Professional Documents
Culture Documents
Pambansang
Pagsasanay Panliterasi
Sesyon 11
Pagtukoy sa Tono at
Damdamin ng
Teksto
Inihanda:
RICO C. TARECTECAN
Tagamasid Pansangay
Lungsod ng Navotas
Pambansang Punong Rehiyon
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
Tiyak na Layunin:
1. Nahihinuha ang paksa, batay sa
Tono at Damdamin ng teksto/akdang
nabasa.
2. Natutukoy ang Tono at Damdamin ng
teksto/akdang nabasa.
3. Nasasagot ang mga tanong tungkol sa
mahahalagang detalye gamit ang
pagtukoy sa Tono at Damdamin ng
teksto/akda.
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
Pagmamapa
ng Kasanayan
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
Pagmamapa ng Kasanayan sa
Baitang 1-6
PAGSASALITA PAGBASA
F1F-0-j-2, F1F-0a-j-3,
TATAS TATAS
Naipahahayag ang Nababasa ang usapan,
ideya/kaisipan/damda tula, talata, kuwento
min/reaksyon nang nang may tamang bilis
may wastong tono, diin, tono, antala at
diin, bilis, antala at ekspresyon
intonasyon
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
Pagmamapa ng Kasanayan sa
Baitang 4
Code Linggo Kasanayan
F4PN-Ib 2 Linggo Natutukoy ang damdamin
-i-16 (unang ng nagsasalita sa tono,
markahan) diin at intonasyon
F4PN-Ib 3 Linggo Natutukoy ang damdamin
-i-16 (unang ng nagsasalita sa tono,
markahan) diin at intonasyon
F4PN-Ib 9 na Linggo Natutukoy ang damdamin
-i-16 (unang ng nagsasalita sa tono,
markahan) diin at intonasyon
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
Pagmamapa ng Kasanayan sa
Baitang 5
Code Linggo Kasanayan
F5PT-1c-1-1 3 Linggo Naibibigay ang
.5 Unang kahulugan ng salitang
Markahan pamilyar at
di-pamilyar sa
pamamagitan ng tono
o damdamin
(Talasalitaan)
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
Pagmamapa ng Kasanayan sa
Baitang 7
Code Linggo Kasanayan
F7PN-III-a-c-13 3 Linggo Naipaliliwanag ang
Ikatlong kahalagahan ng
Markahan paggamit ng
Suprasegmental
(Tono, diin, antala)
at mga di-berbal
na palatandaan.
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
Pagmamapa ng Kasanayan
sa Baitang 8
Code Sesyon Kasanayan
F8PB-IIIa-c- 8 sesyon Naihahambing ang
29 Popular na tekstong binasa sa iba pang
babasahin teksto batay sa:
- Paksa - Pananaw
(unang
- Tono - Layon
markahan)
- Damdamin at iba pa.
F8PD-IIi-j-2 8 Sesyon Nasusuri ang Tono at
Kontemporary Damdamin ng Tula batay sa
8 ong
programang
napanood at narinig na
pantelebisyon paraan ng pagbigkas.
(ikalawang
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
GABAY NA TANONG:
1. Paano ninyo nahulaan ang mga
damdaming nakapaloob sa
pahayag?
2. Anong kasanayan ang nalinang s
sa larong ito?
3. Maaari bang gawin ito sa inyong
klase?
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
Sa Unang Antas
Kailangan na matukoy ng mga
mag-aaral ang mga Tono at
Damdamin sa paraan ng kanilang
pagsasalita at pakikinig.
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
Sa Ikalawang Antas
Kailangan na matukoy ng mga
mag-aaral ang Tono at Damdamin sa
paraan ng pagbabasa o panonood sa
kabuuan ng teksto o akda.
