Kagawaran ng Edukasyon

Rehiyon III
SANGAY NG LALAWIGAN NG TARLAC

Pangalan: _______________ Baitang at Pangkat:

Paaralan: _________ Petsa:

Gawaing Pampagkatuto
Edukasyon sa Pagpapakatao 10
Ikatlong Markahan

• Unang Linggo – Pagmamahal sa Diyos

I. Panimula

Ang pagmamahal ang isa sa pinakamahalagang ekspresiyon ng tao. Ito ay ang

pagpapadama sa iba na sila ay iyong pinahahalagahan. Marahil kung tatanungin kayo kung
naranasan o naipadama niyo na ito sa iba, ang isasagot ninyo ay ‘oo’. Maaaring ito ay naipadama
niyo na sa inyong mga kaibigan, mga malalapit sa buhay, kamag-anak, at pamilya.

Subalit higit sa pagmamahal natin sa mga taong malapit sa atin, may mas dakilang
pagmamahal pa na ating dapat taglayin at isabuhay. Ito ay ang pagmamahal na ating dapat iukol
sa Diyos.

Sinasabing ang Diyos ay Pag-ibig kaya nararapat lang na ating taglayin ang pagmamahal sa
Diyos bilang isa sa sentro ng ating buhay. Subalit paano nga ba natin maipapakita ang pagmamahal
sa Diyos ? Ano-ano ang mga kaparaanan na maaari nating gawin upang maipakita ang
pagmamahal sa Diyos ?

Sa gawaing pampagkatuto na ito ating pag-aaralan ang mga kaparaanan ng pagpapakita at

pagsasagawa ng Pagmamahal sa Diyos.

II. Kasanayang Pampagkatuto

a. Nakapagpapaliwanag ng kahalagahan ng pagmamahal ng Diyos
Koda: EsP10PB-IIIa-9.1
b. Natutukoy ang mga pagkakataong nakatulong ang pagmamahal sa Diyos sa kongretong
pangyayari sa buhay
Koda: EsP10PB-IIIa-9.2

III. Mga Layunin

Sa pagtatapos ng gawaing pampagkatuto na ito, ikaw ay inaasahang:
1. matutukoy ang kahalahagan ng pagmamahal sa Diyos;
2. makakapagbahagi ng pangyayari na nagpapakita ng
pagmamahal sa Diyos; at
3.makapagsasagawa ng kilos na nagpapakita ng pagmamahal
sa Diyos.

IV. Pagtalakay
 Ang tao ay natatanging nilikha sapagkat hindi lamang siya nilalang na pinagkalooban ng isip
at kilos-loob subalit nagtataglay rin siya ng kakayahang makaramdam at ipadama ito. Ang
pagmamahal ang pinakamahalaga at pinakamagandang ekspresiyon na kayang ipakita at
iparamdam ng tao sa kanyang kapuwa.
Sinasabing ang tao ang pinakamagandang nilikha ng Diyos dahil hindi lamang nilikha ang tao
batay sa “wangis ng Diyos” ngunit nilikha Niya tayo buhat sa kanyang pag-ibig. Kaya marapat lamang
na magkaroon tayo ng pagmamahal sa Diyos sapagakat kung hindi sa kanyang pag-ibig ay wala
tayo sa mundong ito.
Subalit paano nga ba natin maipapakita ang pagmamahal sa Diyos? Ang pagmamahal ay
espirituwal at upang ito ay maipakita o maipadama kailangan natin itong lapatan ng paggawa. Ito
ang dahilan kung bakit ang tao ay pinagkalooban ng isip, talino at kilos-loob na kanyang magagamit
upang maisakatuparan ang kaniyang misyon sa buhay – ang paglingkuran at mahalin ang Diyos.
Paano naman maisasagawa ang pagmamahal sa Diyos? Upang ito ay maisakatuparan
kinakailangan ng tao ang pananampalataya. Ang pananampalataya ay siyang pananalig sa Diyos at
nagpapataas ng espirituwalidad ng tao. Ang mataas ng espirituwalidad sa pamamagitan ng
pananampalataya ang nagpapatibay ng ugnayan sa Diyos. Kung matibay ang kaugnayan ng tao sa
Diyos tunay ngang naipapakita niya ang pagmamahal sa Dakilang Lumikha.
Upang mapatibay ng isang tao ang kaniyang pananampalataya at maipakita ang
pagmamahal sa Diyos narito ang ilang kaparaanan na maaaring gawin:
• Panalangin – ito ang paraan ng pakikipag-usap sa Diyos. Sa pananalangin, napupuri at
napasasalamatan ng tao ang Diyos sa lahat ng kabutihan na kaniyang natanggap. Sa
pananalangin rin nahihingi ng tao sa Diyos ang kaniyang mga pangangailangan sa buhay.

• Pagninilay – ito ay paglalaan ng tao ng panahon sa sarili upang isipin ang mga bagay na
kanyang nagawa sa mga nakalipas na panahon. Dito nababatid ng tao kung ang kanyang
buhay ay nasa landas pa ng katwiran o papalayo na sa Diyos at dahil dito nakagagawa siya
ng hakbang upang ituwid ang kaniyang landas ng pamumuhay.

• Pagsamba – ito ang pinakamalinaw na pagpapakita ng pagmamahal sa Diyos sa

pamamagitan ng pagbibigay papuri sa kanya. Sa ganitong pagkakataon rin tinatanggap ng
tao ang mga Salita ng Diyos na nagsisilbing gabay sa kaniyang pamumuhay.

• Pag-aaral ng Salita ng Diyos – tulad ng isang tao na nagmamahal sa kaniyang kapuwa,

ninanais niya na malaman ang lahat ng impormasyon sa taong iyon upang maging maayos
ang kanilang pagsasama. Sa kaparehong sitwasyon, upang mas mapagtibay ang ugnayan ng
tao sa Diyos, kinakailangan ng tao na malaman ang mahahalagang impormasyon na nais
iparating ng Diyos sa kaniya. Ang mga impormasyong ito ay malalaman ng tao kung siya ay
mag-aaral ng mga nakasulat na Salita ng Diyos (hal. Bibliya at Koran).

• Pagmamahal sa Kapuwa – hindi masasabi ng tao na minamahal niya ang Diyos kung hindi
naman niya marunong mahalin ang kaniyang kapuwa. Paano mo mamahalin ang Diyos na
hindi mo nakikita kung ang taong nakakasalamuha mo araw-araw ay hindi mo minamahal?

Bilang paglalahat, mahalaga na mahubog sa tao ang pagmamahal sa Diyos. Ito ay sapagkat
Siya ang lumikha sa atin at may-ari ng ating buhay. Sa araw-araw Siya ang nag-iingat sa atin at
naglalayo sa mga panganib. Kaya marapat lamang na Siya ay ating mahalin sa pamamagitan ng
pagpapalago ng ating espirituwalidad at pananampalataya upang mapatatag ang ating ugnayan
sa Diyos.

V. Mga Gawain
Gawain 1. Pasulat na Gawain

A.1. Panuto. Basahin at unawain ang bawat pangungusap. Isulat sa patlang salitang TAMA kung wasto
ang isinasaad ng pahayag at MALI kung ito ay hindi wasto.
________1. Ang tao ay nilikha dahil sa pag-ibig ng Diyos.
________2. Ang pagmamahal sa kapuwa ay pagpapakita ng pagmamahal
sa Diyos.
________3. Hindi kailangan ng paggawa upang maipakita ang pagmamahal
sa Diyos.
_______4. Madaling maipakita ang pagmamahal sapagkat ito ay nasa
anyong espirituwal.
________5. Marapat lang na mahalin ang Diyos sapagkat sa Kaniya nangga-
galing ang ating buhay.

A. 2. Panuto. Sa pamamagitan ng 1 hanggang 2 pangungusap bigyan ng sariling pakahulugan ang

mga sumusunod na salita batay sa paksang pinag-aralan.

1. Diyos
2. Pagmamahal
3. Pananampalataya
4. Espirituwal
5. Tao

Gawain 2. Gawaing Pagganap

B. 1. Panuto. Dumalo sa susunod na isasagawang pagsamba o “worship service” sa inyong

kinabibilangang relihiyon. Pakinggang mabuti ang sermon o pagtuturo ng mga Salita ng Diyos na
ituturo sa inyo. Gumawa ng isang sanaysay ng naging buod ng sermon o pagtuturo ng mga Salita ng
Diyos na inyong napakinggan.

RUBRIK SA PAGGAWA NG SANAYSAY

ISKOR
Pamantayan
Nilalaman (Kumpleto at wasto ang lahat ng detalyeng nakalahad) 10
Presentasyon (Organisado at sinuring mabuti ang pagkakasunod-sunod ng mga
5
ideya)
Wastong Baybay at Bantas (Taman ang pagkakabaybay at paggamit ng mga
5
bantas)
*Paalala: HUWAG SAGUTAN ANG RUBRIK (ito ay batayan lamang ng guro sa pagbibigay ng puntos para sa gawain)

B. 2. Panuto. Gumawa ng isang Tula na nagpapahayag ng iyong Pagmamahal sa Diyos.

RUBRIK SA PAGGAWA NG TULA

ISKOR
Pamantayan
Nilalaman (Naaangkop sa paksa at maayos ang pagkakasulat ng detalye
10
sa tula)
Presentasyon (Malinis at maayos ang pagkakasulat ng mga saknong at
5
kabuuan ng tula)
Paggamit ng wika (Gumagamit ng naaangkop na salita o terminolohiya) 5
*Paalala: HUWAG SAGUTAN ANG RUBRIK (ito ay batayan lamang ng guro sa pagbibigay ng puntos para sa gawain

VI. Pagsusulit

Panuto. Bilugan ang titik ng pinakaangkop na sagot.

1. Ang tao ay natatanging nilikha dahil bukod sa ginawa siya sa “wangis ng Diyos” siya ay
__________.
a. pinagkalooban ng isip at kilos-loob
b. siya ang pinakamagandang nilikha ng Diyos
c. binigay sa kaniya ang mundo upang pamahalaan
d. mayroon siyang kakayahang lumikha ng mga bagay
2. Mahalaga na matuto ang isang tao na manalangin sapagkat __________.
 a. tungkulin niya na gawin ito
b. paraan ito ng pakikipag-usap ng tao sa Diyos
c. kahiya-hiya kapag hindi siya marunong manalangin
d. aalisin siya sa relihiyong kinabibilangan kapag hindi siya natuto
3. Alin sa mga sumusunod ang nagpapakita ng pagbibigay papuri sa Diyos?
a. pag-aaral ng Salita ng Diyos
b. pagmamahal sa Kapuwa
c. pagsamba
d. pagninilay
4. Bakit mahalaga ang pagkakaroon ng pananampalataya?
a. pagpapakita ito ng pagmamahal sa kapuwa
b. natatangi ito sa tao bilang nilikha ng Diyos
c. nagpapatatag ito ng ugnayan sa Diyos
d. kailangan ito upang mabuhay ang tao
5. Bakit mahalaga na maipakita natin ang pagmamahal sa Diyos?
a. siya ang nagliligtas at palaging nag-iingat sa atin
b. siya ang may-ari ng ating buhay
c. siya ang lumikha sa atin
d. lahat ng nabanggit

VII. Pangwakas
Panuto: Gumawa ng Personal Daily Log (Pansariling pang-araw-araw na talahanayan) na
nagpapakita ng pagsasabuhay ng pagmamahal sa Diyos para sa susunod na isang linggo.
a. Itala rito kung nagpapakita ng mabuting ugnayan sa Diyos.
b. Maglakip ng patunay sa iyong ginawa.
c. Ipakita at ipabasa ito sa iyong mga magulang. Bigyan sila ng pagkakataon na makapagbigay
ng payo o komento sa iyong ginawa. Anyayahan sila na ito ay lagdaan.

