‫افغانستان؛‬

‫دوه پېړۍ او دوه امپراتورۍ‬

‫ليکوال‪:‬‬

‫ذکريا مالتړ‬

‫‪۹۳۱۴‬‬
 ‫افغانستان؛ دوه پېړۍ او دوه امپراتورۍ‬ ‫د کتاب نوم‪:‬‬

‫ذکريا مالتړ‬ ‫لـيکـــــوال‪:‬‬

‫د افغانستان ملي تحريک‪ ،‬فرهنګي څانګه‬ ‫خـپرونـدی‪:‬‬

‫‪www.melitahrik.com‬‬ ‫وېــبپـاڼـه‪:‬‬

‫ضياء ساپی‬ ‫ډيـزايـنګر‪:‬‬

‫فياض حميد‬ ‫پښتۍ ډيزاين‪:‬‬

‫‪ ۰۱۱۱‬ټوکه‬ ‫چــاپشمېـر‪:‬‬

‫‪ ۰۹۳۱‬ل کال‪۵۱۰۲ /‬م‬ ‫چــاپـکـــال‪:‬‬

‫د تحريک د خپرونو لړ‪)۱۹( :‬‬

 ‫د تحريک يادښت‬
‫تو ګرانتتو‬ ‫پتتپ پ ت هتتپ تتپ‬ ‫د افغانستتنام ي تتر تحر تتک د )‪ ۳۱۳۱‬ل( کا‬
‫هېوادوا و سره ژينپ هړې وه چپ د دې هال پپ به ر هپ بپ (ش عنوانونتپ بتې‬
‫ي تر‬ ‫تپ نتو نپ تتپ ويانتلې هتو‬ ‫بې دينتر ع يتر ادبتر او نتو ن ا اختاې‬
‫پتتر (‪ ۸۲‬يتتپ نې تتپ پتتوېه او د يتتوې پرتي نتتپ‬ ‫تحر تتک دا ژينتتپ د يتتاد هاتتل د ه ت‬
‫غونډې پپ ترڅ هتپ يتپ شت عنوانونتپ ع يتر اختاې هېوادوا تو تتپ ويانتلې هتړل‬
‫پتپ به تر هتپ‬ ‫ي ر تحر ک پپ ياده غونډه هپ ژينپ وهتړه چتپ د (‪ ۳۱۳۱‬ل کا‬
‫س (‪ ۳۱۱‬عنوانپ بې بېت ع يتر‬ ‫بپ انشاء اهلل د لای (ج پپ نصرت نول ټ‬
‫تتر‬ ‫طب عتر بتره ده چتتپ دا استانپ هتتاې نتپ دی‬ ‫اختاې نتو نپ تتتپ ويانتلې هتو‬
‫تپ‬ ‫و ي ر تحر ک ن نګ هو هړی چتپ‬ ‫زيات زياې او زحيت تپ ايت ا ر‬
‫دا اخر چتپ سناستو پتپ کې هتپ‬ ‫دا ژينپ بپ هم د تېرې ژينپ پپ څېر عي ی هو‬
‫دی د هيلې (س عنوانونو ژينپ هتړو اختاېو تپ ېي تپ څیتپ دی چتپ د چتا‬
‫ي ر تحريک ه پ ر چپ پ دې اختر څیتپ بتپ زيتو هېاادواد‬ ‫ېايپ اغونل‬
‫ي تر تحر تک تپ نو تو هغتو ‪،‬وا تو ژبتايون‪،‬و‬ ‫پپ زيه پوېې ګ پ پوېتپ هړ‬
‫چاېو څیتپ چتپ ددې اختاېو‬ ‫سيونچاېو يا ر او يعنو يرسننلويانو او چا‬
‫پتتپ دې نتتول به تتر هتتپ يتتپ يتتو ب ت ستتره يرستتنپ او ي ګرت تتا هتتړې او دا‬ ‫د چتتا‬
‫فرهنګر به ر يپ بريا ی هړی د زيه پ هويپ يننپ هتو او هتوې ودانتر وېتتپ‬
‫واير‬

‫د هېواد د فرهنګ د ښېرازۍ پپ ه پ‬

‫د افغانسنام ي ر تحريک فرهنګر څانګپ‬

 ‫سریزه‬
‫است ا يتتویې پهتز هتک یه دتتز یتو استز تتوا‬ ‫افغانستاا‬
‫ی‪ ،‬هز خپل خاص جغراف وي اپ سارات ژیک موقع ت يتک‬
‫دبلک تاریخ هک اپږ پ دتز ختارجې ت تري دوپنلتو يتک ختوا‬
‫‪ ،‬تتتر ستتخاو‬ ‫نتتد ن تتز پهتتز ن ويتتو اپ ستتاتلو هتتک تتر‬
‫بریدپنو اپ هپاپپنو الندې راغلی ی‪.‬‬

‫خامنشت انو‪ ،‬یونان تتانو‪ ،‬ربتتانو‪ ،‬هنا زیتتانو‪ ،‬مغ نتتو اپ‬
‫اناریزانو څخک ن تويز ب تا تتر رپستانو هتورې ت ا یتو ختارجې‬
‫ځواک هک ې نک ی توان تديی‪ ،‬هتز افغانستاا څختک فتات اپ‬
‫بریايې ساانک شې‪.‬‬

‫‪1‬‬
 ‫ایو څرګند حق قت ی هز افغانستاا ماا تد اپ قمرمتا‬
‫پيس هک تش الس ای ا اپ غ رت هک پر نويس ز اپ شل ز‬
‫ه ړۍ هک پرا دز پخت په يویو استاع اري امپراتواریتو‬
‫تک تاریخې اپ شرمنادک ماتک پردړیده‪.‬‬

‫افغانانو هک ې تاریخې بریو بانتدې ګوتو افغتانې ي لوايتو‬

‫اپ تاریخ څ ړنلو يک خوا هک مخالفو پخاونو دز یاتز څ ړنز‬
‫تر سره شوې ي هز ه یز هک ې ي لنک دز یوا ې نچوی جتا‬
‫اپ هرتلک پیاندې دوم‪.‬‬

‫څرناک هز اناریزانتو يتومړي ت تري ‪1۳۸۱‬م‪ ).‬څختک ب تا‬

‫رپسانو تر مسق م هوځې ت تري ‪ 1۸۳۳‬تت ‪ ).. .‬تترمنت تقریبتا‬
‫یتو ستلو هنستوس دلونتتو ت رشتوي پپ ماتر غتو پایپ هتتوځې‬
‫ن ويو اپ ب ا ماتز هک برختک دتز هتک یتو‬ ‫ځوادونو افغانساا‬
‫ډپل سرنوشت باندې اخاک شوي ي‪.‬‬

‫ې پایپ‬ ‫ه خپلز هورتنۍ خبرې هخلتې يتک هتاره يتومړی‬

‫ځوادونتتو څتتو مشتتاردو دتتارپنو اپ ټلتتو یا پنتتک دتتوم ‪ ،‬اپ‬
‫پرساک یز ب ا تفص ل رپایم‪.‬‬

‫‪2‬‬
 ‫‪ -1‬اناریزانو ار پ ريو ه هز خپلز امپراتورۍ سرحدپنک‬
‫افغانساا ش ال اپ غرب خواتک هراخک دړي‪.‬‬

‫رپستتتانو تتتم غوښتتتال هتتتز خپلتتتز امپراتتتتورۍ ستتترحدپنک‬

‫جنوب اپ شرق هک يور هراخک دړي‪.‬‬

‫ې موختتتتو ستتتترتک رستتتتويو يتتتتک هتتتتاره‬ ‫پایپ ځوادونتتتتو‬

‫افغانساا ن ول اپ ساتل ضرپر ګول‪.‬‬

‫‪ -2‬اناریزانتتو غتتک پختتت افغانتتانو سرتاستتري هتتاڅو هتتر‬

‫اساس ماتک پختویه اپ رپستانو تم افغانتانو یتو سرتاستري‬
‫هاڅو هک نا اک دز ماتک پخویه‪.‬‬

‫‪ -۸‬اناریزانو خپل هوځې ت ري هک پخت دز افغانانو ت ر‬

‫ایسالو يک هاره یو فراري سدپ ایې سر ار شتاه شتاال يتک ځتا‬
‫سره خپلو يښلریانو هک سر دز را رپا دړی پ اپ رپسانو م‬
‫خپل مساق م هوځې ت ري تر شا یو شړل شوی ګوډاګی ببرک‬
‫دارمل خپلو يښلریانو يلۍ هسز تړيی پ‪.‬‬

‫‪۸‬‬
 ‫‪ -4‬اناریزانتتو خپتتل ت تتري هتتتک يومړیتتو پرځتتودز ځانونتتتک‬
‫افغانتتتتانو م ل انتتتتک بلتتتتل‪ ،‬ماتتتتر دلتتتتک هتتتتز افغانستتتتاا هتتتتک‬
‫سارات ژیلو س و دز یز خپلز يښلرې ځای هک ځای دتړې‪،‬‬
‫نو ب ا یز ځانونک م ل انک نک‪ ،‬بللز حاد ا اپ پاددارا بلل‪.‬‬

‫دابتل‬ ‫رپسانو م هک يومړیو پرځودز اسز پیتل هتز متون‬

‫رژیتتم هتتک خوښتتک اپ بلنتتک راغلتتې یتتو‪ ،‬دلتتک هتتز افغانستتاا دتتز‬
‫خارجې الس پ نک بنتده شتې نتو خپتل هوځ تا بتک افغانستاا‬
‫څختتک پباستتو‪ ،‬ماتتر دلتتک هتتز غتتوی تتم خپتتل هوځ تتا هتتک ټتتول‬
‫افغانساا دز ځای هک ځای دړل‪ ،‬نو ب ا یز اسز بمانتک جتویه‬
‫ختاپرې جنتوبې سترحدات غربتې وا پنتو‬ ‫دړه هز مون‬
‫النتتدې ي تتتر غتتک هتتورې هتتز غرب تتانو ا‬ ‫تتتر خ تتر اپ ګتتوا‬
‫موجو پي مون بک ياک م شت یو‪.‬‬ ‫ګوا‬

‫ام ربار دويو څخک ي رې شتو‪ ،‬نتو‬ ‫‪ -۳‬دلک هز شاه شاال‬

‫اناریتتزي هوځ تتانو يتتک ختتوا م ا تتره اپ یتتو بنتتدي هتتک شتتلل‬
‫یتتز‬ ‫تتد ختتا هتتک ب تتا رات ت‬ ‫ستتاتل د تتده اپ ام تتر پستتت م‬
‫ډارپيو‪.‬‬

‫‪4‬‬
 ‫رپسانو م ببرک دارمل هک دور باندې ه ره دويک اپ حفت‬
‫اهلل ام ن طرفدارانو يک خوا یز پژيو پیتره پرتتک هتک یه دتز‬
‫اهويز په‪.‬‬

‫‪ -۶‬یتتو دتتره اپ تائ تتد شتتوي راهتتور هتتر استتاس اناریتتزي اپ‬
‫ک ګتترپ پایپ هتتوځې ځوادونتتو هتتک افغانستتاا‬ ‫رپستتې ښتتل‬
‫دز هنسوس ره هوځ ا پژل شوي ي‪.‬‬

‫افغانستاا‬ ‫‪ -۷‬پخت پاپی سارپ ځوادونو خپتل هوځ تا‬

‫څخک هک یو سایه اپ غ ان ژمې دز ایسالې اپ ډېر هک بد حايت‬
‫اخاک شوي ي‪ .‬هورتنۍ ينتېې څرګنتدپنز څختک پرپستاک بتک‬
‫بتتز ځایتتک نتتک پي هتتز ا ه ښتتز هتتک تفص ت ل ستتره پڅ تتړپ یعنتتی‬
‫يومړی اناریزانتو هتوځې یرغتل ‪ 1۱۸۱‬م‪ ).‬اپ ب تا رپستانو‬
‫هتتوځې یرغتتل ‪ 1۸۳۳‬تتت‪ ).. -‬تتتاریخې حقتتایقو هتتک رېتتا دتتز‬
‫م ړنې اپ ماا د پيس دار نامز‬ ‫پڅ ړپ‪ .‬تر څو افغانساا‬
‫اپ یا ګارنتتک تتتل يتتک هتتاره تتتاریخ هتتک ر ینتتو هتتاېو دتتز ژپنتتدي‬
‫پساتل شې‪.‬‬

‫‪۳‬‬
 ‫يومړی څپردی‬
‫هر افغانساا باندې انارېزانو يومړی‬
‫هوځې ت ری ‪ 1۱۸۱‬م‪).‬‬

‫دلک هز هک نويس ک ه ړۍ دز اناریزا هک ې ت تک اپ هتک دتز‬

‫شول هز خپلز امپراتورۍ سرحدپنک امو ست ند تتر حتو ې‬
‫نتتد ن تتز پهتتز ستتاتلو يتتک هتتاره‬ ‫هتتورې هراختتک دتتړي اپ‬

‫‪۶‬‬
‫مختتک ډب دتتړي‪ ،‬نتتو هتتک ې موختتک یتتز هتتر‬ ‫رپستتانو هرمخا ت‬
‫ل پګاېک‪.‬‬ ‫افغانساا باندې یرغل یو ال مې‬

‫اغتتک پ هتتز ‪ )۳41۳۵‬هوځ تتا یتتز هتتک صتتري پستتلو ستتره‬

‫ن ويو يک هاره را مار‪ .‬دړل‪.‬‬ ‫س بال افغانساا‬

‫اناریزانتتو استتز هرېلتتړه پدتتړه هتتز ټتتول هوځ تتا بتتک خ بتتر‬
‫تاریخې رې يک الرې ج ل آبا يک خوا نک هک ينېه الر هک دابتل‬
‫باندې خ ژپي‪.‬‬

