‫د ل ړو و زده ړک و وزارت‬

‫پکتیا پوهنتون‬
‫د حقوقو او سیاسي علومو پوهنځ ی‬

‫مضمون‪ :‬مالي حقوق‬

‫استاد‪ :‬پوهنیار عبیدالله اخندزاده‬
‫ګ‬
‫ټ ول ی‪ :‬دویم‬
‫س ر‪:‬ل ړم ي‪۱۳۹۹ /‬‬ ‫سم ټ‬
‫د درس موضوع‪ :‬په اسالم کې عمومي مالیه‬
‫په دې بحث کې الندې موضوعات څ ړی و‪:‬‬
‫‪ ‬د اسالم له نظره په اقتصادي فعالیتونو کې د دولت مداخله‬
‫‪ ‬د دولت دمداخلې شرعي دلیل‬
‫‪‬د دولت د مداخلې انداره‬
‫‪ ‬په اسالم کې د دولت عایداتي او د عمومي مالیې سرچینې‬
‫‪‬د اسالمی دولت مالي او پولي پالیسي‬
 ‫‪ ‬په اسالم کې د مالي چارو اهمیت‬

‫اسـالم یـو هـر ړا خیـز دیـن دی چـې د انسـانانو د ژوندانـه ټ ولـو ړا خونـو ته شاملیږـي‪ ،‬اسـالم د مسـلماـنانو ماـلي‬
‫ګ‬
‫مسـایلو ته ډ یره توجـه کړ ې او هغـه یـې تنظیـم ړک ي‪ ،‬پـه قران او حدیثـو او همدارن ه د رسـول اکرم ص او د هغه د‬
‫خلفاء راشدینـو پـه عملـي کړ نـو کـې مونـږ د مالـي چارو پـه هکلـه هـر څـه روښانـه شوي‪ ،‬پـه اسـالم کـې د مالي‬
‫چارو اهمیت کالی شو په څو ټ کو کې خالصه ړک و‪:‬‬
‫ګ‬
‫اسـالم مسـلماناـنو ته پـه اقتصـادي ژونـد اول ښتونـو کـې د منځ الریتوب قاعده وضـع ړک ې ده ((االقتصـاد فی‬ ‫•‬
‫النفقة نصف المعیشة)) الحدیث‪.‬یعنې په نفقه او خرچه کولو کې میانه روي د نیمایي ژوند د ج ړو یدلو په‬
‫معـنی دی‪.‬‬

‫اسالم په معامالتو کې د سود او غش(فریب) څخه مسلمانان منع ړک ي دي‪.‬‬ ‫•‬

‫اسـالم د فقـر سـره کلکـه مبارزه کوي او مسـلمانان یـې ترغیـب ړک ي دي چـې لـه فقـر نـه ځ ان وژغوري ځ که‬ ‫•‬
‫چې فقر انساـن کفر ته نږدې کوي((کاد الفقرو ان یکون کفرا ً)) الحدیث‪.‬‬

‫اسـالم کمـک کوونکـی شخـص (هغـه مالداره شخـص چـې صـدقه ورکوي) لـه کمـک اخیسـتونکي شخص‬ ‫•‬
 ‫‪ ‬د اسالم له نظره په اقتصادي فعالیتونو کې د دولت مداخله‬

‫اسـالمي شریعـت اسـالمي حکومـت ته اجاـزه ور ړک ې بلکـې دایـې د اسـالمي حکومت‬

‫مسـولیت ج ړو ړک ی ترڅـو د ټ ولنیـز عدالـت د تامیـن‪ ،‬پـه مالـي چارو کې د غدر او احتکار د‬
‫ګ‬
‫مخنیوي او همدارن ه د اسـالمي حکومـت د مالـي بنسـټ ونو د ج ړو ولـو لپاره د مسـلماـناـنو په‬
‫فردي او ډ لـه ایزو اقتصـادي او مالـي فعالیتونـو کـې رغونکـې مداخلـه و ړک ي‪ ،‬کـه دغـه مداخله‬
‫تنظیم او تنسیق په ډ ول وي او که د نظارت په ډ ول‪.‬‬
‫ګ‬
‫د صـدر اسـالم پـه زمانـه کـې د دولـت لخوا د ملـت پـه مالـي چارو کـې د مداخلـې څـو بیل ې‬
‫دادي‪:‬‬