*Sample format ng gagawing daily personal log

DAILY PERSONAL LOG
ARAW UGNAYAN SA DIYOS PATUNAY KOMENTO/LAGDA NG MAGULANG

LUNES
MARTES
MIYEKULES
HUWEBES
BIYERNES
SABADO
LINGGO

RUBRIK SA PAGGAWA NG PERSONAL DAILY LOG

ISKOR
Pamantayan
Nilalaman 10
Organisasyon 10
Presentasyon 5
*Paalala: HUWAG SAGUTAN ANG RUBRIK (ito ay batayan lamang ng guro sa pagbibigay ng puntos para sa gawain
 • Ikalawang Linggo – Pagmamahal sa Kapuwa

I. Panimula

Ang tao ay isang panlipunang nilalang, kailangan niyang makipag-ugnayan sa kaniyang

kapwa upang siya ay mamuhay ng mapayapa. Ang pakikipagkapuwa ay isang mahalagang
katangian na kailangang taglayin ng tao habang siya ay namumuhay sa mundong ito. Ang mabuting
relasyon sa kapuwa-tao ay nagpapakita ng paggalang sa dignidad ng tao at nagreresulta sa pag-
unlad ng ating pagkatao.
Sa ating nakaraang paksa, binigyang-pansin ang kahalagahan ng pagmamahal sa Diyos. Ito
ay sa pamamagitan ng pagpapa-unlad sa ating espirituwalidad at pananampalataya na
nagpapatatag ng ating ugnayan sa Diyos. Mahalaga na ating maipakita ang pagmamahala sa Diyos
dahil batay sa Banal na Kasulatan ito ang “una at pinakamahalagang utos na kailangang sundin ng
tao”. Subalit maliban sa utos na ito, may isa pang pinakamahalagang utos na kailangang sundin. Ito
ay ang pagmamahal sa kapuwa.
Sa gawaing pampagkatuto na ito, tatalakayin sa inyo ang mga kahalagahan ng pagmamahal
sa kapuwa at ang mga hakbang kung paano mapapaunlad ito.

II. Kasanayang Pampagkatuto

a. Napangangatuwiranan na ang pagmamahal sa Diyos ay pagmamahal sa kapuwa
Koda: EsP10PB-IIIb 9.3
b. Nakagagawa ng angkop na kilos upang mapaunlad ang pagmamahal sa Diyos.
Koda: EsP10PB-IIIb 9.4

III. Mga Layunin

Sa pagtatapos ng gawaing pampagkatuto na ito, ikaw ay inaasahang:
1. maipaliliwanag na ang pagmamahal sa kapuwa ay pagpapakit ng pagmamahal sa Diyos;
2. makapagbabahagi ng mga sitwasyon na nagpapakita ng
kahalagahan ng pagmamahal sa kapuwa; at
3. makapagbibigay ng mga kaparaanan ng pagpapaunlad ng
pagmamahal sa kapuwa.

IV. Pagtalakay
Narinig mo na ba ang kasabihang “no man is an island”. Alam mo ba ang kahulugan nito? Ang
katagang ito ay nangangahulugang walang tao sa mundo ang mabubuhay ng mag-isa. Kailangan
ng tao ang makakasama upang siya ay manatiling buhay. Kaya napakahalaga sa isang tao na
magkaroon siyang mabuting pakikipag-ugnayan sa kaniyang kapuwa-tao. Upang ito ay mangyari
kailangang magpakita ang isa tao ng pagmamahal at pagpapahalaga sa kanyang kapuwa.
Ang tao ay isang panlipunang nilalang, ibig sabihin kinakailangan at nararapat niyang
mamuhay kasama ang kapuwa-tao niya upang siya ay umunlad. Ang pagkakaroon ng mabuting
ugnayan at pagmamahal sa kapuwa ay isang mahalagang bagay. Sa paglalakbay ng tao sa mundo,
dalawang bagay ang kailangan niyang tandaan, una, ang paglalakbay kasama ang Diyos, at
pangalawa, ang paglalakbay kasama ang kapuwa.
“Guro, alin po ang pinakamahalagang utos sa kautusan?” Sumagot si Jesus, “Ibigin mo ang
Panginoon mong Diyos nang buong puso, nang buong kaluluwa, at nang buong pag-iisip. Ito ang
pinakamahalagang utos. Ito naman ang pangalawa: Ibigin mo ang iyong kapuwa gaya ng iyong sarili.
Sa dalawang utos na ito nakasalalay ang buong kautusan ni Moises at ang turo ng mga propeta.’’
(Mateo. 22:36-40).
Mula sa bersong ito ating masasabi na napakahalaga na magkaroon ang tao ng
pagmamahal sa kaniyang kapuwa sapagkat ito ay pagpapatunay ng pagmamahal ng tao sa Diyos.
Madali sa isang tao na mahalin ang kaniyang sarili sapagkat tayo ang direktang nakikinabang sa
anumang mabuting bagay na ating ginawa para sa ating kapakanan. Subalit dahil sa sobrang
pagmamahal sa sarili nalilimutan ng iba na magmahal sa kanilang kapuwa at ang namamayani ay
ang pagiging makasarili.

Paano ba natin maipapakita ang pagmamahal sa ating kapuwa? May dalawang simpleng
paraan upang ito ay magawa. Una, magkaroon ng mabuting ugnayan sa kapuwa. Ito ay
maipapakita sa pamamagitan ng maayos na pakikipag-usap at pakikitungo sa iyong kapuwa. At
pangalawa, ang pagbabahagi ng iyong sarili sa kapuwa. Ito ay tumutukoy sa pagbabahagi o
paglalaan ng iyong oras, kakayahan, at tinatangkilik sa iyong kapuwa lalo na sa panahong siya ay
nangangailangan nito nang walang hinihinging kapalit.
Ayon kay C.S. Lewis, mayroong Apat na Uri ng Pagmamahal sa Kapuwa:
• Affection – Ito ay ang pagmamahal bilang magkakapatid, lalo na sa mga magkakapamilya o maaaring
sa mga taong nagkakilala at naging malapit o palagay na ang loob sa isa’t isa.
• Philia – Ito ay pagmamahal ng magkakaibigan. Mayroon silang iisang tunguhin o nilalayon na kung saan
sila ay magkakaugnay.
• Eros – Ito ay pagmamahal batay sa pagnanais lamang ng isang tao. Kung ano ang makapagdudulot ng
kasiyahan sa kaniyang sarili. Halimbawa: Mahal mo siya dahil maganda siya. Ito ay tumutukoy sa pisikal na
nais ng isang tao.
• Agape – Ito ang pinakamataas na uri ng pagmamahal. Ito ay ang pagmamahal na walang
kapalit. Ganyan ang Diyos sa tao. Patuloy na nagmamahal sa kabila ng mga pagkukulang at
pagkakasala ng tao dahil ang tao ay mahalaga sa Kaniya.
Ang pagmamahal sa kapuwa ay mahalaga sapagkat kailangan ng tao ang kaniyang kapuwa
upang manatiling buhay at umunlad. Ang pagmamahal sa kapuwa ay katunayan ng pagmamahal
natin sa Diyos, hindi masasabi ng isang tao na minamahal niya ang Diyos kung hindi niya alam ibigin
ang kaniyang kapwa. Gaya ng nakasulat sa Juan 4:20, “Ang nagsasabi na iniibig ko ang Diyos, subalit
napopoot naman sa kaniyang kapatid ay isang sinungaling. Kung ang kapatid na kaniyang nakikita ay
hindi niya magawang ibigin, paano niya maiibig ang Diyos na hindi niya nakikita?”

V. Mga Gawain
Gawain 1. Pasulat na Gawain

A.1. Panuto. Basahin at unawain ang bawat pangungusap. Isulat sa patlang salitang TAMA kung wasto
ang isinasaad ng pahayag at MALI kung ito ay hindi wasto.

________1. Ang tao ay isang panlipunang nilalang.

________2. Tungkulin nating mahalin ang ating kapuwa.
________3. Hindi kailangan ng tao ang tulong ng iba para mabuhay.
________4. Ayon sa C.S Lewis may apat uri ng pagmamahal sa kapuwa.
________5. Ang “affection” ang pinakamataas na uri ng pagmamahal sa kapuwa.

A. 2. Panuto. Ipaliwanag ang ibig sabihin ng pahayag ng hindi bababa sa limang pangugusap. (5
puntos)

“Until people learn to love others more than they love to hate others, not much will change in this
world”
---Rob Liano
____________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Gawain 2. Gawaing Pagganap

B. 1. Panuto. Gumawa ng isang sanaysay na naglalahad ng hindi malilimutang karanasan sa iyong
pakikipagkapuwa o pakikipagkaibigan na nagpaunlad ng iyong pagmamahal sa kapuwa.

RUBRIK SA PAGGAWA NG SANAYSAY ISKOR

 Pamantayan
Nilalaman (Kumpleto at wasto ang lahat ng detalyeng nakalahad) 10
Presentasyon (Organisado at sinuring mabuti ang pagkakasunod-sunod ng mga
5
ideya)
Wastong Baybay at Bantas (Taman ang pagkakabaybay at paggamit ng mga
5
bantas)
*Paalala: HUWAG SAGUTAN ANG RUBRIK (ito ay batayan lamang ng guro sa pagbibigay ng puntos para sa gawain)

B. 2. Panuto. Gumawa ng isang Tula na naglalahad ng kahalagahan ng pagmamahal sa Kapuwa.

RUBRIK SA PAGGAWA NG TULA

ISKOR
Pamantayan
Nilalaman (Naaangkop sa paksa at maayos ang pagkakasulat ng detalye
10
sa tula)
Presentasyon (Malinis at maayos ang pagkakasulat ng mga saknong at
5
kabuuan ng tula)
Paggamit ng wika (Gumagamit ng naaangkop na salita o terminolohiya) 5
*Paalala: HUWAG SAGUTAN ANG RUBRIK (ito ay batayan lamang ng guro sa pagbibigay ng puntos para sa Gawain

VI. Pagsusulit
Panuto. Bilugan ang titik ng pinakaangkop na sagot.
1. Tawag sa uri ng pagmamahal sa kapuwa na nakasentro sa pakikipagkaibigan.
a. Affection b. Agape
c. Philia d. Eros
2. Ito ay pagmamahal sa kapuwa na walang hinihinging kapalit.
a. Affection b. Agape
c. Philia d. Eros
3. Alin sa mga sumusunod ang nagpapakita ng pagmamahal sa kapuwa?
a. pagpapakopya sa iyong kaklase na hindi alam ang sagot sa pagsusulit
b. pagtulong sa iyong kaibigan na gantihan ang kaniyang nakaaway
c. pagbibigay ng donasyon sa mga nasalanta ng kalamidad
d. pagtulong sa iyong kapuwa nang may hinihinging kapalit
4. Alin sa mga sumusunod ang pinakasimpleng paraan ng pagpapakita ng pagmamahal sa
kapuwa?
a. palagiang pagbibigay ng donasyong pagkain, damit, at salapi sa mga charity groups
upang ipamahagi sa nangangailangan.
b. pagkakaroon ng mabuting ugnayan sa iyong kapuwa sa pamamagitan ng maayos na
pakikipagusap at pakikitungo.
c. pagbibigay ng mamahaling regalo sa iyong kaibigan sa tuwing sumasapit ang kaniyang
kaarawan
d. pagbo-bolontaryo at pagtulong sa mga rescue operations sa inyong lugar tuwing may
kalamidad.
5. Bakit mahalaga na magkaroon nang mabuting ugnayan sa kapuwa?
a. kailangan ng tao ang kaniyang kapuwa upang mabuhay
b. ang pagmamahal sa kapuwa ay pag-ibig sa Diyos
c. ito ay nakakatulong upang ang tao ay umunlad
d. lahat ng nabanggit
VII. Pangwakas
Panuto: Sumulat ng bukas na liham na nagpapahayag ng pagtitiwala at pagmamahal sa Diyos, at sa
kapuwa. Isulat ang liham sa malinis na papel.

