Professional Documents
Culture Documents
NOORmohammad - Aminipages Online 162
NOORmohammad - Aminipages Online 162
له بهرنيو هيوادونو په زور د را اېستونکو کډوالو کمېسيون غونډه وکړه ورځپاڼه
د رياســت الــوزراء د اداري مرســتيال مولــوي عبدالســام حنفــي پــه مــري لــه بهرنيــو هېوادونــو څخــه پــه اجبــاري توګــه د
را اېســتونکو کډوالــو ســتونزو تــه د رســېدو عــايل کمېســيون وړمــه ورځ غونــډه وکــړه .پــه دې غونــډه کــې د بېالبېلــو کميټــو
د فعاليتونــو ســاحه تعيــن او هــرې کمېټــې تــه دنــده وســپارل شــوه؛ تــر څــو خپلــې اړونــدې چــارې ژر تــر ژره تنظيــم کــړي
او پــه خپلــو دنــدو پيــل وکــړي .دغــه راز پــه غونــډه کــې لــه را ســتنېدونکو کډوالــو رسه د اســامي امــارت د امکاناتــو پــه
محــدوده کــې د مرســتو برابرولــو او يــو لــړ نــورو موضوعاتــو پــه اړه الزم تصميمونــه ونيــول شــول.د يادونــې وړ ده ،چــې
د يــاد کمېســيون اړونــد د اطالعاتــو او عامــه پوهــاوي کمېټــې هــم د اطالعاتــو او فرهنــګ وزارت د رسپرســت پــه مــرۍ
غونــډه کــړې.
دوشنبه دربيعالثاني 1۵مه 1445قکال lد لړم ۸مه ۱۴۰۲لکال lداکتوبر ۳۰مه2023مکال lخصوصيګڼه ۱۶۲مه lپرلهپسېګڼه ۲۵۲مه ،اتمهدوره د تاسیس کال 1328لمریز مؤسس :عبدالرووف بېنوا
يش او په خپــل هيواد کې په اجباري توګه د را ايســتونکو عايل کمېســيون جــوړ کړی نړيوالو بنســټونو په خربپاڼو له کله چې پاکستان په زور د
عزت ژونــد وکړي.بله خوا، کډوالو ســتونزو ته د رسيدو دی (( .د کډوالو لپاره بشــپړ او خواخوږۍ ستونزه نه حل افغان کډوالو د اېستلو رضب
له پاکستانه د افغان کډوالو په عــايل کمېســيون وړمه ورځ چمتوالی شته .د کډوالو لپاره کېــږي او بايد پر پاکســتان االجل ټاکلی ،اندېښنې دا دی
زور د ايســتلو د رضب االجل لومړنۍ غونډه وکړه .په دې د امرياملؤمنــن د يو حکم له فشــار راوړي؛ ترڅو له افغان چې د ژمي موسم په را رسېدو له عربي متحدو اماراتو مننه
په پای ته رســيدلو په وخت غونډه کې د بېــا بېلو کمېټو مخې يو ځانګړي کمېســيون کډوالــو رسه له بد چلن څخه رسه ښــايي دغــه کــډوال له
کې د ســولې د نوبــل جايزې د فعاليتونــو ســاحه تعيني او جوړ شــوی ،چــې ۱۲کمېتې الس په رس يش. بېالبېلو اقتصادي او روغتيايي چې افغان سفارت يې اسالمي
ګټونکې ماللې يوســفزۍ هم هره کميټه موظفه شــوې ،تر او داراالنشاء لري .د رياست د نړيوالــو اړيکــو کارپوه ستونزو رسه مخ يش.
پر ټوېټــر د کډوالو د جربي څو خپلې اړونــدې چارې په الــوزراء اداري مرســتيال وايــي (( :موږ نه شــو کولی په کــور د ننــه او بهرکې پر امارت ته وسپاره
ايســتلو په اړه د پاکســتان پر پاکســتاين چاواکو غږ شوی،
چې په خپلــه پرېکړه له رسه د نړيوالــو حقوقو يوشــمېر کار پوهان او ســيايس
پرېکړه نيوکــه کړې او وييل
يې دي ،چــې (( زه د ملګرو
غور وکړي او افغان کډوالو ته شــنونکي وايــي ،چې د ځينــو هيوادونــو له لوري
دې نور وخت هم ورکړي .په
ملتونــو د کارپوهانــو غــږ رسپرســت حکومت ته د افغانســتان د ســفارتونو
دې لــړ کې د ملګرو ملتونو د
بدرګه کوم او د پاکســتان له سپارل د اســامي امارت د رسميت پېژندنې په معنی
برشي حقونو سرتې کمېشرنۍ
حکومته غواړم چې د ډلهييز
د پاکســتان پر حکومت غږ دي .رسپرست حکومت ته د افغانستان د سفارتونو
اخراج پر عجوالنه سياســت
کړی ،چــې د برشي حقونو د د ســپارلو په لړکې تازه عريب متحدو اماراتو په دغه
له رسه غور وکړي)).
نقــض د مخنيوي لپاره مخکې
که څه هم پورتــه مو يادونه هيواد کې افغان سفارت د افغانستان د اسالمي امارت
لــه دې چــې ناوختــه يش ،د
وکړه چې ملګــرو ملتونو ،د افغان کډوالو په زور اېســتل نوي ګامرل شوي سفري ته سپارلی دی.