‫رسـول اکرم ص د بنـي نضیـر قبیلـې د فـی(لـه جنـګ پرته نیول شوي مالونـه) مالونه‬ ‫‪‬‬
‫یواځ ې پـه مهاجرو مجاهدینـو تقسـیم ړک ل‪ ،‬ځ کـه د مهاجرو اقتصـادي وضعـه د انصـارو په‬
‫نسبت ډ ېره خرابه وه‪ .‬دا کار یې د دې لپاره و ړک ترڅو د مهاجرو او انصارو ترمنځ یو ډ ول‬
‫اقتصـادي توازن رامنځ تـه شـي ځ کـه مهاجرینـو خپلـې شتمنـۍ پـه مکـه کـې د الله ج د‬
‫‪ ‬حضرت ابوبکر صدیق رض د زکات نه منکرینو پرضد د جهاد اعالن و ړک او هغوی‬
‫یې په زور سره د زکات ورکولوته ړا ړک ل‪.‬‬
‫‪ ‬حضرت عمر فاروق رض د محتکرینو توکي په زور په مثل قیمت پلورل او‬
‫ګ‬
‫همدارن ه یې یو شمیر توکو ته قیمت ټو اکه‪.‬‬
‫‪ ‬نورو اسالمي حکومتونو د وخت په تیریدو سره په ملت باندې جنسي او نغدي‬
‫مالیات وضع کړ ل چې ترنن ورځ ې پورې دغه پروسه دوام لري‪.‬‬
‫پورتني موارد په دې داللت کوي چې اسالمي حکومتونو د خلکو په اقتصادي او مالي‬
‫چارو کې مداخله ړک ې او دغه مداخله د ټ ولنیز عدالت او سوکالۍ په خاطر ړا ینه‬
‫ګ ڼل کیږي‪.‬‬
 ‫‪ ‬د دولت د مداخلې شرعي دلیل‬
‫ګ‬
‫یو شمیر مسلمان علماء په دې اند دي چې په شریعت کې داسې کوم ځ ان ړ ی دلیل‬
‫نشتـه چـې اسـالمي دولـت د خلکـو پـه مالـي چارو کـې پـه مداخلـې مکلـف وګ رځ وي او یا‬
‫دولت ته د مداخلې اجازه ور ړک ي‪.‬‬
‫خـو راجـح نظـر دا دی چـې اسـالمي دولـت حـق لري ترڅـو د ملـت پـه مالـي کـې رغونکې‬
‫مداخلـه او نظارت و ړک ي کـه داسـې ونـه شـي نـو د نـن ورځ ې د ازاد بازار د اصـول په ډ ول‬
‫بـه هـر څوک خپـل سـری عمـل کوي اود مسـلمانانو مالـي چارې بـه له ډ ول ډ ول‬
‫مشکالتو سره مخ او د اسالم ستر هدف ټ( ولنیز عدالت) به ترالسه نه شي‪.‬‬
‫پـه هرصـورت کوالی شوی الندې دالیـل پـه مالـي چارو کـې د اسـالمي دولـت د مداخلې‬
‫جواز لپاره ړو اندې ړک و‪:‬‬
‫الله ج فرمایلي دي(( اطیعوا الله و اطیعوا الرسول و اولی االمر منکم)) االیه‪ :‬دلته‬ ‫•‬
‫د اولـی االمـر څخـه د اطاعـت قاعده ملـت مکلـف کوي ترڅـو پـه مالـي چارو کې‬
‫ددولت مشروع او معقوله مداخله ومني‪.‬‬
 ‫ګ‬
‫همدارن ه اللـه ج فرمایلـي دي(( کـی الیکون ُدولـة بیـن االغنیاء منکـم)) یعنې ددې‬ ‫•‬
‫لپاره چـې دولـت او مال سـتاسو د غنیانـو پـه السـونو کـې پاتې نـه شـې‪ ،‬بلکـې باید‬
‫ګ ردش ولري‪ .‬چې دغه ایت غنیمت او د فی مالونو ته اشاره کوي‪.‬‬
‫پـه اسـالمي شریعـت کـې زکات چـې د اسـالمي دولـت یوه مالـي منبـع ده‪ ،‬په‬ ‫•‬
‫شتمنو مسلمانانو باندې واجب دی‪.‬‬
‫بااالخره کـه د دولـت مداخلـه نفـی ړک و نـو د خلکـو مالـي چارې بـه ګ ډ وډ ۍ او خپل‬ ‫•‬
‫سـرۍ سـره مخامـخ شـي‪ ،‬سـود‪ ،‬فریـب‪ ،‬احتکار او ډ ول ډ ول نارواې بـه ډ یرې شي‬
‫چې دا حالت د اسالمي دولت له اهدافو سره سمون نه خوري‪.‬‬
 ‫‪‬د دولت د مداخلې اندازه‬
‫د دولت مداخله دملت په مالي چارو کې د شریعت تردایرې پورې محدوده ده‪ ،‬یعنې‬
‫داچې دولت نشي کوالی حالل حرام او یا حرام حالل ړک ي‪ .‬مثال ً سود حالل ړک ي او‬
‫میراث لغوه ړک ي او یا داسې نور‪.‬‬
‫‪‬په اسالم کې د دولت عایداتي او د عمومي مالیې سرچینې‬