RUBRIK PARA SA GAWAIN

ISKOR
Pamantayan
Kaayusan ng Ideya 10
Nilalaman 10
Presentasyon 5
*Paalala: HUWAG SAGUTAN ANG RUBRIK (ito ay batayan lamang ng guro sa pagbibigay ng puntos para sa gawain

• Ikatlong Linggo – Paggalang sa Buhay

I. Panimula

Mula nang ipanganak ang tao, isa na sa naging prayoridad niya ang pangangalaga at
pagpapanatili ng kaniyang buhay. Sa paglalakbay ng tao sa mundo, isa sa dahilan ng kaniyang
pagsisikap upang mapaunlad ang sarili ay para matustusan ang kaniyang mga pangangailangan sa
buhay.
Ang buhay ng tao ang nagtatakda ng kaniyang kilos at pagpapasiya. Ang Diyos ang nagbigay
sa tao ng buhay kaya marapat lamang na ito ay pahalagahan ng tao at gawin ang mga bagay na
tama at mabuti. Subalit may mga pagkakataon na nakagagawa ang tao ng mga bagay na
maglalagay ng panganib sa kaniyang buhay. Ito ay nagreresulta sa paglabag sa paggalang sa
buhay.
Sa gawaing pampagkatuto na ito, tatalakayin ang kahalagahan ng paggalang sa buhay at
iisa-isahin ang mga isyu ng paglabag sa paggalang sa buhay.

II. Kasanayang Pampagkatuto

a. Natutukoy ang mga paglabag sa paggalang sa buhay

Koda: EsP10PB-IIIc-10.1
b. Nasusuri ang mga paglabag sa paggalang sa buhay.
Koda: EsP10PB-IIIc-10.2

III. Mga Layunin

Sa pagtatapos ng gawaing pampagkatuto na ito, ikaw ay inaasahang:
1. maipapaliwanag ang kahalagahan ng paggalang sa buhay;
2. matutukoy ang mga gawain na lumalabag sa paggalang sa buhay; at
3. masusuri ang mga sitwasyon na lumalabag sa paggalang sa buhay.
IV. Pagtalakay
Ang tao ay natatanging nilikha sapagkat siya ay pinagkalooban na mag-isip at umunawa sa
iba’t-ibang bagay. Maliban dito ang tao ay may kakayahang gumawa at lumikha ng mga bagay na
makakatulong sa kaniya upang mapadali ang kaniyang pamumuhay. Dahil dito masasabing napaka-
palad ng isang tao sa kaniyang pagkalikha kaya naman marapat lamang na pahalagahan niya ang
kaniyang buhay at gugulin ito sa mga kapaki-pakibanabang na bagay.
“You only live once” o “YOLO”, ito ang madalas na sabihin ng mga tao lalo na ng mga
kabataan sa kasalukuyan. Totoo ang katagang ito sapagakat ang buhay ng tao sa mundong ito ay
panandalian lang naman at hindi natin alam kung hanggang kalian ito magtatagal. Ang
nakakalungkot ay ginagamit itong dahilan ng marami upang gugulin ang kanilang buhay sa paggawa
ng mga bagay na magsasapanganib sa kanilang buhay at sa buhay ng kanilang kapuwa.
 Ang buhay ng tao ay Sagrado o Banal, sapagkat ito ay nagmula sa Diyos at dahil ang tao ay
nilikha batay sa Kaniyang wangis. Kaya marapat lamang na ang buhay ng tao ay gugulin sa mga
bagay na kapaki-pakinabang at hindi sa mga bagay na magpapahamak sa taglay niyang buhay.
Ang pagpapahalaga sa buhay at ang pag-iingat nito ang kailangang laging isa-isip ng isang tao sa
tuwing siya ay gumagawa ng mga pagpapasiya at pagkilos.
Ang nakababahala, sa panahong ito, maraming mga tao ang tila walang paki-alam sa
kanilang sariling buhay at sa buhay ng kanilang kapuwa na nagiging sanhi ng pagkapinsala o
pagkawala ng isang buhay. Ating alamin ang ilan sa mga isyu na may kinalaman sa paglabag sa
paggalang ng buhay:
• Paggamit ng ipinagbabawal na gamot – ang pagkahumaling o pagkagumon sa ipinagbabawal
na gamot ay may malaking epekto sa pisikal at mental na kapasidad ng isang tao. Maaaring
makagawa ng iba’t-ibang bagay gaya ng pananakit, pagnanakaw at pagpatay ang isang tao
naging “dependent” dito upang matustusan lamang ang kaniyang bisyo. Sa kasalukuyan
maraming mga kabataan ang nahuhulog sa paggamit ng ipinagbabawal na gamot dahil sa
“peer pressure” dulot ng maling pakikipagkaibigan. Ito ay itinuturing na isang isyung panlipunan na
magpahanggang ngayon ay sinusubukang resolbahin ng pamahalaan.

• Alkoholismo at Paninigarilyo – ang bisyo ng pag-inom ng alkohol o nakalalasing na inumin at

paninigarilyo ay masama ang epekto sa katawan. Kung hindi pipigilan ang paglalasing at
paninigarilyo ito ay maaaring humantong sa pagkakasakit o pagkapinsala ng parte ng katawan
gaya ng atay at baga. Maliban dito, ang alkoholismo ay pinagmumulan ng away dahil ang
isang taong nalasing ay walang kontrol sa kaniyang pisikal at mental na kilos. Ang paninigarilyo
naman ay hindi lamang nakasasama sa kalusugan ng taong naninigarilyo subalit maging sa mga
taong nakakalanghap ng usok ng sigarilyo sa kaniyang paligid. May mga pag-aaral na
nagpapakita na mas nalalagay sa panganib ang kalusugan ng mga “secondhand smokers” o
mga taong nakakalanghap ng usok na nagmumula sa naninigarilyo kaysa sa taong mismong
naninigarilyo.

• Aborsiyon – ang aborsiyon ay tumutukoy sa pagpapalaglag ng fetus o sanggol sa sinapupunan

ng ina. Sa ibang bansa itinuturing na legal o katanggap-tanggap na paraan ang aborsiyon,
subalit sa ating bansa ito ay itinuturing pang ilegal dahil sa mga isyu ng moralidad at paggalang
sa buhay. May dalawang grupo na may magkasalungat na posisyon sa isyu ng aborsiyon sa
Pilipinas – ang Pro-life at Pro-choice.
➢ Pro-life – naniniwalang hindi dapat ipalaglag ang fetus na nasa sinapupunan ng ina
sapagkat sa panahon ng paglilihi o konsepsiyon ng ina, ito ay maituturing nang isang
taong may buhay.
➢ Pro-choice – naniniwala na ang fetus ay hindi pa ganap na taong may buhay
sapagkat wala pa itong kakayahang mabuhay sa labas ng sinapupunan ng ina.
Samakatuwid ito ay parte pa ng katawan ng ina at siya ay malaya na gawin ang
pagpapasiya na sa tingin niya ay tama, angkop at makabubuti sa kaniyang katawan.
Sa kabilang banda, may dalawang uri ng aborsiyon – ang Kusa o miscarriage at Sapilitan o
induced. Ang Kusa ay tumutukoy sa natural na paraan na hindi ginagamitan ng medikal na
pamamaraan. Ang induced ay pagpapalaglag sa fetus na ginagamitan ng operasyon o
pagpapainom ng gamot sa ina.

• Euthanasia – nagmula ito sa salitang Griyego na nangangahulugang “mabuting kamatayan”. Ito

ay pamamaraang ginagawa upang patigilin ang buhay ng isang tao na may malubhang
karamdaman na wala ng lunas at umaasa na lamang sa mga aparato at medisina na inilalagay
sa kaniyang katawan. May dalawang uri ng Euthanasia – ang Active at Passive. Ang Active
Euthanasia ay pamamaraan kung saan binibigyan ng gamot ang isang tao na nagdudulot sa
kaniyang kamatayan. Ito ay ipinagbabawal at itinuturing na imoral sa maraming bansa sapagkat
ito ay nagpapakita ng suicide o murder. Ang Passive Euthanasia ay mas katanggap-tanggap na
paraan, dito itinitigil ang pagbibigay ng gamot o medical na serbisyo gaya ng pagpapahinto ng
 makina na siyang nagpapanatili na lamang na buhay ang isang tao. Ito ay pagpapakita ng
pagtanggap na ang kamatayan ay hindi mapipigilan ng tao.

• Pagpapatiwakal o Suicide – ito ay paraan ng pagkitil ng sariling buhay ng isang tao. Maraming
dahilan na ibinigay kung bakit pinipili o ginugusto ng isang tao na wakasan ang kaniyang buhay
sa mundo. Una, dahil sa depresiyon na kanilang nararanasan dahil sa mga kabiguan o mga
pagsubok na sa tingin nila ay hindi nila kayang malampasan. At pangalawa, nawawalan sila ng
pag-asa sa buhay at itinuturing ang sarili na isang kabiguan. Sa mga pagkakataong ito na may
napapansin tayo na taong malapit sa atin na dumadaan sa ganitong kalagayan, mainam na
atin silang kausapin at samahan. Ang pagpapakita at pagpaparamdam na hindi sila nag-iisa at
may susuporta sa kanila ay malaki ang maitutulong upang maiwasan ang ganitong mga
pangyayari ng pagpapatiwakal ng isang tao.

Ang buhay ay mahalaga, kung paanong minamahal natin ang ating kapuwa nararapat lamang
na mahalin din natin ang ating sariling buhay. Kailangang nating isa-isip na tayo ay nilikha batay sa
wangis ng Diyos at ang ating buhay ay nagmula sa Kaniya. Kaya marapat lamang na ang buhay na
ating taglay ay igalang at pahalagahan.

V. Mga Gawain
Gawain 1. Pasulat na Gawain

A. Panuto. Hanapin sa “word hunt” ang mga salitang isinasaad ng bawat bilang batay sa paksang
pinag-aralan. Isulat ang sagot sa patlang.

________________1. Itinuturing na Banal at Sagrado sapagkat ito ay nagmula sa Diyos.

________________2. Naniniwalang hindi dapat ipalaglag ang fetus sapagkat maituturing nang ito ay
isang tao na may buhay.
________________3. Isa sa mga dahilan ng pagpapatiwakal na nararanasan ng tao dahil sa mga
kabiguan o mga pagsubok na sa tingin nila ay hindi nila kayang malampasan.
________________4. Nagmula sa salitang Griyego na nangangahulugang “mabuting kamatayan”.
________________5. Tawag sa bisyo o pagkalulong sa pag-inom ng alak o nakalalasing na inumin.

A. 2. Panuto. Pangatwiranan ang pahayag ng hindi bababa sa limang pangungusap. (10 puntos)
Sang-ayon ka ba sa katuwiran ng ilan na “You Only Live Once” kaya ginagawa na nila ang mga
bagay na gusto nilang gawin mabuti man ito o masama? Bakit?
____________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________
 RUBRIK SA GAWAIN
ISKOR
Pamantayan
Nilalaman (Kumpleto at wasto ang lahat ng detalyeng nakalahad) 5
Presentasyon (Organisado at sinuring mabuti ang pagkakasunod-sunod ng mga
3
ideya)
Wastong Baybay at Bantas (Tama ang pagkakabaybay at paggamit ng mga
2
bantas)
*Paalala: HUWAG SAGUTAN ANG RUBRIK (ito ay batayan lamang ng guro sa pagbibigay ng puntos para sa gawain

Gawain 2. Gawaing Pagganap

B. 1. Panuto. Magnahap ng isang artikulo mula sa dyaryo o magazine na tumatalakay sa paggalang
at/o kawalan ng paggalang sa buhay. Gumawa ng reaction paper tungkol sa nilalaman ng balita.