بښنې نړيوال سازمان او نورو ودروي .يادې کمېشــرۍ يوه د نړيوالــو حقوقو کارپوهانو رســنيو ته وييل ،چې
ادارو له پاکســتاين حکومته خربپاڼه کــې وييل :د ناقانونه
غوښتي ،چې پر خپله پرېکړه
رسپرســت حکومت ته د ځينــو هيوادونو له لوري
کډوالــو د اېســتلو پــه اړه د
له رسه غور وکړي ،د ملګرو پاکســتان دغــه پرېکــړه به د افغانستان د سفارتونو ســپارل او په افغانستان کې
ملتو د رسمنيش مرستيال وياند عاجله توګه تنظيم او په خپلو عبدالســام حنفي يې مرشي چې لــه نورو د دې غوښــتنه ميليونونه افغان کډوال سخت د يــادو هيوادونو د ســفريانو منل د اســامي امارت
فرحان حق وييل ،هېڅ هېواد دندو پيل وکړي. کوي .دوی هڅه کوي چې پر وکړو چــې د افغانانو لپاره د زيامنن کــړي .د خربپاڼې يوه
د رســميت پېژندنې ښــکارندويي کوي ،د دوی په
دا حــق نه لري چې کډوال په دغه راز په غونــډه کې له را وخت د کډوالو ســتونزو ته ژوند رشايط برابر کړي .موږ برخــه (( په پاکســتان کې له
ســتنيدونکو کډوالــو رسه د رسېدنه وکړي)). بايد پر خپل حکومت باندې دوو ميليونو زيات بې اسنادو
وينــا د هيوادونو له لوري يو هيــواد په بېال بېلو بڼو
زور له خپلې خاورې وبايس.
د ملګــرو ملتــو د رسمنــي اســامي امارت د امکاناتو په مجاهد زياتوي :دا کمېسيون غږ وکړو ،چې د خپلو خلکو افغانــان ژوند کــوي ،چې لږ په رســميت پېژندل کېږي .ځينــې هيوادونه يې په
مرســتيال ويانــد فرحان حق محدوده کې د مرستو برابرولو چــې د رياســت الــوزراء د لپــاره ،د کډوالــو لپــاره دننه تر لــږه ۶۰۰زره يې د ۲۰۲۱م مســتقيم او د خربپاڼو په خپرولــو پېژين ،خو ځينې
وييل ،چې د پاکستان دا هڅه او يو لــړ نــورو موضوعاتو اداري مرســتيال مولــوي په افغانســتان کې د يو نسبي کال په اګســت مياشت کې د
نــور يې بيا پــه ضمني او حکمي توګه په رســميت
په اړه اړيــن تصميمونه نيول عبدالســام حنفي په مرشۍ باعزتــه ژونــد زمينــه برابره اســامي امارت لــه واکمنۍ
ســتايي ،چې افغانانــو ته يې
شوي. جوړ شــوی ۳۱نور لوړپوړي کړي)). وروســته له افغانســتانه وتيل پېــژين .د نړيوالو حقوقو ځينې نــور کارپوهان بيا
پناه ورکړې ده ،خو ده ټينګار
کړی ،چې هېڅ کډوال بايد په
د اســامي امارت وياند ذبيح چارواکي يــې غړي دي ،چې ،خــو د اســامي امــارت دي .مــوږ د پاکســتان له دې په دې باور دي چې د هيوادونو له خوا د رسپرســت
الله مجاهد وايي ،حکومت د خپلــو امکاناتوته پــه کتو به چارواکي وايي ،له پاکستانه د پرېکــړې ډېر اندېښــمن يو
زور و نه ايستل يش. حکومت د ســفريانو منل به د دواړو لوريو اړيکې
چمتو شوې تګالرې له مخې د لومړنيــو خدمتونو وړاندې ټولو راستنېدنکو کډوالو لپاره ،چې پــان لــري د نومرب له
نوموړي زياتــه کړې ،چې د
د ســوداګرو او صنعتکارانو کولو کې برخه ولري. ځانګړي پالنونه او چمتوايل لومړۍ وروسته له خپل هيواد پيــاوړې او پراخې کــړي ،چــې دا د دوه اړخيزو
کډوالو په چارو کې د ملګرو
لپاره ځانګړې آســانتياوې په د ياد کمېسيون لپاره يوه اداره لري. ه بهرين ناقانونه اتباع وبايس. اړيکــو لپاره غــوره الره ده او د اســامي امارت په
ملتــو عايل کمېشــرۍ په دې پام کې نيولې دي. او ۱۲کمېټې منظورې شــوې د اســامي امــارت ويانــد د سيايس چارو شــنونکي په ګټه متامېدای يش .د اســامي امــارت د وياند ذبيح
برخــه کــې خپلې اندېښــنې نومــوړی زياتــوي :دوی د ،چې له موجودو امکاناتو په ذبيحاللــه مجاهــد وايــي :د دې بــاور دي چې پاکســتان
لــه پاکســتاين چارواکو رسه هغــو هيوادوالو لپــاره چې د
اللــه مجاهد له قوله :دا مهال اســامي امارت په 17
ګټې اخيستو د راستنېدونکو خپل مرشتابــه په حکم يې له ډېــری وخــت په يــاد هيواد