‫خپلتز پیترې اپ ډار يتک‬ ‫مار س لانو پاددار رنا ت سن‬

‫ې دار سره مخايفت ښلاره دړ‪ .‬اناریزا مابتور شتول‬ ‫دبلک‬
‫ستتتند رپ ختتتانز هتتتک‬ ‫هتتتز اپږ ې الرې نتتتک خپتتتل هوځ تتتا‬
‫بتتوال‬ ‫ښتتلار هتتور څختتک ت تتر دتتړي اپ بلوهستتاا‬ ‫اماتتدا‬
‫رې څخک دند ار هک يور حردت پدړي‪.‬‬

‫هتتک ‪ 1۳۸۱‬م) دتتال جنتتوري هتتک شتتل ک ستتند س ت ند غتتایې تتتک‬

‫پرس دل هک ریتاب یتز هتل پتتایه اپ هتک ښتلار هتور دتز شتاه‬
‫شاال يښلرپ سره یو ځای شول‪.‬‬

‫‪۷‬‬
‫ند پایسرای الر ادلند يک ختوا یتو تلتړه‬ ‫هک ې پخت دز‬
‫اناریتتزي س استتې دتتاردوپنلی ملنتتاټن شتتاه شتتاال ستتره‬
‫سف ر اپ فوق ايعا ه اساا ي هک توګک ټادل شوی پ‪.‬‬

‫اخلې ګېپ ډیو اپ نتارام و‬ ‫افغانساا خلک هز ا پخت‬

‫څخک هو ې تک راغلې پپ یتو استز حلومتت اپ هاهتا هتک ي تک‬
‫دز پپ هز فقط هک وا دز سويک اپ امن راپيې اپ بس‪.‬‬

‫اناریزانتتو پختتت نتتک هتتک ګ تتز اخستتالو ستتره شتتاه شتتااه هتتک‬
‫م ز خپرې دړې پې‪ ،‬هز هک‬ ‫هلوۍ يک هخوا نک هک سلاونو ا‬
‫افغانساا دز تا اپ تختت رښتانی پارد اح تد شتاه بابتا‬
‫ي سی شاه شاال ی؟ دلک هز نومویی هارپ پاګتی ترالستک‬
‫دتتړی نتتو ټويتتو متتامورینو اپ م لتتې خانتتانو هتتک معاشتتونو اپ‬
‫جایا رپنو دز بک هوره یاتوايی راشې‪...‬‬

‫ينتتېه ا هتتز اناریزانتتو شتتاه شتتاال هاهتتا د تتدپ يتتک هتتاره يتتک‬
‫مخلز نک ډېر یات یار ایسالی پ‪ ،‬تر څتو نومتویی افغانتانو‬
‫تک یو ګترا اپ م بتوب هاهتا هتک توګتک معرفتې دتړي‪ .‬اپ خپتل‬
‫غک سره څو پرځو م ل انک پښ ې‪.‬‬ ‫ځانونک‬

‫‪۳‬‬
 ‫دلتتک هتتز شتتاه شتتاال اناریتتزي هوځ تتانو هتتک مت اپ مرستتاک‬
‫تتتاریخې رې يتتک الرې دنتتد ار ښتتار تتتک پرس ت د نتتو‬ ‫بتتوال‬
‫اناریزانتتو شتتاه شتتاال تتتا هوښتتۍ هتتک مراستت و دتتز خپتتل‬
‫ب رغونک هاها رسم تعظ م يک هاره ن م ځویند ن تويې پپ‪ ،‬اپ‬
‫‪ )1۵1‬توهو هک پیشالو سره هک تخت دښ ناپ‪.‬‬ ‫هاها یز‬

‫رګونتو افغانتانو هتک پیانتدې ملنتاټن) اپ‬ ‫هک ې پخت دتز‬

‫جنرال د ن) شاه شتاال هتک حرتور دتز احاترام مراستم هتک‬
‫ځای دړل‪.‬‬

‫پی شمزا ه ت ور) يک‬ ‫دا شا پرتک مراسم شاه شاال‬

‫هتتاره هتتک ه ښتتور دتتز تتم تتتر ستتره شتتول‪ .‬اناریزانتتو تتتر ې ن تتز‬
‫پرپساک په م اشاز دند ار دز ت رې دتړې تتر پپ م اشتاو‬
‫پرپستتتاک یتتتز هتتتک دتت ت اپ غزنتتتې ح لتتتک پدتتتړه – دتتتک څتتتک تتتم‬
‫اناریزانو تک هک ې ح لک دز یات تلفات پرس دل خو ب تا تم‬
‫غزنی پن ول شو‪.‬‬

‫‪۱‬‬
‫غزنې ن ويو څخک خبتر شتو‬ ‫د خا‬ ‫دلک هز ام ر پست م‬
‫ملنتاټن‬ ‫نو س دساې یز خپل پرپر نواب بتدايابارخا‬
‫م قات يک هاره لاک پي يو‪.‬‬

‫غتتک ټتتويز‬ ‫ماتتر ملنتتاټن نتتواب ي تتديو څختتک ډډه پدتتړه اپ‬
‫غوښانز یز ر دړې‪.‬‬

‫یتاتز مایوستۍ يتک املتک خپلتک ټويتک‬ ‫د خا‬ ‫ام ر پست م‬

‫ار پ اپ هوځ یوا ې هریښو ‪ ،‬بام ا اپ خلم تتک پتښتا د اپ يتک‬
‫غک ځایک خپلو امنو اپ پریرپنو سره یو ځای بخارا هک يور‬
‫الی‪.‬‬

‫غزنې تر ن ويو پرپساک اناریزانو شاه شتاال ستره یوځتای‬

‫دابل هک يور حردت پدړ‪.‬‬

‫هک ‪ 1۳۸۱‬م‪ ).‬دال اګست م اشاز هک ‪ )۷‬ن تک بتز يتک دتوم‬

‫مقاپمت اپ مزاح ت څخک هک ډاډه یه اپ سړه ست نک دابتل هتک‬
‫ښار پر ننوتل‪.‬‬

‫‪1۵‬‬
‫خپل حق قې هاها‬ ‫هک ې پخت دز دابل هک رګونو ښاریا‬
‫ي ديو اپ نندارې يک هاره راپتلې پپ‪ ،‬دلک هز شاه شاال هک‬
‫دتتز ملنتتاټن اپ جنتترال د ت ن پي تتدل شتتول نتتو هتتک ټويتتو‬ ‫څن ت‬
‫ښاریانو باندې مایوسۍ سړه څپک راغلک اپ خپلو دورپنو تتک‬
‫ب رتک پګرځ دل‪.‬‬

‫شتتاه شتتاال دابتتل هتتک بتتاال حصتتار ننتتوت اپ دنتتد ار څختتک‬

‫پرپساک هک پېم ځل ب تا تتا اپ تختت دښ ناستالو مراستم‬
‫یز پن ول ‪.‬‬

‫هر افغانساا باندې اناریزانتو غتک هتوځې یرغتل هتک شتپ پ‬

‫م اشاو دز های تتک پرست د‪ .‬دلتک هتز غتوی افغانستاا هتک‬
‫مم و س و اپ پالیاونو دز خپل هوځونتک ځتای هتر ځتای دتړل‪.‬‬
‫تتل دتتز بتتديو‬ ‫نتتو هتتک ښتتلاره ډپل اناریزانتتو هتتک رپیتتک اپ‬
‫پي دل شو‪ .‬غوی نتور ځانونتک م ل انتک نتک بللتز افغانستاا‬
‫لتتې توګتتک ځتتا‬ ‫پادتتدارا اپ حاد تتا بلتتل اپ ملنتتاټن هتتک‬
‫درا ظم پبايک‪ ،‬ټتول مللتې دارپنتک اپ ستلري‬ ‫افغانساا‬

‫‪11‬‬
‫هتتتارې‪ ،‬مقتتتررۍ اپ برطرفتتتۍ بتتتک نتتتو متتتویي يتتتک ختتتوا ستتترتک‬
‫رس ديز‪.‬‬

‫شاه شتاال بتک هتک يومړیتو پخاونتو دتز تام ربتار دتاپه هتز‬
‫خللو هک رایرو اپ مشل تو باندې هک استانۍ ستره غتور اپ‬
‫غتتتک پاک اخا تتتار پرپ پرپ‬ ‫اجتتتراآت پدتتتړای شتتتې‪ .‬ماتتتر‬
‫د دپ خوا تک رپا پ‪ .‬بتاالخره یتو پختت استز تم راغتی هتز‬
‫نومت تویی بتتتک اناریزانتتتو يتتتک اجتتتا ې هرتتتتک خپتتتل ربتتتار اپ‬
‫تارت اپ‬ ‫اساوګن ځای بانتدې تم نشتو پتت ی‪ .‬هاهتا هتک‬
‫ربار اناریزانو م اف ګارډ ه تره پټادتل شتوه اپ هنستک‬
‫ره اناریزي هوځ يک خوا هاها یو بندي هک توګک ساتل د ده‪.‬‬

‫یتتتو پختتتت شتتتاه شتتتاال ملنتتتاټن څختتتک پغوښتتتال هتتتز هتتتک‬

‫افغانستتاا دتتز اپس حتتاالت ستتم شتتوي اپ ارامتتې راغلتتز ه‬
‫سااسز هاتز د دپ تک نور ضرپرت نک ي دل د ي‪.‬‬

‫تد ختا‬ ‫ملناټن پرتک هک ځواب دتز پپیتلد ام تر پستت م‬

‫خ ر شاک‪ ،‬اناریتزا تتر غتز هتورې نتک شتې‬ ‫پېم ځل رات‬
‫پت ی تر څو هز غک خ ر يک منسک نتک پي تللتی‪ .‬شتاه شتاال‬

‫‪12‬‬
 ‫ملنتتاټن څختتک یتتو پختتت استتز غوښتتانک تتم دتتړې په‪ ،‬هتتز‬
‫ماا تتدینو اپ غا یتتانو ستتره بایتتد ستتويک پشتتې اپ ر بتترا اپ‬
‫مشرا یز معاف دړی شې‪.‬‬

‫مار ملناټن نک یوا ې ا هز هاهتا هشتنما پنک یتز ر دتړل‪،‬‬

‫بللز اسز هریلړه یز پدړه هز شاه شاال نور يتک باالحصتار‬
‫څخک پباسې اپ اناریزانو نظامې قشلز تک یز پي پي‪.‬‬

‫ينېه ا هز شاه شاال اناریزانو نتاخوايو څختک پمتره هتک‬

‫سل نت څختک ګوښتک دتړي اپ حت هتک‬ ‫شو هز نور ځا‬ ‫تن‬
‫بمانک يک افغانستاا څختک هښتز ستپلز دتړي ماتر هتک ې دتار‬
‫سره م بریايی نک شو‪.‬‬

‫اناریزانو ا ناس ک رپیک افغانانو تک غک پختت ښتک معلومتک‬

‫بدايشلور ختا ي ترې دتړ‬ ‫شوه‪ ،‬هز دلک یز دابل حادم م‬
‫تد ا تا ختا نظتام ايدپيتک مقترر دتړ‪.‬‬ ‫غک هک ځتای م‬ ‫اپ‬
‫اناریزانو هک ې دار ستره افغانتا هتوه شتول‪ ،‬هتز هاهتا نتور‬
‫اناریزانو سره بندي ی اپ دارپنک ټول ملناټن دوي‪.‬‬

‫‪1۸‬‬
‫تر ې ن تز پرپستاک هتک توا دتز مستاد مت امامتانو اپ‬
‫متتب بې مشتترانو هاهتتا نتتوم يتتک خ بتتز څختتک ي تترې دتتړ اپ‬
‫پدړ‪.‬‬ ‫ومې هاڅو ا‬ ‫اناریزانو هک ضد یز‬

‫ا پخت دو دامن ماا دین م ر مسادي خا هک مشرۍ‬

‫تتتد ختتتا هتتتک‬ ‫اپ تاتتتاب اپ ناتتتراب ماا تتتدین ستتتل ا م‬
‫مشرۍ جما اپ غزا هک ن ت راهورتتک شتول‪ .‬اپ دابتل‪ -‬جت ل‬
‫آبا يویک الر یز تر تمدید اپ ح لو الندې پن ويک‪.‬‬

‫اناریزانتو هتک مقابتل دتز‬ ‫تد ختا‬ ‫دلک هز ام ر پستت م‬

‫څختتک خبتتتر شتتو نتتتو‬ ‫دابتتل خللتتو هتتتاڅو اپ جمتتا ا تت‬
‫س دساې یز هک ش ايې دز ځا غا یانو تک پرساپ‪.‬‬

‫تد ختا‬ ‫م ر مسادي خا اپ نورپ مشرانو ام تر پستت م‬

‫څخک یو ملې ر بر هک توګک اساقبال اپ رناپی پدړ‪.‬‬

‫ف څخک‬ ‫د خا يک ماا دینو‬ ‫مار نا څاهک ام ر پست م‬

‫ځا پ ایسالو اپ پرک شو‪.‬‬

‫‪14‬‬
‫تد‬ ‫‪1۳4۵‬م‪ .‬دال نوامبر څلورمک ن ک ه هز ام ر پست م‬
‫خا ملناټن تک تستل م شتو‪ .‬ملنتاټن نومتویی خپلتز دتورنۍ‬
‫اپه‪ .‬اپ یو بندي هک توګک یتز‬ ‫سره یو ځای ندپساا تک پي‬
‫لاک ساتنک د ديک‪.‬‬

