‫بسم هللا الرحمن الرحيمُ‬

‫افغانستان په اسيا ک ‪:‬‬

‫تق محمدالرحمن ‪.‬‬
‫مفت ابو ي‬
‫ي‬
‫سويل اسيا په زړه ک يو پروت هيواد ده ‪ .‬په بل عبارت‬‫ي‬ ‫منځت اسيا او‬
‫ي‬ ‫افغانستان د‬
‫افغانستان په وچه ک راګي يو لرغون او سياتژيک هيواد ده ‪ .‬خپله جغر ي‬
‫افت او‬
‫يعت اذادو اوبو ته الس رس نه‬‫داس ده ‪ ،‬چ لويو سمندرو ي‬ ‫ي‬ ‫خدايدادي وضعيت ي ين‬
‫لري ‪ .‬چ ترڅو خپل ترانزيت او سوداګرۍ په ښه توګه له نورو هيوادونو رسه‬
‫يک کړي ‪ .‬دا هيواد دې ته ډيره اړتيا لري چ د خپل ترانزيت اوسوداګرۍ لپاره‬ ‫ر‬
‫رس ي‬
‫وموم ‪ .‬د افغانستان لپاره د هند سمندر ته په الره يک‬
‫ي‬ ‫اذادو اوبو ته س الري‬
‫انزيت ستونزي ‪ ،‬ددی المل شوی چ دغه هيواد‬ ‫سياس ننګون ‪ ،‬امني يت او نوري تر ي‬‫ي‬
‫س‪.‬‬ ‫ر‬
‫سمندر ته د رسيدو لپاره د بديلو الرو په لټه ک ي‬
‫ددی بديلوالرو په لټه ک افغانستان حکومت خپل هل ځل ررسوع کړې ‪ ،‬چ‬
‫لرغون الرې باندي يوه کامله طرحه سمييو هيوادو ته وړاندي‬
‫ي‬ ‫بالخيه د الجورد‬
‫کړي ‪ .‬تر څو خپل هغه ستونزي چ د سوداکرۍ په برخه ک دي هغه حل کړي‬
‫دمنځت اسيا هيوادو ته وړاندي‬
‫ي‬ ‫ددغ الري طرحه د افغانستان جمهوري حکومت‬
‫کړه ‪ ،‬چ تود هرکل ي ين وشو ‪ .‬د الجورد الري قرارداد د پنځو برخمنو‬
‫هيوادونومسؤلينو ( افغانستان ‪ ،‬ترکمنستان ‪ ،‬ګورجستان ‪ ،‬ازربايجان ‪ ،‬او ترکت‬
‫دبهرنيو چارو وزيرانو ) په ګډون د ترکمنستان ښار مرکز عشق اباد ک د ‪ ۲۰۱۷‬م کال‬
‫دنومي مياشت په ‪۱۵‬مه نيټه په اوومه جلسه د ريکا ک امضاء شوې ده ‪.‬‬

‫کيي ؟‬
‫ول د الجورد الر بلل ږ‬
‫دا الر ي‬
‫وان ‪ :‬چ نږدې دوه زره کاله وړاندي هم د بدخشان اللونه‬‫افغان تاري خ پوهان ي‬
‫کان به له دې الري اروپا ته رسيدل ‪.‬ځکه ورته دې الري‬
‫قيمت ي‬
‫ي‬ ‫یعت الجورد اونور‬
‫ي‬
‫لرغون الري يوه‬
‫ي‬ ‫ته دا نوم ورکړل شوې دی ‪ . .‬د الجورد الر په اصل يک د وريښمو‬
‫برخه ده ‪.‬‬
 ‫ددغ الري مسي ‪.‬‬
‫اقيت او د هرات واليت د‬
‫د الرجورد الره چ د افغانستان د فارياب واليت د ي‬
‫باس بندر څخه د‬ ‫ر‬
‫پيليي ‪ ،‬د ترکمنستان له ترکمن ي‬ ‫تورغونډۍ له بندرونو څخه ږ‬
‫سيم څخه د توري بحيې‬ ‫ي‬ ‫اذربايجان له باکو ښار او د ګرجستان پالزميت تفلس‬
‫رسيي‪ ،‬او رسبيه پردې د قارص له بندر څخه د‬ ‫اوباتوم بندرونو پوري ږ‬
‫ي‬ ‫ترپون‬
‫ي‬
‫غځېدل الره‬
‫ي‬ ‫نښليي دا‬
‫ږ‬ ‫کت هيواد د استانبول بندرونو ته او په پايله يک اروپا رسه‬‫تر ي‬
‫بيا وروسته د اروپا له الري افغانستان له ازادو اوبو رسه نښلوي ‪.‬‬
‫س‪.‬‬ ‫ر‬
‫لکه په دغه نقشه ک چ کتل ي‬

