eksaherasyon.
Halimbawa:
Nalulunod na siya sa kanyang luha.
Hanggang tainga ang aking ngiti nang siya’y aking nakilala.
4. Pagtatao (Personipikasyon) – Ito’y mga pahayag ng paglilipat ng katangian,
gawi at talino ng isang tao sa mga karaniwang bagay na walang buhay.
Ginagamitan ito ng pandiwa. Tinatawag din itong Pagbibigay-katauhan.
Halimbawa:
Ang buwan ay nagmagandang gabi sa lahat.
Matindi ang unos sa paghagulgol ng langit.
5. Pagtawag (Apostrophe) – Ito ay isang panawagan o pakiusap nang may
masidhing damdamin sa isang bagay na tila ito ay isang tao o kaya’t tao na
na animo’y kaharap ang kausap.
Halimbawa
O tukso, layuan mo ako!
Pag-ibig, bigyan mo ng kulay ang aking buhay.

Gawain 3: Pagsasanib ng Gramatika at Retorika

Panuto: Tukuyin kung Simile, Metapora, Hyperbole, Personipikasyon o
Apostrophe ang ginamit na tayutay sa bawat pangungusap. Isulat ang iyong sagot
sa sagutang papel.
___________________ 1. Ang mga mata niya ay tila mga bituing nangniningning sa
tuwa.
___________________ 2. Rosas sa kagandahan si Marian Rivera.
___________________ 3. Napanganga hanggang paa ang mga manonood sa
pagpasok ng mga artista sa tanghalan.
___________________ 4. Ang ulap ay nagdadalamhati sa kaniyang pagpanaw.
___________________ 5. Tila mga anghel sa kabaitan ang mga bata.
___________________ 6. Halika panaginip at tulungan mo akong malimot ang mga
pighati sa buhay.
___________________ 7. Salaysay niya, saksakan ng guwapo ang binatang nasa
kaniyang panaginip.
___________________ 8. O buhay! Kay hirap mong unawain.
___________________ 9. Inanyayahan kami ng dagat na maligo.
___________________ 10. Nahiya ang buwan sa kanyang kahambugan.
Gawain 4: Bigyang-halimbawa
Panuto: Gumawa ng sariling pangungusap gamit ang mga sumusunod na uri ng
tayutay.
1. Simile:
___________________________________________________________________________
2. Metapora:
___________________________________________________________________________
3. Hyperbole:
___________________________________________________________________________
4. Personipikasyon:
___________________________________________________________________________
5. Apostrophe:
___________________________________________________________________________

17
 Pagyamanin

Gawain 5: Buoin Mo!

Panuto: Bumuo ng mga pangungusap na ginagamitan ng mga tayutay mula sa mga
sumusunod na sitwasyon. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
1. Magkasama kayong magkaibigan sa isang magandang lugar.
a. Pagmamalabis: ________________________________________________________
b. Pagtatao: ______________________________________________________________

2. Kayo ay mamamasyal sa isang lugar pero naging masungit ang panahon.

a. Pagtawag: _____________________________________________________________
b. Pagmamalabis: ________________________________________________________

3. Nakita mo ang pagtutulungan ng bawat tao upang malutas ang suliraning

dulot ng pandemya ng COVID-19.
a. Pagwawangis: __________________________________________________________
b. Pagtutulad: ____________________________________________________________

4. Narinig mong magkakaroon ng repacking ng relief goods sa inyong barangay.

a. Pagtawag: _____________________________________________________________
b. Pagtutulad: ____________________________________________________________

5. Nag-aaral kang mabuti para sa iyong kinabukasan.

a. Pagtatao: ______________________________________________________________
b. Pagwawangis: __________________________________________________________

Mga mahal kong mag-aaral, laging tandaan na ang tayutay bilang

matalinghagang salita ay nakapagbibigay ng dagdag na karikitan sa isang akda
lalong-lalo na ang tula.