‫تد‬ ‫هرپا اپ داه سا ماا دینو هتز دلتک ام تر پستت م‬

‫خا هک تسل ۍ باندې خبر شول نو هتک ې ه ښتز ستره غتوی‬
‫ښت ن هتک‬ ‫رپح ات يک السک پرنک دړل‪ ،‬اپ هخوا هک شتا یتز‬
‫ضد خپل جما تک پام پردړ‪.‬‬

‫دابل خللو هاڅو څخک پرپساک‪ ،‬دند ار ماا تدیو‬

‫ترات ماا تدینو پ یتر یتار‬ ‫د اخار خا هتک مشترۍ اپ‬ ‫م‬
‫د خا هک مشرۍ اناریزانو هک مقابل دز جمتا ا ت‬ ‫م‬
‫پدړ‪.‬‬

‫هک دند ار دز اناریزانو هوهلزیو مشرانو تک ستل ره رپهتۍ‬

‫رشوت پردړ هز هوهلزي اپ بتاردزي هتک خپلتو منستو دتز ستره‬
‫پجناتتوي‪ -‬ماتتر اناریزانتتو ا س ستتک تتم نادامتتک شتتوه‪ .‬هتتک‬
‫ومې ماا دینو مشري م ر ا اح د ختا اپ‬ ‫دند ار دز‬

‫‪1۳‬‬
 ‫تتد ختتا هتتک الس دتتز په‪ ،‬اپ‬ ‫تتا م‬ ‫ابتتدايې قتتوم مشتتري‬
‫د ختا اپ م تر تايم ختا‬ ‫غلاا یې ماا دینو مشرتوب م‬
‫هک غایه پ‪.‬‬

‫دنتتد ار‬ ‫څرناتتک هتتز‪ ،‬اناریزانتتو یتتات شتت ر هوځ تتا‬

‫ماا تتدینو ستتره هتتک جاتتړه دتتز بوختتت پپ‪ ،‬نتتو هللتتک یتتز ا‬
‫پخت ه دا نک دړ هز يک دند ار څخک دابتل تتک دتوملې هتوځ را‬
‫پي ي‪.‬‬

‫د‬ ‫د خا اپ تا م‬ ‫غزنې ماا دین ملک م‬ ‫دا شا‬

‫خا هک مشرۍ اناریزانو هک مقابل دز راهورتتک شتول اپ هتک‬
‫تتومې الر بنتتده‬ ‫‪ 1۳41‬م‪ ).‬دتتال یتتز دنتتد ار اپ دابتتل تتترمنت‬
‫‪ 1۳41‬م‪ ).‬دتال هتک‬ ‫دړه‪ .‬ګر یز اپ اپه دل و ماا تدین تم‬
‫س بر م اشت دز اناریزانو هک ضد راهورتک شتول‪ .‬ملنتاټن‬
‫غوی مقابلز يک هاره یو يوی هوځ پاستااپه ماتر ب رتتک هتک‬
‫ماتز سره راساو شول‪.‬‬

‫اناریزانو هز ا پختت شتل ره هتوځ هتک دابتل‪،‬هنسلس ره هتک‬

‫دند ار هنسک ره هک ج ل آبا اپ يس ره هوځ هک غزنې‪ ،‬د ت‬

‫‪1۶‬‬
‫اپ بام تتانو دتتز پختتت هتتک صتتري پستتلو ستتره ځتتای هتتک ځتتای‬
‫ې مامتتز هتتوځ هتتک مقابتتل دتتز افغتتانې‬ ‫س ت بال دتتړي پ‪ .‬ختتو‬
‫ارپ هتک ټوهلتو‪ ،‬تتورپ اپ ن تزپ‬ ‫غا یانو يک پی ستره یتوا ې‬
‫مقابلک دويک‪.‬‬

‫افغانساا هک تاریخ دز ‪ 1۳41‬م‪ ).‬دال نوامبر پې تک ن تک‬

‫یوه مم ک اپ يک پیایه ډدک پرځ ګول د ي‪.‬‬

‫هتتورتنۍ ن تتز څختتک یتتوه پرځ مختتک ماا تتدینو انق بتتې‬
‫اشقا اپ ارفا هتک مشتموره ناح تک دتز‬ ‫شورا دابل ښار‬
‫تتومې‬ ‫اناریزانتتو ستتره متتنظم جمتتا طرحتتک پیانتتدې اپ‬
‫تر مشتر يتک هتاره ج جت‬ ‫ترت ب دتړ‪،‬‬ ‫هاڅو يک هاره یز ه‬
‫تد ختا پراره ستر ار‬ ‫پظایف پټادل شول‪ ،‬ام ر پستت م‬
‫انق ب مشر اپ ام ن اهلل ختا يتوګری یتز‬ ‫د ما خا‬ ‫م‬
‫مرسا ال اپ نائب هک توګک پټادل‪.‬‬

‫اپ ستويز‬ ‫ک یز جن‬ ‫سرب ره هر ې یوه پيس دس زه د‬

‫هارپ ست و يتک هتاره پټادلتک‪ .‬دابتل ښتار ا هتاڅو تتر ‪)2۳‬‬

‫‪1۷‬‬
‫رې پرځز هک ت ریدپ‬ ‫پرځو هورې اپږ شو‪ ،‬تر ې پرپساک‬
‫سره اناریزانو هک هوځونو باندې م ا رې دړۍ تنا ديک‪.‬‬

‫بتتتاالخره نتتتوامبر م اشتتتاز هتتتک ‪ )2۳‬ن تتتک ‪ 1۳41‬م‪ ).‬دتتتال‬

‫د متتتا ختتتا ختتتاص ن اینتتتده ستتتل ا‬ ‫ملنتتتاټن ستتتر ارم‬
‫دخا سره ه ز خبرې ه ل دړې‪.‬‬ ‫م‬

‫د ادبرخا اپسل ا اح د خا‬ ‫دې پرځودز سر ار م‬ ‫هک‬

‫هتتز بختتارا هاهتتا يتتک بنتتده نتتوی راخت ص شتتوی پپ‪ ،‬دابتتل تتتک‬
‫راپرس دل اپ ملې مبار ینو ستره یوځتای شتول‪ .‬يتک ې ن تز‬
‫څخک یو پرځ پرپساک هک ‪1۳41‬م‪ ).‬دتال نتوامبر هتک ‪ )2۶‬ن تک‬
‫م رمستتادی ختتا مستت وم دتتړای شتتو‪ .‬رې پرځتتز پرپستتاک‬
‫غتتا ي بتتداهلل ختتا اڅلزیتتې شتتم د دتتړی شتتو‪ .‬ماتتر ډېتتر ژر‬
‫تتد شتتاه ختتا‬ ‫تتد ادبتتر ختتا اپ م‬ ‫غتتوی ځتتای ستتر ار م‬
‫سره پن ول شو‪.‬‬ ‫غلاایې هک رات‬

‫ملناټن هک ې پخت دتز شتاه شتاال تتک پرغتی اپ پرڅختک یتز‬

‫پغوښال هز اناریزانتو نظتامې قشتلز تتک راشتې‪ .‬ماتر شتاه‬
‫څختک انلتار پدتړ‬ ‫شاال اناریزانتو هتوځی قشتلز تتک يتک تت‬

‫‪1۳‬‬
‫بتاالخره ملنتاټن مابتور شتتو هتز ماا تدینو مشترانو ستتره‬
‫غ ر مساق ز خبرې ه ل دړي‪ ،‬یو مسو ه یز هز‪ ،‬هک څلتورپ‬
‫متتا پ دتتز ترت تتب شتتوې په ماا تتدینو مشتترانو تتتک پیانتتدې‬
‫دړه‪ ،‬هک مسو ه دز اسز راغلې پپ‪.‬‬

‫‪ -1‬اناریزي هوځونک بک يک افغانساانک څخک پځې‪.‬‬

‫‪ -2‬شتتاه شتتاال بتتک يتتک حلومتتت څختتک يتترې اپ يو یانتتک تتتک بتتک‬
‫پاساول شتې‪ ،‬اپ تر دتال بتک نومتویی تتک رې ستوه ره رپهتۍ‬
‫معا‪ .‬هک توګک پردول د ت ي‪ ،‬اپهتر ځتای بتک یتز ام ر پستت‬
‫دخا دابل تک پاهس راساو شې‪.‬‬ ‫م‬

‫‪ -۸‬اناریتتزي هوځونتتک بتتک پتلتتو تتتر اخ تتري ن تتز هتتورې یتتو‬

‫يتتک‬ ‫افغتتانې ستتر ار ختتوراک اپ هوشتتاک برابرپيتتو هتتک غتتر‬
‫ځا سره ساتې‪.‬‬

‫‪ -4‬اناریزا بک ب ا يک هاره افغانساا هتک ختاپرې یرغتل نتک‬

‫دتتوي تتتر غتتک هتتز هتتک افغانستتاا دتتز یتتو پستتت حلومتتت‬
‫غوی رابللو غوښانک نک پي دړی‪.‬‬

‫‪1۱‬‬
 ‫ماا تتتدینو مشتتترانو تتتم اناریزانتتتو هتتتورتنې قتتترار ا‬
‫مسو ې هک پیاندې يک خپل ایخک یو قترار ا مستو ه هتز هتک‬
‫پيتتس متتا پ دتتز ترت تتب شتتوې په ملنتتاټن تتتک پاستتاويک هتتز‬
‫غز مسو ې ممم ټلې ا يد‬

‫په دسک افغانا بک دابل څخک تر جت ل آبتا هتورې بتدرګز‬

‫هک ډپل اناریزي هوځ انو سره ځې‪ .‬اناریتزا بتک مختک خپتل‬
‫هوځونک دنتد ار‪ ،‬جت ل آبتا اپ غزنتې څختک پباستې اپ خپتل‬
‫ټول جناې مم ات بک افغانانو تک سپاري‪.‬‬

‫افغانساا نوم م هک خويک نک اخلې‪.‬‬ ‫ب ا يک هاره بک اناریزا‬

‫پی هوځ‬ ‫اناریزانو پتلو تر های ن ز هورې بک افغانا‬

‫ساتنک هک غایه اخلې‪.‬‬

‫ستخاز يتوږې‬ ‫اپخت دابل سخت ژمې يک دبلک اناریزا‬

‫غوی ستره‬ ‫اپ داخاۍ سره مخامخ پپ‪ .‬ماا دینو مشرانو‬
‫رې ستوپ‬ ‫خپلو پ دپ هر اساس نغدپ ه سو هک بتدل دتز‬

‫‪2۵‬‬
‫رپ معا ل غلک اپ خورا دک هک غوی باندې اسز ګرانک خرڅک‬
‫دړه هز یو يپک غنم یز پرباندې هک یوه رپهۍ پهلورل‪.‬‬

‫دلک هز اناریزانو تک غلک اپ خورادک هک الس پرغلک اپ م یز‬

‫باالحصتتار څختتک هنستتک ره م ا تتره شتتوی هتتوځ هتتز دابتتل‬
‫هتک پختت دتز پربانتدې ایشت ديز اپبتک اپ نتور‬ ‫ښاریانو تت‬
‫ګنتده شت ا پر اهتتول نظتتامې قشتتلز ستتره یتتو ځتتای شتتول‪ ،‬نتتو‬
‫ملناټن ب ا ډاډه شو اپ هک نویو س ستو یتز الس هتورې دتړ‪ .‬ا‬
‫تد‬ ‫دشتر پی ستر ار م‬ ‫تد ختا‬ ‫ځل یز ام تر پستت م‬
‫ادبتتر ختتا ستتره هتتک ه تتک توګتتک یتتو قتترار ا مستتو ه هتتز هنستتک‬
‫ې‬ ‫تد ادبتر ختا‬ ‫ما ې یز ريو ې پیاندې دړه‪ .‬ستر ار م‬
‫يک هاره هز ملناټن ټاې ماا دینو مشرانو تک معلومک دړي‬
‫غک قرار ا هک منلو تودړه پر ستره پدتړه‪ ،‬ختو هتک ې شتر‬
‫هز تړپ السل ک خا و مراس و هک ترڅ دز تر سره شې‪.‬‬

‫ست ت بر ‪ )24‬ن ت تک په هتتتز ملنتتتاټن ستتتمار‬ ‫‪1۳41‬م‪ ).‬دتتتال‬

‫پخاې خپلو رې يویو جنراالنو سره هز یوې ډيز سپرپ يک‬
‫خوا بدرګک د ده نظامې هوېز څخک راپپتل اپ غتک ځتای تتک‬

‫‪21‬‬
‫تتتد شتتتاه ختتتا ‪،‬‬ ‫تتتد ادبرختتتا ‪ ،‬م‬ ‫راغلتتتل هتتتز ستتتر ار م‬
‫خدابخش خا اپ مومن خا پرتک هک اناظار دز ناست پپ‪.‬‬