‫غت ( ‪ ) ۲۰۱۸/۱۲/۱۳‬د هرات په واليت ک په يوه‬ ‫ر‬

‫دا الر رسما ډاکي محمد ارسف ي‬
‫رابلل شوي غونډه يک افتتاح کړه ‪ .‬کله چ د الجورد د الري تړون د نوموړو‬
‫مياشت په ‪۲۲‬‬
‫ي‬ ‫هيوادونو ترمنځ السليک شو ‪ ،‬نو په اول ځل ‪ ۱۳۹۷‬کال د ليندۍ‬
‫لومړن بار وړونکو (‪ )۹‬موټرو يک دافغانستان توکو( په دې موټرو ک د‬
‫ي‬ ‫مه نيټه په‬
‫باروړونک موټر‬
‫ي‬ ‫کونځل ) رسه وخوځيدل ‪ .‬دا‬
‫ي‬ ‫پمت تار ‪ ،‬ممي ‪ ،‬دهندوان زړي ‪ ،‬او‬
‫کت ته ورسيدل ‪.‬‬‫ورچ وروسته تر ي‬
‫ي‬ ‫شپاړس‬
 ‫توک او د الجورد الر ‪:‬‬
‫افغان ي‬
‫ي‬
‫وان ‪ ،‬چ د الجورد الري رسه به افغانستان ‪ ۸۰‬سلنه صادرات او‬ ‫اقتصاد پوهان ي‬
‫کيي ‪ ،‬چ افغان سوداګر د کراچ پرتله‬ ‫واردات له اروپا رسه ولري ‪ ،‬او دا هم ويل ږ‬
‫ليد ول‬‫توک له دې الري نورو هيوادونو ته ږ‬ ‫په کم وخت او کم لګښت رسه خپل ي‬
‫کيي ‪ :‬چ د کراچ د بندر پرتله‬ ‫ر‬
‫داس ويل ږ‬ ‫ي‬ ‫س ‪ ،‬د دې خيې د اټکل په تفصيل ک‬ ‫ي‬
‫رچ کم وخت‬ ‫ليدولو چاره به دري او څلور و ي‬ ‫ان توکو د ږ‬‫له دی الري اروپا ته د صادر ي‬
‫اخل ‪ ،‬همدا راز د کراچ بندر پرتله به له دې الري په درې زره ډالره کم لګښت‬ ‫ي‬
‫رسيي ‪.‬‬
‫نورو هيوادونو ته ږ‬
‫توک او توليدات ‪،‬‬ ‫ر‬
‫س مختلف ي‬ ‫کول ي‬‫له دې الري په کټه اخيستو رسه افغانستان ي‬
‫تيه ‪ ،‬د کندهار انار ‪ ،‬د زابل بادام ‪ ،‬د هرات زعفران د‬‫لکه د چشت ررسيف مرمر ږ‬
‫زړغونځ ‪ ،‬د جالل اباد زيتون او د بدخشان الل‬
‫ي‬ ‫کندوز هندوان د پکتيا اوخوست‬
‫توک اروپا ته صادرکړي‬
‫او ورته نور ي‬
‫ر‬
‫س چ د اقتصادي پرمختګ او‬ ‫د الجورد الري بله کټه داده ‪ :‬چ افغانستان ي‬
‫کول ي‬
‫طبيع ګاز وارد کړي ‪.‬‬
‫ي‬ ‫د هيوادوالو د ضورت رفع کولو لپاره د ترکمستان هيواد‬
‫ول دومره مهمه ده ؟‬
‫دافغانستان لپاره دالجورد الره ي‬
‫د الجوردالر د سوداګړۍ او ترانزيت په اسانولو يک مهم رول لري ‪ ،‬او په دې رسه‬
‫س ‪ ،‬د تي له سازمان هم پوره کټه پورته کړي ‪ .‬افغانستان د‬ ‫ر‬
‫کول ي‬‫افغان سوداګر ي‬
‫چ ددې سازمان غړيتوب او‬ ‫تيسازمان يا نړيوال ترانسپورت غړيتوب لري ‪ ،‬خو دا ي‬
‫افغان سوداګرو ونډه يا نه وه ‪ ،‬او يا له‬