Isaisip

Gawain 6: Sagutin Natin

Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na katanungan. Isulat ang sagot sa hiwalay
na papel.
1. Ano ang halaga ng paggamit ng mga tayutay sa mga akda?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

2. Sa iyong palagay, makatutulong ba ang paggamit ng mga tayutay sa

pagpapalutang ng nilalaman ng isang akda? Bakit?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

18
 Isagawa

Upang matiyak mo kung talagang naintidihan ang araling ating tinalakay sa

mga nagdaang araw isagawa ang nasa ibaba.

Gawain 7: GRASPS

Ikaw ay susulat ng sariling-likhang tulang liriko gamit ang mga

Goal
matatalinghagang pananalita.
Role Ikaw ay magiging manunulat at makata
Audience Guro, mga kapwa mag-aaral.
Ipagpalagay na ikaw magsasagawa ang inyong paaralan ng
Paligsahan sa Pagsulat ng tulang liriko at gagawa kayo ng sariling
Situation
likhang tula na may 2 – 3 saknong na may apat na taludtod sa bawat
saknong. Gawin itong malikhain.
Product Sariling-likhang Tulang Liriko
A. Malinaw na mensahe………………..….………………….… 20 puntos
B. Estruktura ng pagkakasulat……..……………………..….. 30 puntos
C. Malinaw na nagpapakita ng kariktan………….....…..….. 20 puntos
Standards
D. Mabisang paggamit ng mga tayutay…………..…………...20 puntos
E. Dating……………….....…………………………………………10 puntos
Kabuoan.……….………………………………….…………...100 puntos

Tayahin

Mahusay! Binabati kita dahil nakaabot ka sa parteng ito. Tiyak marami kang
natutuhan sa iba’t ibang mga aralin sa Modyul na ito. Ngayon, ating tatayahin ang
iyong kaalaman sa mga araling natalakay.

PANGWAKAS NA PAGTATAYA
A. Panuto: Isulat ang Tsek (√) sa sagutang papel kung ang ipinahahayag tungkol sa
tula ay Tama at Ekis (X) naman kung ito’y Mali.

_____ 1. naglalaman ng masisidhing damdamin

_____ 2. maikli lamang at nababasa ng isang upuan
_____ 3. karaniwang nagsasalaysay ng mga pangyayari
_____ 4. nagpapahayag ng katotohanan lamang
_____ 5. ginagamitan ng tayutay o matatalinghagang pahayag
_____ 6. salamin ng buhay
_____ 7. maaaring may sukat at tugma
_____ 8. nahahati sa iba’t ibang kabanata
_____ 9. binubuo ng mga taludtod at talata
_____ 10. piling-pili ang mga salitang ginagamit

19
B. Panuto: Basahin at unawain mo tula at saka sagutin ang mga sumusunod na
katanungan. Isulat sa sagutang papel ang letra ng tamang sagot.
Iniibig kita nang buong taimtim,
Sa tayog at saklaw ay walang kahambing,
Lipad ng kaluluwang ibig na marating
Ang dulo ng hindi maubos-isipin.
Yaring pag-ibig ko’y katugon, kabagay
Ng kailangan mong kaliit-liitan,
Laging nakahandang pag-utus-utusan,
Maging sa liwanag, maging sa karimlan.
- Ang Aking Pag-ibig
_____ 1. Alin sa sumusunod ang katangiang HINDI taglay ng persona sa tula?
A. mapagtiis C. masayahin
B. mapagpakumbaba D. mapagmalasakit
_____ 2. Ipinahahayag ng persona sa tula ang kaniyang pagmamahal at
pagsinta sa taong kaniyang iniibig sa pamamagitan ng ______________.
A. pagsasalarawan ng tunay na pag-ibig
B. paglalahad ng mga pangyayari sa buhay nila
C. paghahambing nito sa iba’t ibang bagay
D. pagpapahiwatig ng nararamdaman
_____ 3. Anong uri ng pag-ibig ang nais ipahiwatig ng tulang “Ang Aking Pag-
ibig?”
A. pag-ibig sa ama/ina C. pag-ibig sa kapatid
B. pag-ibig sa kaibigan D. pag-ibig sa kasintahan/asawa
_____ 4. Ang tulang nagmula sa Italy na may labing-apat na taludtod at
sampung pantig sa bawat taludtod.
A. soneto B. tanaga C. oda D. haiku
_____ 5. Sa pagsulat ng tula, alin sa mga sumusunod ang HINDI kabilang?
A. magmasid sa paligid
B. siksik at umaapaw sa mensahe ang tula
C. pagiging orihinal ng akdang isusulat
D. iwasan ang paggamit ng mga tayutay
C. Panuto: Basahing mabuti ang mga bahagi ng tula saka tukuyin kun anong anong
element ang nangibabaw rito. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
Ang tinig ng ligaw na gansa
Nahuli sa pain, umiyak
Ako’y hawak ng iyong pag-ibig,
Hindi ako makaalpas.