‫د ادبر ختا‬ ‫پایپ خواپپ خبرې ه ل دړی‪ ،‬يومړی سر ار م‬

‫پرتک غک خبرې اپ قرار ا پنک یویو هک ګوتتک اپ یتا دتړل‪ ،‬هتز‬
‫اناریزانو افغانې مشرانو ستره یتو بتل هتک خت ف الستل ک‬
‫تد ادبتر ختا ملنتاټن تتک متخ‬ ‫دړی پپ‪ .‬هتک هتای دتز ستر ار م‬
‫پایاپه اپ هک سخاک يماک یز پرتک پپیل ‪...‬تاسو هک خپلو خبترپ‬
‫رپاغو‪ ،‬ټاۍ اپ هل څخک‬ ‫نک یاست؟‬ ‫اپ پ دپ باندې ټ ن‬
‫ا دار نک يتری تتل غتوایی‪ ،‬هتز افغانتا یتو بتل هتک ضتد‬ ‫بل‬
‫پي سوئ اپ تاسو خپل اقادار هک مون جتاري پستاتئ‪ ،‬نتو ښتک‬
‫بتتک اپي هتتز تاستتو نتتور متتون ستتره بنتتدي هتتاتز شتتئ اپ یتتو‬
‫سپا ې مو م را څخک ژپندی الی نک شې‪.‬‬

‫غو ټويو خبرپ هک مقابل دتز ځتواب نتک ريتو ‪،‬‬ ‫ملناټن هز‬
‫تد ادبرختا نومتویی الس‬ ‫ح را اپ هپ هاتز پ‪ .‬ستر ار م‬
‫راپن و اپ ښار هک يور یز ځا هسز رادش دړ ‪،‬‬ ‫څخک ټ ن‬

‫‪22‬‬
‫ح لتتز‬ ‫د ادبرختتا‬ ‫ملنتتاټن هتتک ې پختتت دتتز هتتک ستتر ارم‬
‫اپ هک پدړه‪.‬‬ ‫دويو ګوا‬

‫تد ادبرختا ډېترژر ملنتاټن هتک بتد ن تت هتوه‬ ‫مار ستر ار م‬

‫شو‪ ،‬س دساې یز هک ملناټن ح لتک پدتړه‪ ،‬ملنتاټن اپ دپاتا‬
‫غتتک ملاتترپ‬ ‫تتد ادبرختتا اپ‬ ‫تریتتور) پایه ستتر ار م‬
‫هواس ت ک پپژل شتتول‪ ،‬دپاتتا م لنتتزي یتتز ځتتا ستتره بنتتدي‬
‫ت ښاز م نک برابره دړه‬ ‫بوتلو اپ ب رنس تک یز هک ې ر‬
‫هز اناریزانو قشتلک ملنتاټن متره يتک ه ښتز څختک خبتره‬
‫دړي‪.‬‬

‫ې تاریخې ه ښز اپ بري پرپساک ماا دینو مشترانو هتک‬

‫خپل منت دز یوه يویک جرګک جتویه دتړه اپ خپتل پیانتدې شتوې‬
‫پيس نلاتې قرار ا باندې یز رې نورې ما ې م پر یاتز‬
‫دتتړې‪ ،‬هتتز تتتر ې پرپستتاک بتتک اناریتتزا خپتتل ټتتول هتتوځې اپ‬
‫جناې مم ات افغانانو تک سپاري‪.‬‬

‫بز غ ر شپ پ توهونو بک نوره ټويک توهخانک افغا ماا دینو‬

‫تک تسل وي‪.‬‬

‫‪2۸‬‬
‫اپ رېت م ا هتتز یرغ لتتو اناریزانتتو ستتره بتتک ښتتسز تتم هتتاتز‬
‫د ي‪.‬‬

‫نویو پر یاتو شوپ ما پ قترار ا مستو ه یتز اناریزانتو‬

‫قشلز تک پاستاويک اناریزانتو يتک ختوا م س دستاې جنترال‬
‫ايفنستتان اپ هتتاتنار هتتک مشتترې نظتتامې شتتورا جتتویه شتتوه اپ‬
‫اناریزي یرغ لو هوځ انو سره یز ښسو هتاتز د تدپ نتک غ تر‬
‫نور ټول ماا دینو شرطونک هک ځا پمنل‪.‬‬

‫‪1۳42‬م‪ ).‬دتتتال‬ ‫اپ خپلتتتو هوځ تتتانو پتلتتتو يتتتک هتتتاره یتتتز‬
‫جنورۍ شپ مک پرپساۍ ن ک پټادلک‪...‬‬

‫قتترار ا يتتک مختتز هتتز دلتتک اناریزانتتو هوځونتتو پتلتتو‬

‫پرپساز ن ک راپرس ده‪.‬‬

‫نو يومړی یز ټويک توهخانک ماا دینو تک تسل م دړه‪.‬‬

‫اناریزانو ا پخت ځلک ب ړې څختک دتار پاخ ستت هتز نتوره‬

‫ک شوې په‪ ،‬اپ‬ ‫پرسره هوځ انو يک هاره توښک اپ خورادک خ‬
‫یوا ې شپ پ پرځو توښک یز ريو يک‪.‬‬

‫‪24‬‬
‫قرار ا هتر استاس هتک يتومړۍ پرځ ټتول هتوځ دابتل يتک ښتار‬
‫څختتک پایستتال شتتو‪ ،‬ا شتتپک یتتز هتتک بارام تتو دتتز راغلتتک هتتز‬
‫نسباا پرباندې ښک ت ره شوه‪.‬‬

‫هتتک ې پختتت دتتز دابتتل ماا تتدینو تتتک هريتتک هستتز خبرپنتتک‬
‫راپرس دل‪ ،‬دک ه رې جنرال ايفنسان هوځونک جنترال ست ل‬
‫يک هوځونو سره یتو ځتای شتې‪ .‬اپ تم جنترال هايتک هوځ تا‬
‫دند ار يک خوانک‬ ‫ج ل آبا يک خوا نک اپ جنرال ناټ هوځ ا‬
‫هر دابل ح لک راپیي‪ ،‬نو ب ا بک افغانساا څخک اناریزانتو‬
‫هوځونتو ایستالو مست لک اپږ ه اپ یتو يتړ ستاونزپ ستره بتک‬
‫مخامخ شې‪.‬‬

‫نو هر ې اساس ماا دینو هریلړه پدړه هز جنرال ايفنسان‬

‫ټول هوځ ج ل آبا تک رس ديو څختک مختک هتک الره تبتاه اپ يتک‬
‫منسک الی شې‪.‬‬

‫یتوې‬ ‫هورتنۍ هریلړې هتر استاس ايفنستان ټتول هوځ تا‬

‫فاز هک پرا دز دابل‪ -‬ج ل آبا هک يویک الر ماا دینو‬

‫‪2۳‬‬
‫‪ )1۷‬ن م ره هوځ څخک یوا ې‬ ‫سخاو ح لو الندې راغلل اپ‬
‫یو دتس ډاداتر برایتې هتک ژپبتل حايتت دتز ځتا جت ل آبتا تتک‬
‫دابتتتل‪ -‬جت ت ل آبتتتا هتتتک يویتتتک الر‬ ‫پرستتتاپ‪ -‬ډاداتتتر برایتتتې‬
‫اناریزانتتتو هوځ تتتانو تبتتتا ې ټويتتتک د ستتتک خپلتتتو اناریتتتزي‬
‫حاد انو تک ت ره دړه‪.‬‬

‫شت يک املک یو بتل‬ ‫شدت اپ‬ ‫ې جن‬ ‫اسز پایې هز‪،‬‬

‫اناریتتز ډاداتتر ف) خپتتل پینتتز ره هتترې دتتړ اپ انا تتار یتتز‬
‫پدړ‪.‬‬

‫یتاتو تلفتاتو ستره مختامخ‬ ‫دتز‬ ‫اناریزا ځلتک هتک ې جنت‬

‫شول هز قرار ا م ابق یز خپل هوځونک مخک ج ل آبتا‬
‫اپ دند ار څخک پنک ایسال‪.‬‬

‫تد‬ ‫ې تاریخې بتري نتک پرپستاک ستر ار م‬ ‫افغا مبار ینو‬

‫ادبرخا س دساې ج ل آبا ښار تر م ا رې الندې پن و‪،‬‬
‫اناریزي بنتدیا هتز شت ر ‪ )44‬دستو تتک رست ده‪ ،‬يغ تا تتک‬
‫بوتلل ا پ لاک یتز بتدیآ آبتا هتک دت دتز تتر څلتورپ م اشتاو‬

‫‪2۶‬‬
‫ې يک هاره هز جت ل آبتا م ا تره خات ت‬ ‫هورې پساتل‪.‬‬
‫ختوا نتتک ماتتتک نتک شتتې‪ ،‬اح تتد ختا م راختتور هتتک نتوم یتتو تلتتړه‬
‫ماا د یز خ بر رې تک پي يتو تتر څتو شت نواري‪ ،‬اهریتدي اپ‬
‫مومند قامونک اناریزانو هک ضد هک جما الس هورې دړي‪.‬‬

‫هتتنسلس ره‬ ‫تتد ا تتا ختتا‬ ‫تتد ادبتتر ختتا اپ م‬ ‫ستتر ار م‬

‫ې‬ ‫جت ل آبتتا هتتک ښتتار ح لتتک پدتتړه –‬ ‫ماا تتدینو هتتک ګتتېپ‬
‫ح لز نک پرپساک هک دابتل دتز امت ن اهلل ختا يتوګري اپ م تر‬
‫حاجې هک مشرۍ دز يویک غونېه پشوه – هک غونېه دز جت ل‬
‫پشو‪ .‬هتک غزنتې دتز تم یتوا ې څتو‬ ‫آبا هک يور جما ا‬
‫دسو اناریزي بندیانو څخک نور اناریزانو نوم اپ نښا هاتز‬
‫نک شو‪.‬‬

‫هک دند ار دز م ماا دینو هريک هسز ح لو هتر استاس ‪)۳‬‬

‫ره اناریتتزي هوځ تتا پپ ژل شتتول اپ رې ستتوه اپښتتا یتتز‬
‫ماا دینو الس تک غن ت راغلل‪.‬‬

‫‪2۷‬‬
‫ينېه اهتز جنترال نتاټ اپ جنترال ست ل هوځونتک هتک دنتد ار اپ‬
‫اسز سخاو پرځو ستره مختامخ شتول هتز‪،‬‬ ‫ج ل آبا دز‬
‫ت ښاز الر پرڅخک پردک شوه‪.‬‬

‫هتک ډګتر دتز افغتانو څختک ستخاک‬ ‫دلک هز اناریزانتو جنت‬

‫یپلتتو‬ ‫هتک ځتای‬ ‫ماتتک پختویه نتو مابتتورۍ يتک املتک جنت‬
‫ماسۍ الره غوره پګولک‪.‬‬

‫تر څو يک ې ي ارې څخک خپلز امپراتورۍ شرمنادز متاتز‬

‫بایللی نوم ب رتک ژپندی دړي‪.‬‬

‫دتز‬ ‫یودره خپور شوي راهور يک مخز اناریزانو هک ې جن‬

‫‪ )۳4‬ره هوځ ا شل مل ونک هونېه اپ هنستوس ره اپښتا يتک‬
‫نتد ګتورنر‬ ‫غلت س است يتک املتک‬ ‫ې جن‬ ‫السک پردړل‪.‬‬
‫جنتترال الر ادلنتتې بتتدل دتتړی شتتو اپ هتتک ځتتای یتتز الر ایلنبتترپ‬
‫پټادل شو‪.‬‬

‫‪2۳‬‬
‫دلک هز دابل‪ -‬ج ل آبا هک يویک الر اناریزي ټويو هوځونو‬
‫یتات شت ر‬ ‫تبا ۍ خبر اپ هک دند ار دز اپ ج ل آبا دز‬
‫اناریزي هوځ انو م ا تره د تدل اپ ماا تدینو ستره شتاه‬
‫شاال ملاري د ديو خبر هک ټول ندپساا دز خپتور شتو‪،‬‬
‫نتد نتوي ګتورنر جنترال الر ایلنبترپ يتک ختوا‬ ‫نو سم يک السک‬
‫منصورې يک غرپنو څختک دللاتز تتک‬ ‫د خا‬ ‫ام ر پست م‬
‫تتتد ختتتا‬ ‫راپغوښتتتال شتتتو‪ .‬ا پختتتت هتتتز ام تتتر پستتتت م‬
‫حاالتو اپ اناریزانو يک ماتز اپ تبتا ۍ‬ ‫جن‬ ‫افغانساا‬
‫څخک ب خې ناخبره پ‪ .‬دلک هز ام ر الر ایلنبرپ نرمک اپ هساک‬
‫يماک پدالک نو يومړی ډېر ح را اپ خوش ايک شو‪.‬‬

‫تتد ختتا تتتک هتتک نرمتتک ژبتتک‬ ‫نتتد ګتتورنر جنتترال ام ر پستتت م‬
‫پپیلد‬

‫اناریزا تر ې پرپساک غتوایي خپتل هوځ تا يتک افغانستاا‬

‫څختتتک پباستتتې اپ تاستتتو ب رتتتتک دابتتتل هتتتر تختتتت دښتتت نوي‪.‬‬

‫‪2۱‬‬
‫ې نظریتز اپ‬ ‫اناریزا يک تاسو سره پساې غتوایي‪ .‬متون‬
‫اقدام سره تاسو څک ډپل فلر يرئ؟‬

‫تتتدخا هتتتز اناریزانتتتو پمتتتره ممربتتتانې‬ ‫ام ر پستتتت م‬

‫ک تشلر ترې پدړ‪.‬‬ ‫یه يک اخ‬ ‫پي ديک نو ټويو يومړی یز‬

‫تد‬ ‫پرپساک ب ا الر ایلنبرپ یتو پیانتدیز پدتړ‪ ،‬هتز ستر ار م‬

‫اناریزانو هک مقابل دتز ماا تدینو مشتر ی‪ .‬دتک‬ ‫ادبر خا‬
‫تاستتتو خپتتتل پی تتتتک آمتتتر پدتتتړئ هتتتز خپلتتتو ماا تتتدینو اپ‬
‫ندپدش ش ال تک هر شا الی شې‪.‬‬ ‫غا یانو سره یو ځای‬