RUBRIK SA PAGGAWA NG REACTION PAPER

ISKOR
Pamantayan
Nilalaman (Kumpleto at wasto ang lahat ng detalyeng nakalahad) 10
Presentasyon (Organisado at sinuring mabuti ang pagkakasunod-sunod ng mga
5
ideya)
Wastong Baybay at Bantas (Taman ang pagkakabaybay at paggamit ng mga
5
bantas)
*Paalala: HUWAG SAGUTAN ANG RUBRIK (ito ay batayan lamang ng guro sa pagbibigay ng puntos para sa gawain)

B. 2. Panuto. Gumawa ng isang slogan na nagpapahayag ng kahalagayan ng paggalang sa buhay

RUBRIK SA PAGGAWA NG SLOGAN

ISKOR
Pamantayan
Nilalaman (Naaangkop sa paksa at maayos ang pagkakasulat ng detalye
10
sa slogan)
Presentasyon (Malinis at maayos ang pagkakasulat sa kabuuan ng slogan) 5

Paggamit ng wika (Gumagamit ng naaangkop na salita o terminolohiya) 5

*Paalala: HUWAG SAGUTAN ANG RUBRIK (ito ay batayan lamang ng guro sa pagbibigay ng puntos para sa gawain

VI. Pagsusulit
Panuto. Bilugan ang titik ng pinaka angkop na sagot.
1. Isa sa uri ng Euthanasia kung saan itinitigil ang pagbibigay ng gamot o medical na serbisyo
gaya ng pagpapahinto ng makina na siyang nagpapanatili na lamang na buhay ang isang
tao.
a. active euthanasia
b. passive euthanasia
c. proactive euthanasia
d. reactive euthanasia
2. Sinasabing pangunahing dahilan kung bakit maraming kabataan ang nalululong sa paggamit
ng ipinagbabawal na gamot.
a. Impluwensiya ng pamilya
b. Drug Education
c. Peer Pressure
d. Depresiyon
3. Batay sa pag-aaral, sila ang mas nanganganib na magkasakit dahil sa nalalanghap na usok
mula sa naninigarilyo.
 a. Firsthand smoker
b. Secondhand smoker
c. Thirdhand smoker
d. Fourth-hand smoker
4. Ang mga sumusunod ay kaparaanan na maaaring gawin upang ilayo ang isang tao na gawin
pagpapatiwakal o suicide maliban sa:
a. Pakikipag-usap
b. Pagpapatibay at pagbibigay suporta
c. Pagpaparamdam na hindi sila nag-iisa
d. Pagsasabi ng negatibong bagay tungkol sa suicide
5. Ang mga sumusunod ay kaparaanan ng pangangalaga sa buhay maliban sa:
a. Pag-eehersisyo
b. Tamang oras ng pagtulong sa gabi
c. Pagkonsumo ng masustansiyang pagkain
d. Paggamit ng gadgets hanggang madaling araw

VII. Pangwakas
Panuto: Gamit ang 3-2-1 Chart gumawa ng repleksiyon sa mga konseptong napag-aralan sa paksa na
paggalang sa buhay. (10 puntos)

3 Konsepto/Bagong kaalaman na aking natutuhan

2 Konsepto sa aralin na nais kong pagtuunan ng pansin

1 Katanungan na gusto kong masagot na may kinalaman sa aralin

RUBRIK SA GAWAIN
ISKOR
Pamantayan
Nilalaman (Kumpleto at wasto ang lahat ng detalyeng nakalahad) 5
Presentasyon (Organisado at sinuring mabuti ang pagkakasunod-sunod ng mga
3
ideya)
Wastong Baybay at Bantas (Tama ang pagkakabaybay at paggamit ng mga
2
bantas)
*Paalala: HUWAG SAGUTAN ANG RUBRIK (ito ay batayan lamang ng guro sa pagbibigay ng puntos para sa gawain

• Ikaapat na Linggo – Mga Posisyon sa Paggalang sa Buhay

I. Panimula

“Live life to the fullest” madalas nating naririnig ang katagang ito. “Maikli lamang ang buhay
kaya gamitin natin ito sa mga bagay na makakapagpasaya sa atin”. Ito ang madalas na argumento
ng mga tao upang bigyang katuwiran ang kanilang mga gawain. Bagamat ang tao ay malaya na
gawin ang mga bagay na gusto niya, subalit ang mga ito ay may limitasyon.
May mga pagkakataon na dahil sa kagustuhan ng isang tao na gamitin ang kaniyang buhay
sa mga bagay na sa tingin niya ay makakapagpasaya sa kaniya nalilimutan na niya na igalang ang
buhay. Natalakay sa nakaraan ang mga paglabag sa paggalang sa buhay. Ang mga ito ay itinuturing
na imoral at isyung panlipunan kaya kailangang iwasan ang mga ganitong gawain. Ang buhay ay
biyayang bigay sa atin ng Diyos. Ito ay Sagrado at Banal kaya nararapat lang na ito ay ating ingatan
at igalang.
Sa gawaing pampagkatuto na ito, tatalakayin kung bakit nga ba kailangang ingatan at
igalang ang buhay ng tao at ano-ano ang mga posisyon na inilalahad ukol sa paggalang at
pagpapahalaga sa buhay.

II. Kasanayang Pampagkatuto

a. Napangangatwiranan na: (a) mahalaga ang buhay dahil kung wala ang buhay, hindi
mapahahalagahan ang mas mataas na pagpapahalaga kaysa buhay; di makakamit ang higit
na mahalaga kaysa buhay; (b) ang pagbuo ng posisyon tungkol sa mga isyu sa buhay bilang
kaloob ng Diyos ay kailangan upang mapatibay ang ating pagkilala sa Kaniyang kadakilaan at
kapangyarihan at kahalagahan ng tao bilang nilalang ng Diyos.
Koda: EsP10PB-IIId-10.3

b. b.Nakabubuo ng mapaninindigang posisyon sa isang isyu tungkol sa paglabag sa paggalang

sa buhay ayon sa moral na batayan
Koda: EsP10PB-IIId-10.4

III. Mga Layunin

Sa pagtatapos ng gawaing pampagkatuto na ito, ikaw ay inaasahang:
1. matatalakay ang kahalagahan ng paggalang sa buhay
bilang pinakamahalagang regalo na kaloob ng Diyos sa tao;
2. masusuri ang mga paglabag sa paggalang sa buhay bilang
moral na isyu; at
3. makagagawa ng isang posisyon sa mga isyu ng paglabag sa
paggalang sa buhay bilang isang moral na isyu.

IV. Pagtalakay
Ang buhay ay isang regalo na mula sa Diyos. Dahil ito ay naggaling sa Diyos, ang tao ay dapat
ituring ang buhay bilang Banal at Sagrado kaya ito ay kailangang ingatan at igalang. Maliban sa
buhay, ang tao ay binigyan ng Diyos ng isip at kilos-loob upang malaya niyang piliin ang mga bagay
na makabubuti at makatutulong sa kaniya upang mapadali at mapabuti ang kaniyang buhay. Subalit
sa paglipas ng panahon at sa pagbabago ng uri ng pamumuhay ng tao, unti-unti ring nagkaroon ng
pagbabago ang pagtingin ng tao sa kaniyang buhay. Hindi na ito kinilala bilang banal at sagrado.
Nawalan ang tao ng paggalang sa buhay na naging sanhi ng paglaganap ng imoralidad at pag-
abuso sa buhay.
Sa nakaraang aralin, tinalakay ang iba’t-ibang uri ng paglabag sa paggalang sa buhay ng tao.
Ang mga ito ay tinukoy bilang mga isyu na may kinalaman sa moral at isyung panlipunan sapagkat
ang pagsasagawa ng mga ito ay may epekto hindi lamang sa buhay ng taong gumagawa nito subalit
sa lipunan na kaniyang kinabibilangan. Ang mga isyu ng paggamit ng ipinagbabawal na gamot,
alkoholismo at paninigarilyo, aborsiyon, euthanasia at pagpapatiwakal ang ilan lamang sa mga isyu ng
paglabag sa paggalang sa buhay.
Ang isyu ng aborsiyon ang isa sa mga pangunahing isyung may kinalaman sa paggalang sa
buhay. Ito ay isyung hindi lamang lumalabag sa moralidad at panlipunan kundi maging sa isyu ng
paglabag sa dignidad ng tao. May dalawang magkaibang posisyon na inilatag patungkol sa
pagbabawal at pagpapahintulot ng aborsyon: ang Pro-life at Pro-choice.
Pro-life. Naniniwala ang mga tagapagtaguyod ng posisyong ito na:
a. Ang sanggol ay itinuturing na isang tao mula sa sandali ng paglilihi; ito ay
nangangahulugang ang pagpapalaglag sa kaniya ay pagpatay, na tuwirang
nilalabag ang mga pamantayang moral at batas positibo.
 b. Kung ang pagbubuntis ay resulta ng kapabayaan ng ina (halimbawa, hindi niya ginawa
ang tamang pag-iingat upang epektibong maiwasan ang hindi nilalayong
pagbubuntis), dapat niyang harapin ang kahihinatnan nito.
c. Kung magiging katanggap-tanggap sa lipunan ang aborsiyon, maaaring gamitin ito ng
mga tao bilang regular na paraan para hindi ituloy ang pagbubuntis.
d. Ang lahat ng sanggol ay may mahusay na potensiyal; bawat isa na ipinalalaglag ay
maaaring lumaki at maging kapaki-pakinabang sa lipunan o sa buong mundo.
e. Maraming mga relihiyon ay hindi nag-eendorso ng pagpapalaglag. Ang pagkitil sa
buhay ng isang anak ng Diyos ay masama.

Pro-choice. Ang mga tagapagsulong ng posisyong ito ay pinananatili

na:
a. Ang bawat batang isinisilang sa mundo ay dapat mahalin at alagaan. Ang tamang
pagpaplano sa pagkakaroon ng anak ay karaniwang nagbubunga ng mas
magandang buhay para sa mga bata dahil may kakayahan ang mga magulang na
suportahan ang kanilang mga anak sa pisikal, emosyonal, at pinansiyal na aspekto.
b. Ang fetus ay hindi pa maituturing na isang ganap na tao dahil wala pa itong
kakayahang mabuhay sa labas ng bahay-bata ng kaniyang ina. Hindi maituturing na
pagpatay ang pagpapalaglag ng isang fetus dahil umaaasa pa rin ito sa katawan ng
kaniyang ina upang mabuhay. Ang unang prayoridad samakatuwid, ay ang katawan
ng ina, at may karapatan siyang magpasiya para rito.
c. Sa mga kasong rape o incest, ang sanggol ay maaaring maging tagapagpaalala sa
babae ng trauma na kaniyang naranasan.
d. Kung sakaling ituloy ang pagbubuntis at magpasiya ang ina na dalhin sa bahay-
ampunan ang sanggol pagkatapos, maraming bahay-ampunan ang kulang sa
kapasidad na magbigay ng pangunahing pangangailangan ng mga bata.
e. Ang aborsiyon, sa pangkalahatan ay ligtas na pamamaraan. Mas mababa pa sa 1% ng
mga aborsiyon na ginawa bago ang ika-21 na linggo ng pagbubuntis ang nagresulta
ng mga pangunahing komplikasyon tulad ng pagdurugo o impeksiyon. Habang
itinuturing itong ilegal, tiyak na maraming babae ang patuloy na sasailalim nang palihim
sa ganitong proseso at maglalagay sa kanilang kalusugan sa di-tiyak na sitwasyon at
maaaring mauwi sa kamatayan.
*Sinipi mula sa Edukasyon sa Pagpapakatao – Ikasampung Baitang (Modyul para sa mga Mag-aaral). Batay sa K-
12 Curriculum pp. 267-268

Sa usapin ng pagpapahintulot o pagbabawal ng aborsiyon hindi maiiwasang talakayin ang

mabuti at masamang epekto nito lalo na sa pagtataguyod ng paggalang sa buhay. Ayon kay St.
Tomas de Aquino, may mga kilos na kailangang isagawa na nagdudulot ng parehong mabuti at
masamang epekto. Ito ang tinatawag na “Prinsipyo ng Double Effect”. Sa kaso ng aborsiyon kung ito
ay isasagawa sa mga kondisyong parehong nakataya ang buhay ng ina at ng bata sa sinapupunan
maaaring pumili ng kilos na isasagawa upang maisalaba ang buhay ng ina subalit magsasapanganib
ng buhay ng bata sa sinapupunan o piliin na isalba ang buhay ng bata subalit magreresulta sa
pagkawala ng buhay ng ina. Sa mga pagkakataong ito kailangang isaisip ang apat na kondisyon.
Una, ang layunin ng kilos ay nararapat na mabuti; pangalawa, ang masamang epekto ay hindi dapat
direktang nilayon ngunit bunga lamang ng naunang kilos na may layuning mabuti; pangatlo, ang
mabuting layunin ay hindi dapat makuha sa pamamagitan ng masamang pamamaraan; at pang-
apat, kinakailangan ang pagkakaroon ng mabigat at makatuwirang dahilan upang maging
katanggap-tanggap ang masamang epekto.
Ang paggalang sa buhay ay paggalang sa dignidad ng tao. Ito ay responsibilidad ng bawat
isa sa kaniyang sarili at sa kaniyang kapuwa. Bagamat ang tao ay binigyan ng kalayaan na
magpasiya at mamili sa kaniyang tinatahak sa buhay, subalit dapat niyang isaisip palagi na ang
kalayaan niyang iyon ay may kaakibat na responsibilidad. Ang pagiging mapanagutan sa mga
pagpapasiya at kilos at pagsisiguro ng kabutihan sa mga gawain ang nagpapakita ng ating
paggalang sa buhay at dignidad ng ating sarili at kapuwa.