رشيکــې کــړې دي ،خو د ځينو اندېښــنو له کبله نورو افغانانو د درملنې ،تشــخيص پاکســتان او نورو هيوادونو کې مېشــت افغــان کډوال له بېالبېلو متوسطو او ځواکمنو هيوادونو کې سفريان
پاکستان حکومت وايي چې هيوادونو ته تليل ،ډاډ ورکوي او لېږد او د اســتوګنې لپاره د څخــه د رااېســتل کېدونکو افغان حکومت رسه د سيايس او استازي لري او د بهرنيو چارو وزارت هڅه کوي
د غري قانوين کډوالو د ايستلو ،چې بېله کومې اندېښنې او زمينې برابرولو دنده لري. افغــان کډوالــو وضعيت ته ستونزو ښکار کړي .د دوی په
،چې له يوشمري هيوادونو رسه د تعامل له الرې خپلې
له پرېکړې نه تېرېږي. وېرې خپل هيواد ته راســتانه له بهرنيــو هيوادونو څخه په د ال ښــې رســېدنې لپــاره يو خربه د ملګرو ملتونو او نورو
اړيکې پراخې او غښــتلې کړي ترڅو د افغانســتان
د کاسا ۱۰۰۰پروژې اهميت اسالمي امارت خپل ســفريان هغوی ته وروپېژين او
همدارنګه د هغوی له لوري نوي ټاکل شوي سفريان
ناصـــرخان شېـــرزی اســامي امارت ته را معريف او ومنل يش ،چې په دې
م کال پورې بشــپړه يش ،خو په سيمه او څلورو هيوادونو دننه د اوبو او انرژۍ وزارت السليک شوی دی. کاســا زر د برښــنا او انرژۍ برخه کې د اســامي امارت هڅې د ســتايلو وړ دي
د ســيايس تحوالتو په راتګ کــې د غربت مخه ونيول يش او افغــان برښــنا رشکــت له د يــاد تــړون لــه مخــې، يــوه لويه پــروژه ده ،چې په
او لرې نــه ده ،چې ډېر ژر به د نړۍ زيات شــمېر
رسه د دې پــروژې چــارې په او لــه پلې کېدو وروســته به لــوري پــر مــخ وړل کېږي، قرغزســتان او تاجکستان به بشپړېدو رسه يې د قرغزستان
د زرهاوو دنــدو د پيدا کېدو کــوالي يش په ســيمه کې د د ۱۳۰۰کيلومــره د انــرژۍ او تاجکســتان لــه اړتيا ډېره هيوادونه تشــويق يش ترڅو افغــان حکومت رسه
ټپه والړې دي.افغان چارواکي
المل يش .د ســيمې اقتصادي اقتصادي پرمختګ ،ســيايس د انتقــال ليکــې پرمټ ۳۰۰ برښنا افغانستان او پاکستان ته خپل روابط پياوړي کړي او د ســفارتو په ســپارلو
وايي ،چې د ســيمې هيوادونو
چارې بــه ورځ تر بلې مخ په ټيــکاو او د افغانســتان لپاره مېګاواټه برښنا افغانستان ته رسول کېږي .د کاسا زر پروژه
رسه يې پــه دې اړه مشــورې ښو کېدو يش او غربت به له د نړيــوال باور زمينــه برابره او ۱۰۰۰مېګاواټه پاکستان ته له منځنۍ آســيا د شــېرخان او د افغان ســفريانو په منلــو رسه تجاريت اړيکې او
دوام لــري او له نړيوال بانک منځه يويس. کړي .پاکســتان چې د ګرمۍ ولېــږدوي .د دې پروژې ټول بنــدر لــه الرې د افغانســتان راشــه درشه ولري او د افغانســتان د اسالمي امارت
رسه يې د کاســا زر پروژې د تر دې مهاله د کاسا زر پروژې په موســم کې د برښــنا د نه لګښــت په تېر کــې نړيوال شــال ته ننوځي او د کندز،
رســميت پېژندنې ته الره هــواره کړي ،چې تازه په
پاتې کارونــو د عميل کولو په د رغونې چارې په قرغزستان شــتون له جدي ستونزې رسه بانک ،امريکا ،انګلســتان، بغالن ،پنجشېر ،کاپيسا ،کابل
کې ۹۷سلنه ،تاجکستان کې الس او ګرېــوان وي ،له دې د اروپــا د پانګونې بانک او ،لغامن او ننګرهار له الرې پر عريب متحدو اماراتو کې يې د افغان ســفارت سپارل
اړه د همکارۍ هوکړه کړې ،
۷۰سلنه ،افغانســتان کې ۳۰ الرې به وکــوالی يش خپله د اســامي پرمختيايــي بانک تورخم پښــتونخوا ته اوړي. نوي ګامرل شوي سفري ته د رسميت پېژندنې جرئت
چې په بشپړېدو رسه به يې هر
سلنه او په پاکســتان کې ۵۰ اړتيا وړ برښــنا ترالسه کړي. منلی و. د دې پــروژې هوکړه ليک د
کال ۶۵ميليونــه ډالره عوايد څرګندوي او انګېزه يې نورو هيوادونو ته هم ښــه
سلنه تررسه شوي. اټــکل کېــږي ،چــې د دې د برښــنا د لېــږد ســرې ميل ۲۰۲۰م کال په پای کې د يادو
افغانستان ته رايش. مته وه ،چې دا پروژه تر ۲۰۲۳ پروژې په پلــې کېدو رسه به پروژې چارې چــې د هيواد څلــور واړو هيوادونو ترمنځ بېلګه کېدلی يش.