‫تر څو اناریزي هوځ ا یوځل ب ا خپلز يو یتز امپراتتورۍ‬

‫دابل تک پالی شې اپ يک غک پرپستاک‬ ‫ح ا ت ساتلو هک غر‬
‫ندپساا هک يور راساانک‬ ‫ب رتک یو ځای خپلو بندیانو سره‬
‫ې دار هک دويو سره بتک تاستو خپلتز دتورنۍ ستره یتو‬ ‫شې‪،‬‬
‫‪،‬‬ ‫تتا اپ تختتت ب رتتتک ن ويتو هتتک غتتر‬ ‫ځتای افغانستتاا‬
‫دابل هک يورې حردت پدړئ‪.‬‬

‫‪۸۵‬‬
‫خللتو‬ ‫دخا هز هللک یز خپل توا‬ ‫ام ر پست م‬
‫هتتک جمتتا ي ځتتواک بتتاپر اپ تل تتک نتتک يريتتک‪ ،‬اپ يتتک بلتتز ختتوا‬
‫ندا ناخوايو ډېر ځورپيی پ‪ ،‬یو‬ ‫ګرمز وا اپ‬ ‫ندپساا‬
‫ځل ب ا یتز هتک یتو ایخ تزه توګتک اناریزانتو ستره یتو شترمنادک‬
‫قتترار ا هتتز ټتتول تتوا ‪ ،‬ماا تتدینو اپ حاتتی خپتتل ګتترا‬
‫پی هتتک ضتتد یتتز پ‪ ،‬الستتل ک دتتړ‪ .‬تتتر څتتو هتتز نومتتویی ام تتر‬
‫غک شرمناک قرار ا ها بند اپ ه رپ هاتز شو‪.‬‬ ‫ژپندی پ‪،‬‬

‫هتتک استتز حتتال دتتز هتتز افغتتانې ماا تتدینو ام تتر پستتت‬
‫‪ )۸۵۵‬سوه يتوی‬ ‫دورنۍ ح ا ت ساتلو هک غر‬ ‫دخا‬ ‫م‬
‫رتبک اناریزي منصب ار اپ مامورین ځا سره بنتدیانو هتک‬
‫اناریزانتتو ستتره‬ ‫تتد ختتا‬ ‫توګتتک ستتاتلې پپ ام تتر پستتت م‬
‫الس ي تک څختک پرپستاک‬ ‫غک بز ق د اپ بز شترطک قترار ا‬
‫نلتز اپ نستوارپ بلتی‬ ‫د ادبر خا تک خپلتز‬ ‫سر ار م‬
‫نښانز هک توګک پي ه‪ ،‬تر څو اناریزانتو ستره جمتا نتک الس‬
‫م اناریزانو یو يړ ګواښونو‬ ‫د ادبرخا‬ ‫پاخلې‪ .‬سر ار م‬
‫اپ ه ر غوښانو هر اساس افغانې مبار ینو بریايی ریت‬

‫‪۸1‬‬
‫اپ فشار‪ ،‬ماتز خویپنلو اپ مغلوبو اناریزانو هک سر باندې‬
‫څک ناڅک دم دړ‪.‬‬

‫خپتتل ه ت ر ي تتک اپ دتتړ الرې هتتک‬ ‫تتد ادبرختتا‬ ‫ستتر ار م‬

‫برخک دز افغانې مشرانو سره س مشتورې ه تل دتړی‪ ،‬اپ ا‬
‫د شاه خا هک الس‬ ‫م‬ ‫یز ال م پبلل‪ ،‬هز اناریزي بندیا‬
‫يغ ا څخک دابل پالیت تک راپيې‪.‬‬

‫‪ 1۳42‬م‪ ).‬دال اهریل هک هنس ک ن ک شتاه شتاال هتز جت ل‬

‫آبا هک يتور ملتې يښتلرپ ستره رپا پ‪ ،‬ستمار پخاتې نتواب‬
‫تد ختا ‪ ،‬شتاه غاستې اپ الپر ختا‬ ‫د متا ختا ‪ ،‬نورم‬ ‫م‬
‫هواس ک پپژل شو‪.‬‬

‫شاه شاال پژپل د دپ نک پرپساک دابل سل نت هتک ستر‬

‫د ما خا اپ ام ن اهلل خا يوګري هک منت‬ ‫باندې نواب م‬
‫دز اخا فات ه دا شول یو يړ اخلې جناونتو اپ نتا ارام تو‬
‫د ادبر‬ ‫څخک پرپساک ماا دینو مشرانو يک خوا سر ار م‬
‫مشر هک توګک پټادل شو‪.‬‬ ‫خا‬

‫‪۸2‬‬
‫ماا تتدینو مشتترانو ستتره ام تتر‬ ‫تتد ادبرختتا‬ ‫ستتر ار م‬
‫راتلتونلې هتک‬ ‫اپ نقشک افغانساا‬ ‫د خا ه‬ ‫پست م‬
‫برخک دتز هتک تا قانک اپ رښتانې ډپل م تر دتړه اپ هخپلتک يتک‬
‫دابل نک ځا ایستالو هتک بمانتک بام تانو ختوا تتک الی جنترال‬
‫‪ )۳‬م اشتتتاو ت رپيتتتو‬ ‫هايتتتک هوځونتتتو هتتتک جت ت ل آبتتتا دتتتز‬
‫ې هوځو نو سره یو ځتای‬ ‫پرپساک دابل هک يور حردت پدړ‪.‬‬
‫‪ 1۳42‬م‪ ).‬دال‬ ‫راغلی شاه شاال پی شمزا ه فا جن‬
‫ست ت بر هتتتک ‪ )۶‬ن تتتک دابتتتل هتتتک بتتتاال حصتتتار دتتتز هتتتک تختتتت‬
‫دښ ناست اپ ب ا اناریزانو غک ځای هک توهونو سره پايو پيو‬
‫هز ملناټن اپ تریور) جسدپنک هلز راځړپل شوي پپ‪.‬‬

‫څرناک هز هک اناریزانو نور دابل ښار تنتور ګرځ تديی پ‪ .‬نتو‬

‫هک ‪ 1۳42‬م‪ ).‬دال نومبر هک م اشت دز یز افغانساا څخک‬
‫خپلتتو هوځ تتانو هتتک پتلتتو شتترپل پدتتړه‪ .‬شتتمزا ه شتتاهور هتتز‬
‫څخک پرپساک دابل هر تخت ناست پ‪ ،‬اناریزانو‬ ‫فا جن‬
‫خبتر هتک اپریتديو ستره يتک‬ ‫راتت‬ ‫پتلو اپ پ یر ادبر خا‬
‫دابل څخک پتښا د‪.‬‬

‫‪۸۸‬‬
‫دخا هز شل پرځز یتز هتک ال تور دتز ت ترې‬ ‫ام ر پست م‬
‫دړې پې‪ ،‬ه ښتور يتک الرې دابتل تتک راستاو شتو‪ .‬اپ نتواب‬
‫د متا ختا ‪ ،‬پ یتر ادبرختا ‪ ،‬نتواب جبارختا اپ ستل ا‬ ‫م‬
‫اح تتد ختتا يتتک ختتوا یتتز هتتک ستترحد دتتز تتر دلتتی پشتتو اپ هتتر ې‬
‫رې دايتک اپ څلورپم اشتاو‬ ‫تدخا‬ ‫اساس ام ر پستت م‬
‫ستتل نت څختتک پرپستتاک هتتتک پېتتم ځتتل ب تتتا دابتتل هتتر تختتتت‬
‫دښ ناست‪.‬‬

‫متتو ن الل هتتز ام تتر پستتت ژپنتتد هتتک حتتاالتو یتتز داتتاب‬
‫ي للتتی – اپ غتتک داتتاب اناریزانتتو يتتک ختتوا تتم تایتتد اپ منتتل‬
‫شوی ی‪ ،‬هر افغانستاا بانتدې یتز اناریزانتو یرغتل اپ‬
‫الرډادلنې اپ ملناټن ت رپتنز هک ې ډپل ب ا دړی ي‪.‬‬

‫غوی بز احارامې دول‪.‬‬ ‫‪ -1‬ملې مشرانو سره مخايفت اپ‬

‫‪ -2‬ا اري فسا پنو یات دل اپ هک مقابل دز یز آمرینو بز‬

‫تفاپتک هاتز د دل‪.‬‬

‫‪۸4‬‬
‫‪ -۸‬افغانساا هک د تو اپ يت پ ایتداتو بانتدې یتوې يتویز‬
‫لول‪.‬‬ ‫ار پ مصارفو ت‬

‫‪ -4‬هتتتک م للتتتت دتتتز ب رتتتتک بتتتاردزیو مشتتترانو هتتتک قتتتدرت‬

‫غوی بز احارامې دول‪.‬‬ ‫راپسال‪ ،‬م شاک دول اپ‬

‫‪ -۳‬یوملتتت ملتتې رپح تتاتو اپ ملتتې نعنتتاتو ستتره بتتز ځایتتک‬

‫تصا م اپ بز ا انایې دول ‪.‬‬

‫نتد څختک ستم الستې‬ ‫اپ ايز ګويز هک پختت دتز‬ ‫‪ -۶‬ښور‬
‫دومک نک غوښال‪.‬‬

‫‪ -۷‬الر د ن هک ځای یو بل نارپغ اپ ناالیق جنرال ايفنسان‬

‫ټادل‪.‬‬

‫یتتو بتتل اناریتتز منصتتب ار ډیورنتتې) هتتک خپتتل داتتاب دتتز‬

‫ند هک تاریخ دز ډېتره‬ ‫افغانانو يک خوا اناریزانو غک ماتک‬
‫يویک اپ شرمنادک ماتک بويې‪.‬‬

‫‪۸۳‬‬
 ‫دارناک يک ې شرمنادز ماتز پرپساک هک ټتول خات ت دتز‬
‫اناریزانو هک مقابل دز ټويو ملتې مبتار ینو يتک ختوا آ ا ۍ‬
‫احساسات راپهاریدل‪.‬‬

‫غک هتوځې یرغتل‬ ‫ينېه ا هز اناریزا هک افغانساا باندې‬

‫څخک پرپساک ې نا از تک پرس دل‪ ،‬دک ه رې اناریتزا ب تا‬
‫يک هتاره هتک افغانستاا بانتدې هتوځې یرغتل پدتړي‪ ،‬نتو ا بتک‬
‫اناریزانو يتک هتاره دام تابې نتک پي اپ نتک بتک یتز هتک قتدرت دتز‬
‫یاتوايی راشې‪ ،‬بللز غوی بک نور م د زپري شې‪.‬‬

‫ن ويتتتو هتتتک برختتتک دتتتز‬ ‫تتتتر ې پرپستتتاک بایتتتد افغانستتتاا‬

‫اپ نقشتتک يتتک ستتر اپ نظتتر‬ ‫اناریزانتتو هراخا تتا غوښتتانز ه ت‬
‫پغورځول شې‬

‫‪۸۶‬‬
 ‫پیم څپردی‬
‫هر افغانساا باندې رپسانو مساق م هوځې‬
‫یر غل ‪ 1۸۳۳\1۵\۶‬ل )‬

‫خپلتتز امپراتتتورۍ جنتتوب خواتتتک‬ ‫دلتتک هتتز رپستتې تزاریتتا‬

‫هراختوايې اپ تتو پ اپبتو تتک ځتا رستويو هتک فلتر دتز شتتول‪،‬‬
‫وا هک ش ايې ګاپنېي‪ ،‬تردساا یرغل‬ ‫يومړی یز مون‬
‫پدړ‪.‬‬

‫تزاریانو دف هک ی ح لک دز اپ هز بخارا‪ ،‬س رقند اپ‬

‫خ وې ا ا س اسې موجو یت نړۍ يک نقشز څخک ي رې دړي‬
‫ې دړي‪.‬‬ ‫اپ درار درار ځانونک دف تک ن‬

‫توا شت ايې سترحد‬ ‫دلک هز غک اساع اري ځواک مون‬

‫تتوا یتتوه برختتک یعنتتی هناتتده یتتز‬ ‫تتتک راپرس ت د نتتو متتون‬
‫پن ويک اپ خپلز امپراتورۍ هورې یز پتړيک‪.‬‬

‫‪۸۷‬‬
 ‫ې تتتزارې امپراتتتورۍ هتتک ظتتا ري بوتتک دتتز بتتديو‬ ‫دلتتک هتتز‬
‫راغی اپ نوې د ونساې څ رې رامنت تک شوې‪ ،‬نو هک ځتا دتز‬
‫خللو سره مقابلز توا پنک ي د‪ .‬هک رپاغو‬ ‫یز تردساا‬
‫یز غوی تک خپلوادۍ پردويو پ دې پردړی‪ ،‬دلک یز هتز‬
‫قتتدرت پاګتتی ټ نا تز دتتړی‪ .‬نتتو بختتارا س ت رقند اپ خ تتوي‬
‫غتتوی پ تتدپ هتتر استتاس خپلتتوادۍ غوښتتاونلې‬ ‫خلتتک‬
‫غتوی ا غوښتانز انقت ب ضتد‬ ‫شول‪ .‬مار نو یو با ارانو‬
‫غتوی‬ ‫یات شت ر هوځ تا یتز‬ ‫ل پبايک اپ سور ګار‬
‫سر دوبو يو يک هاره تردساا تک پاساول‪.‬‬