V. Mga Gawain
Gawain 1. Pasulat na Gawain
A.1. Panuto. Basahin at unawain ang bawat pangungusap. Isulat sa patlang ang salitang TAMA kung
wasto ang isinasaad ng pahayag at MALI kung ito ay hindi wasto.

________1. Ang buhay ay regalo mula sa Diyos.

________2. Ang aborsiyon ay isyu ng paggalang sa buhay.
________3. Legal sa Pilipinas ang pagsasagawa ng aborsiyon.
________4. Ang paggalang sa buhay ay responsibilidad ng bawat isa.
________5. Ayon sa “Prinsipyo ng Double Effect” ang isang kilos ay maaaring
parehong maging tama at mali.

A. 2. Panuto. Sa pamamagitan ng 1 hanggang 2 pangungusap bigyan ng sariling pakahulugan ang

mga sumusunod na salita batay sa paksang pinag-aralan.

1. Buhay
2. Aborsiyon
3. Pro-life
4. Pro-choice
5. Dignidad ng tao

Gawain 2. Gawaing Pagganap

B. 1. Panuto. Gumawa ng isang Slogan na nagpapahayag ng pagiging Sagrado ng Buhay.

RUBRIK SA PAGGAWA NG SLOGAN

ISKOR
Pamantayan
Nilalaman 10
Pagkamalikhain 5
Kalinisan 5
*Paalala: HUWAG SAGUTAN ANG RUBRIK (ito ay batayan lamang ng guro sa pagbibigay ng puntos para sa gawain )

B. 2. Panuto. Gumawa ng isang Picture Collage na nagpapakita ng kahalagahan ng paggalang sa

buhay.

RUBRIK SA PAGGAWA NG PICTURE COLLAGE

ISKOR
Pamantayan
Nilalaman (kaangkupan ng mga larawan na nagpapahayag ng tema) 10

Pagkamalikhain (gumamit ng artistikong presentasyon ng pagsasama-sama ng

10
mga larawan)
Kalinisan 5
*Paalala: HUWAG SAGUTAN ANG RUBRIK (ito ay batayan lamang ng guro sa pagbibigay ng puntos para sa Gawain)

VI. Pagsusulit
Panuto. Bilugan ang titik ng pinaka angkop na sagot.
1. Sila ay pabor sa pagpapatupad o pagsasagawa ng aborsiyon gamit ang medikal na proseso.
a. pro-life
b. pro-choice
c. pro-creative
d. pro-creation
2. Sila ay naniniwala na ang fetus sa sinapupunan ng ina ay maituturing nang buhay na tao kaya
hindi ito maaaring ipalaglag o patayin.
a. pro-life
b. pro-choice
c. pro-creative
 d. pro-creation
3. Ang mga sumusunod ay posisyon ng mga Pro-choice pagdating sa aborsiyon maliban sa:
a. ang aborsiyon ay isang ligtas na pamamaraan
b. maraming relihiyon ang kumokondena sa aborsiyon
c. ang fetus ay hindi pa maituturing na isang ganap na tao
d. ang batang ipinanganak bunga ng pang-aabuso sa ina ay nagsisilbing
tagapagpaalala sa masamang karanasan niya
4. Alin sa mga sumusnod na posisyon ang HINDI sinosoportahan ng mga Pro-life na may
kaugnayan sa aborsiyon
a. maraming relihiyon ang ipinagbabawal ang aborsiyon.
b. ang sanggol ay itinuturing ng tao sa oras ng paglilihi ng ina
c. ang bawat sanggol o bata ay may mahusay na potensiyal, kung ito ay ipalalaglag
inaalisan siya ng karapatang ipakita ang kaniyang kakayahan
d. kung ipagpatuloy ng ina ang pagbubuntis at pinili niya na iwan ang bata sa bahay
ampunan hindi kakayanin ng kapasidad nito ang mga batang dadalhin sa kanila.
5. Ang mga sumusunod ay mga kondisyon na kailangang isaalang-alang sa pagsasakilos ng
Prinsipyo ng Double Effect maliban sa:
a. ang layunin ng kilos ay nararapat na mabuti
b. ang mabuting layunin ay hindi dapat makuha sa pamamagitan ng masamang
pamamaraan
c. ang masamang epekto ay dapat na direktang nilayon ngunit bunga lamang ng
naunang kilos na may layuning mabuti
d. kinakailangan ang pagkakaroon ng mabigat at makatuwirang dahilan upang maging
katanggap-tanggap ang masamang epekto
VII. Pangwakas
Panuto: Sagutin ang mga sumusunod. (10 puntos bawat aytem)

1. Magbigay ng mga kaparaanan kung paano mapangangalagaan ang buhay.

____________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________

2. Bilang isang kabataan, paano mo mapapanatili ang kasagraduhan ng buhay?

____________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________

RUBRIK SA GAWAIN
ISKOR
Pamantayan
Nilalaman (Kumpleto at wasto ang lahat ng detalyeng nakalahad) 5
Presentasyon (Organisado at sinuring mabuti ang pagkakasunod-sunod ng mga
3
ideya)
Wastong Baybay at Bantas (Tama ang pagkakabaybay at paggamit ng mga
2
bantas)
*Paalala: HUWAG SAGUTAN ANG RUBRIK (ito ay batayan lamang ng guro sa pagbibigay ng puntos para sa gawain

Ikalimang Linggo – Pagmamahal sa Bayan

I. Panimula

Memoryado mo pa ba ang pambansang awit ng Pilipinas ? Kabisado mo pa ba ang Panatang

Makabayan ? Marahil kung tatanungin ang isang tao kung paano niya ipinapakita ang pagmamahal
sa bayan ang dalawang ito ang pangunahin niyang isasagot.
Katulad ng pagmamahal sa sarili at sa iyong kapuwa, isang mahalagang salik sa ating
pagkatao ang kakayahan at kaalaman niya ng pagpapahalaga at pagmamahal sa bayan. Ito ay
sapagkat bilang tao, tayo ay panlipunang nilalang na natitipon sa isang lipunan kung saan ito ang
nagbibigay sa atin ng pagkakakilanlan. Ito ang nagsisilbing batayan sa ating pamumuhay at
pakikihalubilo sa ating kapuwa. Kaya mahalaga sa isang tao ang pagmamahal sa bayan.
Sa gawaing pampagkatuto na ito, tatalakayin at ipaliliwanag ang kahalagahan ng
pagmamahal sa bayan o patriyotismo.

II. Kasanayang Pampagkatuto

a. Nakapagpapaliwanag ng kahalagahan ng pagmamahal sa bayan (Patriyotismo )
Koda: EsP10PB-IIIe-11.1

III. Mga Layunin

Sa pagtatapos ng gawaing pampagkatuto na ito, ikaw ay inaasahang:
1. maipaliliwanag ang kahalagahan ng pagmamahal sa bayan; at
2. maipakikita ang pagmamahal sa bayan.
IV. Pagtalakay
Sa simula ng iyong pag-aaral noong nasa elementarya ka pa lamang ay lagi nang nagiging
paksa ng mga aralin ang tungkol sa pagmamahal sa bayan. Sa asignaturang HEKASI (Heograpiya,
Kasaysayan at Sibika) malimit mabanggit ang pagkakaroon at pagsasabuhay ng pagmamahal sa
bayan. Subalit naiintindihan mo nga ba talaga ang pagmamahal sa bayan? Ano-ano ang ginagawa
mo upang maipakita ang pagmamahal sa bayan?
Ang pagmamahal sa bayan ay tumutukoy sa pagkamamamayan at pagiging kaisa ng lipunan
sa pagtataguyod ng mabuting adhikain sa ikauunlad ng bansa. Ito ay tinatawag din na “Patriyotismo”.
Ang isang taong may pagmamahal sa bayan ay ipinagmamalaki ang kaniyang pinanggalingan at
hindi ito ikinahihiya. Pinapahalagahan niya ang kaniyang kultura, tradisyon, sining, paniniwala at may
kaalaman sa pagkakakilanlan ng kaniyang sariling bayan.
Mahalaga ang pagmamahal sa bayan. Ito ay responsibilidad ng bawat isa sa kaniyang
lipunan. Kung paanong pinapahalagahan at minamahal ng isang tao ang sarili at kaniyang kapuwa,
parehong pagpapahalaga at pagmamahal ang kailangan niyang iukol sa kaniyang bayan. Sapagkat
ang pagmamahal sa bayan ay hindi lamang nagpapakita ng pagrespeto sa lipunan kundi mataas na
pagtingin sa dignidad ng ating pagkamamamayan.
Subalit paano mo ba maipapakita ang pagmamahal sa bayan? Sapat na ba na sabihing
mahal mo ang Pilipinas? Tunay bang naipapakita mo ang pagmamahal sa bayan kung memoryado
mo ang “Lupang Hinirang” at “Panatang Makabayan”?
Ang pagmamahal sa bayan ay pagbibigay-halaga sa mga simbolo ng pagkakakilanlan ng
ating pagkamamamayan at pagsasabuhay sa mga gawaing nagpapatangi sa atin sa ibang lahi ng
tao. Ang pag-iingat at pagpapaunlad ng kultura, tradisyon, sining, kasaysayan at mga paniniwala at
kaugalian ang ilan lamang sa mga bagay na maaari nating gawin upang maipakita ang
pagmamahal sa bayan.
Sa panahon natin ngayon kung saan kakikitaan ng pag-unlad ng teknolohiya at modernong
pamumuhay tila niwawalang-kabuluhan na ng iba ang pagmamahal sa bayan. Ang mga kabataan
sa kasalukuyan, sa halip na tuklasin ang sariling kultura at sining ng bansa ay mas kinagigiliwan ang
banyagang kultura. Sa halip na suportahan ang sariling kababayan ay mga banyaga ang ini-idolo.
Napakarami nating mga produkto na de-kalidad na gawa ng ating mga kababayan, subalit mas
pinipili ng marami ang mga “imported”.
Ang pagmamahal sa bayan ang hindi lamang pagpapakita na alam nating awitin ang
pambansang awit na nakatayo at nakalagay ang ating kanang kamay sa dibdib habang nakatingin
sa watawat ng Pilipinas. Ang pagmamahal sa bayan ay pagkakaroon ng kamalayan bilang
mamamayan at bilang Pilipino na itaguyod ang bansa sa pamamagitan ng pagiging mabuting
mamamayan na alam ang mga batas na umiiral, pagiging disiplinado, paggalang sa kapuwa, at
pagmamalaki sa sariling kultura at sining.
 Sa kabila ng lahat nang ito, ang pinakadakilang pagpapakita ng pagmamahal sa ating bayan
ay ang kahandaang ibuwis o isakripisyo ang buhay upang protektahan ang kalayaan ng bansa. Ito ay
ginawa na ng ating mga kinikilalang bayani sa nakaraan at patuloy na itinataguyod ng ating mga
kapuwa Pilipino na piniling protektahan ang ating bayan sa kahit anong uri ng kaguluhan.
Ikaw, sa paanong paraan mo naipapakita ang iyong pagmamahal sa bayan?