دوشنبه دربيعالثاني 1۵مه 1445قکال lد لړم ۸مه ۱۴۰۲لکال lداکتوبر ۳۰مه2023مکال lخصوصيګڼه ۱۶۲مه lپرلهپسېګڼه ۲۵۲مه ،اتمهدوره
هيواد
آبخیزیهای دریای آمو در د هرات زلزله ځپلي سرپناه غواړي
ولسوالی شورتيپه ژمۍ نږدې دي)).په همدې حال ته اړتيا لرو .له اســامي امارت دي (( .موږ رسپناه ته اړتيا لرو، په هرات کې زلزله ځپلې کورنۍ
ولســوالی شــورتپه را در مناطق آمو یک منبع خوب آب زراعتی تخریب ســواحل دریای آمو در کې د هــرات زلزلــه ځپلو ته د څخه غوښــتنه لرو چــې زموږ ۱۸کورنۍ يو ،خــو ۱۵خېمې وايي ،چې ژمی رانږدې شــوی،
مختلــف این ولســوالی تخریب برای کشور های همسایه است، ولسوالی شورتپه والیت بلخ مردم مرستې رســونې کميسيون وايي: وضعيت ته رسېدنه وکړي)). لرو. هوا هم ســړه شــوې او دوی له
کرده است. امــا در افغانســتان و بهخصوص را با مشــکالت فــراوان روبهرو زلزله ځپلو خلکو ته د رسپناوو يو بــل زلزله ځپلــی محمد عمر زلزلــې ډېر خرايب کــړي ،کور ګڼو ستونزو رسه مخ دي .هغوی
ولســوالی شــورتپه یکــی از در ســواحل این دریا ،آبخیزیها کرده است .شامری از باشندگان جوړول پيل شوي او د وخت په
محرومترین ولسوالی والیت بلخ به یک مشــکل کالن تبدیل شده این مناطــق میگویند که دریای تېريــدو رسه به ټولو ســيمو کې
است که در 170کیلومرتی شهر است. آمو برای کشــور های همســایه زلزله ځپلــو تــه کورونه جوړ
مزاررشیف؛ مرکــز والیت بلخ (( تخریبات ســواحل دریای آمو یــک منبــع خــوب آب زراعتی يش.د دې کمېســيون مرش محمد
موقعیت دارد. زیاد اســت و همه ساله مساجد، اســت ،اما در افغانستان همواره بشــېر حليمي وايي (( :د خلکو
حمیداللــه ،دیگــر باشــنده این کلینیکهــا ،مکاتــب ،رسکها بــرای مردم مشــکل زا اســت. او مرستندويو بهرنيو بنسټونو له
ولسوالی میگوید ،که آب دریای و حتــی قریهها را میبــرد و ما مســئولني اما میگویند که برای
خوا مرســتې د رسپناه په بر خه
آمو نه تنهــا زمینهای زراعتی را خواهــان توجــه بيشــر امارت جلوگیــری از تخریب ســواحل
کې شــوې ،چې په ځينو سيمو
ایــن دریا در بعضــی مناطق کار
کــې کار جريان لــري او ټولې
جریــان دارد و تــاش میشــود
مرســتې به د رسپناوو په برخه
متام بخشهای ســواحل این دریا
کې مرصف يش)).په هرات کې
تحکیم کاری شود.
زلزله ځپيل کورنۍ په داسې حال چــې زلزلې يې ټــول کور وران او رسپنــاه نــه لــرو ،ژمی هم له دولت او مرستندويو بنسټونو
باشــندگان ولسوالی شــورتپه در
والیت بلــخ خواهان تحکیامت کــې د رسپناوو غوښــتنه کوي کړی وايي :دولت مخکې له دې راغي)).د ګلران ولسوالۍ يو بل څخــه د رسپنــاه او کورونو په
سواحل دریای آمو در مربوطات ،چې د درېو اوونيــو په تېرېدو چې ژمي رايش ،خلکو ته دې د زلزله ځپيل عبدالشکور وايي :د جوړولو کې د مرســتې غوښتنه
این ولسوالی شده و میگویند ،که رسه الهــم دوی ته د رسپناوو په رسپناه جوړولو په برخه کې ژر رسپناوو نشــت او ســړې هوا د کــوي.د هــرات د زنــده جــان
همه ساله آب دریای آمو زمینهای برخه کې مرســته نده شــوې او اقدام وکړي. دې سيمې ماشــومان او ښځې په ولسوالۍ يو تن زلزله ځپلی سيد
تخریب کــرده ،بلکه رسک این اسالمی در این رابطه هستیم)). زراعتی آنها را تخریب میکند. ډېري کورنــۍ د خيمو د کموايل (( مــوږ کمپلــې او خوراکــي ناروغيو اخته کړي دي(( .زموږ احمد وايــي :په دې ســيمه کې
ولسوالی را نیز از بین برده است. بهگفتــۀ ســید محمــد ،اکنــون ســیدمحمد ،یکی از باشــندگان له کبله څو کورنۍ په يوه خيمه توکي نه غواړو .موږ غواړو چې کورونه په بشپړ ډول د زلزلې له خلک د خېمو او رسپناه نشــت
((خواست ما از امارت ص۵ تخریبــات جریــان دارد و جاده این ولسوالی میگویدکه ،دریای کې ژوند کوي .صنم ژوند او کور راتــه جوړ کړي، کبله خراب شوي او اوس رسپناه له سختو کړاوونو رسه مخ کړي
دامنکلتوريماښاممېله
هغه مېرمن چې نورو ته يې هم کار پيدا کړی کېدو سبب هم ګرځي. د خوســت په تڼيو ولســوالۍ
اوڅار بابــرزي امــن کلتوري کې د ((امن کلتوري ماښــام))
کړو. (( مــوږ غــواړو چــې زمــوږ وکړو)). رسپرســتان ونه لــري او له دې د کندهار ښــار په يوه څنډه کې ماښــام ته له ننګرهار راغيل او په نامــه د کلتوري ارزښــتونو
الرې وکوالی يش خپل د کورنۍ يوې مېرمنې په خپل کور کې د وايي :د اديب او کلتوري ناســتو د ســاتلو په هدف د مشــاعرې
(( مــوږ داســامي امــارت له کارونــه ايلــه او راته پراخ يش هغــه بــې رسپرســتې او لــه
په تررسه کېدو رسه کلتوري او ترڅنګ د خوســت د دوديزو
مرشاتــو غواړو ،چې د ښــځينه کورنۍ مــو ډوډۍ غــواړي او اقتصادي ستونزو رسه مخ ښځې ژوند مخ ته بوزي. ښــځو لپاره د خياطۍ کارځای
اديب مســايل نورو واليتونو ته اليس صنايعو او کلتوري خوړو
وو پر مــخ د زده کړو دروازي د ښــځو لپاره بايد يو ځانګړي چي دلته د کار لپاره راځي هم د دې غوښــتنه وکــړه چــې د فعال کړی ،چــې اوس مهال له
انتقالېږي: وليس ميله تررسه شوه.