‫افغانستتاا هتتز ا پختتت نتتوې يتتک اناریزانتتو څختتک خپلتتوادې‬

‫وا هک ح ث هک نړۍ دتز ه ژنتدل‬ ‫ترالسک دړې په اپ یو ا ا‬
‫شوی پ‪.‬‬

‫رپستتانو نتتوې د ون ستتاې پيتتت هتتک‬ ‫غتتا ي امتتا اهلل ختتا‬

‫پساې تړپ السل لوي هز یو بل‬ ‫رس ت ه ژنې‪ ،‬پرسره‬
‫هک درن و هارپ دز بک مداخلت نک دوي‪.‬‬

‫‪۸۳‬‬
 ‫ردلی پدړ اپ اما اهلل ختا‬ ‫غک تړپ‬ ‫هک ښلاره خو رپسانو‬
‫تتر ډپل مرستتاو پ تتدې پدتتړې اپ ا یتتز تتم پر ستتره‬ ‫ستتره یتتز‬
‫پمنتتل هتتز تردستتاا خللتتو تتتک بتتک حتتق ختتو ارا یتتت حتتق‬
‫پردوي اپ م بک هناده ب رتک افغانساا تک ستپاري‪ .‬ماتر دلتک‬
‫د نا ر ختا‬ ‫هز هک ‪ 1۱2۱‬م‪ .‬دال اداوبر هک م اشت دز م‬
‫ه حلومتت هتک رست ت‬ ‫قدرت پاګی تر الستک دتړی‪ ،‬رپست ک‬
‫ه ژنې‪.‬‬

‫ا غتتک پختتت ی هتتز رپستتانو اپ مردتتزي اس ت ا مستتل انو‬

‫ترمتتره‬ ‫تتترمنت هریلتتې جناونتتو پام ريتتو ‪ ،‬اپ انورب ت‬
‫هتک ځتا‬ ‫پرپساک یو بل ه اپیی بس چې ماا د ابرا م ب ت‬
‫بتک هتز دلتک ستخاک‬ ‫باندې ماا دین راټويوي هک ابرا م ب ت‬
‫راغلتتک نتتو افغانستتاا تتتک بتتک را اپییتتديو‪ ،‬ياتتک بتتک یتتز یتتو څتتک‬
‫ه ل دويو‪ .‬رپسانو هک‬ ‫ت اري پرپساک ب ا رپسانو سره هک جن‬
‫تتک‬ ‫د نا رخا باندې یات فشار را پی‪ ،‬هز ابرا م ب‬ ‫م‬
‫اجا ه پرنک دړي‪ ،‬هز افغانساا يک ختاپرې نتک رپستانو هتک‬
‫ضد فعاي ت پدړي‪.‬‬

‫‪۸۱‬‬
‫م رپسانو خوش ايويو يک هاره خپل پرپر‬ ‫د نا رخا‬ ‫م‬
‫تتوا شتت ال تتتک‬ ‫یتتو متتنظم هتتوځ ستتره‬ ‫تتو ختتا‬ ‫شتتاه م‬
‫پاسااپه‪.‬‬

‫ماتتتک پختتویه اپ ب رتتتک رپستتې تتتک فتتراري شتتو‪ .‬هتتک‬ ‫ابتترا م ب ت‬

‫شم د شو اپ‬ ‫‪ 1۱۸1‬م‪ .‬دال اهریل هک م اشت دز ابرا م ب‬
‫بس چې نمرت مزاحت څخک بز غ ک شول‪)1 .‬‬ ‫رپسا‬

‫ی هوښانز ځواب تک هتز افغانستاا پيتز‬ ‫اپس بک راشو‬

‫رپسانو هک غ دز هریوت‪.‬‬

‫ستتن و هتتک هلتتت) دتتز‬ ‫دلتتک هتتز هتتک ‪ 1۱۳۱‬م‪ .‬دتتال هادستتاا‬
‫ې دار سره مخايفت پدړ‪ .‬ا ځلک هز‬ ‫شامل شو‪ .‬افغانساا‬
‫رپس ستتتره ستتترحد نتتتک يتتتري – پمتتتره رپستتتانو‬ ‫هادستتتاا‬
‫ې دتار‬ ‫ی‪.‬‬ ‫تمدید الندې نک ی يلک څومره هز افغانستاا‬
‫امریلتتا څختتک پستتلو اپ نظتتامې‬ ‫هتتک مقابتتل دتتز افغانستتاا‬
‫مرساو غوښانک پدړه‪.‬‬

‫‪4۵‬‬
‫مار امریلا يک خوا ا غوښانک هک دللک ر شوه‪ .‬امریلایتانو‬
‫ی‪ ،‬دتک‬ ‫ا فلر داپه هز افغانساا هک پهک دز هترپت توا‬
‫یز رپس م پن سې هرپا نک دوي‪ ،‬ځلک ب ر تک الر نک يري‪.‬‬

‫ې سوی هلنتد هتر استاس هتز دلتک رپستانو هتک‬ ‫امریلایانو‬

‫‪ 1۱۷۳‬م‪ .‬دال هک افغانساا دتز دو تتا پدتړه‪ ،‬نتو امریلایتانو‬
‫پرستتره تتم غتتک پختتت پمتتره يچستتپې پنتتک ښتتو ه‪ .‬ستتر ار‬
‫ستتپ نز دو تتتا ستتره یتتی تتم بتتز تفتتاپتې‬ ‫تتد اپ ختتا‬ ‫م‬
‫ښو يز په‪.‬‬

‫تتد اپ ختتا هتتک دو تتتا اپ ج موریتتت دتتز ډېتتر‬ ‫رپستتانو م‬

‫تدې‬ ‫ش ر د ون ساا هک حلومت دز پر اختل دتړل هتز‬
‫د اپ ج موریتت هتک‬ ‫د ون ساانو اپ نودرانو څخک یز م‬
‫یناويو اپ بدنامويو دز م دار پاخ ست‪.‬‬

‫اپ ختتا ستتره ختتراب شتتول‪-‬‬ ‫رپستتانو مناستتبات هتتز دلتتک‬

‫اپ ختتا دراردتترار يتتویپ هود تتو څختتک د ون ستتاانو هتتک‬
‫یز پدړ‪ ،‬هز ه دومز هتارټۍ هتورې‬ ‫ي رې دويو ه ل اپ ا‬
‫څختک‬ ‫ایه نک يرم‪ ،‬مسل ا یتم‪ ،‬د ون ستت نتک یتم‪ ،‬يتک ې ا ت‬

‫‪41‬‬
‫پرپستتاک نومتتویی استت مې اپ بتتز طرفتتک وا پنتتو تتتک خپتتل‬
‫سفرپنک ه ل دړل‪.‬‬

‫د اپ خا هز هک ‪ 1۱۷۷‬م‪ .‬دال مستلو تتک ستفر پدتړ‪ ،‬نتو‬ ‫م‬

‫برژنتتف پر بانتتدې غربتتې وا پنتتو ستتره هتتک اییلتتو جویپيتتو‬
‫پدړ اپ پرتک یز پپیلد‬ ‫ا ارا‬

‫هختتتوا افغانستتتاا هتتتک شتتت ال دتتتز يویتتتدیسو وا پنتتتو‬

‫ماخصصت نو اپ څ ړپنلتتو تتتک اجتتا ه نتتک په‪ ،‬ماتتر اپس استتز‬
‫ي دل د ي هز ا قا ده ماتک شوې ه‪.‬‬

‫تتد اپ ختتا پرتتتک هتتک ځتتواب دتتز استتز‬ ‫ج متتور ری ت س م‬

‫پپیلد‬

‫موږ بتک هللتک تاستو تتک ا اجتا ه ر نلتړپ هتز خپتل توا‬
‫څناک ا اره دړپ اپ څوک هتک دومتو ځتایونو دتز پګ تارپ‪ ،‬ا‬
‫پيت هورې ایه يري‪...‬‬ ‫افغانساا‬

‫‪42‬‬
‫ې خبرپ نک پرپساک اپ خا هک غوسک را هورتک شو‪ .‬برژنف‬
‫پرنک یو بل خصو ې م قات غوښانک پدړه‪ .‬ماتر اپ ختا‬
‫برژنف سره م قات دول ر دړ‪.‬‬

‫تر ې سفر پرپساک اپ خا خپلک اتلا اپ ت ک رپس ز څخک‬

‫پشتتلويک هتتک ګاپنتتېیو‪ ،‬اس ت مې اپ غربتتې وا پنتتو یتتز اتلتتا‬
‫یاتويک‪.‬‬

‫اپ ختا هتک يتک منستک پیيتو دتز‬ ‫رپسانو م تر ې پرپستاک‬

‫جدي شول‪ .‬هره ا اپ خلق تا یتز ستره یتو ځتای دتړل‪ ،‬اپ هتک‬
‫اپ ختا هتک‬ ‫‪ 1۸۳۷‬ت ‪ ...‬دال یز هک رېا پرځ یتو پيتس باتز‬
‫تد اپ ستره خپلتز‬ ‫ضد دو تا ه ل دتړه‪ .‬ج متور ریت س م‬
‫تتد تتره دتتی‬ ‫ټتويز دتورنۍ پپژل شتتو‪ .‬اپ هتک ځتتای یتز نتور م‬
‫انق بې شورا مشر‪ ،‬ج متور ریت س اپ تدارا ظم هتک توګتک‬
‫اهلل امت ن‬ ‫غک مرسا ال اپ حف‬ ‫پټادل شو‪ ،‬ببرک دارمل‬
‫شتتول اپ فرمتتانونو هتتک‬ ‫بمرن تتو هتتارپ پ یتتر هتتک توګتتک ا ت‬
‫جاري دويو یز ه ل پدړ‪.‬‬

‫‪4۸‬‬
‫غوی ممر یز رې سوه افغانۍ‬ ‫ښسو فرما یز جاري دړ‪،‬‬
‫پټادتک ‪ .‬ستو اپ ګترپې يغتوه دويتو فرمتا یتز جتاري دتتړ‪.‬‬
‫غتک‬ ‫دتړ‪ ،‬هتز ځ لتک‬ ‫ځ لو اپ ا ت حاتو فرمتا یتز ا ت‬
‫داسز فرمانونو يړې رپانک‬ ‫ها ه هز دار پر باندې دوي‪ ،‬اپ‬
‫په‪.‬‬

‫انقت ب اپ خلتق‬ ‫دک څک م رپسانو هک ښتلاره افغانستاا‬

‫اهلل امت ن هتک تت‬ ‫مودرات ک ګوند م تړ داپه – ختو حفت‬
‫نک پ‪.‬‬ ‫الره خو‬

‫اهلل ام ن هره انو خ ف پ‪ .‬ډېر پخت ت ر نک شو‬ ‫ځلک حف‬

‫غک خاص ملاتری یتز هتک دو تتا بانتدې‬ ‫هز ببرک دارمل اپ‬
‫تور دړل اپ سف رانو هک توګک یز يک وا ه بمر پشړل‪.‬‬

‫اهلل ام ن يرې دتړي اپ هتک ځتای یتز‬ ‫رپسانو غوښال هز حف‬

‫لې دويتو دتز یتات‬ ‫ې دار هک‬ ‫ببرک دارمل ب رتک راپيې‪.‬‬
‫غک پخت )‪ (K,G,B‬مشر اندري هوف پ‪.‬‬ ‫رپل‬

‫‪44‬‬
 ‫نومویی رپ ست ز ر بتري هتک ې شتل نک دتړې په هتز حفت‬
‫اهلل امتتتت ن )‪ (C,I,A‬ستتتتره اییلتتتتز يتتتتري‪ ،‬یعنتتتتز ب ختتتتې‬
‫امریلایانو جاسوس ی‪.‬‬

‫اهلل امت ن خپتل‬ ‫د تتره دتی ببترک دارمتل اپ حفت‬ ‫نور م‬

‫اهلل امت ن هلتوي دويتک‬ ‫منسې اخا فاتو هک پرا دز خفت‬
‫اپ غک یز پفا ار شاګر بايک‪.‬‬

‫د تره دی هک ‪ 1۸۳۳‬ل دال سنبلز هک م اشتت‬ ‫دلک هز نور م‬

‫دز ناه لو واپ پنو هک دنفرانس دز ګېپ يک هاره د وبا‬
‫ې دنفرانس نک هک پاهسۍ دز هک ينتې ډپل هتک مستلو‬ ‫تک الی‪،‬‬
‫دز تم شو‪.‬‬

‫د تره دې ببترک دارمتل‬ ‫ې تم د دنز هک پرا دز نورم‬

‫ې دانتز هتک نا اتک‬ ‫سره برژنف هک حرور دز دانک پدتړه ‪،‬‬
‫اهلل ام ن حا تې بایتد يتک‬ ‫دز اسز هریلړه پشوه ‪ ،‬هز حف‬
‫درا ظم هک توګک‬ ‫منسک الی شې اپ هک ځای یز ببرک دارمل‬
‫پيت هک ضد یو څک ارام‬ ‫پټادل شې‪ ،‬هک ې دار سره بک خلک‬

‫‪4۳‬‬
‫اهلل‬ ‫شې‪ ،‬اپ م بک ت رپ ټويو ت رپتنو اپ ساونزپ هړه هک حف‬
‫ام ن پاهول شې‪.‬‬

‫تتد تتره دتی دابتتل تتک راستاو شتتې‪.‬‬ ‫مخلتز تتر ې هتز نورم‬
‫ې ټول جریا څخک س د اپ تړپ يک خوا‬ ‫اهلل ام ن‬ ‫حف‬
‫خبری ي‪.‬‬