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
Paunang Gawain:
Panuto:Bigkasin ang mga sumusunod: Huminto
kapag nakita ang #:(pangkat 2-4)
f. Hindi # ako ang Kriminal#
g. Hindi ako ang Kriminal#
h. Doc Alejandro Jose# ang pangalan ko#
i. Doc Alejandro# Jose ang pangalan ko#
j. Doc# Alejandro Jose ang pangalan ko#
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
1. Ano ang
Talakayin napapansin
ang ninyo sa paraan ng
pagbasa ng mga salita?
paunawang gawain
2. Paano nababago ang kahulugan ng
bawat
salita?
Sa pamamagitan ng pagbabasa,
natutuklasan ang mga damdamin,
tono, layunin at pananaw ng
manunulat sa pagsulat ng teksto o
akda.
Sinasadya man o hindi, mababakas
ang saloobin at karanasan ng may-
akda sa kanyang isinulat. Matutukoy
ang mga ito sa pamamagitan ng mga
salitang ginamit niya sa teksto.
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
Ikalawang
Gawain
Tukuyin ang Tono o
(Ikalawang Antas)
Damdamin na
nakapalood sa
bawat pangyayari
ng akda.
Basurero
Tumang
gap ng
3 Milyon
Ni Ocir Nacetcerat
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
Mahalumigmig
ang simoy ng
hangin, hindi
alintana ni Berto
ang lamig sa buo
niyang kalamnan.
Labis ang
katuwaan niya,
matapos
mapuno ng
kalakal ang
sampung sako
mula sa
malalaking trak
ng basura mula
sa payatas.
Dumating ang
grupo ng
kalalakihang
halos bangag
sa pagsinghot
ng plastic na
may likido.
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
5. Anong Kalagayang
Panlipunan ang
ipinapakita sa bahaging
ito ng akda?
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
7. Ano sa palagay
ninyo ang
kahihinatnan ng
pangyayari?
Kinabukasan,
siya’y
nakatanggap ng
3 milyon share
sa Facebook, na
ang lahat ay
nagdadalamhati.
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
GABAY NA TANONG:
1. Sa kabuuan ng akda, ano ang tono ang
ipinapahayag sa nabasang mga
pangyayari?
2. Bakit mo ito nasabi? Magbigay ng
mga patunay
3. Paano ipinakita ng manunulat ang Tono
at damdamin sa kanyang akda?
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
Sa pamamagitan din
ng tono ay natutukoy
mo ang damdaming
namamayani sa awtor sa
paksa ng kanyang
teksto.
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
Tandaan!
Hindi nangangahulugan palagi na
kung ano ang tono ng akda ay siya ring
damdamin.
Naiimpluwensiyahan din ng
pinaglalaanang mambabasa ang tono ng
sulatin.
(Bernales et.al. 2014)
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
Tono-
Tumutukoy sa saloobin ng
may-akda sa paksang kanyang
isinulat. May mga may-akda na
nagagawang magaan ang
paglalahad sa isang seryosong
paksa. Ang tono ay maaaring
mapagbiro o mapanudyo, masaya
o malungkot, seryoso at satiriko.
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
Damdamin (emotion) –
tumutukoy sa saloobing nalilikha
ng mambabasa sa teksto. Ito ay
maaaring tuwa, lungkot, galit, poot,
takot, paghanga, pag-ibig o humaling,
pagnanais, pagkagulat, pagtataka,
pag-asa, kawalang pag-asa,
katapangan, pangamba, pagkainis,
pagkayamot, at iba pang emosyon o
damdamin.
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
Layunin (objective) –
Tumutukoy sa kung ano ang nais
mangyari ng isang manunulat o awtor sa
kanyang mambabasa. Ito ay maaaring
manghikayat, mang-impluwensiya,
mangaral, magtanggol, mang-aliw,
manlibang, magbigay ng impormasyon,
magbahagi ng isang paniniwala o
prinsipyo, magturo ng kabutihang asal at
iba pa. ang isang teksto ay maaaring may
dalawa o higit pang layunin depende sa
hangarin ng manunulat.