خاليص کــړي او د ښــځو لپاره مارکېټ جــوړيش ،تر څو موږ ښــځو لپاره د ځانګړي مارکېټ مســئولينو له لوري دې د ښځو ډېر لرې ځايه ښځې ورته راځي
(( لکــه څنګــه چــې موږ او د امــن کلتوري ماښــام مېلې ته
ځانګړي مارکېــټ جوړکړي، خپل کارونه هلته مخته بوزو)). غوښتنه کوي او وايي :مجبورې د کاروبار ځانګړي بازار جوړ او دلتــه د خياطــۍ ترڅنــګ
تاســې نــوم ورکــړی دی امن راغــي ځوانان وايــي :غواړي
چــې مــوږ خپــل کار او زده د خياطۍ پــه دغه کارځای کې دي چې د کورنۍ د ســاتني لپاره يش ،تر څو بې روزګاره مېرمنو داليس صنايعو په برخه کې کار
کلتــوري ماښــام ،پــه دې کې چــې لــه دې ډول راټوليدنو د
کړو ته د اســامي ارزښتونو په هغه نجونې هــم کار کوي چې کار وکړي. ته د کار زمينه برابره يش. کوي.
موږ او تاسو د يو او بل واليت خوست کلتوري مسايل ژوندي
چوکاټ دوام ورکړو)). مخکې ښــوونځي ته تللې ،خو منــوره چې پــه يــاد کار ځای (( دا د هغــو ښــځو لپاره چې دا کار ځای د يوې بې رسپرسته کلتــور په خاصه توګه تاســې، وسايت او نوي نسل ته يې انتقال
کــه څــه هــم اوس مهــال زده کــړي يــي نيمګــړې پاتې کې د خياطۍ پــه کار مرصوفه دکور رسپرســتي يې ور پهغاړه کونډې مېرمنې دی ،چې غواړي چې کــوم تيــاري نيــويل دي، کړي.
دافغانستان په ډېرو واليتونوکې ســوي.فريده چې د خياطۍ په ده وايــي :موږ ښــځو ته دې د ده ،دکار زمينه بــه ورته برابره د خپل اقتصــاد ترڅنګ د نورو د خوســت او پکتيــا د ســيمې د امــن کلتــوري ماښــام يو تن
ښځې په خپلواک ډول اقتصادي دغــه کارځای کې زده کوونکې رشيعت په چــوکاټ کې د کار کــړو او غواړو خپــل کاروبار بې رسپرســتو ښــځو اقتصاد ته مشــهور خــواړه ډنډکــي دغه جوړوونکــي عثــان حيــدر
فعاليتونــه تــررسه کــوي ،خو ده وايــي :د ښــځو د مارکېــټ اجازه راکړله يش ،ترڅو موږ د ته وده ورکړو .زموږ غوښــتنه هم وده ورکړي. کلتور هــم نــورو واليتونو ته وويــل :دغــه ماښــام يــې د
پــه کندهار کــې بيا دښــځو د ترڅنــګ دي د نجونو پر مخ د خپلو اوالدونو لپــاره يوه ګوله داده چې موږ ته يو داسې ځای د دې کار ځــای مســئوله رابعه غځيږي)). پخوانيو کلتوري ارزښــتونو د
زده کــړي دروازي هم خاليص ډوډۍ پيــدا کړو او خپل کورين جوړکړي چې هلته يوازې ښځه وايي :دا ځای يې د هغو مېرمنو د خوست اوســيدونکي محمد ســاتلو او بيا ژوندي کولو لپاره
کار اړوند فعاليتونــه کم رنګه
کړي ،تر څــو خپل ژوند جوړ ژوند مخته پرې بوزو. وي خپل کاراو خريد اوفروش لپاره جوړ کــړی چې د کورنۍ شــاه دغه ډول ناســتې د ادب د جوړ کړي او دغه راز شاعران
دي.بخت محمد ريحان
غوړيــدو او د پخواين کلتور په او ليکــواالن هم پــه کې اديب
بهرنيلنډخبرونه
اسالمي امارت :
په ۱۷هيوادونو کې
د نړۍ بېالبېلو هيوادونو کې د فلســطين
دېپلوماتيک حضور لرو په مالتړ الريونونو زور اخيســتی
ولسمشر اردوغان:
د افغانســتان اســامي امــارت ويــي،
وحشــيانه جنايتونه وغندل .د د فلســطني بريغونــه او اليس مختلفو مليتونو د فلســطينيانو د نــړۍ په بېالبېلــو هېوادونو
لکــه څنګه چې آذربايجان او لېبيا کې چــې اوس لــه افغانســتانه بهــر پــه
فلســطني مالتړو په لندن کې د ليکونه چې د فلسطني د ازادۍ مالتړو د لنــدن په واټونو کې کې د الريونونــو ګډونوالو په
ســفارتونو کــې د اســامي امــارت
وجنګېدو غزه کې هم جنګېدلی شــو پراخو مظاهرو په ترڅ کې په
څــه بانــدې ۱۷شــارژدافريان حضــور
غزه کــې د سمدســتي اوربند،
غزه کې د صهيونيسټانو له خوا دغې ســيمې ته د برشي مرستو
د نســل وژنــې مســئول دي .آيــا د ترکيــې ولســمرش «رجــب طيــب لــري .د اســامي امــارت ويانــد
د لېږلو او د فلســطني د بشپړې
لويديــځ هيوادونــه بيــا صليبــي اردوغــان» تېــره شــپه د ترکيــې ښــاغلی ذبيــح اللــه مجاهــد وايــي، د فلســطينيانو د نســل وژنې د
آزادۍ غوښتنه وکړه .د فلسطني
جنګونــه غــواړي؟ده وويــل :کــه پالزمېنــه «انقــره» کــې يــو ســر چــې د تېــر حکومــت د ســفريانو بنديدو غوښتنه وکړه.