‫خیریه اوقاف او عطایا‬ ‫•‬

‫زکات‬ ‫•‬
‫کانونه‬ ‫•‬
‫جزیه‬ ‫•‬
‫خراج‬ ‫•‬
‫غنیمت او فی‬ ‫•‬
‫هغه مالونه چې څښتن نلري‬ ‫•‬
‫د مظالمو او رشوت څخه ترالسه شوي مالونه‬ ‫•‬
‫تعزیري جریمې‬ ‫•‬
‫مالیات او پر وارداتو ټ کس‬ ‫•‬
‫او داسې نورې الرې‬ ‫•‬
 ‫‪ -۱‬خیریه اوقاف او عطایا‬
‫د بیـت المال د مالـي منابعو یـو مالي منبـع‪ ،‬د مسـلمانانو عطایا‪ ،‬وقف او ډ الۍ دي چې‬
‫ګ‬
‫مسلمانان یې د ټ ولنیزو او ښی ڼو لپاره لکه د اسالم دفاع‪ ،‬جهاد‪ ،‬تعلیم‪ ،‬له یتیمانو او‬
‫بې وزلو سره مرسته او نورو خیریه کارونو لپاره د حکومت سره مالي مرستې کوي‪.‬‬
‫اسـالمي حکومـت کوالی شـي د ړا تیـا پرمهال د مسـلمانانو څخـه نقدي هدیـه‪ ،‬وصیت‪،‬‬
‫وقف‪ ،‬قرض او کمک په بڼه مالي مرستې الستهرا ړو ي‪.‬‬
‫ویل کیږـي چې ل ړم ی ځ ل د مخیریق په نوم یو صحابي د احد پـه غزا کې خپل مال د‬
‫الله ج لپاره وقف کړ ‪ ،‬چې وروسته بیا پیغمبر ص په بیوزلو خلکو وویشه‪.‬‬
‫ګ‬
‫همدارن ه ویـل کیږـي چـې رسـول اکرم ص د حنیـن لـه غزا مخکـې او د مکـې لـه فتحې‬
‫وروسـته لـه دریـو کسـانو نـه یولـک او دیرش زره درهـم قرض واخیسـتل چـې بیـا یې د‬
‫هوازن له فتحې څخه وروسته بیرته ورکړ ل‪.‬‬
‫ګ‬
‫همدارن ه عمر فاروق رض خپله د خیبر برخه د الله ج په الر کې وقف کړ ه‪.‬‬
 ‫‪ -۲‬زکات‬
‫زکات یوه شرعـي وجیبـه او د اسـالم یـو رکـن دی‪ ،‬چـې اسـالم پرې امـر ړک ی دی او د هر‬
‫مسلمان شتمني چې د نصاب اندازې ته ورسیږي‪ ،‬نو زکات پرې واجب دی‪.‬‬