V. Mga Gawain
Gawain 1. Pasulat na Gawain

A.1. Panuto. Basahin at unawain ang bawat pangungusap. Isulat sa patlang ang salitang TAMA kung
wasto ang isinasaad ng pahayag at MALI kung ito ay hindi wasto.

________1. Ang pagmamahal sa bayan ay tungkulin ng bawat isa.

________2. Ang pagtangkilik sa sariling produkto ay pagpapakita ng pagmamahal sa bayan.
________3. Hindi kabawasan sa pagmamahal sa bayan ang pagtangkilik ng marami sa dayuhang
kultura.
________4. Dahil sa teknolohiya at modernisasyon mas napaunlad ang pagmamahal sa bayan ng mga
kabataan.
________5. Ang pinakamataas na uri ng pagmamahal sa bayan ay ang kahandaang ibuwis ang buhay
para sa bansa.

A. 2. Panuto. Sa pamamagitan ng 1 hanggang 2 pangungusap bigyan ng sariling pakahulugan ang

mga sumusunod na salita batay sa paksang pinag-aralan.
1. Bayan
2. Pagkamamamayan
3. Patriyotismo
4. Pagkakakilanlan
5. Bayani
Gawain 2. Gawaing Pagganap
B. 1. Panuto. Lumikha ng isang Tula tungkol sa pagmamahal sa bayan.

RUBRIK SA PAGGAWA NG TULA

ISKOR
Pamantayan
Nilalaman (Naaangkop sa paksa at maayos ang pagkakasulat ng detalye
10
sa tula)
Presentasyon (Malinis at maayos ang pagkakasulat ng mga saknong at
5
kabuuan ng tula)
Paggamit ng wika (Gumagamit ng naaangkop na salita o terminolohiya) 5
*Paalala: HUWAG SAGUTAN ANG RUBRIK (ito ay batayan lamang ng guro sa pagbibigay ng puntos para sa Gawain

B. 2. Panuto. Magbahagi ng iyong personal na karanasan kung paano mo naipapamalas ang

pagmamahal sa bayan bilang isang kabataan.
RUBRIK SA PAGGAWA NG SANAYSAY
ISKOR
Pamantayan
Nilalaman (Kumpleto at wasto ang lahat ng detalyeng nakalahad) 10
Presentasyon (Organisado at sinuring mabuti ang pagkakasunod-sunod ng mga
10
ideya)
Wastong Baybay at Bantas (Tama ang pagkakabaybay at paggamit ng mga
5
bantas)
*Paalala: HUWAG SAGUTAN ANG RUBRIK (ito ay batayan lamang ng guro sa pagbibigay ng puntos para sa gawain

VI. Pagsusulit
Panuto. Bilugan ang titik ng pinaka angkop na sagot.
1. Alin sa mga sumusunod ang pinaka angkop na depinisyon ng pagmamahal sa bayan?
a. tinatawag ding Patriyotismo
b. responsibilidad ng bawat mamamayan
c. pagkilala at pagsasabuhay ng mga simbolo ng pagkakakilanlan ng bansa
d. pagkakaisa ng mga mamamayan sa pagtataguyod ng adhikain sa ikauunlad ng bansa
2. Ang mga sumusunod ay pagpapakita ng pagmamahal sa bayan maliban sa:
a. pagtangkilik sa produktong banyaga
b. kahandaang ibuwis ang buhay para sa bayan
c. pagiging isang mabuting mamamayan ng bansa
d. pagsasabuhay ng mga kultura at tradisyon ng sariling bansa
3. Alin sa mga sumusunod ang maituturing na magandang kultura at tradisyon ng mga Pilipino?
a. Filipino Time
b. colonial mentality
c. pagmamano at pagsasabi ng “po” at “opo”
d. magarbong paghahanda sa tuwing may selebrasyon
4. Paano nawawala ang pagmamahal sa bayan ng isang mamamayan?
a. alam at isinasabuhay ang kultura at tradisyon
b. mas tinatangkilik ang mga produkto ng ibang bansa
c. kinikilala at iniingatan ang natatanging sining ng bansa
d. ginagalang ang mga simbolo ng pagkakakilanlan ng bayan
5. Alin sa mga sumusunod ang maituturing na simbolo ng pagkakakilanlan ng ating bayan?
a. Sining at Musika
b. Kultura at Tradisyon
c. Paniniwala at Relihiyon
d. Lahat ng nabanggit

VII. Pangwakas
Panuto: Sumulat ng liham para sa Inang Bayan/Bansa na naglalahad ng mga pangyayaring
nagaganap sa kasalukuyan na may kinalaman sa pagtataguyod ng pagmamahal sa bayan.

RUBRIK SA PAGGAWA NG PERSONAL DAILY LOG

ISKOR
Pamantayan
Nilalaman 10
Organisasyon ng ideya 10
Wastong Baybay at Bantas 5
*Paalala: HUWAG SAGUTAN ANG RUBRIK (ito ay batayan lamang ng guro sa pagbibigay ng puntos para sa Gawain

• Ikaanim na Linggo – Paglabag sa Pagmamahal sa Bayan

I. Panimula

Ang pagmamahal sa bayan ay maraming paraan ng pagpapakita. Ito ay maaaring sa

pamamagitan ng salita o sa paggawa. Ano man ang kaparaanan kailangang isaisip na ito ay
tungkulin at responsibilidad ng bawat isa sa atin.
Sa kabila nito, marami pa rin sa atin ang tila nakakalimot o sinasadya ang hindi pagpapakita ng
pagmamahal sa bayan. May mga gawain o kilos na hindi nagpapakita ng pagmamahal sa bayan sa
halip ito ay nagreresulta ng pagkasira o pagkakagulo. Ang mga ganitong pangyayari ay hindi dapat
makita sa atin sapagkat hindi ito naaayon sa pagpapakatao at sa layunin ng kabutihang panlahat.
Sa gawaing pampagkatuto na ito, tatalakayin sa inyo ang mga sitwasyon na nagpapakita ng
paglabag sa pagmamahal sa bayan.
II. Kasanayang Pampagkatuto
a. Natutukoy ang mga paglabag sa pagmamahal sa bayan (Patriyotismo) na umiiral sa lipunan.
Koda: EsP10PB-IIIe-11.2

III. Mga Layunin

Sa pagtatapos ng gawaing pampagkatuto na ito, ikaw ay inaasahang:
1. maiisa-isa ang mga sitwasyong nagpapakita ng paglabag sa
pagmamahal sa Bayan; at
2. makagagawa ng hakbang upang maiwasan ang paglabag
sa pagmamahal sa Bayan.

IV. Pagtalakay
Ang pagmamahal sa bayan ay mahalaga na maisakatuparan ng bawat isang mamamayan
sa lipunan. Ito ay ating reponsibilidad at tungkulin sa ating bansa. Ang pagpapakita ng pagmamahal
sa bayan ay tanda ng ating paggalang at pagrespeto sa ating sarili, sa ating kapuwa at sa ating
pagkakakilanlan. Ang mataas na antas ng pagmamahal sa bayan ay nakapagpataas ng moralidad
at dignidad bilang Pilipino.
Subalit may mga pagkakataon na nawawala ang pagmamahal sa bayan ng isang
mamamayan. Sa nakaraang aralin, ipinaliwanag sa inyo na ang pagbibigay importantansya sa
dayuhang kultura at sining ay malaki ang epekto sa pagkawala ng pagmamahal sa bayan ng
marami. Ngunit maliban dito, ang mas nakababahala ay hindi lamang ang pagkawala ng
pagmamahal sa bayan ang nalilimutan ng iilan kundi sinasadya ng iba na balewalain o hindi isabuhay
ang pagmamahal sa bayan. Ang mga ganitong gawain ang nagreresulta sa mga paglabag sa
pagmamahal sa Bayan.
Narito ang ilan sa mga gawain na nagpapakita ng paglabag sa pagmamahal sa Bayan na
umiiral sa lipunan:
• Hindi Pangangalaga sa Kapaligiran at Kalikasan – ang pagpapanatili ng kalinisan at
pangangalaga sa kalikasan ay may magandang idudulot sa ating lipunan at ito ang isa sa
pinakasimpleng paraan na maaaring gawin ng isang mamamayan upang ipakita ang
pagmamahal sa bayan. Subalit marami ang nakakalimot sa simpleng bagay na ito. Dahil sa
kapabayaan sa pagsisinop ng basura at hindi pagtatapon sa tamang lugar unti-unting
dumudumi ang kapaligiran. Ang walang habas na pagputol ng puno sa mga kabundukan na
hindi naman pinapalitan ay may masamang epekto sa ating kalikasan. Ito ay maaaring
magresulta ng mga sakuna at paglaganap ng sakit.

• Hindi Pagpapahalaga sa Sariling Kultura at Tradisyon – ang ating bansa ay mayaman sa iba’t-
ibang kultura at tradisyon. Subalit maraming mga kabataan sa kasalukuyan ang hindi pamilyar
sa mga ito. Ang simpleng pagmamano at paggamit ng “po” at “opo” sa mga nakatatandang
miyembro ng pamilya ay bihira nang makita sa mga kabataan ngayon. Ang ating mga
Pambansang Sagisag na simbolo ng ating pagka-Pilipino ay tila nakalimutan na rin ng mga ito
dahil sa pagkahumaling sa paggamit ng gadgets at panonood ng mga banyagang palabas.

• Hindi pagtangkilik sa Produktong Lokal – kagaya ng paglimot sa mga sining at kultura ng ating
bayan, tila hindi pinapansin ng ilan sa atin ang mga produktong “Tatak Pinoy”. Kung tatanungin
mo sila, lalo na ang mga kabataan ang isasagot lang nila ay dahil ayaw nila o dahil ang
paniniwala nila kapag gawa “lang” dito sa atin ay “lokal” o “madaling masira” at hindi
kagandahan . Ito ay mali! Sapagkat kung ikukumpara ito sa gawa ng ibang bansa ay hindi
nagkakalayo ang kalidad o mas higit pa ang produktong sariling atin. Sa kabila nito, marami pa
rin ang mas pinipili ang mga “imported” na produkto na galing sa ibang bansa. Ito ang
tinatawag na “colonial mentality” at unti-uting pumapatay sa pagmamahal sa bayan ng
marami.
 • Paglabag sa Batas na Pinaiiral ng Pamahalaan – ang hindi pagsunod sa mga batas at
alituntunin ng pamahalaan o ng mga sangay nito mapa-pribado o publiko man ay paglabag
sa pagmamahal sa bayan. Ito ay sapagkat ang pamahalaan o gobyerno ang kumakatawan
sa isang bansa at bilang mamamayan nito kailangan mong sundin at igalang ang mga batas
na ipinatutupad ng pamahalaan dahil ito ay para sa kabutihang panlahat.

• Hindi Pagmamahal o Kawalan ng Simpatiya sa Kapuwa – bilang isang mamamayan ng bansa,

ang pagmamahal at paggalang sa kapuwa Pilipino ay katumbas ang iyong pagmamahal sa
Bayan. Maipapakita mo ito sa pamamagitan ng paggalang at pagrespeto sa kaniyang
dignidad at pagkatao. Sa panahon ngayon na kung saan maraming kabataan ang
nahuhumaling sa mga social media sites, nauuso ang mga “cybercrime” gaya ng online
bullying at identity theft na kung saan sinisiraan ang pagkatao ng kapuwa upang
pagkatuwaan. Ito ay malinaw na pagpapakita hindi lamang ng kawalang respeto sa
pagkatao kundi kawalan ng pagmamahal sa kapuwa at sa Bayan.