د مالتــړ او د غزې له مظلومو
چــرې لويديــځ هيوادونــه کومــه ولــي الريــون تــه د خــرو پــر
ترڅنــګ ،يــو شــمري هيوادونــو تــه د ايران د پريس ټي وي د راپور خلکــو رسه د پيوســتون او
داســې هڅــه وکــړي نــو پــه يــاد مهــال ارسائيلــو تــه خــرداری
ولــرئ چــې مــوږ ال ژونــدي يــو او ورکــړ ،لکــه څنګــه چــې
د اســامي امــارت شــارژدافېران هــم له مخــې د بوســنيا هرزګوينا دفــاع د اعالن په مناســبت د
لکــه څنګــه مــو چــې پــر لېبيــا او آذربايجــان او لېبيــا کــې وجنګېدو معــريف شــوي دي .بلــه خــوا ،يــو د موسرت ښــار يو زيات شمېر لندن په ګــډون د نړۍ په بېال
شــمېر پخــواين ديپلوماتــان پــه نــورو
خلکــو د صهيونيســټي رژيم بېلو ښــارونو کــې وړمه ورځ
پرضد په الريون کې په ګډون هيوادونــو کــې د اســامي امــارت د په شــعارونو ليکل شوي وو په د صهيونيســتانو ضد مظاهرو پراخــې غونــډې او مظاهرې
ســفريانو حضــور لــه هيوادونــو ۵مــخ رسه ۵مخ غزه کې د صهيونيســټ رژيم کې ګډون وکړ .مظاهره چيانو وشــوې.په انګلســتان کــې د
کابل ته د سون لرګيو د انتقال اجازه د افغانستان بانک :نوي پنځه سويز او زرګون
ورکړ شوې
بانکنوټونه بازار ته باسو
افغــان حکومــت ويانــد ذبيــح اللــه د افغانســتان حکومــت د يــوې
نويــو بانکنوټونــو د عرضــې بهــر بانــک وايــي ،چــې دا پروســه د افغانســتان بانــک د افغانيــو د
قــره بــاغ پوځــي مداخلــه وکــړه غــزه کــې هــم جنګيــديل شــو. مجاهــد وايــي ،چــې دغــه پرېکــړه مياشــتې پــه مــوده کــې کابــل تــه
الهــم روان دی .دغــه راز خلکــو ته عم ـاً پــه ټــول هيــواد کــې روانــه زرګــون او پنځــه ســوه ګــون زړو
غــزه کــې يــې هــم کــويل شــو. ولســمرش اردوغــان ارسائيــل يــو د پالزمېنــې دمېشــتو د ســتونزو د د خوســت ،پکتيــا او پکتيــکا
الرښــوونه شــوې ،چــې پــه مرکــز
د ولســمرش اردوغــان لــه غاصــب ،وحــي او خونخــور
څرګندونــو وروســته ارسائيلــو لــه رژيــم بلــي دي او ګــواښ يــې او واليتونــو کــې دې د افغانســتان
ترکيــې خپــل ســفرياو ديپلوماتــان کــړي ،چــې ترکيــه پــان لــري د بانــک يــا ســوداګريزو بانکونــو
ايســتيل او د ترکــي رســنيو د نتنياهــو پــه ګــډون د دغــه وحــي اســتازوليو تــه مراجعــه وکــړي او
راپورونــو لــه مخــې ښــايي ډېــر رژيــم چارواکــي د بــر ضــد تــر لــس زره افغانيــو پــورې نــوي
ژر ترکيــه هــم خپــل ديپلوماتــان کړنــو پــه تــور محاکمــه کــړي بانکنوټونــه د زړو هغــو پــه بــدل
لــه تــل أبيــب څخــه وبــايس.د .ولســمرش اردوغــان يوځــل بيــا
کــې ترالســه کــړي .دا انــدازه د
ويلــو ده چــې ال هــم پــر غــزې ټينــګار کــړي ،چــې حــاس
تړانګــې د صهيونيســتي رژيــم ترهګــره ډلــه نــه ده بلكــې
لســګون او شــلګون بانکنوټونــو
وحشــيانه مببــارۍ روانــې دي- نتنياهــو او ارسائيــل ترهګــر لپــاره لــس زره او د پنځــوس ګــون ده .دغــه بانــک وايــي ،چــې پــردې بانکنوټونــو پرځــای بــازار تــه د
حــل او د ســون توکــو تــه د الرسيس واليتونــو د وچــو زيرمــه شــويو
حــاس او نــورو فلســطيني ډلــو دي.اردوغــان وويــل :ارسائيــل او ســلګون لپــاره ۴۰زره افغانــۍ رسبېــره د زړو بانکنوټونــو د نــورو نويــو بانکنوټونــو د وړانــدې کولــو
يــې هــم پــه غربګــون کــې پــر بــه پــه جنګــي جنايتونــو تــورن لپــاره نيــول شــوې ده۵ .مــخ لرګيــو د لېــږد اجــازه ورکــړې ده .د ښــودل شــوې ده. ډولونــو راټولــول او بازارونــو تــه د د پيــل خــر ورکــوي .د افغانســتان
ارسائيلــو خپلــو بريدونــو تــه دوام اعــان يش او مــوږ ورتــه پــوره
ورکــړي او تېــره شــپه يوځــل بيــا
ارسائيــي اشــغالګرو پــر غــزې د
چمتــوايل لــرو .ارسائيــل څنګــه
فلســطني تــه راغلــل؟ د ترکيــې
د اشکاشم ـ واخان لويې الرې ننګرهار کې د اسالمي امارت له لوري ولسونو
سره د همغږۍ غونډه جوړه شوه
ځمکنــي يرغــل هڅــه وکــړه؛ خــو
د مجاهدينــو لــه غــاښ ماتوونکــي
خلــک پوهېــږي.