‫د تره دی یپمبی شتو‪ ،‬هتک اره دتز‬ ‫اهلل ام ن هک نورم‬ ‫حف‬

‫تد تتره دتی پن تول شتو ‪،‬‬ ‫پنښتت‪ ،‬نتور م‬ ‫پی تر منت جنت‬
‫اهلل امت ن‬ ‫هز پرپستاک ب تا پپژل شتو اپ هتک ې توګتک حفت‬
‫تتومې منشتتې اپ انق بتتې شتتورا ریتتس هتتک توګتتک‬ ‫حتتزب‬
‫قدرت ټويز پاګز هک خپل الس دز پاخ ساز‪.‬‬

‫اهلل ام ن قدرت تتک پرست د‪ ،‬نتو رپستانو ستره‬ ‫دلک هز حف‬

‫یز مناسبات نور م خراب شول ‪.‬‬

‫بانتدې هتک‬ ‫اهلل ام ن يک منسک پیيو هک ه‬ ‫م حف‬ ‫رپسا‬

‫ه لز سره دار ه لوي‪.‬‬

‫‪4۶‬‬
 ‫يومړی یز ام ن هک ی قانآ دړ هز اره هریت ي اپ تتا ب ت‬
‫قصر تک الیشې تر څو هتک استانک توګتک یتز يتک منستک یوستې‪ .‬دلتک‬
‫هتتتز هتتتک ‪ 1۸۳۳‬ت تت ‪ ..‬دتتتال جتتتدي هتتتک شتتتپ مک رپستتتانو هتتتک‬
‫افغانستتاا بانتتدې مستتاق م ت تتری پدتتړ‪ ،‬یويتتک اپ شتتل ره‬
‫هوځونک یز ځ لز اپ وا يک الرې افغانساا تتک اختل دتړل‪.‬‬
‫اهلل ام ن یز يک منستک یتوی اپ هتک ځتای یتز خپتل نتودر اپ‬ ‫حف‬
‫ګتتتوډاګی ببتتترک دارمتتتل راپستتتت ‪ .‬رپستتتانو مستتتاق ز‬
‫مداخلز پرپساک امریلا اپ ناټو تم استز هریلتړه پدتړه هتز‬
‫يک هاره ډېر موثر‬ ‫رپسانو سره یو پامدارجن‬ ‫افغانساا‬
‫اپ م لم ځای ی‪.‬‬

‫تت پردتړ‪ .‬جنترال‬ ‫هادساا تک یز افغانساا يک املک ډېتر ا‬

‫یتتاتو متتايې اپ نظتتامې مرستتاو پ تتدې‬ ‫ض ت الاي ق ستتره یتتز‬
‫ې فر ت نک ګ ک پاخ ساک هز پینک بک‬ ‫م‬ ‫پدړی هادساا‬
‫افغانانو توی ي اپ ه سز بک مون ج بونو تک راځې‪.‬‬

‫لتې دويتو يتک هتاره افغانتانو‬ ‫ې دار‬ ‫جنرال ض ال اي ق‬

‫اپه رس ې اپ یوپيس غ ر رس ې تنظ ونک جوی دړل‪.‬‬

‫‪4۷‬‬
 ‫شک بتک یتز‬ ‫ببرک دارمل تل ک م یوا ې هک رپسانو په‪،‬‬
‫رپسانو فت دويو اپ غرب انو بک یز غندنک دويک‪ .‬رپسانو‬
‫ببتترک يتتک هتتاره څتتو مشتتاپرین اپ م تتافظ ن ټتتادلې پپ‪ .‬شتتپک اپ‬
‫پرځ بک دارمل سره ناست پپ‪ ،‬غک بک یتز څتاريو اپ مشتورې‬
‫بک یز پردويز دارمتل ختوراک اپ هوشتاک تم رپستانو هتک‬
‫خوښک اپ الس دز پ‪.‬‬

‫رپسې مشاپرینو ټول دارپنک هک خپتل پاک دتز اخ ستاې پپ‪،‬‬

‫یوا ې ببرک دارمل هک السل ک اپ ممر بک ا ریدل‪.‬‬

‫ببرک دارمل تک بک اپل ب ان ک هک رپسې ژبک ي لل د ده‪ .‬ب ا بک‬

‫تاج لې مشاپر يک خوا هک هارستې ترج تک د ديتک اپ دارمتل بتک‬
‫هک ډېر فخر سره پیاندې دويک‪ .‬هک ې پخت دز غو م صل نو‬
‫ه دتتتړې دتتتړې پې اپ )‪ (K,G,B‬هتتتک‬ ‫هتتتز هتتتک رپست ت ک دتتتز‬
‫سا ما دز تنظ م شوي پپ‪ ،‬ټول هتک افغانستاا دتز هتک نتدپ‬
‫پګ ارل شول‪ ،‬ځلک پی هک رپسې ژبک ښک هو دل اپ رپستانو‬
‫ترې ښک دار اخسا ی شو‪ .‬تر ې پرپساک هک ر پياتې هستت‬

‫‪4۳‬‬
‫باندې پ یر نک ن ويز تر مدیر هورې یو رپستې مشتاپر اپ یتو‬
‫افغا ترج ا پټادل شول‪.‬‬

‫مشاپر يک اجا ې هرتتک بتک تشتناب تتک تم څتوک نشتو تت ی‪.‬‬

‫رپسانو دوښښ اپ هز تر ې پرپساک ر څتک رپستې شتې‪ .‬هتک‬
‫ې يړ دز ښوپنز اپ رپ نز تک تتر تر څتک یتات هتام پګرځ تد‪،‬‬
‫یعنتز تعل تې نصتتاب یتز رپستې دتتړ ‪ ،‬هتز راتلتونلې نستتل‬
‫څختتک افغان تتت مفلتتوره پباستتې‪ ،‬پی اس ت م هتتک مقتتدس‬
‫یتتن‪ ،‬افغتتانې اخ قتتې اپ فر ناتتې مع تتارپنو بانتتدې ملنتتېې‬
‫پ لتتز ‪ ،‬هاهلوس تی رپستتانو يتتک هتتاره متتو ګرځ تتديی په اپ‬
‫ټويتتو خلق تتانو اپ هره تتانو دورپنتتک مشتتاپرینو يتتک هتتاره‬
‫ش اپ نو‪ .‬هک ځا یونو بدل شوي پپ‪.‬‬

‫ر پ ارت نک ن ويز تر مدیرت هورې هک ر ا اري ارګا دتز‬

‫ختا ) موافقتک‬ ‫خا ) شبلز فعايز شوې‪ .‬هک ر دار دز بتک‬
‫ضرپر په‪.‬‬

‫ک ملارپ ملاونو يک خوا م هک رپسانو فشار‬ ‫هک نړیوايک س‬

‫اسز مرحلز تک رس ديی پ هز خپل هوځونک نور پباسې‪ ،‬دتک‬

‫‪4۱‬‬
‫ه رې رپسا هک ابرپمندانتک ډپل يتک افغانستاا څختک پتلوتتک‬
‫ي‪ ،‬نو خلق ی ودرات ک ګوند تک بک هک راتلونلې‬ ‫غایه د‬
‫ایا فې حلومت دتز تم ځتای پردتړی شتې‪ .‬ماتر رپستانو ا‬
‫پی هلتوي‬ ‫پیره يريک دتک ه ترې يتک افغانستاا نتک پپځتې‪ .‬نتو‬
‫حلومت اپ طرفدارا بک يک څ رمز يک منسک الیشې‪.‬‬

‫رپسانو پیاندیز ا پ مخلز يک ې هتز پی يتک افغانستاا‬

‫نک خپل هوځونک پباسې‪ ،‬خ یز باید ملارپ ملاونو سويز‬
‫هوځونک ډدک دړي‪.‬‬

‫ماتتتر هادستتتاا هتتتک ې نظتتتر پ هتتتز ا خت ت بایتتتد هادستتتاانې‬

‫هوځونک ډدک دړي اپ دک اسز پنک شې نو هک افغانساا دتز بتک‬
‫یاتک مره ژپبلک رامنت تک شې اپ هادساا تک بک نور مماجر م‬
‫رامات شې‪.‬‬

‫دتز هتک‬ ‫امریلا اپ رپسانو هک ی موافقک دړې په هز هک جن‬

‫پایپ ښل لو ډيو باندې باید پسلز ق آ شې‪.‬‬

‫‪۳۵‬‬
‫ګتر بتتاهوف تتم هتتک ې هو تتده هتتز امریلتتا ستتره مناستتباتو‬
‫پی هک منت دز يوې خنې افغانساا مسلک‬ ‫جویپيو يک هاره‬
‫ه‪ ،‬ځلک هز امریلا هک افغا ماا دینو دللک پالیه په‪.‬‬

‫امریلایانو دوښښ اپ هز څرناک ګرباهوف هتک ې راضتې‬

‫دړي هز خپل هوځونک يک افغانساا څختک پباستې اپ قتدرت‬
‫اناقال هک ارامک توګک سرتک پرس ي‪.‬‬

‫باال خره رپسانو اسز هریلړه پدړه هز افغانساا نتک خپتل‬

‫پيت خپلک فال نتوره هتک خپلتک‬ ‫هوځونک پباسې اپ افغانساا‬
‫ې دار هک مقابل دز جدي لس ايع ل‬ ‫پدړي‪ .‬ببرک دارمل‬
‫ې هریلتتړې ستتره توافتتق نتتک يتترم‪ .‬دتتک‬ ‫پښتتو هتتز ه ت ا دلتتک‬
‫رپسې هوځونک يک افغانساا څخک پپځې‪ ،‬مون بک ټول هک پینو‬
‫دز ډپب شو‪ ،‬انق ب بک نادام شې‪.‬‬

‫رپسانو ببرک دارمل تک هک مقابل دز پپیلد‬

‫‪۳1‬‬
‫ې معنا ا ه هز غک انق ب هز تاستو هتک افغانستاا دتز‬
‫يښتلرپ‬ ‫نوا دړی ی خلک یز نک منې اپ تاسو یتز متون‬
‫هک پر هک خللو منز؟‬

‫ګربتتاهوف هتتک ې ایه هتتک پاضتت ډپل پپیتتل‪ ،‬هتتز شتتورپي‬

‫ات ا خلک يک ې جاړې نک ډېر ناراضتک ي‪ ،‬نتور پي خپتل‬
‫امن جاړې ي لو تک نک اساوي‪.‬‬

‫تک ا هتتز رپستتانو نتتک غوښتتال هتتز ببتترک دارمتتل نتتور هتتک‬ ‫خ‬
‫قدرت دز هاتز شې هک څک بمانک یز مسلو تک پغوښتالو لاتک‬
‫په پرځز‬ ‫پرتک جریا ټول پاض دړ‪ ،‬ببرک دارمل تر رات‬
‫پرپستتاک هتتک دابتتل دتتز هل نتتوم ایتتر دتتړی شتتو‪ ،‬دارمتتل یتتز‬
‫نتتارپغۍ هتتک نتتوم ټويتتو نتتدپ نتتک ګوښتتک دتتړ اپ هتتک یتتوه هتتوځې‬
‫ايوتلک دز مسلو تک پي ل شو‪.‬‬

‫ډاداتتر نا تتب اهلل هتتز ببتترک دارمتتل يتتک ختتوا ګونتتد تتتک جتتبب‬
‫شوی پ قدرت پاګی هک الس دز پن ويز‪ .‬هتک غتک پختت دتز‬
‫هز هک رپس ک دز اندري هوف پاد ن پ‪ ،‬اندري هوف دوښښ‬
‫اغک پخت ډادار نا ب اهلل قدرت تک پرسوي‪.‬‬ ‫دويو هز‬

‫‪۳2‬‬
‫مار اندري هتوف تتر متره پرپستاک‪ ،‬هرننلتو هتز برژنتف‬
‫ستتره تتم نظتتر پ ببتترک هښتتز یتتز پر ټ ناتتز دتتړي‪ .‬اپ ډاداتتر‬
‫نا ب اهلل څک متو ه ب رتتک شتاتک شتو‪ .‬ډاداتر نا تب اهلل ببترک‬
‫دارمتتتل بتتتر لس غربتتتې نتتتړۍ خبریاالنوتتتتک خپلتتتز رپا ې‬
‫ز دړې‪.‬‬ ‫خ‬

‫خا ) جاسوستې ستا ما هتز ببترک دارمتل هتک پختت دتز‬

‫غک مشري دويک ا پخت ډېر قوي شوی پ‪.‬‬ ‫نومویي هخپلک‬

‫هک ې پخت دز ګرباهوف دوښښ ا پ هز خلق ا هره ا‬

‫ب ا سره یو ځای دړي اپ غ ر د ونساا هک قدرت دتز شتریک‬
‫دتړي‪ -‬هتک مم تو پ ارتونتو بانتدې پی دښت نوي اپ هتاتز نتور‬
‫پ ارتونک غ ر د ونساانو تک پردړي‪.‬‬

‫تک‬ ‫ډادار نا ب اهلل خپلز بقا يک هاره دوښښ دويو هز جن‬

‫خات ک پردړي ملې مصاي ز هک نوم یز د س و جوی دړ اپ‬
‫ې دار يک هاره تبل غات ه ل دړل‪.‬‬ ‫رپسانو سره یز هک ګېه‬

‫‪۳۸‬‬
‫تص ت م استتز پن تتول شتتو هتتز ماا تتدین تتم هتتک قتتدرت دتتز‬
‫شتتامل شتتې قتتومې شتتوراګانز رامتتنت تتتک شتتوې‪ ،‬ځ نتتز نتتوې‬
‫تتدرا ظم هتتک‬ ‫تتد حستتن ش ترق‬ ‫مقتتررۍ پشتتوې‪ .‬پداتتور م‬
‫توګک پټادل شو‪.‬‬