Lambat ko ay aking itatabi,

Subalit kay ina’y anong masasabi?
Sa araw-araw ako’y umuuwi,
karga ang aking mga huli
‘Di ko inilagay ang bitag
Sapagkat sa pag-ibig mo’y nabihag.
- Ang Tinig ng Ligaw na Gansa
_____ 1. Ano ang persona ng nagsasalita sa tula?
A. isang babaeng mangingibig C. isang gansang naligaw
B. isang gansang nabihag D. isang lalaking mangingibig

20
 _____ 2. “Ang / Ti/nig / ng / Li/gaw / na / gan/sa” Anong elemento ang
nangibabaw sa taludtod na ito?
A. persona C. musikalidad
B. imahen D. wika

_____ 3. “Nahuli sa pain, umiyak

Ako’y hawak ng iyong pag-ibig,
Hindi ako makaalpas.”
Anong elemento ang kapansin-pansin sa bahaging ito ng tula?
A. persona C. musikalidad
B. imahen D. wika

_____ 4. Anong kaisipan o damdamin ang ipinahihiwatig ng tula?

A. pag-ibig C. panghihinayang
B. pagdurusa D. pag-asa

_____ 5. Batay sa mga pahiwatig, anong uri ito ng tula?

A. soneto B. pastoral C. elehiya D. dalit

D. Panuto: Tukuyin ang mga sumusunod na pangungusap kung anong tayutay o

matatalinghagang salita ang nagamit. Tukuyin kung ito ba ay Simile, Metapora,
Personipikasyon, Hyperbole o Apostrophe. Isulat ang sagot sa hiwalay na
papel.

_____ 1. “O hangin, nawa’y bigyan mo ng buhay ang aking katipan”

_____ 2. “Binabati ako ng haring araw sa paggising ko sa umaga.”
_____ 3. “Bumulwak ng dugo sa plaza matapos ang welga.”
_____ 4. “Si Rich ay Cupid sa kakisigan.”
_____ 5. “Kasinlaya ito ng mga lalaking dahil sa katwira’y hindi paaapi,
Kasingwagas ito ng mga bayaning marunong umingos sa mga papuri.”

Binabati kita! Natapos mo rin ang aralin. Sana’y

naiwan sa iyong isipan ang lahat ng mga napag-
aralan natin sa Tula mula sa England, United
Kingdom at sa mga tayutay bilang
matalinghagang salita. Nawa’y magamit mo pa ito
sa pagsusulat mo ng tula. Bagaman tapos na tayo
sa araling ito. Ihandang muli ang iyong sarili sa
panibago na namang aralin – Modyul 4
(Maikling Kuwento mula sa United States of
America).