ولســمرش اردوغــان وويــل :چــې
د جوړولو چارې پيل شوې کــې د بيارغونــې پــه برخــه کــې دې وررسه وکــړي ،د ادارې تــر شــا د ننګرهــار واليــت د قبايلــو چــارو
ځــواب رسه لــه مــخ کېــدو ارسائيــل يــو يرغلګــر رژيــم دي يــاد ســړک د پرانيســتې پرمهــال د بدخشــان ځايــي مســئولينو د لــه پامــه غورځــول شــوي او لــه يــې ودروی او اداره هــم دې تــه رياســت د غونــډو پــه تــاالر کــې
وروســته وتښــتېدل. او لويديــځ هــم پــه غــزه کــې وويــل ،چــې د يــادې لويــې الرې يــاد واليــت د واخــان ولســوالۍ افغــان حکومتــه غــواړي ،چــې دوی متوجــه کــړي ،چــې دا ولــس دی، لــه ســلګونو قومــي مرشانــو رسه
پــه ګټــې اخيســتلو رسه بــه د يــاد تــر پامــر پــورې د اشکاشــم تــه دې پــه لــرې پرتــو ســيمو کــې بــې لــه ولســه نــه کار کېــږي او نــه د هغــوی د ســتونزو د اورېــدو پــه
غزه کې مخابراتي ســتونزې مخ په حل کېدو دي واليــت د خلکــو پــه اقتصــاد کــې ولســوالۍ ســړک د رغولــو چــارو رغنيــزې او بنســټيزې پــروژې پلــې روزګار )).قومــي مــر دروېــش تــړاو ناســته تــررسه شــوه .پــه ناســته
کړي.قومــي مــر مســلم خوږياڼــی لعلپــوروال وايــي (( :هــر يــو قــوم کــې قومــي مرشانــو وويــل :اســامي
کــې د خــوړو ،درملــو او نــورو د الجزيــرې تلوېزيــون د
وايــي (( :زمــوږ د کابــل ننګرهــار خپــل نــرخ لــري خپلــه جرګــه او امــارت دې لــرې پرتــو ســيمو تــه
برخــو کــې هــم غــزه وال لــه راپــور لــه مخــې غــزه کــې
ګڼــو ســتونزو رسه مــخ دي او مخابــرايت خدمتونــه ،چــې پــه پــر دويــم ســړک بايــد مــران خپــل دود لــري .مومنــد خپــل دود لومړيتــوب ورکــړي؛ ځکــه پــه
دغــه کړکېــچ مــخ پــه پراخېــدو دې وروســتيو کــې د ارسائيــي غــور وکــړي ،پــه دې بــه د ولســونو او جرګــه لــري ،شــينواري خپــل خــره يــې ،چــې دوی هــر وخــت
دی.غــزه کــې د ارسائيلــو لــه وحشــيانه بريدونــو لــه املــه ډېــرې ســتونزې حــل يش )).قومــي دود او جرګــه ،خوږياڼــي يــې خپــل د شــته نظامونــو د امنيــت او ســاتنې
لــوري روانــې بــې رحمــې مببــارۍ درول شــوي وو ،بيــا فعــال او
مــر دروېــش لعلپــوروال وايــي(( : لــري .مــوږ چــې کومــه جرګــه لپــاره کار کــړي.دوی دغــه راز د
ډېــري ودانــۍ هــم نړولــې دي، پــه اکرثيتــو ســيمو کــې دغــه
ســړکونه يــې ويجــاړ کــړي او خدمتونــه بېرتــه فعــال شــوي داســې يــو ســړک چــې د لعلپــورې وکــړو ،قومــي مــران ،يــا عاملــان حکومــت لــه مرشتابــه غوښــتي
بنيــادي او مهــم خدمــات يــې دي .د الجزيــرې خربيــال وايــي: لــه دوه رسکــې تېــر شــوي تــر ګل يــا ځوانــان چــې جرګــه وکــړو نــو ،چــې د دوی دوديــزو پرېکــړو تــه
ځنــډويل دي.دغــې جګــړه کــې دغلتــه خلکــو انټرنټــي خدماتــو د پــام وړ زياتــوايل رايش او د يــاد د پيــل خــر ورکــړی دی.د مــي ډاګــه پــورې او ۱۲مــره دی ،کــه تاســې ووايــئ چــې دا دوی کــړې ده درنــاوی ولــري .قومــي مــر جــرال
تــر دا مهالــه لــه دواړو لوريــو تــه الرسيس پيــدا کــړی او کولــی
ســړک چــارې بــه د يــاد وزارت د دفــاع وزارت لــوی درســتيز همــدا ســړک لــه ګل ډاګــه تــر او بايــد پــي يش)).د قومــي مرشانــو همــت شــينواری وايــي (( :دوی
نــږدې لــس زره کســان وژل يش پــه غــزه او لــه غــزې بهــر لــه