‫ي‬ ‫کار لپاره الري نه وې ‪ ،‬په دې سازمان يک د‬
‫نشت رسه حساب وه ‪ .‬د دې الري له پرانستلو او تر کار الندي راوستلو رسه به دا‬
‫س ‪ ،‬چ افغان محصوالت او‬ ‫ر‬ ‫ر‬
‫س ‪ ،‬او يومشکل به حل يا کم ي‬‫خيه هم ورکه ي‬
‫افغان توليدات اومحصوالت تر بل هر هيواد‬ ‫ي‬ ‫توليدات بازار نه لري ‪ .‬په اصل يک‬
 ‫زيات بازار لري ‪ .‬خو بازار ته ي ين الره نه وه ‪ ،‬په دې الري رسه به د افغان توکو‬
‫س‪،‬‬ ‫ر‬
‫بت به ين لوړه ي‬ ‫ارزښت پېدا او ي‬
‫افغان توکو هيڅ ډول تعرفه يا‬
‫ي‬ ‫د الجورد الري د تړون له مځ ښکيل هيوادونه پر‬
‫ګمرک خنډونو پرته ددغو‬ ‫س ‪ ،‬چ له‬ ‫ر‬
‫ي‬ ‫کوم محدوديت نه لګوي ‪ ،‬افغان موټرکوالی ي‬
‫س‪.‬‬ ‫ر‬
‫هيوادونو هر يوه ته د توکو بار او بارولو لپاره داخل ي‬
‫په دې الر رسه به دوه اړخيه او څلوراړخيه او څو اړخيه سوداګري ‪ ،‬ترانزيت او‬
‫موم ‪ .‬او په دې الر ک د ال ډيرو هيوادونو غړيتوب دا امکان‬
‫ترانسپورت پراختيا ي‬
‫زياتوي چ افغانستان بحرته الر پېداکړي ‪.‬‬
‫طالن پرست ‪:‬‬
‫يي‬ ‫دنورو هيوادو لپاره يوه‬
‫په دغه الر باندي د چي هيواد څه د پاسه څلويښت مليارده ډالرپانګون په اړه د‬
‫چي ژمنه د نوموړو هيوادونو لپاره يو ښه فرصت هم ده ‪ .‬همدارنګه د الجورد الر‬
‫د ترکمنستان ‪ ،‬اذربايجان او ګرجستان د هيوادونو لپاره د روست د انحصار د کمولو‬
‫طالن چانس ده ‪،‬‬
‫په برخه ک يو ښه فرصت او ي ي‬
‫چي جمع غرب ته د مرکزي اسيا او د قفقاز نفت خيو سيمو د الرسس لپاره د‬
‫الجوردالر تر ټولو مطمئنه الره ده ‪ .‬ځکه چ چي او غرب غواړي د مرکزي اسيا‬
‫واخل‬
‫ي‬ ‫مداخل پرته مرصف او کټه ترې‬
‫ي‬ ‫هيوادونو انرژي د روسيه‬
‫په اخي ک‪:‬‬
‫س ‪ .‬او‬ ‫ر‬
‫په دې الري يک يوڅه ستونزي شته چ بايد د ډيپلوماټيکو له الرو ي ين حل ي‬
‫چ ورته ضورت لري ‪ .‬د الجورد له‬ ‫س‬ ‫افغان سوداګرانو ته هغه سهوليات ورکړاي ر‬
‫ي ي‬
‫سويل‬
‫ي‬ ‫کيي ‪ .‬همدارنګه‬
‫الري د افغانستان د صادراتو لپاره نوي بازارونه موندل ږ‬
‫منځت ختيځ او افريقا له شمال رسه ونښلوي چ په نتيجه يک به ي ين‬‫ي‬ ‫اسيا له اروپا‬
‫س‪.‬‬ ‫ر‬
‫انزيت الري دافغان سوداګرو په مخ خالص ي‬‫تر ي‬