21
 22
PAUNANG PAGTATAYA
A. B. C. D.
1. √ 6. √ 1. C 1. D 1. Metapora
2. √ 7. X 2. A 2. C 2. Apostrophe
3. X 8. X 3. D 3. B 3. Hyperbole
4. X 9. X 4. A 4. A 4. Simile
5. √ 10.√ 5. D 5. B 5. Personipikasyon
ARALIN 1.1 (Panitikan: Ang Aking Pag-ibig)
BALIKAN
Gawain 1: Awitin Natin! Iba-iba ang sagot.
TUKLASIN
Gawain 2: Paglinang ng Talasalitaan
1. B
2. A
3. C
4. E
5. D
Gawain 3: Pag-unawa sa Akda Iba-iba ang sagot.
Gawain 4: Opinyon Ko, Mahalaga! Iba-iba ang sagot.
SURIIN
Gawain 5: Tukuyin Mo!
A. 1. Oda B.
2. Pastoral Iba-iba ang sagot
3. Awit
4. Elehiya
5. Dalit
PAGYAMANIN
Gawain 6: Kaisipan Mo’y Mahalaga Iba-iba ang sagot.
Gawain 7: Paghambingin Mo! Iba-iba ang sagot.
ISAISIP
Gawain 8: Dugtungan Mo! Iba-iba ang sagot.
ISAGAWA
Gawain 9: Subukin Mo! Iba-iba ang sagot.
Susi sa Pagwawasto
 23
ARALIN 1.2 (Wika at Gramatika: Mabisang Paggamit ng Tayutay bilang
Matalinghagang Salita)
BALIKAN
Gawain 1: Hapanin Mo! Iba-iba ang sagot.
TUKLASIN
Gawain 2: Kaisipan Mo’y Ilahad Iba-iba ang sagot.
SURIIN
Gawain 3: Pagsasanib ng Gramatika at Retorika
1. Simile 6. Apostrophe
2. Metapora 7. Hyperbole
3. Hyperbole 8. Apostrophe
4. Personipikasyon 9. Personipikasyon
5. Simile 10.Personipikasyon
Gawain 4: Bigyang-halimbawa Iba-iba ang sagot.
PAGYAMANIN
Gawain 5: Buoin Mo! Iba-iba ang sagot.
ISAISIP
Gawain 6: Sagutin Natin Iba-iba ang sagot.
ISAGAWA
Gawain 7: GRASPS Iba-iba ang sagot.
PANGWAKAS NA PAGTATAYA
A. B. C. D.
1. √ 6. √ 1. C 1. D 1. Apostrophe
2. X 7. √ 2. A 2. C 2. Personipikasyon
3. X 8. X 3. D 3. B 3. Hyperbole
4. X 9. √ 4. A 4. A 4. Metapora
5. √ 10.√ 5. D 5. B 5. Simile
Sanggunian
Ambat, V.C., et.al (2015). Filipino 10 Modyul para sa Mag-aaral. Pasig City: Vibal
Group, Inc. pa. 87-89, 185-196.

Locano, D.G., Ipong M.L. at Royo, J.L (2015). Parola 10. Valenzuela City: JO-ES
Publishing House, Inc. pa. 455-459.

England History. Nahango noong Hunyo 10, 2020 mula sa

https://www.britannica.com/place/England

Tulang Liriko. Nahango noong Hunyo 10, 2020 mula sa

https://brainly.ph/questions/193051

Tayutay. Nahango noong Hunyo 10, 2020 mula sa

https://tl.m.wikipedia.org/wiki/Tayutay

Ang Awit ni Lira. Nahango noong Hunyo 10, 2020 mula sa

https://www.youtube.com/watch?v=JNkaLW9M6Rw

24
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Department of Education - Bureau of Learning Resources (DepEd-BLR)

Ground Floor, Bonifacio Bldg., DepEd Complex

Meralco Avenue, Pasig City, Philippines 1600

Telefax: (632) 8634-1072; 8634-1054; 8631-4985

Email Address: blr.lrqad@deped.gov.ph * blr.lrpd@deped.gov.ph