‫ختا ) پاک هتک‬ ‫هک پياې ساااه دتز ښتلاره بتديو راغتی‪.‬‬
‫د دپ شو‪ ،‬ملارپ ملاونو خاص ن اینتده ستفرپنک دابتل‪،‬‬
‫اس م آبا اپ تمرا تک شرپل شول‪.‬‬

‫مخک تر ې هز رپسا يک افغانساا نتک پپځتې ډاداتر نا تب‬

‫لتی‬ ‫اهلل م هک حسن شرق بدګ انک شو اپ هتک ځتای یتز ستل ا‬
‫دش ند پټادل شو رپسانو يک افغانساا څخک هک پتويتو ه تل‬
‫غوی اقاصا ي مابوري په‪ ،‬نور یتز افغانستاا‬ ‫پدړ ځلک‬
‫تک ه سز‪ ،‬پسلز اپ خورادې تودې نک شو برابرپيی‪.‬‬

‫ا پختتت هتتک ډاداتتر نا تتب اهلل بانتتدې‪ ،‬رپستتانو‪ ،‬غرب تتانو‪،‬‬

‫هادساا ‪ ،‬ایرا اپ ماا دینو يک خوا ډېر ستخت فشتار پ هتز‬
‫هک ر حال باید قدرت هری ي‪.‬‬

‫‪۳4‬‬
‫يک بلز خوا هک حلومت دز اخل ببرک دارمل طرفدارانو م‬
‫هک ډادار نا ب اهلل سخت فشار راپسای پ هز هک ره طریقتک‬
‫د تتدای شتتې ډاداتتر نا تتب يتتک منستتک یوستتې هتتک ې پختتت دتتز‬
‫م حزب اس مې ګوند سره هک ت اس دز شتوې پپ‬ ‫خلق ا‬
‫ې ډپل‬ ‫هز )‪ (I-S-I‬سره یز هک ګېه شمنوا توې دو تتا‬
‫فعاي اونو یوه برخک په‪.‬‬

‫م اح تد شتاه مستعو ستره تنظت م‬ ‫ببرک دارمل طرفدارا‬

‫شتول‪ .‬شت ال مل شتز اپ پستام تم نا تب خت ف شتتول‪ .‬ا‬
‫پختتت ستتويز هرپستتک ملاتترپ ملاونتتو ځتتاناړي استتاا ي‬
‫بن ن سوا هک الس دز په‪.‬‬

‫تتتر ډېتترې س مشتتورې پرپستتاک ډاداتتر نا تتب اهلل هتتک ې ستتره‬

‫موافقک پدړه هز یو اناقايې حلومت تک پاک پسپاري‪.‬‬

‫‪ )1۳‬دسو ي ست ت ار شو هز هک‬ ‫ې موقاې ا ارې يک هاره‬

‫‪ )۱‬دسو يست پرتک دابل حلومت پردړی پ‪.‬‬ ‫ې دز‬

‫‪۳۳‬‬
 ‫ملارپملاونتتتو تتتم هادستتتاا بانتتتدې فشتتتار راپیی پ هتتتز‬
‫ماا تتدینو يتتک ختتوا پرتتتک شتتپ دستتا معرفتتې دتتړی شتتې‪ .‬هتتک‬
‫حلومت دز ببرک دارمل طرفدارانو ا دوښښ دويو هز‬
‫یوې ه ز س سز يک الرې ب ا ببرک دارمل قدرت تک پرسوي‪،‬‬
‫مار ا س سک اسز نادامک شوه هز نک ببترک دارمتل قتدرت‬
‫تک پرست د اپ نتک ډادارنا تب هتک قتدرت دتز هتاتز شتو‪ .‬هتک ې‬
‫پخت دز اسز اپا ې تم خپترې شتوې هتز ډاداتر نا تب اهلل‬
‫تتتد ظتتتا ر شتتتاه تتتتک‬ ‫ت تتتار ی هتتتز قتتتدرت هختتتوانې هاهتتتا م‬
‫پسپاري‪.‬‬

‫ې دار سره جما ي تنظ ونو مخايفت پدړ اپ ظا ر شاه م‬

‫لتې‬ ‫ا طرحک پنک منلک‪ .‬دک هک رښا ا سره ا طرحک غتک پختت‬
‫پمره تبتا ۍ اپ مشتل تو ستره‬ ‫شوی پای نو افغانساا بک‬
‫نک پای مخامخ‪.‬‬

‫تتتتم ې هتتتتایلز تتتتتک رستتت ديې پ‪ ،‬هتتتتز‬ ‫امریلتتتتا اپ هادستتتتاا‬

‫يتتتک الرې ډاداتتتر نا تتتب‬ ‫ماا تتتدین نشتتتې دتتتوالی جنت ت‬
‫حلومت خام دړي بللز یتات دوښتښ یتز اپ هتز هتک اختل‬

‫‪۳۶‬‬
‫پی تتر متنت اختا ف راپيتې‪ .‬هتز ب ختره ا اخا فونتک‬ ‫دز‬
‫ې مرحلز تک پرس دل هز ډادار نا ب اهلل مابور شتو هتز‬
‫راډیو يک الرې خپلک اساعفا پیانتدې دتړي هتک ې يړدتز ډاداتر‬
‫نا ب اهلل تک اس اق توخې يک خوا احوال رارس ي هتز ټتول‬
‫غک دور هک ش ول م ا ره شتوي ي بلتک الر نشتاک‬ ‫ځایونک‬
‫وایې م دا هک يور ت ښاز حردت دتوي ماتر‬ ‫پی پایه‬
‫اجتا ه نتک‬ ‫پسام مل شتز يتک ختوا پرتت‬ ‫هک الر دز پرتک‬
‫پردول د ي اپ ناهار ملارپ ملاونتو فاتر تتک هنتاه پیي بتل‬
‫رپایت اسز ی هز دلتک ستويز هرپستک نادامتک شتوه‪ ،‬بنت ن‬
‫سوا ناڅاهک دابل تک سفر پدړ اپ غوښال یز هز ډادار نا ب‬
‫اهلل يک دابل څخک پباستې ډاداتر نا تب جنترال ظ تې څختک‬
‫تومې قومانتدا پ شتپز‬ ‫هز ا پختت دابتل ګتارن زپ‬
‫نوم تتر الستک دتوي ج متوري ریاستت څختک تتر توایې م تدا‬
‫م پرسره ملاری پ‪ ،‬يتک شتپ پ هوستاو څختک‬ ‫هورې بن ن سوا‬
‫وایې ډګر پرپساز هوستاک هتز ا بتک مل شتک هتک‬ ‫ت ر شو‪،‬‬

‫‪۳۷‬‬
‫دز په را پګرځول شو‪ ،‬ناهار ملارپ ملاو فاتر تتک راغتی اپ‬
‫هناه یز پاخ ساک‪.‬‬

‫ډاداتتتر نا تتتب رژیتتتم هتتتک ستتتقو دتتتز ببتتترک دارمتتتل‪،‬‬

‫فریدمز ک‪ ،‬نام ايدین داپیانې اپ نورپ ببرک هلتو هره تانو‬
‫هوره الس ريو ‪.‬‬

‫پی اح تتد شتتاه مستتعو ستتره هتتک جبتتل ايستترا دتتز معا تتده‬
‫الس ي ک دړې په هز جنرال پسام اپ جنرال متومن یتز تم‬
‫دا المل پهز ډادار نا ب ستقو‬ ‫ځا ملاري دړي پ‪،‬‬
‫نتتتک پرپست تاک هتتتک دابتتتل دتتتز يتتتومړی پاک جنتتترال ظ تتتې اپ‬
‫بدايرش د پسام تک هک الس دز پرغی‪.‬‬

‫نوا شتریف هتک مشترۍ هتک ه ښتور‬ ‫دا شا جما ي مشرا‬

‫دتز راټتول شتوي پپ اپ ف صتلک استز پشتوه‪ ،‬هتز تتبغت اهلل‬
‫پپم اشتاويک هتتاره ریت س ج متتور د ت ي اپ یتتو‬ ‫ماتد ي بتتک‬
‫بوري حلومت بک جویپي‪ ،‬تر په م اشو پرپستاک بتک استاا‬
‫ریو م اشاو يک هاره ج متور ریت س هتک‬ ‫بر ا ايدین ربانې‬
‫توګک ټادل د ي‪.‬‬

‫‪۳۳‬‬
‫تدف‬ ‫هک غک مسخره ډپيک هریلړې سره امریلا اپ هادساا‬
‫داستتز‬ ‫اپ هتتز ا تنظ ونتتک هتتک خپلتتو دتتز پجناتتوي هتتز‬
‫پشول اپ افغانساا هک ره برخک دز تبا ۍ دندې تک پي د‪.‬‬

‫هک پخت دز هز قتدرت‬ ‫بغت اهلل ماد ي رات‬ ‫دابل تک‬

‫هره انو هک الس دز پ‪ ،‬هره انو نک غوښال هز یو منظم‬
‫يک مخز قدرت ماا دینو تک تستل م دتړي‪ ،‬بللتز هتک یتوه‬ ‫ه‬
‫مخاصره غونېه دز جنرال ظ تې هتک تلویزیتو راښتلاره اپ‬
‫هک یوه خاص اندا یز پپیلد ا ی مون قدرت ماا تدینو تتک‬
‫تسل م دړ‪.‬‬

‫تتتر ې پختتت هتتورې خلق تتانو نتتک غوښتتال هتتز قتتدرت نظتتار‬
‫شورا‪ ،‬پسام اپ جنرال ظ ې تک تسل م دړي‪ ،‬غتوی اخلتک‬
‫پ ارت اپ نور ټتول ق عتات حتزب است مې تتک تستل م دتړل‪ .‬يتک‬
‫دې پرځز نک هک دابل دز اخا ف را څرګندشتول ‪ ،‬حتزب‬
‫پنښتتت‪ .‬هتتز نا اتتک یتتز افغانستتاا هتتک‬ ‫اپ ج ع تتت جنتت‬
‫تبا ۍ اپ بربا ۍ ت امک شوه‪.‬‬

‫‪۳۱‬‬
‫هک های دز خپلتز خبترې استز راغبتر ګتوم‪ ،‬هتز اناریتزا هتک‬
‫نويس ک ه ړې دز اپ رپستا هتک شتل ک ه تړۍ افغانستاا هتک‬
‫پی ریتت افغتا ماا تد پيتس هتک‬ ‫ن ويو بریايې نک شول‪.‬‬
‫پیاندې یو ډپل پ‪ ،‬هز يوسانلو بک رپ مرپ هام پرتتک شتوی‬
‫پي‪.‬‬

‫‪۶۵‬‬
 ‫ماخبپنک‬
‫‪-1‬افغانستتاا ټويتتو تتتک یتتو رس اپ ا مویښتتت ‪ .‬غ‪،‬ف‪ .‬ا ظتتم‪ 1۱۳2‬م‬
‫دال‬

‫د غبار‪ 1۸4۶ ،‬دال‪.‬‬ ‫ر مس ر تاریخ‪ ،‬م ر غ م م‬ ‫‪ -2‬افغانساا‬

‫‪ -۸‬افغانستتاا هتتک نويست ک ه تتړۍ دتتز‪ .‬ست د قاستتم رښتتا ا‪ 1۸41،‬ل‬

‫دال‪.‬‬

‫‪ -4‬شاه شاال اپ ببرک تاریخ هک تلک دز‪ .‬حب تب اهلل رف تآ‪ 1۸۶4،‬ل‬
‫دال‪.‬‬

‫‪ -۳‬ت ل ل پاقعات س اسې افغانساا ‪ 1۱۶۶ -1۱1۶‬م‪).‬‬

‫د مبار ‪ ،‬طبآ پم ‪ 1۸۷۷ ،‬ل دال‪.‬‬ ‫بداي‬

‫‪ -۶‬ژپندې ختاطرې هتک ت ترپ نمتو يست زپ دتز ‪ ،‬افغانستاا تتاریخ‪،‬‬

‫ډاداتتر بتتدايعلې ارغنتتداپي‪ .‬بې‪،‬بې‪،‬ستتې‪ .‬هښتتاو څاناتتک ‪1۱۱۷‬‬
‫دال‪.‬‬

‫‪۶1‬‬
 ‫مننه او کور وداني‬

‫ک‬ ‫د ېوکواد لکاو او فرېنل کاو ت‬ ‫د افغانستان ملي تحريک‬

‫ښاغلي (حاجي وح داهلل ول زي) څ ه د زړه له تله مننه ککوي ېک‬
‫وياړي ې د علمي‬ ‫د دې اثر ېاپ ته ي اوږه ورکړه‪ .‬ملي تحري‬
‫اثارو د ېکاپ لکړي يک ل کې ککړې ده‪ .‬دا لکړي مکه دوام لکري‪ .‬مکوږ لکه‬
‫ټولو درنو ېووادوالو څ ه له خورا درنښ ې له کوو ې له خ ې‬
‫معنوي او مادي وس د کتامونو د ېاپ دا لړي ال لس وغځوي‪.‬‬

‫يو ځې م ا ددې اثر له ل کواو او ېالوونکي څ ه د زړه له تله مننه‬

‫کوو ې ددې اثر د ل کلو او ېالولو جوګه توو‪.‬‬

‫له فرېنلي م نه‬

‫د افغانستان ملي تحري‬