شــوي ،څــه بانــدې شــل زره خپلــو ملګــرو او دوســتانو رسه انجنــرۍ رياســت ۵مــخ قــاري فصيــح الديــن فطــرت د چکنــورو تېــر يش او۵مــخ پــه خــره ،چــې پــه تېــرو ۲۰کلونــو دې ولســونه راوغــواړي ،جرګــې
کســان ټپيــان او لــه يــو ميليــون پــه اړيکــه کــې وي.غــزه کــې
د ســالنګونو د روښــانولو لپاره په شمالي سالنګ کې د نږدې
ډېــر لــه خپلــو مېنــو بــې ځايــه د مخابــرايت خدمتونــو ځنډېــدو ميدان وردګو کې ۱۹ميله وسلې او مهمات نيول شوي
شــوي او دا مهــال پــه پنډغالــو هلتــه د خربيالــۍ او نــورې ۵۰۰کيلو واټه برښــنا د توليد توربين نصب شو
کــې د ژونــد ســختې شــپې او چــارې هــم لــه ځنــډ او ســتونزو پنځه ډزي ټوپکونه او د داشــکې ۷ امنيه قوماندانــۍ د يوې خربپاڼې په د ميدان وردګــو واليت له تروريزم
ورځــې تېــروي. رسه مــخ کــړې وې.ورتــه وخــت لــري او لــه ۱۳ســايټو څخــه تــر ۱۶مې د ســالنګونو د لــوی تونــل ،ګالريو او
سوه مرمۍ شــاملې دي.د يادونې وړ خپرولو رسه رســنيو ته وييل ،چې په رسه د مبــارزې مديريــت د يــاد
ګالــرۍ پــورې بــه د دې توربــن لــه برنــډو د روښــانه کولــو پــه موخــه په
د قزاقســتان د ډبرو سکرو کان کې ۳۲ ده ،چې نيول شــوې وســلې پخواين نيول شويو وســلو او مهامتو کې ۱۴ واليت په مرکز بهسودو او داميريداد
برښــنا څخــه ګټــه پورتــه يش.مجيدي شــايل ســالنګ کــې پــر بهېدونکــو
خپلــري وســلوال عليپــور پورې کالشينکوفونه ،يو زيکو يک ،يوه ولسواليو کې ۱۹ميله ډول ډول وسلې
کارګر مړه شوي اړوندوکسانو څخه نيول شوې دي. تومانچه ،يوســل ډزي ،يولس ډزې، او مهــات نيويل دي.د يــاد واليت
زياتــه کــړه ،چــې د دې توربــن پــر اوبــو د برښــنا يوتوربــن نصــب شــو،
نصــب او تنظيــم يــو ميليــون افغانــۍ چــې د مســئولينو پــه وينــا د نــږدې
۲۵۰کارګــران پــه کار بوخــت وو
چــې ميټــان ګازو اور واخيســت.
د قزاقســتان د ډبــرو ســکرو پــه
يــوه کان کــې د اورلګېدنــې لــه
هرات کې پرون سهار يو ځل بيا زلزله وشوه لګښــت راغلــی پــه داســې حــال کــې، ۵۰۰کيلوواټــه برښــنا د توليــد وړتيــا
پــه اګســت مياشــت کــې هــم د املــه ۳۲کارګــران مــړه شــوي د امريــکا دځمکــې پېژندنــې چــې لــه دې وړانــدې بــه هــر کال د لــري.د بغــان د وايل ويانــد مــا علــم
همدغــې کمپنــۍ پــه بــل کان دي .ژغورونکــي وايــي :پــه ادارې وييل ،چې پرون سهار نهه ســالنګونو د روښــانه کولــو لپــاره ۴۰ مجيــدي وويــل ،چــې دغــه توربــن
کــې يــوه وژونکــې پېښــه شــوې قراغنــدي صنعتــي ښــار کــې د نيمې بجې پــه هرات واليت کې ميليونــه افغانــۍ د برښــنا د توليــدي د ســالنګونو د ســاتنې رياســت لــه
وه .اوس يــو دولتــي کمېســيون دې پېښــې پــه نتيجــه کــې ۱۴ د رېښــر په کچه ۴اعشــاريه ۸
ماشــينونو پــه تېلــو او ترميم لګښــت لــوري پــه شــايل ســالنګ کــې نصب
ګــارل شــوي ،چــې د دې پېښــې نــور کســان تــري تــم دي .د درجې زلزله وشوه .د دغې زلزلې
لــه کبلــه دغــه رشکــت مســئول ارســلور -ميټــال پــه نــوم څــو دې دمه د زلزلې له امله د اوښــتو ژوروايل يــې په ځمکــه کې ۱۰ مرکــز له زنــده جان ولســوالۍ راتــه.د يادولــو وړ ده ،چــې يــاد شــوي ،چــې لــه ۳۰۰څخــه تــر ۴۵۰
وګڼــي. ملتــي رشکــت ويــي ،پــه کان کــې زيانونو په اړه مالومات نشته. کيلومرته ښــودل شــوي دي ..تر څخــه ۱۹کيلومــره لــرې او توربــن تــه د اوبــو ۵مــخ کيلــو واټــه د برښــنا د توليــد وړتيــا