Bilang isang kabataan hindi marapat na makita sa inyo ang mga gawaing ito ng paglabag sa
pagmamahal sa Bayan. Sa halip ay isabuhay ninyo ang mga gawain na nagtataguyod ng
pagkakaisa, pagtutulungan, respeto, at pagmamahal sa bayan.

V. Mga Gawain
Gawain 1. Pasulat na Gawain

A.1. Panuto. Sagutan ang mga sumusunod. (10 puntos bawat aytem)

1. Bilang isang kabataan paano mo gagamitin ang sariling kultura at tradisyon upang mapaunlad ang
pagmamahal sa bayan?
____________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

2. Makakatulong ba ang teknolohiya sa pagiging Makabayan ng mga kabataan sa kasalukuyan?

Ipaliwanag.
____________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________

RUBRIK SA GAWAIN
ISKOR
Pamantayan
Nilalaman (Kumpleto at wasto ang lahat ng detalyeng nakalahad) 5
Presentasyon (Organisado at sinuring mabuti ang pagkakasunod-sunod ng mga
3
ideya)
Wastong Baybay at Bantas (Tama ang pagkakabaybay at paggamit ng mga
2
bantas)
*Paalala: HUWAG SAGUTAN ANG RUBRIK (ito ay batayan lamang ng guro sa pagbibigay ng puntos para sa gawain

A. 2. Panuto. Ayusin ang jumbled letters upang matukoy ang konseptong nais ipahayag ng bawat
pangungusap. Isulat ang sagot sa patlang bago ang bawat bilang.
_________________1. Tawag sa mga produktong galing sa ibang bansa na mas tinatangkilik ng marami
kaysa lokal na produkto. (TODIPREM)
_________________2. Pang-aabuso sa karapatan at dignidad ng kapuwa na nagaganap sa mga social
media sites. (MEYRCIRBEC)
_________________3. Kaisipan ng mga Pilipino na mas mahusay ang produktong galing ng ibang bansa
kaysa sariling produkto. (LICOLANO YETIMNALT)
_________________4. Ang pagkahumaling dito ng mga kabataan ang isa sa sinsabing dahilan kung bakit
unti-unting nawawala ang pagmamahal sa bayan. (DETGAGS)
_________________5. Tawag sa hindi tamang pagpuputol ng puno sa mga kagubatan na nagiging sanhi
ng mga isyung pangkapaligiran. (GILELAL NOGLIGG)

Gawain 2. Gawaing Pagganap

B. 1. Panuto. Maghanap ng isang artikulo sa dyaryo at magazine na tumatalakay sa isa sa mga
nabanggit sa aralin na paglabag sa pagmamahal sa bayan. Matapos basahin ang artikulo, magbigay
ng sariling reaksiyon. Gawin batayan sa paggawa ng reaction paper ang mga gabay na tanong:

a. Ano ang isyung tinatalakay sa paglabag sa pagmamahal sa bayan?

b. Paano ito nakaapekto sa diwang Makabayan ng mga mamamayan?
c. Ano ang magagawa mo upang ito ay malutas?

RUBRIK SA PAGGAWA NG REACTION PAPER

ISKOR
Pamantayan
Nilalaman (Kumpleto at wasto ang lahat ng detalyeng nakalahad) 10
Presentasyon (Organisado at sinuring mabuti ang pagkakasunod-sunod ng mga
5
ideya)
Wastong Baybay at Bantas (Tama ang pagkakabaybay at paggamit ng mga
5
bantas)
*Paalala: HUWAG SAGUTAN ANG RUBRIK (ito ay batayan lamang ng guro sa pagbibigay ng puntos para sa gawain)

B. 2. Panuto. Kumpletuhin ang tsart na nagsasaad ng mga kaparaanan kung paano maiiwasan ang
paglabag sa pagmamahal sa bayan.
Paglabag sa pagmamahal Paraan upang maiwasan Implikasyon /Resulta/
sa Bayan Kahalagahan
Hindi Pangangalaga sa
Kapaligiran at Kalikasan
Hindi Pagpapahalaga sa
Sariling Kultura at Tradisyon
Hindi pagtangkilik sa
Produktong Lokal
Paglabag sa Batas na
Pinaiiral ng Pamalahaan
Hindi Pagmamahal o
Kawalan ng Simpatiya sa
Kapuwa

RUBRIK PARA SA GAWAIN

ISKOR
Pamantayan
Nilalaman (kumpleto at wasto ang lahat ng detalyeng nakalahad) 10
Organisasyon (inuring mabuti ang pagkakasunod-sunod ng mga ideya) 10
Presentasyon (malinaw ang pagpapahayag ng sagot) 5
*Paalala: HUWAG SAGUTAN ANG RUBRIK (ito ay batayan lamang ng guro sa pagbibigay ng puntos para sa gawain
VI. Pagsusulit
Panuto. Bilugan ang titik ng pinaka angkop na sagot.
1. Paano mapangangalagaan ang kapaligiran at kalikasan?
a. pagputol ng puno na nakaharang sa daanan
b. pagrerecycle ng mga lumang gamit upang mapakinabangan muli
c. huwag paghiwa-hiwalayin ang nabubulok at di-nabubulok sa basurahan
d. wala sa nabanggit
2. Alin sa mga sumusunod ang nagtataguyod ng sariling Kultura at Tradisyon?
I. Pagbababad sa gadget buong araw
II. Paggamit ng “po” at “opo” bilang tanda ng paggalang
III. Pagsali sa performance arts group na nagtuturo ng katutubong musika at sayaw sa
Pilipinas
IV. Pag-idolo sa mga banyagang artista
a. I at III b. II at III c. I at IV d. II at IV
3. Anong gawi ang nagpapakita ng pagmamahal sa kapuwa?
a. mag-cyber bully sa FB
b. layuan at huwag kausapin
c. igalang ang karapatan ng isang tao
d. kontrahin ang sinasabi ng iba kahit tama
4. Paano mo maipapakita ang paggalang at pagrespeto sa pamahalaan?
a. magreklamo sa mga batas na pinaiiral
b. huwag sundin ang mga pinaiiral na batas
c. sundin ang mga batas at alituntuning ipinatutupad
d. lahat ng nabanggit
5. Alin sa mga sumusunod ang HINDI nagpapakita ng colonial mentality?
a. pagtangkilik sa mga foreign movies
b. pinag-aaralan ang banyagang kultura
c. mas pinipili ang imported na produkto kaysa sa lokal
d. pinapasyalan ang mga tourist attractions ng sariling bansa bilang pagsuporta sa turismo
nito
VII. Pangwakas
Panuto: Gamit ang 3-2-1 Chart gumawa ng repleksiyon sa mga konseptong napag-aralan sa
paksa na paggalang sa buhay. (10 puntos)

3 Konsepto/Bagong kaalaman na aking natututuhan

2 Konsepto sa aralin na nais kong pagtuunan ng pansin

1 Katanungan na gusto kong masagot na may kinalaman sa aralin

RUBRIK SA GAWAIN
ISKOR
Pamantayan
Nilalaman (Kumpleto at wasto ang lahat ng detalyeng nakalahad) 5
Presentasyon (Organisado at sinuring mabuti ang pagkakasunod-sunod ng mga
3
ideya)
Wastong Baybay at Bantas (Tama ang pagkakabaybay at paggamit ng mga
2
bantas)
*Paalala: HUWAG SAGUTAN ANG RUBRIK (ito ay batayan lamang ng guro sa pagbibigay ng puntos para sa gawain

• Ikapitong Linggo – Pagsasabuhay ng Pagmamahal sa Bayan

I. Panimula

Ang pagmamahal sa bayan ay mahalagang maisabuhay ng bawat isa sa atin. Ito ay

nakasentro sa ating pagkamamamayan at tungkulin natin na ito ay isagawa. Napatutunayan natin
ang pagmamahal sa bayan kung tayo ay responsable at mapanagutan sa ating mga kilos sa ating
sarili, sa ating kapuwa at sa ating lipunan.
Ang pagiging mapanagutan sa pagmamahal sa bayan ay kakikitaan ng mga angkop na kilos
na hindi lamang nagpapahayag ng layuning mapabuti ang sarili. Ang taong gumagawa ng angkop
na kilos tungo sa pagmamahal sa bayan ay gumagawa para sa ikauunlad ng kaniyang kapuwa, nang
kaniyang kapaligiran at nang lipunan na kaniyang kinabibilangan.
Sa gawaing pampagkatuto na ito, tatalakayin ang kahalagahan ng pagmamahal sa bayan at
ang mga angkop na kilos na maaaring maipamalas upang isabuhay ang pagmamahal sa bayan.

II. Kasanayang Pampagkatuto

a. Napangangatwiranan na: Nakaugat ang pagkakakilanlan ng tao sa pagmamahal sa
bayan. (“Hindi ka global citizen kung hindi ka mamamayan.”)
Koda: EsP10PB-IIIe-11.3

b. Nakagagawa ng angkop na kilos upang maipamalas ang pagmamahal sa bayan

(Patriyotismo).
Koda: EsP10PB-IIIe-11.4

III. Mga Layunin

Sa pagtatapos ng gawaing pampagkatuto na ito, ikaw ay inaasahang:
1. maipaliliwanag ang pagmamahal sa Bayan;
2. mapangangatwiranan na: Nakaugat ang pagkakakilanlan ng tao sa pagmamahal sa
Bayan; at
3. makagagawa ng angkop na kilos upang maipakita ang pagmamahal sa Bayan.

IV. Pagtalakay
Ang pagmamahal sa Bayan ay isang tungkulin at responsibilidad na nakaugat sa ating
pagkamamamayan. Hindi lamang ito tumutukoy sa pagkaunawa natin sa mga kultura, tradisyon,
sining at paniniwala na umiiral sa ating lipunan kundi sa kung paano natin ito isasabuhay na
nagbibigay karangalan sa ating bansa.
Maipapakita rin ang pagmamahal sa bayan kung paano natin pakisamahan at tratuhin ang
ating kapuwa. Ang paggalang sa kanilang karapatan at dignidad ay isa sa palatandaan nito. Ang
pagiging tapat at patas sa lahat ng bagay na ating gagawin at ang pag-iwas sa paggawa ng mga
kilos na makasarili at mapang-lamang ay patunay ng pagmamahal sa bayan.
Sa 1987 Constitution, nakasaad sa Panimula (Preamble) nito ang mga pagpapahalagang
dapat gawin ng isang Pilipino upang maisabuhay ang pagmamahal sa Bayan.
 • Pagpapahalaga sa Buhay – isang moral na obligasyon ang pagprotekta at pagpapanatili ng
buhay. Responsibilidad ng bawat isa na protektahan ang buhay dahil patunay ito ng
pagrespeto sa dignidad ng tao.
• Katotohanan- nakapaloob dito ang pagkakaroon at pagprotekta sa integridad at
paghahanap o pagtuklas ng kaalaman para sa ikauunlad ng lipunan.
• Pagmamahal at Pagmamalasakit sa Kapuwa – responsibilidad ng bawat isa ang magtulungan
at mahalin ang kapuwa. Ito ay ang pagtulong sa kapuwa ng walang hinihintay na kapalit.
• Pananampalataya – ang pananalig at pagtitiwala sa Diyos ay hindi dapat naiwawaglit ng
bawat isa sa atin.
• Paggalang – ito ay maipamamalas sa pamamagitan ng pagrespeto at pagprotekta sa
dignidad ng tao.
• Katarungan – pagsisiguro na ang paggalang sa karapatan ay naibibigay sa isang tao nang
walang pagmamalabis o pandaraya.
• Kapayapaan – ito ay indikasiyon ng kabutihang panlahat na kakikitaan ng katahimikan,
kapanatagan at kawalang kaguluhan.
• Kaayusan – pagiging organisado ng ideya, salita at kilos upang mapabuti ang ugnayan sa
kapuwa, at pagiging disiplinado.
• Pagkalinga sa Pamilya at Salinlahi – pagpapatatag ng ugnayan ng pamilya na siyang
pangunahing institusyon at pundasyon ng lipunan. Ito ang nagsisiguro ng pagpapatuloy ng
nakagisnang kultura, tradisyon at paniniwala ng lipunan.
• Kasipagan – kakayahang tapusin ng may kahusayan ang isang gawain ng may kasipagan at
ginagamitan ng talento at kakayahan.
• Pangangalaga sa Kalikasan at Kapaligiran – responsibilidad ng bawat isa na protektahan ang
kalikasan at kapaligiran sa anumang uri ng pagkasira at pang-aabuso.
• Pagkakaisa – pagtutulungan ng bawat mamamayan upang maabot ang layuning pag-unlad
ng lipunan.
• Kabayanihan – sinasagot ang katanungang: “Ano ang magagawa ko para sa Bayan at
Kapuwa?”
• Kalayaan – kakayahang gumawa at kumilos sa sariling pasiya ng hindi lumalabag sa batas na
pinaiiral.
• Pagsunod sa Batas – pagkilala, pakikibahagi at pagsasabuhay ng mga ipinasang batas upang
maipakita ang pagiging makataong lipunan.
• Pagsusulong ng Kabutihang Panlahat – sama-samang pagkilos sa layuning hindi lamang sa
ikabubuti ng sarili kundi para sa lahat.