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
Sa pamamagitan ng
pananaw, nakikilala ng
mambabasa ang nilikha ng
naglalahad at ng
pangyayaring inilalahad, at
kung gaano ang nalalaman
ng naglalahad. Ang
pananaw na gagamitin sa
teksto o akda ay
nakadaragdag ng kawilihan
sa pag-unawa nito.
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
Halimbawa:
Sambitla- isang uri ng pangungusap na
walang paksang nagpapahayag ng
matinding damdamin.
Gaya ng :
Galing! Aray! Yehey!
Sakit! Grabe! Wow!
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
Sa kabuuan, ang
simpleng paraan sa
pagtukoy ng mga salita
makikilala natin ang
TONO o Damdamin sa loob
ng teksto gayundin sa
mga simple pahayag.
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
APLIKASYON
Panuto: Ilapat ang mga kaalamang natutuhan sa
pagtukoy ng tono o damdamin sa teksto sa
pamamagitan ng Skit.
Panuto: Basahin at
unawain ang katanungan.
Isulat ang tamang sagot.
1. “Hindi ko na ibig sabihin sa inyo ang sakit ng
loob at malabis na kalungkutang naghahari
sa aming lahat. Mula noon, bata pa ako ay
nawalan na ng tiwala sa pakikipagkaibigan
at ako’y nag-alinalangan na sa mga tao.”
Ano ang tono ng pahayag? Bakit?
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
mula sa http://www.rabernalesliterature.com
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
ni Ocirnacetcetat (2016)
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
8. Dear Diary,
Ako’y Happy today dahil nakita ko na
naman ang crush kong cute at maculet. Nagiging
masaya ako at inspirado kapag nakikita ko
siya at nakakasama kahit sandaling oras lang
sa isang araw, dahil para sa akin ay matagal na
oras na ‘yon.
a. nagtataka c. nababahala
b. nagtatanong d. nananadya
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
Ni MAGDALENA JOCSON
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
“ Happy birthday to me
Happy birthday to me
Happy birthday,
happy birthday
Happy Birthday to
me”
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
Sa inyong
palagay, bakit
kaya natahimik
ang kanyang
Daddy?
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
Sa inyong palagay
bakit kaya galit
ang kanyang Lolo
at Lola sa
kanyang Mommy
at sa kanya?
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
pumasok sa loob ng
kwarto si Mommy, naiwan
sa labas si Lola…
muli… umiyak na naman
ang Mommy ko.
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
Bakit kaya
muling umiyak
ang kanyang
Mommy?
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
Pagkatapos ay humiga
siya. Doon ko napansin ang
kabuuan ng kwarto,
maraming garapon at sa
loob ng mga ito ay nabigla
ako sa aking mga nakita….
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
TANONG:
Ano ang damdamin
ng teksto?
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
TANONG:
Saan natin
pwedeng gamitin?
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
HUWAG PO,
ITAY…
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
Batay sa
pamagat, anong
pumapasok sa
inyong isipan?
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
Ano sa palagay
ninyo ang
namagitan sa
kaniya ng kanyang
ama ?
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
Bakit kaya
nakaramdam ng
takot ang anak?
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
Ano ang
gagawin ng ama
sa anak?
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
Makatotohanan
ba ito o
nangyayari ba ito
sa totoong
buhay?
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
Lovingly yours,
BADONG
* Halaw sa isang e-mail na natanggap ni Rolando A. Bernales(2012)
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
Ocir Nacetcerat
afiiOnal Tiaining On Lifieiacy InsfiiucfiiOn
Magandang Araw
at Pagpalain tayo
ng Poong
Maykapal!
National Training on Literacy Instruction
Sanggunian
• Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik, R.
Bernales et.al. 2014 Mutya Publishing House, Malabon
City.
• Maragtas. Wika at Panitikan, R.Tarectecan, 2010.
St. Agustine Publication Inc. Manila
• news.abs-cbn. com