‫زکات د ټ ولنیز تکافل او عدالتب بنسټ یز رکن ګ ڼل کیږي‪.‬‬

‫اللـه ج فرمایلـي دي(( واقیموالصـالة واتوا الزکـة وارکعوا مـع الراکعیـن)) البقره ‪ .۴۳‬یعنې‬
‫لمونځ قایم ړک ئ او زکات ور ړک ئ او رکوع و ړک ئ د رکوع کونکو سره‪.‬‬
 ‫ګ‬
‫د زکات د ل ښـت د ځ ایونـو پـه هکلـه اللـه ج فرمایلـي دي(( انمـا الصدقات‬
‫للفقراء والمسـاکین والعاملیـن علیهـا والمولفـة قلوبهـم وفـی الرقاب والغارمین‬
‫وفی سبیل الله وابن السبیل فریضة من الله والله علیم حکیم))‪ .‬التوبة ‪۶۰‬‬
‫ایت‪ .‬یعنـې بیشکـه زکاتونـه د فقیرانـو‪ ،‬مسـکینانو‪ ،‬د زکات د ر ټا ولونکو‬
‫مامورینـو‪ ،‬مولفـة القلوب(هغـه کسـان چـې ړز ونـه یـې اسـالم ته مایل دي)‪ ،‬د‬
‫غالمانـو د ازادولـو‪ ،‬د پور ړو و‪ ،‬د اللـه ج پـه الره کـې د سـپیڅلو مجاهدینو او‬
‫مسـافرینو لپاره دي‪ ،‬دا د اللـه ج لـه خوا غوڅ حکـم دی اللـه ج د علم او‬
‫حکمت څښتن دی‪.‬‬
 ‫د زکات او ټ کس‪/‬مالیې ترمنځ توپیرونه‬
‫د زکات اندازه لـه مخکـې اللـه ج ټ اکلـې او څوک پکـې د تغیـر حـق نلري خو د‬ ‫•‬
‫ټ کس اندازه د وخت د حکومت یا حاکم لخوا ټ اکل کیږي‪.‬‬
‫زکات دایمـي دی او ټ کـس یـا مالیـه دایمـي بڼـه نـه لري بلکـې د ړا تیـا لـه مخې‬ ‫•‬
‫پروګ ړ و وضـع کیږـي هغـه هـم کلـه چـې د زکات‪ ،‬غنیمتونـو او عشـر لـه الرې ترالسه‬
‫شوي عواید د اسالمي دولت مالي ضرورتونه رفع ن ړک ي‪.‬‬
‫د زکات د مصرف ځ ایونه یا مستحقین الله ج ټ اکلي دي په داسې حال کې چې د‬ ‫•‬
‫ټ کس د مصرف ځ ایونه د حاکم لخوا ټ اکل کیږي‪.‬‬
‫زکات یواځ ې په ډب ایه خلکو واجب دی خو ټ کس د حاکم لخوا د ټ ولنـې په اکثریت‬ ‫•‬
‫خلکو وضع کیږي‪.‬‬
 ‫‪ -۳‬کانونه‬
‫د ځ کـې پرسـر او ترځ مکـې الندې کانونـه چـې پـه دولتـي او سـلطاني سـیمو کې شتون ولري‪،‬‬
‫د اسـالمي دولـت لپاره یوه مهمـه مالـي منبـع ګ ڼـل کیږـي او دولـت کوالی شـي د هغو د‬
‫استخراج په وسیله خپلې ډ یرې اقتصادي‪ ،‬دفاعي او نورې ړا تیاوې رفع ړک ي‪.‬‬
‫البتـه هغـه کانونـه چـې پـه دولتـي ځ مکـو کـې شتون ولري‪ ،‬د ملکیـت پـه ړت او یې فقهاء یوه‬
‫خوله دي‪ ،‬او وایي چې دغه کانونه او زیرمې د دولت شتمني او ملکیت دي‪.‬‬
‫خـو هغـه کانونـه چـې د وګ ړ و په شخصي ځ مکو کېراپیدا کيږـي د حنفي فقهاوو پـه اند د دې‬
‫کانونـو ملکیـت د ځ مکـې د ملکیـت تابـع دی او د ځ مکـې د مالـک شتمنـي ګ ڼـل کیږـي‪ ،‬خو‬
‫امام مالـک رح پـه نظـر ټ ول ډ ولونـه د کانونـو کـه هغـه پـه شخصـي یـا دولتـي ځ مکـو کې‬
‫پیداکیږي‪ ،‬دا د دولت شتمني ده او ملي بڼه لري‪.‬‬
‫د افغانستان د اساسي قانون د ‪ ۹‬مادې له مخې په هیواد کې شته معدني سرچینې د‬
‫ګ‬
‫دولت ځ ان ړ ی ملکیت دی او د اکتشافي فعالیتونو د جوازونو ورکول او ترې ګ ټ ه‬