Ayon kay Alex Lacson may mga simpleng bagay na maaari mong gawin bilang mamamayan
upang makatulong sa bansa:
• Mag-aral nang Mabuti – ang isang taong nakapag-aral ay malaki ang maitutulong sa pag-
unlad ng bansa dahil maaari niyang ilapat ang kaniyang napag-aralan upang solusyunan ang
mga suliraning panlipunan.
• Huwag magpapahuli, ang oras ay mahalaga – pagsusulong ng kultura ng pagiging maagap
(culture of punctuality).
• Pumila nang Maayos – isa sa paraan ng pagpapakita ng disiplina lalo na sa mga pampublikong
lugar.
• Awitin ang Pambansang Awit nang may Paggalang at Dignidad – pinakasimpleng paraan ng
pagpapakita ng pagmamahal sa Bayan ay isagawa nang maayos at buong puso ang pag-
awit ng Pambansang Awit.
• Maging Totoo at Tapat, Huwag Mangopya at Magpakopya – ang pag-iwas na mangopya at
pagpakopya ay pagsasabuhay ng katapatan.
• Magtipid ng Tubig, Magtanim ng Puno at Huwag Magtapon ng Basura kahit saan – ang
responsableng paggamit ng mga likas na yaman at pinagkukunang-yaman at ang pagsiguro
ng pangangalaga nito ang susi sa pagresolba sa mga isyung pangkapaligiran sa ating bansa.
• Iwasan ang anumang gawain na hindi nakatutulong – ang mga bisyo at aktibidad na masama
ang epekto sa katawan at kalusugan ay dapat iwasang gawin.
 • Bumili ng Produktong Sariling Atin at Huwag Peke o Smuggled – ang pagtangkilik sa sariling
produkto ay malaki ang maitutulong hindi lamang sa ating kapuwa Pilipino kundi sa pag-unlad
ng ekonomiya ng bansa.
• Kung Pwede nang Bumoto, Isagawa ito ng Tama – ang pagpili ng tamang pinuno ay dapat
gawin, hindi dapat ipagbili ang boto o ipagpalit sa pabor.
• Alagaan at Igalang ang Nakatatanda – ang paggamit ng “po” at “opo” sa pakikipag-usap sa
nakatatanda at pangangalaga sa kanila ay responsibilidad natin na dapat isagawa bilang
mamamayan.
• Isama sa Panalangin ang Bansa at ang kapuwa Mamamayan – ang paghingi ng patnubay sa
Diyos at pananamapalataya sa Kaniya ng nagkakaisang mamamayan ay malaki ang
maitutulong sa pagpapabuti at pag-unlad ng bayan.

Kung ang mga kilos na ito ay ating maisabuhay bilang isang responsableng mamamayan,
ating napatutunayan na tayo ay kaisa sa pag-unlad ng bansa at sa pagmamahal sa bayan.

V. Mga Gawain
Gawain 1. Pasulat na Gawain

A. 1.Panuto. Sa pamamagitan ng 2 -3 pangungusap ipaliwanag kung paano naipakita ng mga

sumusunod ang kanilang pagmamahal sa bayan. (2 puntos bawat aytem)

PERSONALIDAD PAGPAPAKITA NG PAGMAMAHAL SA BAYAN

Overseas Filipino Workers (OFW)

Pulis/Sundalo

Medical Forntliners

International Artists (Lea Salonga,

Rachelle Ann Go, apl.de.ap.)

Olympic Athletes

A. 2. Panuto. Punan ang patlang upang mabuo ang nais ipahayag ng bawat pangungusap.
1. Ang isang taong ____________________ ay malaki ang maitutulong sa pag-unlad ng bansa dahil
maaari niyang ilapat ang kaniyang napag-aralan upang solusyunan ang mga suliraning
panlipunan.
2. Ang paggamit ng ____________________ at ____________________ sa pakikipag-usap sa nakatatanda at
pangangalaga sa kanila ay responsibilidad natin na dapat isagawa bilang mamamayan.
3. Ang pagpili ng tamang pinuno ay dapat gawin, hindi dapat ipagbili ang ____________________ o
ipagpalit sa pabor.
4. Nakasaad sa Panimula o ____________________ ng 1987 Constitution ang mga pagpapahalagang
dapat gawin ng isang Pilipino upang maisabuhay ang pagmamahal sa Bayan.
5. Ang pinakasimpleng paraan ng pagpapakita ng pagmamahal sa Bayan ay isagawa ng maayos at
buong puso ang pag-awit ng ____________________.
6. Sa ____________________ nakapaloob ang pagkakaroon at pagprotekta sa integridad at
paghahanap o pagtuklas ng kaalaman para sa ikauunlad ng lipunan.
7. Ang pagtangkilik sa sariling produkto ay malaki ang maitutulong hindi lamang sa ating kapuwa
Pilipino kundi sa pag-unlad ng ____________________ ng bansa.
8. Ang paghingi ng patnubay sa ____________________ ay malaki ang maitutulong sa pagpapabuti at
pag-unlad ng bayan.
9. Ang pag-iwas na mangopya at pagpakopya ay pagsasabuhay ng ____________________.
10. Ang ____________________ ay kakayahang gumawa at kumilos sa sariling pasiya ng hindi lumalabag
sa batas na pinaiiral.

Gawain 2. Gawaing Pagganap

B. 1. Panuto. Sa pamamagitan ng mga impormasyong nakasaad sa Panimula (Preamble) ng 1987

Constitution upang maisabuhay ang pagmamahal sa Bayan, gumawa ng isang Picture Collage ng
mga katangian ng mamamayang may pagmamahal sa bayan.

RUBRIK SA PAGGAWA NG COLLAGE

ISKOR
Pamantayan
Nilalaman (kaangkupan ng mga larawan na nagpapahayag ng tema) 10
Pagkamalikhain (gumamit ng artistikong presentasyon ng pagsasama-sama ng mga
10
larawan)
Kalinisan 5
*Paalala: HUWAG SAGUTAN ANG RUBRIK (ito ay batayan lamang ng guro sa pagbibigay ng puntos para sa gawain)

B. 2. Panuto. Sa pamamagitan ng mga inilahad ni Alex Lacson na mga simpleng paraan ng

pagpapakita ng pagmamahal sa bayan, gumawa ng isang Poster ng mga kaparaanan na naiisip mo
bilang isang kabataan upang maipamalas ang pagmamahal sa bayan.
RUBRIK SA PAGGAWA NG POSTER
ISKOR
Pamantayan
Kaangkupan sa Tema 10

Pagkamalikhain 10

Kalinisan 5
*Paalala: HUWAG SAGUTAN ANG RUBRIK (ito ay batayan lamang ng guro sa pagbibigay ng puntos para sa gawain

VI. Pagsusulit
Panuto. Bilugan ang titik ng pinaka angkop na sagot.
1. Tumutukoy sa pakikibahagi at pagkilala sa mga ipinasang batas para protektahan ang
arapatan ng mga mamamayan.
a. pagkalinga sa pamilya at salinlahi
b. pagsunod sa batas
c. kapayapaan
d. batas moral
2. Ito ay kakayahang tapusin ng may kahusayan ang isang gawain na ginagamitan ng talento at
kakayahan.
a. kasipagan
b. katarungan
c. katotohanan
d. kapayapaan
3. Alin sa mga sumusunod ang HINDI kabilang sa mga pagpapahalagang dapat isabuhay ng
mga Pilipino?
a. katarungan
b. kapayaraan
c. pagkamakasarili
d. pagiging magalang
4. Alin sa mga sumusunod ang nagpapakita ng pagmamahal sa bayan?
a. pagbili at pagbebenta ng boto
 b. pangongopya at pagpapakopya
c. pagtatanim ng puno at pagsinop sa kapaligiran
d. pagtangkilik ng mga peke at smuggled na produkto
5. Pagtutulungan ng bawat mamamayan upang maabot ang layuning pag-unlad ng lipunan.
a. pagmamahal at pagmamalasakit sa Kapuwa
b. pagpapahalaga sa buhay
c. pagkakaisa
d. paggalang
VII. Pangwakas
Panuto: Maghanap ng isang post sa social media (Facebook, Twitter, Instagram, etc.) ng isang sikat na
Pilipinong personalidad na nagpapakita ng kaniyang pagmamahal sa bayan. Gumawa ng reaction
paper sa kaniyang naging post. Gawing batayan sa reaction paper ang mga gabay na tanong:
a. Sa anong aspekto ng pagmamahal sa bayan ang nasabing post?
b. Paano ito nakatulong sa pag-unlad ng pagmamahal sa bayan?
c. Naganyak ba ang iyong damdamin sa pagmamahal sa bayan ng makita mo ang naging
post? Bakit/Bakit hindi?

RUBRIK SA PAGGAWA NG REACTION PAPER

ISKOR
Pamantayan
Nilalaman (Kumpleto at wasto ang lahat ng detalyeng nakalahad) 10
Presentasyon (Organisado at sinuring mabuti ang pagkakasunod-sunod ng mga
5
ideya)
Wastong Baybay at Bantas (Tama ang pagkakabaybay at paggamit ng mga
5
bantas)
*Paalala: HUWAG SAGUTAN ANG RUBRIK (ito ay batayan lamang ng guro sa pagbibigay ng puntos para sa gawain)

VIII. Sanggunian
Department of Education. Edukasyon sa Pagpapakatao – Ikasampung Baitang (Modyul para sa
mga Mag-aaral). Batay sa K-12 Curriculum
Department of Education. (2020). K to 12 Most Essential Learning Competencies with Corresponding CG
Codes. Pasig City: Department of Education Curriculum and Instruction Strand.
Department of Education – Region III Division of Mabalacat. Gawaing Pampagkatuto. Edukasyon sa
Pagpapakatao – Ikasampung Baitang. Ikatlong Markahan.

Grupo ng Tagapaglinang

Bumubuo sa Pagsusuri ng Gawaing Pampagkatuto

Manunulat: Jhobet P. Ordoñez

Patnugot: Jhobet P. Ordoñez
Tagapagsuri ng Nilalaman: Lani R. Calma
Patnugot ng Wika: Fatima F. Nuguid
Grupo ng Tagapaglinang: Lani R. Calma
Alexander R. Amigo