‫اخیستل د کانونو وزارت صالحیت دی‪.‬‬
 ‫‪ -۴‬جزیه‬
‫جزه هغه مال دی چـې پـه اسالمي دولت کـې پـه اوسیدونکو ذمیانو(غیرمسلمانو وګ ړ و)‬
‫باندې ټ اکل کیږي‪ ،‬کوم چې د اسالمي دولت تر حمایت الندې وي‪.‬‬
‫دا په حقیقت کې د مجاهدینو د ساتنې او حمایې په مقابل کې د مالیې حیثیت لري‪.‬‬
‫الله ج فرمایلي دي (( ‪ ....‬حتی یعطوا الجزیة عن ید وهم صاغرون)) التوبه ‪ .۲۹‬یعنې‬
‫تردې چـې پـه خپـل الس جزیـه در ړک ي پـه داسـې حال کـې چـې دوی عاجزي کونکي‬
‫وي‪.‬‬
‫ګ‬
‫د جزیـې پـه هکلـه ډ یـر نبوي احادیـث هـم راغلـي او همدارن ه غیـر مسـلمانانو پاچاهانو‬
‫ته د رسـول اکرم ص لیکونـه چـې پـه هغـو کـې یـې دوی د اسـالم منلـو او یـا جزیـې ته د‬
‫غ ړا ې ایښودولو ته بلنه ور ړک ې وه‪ ،‬غوره دلیل ګ ڼل کیږي‪.‬‬
‫جزیه د خلفاءراشدینو او بیـا له هغو څخهراوروسته پـه نورو اسالمي حکومتونو کې په‬
‫مختلفـو مقدارونـو سـره اخیسـتل شوې ده او پاتې دې نـه وي چـې هغـه ذمیان چـې به‬
‫ډ یز بې وزله وو‪ ،‬له جزیې معاف کیدل‪.‬‬
 ‫‪ -۵‬خراج‬
‫خراج پـه شرعـي اصـطالح کـې هغـه مال ته ویـل کیږـي چـې پـه هغـو ځ مکـو باندې ټ اکل‬
‫کیږي چې مسلمانانو د سولې یا زور له الرې نیولي وي‪.‬‬
‫د ل ړم ي ځ ل لپاره د خراج بنسـټ عمـر فاروق رض کیښود او هغـه داسـې چـې کلـه یې‬
‫عراق او ځ ینـې نورې سـیمې ونیولـې نـو د هغـه ځ ای ځ مکـې یـې بیرته خپلـو څښتنانو‬
‫ته د کلنـي خراج (مالیـې) پـه بدل کـې وسـپارلې ترڅـو یـې دولـت لـه مالیـې څخه‬
‫عمومي په عمومي مخارجو او مصارفو کې ګ ټ ه واخلي‪.‬‬
‫د عمرفاروقـ نظـر دا وو کـه چیرې داځ مکـې فاتحینـو ته وسـپارل شـي نـو ګ ټ ه بـه یې‬
‫محدوده وي او یواځ ې بـه فاتحیـن ترې ګ ټ ه واخلـي خـو د خراج څخـه بـه یـې ټ ول دولت‬
‫ګ ټ ه پورته ړک ي‪.‬‬
‫تړ خراج هم د اسالمي دولت یوه له مالي منابعو څخه ده‪.‬‬
 ‫‪ -۶‬غنیمت‬
‫ګ‬
‫غنیمـت لـه هغـو مالونـو څخـه عبارت دی چـې پـه ج ړ ه کـې لـه غیـر مسـلمانو ګو ړ و‬
‫څخه په زور ترالسه شي‪.‬‬
‫د غنیمـت پنځ مـه برخـه د بیـت المال (اسـالمي دولـت) ده او پاتې نور یې د جهاد د‬
‫ګ ډ ونوالو مجاهدینو ترمنځ ویشل کیږي‪.‬‬
‫اللـه ج فرمایلـي دي(( واعلموا انمـا غنمتـم مـن شی ٍءـ فان للـه خمسـه و للرسول ولذی‬
‫القربـی والیتامـی والمسـاکین وابـن السـبیل‪ ))...‬االنفال‪ .۴۱ .‬یعنـې پوه شـی چې کوم‬
‫شیان چـې تاسـې غنیمـت ړک ي‪ ،‬بیشکـه پنځ مـه برخـه یـې د اللـه ‪ ،‬د اللـه د رسول‪ ،‬د‬
‫هغه دخپلوانو‪ ،‬یتیمانو‪ ،‬غریبانو او مسافرو لپاره ده‪.‬‬
 ‫‪ -۷‬هغه مالونه چې څښتن ونلري‬
‫دا هغـه منقول او غیـر منقول مالونـه او شتمنـي ده چـې مالـک یـې مـړ او یـا نه وي او‬
‫وارثان هم ونلري‪.‬‬
‫رسـول اکرم ص فرمایلـي دي چـې زه د هغـه چـا سـرپرست یـم چـې سرپرست ونلري‪،‬‬
‫مال یې هم زه په میراث ړو م او پورونه یې هم زه ورکوم‪.‬‬
‫نو معلومه ده چې د رسول اکرم ص سرپرستي د مسلمانانو او بیت المال لپاره وه‪.‬‬
‫ګ‬
‫رسـول ص او خلفاء راشدینـو بـه دغـه ډ ول مالونـه د فـی (لـه ج ړ ې پرته لـه کفارو څخه‬
‫ترالسه شويو مالونو) په دفتر کې کیښودل‪.‬‬
 ‫‪ -۸‬د مظالمو او رشوت څخه ترالسه شوي مالونه‬
‫دا هغـه مالونـه دي چـې د قمار‪ ،‬اختالس‪ ،‬رشوت او یـا نورو ناروا الرو څخـه السته‬
‫راغلي وي او اسالمي دولت یې بیت المال ته مصادره ړک ي‪.‬‬
‫ګ‬
‫همدارن ه هغـه مالونـه او شتمنـي چـې د وخـت چارواکـو د خیانـت او ناروا الرو څخه‬
‫ترالسه ړک ي وي هم‪ ،‬د مصادرې ړو ده‪.‬‬
 ‫‪ -۹‬مالیات او د وارداتو ټ کس‬
‫اسـالمي دولـت کوالی شـي د خپلـو عمومـي ړا تیاوو د تامیـن پـه خاطـر که چیرې نورې‬
‫روا الرې بسـنه ون ړک ي‪ ،‬پـه خپلـو ګو ړ و د مختلفـو معیارونـو پراسـاس مالیـه وضـع ړک ي او‬
‫ګ‬
‫همدارن ه هیواد ته پهراداخلیدونکو توکو هم مالیه وضع او د دولت په عمومي مخارجو‬
‫کې یې مصرف ړک ي‪.‬‬
 ‫‪ -۱۰‬تعزیري جریمې‬
‫هغه جریمې چې اسالمي دولت یې تعزیرا ً په ځ ینو مجرمینو باندې وضع کوي‪ ،‬هم‬
‫بیت المال ته استول کیږي‪.‬‬
 ‫‪ ‬د اسالمي دولت مالي او پولي پالیسي‬
‫معموال ً نـن ورځ کلـه چـې دولتونـه خپلـه مالـي او پولـي پالیسـي ترتیبوي نـو مهمـه موخـه یې د‬
‫ګ‬
‫ملتونـو اقتصـادي‪ ،‬اجتماعـي او د دنیوي ژونـد پـه نورو ړا خونـو کـې مثبـت پرمخت ونـه‪ ،‬له نورو‬
‫دولتونـو سـره سـیالي‪ ،‬د وارداتو پرځ ای د صـادراتو ډ یرول‪ ،‬تولیداتو او صـنعت ته وده ورکول او په‬
‫ټ وله کې په ځ ان بسیا کیدل وي‪.‬‬
‫د اسـالمي دولـت مالـي او پولـي پالیسـي هـم لـه یوه ړا خـه همدا پورتنـي اهداف تعقیبوي یعنې‬
‫غو ړا ي چـې هـم دولـت او هـم مسـلمانان پـه اقتصـادي لحاظ پـه ځ ان بسـیا وي‪ ،‬بیوزلـي او فقـر له‬
‫منځ ه والړ شـي‪،‬ـ دولـت مسـلمانانو ته د خدمـت کولـو ښـه ړو تیـا پیدا ړک ي‪ ،‬دولـت لـه اقتصادي‬
‫پلوه لـه ځ ان نـه د دفاع ښـه امکانات ولري او داسـې نور مشروع اهداف‪ ،‬خـو لـه دې سره‬
‫جوخـت د اسـالمي دولـت مالـي پالیسـي د مسـلمانانو او اسـالمي دولـت د اراکینـو اخروي ژوند‪،‬‬
‫ګ‬
‫ثواب‪،‬ـ پـه ټ ولنـه کـې د خیرښی ڼـې د ذهنیـت عامول او نهایـت کـې د اللـه ج د رضـا حاصلول‬
‫هم د اهدافو په ت ګو ه په نظر کې نیسي‪.‬‬
‫ل ډن ه داچـې د اسـالمي دولـت مالـي پالیسـي مطلـق مادیـت پرسـتي او د شتمنـۍ ډ يرول نه دي‬
‫ګ‬
‫بلکې په روا الرو د شتمنۍ پیدا کول او د خیر ښی ڼې او د الله ج په الر کې د هغو د مصرف‬
‫ګ‬
‫لپاره د معقولو ت الرو برابرول دي‪.‬‬